________________
ઇમ શ્રુત અભ્યાસી પ્રતě જિનપતિ કરે સુપ્રમાણ સુભગવતી શતક અગ્યારમઇં ઇમ કરે માન વખાણ... સુ ભાવે છ
શતક ૧૨
ઉ. ૧ઃ આના ૧૦ ઉદ્દેશાના ટૂંક સારને જણાવનારી સંગ્રહગાથા કહી છે. પછી પહેલા ઉદ્દેશામાં શ્રાવસ્તી નગરીના રહીશ શંખ શ્રાવક વગેરે શ્રાવકોની બીના, જાગરિકાનું સ્વરૂપ તથા કષાયના વિપાકો (કડવાં ફ્લો) વગેરે પદાર્થો વર્ણવ્યા છે. તેમાં શંખ શ્રાવકને ઉત્પલા નામની સ્ત્રી છે, બીજા પુષ્કલી શ્રાવક છે. શંખ શ્રાવકને વિચાર થાય છે કે અશન વગેરેનો આહાર કરતાં પાક્ષિક પૌષધ લેવો માટે શ્રેયસ્કર (કલ્યાણકારક) નથી.” પૌષધ લીધા પહેલાં શંખ શ્રાવકે જણાવ્યા પ્રમાણે પુષ્કલી શ્રાવક શંખ શ્રાવકને આહારાદિ કરવા માટે બોલાવે છે, ત્યારે શંખ શ્રાવકે પુષ્કલી શ્રાવકને કહ્યું કે આહારનો આસ્વાદ કરીને (એકાસણું કરીને) પૌષધ કરવાનો ઇરાદો પહેલાં હતો, પણ હાલ આહાર વાપરવાની ઇચ્છા નથી. મેં ઉપવાસ કર્યો છે. પુણ્યોદયે આ અવસરે પ્રભુ શ્રીમહાવીરદેવ પધાર્યાંની બીના સાંભળી તેણે નક્કી વિચાર કર્યો કે “હું પ્રભુને વાંદીને પારણું કરીશ.” તે પ્રમાણે તેણે કર્યું પણ ખરું.
બીજા શ્રાવકો શંખ શ્રાવકની નિંદા કરતા હતા, તે જાણી પ્રભુએ તેમને નિંદા કરવાની ના પાડી, ને કહ્યું કે તે આસન્નસિદ્ધિક, દઢધર્મી અને જરૂ૨ મોક્ષને પામનારો ભવ્ય જીવ છે. પછી તેઓએ શંખ શ્રાવકને ખમાવ્યા. આ હકીકત વિસ્તારથી સમજાવીને કહ્યું કે જાગરિકાના ત્રણ ભેદો છે. તે આ પ્રમાણે ૧. બુદ્ધ જાગરિકા, ૨. અબુદ્ધ જાગરિકા, અને ૩. સુદર્શન જાગરિકા. તેમાં સર્વજ્ઞ અરિહંતદેવો બુદ્ધજાગરિકા જાગે છે. અષ્ટ પ્રવચનમાતાના પાલન વગેરે ગુણોને ધારણ કરનાર મુનિઓ અબુદ્ધ જાગરિકા જાગે છે. છદ્મસ્થ મુનિઓને બોધ (કેવલજ્ઞાન) ન હોવાથી જ અહીં અબુદ્ધ કહ્યા છે એમ સમજવું. બાકી તેઓ મતિજ્ઞાનાદિને ધારણ કરનારા તો જરૂર હોય છે જ. તથા દૃઢ સમ્યગ્દર્શન વ્રતાદિધા૨ક શ્રાવકો સુદર્શન જાગરિકા જાગે છે. આ રીતે જાગરિકાનો અધિકા૨ પૂરો થયા બાદ શંખ શ્રાવકે પૂછેલા કષાયના ફ્લના પ્રશ્નોના ઉત્તરો દેતાં પ્રભુ શ્રી મહાવીરદેવે કહ્યું કે કષાયી આત્મા લાંબી સ્થિતિવાળાં ચીકણાં કર્મો બાંધે છે.
ઉ. ૨: બીજા ઉદ્દેશામાં કૌશાંબી નગરીના પ્રદેશમાં બનેલી બીના કહી. છે. અહીંના ઉદાયીરાજા અને જ્યંતી શ્રાવિકાનું વર્ણન કરતાં કહ્યું કે જ્યંતી શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૦૭
-
