________________
જંઘાચારણ પહિલઇ ઉત્પાદě રૂચિક દ્વીપઇં રે જાય
તિહાંથી વળતો રે નંદીસર દીવઇ તિહાંથી આવઇ ઇહાંય... વિદ્યા. ૫ ઉંચે પહિલઇ રે પંડુકવન જાય નંદનવનેં વલમાન
તિહાંથી આવઇ રે સઘલઉ થાનકિ ચૈત્યપ્રતેં વંદન માન... વિદ્યા ૬ લબધિ પ્રયુંજઇ રે આલોએ હુઇ આરાધક મુનિરાય,
વંદઇ નિત્યÛ રે એહવા મુનિ પ્રતð માનવિય ઉવજ્ઝાય... વિદ્યા ૭
શતક ૨૧
વર્ગ ૧થી ૮ઃ આના ૮ વર્ગો છે. શતકનો ઉદ્દેશા જેવો જે ભાગ તે વર્ગ કહેવાય. પહેલા વર્ગમાં પૂછ્યું છે કે શાલિ વગેરે દશ જાતિનાં અનાજનાં મૂળ વગેરે રૂપે હાલ જે જીવો વર્તે છે, તે જીવો અનંતર પાછલા ભવમાં કઈ ગતિમાં હતા ? અને એક સમયમાં તેવા જીવો કેટલા ઊપજે ? આના સ્પષ્ટ ઉત્તરો કહીને તેમની અવગાહના, કર્મોનો બંધ, લેશ્યા તેમજ આયુષ્યની બીના સમજાવી છે. પછી શાલિ વગેરેનો અને પૃથ્વીકાયક જીવોનો સંવેધ અને શાલિ વગેરેના મૂળપણે સર્વ જીવોને ઊપજવાનો નિર્ણય જણાવ્યો છે. બીજા વર્ગમાં શાલિ વગેરેની હકીકત જે પદ્ધતિએ કહી તે જ પદ્ધતિએ વટાણા વગેરે દશ જાતના અનાજના કંદરૂપે જીવોની બીના કહી છે. ત્રીજા વર્ગના દશ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે અળશી વગેરે દશ જાતના અનાજના મૂળપણે રહેલા જીવોની બીના પહેલા વર્ગની માફક જણાવી છે. ચોથા વર્ગના દશ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે વાંસ વગેરે દશ વનસ્પતિની બીના કહી છે. પાંચમા વર્ગના દશ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે શેલડી વગેરે દશ વનસ્પતિની બીના કહી છે. છઠ્ઠા વર્ગના દશ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે સેડિય, ભંતિય વગેરે દશ વનસ્પતિની બીના કહી છે. સાતમા વર્ગના ૧૦ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે અભરૂહ વગેરે દશ વનસ્પતિની બીના કહી છે. આઠમા વર્ગના ૧૦ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે તુલસી વગેરે દશ વનસ્પતિની બીના કહી છે. દરેક વર્ગના ૧૦-૧૦ ઉદ્દેશા ગણતાં ૮૦ ઉદ્દેશ અહીં જાણવા.
શતક ૨૨
વર્ગ ૧થી ૬ આના વર્ગો છે. તેમાં પહેલા વર્ગમાં તાડ વગેરે વલય વર્ગના મૂલાદિના જીવોની બીના કહી છે. બીજા વર્ગમાં લીંબડા વગેરે એકાસ્થિક (એક ઠળિયાવાળી) વનસ્પતિની બીના કહી છે. ત્રીજા વર્ગમાં અગસ્તિક વગેરે બહુબીજ વનસ્પતિના મૂલાદિ રૂપે રહેલા જીવોની બીના કહી છે. ચોથા વર્ગમાં શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૩૭
