________________
અશ્રુતકલ્પમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયેલ છે. ત્યાં બાવીસ સાગરોપમનું આયુષ્ય પૂરું કરી, મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થઈ, સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત થશે, પરિનિર્વાણ પામશે. ૩. તિષ્યક અનગાર;
તિષ્યક અનગાર પણ ખુદ પરમાત્મા મહાવીરદેવના શિષ્ય હોવાનું ભગવતીસૂત્રના શતક ૩, ઉદ્દેશા ૧માં જણાવવામાં આવ્યું છે. યદ્યપિ આ અનગારનો પણ ખાસ વિશેષ પરિચય આપવામાં આવ્યો નથી. ભગવાનના બીજા ગણધર અગ્નિભૂતિ અનગાર, ભગવાનને શક્રાદિ ઇન્દ્રોની ઋદ્ધિ અને વિકર્વણ શક્તિ સંબંધી પ્રશ્નો પૂછે છે, તે પ્રસંગે એક એ પણ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે છે કે “જ્યારે શક્ર ઈંદ્ર એટલી મોટી ઋદ્ધિવાળો અને વિદુર્વણની શક્તિવાળો છે તો પછી સ્વભાવે ભદ્ર, વિનીત, નિરંતર છઠ છઠની તપસ્યા કરીને આત્માને ભાવતો, આઠ વર્ષ સુધી સાધુપણું પાળીને માસિક સંલેખના કરીને સમાધિપૂર્વક કાળ કરીને આપનો શિષ્ય તિષ્યક નામનો અનગાર સૌધર્મ કલ્પમાં, પોતાના વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયો છે તે કેટલી મોટી ઋદ્ધિવાળો અને કેટલું વિદુર્વણ કરી શકે છે ?”
આ ઉપરથી જણાય છે કે, ભગવાન્ મહાવીરસ્વામીનો તિષ્યક નામનો શિષ્ય હતો, અને તે સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયો હતો.
આથી અતિરિક્ત તિષ્યકનો વિશેષ પરિચય આલેખવામાં આવ્યો નથી. ૪. કુરુદત પુત્ર:
તિષ્યક અનગારની માફક ભગવતીસૂત્રના શતક ૩. ઉદ્દેશા ૧માં કુરુદત્તપુત્ર નામના અનગાર ભગવાન્ મહાવીરસ્વામીના શિષ્ય હોવાનું જણાવ્યું છે. કુરુદત્તપુત્ર પણ સ્વભાવે શાન્ત, ભદ્ર, વિનીત હતા. નિરંતર અઠ્ઠમ અઠ્ઠમના પારણે આંબીલ એવી કઠિન તપસ્યા કરી, તેમજ સૂર્યની સ્પામે આતાપના લઈ, પૂરા છ મહિનાનું સાધુપણું પાળી, પંદર દિવસની સંખના કરી, સમાધિપૂર્વક કાળ કરી ઈશાન દેવલોકમાં ઈશાનેન્દ્રના સામાનિક દેવપણે ઉત્પન્ન થયા હતા. આ કુરુદત્તપુત્રની
ઋદ્ધિ અને વિક્ર્વણશક્તિ વગેરે સંબંધી પ્રશ્નો ત્રીજા ગણધર શ્રી વાયુભૂતિ અનગારે પૂડ્યા હતા.
આ સિવાય કુરુદત્તપુત્રનો વિશેષ પરિચય નથી મળતો. ૫. અતિમુક્તક – અદમત્તા મુનિ): –
ભગવતીસૂત્રના શતક પ. ઉદ્દેશા ૪માં અતિમુક્તક (અદમત્તા) મુનિનો ટૂંક
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૫૯
