________________
કરાવવાનો ઉદ્દેશ રાખ્યો છે, કે જેઓ વિશેષ પ્રસિદ્ધ નહિ હોવા છતાં ઐતિહાસિક કહી શકાય. ૧. આર્ય શ્રીરોહ:
આર્ય શ્રીરોહ એ ભગવાનના શિષ્ય હતા. પરંતુ તેઓ કોણ હતા. તેમણે ક્યારે દીક્ષા લીધી હતી વગેરે પૂર્વપરિચય કાંઈ પણ જોવામાં નથી આવતો. બેશક, ભગવતીસૂત્રના પહેલા શતકના છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં જ્યારે શ્રીરોહ ભગવાનને પ્રશ્નો પૂછે છે, ત્યારે તેમના સ્વભાવનું વર્ણન અવશ્ય કરવામાં આવ્યું છે, અને તે આ પ્રમાણે છે:
-“समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतेवासी रोहेणामं अणगारे पगइभद्दए, पगइमउए, पगइ विणीए, पगइउवसंते, पगइपयणुकोह-माण-माया-लोभे, मिउमद्दवसंपन्ने, अलीणे, भद्दए, विणीए, समणस्स भगवओ महावीरस्स अदुरसामंते उढ्ढजाणु, अहोसिरे, झाणकोढ्ढोवगए, संजमेणं, तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ ।'
અર્થાત્ – શ્રમણ ભગવાનું મહાવીરસ્વામીના અંતેવાસી રોહ નામના અણગાર, ભદ્ર પ્રકૃતિવાળા, કોમળ પ્રકૃતિવાળા, વિનયી, શાન્ત પ્રકૃતિવાળા, જેના ક્રોધ-માન-માયા લોભ પાતળા થયા છે એવા, અતિ નિરભિમાની, અલીન, ભદ્ર, વિનીત હતા. તેઓ ભગવાન મહાવીરસ્વામીથી બહુ દૂર પણ નહિ, ને બહુ નજીક પણ નહિ, એવા સ્થાને, ઉભડક રહીને, મસ્તક ઝુકાવીને, ધ્યાનરૂપ કોઠામાં પ્રવેશ કરીને, સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવતા વિચરે છે – રહે છે.
આવા વિનયી ગુણવાળા અને પ્રકૃતિવાળા રોહ નામના ભગવાનના શિષ્ય. તે પછી ભગવાનને પ્રશ્નો પૂછે છે. રોહ અણગારે પૂછેલા પ્રશ્નોમાં મુખ્ય, લોક પહેલો કે અલોક? જીવ પહેલો કે અજીવ ઈંડું પહેલું કે કુકડી? લોકાંત પહેલો કે અલોકાંત? ઈત્યાદિ પ્રશ્નો છે.
આ સિવાય ભગવાન્ મહાવીરસ્વામીના શિષ્ય રોહ સંબંધી વિશેષ પરિચય આપવામાં આવ્યો નથી. ૨. આર્ય અંદકઃ - આર્યસ્કંદક, એ પણ ભગવાનના શિષ્ય હતા. એમનો પરિચય અને દીક્ષાનો પ્રસંગ વગેરે ભગવતીસૂત્રના બીજા શતકના પહેલા ઉદ્દેશામાં બહુ વિસ્તારથી કહેવામાં આવેલ છે, તેનો સાર આ છે :
સ્કંદક, એ શ્રાવસ્તીમાં રહેતા કાત્યાયનગોત્રીય ગર્દભાલ નામના પરિવ્રાજકનો શિષ્ય હતો. વેદાદિ વિષયોનો મહાન વિદ્વાન હતો. તે જ ૧૫૬
શ્રી ભગવતીસૂત્ર વંદના
