________________
શતક ૪૧ ઉ. ૧: આના ૧૯૬ ઉદ્દેશ છે. તેમાં પહેલા ઉદ્દેશામાં રાશિયમના ભેદો કહીને ચાર રાશિયુગ્મ કહેવાનું કારણ સમજાવ્યું છે. પછી કૃતયુગ્ય પ્રમાણ નારકાદિની અનંતર પાછલા ભવની બીના, અને એક સમયમાં તે જીવો કેટલા ઉત્પન્ન થાય? તેઓ સાંતર ઊપજે કે નિરંતર ઊપજે? તેઓ જે સમયે કૃતયુગ્મરાશિરૂપ હોય તે સમયે ત્રોજ રાશિરૂપ હોય કે નહિ ? તેમને આશ્રયી કૃતયુગ્મ અને દ્વાપરયુગ્મનો, કૃતયુગ્મ અને કલ્યોજ રાશિનો સંબંધ હોય કે નહિ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો વિસ્તારથી સમજાવીને જીવોના ઉપપાતનું વર્ણન અને તે ઉપપાતમાં હેતનું વર્ણન તથા આત્મસંયમાદિની બીના વિસ્તારથી વર્ણવી છે. પછી પૂર્વોક્ત સ્વરૂપવાળા નારક જીવો સલેશ્ય હોય કે અલેશ્ય હોય ? સલેશ્ય જીવ સક્રિય હોય કે અક્રિય હોય? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો દીધા છે એ જ પ્રમાણે દેવ મનુષ્યોના આગતિ ઉત્પાદાદિની બીના પણ સ્પષ્ટ રીતે વર્ણવી છે.
ઉ. ૨: બીજા ઉદ્દેશામાં વ્યોજ રાશિ પ્રમાણ નારક જીવોના ઉત્પાદની બીના અને કૃતયુગ્મ અને શ્રોજ રાશિના તેમજ વ્યોજ રાશિ અને દ્વાપરયુગ્મના પરસ્પર સંબંધાદિની બીના પણ કહી છે.
ઉ. ૩ઃ ત્રીજા ઉદ્દેશામાં દ્વાપરયુગ્મરાશિ પ્રમાણ નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના, અને દ્વાપરયુગ્મ તથા કૃતયુગ્મનો પરસ્પર સંબંધ વગેરે બીના જણાવી છે.
ઉ. ૪: ચોથા ઉદ્દેશામાં કલ્યોજ પ્રમાણ નારકોના ઉત્પાદાદિની અને કલ્યોજ તથા કૃતયુમનો માંહોમાંહે સંબંધ વગેરેની બીના કહી છે.
ઉ. ૫ઃ પાંચમા ઉદ્દેશામાં કૃષ્ણલેશ્યાવાળા કૃતયુગ્મ પ્રમાણ નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના કહી છે.
ઉ. ૬ઃ છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં 2ોજ રાશિ પ્રમાણ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના કહી છે.
ઉ. ૭ઃ સાતમા ઉદ્દેશામાં દ્વાપરયુગ્મ પ્રમાણ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના કહી છે.
ઉ. ૮ઃ આઠમા ઉદ્દેશામાં કૃષ્ણલેશ્યાવાળા કલ્યોજ રાશિ પ્રમાણ નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના કહી છે.
ઉ. થ્થી ૧૨ઃ ૯માથી ૧૨મા સુધીના ચાર ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે નીલલેવાવાળા કૃતયુગ્મ, વ્યોજ, દ્વાપરયુગ્મ, કલ્યોજ રાશિ પ્રમાણ નારકોના ઉત્પાદાદિની બીના કહી છે.
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૫૨
