________________
સમ્યગ્દષ્ટિ વગેરે જીવો ઊપજે કે નહિ ? તથા કૃષ્ણાદિ લેશ્યાવાળા થઈને કૃષ્ણ લેશ્યાવાળા દેવોમાં ઊપજે કે નહિ ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો વિસ્તારથી સમજાવ્યા છે.
ઉ. ૩: ત્રીજા ઉદ્દેશામાં પૂછ્યું છે કે નરકના જીવો અનંતરહારી હોય અને તે પછી અનુક્રમે પિરચારણા કરે કે નહિ ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તર વગેરે બીના સ્પષ્ટ સમજાવી છે.
ઉ. ૪ઃ ચોથા ઉદ્દેશામાં નરક પૃથ્વીઓ જણાવીને નૈરિયક દ્વારાદિ પાંચ દ્વારોની હકીકત સમજાવી છે. પછી ત્રણે લોકના મધ્ય ભાગો કહીને દિશાવિદિશા-પ્રવહદ્વારનું સ્વરૂપ જણાવતાં દિશા-વિદિશાઓને નીકળવાનું સ્થાન અને તે બંનેનાં ૮ નામો તથા લોકનું સ્વરૂપ જણાવ્યું છે. પછી અસ્તિકાયપ્રવર્ત્તનદ્વારનું સ્વરૂપ જણાવતાં ધર્માસ્તિકાયાદિ વડે થતાં પ્રવર્ત્તનો (ઉપકારો)નું વર્ણન કર્યું છે. પછી અસ્તિકાયપ્રદેશસ્પર્શનાદ્વારનું વર્ણન કરતાં પૂછ્યું કે ધર્માસ્તિકાયાદિનો એક પ્રદેશ ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યોના કેટલા પ્રદેશો વડે સ્પર્શાયેલો છે ? આ રીતે અધર્માસ્તિકાયાદિના એક પ્રદેશાદિની બીજા અસ્તિકાયોના પ્રદેશોની સાથે સ્પર્શનાને લગતા પ્રશ્નોના સ્પષ્ટ ઉત્તરો આપી અવગાઢ દ્વારની બીના જણાવતાં પૂછ્યું કે જ્યાં ધર્માસ્તિકાયનો એક પ્રદેશ અવગાહીને રહ્યો હોય ત્યાં બીજા ધર્મસ્તિકાયાદિના કેટલા પ્રદેશો અવગાઢ (અવગાહીને) રહ્યા હોય ? આ રીતે બે ત્રણ વગેરે પ્રદેશોની અવગાહનાને લગતા પ્રશ્નોના ઉત્તરો જણાવ્યા બાદ અસ્તિકાયનિષદનદ્વારનું વર્ણન કરતાં પૂછ્યું કે કોઈ જીવ ધર્માસ્તિકાયાદિ ત્રણ દ્રવ્યમાં બેસવાને સમર્થ થાય ? આનો ઉત્તર દઈને બહુસમદ્વારનું ને લોકના વક્ર ભાગ તથા સંસ્થાનનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે.
ઉ. ૫: પાંચમા ઉદ્દેશામાં નાકાદિના સચિત્તાદિ આહારનો નિર્ણય કર્યો છે.
ઉ. ૬ : છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં નારકોની સાંતર કે નિરંતર ઉત્પત્તિનો નિર્ણય જણાવીને ચમરેન્દ્રના ચમરચંચ નામના આવાસનું સ્વરૂપ અને તેમાં ચમરેન્દ્રને રહેવાની હકીકત જણાવી છે. પછી ચંપાનગરી અને પૂર્ણભદ્ર ચૈત્યનું વર્ણન તથા સિંધુસૌવીર દેશના વીતભય પત્તનના રાજા ઉદાયનનું વર્ણન કરતાં કહ્યું કે તેને પ્રભાવતી રાણી ને અભીચિ કુમાર હતો. પ્રભુશ્રી મહાવીરદેવ કેવલજ્ઞાનથી ઉદાયન રાજાનો દીક્ષા લેવાનો વિચાર જાણી બહુ લાંબો વિહાર શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૧૨
