________________
શતક ૧૮ ઉ. ૧: આના ૧૦ ઉદ્દેશામાંના પહેલા ઉદ્દેશામાં જીવદ્વાર, આહારક દ્વાર વગેરે ૧૪ દ્વારોમાં જીવભાવ, આહારભાવ વગેરે ભાવ વડે પ્રથમતા, અપ્રથમતા, ચરમતા, અચરમતાની બીના જ્યાં જેવી ઘટે તેવી ઘટાવી છે. એટલે જીવ જીવભાવ વડે પ્રથમ છે કે અપ્રથમ, ચરમ છે કે અચરમ? તથા આહારક જીવ આહારભાવ વડે પ્રથમ છે કે અપ્રથમ? ચરમ છે કે અચરમ? આ રીતે ૧૪ દ્વારોમાં કહેલા પ્રશ્નોના ઉત્તરો દેતાં પ્રથમપણું, ચરમપણું વગેરે શબ્દોના અર્થો સ્પષ્ટ રીતે સમજાવ્યા છે.
ઉ. ૨ બીજા ઉદ્દેશામાં કાર્તિક શેઠના વર્તમાન ભવની અને ભાવી ભવની બીના જણાવતાં કહ્યું કે વીસમા તીર્થંકરના વિરોની દેશના સાંભળી તે વૈરાગ્ય પામી પ્રભુને કહેવા લાગ્યા કે આ લોક આદીપ્ત છે, પ્રદીપ્ત છે. એટલે આધિવ્યાધિ-ઉપાધિ રૂપી દાવાનળ લોકમાં ચારે બાજુ સળગી રહ્યો છે. હે ગુરુદેવ ! મને તેમાંથી બચાવી લ્યો, ને જૈનેન્દ્રી દીક્ષા આપો. આ રીતે કહીને શ્રીમુનિસુવ્રતસ્વામીના સ્થવિર મહામુનિની પાસે તેમણે દીક્ષા લઈ ચૌદ પૂર્વોનો અભ્યાસ કર્યો. અંતે યથાર્થ આરાધના કરી શકેન્દ્રપણું પામ્યા.
ઉ. ૩: ત્રીજા ઉદ્દેશામાં પ્રભુ શ્રી મહાવીરના શિષ્ય માર્કેદિકપુત્ર નામના અનગારે પ્રભુ વીરને પૂછેલા પ્રશ્નોના ઉત્તરોમાં કહ્યું કે, કાપોત વેશ્યાવાળા. પૃથ્વીકાયિક અપ્લાયિક અને વનસ્પતિકાયિકોમાંના કેટલાએક જીવો કર્મોની લઘુતા પામીને અનંતર મનુષ્ય)ભવે સિદ્ધ થાય છે. પછી પૂછ્યું કે નિર્જરા પુદ્ગલો શું સર્વ લોકમાં ફેલાઈને રહે? તથા છદ્મસ્થ જીવ નિર્જરાપુદ્ગલોના માંહોમાંહે જુદાપણાને દેખે ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો દઈને બંધના ને ભાવબંધના ભેદો કહીને પહેલાં બાંધેલાં કર્મોની ને બંધાતાં કર્મોની ભિન્નતા તથા નારક વગેરે જીવોના કર્મબંધની ભિન્નતા (જુદાશ) જણાવી છે. પછી કહ્યું કે ગ્રહણ કરેલા આહારના પુગલોમાંથી અસંખ્યાતમો ભાગ રસાદિ રૂપે પરિણમે છે, ને ઘણો ભાગ મલાદિરૂપ થઈ નીકળી જાય છે. અને નિજરેલા પુગલોની ઉપર બેસવું-સૂવું વગેરે ક્રિયા ન થઈ શકે.
ઉ. ૪: ચોથા ઉદ્દેશામાં જીવોના પરિભોગમાં આવતા અને નહિ આવતા પ્રાણાતિપાતાદિની બીના અને કષાયના ૪ ભેદ, તથા નારકાદિ દેડકોમાં કૃતયુગ્માદિ ચાર રાશિઓની ઘટતી બીના કહી છે.
ઉ. ૫ પાંચમા ઉદ્દેશામાં બે અસુરકુમારાદિ દેવોમાં એક દેવ દર્શનીય અને ૧૨૮
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
