________________
શ્રાવિકા મૃગાવતી રાણી સહિત ત્યાં પધારેલા પ્રભુ શ્રીમહાવીરદેવને વાંદવા જાય છે. દેશના સાંભળીને અવસરે જયંતી શ્રાવિકાએ જે પ્રશ્ન પૂછી ઉત્તરો મેળવ્યા તેનો સાર ટૂંકામાં આ પ્રમાણે જાણવો. હિંસાદિ પાપકર્મો કરવાથી જીવો ભારે બને છે, ને દયાદિ ગુણોની સાધનાથી જીવો હળવા બને છે. ભવ્યપણું સ્વાભાવિક છે. જે મોક્ષે જાય તે નિશ્ચયે ભવ્ય જ હોય, પણ જે ભવ્ય હોય તે જરૂ૨ મુક્તિ પામે જ એવું બનતું નથી. કારણકે એવા પણ ઘણા ભવ્યો હોય છે, કે જેઓ મુક્તિને પમાડનારી સાધનસામગ્રી ન મળવાથી મોક્ષમાં જવાને લાયક છતાં જઈ શકતા નથી. આવા ભવ્ય જીવો જાતિભવ્ય નામથી પ્રસિદ્ધ છે. આથી સાબિત થયું કે બધા ભવ્ય જીવો મુક્તિમાં જતા નથી, તેથી ભવ્ય જીવ રહિત લોક બને જ નહિ. તથા ધર્મી જીવોનું જ જાગવું, સબલપણું ને દક્ષપણું સારું છે, પરંતુ અધર્મી જીવોનું સૂવું, દુર્બલપણું ને આળસુપણું સારું. તેમજ ઇંદ્રિયોના શબ્દાદિ વિષયોમાં આસક્ત જીવોનાં દુઃખો વગેરે દેશના સાંભળી જયંતી શ્રાવિકા દીક્ષા લઈને તેની આરાધના કરીને મોક્ષનાં સુખ પામી. ઉ. ૩: ત્રીજા ઉદ્દેશામાં રત્નપ્રભાદિ પૃથ્વીઓનાં નામ અને ગોત્રનું સ્વરૂપ જણાવ્યું છે.
ઉ. ૪: ચોથા ઉદ્દેશામાં પૂછ્યું છે કે એક બે ત્રણ યાવત્ અનંતા પરમાણુઓ એકઠા થઈને કેવું સ્વરૂપ પામે છે? આના જવાબમાં ણુકાદિ સ્કંધોથી માંડીને અનંતાણુક સ્કંધોના સમુદાયમાં સંઘાત, ભેદ તથા ભંગની બીના ને પુદ્ગલપરાવર્તોના ભેદપ્રભેદોનું સ્વરૂપ, તથા તે સર્વેના અતિક્રાંતત્વાદિની હકીકત, તેમજ એક અનેક નાકાદિમાં, એકબીજા દંડકોમાં ઔદારિક-વૈક્રિયપુદ્દગલપરાવર્તો જે પહેલાં વિતાવ્યા તેનો વિચાર કહીને, દરેક પુદ્દગલપરાવર્તોનો કાળ અને ઔદારિકાદિ પુદ્ગલપરિવર્તન કાળનું તથા પુદ્ગલપરાવર્તોનું પણ અલ્પબહુત્વ જણાવ્યું છે.
ઉ. ૫: પાંચમા ઉદ્દેશામાં પ્રાણાતિપાતાદિમાં ને પ્રાણાતિપાત વિરમણાદિમાં વર્ણાદિની બીના અને મતિના અબ્રહાદિ ૪ ભેદો તથા ઉત્થાનાદિ, સાતમા અવકાશાંતર તનવાતમાં, નાકી વગેરેમાં, વર્ણાદિની બીના કહીને ગર્ભમાં ઊપજતા જીવનું સ્વરૂપ તથા જીવ અને જગતની વિચિત્રતાનું કારણ વગેરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ઉ. ૬ : છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં રાહુદેવનું વર્ણન કરતાં તેનાં નામો, વિમાનો, ભેદો, કહીને રાહુ જતાં કે આવતાં ચંદ્રના કે સૂર્યના પ્રકાશને ક્યારે ઢાંકે છે ? ચંદ્રનું
૧૦૮
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
