________________
સશ્રી (શશી) નામ, ને સૂર્યનું આદિત્ય નામ હોવાનું શું કારણ? આના ઉત્તરો સમજાવી, તેની અઝમહિષીઓની ને ઋદ્ધિ, કામભોગાદિની બીના કહી છે.
ઉ. ૭ઃ સાતમા ઉદ્દેશામાં લોકનું મોટાપણું કહીને નારકાદિ જીવો પહેલાં સાત નરક વગેરે સ્થાને પૃથ્વીકાયિકાદિ સ્વરૂપે ઊપજ્યા છે કે નહિ ? આનો ઉત્તર આપી આ જીવ સર્વ જીવોના માતાપિતારૂપે, સર્વ જીવો આ જીવના માતાપિતા વગેરે સંબંધીરૂપે, શત્રુરૂપે, રાજા અને દાસ તરીકે પહેલાં ઉત્પન થયા છે કે નહિ? આ પ્રશ્નોત્તરો સ્પષ્ટ સમજાવ્યા છે.
ઉ. ૮: આઠમા ઉદેશામાં પ્રશ્નો પૂછ્યા છે કે મહાઋદ્ધિવાળો દેવ બે શરીરવાળા નાગમાં, મણિમાં ને વૃક્ષમાં ઊપજે ? ને નાગના જન્મમાં લોકોથી અર્ચાપૂજા પામે ? તથા વાંદરા વગેરે જીવો અને સિંહ કાગડા વગેરે જીવો રત્નપ્રભાદિ નરકોમાં જાય? આ પ્રશ્નોના સ્પષ્ટ ઉત્તરો સમજાવ્યા છે.
ઉ. ૯ઃ નવમા ઉદ્દેશામાં દેવોના ૧. દ્રવ્યદેવ, ૨. નરદેવ, ૩. ધર્મદેવ, ૪. દેવાધિદેવ, ૫. ભાદેવ આ રીતે પાંચે ભેદોનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી સમજાવ્યું છે. ૧. દેવાયુષ્યને બાંધનાર મનુષ્ય-તિર્યંચો દ્રવ્યદેવ કહેવાય. ૨. ચક્રવર્તી રાજાઓ નરદેવ કહેવાય. ૩. મુનિઓ ધર્મદેવ કહેવાય. ૪. શ્રીઅરિહંતદેવો દેવાધિદેવ કહેવાય. અને ૫. દેવાયુષ્યને ભોગવનારા દેવો ભાદેવ કહેવાય.
આને અંગે પ્રશ્નો પૂક્યા છે કે ૧. દ્રવ્યદેવો કઈ ગતિમાંથી આવીને ભવ્ય દ્રવ્ય દેવપણું પામ્યા? એ જ પ્રમાણે નરદેવો ક્યાંથી આવીને ઊપજે ? રત્નપ્રભાદિમાંની કઈ નરકથી આવીને ઊપજે ? ને કયા દેવલોકમાંથી આવીને નરદેવપણું પામે ? તથા ધર્મદેવ દેવાધિદેવ કઈ ગતિમાંથી આવીને ધર્મદેવપણું કે દેવાધિદેવપણું પામે ? કદાચ પાછલા ભવે નરકમાં હોય તો કઈ નરકમાંથી આવીને દેવાધિદેવ કે ધર્મદેવ થાય? કદાચ પાછલા ભવે સ્વર્ગમાં હોય તો કયા દેવલોકમાંથી આવી ધર્મદેવ કે દેવાધિદેવ થાય? કઈ ગતિનો જીવ ભાવદેવપણું પામે ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો જણાવીને તે પાંચે દેવોનું આયુષ્ય ને વિક્ર્વણાની શક્તિ તથા તેમની ભવિષ્યમાં થનારી ગતિ, તેમ ભવ્યદ્રવ્યદેવાદિની સ્થિતિ તથા આંતરું જણાવીને, છેવટે તે પાંચે દેવોનું પરસ્પર અલ્પબદુત્વ વગેરે હકીકતો સ્પષ્ટ સમજાવી છે.
ઉ. ૧૦ઃ દશા ઉદ્દેશામાં આત્માના દ્રવ્યાત્મા વગેરે ભેદો, અને તે બધાનો માંહોમાંહે એકબીજાની સાથે ઘટતો સંબંધ તથા તેમનું અલ્પબદુત્વ કર્યું છે. પછી આત્માનું સ્વરૂપ કહીને તે બીના નારકાદિમાં પણ વિચારીને રત્નપ્રભા શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૦૯
