________________
પૂછ્યું કે પાપકર્મ દુઃખરૂપ છે ? આનો ખુલાસો કરતાં એ પણ જણાવ્યું કે પાપકર્મના બંધથી જીવને દુઃખ ભોગવવું પડે છે, ને તેની નિર્જરાથી સુખ મળે છે. પછી દશ સંજ્ઞાની તથા નરકમાં રહેલી દશ પ્રકારની વેદનાની બીના કહીને જણાવ્યું કે હાથીના જીવને અને કુંથુઆના જીવને અપ્રત્યાખ્યાની ક્રિયા સરખી લાગે છે. પછી આધાકર્મી આહારાદિને વાપરવાનું ફ્લ વગેરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ઉ. ૯ઃ અહીં પૂછ્યું છે કે અસંવૃત અનગાર બહારના પુદ્ગલોને ગ્રહણ કર્યા વિના એક વર્ણવાળું એક રૂપ વિકુર્વવા (બનાવવા) સમર્થ છે ? આનો ઉત્તર દેતાં તેની વૈક્રિય રચના સમજાવીને, મહાશિલાકંટક સંગ્રામનું સ્વરૂપ તથા વ્યાખ્યાદિ સમજાવતાં કહ્યું કે તેમાં ૮૪ લાખ જનોનો ક્ષય થયો હતો. તે બધા જનો મરીને ઘણું કરીને નરકમાં કે તિર્યંચમાં ઊપજ્યા છે.
પછી રથમુશલ સંગ્રામની વ્યાખ્યા સ્વરૂપ વગેરે જણાવતાં કહ્યું કે તેમાં ૯૬ લાખ જનોનો ક્ષય થયો હતો. અહીં મરીને તેઓ ઘણું કરીને નાક કે તિર્યંચ થયા હતા. અહીં કોનો ય ને કોનો પરાજ્ય (હાર) થયા ? તે જણાવીને કહ્યું કે લડાઈમાં મરેલા જીવો સ્વર્ગે જાય એ વાત ખોટી છે. તથા દેવેન્દ્ર કોણિક રાજાનો પાછલા ભવનો) મિત્ર હતો. ને ચમરેન્દ્ર પૂર્વભવે સાધુપણામાં તેના સહચારી હતા. પછી વરુણની બીના જણાવતાં કહ્યું કે તે નાગ(સાર્થવાહ)નો પૌત્ર થાય. તે તૈયારી કરી અભિગ્રહ લઈ રથમુશલ સંગ્રામમાં લડતાં સખ્ત ઘાયલ થઈ પાછા ફર્યાં, ને સર્વ પ્રાણાતિપદિનું વિરમણ કરી સમાધિથી કાલધર્મ પામ્યા ત્યારે તે સ્થલે સુગંધી પાણીની તથા ફૂલોની વૃષ્ટિ થઈ. કાલધર્મ પામી તે મહર્ધિક દેવ થયો, ત્યાંથી આવીને મોક્ષે જશે. તેનો મિત્ર મરીને મનુષ્ય થયો વગેરે બીના સ્પષ્ટ સમજાવી છે.
ઉ. ૧૦ઃ અન્યતીર્થિકોએ પંચાસ્તિકાયનો પ્રશ્ન પૂછતાં શ્રીગૌતમસ્વામીએ તેનો સ્પષ્ટ ઉત્તર સમજાવ્યો. પછી કાલોદાયી શ્રીગૌતમ ગણધરને પૂછે છે કે ૧. પુદ્દગલાસ્તિકાયને વિષે કર્મ લાગે ? ૨. શું પાપકર્મ અશુભવિપાક સહિત હોય છે ? ૩. પાપકર્મો અશુભવિપાક સંયુક્ત હોય તેનું શું કારણ? ૪. શું કલ્યાણકર્મ કલ્યાણ ફ્લવાળું હોય ? કલ્યાણકર્મો કલ્યાણલવિપાક સહિત હોય તેનું શું કારણ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો સમજી કાલોદાયી પ્રતિબોધ પામી સાધુ થયા ને સંયમ સાધી સિદ્ધ થયા. પછી અગ્નિ સળગાવવામાં ને ઓલવવામાં મહાકર્મતાનો ને અલ્પકર્મતાનો વિચાર જણાવી અંતે અચિત્ત પુદ્ગલો પ્રકાશ શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
८८
