________________
જીવે ત્યાં સુધી રહે પછી ગર્ભમાં રહેલો કોઈક જીવ જ કારણથી નરકે પણ) જાય તે કારણ જણાવતાં સંજ્ઞી જીવની હકીકત કહી છે. પછી જણાવ્યું છે કે ગર્ભમાં રહેલો કોઈક સંજ્ઞી જીવ લબ્ધિના પ્રભાવે શત્રુની સાથે લડાઈ કરે છે ને કોઈ તેવો (ગર્ભમાં રહેલો) જીવ દેવ પણ થાય છે. ને તેવો કોઈ સંજ્ઞી જીવ ગર્ભમાં રહ્યા છતાં ધાર્મિક વચનો સાંભળે છે. તથા ગર્ભમાં જીવ ચત્તો કે પડખાભેર હોય, કોઈ જીવ કેરીની માફક કુલ્થ હોય, ઊભો હોય, બેઠો હોય, કે સૂતો હોય, તે જીવ માતાના સુખે સુખી, ને માતાના દુઃખે દુઃખી હોય.
અંતે જણાવ્યું છે કે પ્રસવકાલે પહેલાં માથાથી કે પગથી નીકળે, તે જીવ જીવતો રહે; પણ જે જીવ આડો થઈને ગર્ભમાંથી નીકળે તે મરણ પામે અથવા કદરૂપો થાય.
૮. આઠમા ઉદેશામાં એકાંત બાલનો અને બાલપંડિતનો તથા અંતક્રિયાનો વિચાર જણાવ્યો છે. એટલે એકાંત બાલ જીવ ચાર ગતિમાંથી કોઈ પણ ગતિનું આયુષ્ય બાંધે, બાલપંડિત જીવ દેશવિરતિના પ્રતાપે દેવાયુષ્ય બાંધે તથા એકાંત પંડિત મનુષ્ય મોક્ષે જાય અથવા દેવાયુષ્ય જ બાંધે. પછી હરિણને મારનાર પુરુષને લાગતી ક્રિયાનું ને પાંચે ક્રિયાનું સ્વરૂપ કહી ઘાસને બાળનાર પુરુષને ને ધનુર્ધારી પુરુષને લાગતી ક્રિયા તથા મરાતા હરિણની સાથે વૈર બંધાવવાનો વિચાર જણાવીને કહ્યું કે પુરુષને મારનારો પુરુષ મરાતા પુરુષના વૈરથી બંધાયેલો છે, ને તે ૬ મહિનાની અંદર મરે તો તેને કાયિકી વગેરે પાંચે ક્રિયાને લગતો કર્મબંધ થાય, ને છ મહિના પછી મરે તો પહેલી ચાર ક્રિયાને લાગવાથી થતો કર્મબંધ કરે. તથા બલ શસ્ત્ર વગેરેની અપેક્ષાએ બે પુરુષો સરખા હોવા છતાં એક પુરુષ જીતે ને એક પુરુષ હારે તેનું કારણ સમજાવીને લબ્ધિવીર્યનું ને કરણવીર્યનું સ્વરૂપ વર્ણવતાં ચોવીશે દંડકોના જીવોને અંગે ચાલુ હકીકત જણાવી છે.
તથા નવમાં ઉદ્દેશામાં ટૂંકામાં રહસ્ય એ કહ્યું છે કે હિંસાદિથી જીવ ભારેકર્મી બને, ને અહિંસાદિથી જીવ હલુકર્મી થાય. પછી નિગ્રંથ સાધુનાં ૪ પ્રશસ્ત વાનાં ગુણો) જણાવી કહ્યું કે અવકાશાંતર અને સાતમો તનવાત અનુક્રમે અગુરુલઘુ ને ગુરુલઘુ છે વગેરે. અહીં આ પ્રસંગને અનુસરીને જરૂરી બીજા પ્રશ્નોત્તરો વર્ણવીને કહ્યું કે ક્રોધરહિતપણું વગેરે ગુણો નિગ્રંથને શોભાવનારા છે. તથા કાંક્ષામોહનો ક્ષય કરીને સંવૃત બનેલા સાધુ અથવા પહેલા બહુ મોહવાળી સ્થિતિમાં રહીને સંવૃત બનેલા સાધુ કર્મોને ખપાવી સિદ્ધ શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના -
પર
