Book Title: Sursundari Charitra Part 01
Author(s): Ajitsagarsuri
Publisher: Mahudi Swetambar Murtipujak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022741/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ririra Dupe raeri reilreoregeori keolrio rieolredeu Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sursundri Charitra PART-1 Acharya Ajit Sagar Suri Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ By Acharya Ajit Sagar Suri (C) 1000 Price Rs. 20-00 Prakashak. Shree Mahudi Swetamber Murtipujak Trust Mahudi Printed By Navprabhat Printing Press Gheekanta Road AHMEDABAD : 380001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tithi, 'ahiI yoganika AcArya zrImada buddhisAgara sUrIzvarelve namaH zrImAna dhanezvaramuni viracita zrI surasuMdarI cAritra bhAga - 1 ka prasiddha vaktA : AcAryazrImadda ajitasAgara sUrIzvarajI ma. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka tathA prAptisthAna : zrI mahuDI (madhupurI) jaina che. mU. pU. TrasTa mahuDI tA. vijApura (u. gu.) @ sarvahakka prakAzakane svAdhIna. dvitIya AvRtti vIra saMvata 2513 vi. saM. 2043 sane 1986 kiMmata 20-00 mudraka sahakAra : navanItabhAI je. mahetA sAgara prInTarsa pAdazAhanI poLa modInuM DeluM, rIlIpharoDa, amadAvAda-1 mukarka : navaprabhAta prInTIMga presa ghIkAMTA reDa neve TI sInemA pAse amadAvAda-380001 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A.zrImad aJIYUra sUrizvaraja) ma.sA. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya pa. pU. prasiddha vaktA AcArya bhagavanta zrImad ajita sAgara sUrIzvarajI ma. sA. anuvAdita "surasuMdarI caritragranthanI prathama AvRttinuM prakAzana vi. saM. 1981mAM thayuM. 62 varSa pachI A dvitIya AvRtti AmajanatAne upahArarUpe arpaNa karatA ane niravadhi Ananda anubhavIe chIe. temaja AbAla vRddha sarva janoe hRdayanA umaMga bharyA bhAve AvakAra ApI amone utsAhita karyA che. te mATe ame dhanyatA anubhavIe chIe. paropakArI, parama zAsana prabhAvaka, yoganiSTa AcArya bhagavaMta zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ma. sA.nA paTTadhara pa. pU. prasiddha vaktA AcArya bhagavaMta zrImadda ajita sAgara sUrIzvarajI ma. sA.nI aneka sAhityIka-prasAdImAM sarvAdhika rasamaya A granthane ati abhUta AsvAda vAravAra AsvAdIe, chatAM punaH punaH AsvAda levA mana asaMtuSTa ja rahe che. pUjyapAda prasiddha vaktA AcArya bhagavaMta zrImadda ajita sAgara sUrIzvarajI mahArAje amArA upara je avarNanIya upakAra prasAdIta karyo che, tenuM varNana karavA amArI pAse zabdo ja nathI, eTaluM nahi paraMtu amArI buddhi paNa tyAM kuMThIta thaI jAya che. parame pakArI, pUjyapAdazrInA sAhityane amulya khajAne ApaNe pAse je vidyamAna che, teno mahAna lAbha sahune prApta thAya, tenuM ja eka lakSa rAkhIne ame teo pUjyapAzrInuM RNa adA karavA puNyavaMta banyA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe, te amArA mATe avarNanIya gauravane advitIya avasara che. pUjyapAda yoganiSTa AcArya bhagavaMta zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ma. sA.nA paTTadhara pa. pUprazAnta mUrti AcArya bhagavaMta zrImadda kIrtisAgara sUrIzvarajI ma. sA. nA paTTadhara mahAna zAsana prabhAvaka AcArya bhagavaMta zrI subodhasAgara sUrIzvarajI ma. sAhebe amane pUjyapAda parama upakArI AcArya bhagavanta zrImadda ajitasAgara sUrIzvarajI ma. sA. nuM sAhitya prakAzIta karavA mATe sahudaya preraNA ApIne amone utsAhita karyA che, te mATe ame teo pUjyapAdazInA atyaMta RNi chIe. A prakAzananI sAthe sAthe ja ajitasena-zIlavatIcaritra (saMskRta-prata)nuM prakAzana kArya cAlu che, temaja A sarva prakAzana kAryanuM saphaLa saMcAlana karavAnI tamAma javAbadArI pUjya pAdda prazAntabhUti AcArya bhagavaMta zrImadda mane harakIrti sAgarasUrIzvarajI ma. zrIe saMbhALIne amArA kAryane saphaLa banAvI amane upakRta karyA che, te mATe amo teo pUjyapAdazrIne jeTalo paNa AbhAra mAnIe teTale alpa ja che. prastuta granthanA prakAzana kAryamAM presanA mAlika zrIyuta jayaMtilAla ma. zAhane ame A take AbhAra mAnIe chIe. ane A granthanuM vAMcana, manana ane vAraMvAra punaH punaH parizIlana karI granthastha bhAvene hRdayastha karI paramAtma bhAvanI prApti arthe AtmabhAve sthira banIe e ja bhAbhilASA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAcca prakAzanA paMthe anantAnanta parama tAraka devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAe samavasaraNanI anuttara dharma-sabhAmAM dhruve, dAnavA ane mAnavAnI padA samakSa cAra anuyAgathI samyag gummIta ceAjana bhUmi prasaratI dhama dezanA ApI meAkSa mArgane prakAzIta karI vacanAtIta upakAra karyA che. dravyAnuyAga, caraNa karaNAnuyAga, gaNitAnuyAga ane dharma kathAnuyAgathI samyag gumphIta, svayaMbhU-ramaNu-samudra sama gahana zruta jJAnamAM bALa-ajJAnI jIvAne dharmakathAnuAga dvArA savizeSa sugama upakAra karI zakAya che, ema kahIe tA aMza-mAtra paNa atizayAktinA sabhava nathI. dha kathAnuceAga sahaja bhAve sugamya su-bedha kAraka hAvAthI AkhAla vRddhajanA asAdhAraNa utkaMThe sahu temAM rasIyA bane che. ane temAM vIra rasa, karUNA-rasa, zAMtarasa vagere dareke dareka rasAnu suMdara su-vistRta bhAvAtmaka hRdaya spazI vivecana hAvAthI sarva sAdhAraNa upayegI ane che. sajana upakAra A dharma-kathAnuM zraddhA bhAva sahita zravaNa karavAthI hiMsA, asatya, ceArI vagere zAstrokta aDhAra asad pApAtmaka AcaraNAnA phaLa rUpe ananta ananta mahAdu:khaprada mAThA pariNAmAnI ane ahi'sA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya, acaurya vagere zAstrokta aneka sadAcAranA phaLarUpe ekAMte Atma hitakAraka kalyANakArI pariNAmonI tAdazya jhAMkhI thAya che. asat to ane sattA upara samyagU zraddhA pragaTe che, tyAre te asat tothI pakaDamAMthI mukta thavA Atama-paMkhI tIvra jhaMkhanA seve che ane saMtonI prApti mATe bhavyAtmAonI AMtara bhAvanA savizeSa jAgRta bane che. jyAre AMtara bhAvanA pUrNa svarUpe vikase che, tyAre jIva zIvane siddhi padane kAmI bane che. | mukti-padane kAmuka bhavyAtmA jIva tattva, ajIva tavAdi tattanA samyagU-jJAnanI prApti dvArA jIva mAtra para anantAnanta upakAra karavA samartha bane che. ane anya aneka jIvone paNa samyapha-jJAnanuM pradAna karI anantAnta upakAra karavA samathata kare che. A pramANe upakArarUpa velanI jaDa je kaI paNa hoya to te paramatAraka devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmA ja che. prastuta "surasuMdarI-caritra' grantha SasathI paripUrNa uttamacaritra grantha che, eTaluM ja nahi, paraMtu AtmatattvanI prApti arthe bhava nirvedakAraka aneka AtmaguNa poSaka ane durguNazeSaka bhAva pracura grantha che. A granthanA pRSTa pRSTa ane paMktie paMktie nIti, nyAya, paropakAra, sevA, sadAcAra, kSamA, tapa, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titikSA, karma, udyama, satya, zIla, zraddhA, samabhAva vagere sArvajanIna siddhAMtanuM parizIlana che. grantha nirdiSTa parama upakAraka siddhAMtanuM vistRta vivecana karI jijJAsu vargane ahIM ja sthira karI temanI grantha vAMcananI abhilASArUpa rasanI kSati karavI ucita nahi mAnatA ahiM viramuM chuM. ane, sahu keI bhavya prANI A granthanuM punaH punaH vAcana karI asat tothI virAma pAme, karma malathI azuddha banelAM svatvane sadAcArathI savizuddha banAvI, akSaya padanA svAmI banavA, saMsAranA UMDA aMdhArethI muktinA parama prakAzane prApta kare, eja zubhAbhilASA. -mane harakIti sAgara sUri mAgazara suda 6 2043 zrI kuliMga pArzvanAtha jaina tIrtha vijApura. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana prabhAvaka prasiddha vaktA AcAya zrImad ajita sAgara sUrizvarajI ma. sA. nuM jIvana jananI jaNe te jaNaje, bhakta kAM zUra; nahitA raheje vAMjhaNI, mata gumAvIza nUra. A pRthvI para agaNita saMkhyAmAM mAnavA janme che ane mRtyune AdhIna thAya che, temAMthI Atama kAje jeee A janamane saphaLa karyo, saMyamI banI sAdhanA dvArA siddhine varyA, tenA ja eka janma prasaMzanIya che, gujarAta rAjyanA kheDA jillAmAM peTalAda gAmanI najIka nAra nAme gAma, lallubhAI nAme agragaNya nAgarIka. paTela jJAtimAM agresara. temanA patnI satItvazIla sa`pannA sannArI seAnabAI e vi. sa. 1942 pASa suda paMcamI dine bhAvIne tejasvI sItArA janma pAmyA bALakanuM nAma aMbAlAla. sAta varSanI vaye akSara jJAna akSara-dhAma meLavavAM satsaMskAra sampanna prAdhyApaka pAse sarasvatI sAdhanAnA prAra'bha karyAM. buddhinA tIvra kSayApazama ane tejasvItA joIne mAtApitA ane prAdhyApakane sa`pUNa saMtASa thayA. sAdhu satAnI vANI sAMbhaLIne khALaka a'khAlAla bhAvavibhAra manI jatA. dhArmika adhyayana zarU karyuM.... sAdhu satAnI sAthe dharma carcA, dhama gASThI karI jijJAsA satASavA hamezAM tatpara banatA. pArasamaNIne saMga lAkha Dane suvaNu manAve, jyAre sAdhu saMtane saMga AtmAne paramAtmA banAve. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 varSanI nAnI vayamAM ja aMbAlAla amIRSi banyA.vi saM. 1956 zrAvaNa suda paMcamIne e divasa hato. gurunA caraNomAM jIvana samarpita karyuM jenaAgamanuM adhyayana, siddhAMta ane darzana-zAstronuM parizIlana karyuM. bhadadhi tAraka, jinabiMbanI ananya upakAritA upara dila evarI gayuM. antaranA anAdinA timira ulecI jinezvara paramAtmAnA caraNamAM mana ane AtmAne sthira karyA. sAMpradAyikatAne vyAmoha eka ja jhATake tyajI dIdhe. aneka virodho ane avarodhono siMha samAna banI sAmano karyo. vi. saM. 1965 jeTha suda 13 dine ganiSTha munirAja zrImad buddhisAgarajI ma. sA. nA caraNe amadAvAda AbalIpaLa jana upAzraye samarpita banyA. pU. gurUdeva zrInA caraNe jinAgamanuM gadvahana pUrvaka adhyayana karyuM. prakhara vyAkhyAtA banyA. meghanI gaMbhIra garjanA sAMbhaLIne mayura samUha jema madhura kekArava kare ane nAcI uThe, tema prakhara vyAkhyAna munivaranI vairAgya rasa bharapUra jina vANunuM zravaNa karIne zrotA samUha saMsAranA kSaNabhaMgura bhege tyajI vairAgya vAsita bane che. vi. saM. 1972 mAgazara suda 5 dine sANaMda mukAme panyAsapade alaMkRta thayA. vidvAna munivare saMskRta bhASAmAM vairAgya rasa bharapura bhImasena-caritra, caMdrarAjacaritra ajitasena zIlavatI caritra, taraMgavatI caritra, kalpasUtra sukhadadhi vRtti, zrImad buddhisAgarasUri- Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 10 caritra, zani-stuti-TIkA vagere temaja aneka prAcIna saMskRta prAkRta caritra graMthanuM gurjara bhASAmAM bhASAMtara karyuMkumArapAla mUpAla-caritra, surasuMdarI caritra, supArzva. nAtha-caritra bhImasena-caritra temaja gItA prabhAkara, gItaratnAkara, kAvya-sudhAkara vagere grantha temaja saMvedhachatrIsI tAvika Agama dahana granthanuM Alekhana karI mahAna jina-zAsana prabhAvanA ane sevA karI. amadAvAda, surata, muMbaI, pATaNa, rAdhanapura, vijApura, sANaMda, prAMtija, vaDAlI, IDara, pAlanapura, mahesANA UMjhA, pAlItANA, jAmanagara, pethApura, mANasA vagere aneka zahera ane gAmomAM prAbhAvika cAturmAsa karI aneka bhavya jIne dharma sanmukha karyA. vi. saM. 1980 mahA suda 15 nA zubha dine prAMtija mukAme mahAna zAsana prabhAvanA pUrvaka vidvadvarya panyAsa pravara zrI ajitasAgarajI gaNivara zrI pUca pAda yoga niSTha dhuraMdhara AcArya bhagavaMta zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ma. sA. nA zubha haste paMcaparameSThInA tRtIya pade bIrAjamAna thayA. AcArya pade alaMkRta thayA. vi. saM. 1985 Aso suda 3 nA dine ekAeka mahAna zAsana prabhAvaka AcArya zrImadda ajitasAgara sUrIzvarajI ma. sA. kALadharma pAmyA. Atama-paMkhI nazvara deha-pIjarane choDIne anantanI musApharIe uDI gayuM. sumana murajhAI gayuM, saurabha prasarI rahI. zAsana prabhAvaka surIzvarajI mahArAjanA caraNa kamalamAM koTI koTI vaMdanAvalI. caraNaraja sumana Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakazrInA pU gurUdevazrInuM saMkSipta jIvana kheDuta bALa. bahecara tenuM nAma. vijApura enuM gAma. zivAbhAI paTelane kuladikapaka. mAtA aMbAbenanuM amUlya 2tana. khetaramAM AMbA DALe jheLImAM bALaka sutuM che. mastaka upara phaNA prasarAvIne kALe bhayaMkara sapa DALa upara beThe che. A bhayaMkara dazya joIne mAtA pitA bhayabhIta ane ciMtAtura banI gayA. lADakaDA lAlanI kSemakuzaLatA mATe paramakRpALu paramAtmAne antaranA kharA bhAvapUrvaka prArthanA karI. prArthanAne camatkAra thayo. sarSa tyAMthI sarakI gayo. mAtAe vahAlabharyuM cuMbana karyuM. haiyAsaraso cAMkhyo ane lADalA lAlane haiiyAnA vahAlathI navarAvI dIdhuM. khetaro ane ketarAne khuMdata, vRkSonI jhADIomAM vanarAjanI jema ghUmate e niDaratA ane zauryanA pATha bhaNyA. te samayanI dhULIyA nizALamAM vaDalAne vRkSanA prAkRtika vAtAvaraNamAM pATI, pithI ane pena vagara saMskAramUrti zikSaka pAse sadAcAranA lezana bhaNI saMskArI banyo. tyAgamUrti pU. gurudeva zrI ravisAgarajI ma. sA. ane pU. zrI sukhasAgarajI ma. sA. nagaranI bahAra bhUmi nIsaryA che. yamanA dUta jevI be bhese mahAbhArata zA yuddhe caDI. sahunA mukhamAMthI hadaya bhedaka kAramI cI nIkaLI paDI. jIva darekanA addhara thai gayA. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 narama kAvIra bahecara vIjaLIvage doDayo. eka apATe lAkaDI uchALIne banne bhaisAne dUra dUra bhagADI dIdhI. zAbAza bahecara zAkhAza !" dhanya che tane ane tArI janetAne !" saMta ane saskRtinA rakSaNa mATe prANane hADamAM mUke, te vIra-puruSane zatazaH dhanyavAda ! satanA mukhethI vANInI saravANI kuTI. he mugdha bheALA khALa ! muMgA amAlA niradhAra jIvane pIDA karIza mA! A dharatImAtA ka`pI uThe, prakRti samUha vimukha bane ! megha ane vAyarAnA pracaMDa tAMDavanI tA vAta ja zI ? A mAnava ! tuM jIva sRSTinA pAlanahAra. sacarAcara sRSTimAM sukha zAMtinA AdhAra, eka mAtra jIva rakSA ane jIvadayA !! jIvamAtranI rakSAmAMja sahunuM akhaMDa akSaya kalyANu !!! satanA samAgama thayA ane bahecaranA antaHsthalamAM mAnavatAnI amRta saravANIoneA zrota vahetA thayA. saMtapuruSanA prathama ja samAgame bALaka bahecaranA hRdayamAM sa MtanA mahAna Adanu' khIrApaNu karI dIdhuM. satanA sathavArA maLI gayA ane jIvananA rAha palaTAI gayA. saMta banavAnA koDa jAgI gayA. sahAdhyAyI mitronI satpreraNA maLI. pAThazALA gamana zarU thayuM. jainatvanA satsa`skArAnu siMcana thayu. adhyayanathI jijJAsA jAgI. eka paNa taka cumAvyA vinA dilanI khaMtathI praca'Da puruSAtha prAraMbhI dIdhA. zruta zAradAnI sahAya mAgI. prAthanA phaLI. adhyayana kAje mahesANA gayA. zrI yAvijayajI jaina sa`skRta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThazALAmAM TuMka samayamAM ja pracaMDa adhyayana puruSArthathI abhyAsa pUro karyo. adhyApananuM kArya zarU karyuM. je prApta karyuM, te sarve anyane arpaNa karyuM. kathIrane kaMcana, pattharane pArasa, jaDane jIvaMta karanArA parama upakArI mahAna saMta puruSa pU. zrI ravisAgarajI ma.sA. nI atima samayanI sevAne aprApya lAbha laI RNu-muktine AdhyAtmika sahaja Ananda meLavyo. adhyayana ane adhyApana cAlu hovA chatAM agamya bhemamAM viharanAro haMsale atRpti anubhave che. khetInA cArA caranAra haMsalAne bAkaza-bukaza bhajana kema ruce. ganI pelI pAranI bhemakAmAM viharavAnA keDa jAgyA. dUra dUra girikaMdarAomAM javAnI taiyArI kare, te pahelAM te siddhio svaya sAme cAlIne varI. Ajela gAmanI najIkamAM ja yogAbhyAsI svAmI maLI gayA. ziSyabhAve jIvana samarpaNa karyuM. aSTAMga yoganI sAdhanAmAM pAraMgata banyA. cagInA AtmAne saMsAranI mRgajaLa samAna mAyAjALa zuM game? yogIne AtmA saMsArane chellI salAma kare, temAM kaMI ja Azcarya nathI ! vi. saM. 1957 mAgazara suda 6 nA dine pU. parama upakArI gurudevazrI sukhasAgarajI guru mahArAjanA caraNa sevaka banyA. pAlanapura mukAme mumukSu AtmA bahecare saMsArano tyAga karyo. sAdhu banyA. sAdhutA aMgIkAra karI. muni buddhisAgara nAmAbhidhAna karyuM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 gAme gAma pagapALA jAya, Ama janatAne pratiedha kare. musalamAnAne temanA dharma grantha 'kurAne zarIph'nI lamAe dvArA mAnavajIvananI mahattA samajAve. jIvadayAnA upadeza Ape. mAchImAra, kALI, bhIla ThAkArA ane AdivAsI jana samudAyane ahiMsA, dayA, satya, acauya ane paropakAranA mahimA samAve. Aleka ane paraleAkamAM puNya pApanA pratyakSa pariNAmeAne zAntA dvArA samajAve. hiMsA, jUTha, cArI, mAMsa, dArU ane zikAra vagere vyasanAnA tyAga karAve. A samAjIe, khrIstIe, vedAntI vidvAnA ane sAkSarenI sAthe sanAtana dharmanA siddhAntAnI tAttvika carcA karI niSka kare che. sAbaramatI nadInA kinAre satyAgraha AzramamAM mahAtmA gAMdhIjInI sAthe dezAti, samAjonnati aMge vicAraNAe karatAM jaNAve che. 'sadAcAra, saccAi, pA5kA2 ane prAmANikatAnA pracAra ane nakkara AdarzarUpa AcAra vinA bhArata dezanI prajA svataMtratAnA suMdara phLAne yat kicit paNa bhAgavI zakaze nahi.' pU. zrInI vidvatAthI AkarSAyelA vaDAdarA narezazrI sayAjIrAva gAyakavADa peAtAnA lakSmI vilAsa pelesamAM padhAravA AmantraNa Ape che. hajArAnI medanI samakSa AtmAnnati' viSaya upara eka kalAka prAbhAvika pravacana zravaNa karatAM vaDAdarA nareza hRdayanA udgArA kADhe che, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 AvA nispRhI AdhyAtmika vidvAna saMtAthI bhArata ja dezanA jarUra uddhAra thaze. aneka rAja rAjezvara rajavADAonA narezA temanA caraNAraviMdamAM AvI sasamAgamanA mahAmUlA pAmI svajIvana dhanya ane kRtya banAvavA bhAgyazALI thatA. yeAgI mahApuruSanA samAgamamAM AvelA lAlA lajapatarAya jaNAve che ke, jainAnI ahiMsA e kAyara ke nAmanI ahiMsA nathI, paraMtu vIya vAna zuravIra puruSAnI ahiMsA che.' ahiMsAnu pAlana vIrapuruSa ja karI zake. samrATa azAka, samrATa khAravela, paramAha ta kumArapAla vagere mahAparAkramI gaNanAtIta rAja rAjezvarAe ahiM sA mahA dharmanA digvajayI vijayavata dhvaja laherAvyeA hateA. janatA samudAyanA uparanA starathI mAMDIne TheTha nIcalA stara sudhI atra-taMtra-sarvatra ghara karI gayelA vahema, ajJAna, zaMkA-kuzaMkA ane bhUta preta-pizAca vagere azubha amagala tattvAnA sa`kajAmAM phasAyelI prajAne mukta karavA samagra mAnava samAjanA hitanI eka ja kAmanApUrvaka sAbaramatI nadInA kAMThe suramya naisagi`ka pradezamAM vijApura najIka mahuDI gAmamAM zAsana rakSaka samyagadRSTi zrI gha'TAkaNu mahAvIra devanI mUrtinI sthApanA karI. sAttvika AcAra vicAra yukata pUjA--pUjana vidhinI samAja samakSa niDaratApUrvaka pratiSThA karI, zrI jaina zAsana upara mahattama upakAra karyAM. ekase pacIzathI adhika AdhyAtmika jJAna bharapura granthAnI racanA karI. yAgI puruSa zrImad AnandaghanajI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mahArAjA viracita 108 pada upara vistRta vivecanA karI adhyAtma jJAnane apUrva khajAne-bhaMDAra khUlalo mUkyo. karmaga' granthanI racanA karIne jagata upara vikama upakAra karyo lokamAnya tilaka mahArAjA abhiprAya ApatA jaNAve che. Had I known that you are writting your 'KARMA YOGA'I might had written mine (Karama yoga) vi. saM. 1970 mAgazara suda 15 pethApura mukAme hajAro mAnavonI upasthitimAM aneka gAmanA jaina saMghe samakSa AcArya pade alaMkRta thayA. jIvananA chellA zvAsa sudhI sAhitya kSetranI sevA karatA jIvananuM mizana siddha karyuM. phakta cAritra paryAyanA phakta 24 varSanA ati alpa samayamAM jemaNe 25 hajAra pustakanuM vAcana karI zrI jinAgamanA niSkarSarUpa navanIta samAna 125 granthanI ati addabhata racanA karI sva. jIvanane siddhinA zikhare prasthApita karyuM. vi. saM. 1981 jeTha vada 3 maMgaLavAra savAre 8-30 kalAke sva janma-bhUmi vijApuramAM pArthiva-dehanuM visarjana karI anya vizvanI sevA arthe temane amara AtmA anantanI musApharIe prayANa karI gaye. keTI keTI vandana......... guru caraNe.... phUla kharI gayuM.pherama prasarI rahI, dIpaka bUjhAya, divya-prabhA prasarAvI gaI pU. mane hara kIrti sAgara sUri. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana. mukhya pharaja sthAvara ane jagamAtmaka baMne prakAranI sRSTimAM rahelA samasta padArthonuM vastu svarUpa jANavuM eja mAnavanI mukhya pharaja che. have te dravyAdika padArthonI paristhiti samajavA mATe bhinnabhinna darzanakArAe nyUnAdhika sAdhana batAvelAM che, teomAMthI ApaNe ahIMyAM sAmAnya rIte pramANonI avagAhanA karavI ucita che. taiyAyikamatAnusAre pramANu catuSTayanuM svarUpa samajavAthI anya padArtho teo vaDe avalokI zakAya che. vaLI te pramANe-pratyakSa, anumAna, upamAna ane zAkha ema cAra prakAranuM kahevuM che. "niyananya jJAne pratyakSa" Idriyajanya je jJAna tene pratyakSa jJAna samajavuM, jemake zIta, uSNa, tIkhu, khArUM, veta rakta vigerenuM je parizIlana tene pratyakSamAM samAveza thAya che. "anumiti menumAna" anumiti jJAnanuM je asAdhAraNa kAraNa te anumAna kahevAya. jemake dhUma uparathI agninI sAbIti karavI, jyAM dhUma hoya tyAM agni che ja joIe. te jJAna anumAna siddha gaNAya. "parivAramupamAna " upamiti (sAzya) jJAnanuM je kAraNa te upamAna kahevAya. arthAt pratyakSa kiravA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AnumAnika padArthanI sAthe sAdRzya vaDe je eLakhAvavAmAM Ave te aupamAnika jJAna kahevAya. jemake "nolazora vacaH / " AkRtimAM gAyanA sarakhA je hAya tene gavaya kahevAmAM Ave che mATe A gavaya che. ema je gAyanI sarakhAmaNIthI gaya (rAjha)nu* jJAna thayuM te upamAna kahevAya. gAtocAritatrAvayaM zAjJAnam / " Ama (yathArtha vaktA) purUSAe uccArela. je vAkaca te zAzvajJAna (AgamajJAna) kahevAya. te AgamAktajJAna gurvAdikathI meLavI zakAya che. pUrvokta cAre prakAranA pramANudvArAe temaja jainamatanI apekSAe pratyakSAdi pramANa vaDe baMdha ane mAkSanu svarUpa jANI zakAya che. have dareka tattvAnA vicAra karavA sAthe 'AtmA' eTale zu? tene prathama vicAra karavA joI e. zabda, sparza, rUpa, rasa ane gadha e pAMca viSaya grAhaka evI iMdriyAthI paNa te AtmAne ageAcara kahevAmAM Ave che. AtmA anAdianaMta che. AtmAnI zakti apAra che. paraMtu jyAM sudhI te zArIrika baMdhanathI baMdhAyelA hAya che, tyAM sudhI daihika sukhaduHkhAnA anubhava kare che. eTalu* ja nahIM paNa pratyakSa pramANa vadhu nAnA prakAranA vicArAdikamAM anusyUta thai, zArIrika je je ceSTAo thAya che, te sarvanA kAraNabhUta te AtmA thaI paDe che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja vicAra, smaraNa, buddhi ke jJAna vaDe vicAra Adi svarUpe te pragaTa thAya che. saMsAranA svAbhAvika niyamAnusAra janmAMtarIya puNya athavA pApanA phalarUpa karmane bhAgavata AtmA harSa ke zeka, sukha athavA duHkha, zAMti athavA azAMti, AnaMda athavA udvega, bhaya athavA zairya vigere zItaSNAdika ThaMdrane anubhava karate chatA cAra gatimAM vAraMvAra gamanAgamana karyA kare che. AtmA pote ja pArjIta gyAyogya karmo vaDe saMsArane vadhAre che. AtmA ja pite pitAne mitra ane zatru bane che. jemake - uddharedAtmanA''tmanaM, nAtmAnamavasAdayet / Atmaiva hyAtmano bandhu-rAtmaiva ripuraatmnH||1|| AtmajJAna vaDe AtmAne uddhAra kara, ajJAnadazAmAM dorAIne sarvathA AtmAne adhaHpAta kare nahIM. kAraNake AtmAne baMdhu paNa AtmA ja che ane teno zatru paNa ajJAnane lIdhe te pote ja thAya che. | mATe dareka manuSyae ajJAnane dUra karIne ane jJAnamAM lakSa rAkhatAM zIkhavuM. vaLI ajJAnI jIvo mehe karI saMsAramAM mana, vacana ane kAyA vaDe lubdha thavAthI karma baMdhanamAM AvI paDe che. paraMtu mehathI mukta thaI jeo saMsAramAM rahe che, te purU pavadalanI mAphaka karmathI levAtA nathI ane aMtamAM mokSapadane pAme che. jemake : Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. 20 nirmAnamohA jitasaGgadoSA dhyAnamaniyA nivRttAnaH . dvandvaivimuktAH sukhaduHkha saMjJai gacchantyamUDhAH padamavyayaM tat // 1 // mAna ane mehanA tyAgI temaja saMgadoSanA parihArI, haMmezAM adhyAtmasukhamAM lInavRttivALA, kAmavilAsathI AtmavRttine vAranArA ane sukhaduHkhAdika DhiMDhothI vimukta evA amUDha purUSa prasiddha evA siddha sthAnane prApta thAya che. temaja zrI tIrthakaree AgamAdika siddhAMtamAM te saMbaMdhI baMdha ane mekSane upadeza vistArapUrvaka jaNAvyo che. vaLI A AtmA eka tarapha amuka aMze niSkarma thAya che ane bIjI bAjuthI amuka karmone baMdha upArjana kare che. e pramANe saMsAracakamAM ghaTamALanI peThe parAdhIna dazAne bhegavate jIvAtmA paribhramaNa karyA kare che. vaLI utkRSTa zubha karmonA yogathI devayonimAM jAya che, madhyama karmanA prabhAvathI mAnavajanma prApta thAya che. adhama karmanA cage tiryaMca jAtimAM janme che ane atinIca karmopArjanathI naraka sthAnamAM utpanna thAya che. sArA athavA narasA evA karmonuM kAraNa, te rAgadveSa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja gaNAya che. mATe te rAgadveSane jo prathamathI dabAvI na zake tA te jIva kama badhanamAM paDayA sivAya rahetA nathI. vaLI prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, abrahma, parigraha, temaja krodha, mAna, mAyA ane lAbha e kaSAya catuSTaya temaja bhaya, taraga, kauTilya ane aprAmANya Adi samasta durguNNA jyAre ajJAnatAnI sAthe hRdayamAM sthira thAya che, tyAre karmabaMdhananI graMthI dRDharUpamAM AvI jAya che. ema tAttvika svarUpa jaNAvatAM zrItIkarAe kahyu che ke tela cALelA mastaka upara jema dhULa cATatAM vAra lAgatI nathI, tema rAgadveSanA vicArAthI malIna thayelA AtmAne karmAM cAMTI jAya che. bAda te adhama karmonA prabhAvathI pRthivyAkrika ati sUkSma jIvayeAniomAM nira'tara gamanAgamana vaDe vyAkula thayeleA AtmA vAravAra tyAMne tyAM ja paribhramaNa karyA kare che. sAmAnya rIte pha'nA ATha bheda kahelA che. jJAnAvaraNIya kama 1, danAvaraNIya kama 2, vedanIya kama 3, mAhanIya kama 4, AyuSa kama 5, nAma karma 6, gAtra kama 7 ane aMtarAya kama 8. vividha jAtinAM khIja pRthvImAM vAvavAthI pAtapeAtAnA svabhAva pramANe vRkSalatAdikanA svarUpe pragaTa thaI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema bhinnabhinna phala ane puSpAdika saMpadAone Ape che, tema nAnA prakAranAM upArjana karelAM karmo pitAnI prakRtinA anusAre zubha azubha phaladAyaka thAya che. vaLI te karmajanya phalodayanuM svarUpa dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavane Azraye jANavAmAM AvI zake che. - dravyano paryAya AtmA che, traNe lokamAM nirNayAtmaka je sthAna tene kSetra kaheluM che. te karmaphalane anusarI janmAMtaranA pherAe jethI kaLI zakAya, te kALasvarUpa kahevAya che. jethI karmane svAdhIna thayelA jIva sthityaMtarane prApta thAya che. prAcIna karmonA rogathI vividha prakAranA jIvanane dhAraNa kare che. AtmAnA sAmAyika zarIrane dhAraNa karatI sthiti upara zArIrika AdhAra rahyo che. mAnasika kamane AdhAra zarIra upara rahelo che. temaja mAnasika karma upara aMtaHkaraNane AdhAra che. aMta:karaNa upara tadrupatA (bhAva tathA vastunI ekatA)ne AdhAra rahe che. tAdraya upara pariNAmika AdhAra rahyo che. pariNAma upara Atmika bAhya ane AMtarika duHkhane AdhAra rahyo che. A duone dUra karavA mATe mANase aneka prakAranA prayatna karI AnaMdasukhanI IcchAo kare che, paraMtu tyAM teo bahu pApa upArjana karI bhaviSyamAM bahu Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 duHkhI thAya che. e tarapha bilakula tenu lakSya hetu nathI. vaLI AvA pApanu prAyazcita karavA mATe janmamaraNurUpa ghaTamALanA cakre caDhe che. A pramANe anna mANasa peAtAnA karmane anusAre naraka, tiryaMca, mAnava ke daiva ceAnimAM punaH punaH janma dharIne sukhaduHkhAdikanA anubhava lIdhA kare che. vaLI ka ya trane svAdhIna thayelA manuSya janmAMtaramAM caMDAla, aMtyaja, bhillu, pAradhi, dhIvara, cavana ane vanecara Akrikane tyAM paNa janma dhAraNa kare che. jo ke avatAra tA mAnavajAtinA ArvyA, paraM'tu peAtAnAM duSkarmIne lIdhe anata duHkhA veThavAM paDe che. tadduparAMta navIna pApakama paNa bahu upArjana kare che. A mAtra duSkarmonA ja vipAka che, eka mANasa cAkara thai paranI tAbedArI uThAvavAmAM bahu duHkha bhAgave che ane eka mANasa sattAdhIza svAmI manI bahu sukha bhagave che. enu kAraNa paNa karmavipAka ja che. vaLI zarIra ane buddhinA prabhAvavaDe mANasA bhRtya tathA svAmIbhAvane dhAraNa karI duHkhasukhanA bheAktA bane che. iSTanA sayAga ane viyeAga kulIna athavA akulInane ghera janma, jIvanabaLane avala'khI bhAgavilAsamAM mukhya athavA gauNu bhAva dhAraNa karavA ane lAbha athavA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 alAbhanuM sevana karavuM, A samasta sukhAbhAsa akiMcikara che, ema samajI sukhAthI manuSyae muddAmAM eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke, mAnavabhava pAmIne ja AtmA sarva duHkhanA kSayakAraka evA akSayasthAnane pAme che. te mekSasthAnane mArga sAMsArika ajJAnarUpa jhAMkharAothI AcchAdita thayelo che, jethI te mArga tarapha mUDhajananI daSTi thatI nathI. paraMtu paropakAramAM rasika evA zrI tIrthakaroe samyaphajJAna tathA zuddha jIvananA upadezarUpa sAdhana vaDe AghathI AraMbhIne mekSa parvatane mArga vizuddha kahela che. vaLI prAcInakALathI jIvanI sAthe saMbaMdha dharAvatAM karmone AtmasaMyamanA baLa vaDe je dabAve che ane zeSakarmane saMyama vaDe nimaeNla kare che. ema anukrame jyAre te pitAnAM sarva karmone nimna kare che, tyAre te karmathI mukta thaI vizuddha svarUpadhArI bane che. pazcAta te jIva samayamAtramAM uttamattama sthAnane adhikArI thAya che, pharIthI janmamaraNanA duHkhanI ciMtA tene rahetI nathI ane niraMtara nizcala pavitratAne bhegI thAya che. nAnA prakAranI niomAM duHkhane paricaya karAvanAra mAtra karmabaMdha ja rahe che. te karmabaMdhanathI je AtmA mukta thAya, te te pote potAnI meLe ja nirlepa dazAmAM rahIne uccasthAnane Arohaka thAya che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvotkRSTa evuM te pavitra sthAna sarvottama evA devatAonA upara raheluM che. vaLI te sthAna prabhAtakALanI kAMtisamAna prakAza Ape che ane svacchatAmAM suvarNa tathA zaMkhasamAna dIpe che. lokyanA agrabhAgamAM jenI sthiti rahelI che ane AkRtimAM ratnanirmitachatrane anusare che, evA te pavitra sthAnane siddhakSetra, parama pada, anuttarasthAna, brahmaloka ane akSaradhAma, ema bhinna bhinna nAmathI potapotAnI budhdhanusAra lake svIkArela che. samastabhuvanenA upari bhAgamAM rahelA te sthAnanI upara akhila karmathI vimukta thayelA siddhAtmAo niraMtara nivAsa kare che. jene zAzvatanivAsa kahevAmAM Ave che. siddhAtmAone koI paNa kamane saMbaMdha hete nathI. temaja teo rAgadveSanA saMskArothI levAtA nathI. puNya ane pApa jemane avalokI zaktAM nathI. sukhaduHkhanA vikAro jemane sparza karI zakatAM nathI. jemanI jJAnazakti anaMta hoya che, evA siddhAmAo keIpaNa samaye laukika sthitimAM AvatAM nathI. vaLI eka AtmaprabhAmAM aneka AtmaprabhAo ekatvabhAva pAme che. paraMtu temanA svarUpamAM kaMIpaNa pheraphAra thatA nathI. arthAt rUpAMtara dharatuM nathI. AvA ajarAmara sukhathI vimukha rahI keTalAka ajJAta ja ajJAnadazAne lIdhe rezamane kIDe potAnA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 upaleAga mATe peAte banAvelA kAkaDAmAM jema guMthAi jAya che, tema upabheAganI lAlasA vaDe srIputrAdikanA kAraNe mAyApAzamAM paDe che ane tethI teo uttarAttara aneka dArUN duHkhAne anubhave che. zuktirajatanI mAphaka asatyamAM satya buddhivALA, mAhathI bhramita thayelA mAlajIvA vicitra vasturUpa kaTakathI vyApta evI bhavATavInI jALamAM mujhAI mare che. vaLI zrI putrAdikanA saMcAgathI jeTalu jIvAtmAne sukha maLe che, te karatAM anaMtagaNuM temanA viyeAgathI te duHkha bhAgave che. temaja A duniyAmAM loko dhananI khahu ja IcchA rAkhe che. paraMtu temAM bahu du:kha rahelu che. kAraNa ke prathama te tene meLavavAmAM bahu kaSTa sahana karavAM paDe che. pazcAta tenA rakSaNa mATe asAdhAraNa kALajI rAkhavI paDe che. tema chatAM jo kadAcit tenA vinAza thAya te aneka duHkhA AvI paDe che. vaLI mAtA, pitA, strI ane putraAdika sarve sagAsaMbaMdhIe te meAkSamAga mAM leADhAnI sAMkaLanI mAphaka dhanakAraka thAya che. jema sa`ghamAM ekatra thayelA leAkeA parasparanI sahAcane lIdhe sAthe gamana kare che, paraMtu jyAre araNyanI adara akasmAta bhaya AvI paDe che, tyAre bhinna bhinna dizAomAM pAtapAtAnI anukULatA pramANe teo vikha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s rAI jAya che, ane te samaye kaI keInI zedha levA ubhA rahetA nathI. sagAsaMbaMdhIo saMsArayAtrAmAM snehasaMbaMdha vaDe sukhaduHkha bhegavatAM chatAM parasparanI madada mATe ekaThAM thayelAM che. paraMtu maraNAMta samaye jyAre teo chuTAM paDe che tyAre potapotAnA karmAnusAra bhinna bhinna gatimAM cAlyAM jAya che. | mATe potAnA saMbaMdhIothI athavA anya pratItithI nirapekSa thaI mumukSujanee mehadazAne tyAga karI samajavuM joIe ke, saMsArajALamAMthI mukta thayA sivAya mokSanagarane mArga durlabha che. vaLI A saMsAravAsa te anitya che, jIvananI sthiratA keTalI che ? te jJAnI sivAya anya kaI jANa zakatA nathI ane prApta thayelA maraNane haThAvavAne kaI zaktimAna nathI. | mATe jyAM sudhI AtmasattA saMbaMdhita hoya, teTalAmAM dharmasAdhana karI levA cUkavuM nahIM kAraNa ke - adya vAbdazatAnte vA, mRtyu prANinAM dhruvam / gRhItaiva kezeSu, mRtyunA dharmamAcaret // 1 // ke A jagatanI aMdara janmelA prANIonuM maraNa te avazya thavAnuM che, paraMtu Aje athavA se varSa purA thae athavA kaI paNa madhya samayamAM te vAta Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 cAsa jANavAmAM AvatI nathI. mATe najIkamAM rahelA mRtyune samajIne manuSyAe dharmanuM AcaraNa karavu. manuSyeAnA hRdayane AkarSavAnI zakti mAnavajAtimAM ja rahelI heAya che. manuSyeAnA jIvita sa'badhI je ka i vizeSa anubhava, AnaMda, prema zAka, zauya ke cAturyAM. dvikanA prasagane laIne manuSyeAnAM hRdaya anya karatAM adhika kheMcAya che. kAraNa ke kAI paNa guNapekSI mAnavAnAM hRdaya tevA puruSAnA guNAvaleAnamAM vizeSa Ana mAne che. temaja darekanuM lakSya nyUnAdhika aMze anya mANuseAnA AcAra tarapha dArAyelu hAya che. tethIja adhikAdhika pustakAnA vAcana dvArA manuSyeAnAM mana vizeSa anubhavanA prasagamAM Ave che. eTale uttarAttara vizeSa pramANamAM manuSyeAnA sabaMdha jema jema anyanI sAthe vadhatA jAya che, tema tema temanA hRdayanI udAratA bahu khIlatI jAya che ane *rUA, maitrI ane premabhAva vigere guNAnI khIlavaNI vasa'tanI mAphaka manAhArI nIvaDe che. AvAM AMtarika kAraNeAnI apekSAthI jIvanacaritrA vAMcavAmAM manuSyeAnI utkaMThA vizeSatAe rahe che ane te kAraNane lIdhe ja kathAvArtAonI cApaDIonA grAhake vizeSa pramANamAM jovAmAM Ave che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 vArtAo e paNa prAye keTalIka te kalpita jIvanacaritra tarIke gaNAya che. vaLI pratyakSa jIvanacaritranA AdarzarUpa nATake jovAmAM manuSyane je AnaMda maLe che ane te tarapha je hRdaya AkarSAya che, enuM paNa kAraNa te te ja che. vaLI jIvanacaritre aneka prakAranAM lakhAyelAM che. teomAM tresaThazalAkA purUSanI kathA samAna anya jIvanacaritra guNagrAhI purUSane saMteSadAyaka keIpaNa che nahIM. ApaNA prAcIna sAhityamAM ghaNAM caritra lakhAyelAM che. adyApi keTalAMka caritro vAcakane navIna jevAM mAluma paDe che, paraMtu triSaSTizalAkA purUSa kathAnA vAcana athavA zravaNathI hRdayanI je nirmalatA thAya che, tema ja camatkArika, alaukika ane haMmezAM avalokavAmAM AvatA evA tAtvika prasaMgonA varNana dvArA mahAna purUSanA mahimApUrvaka niyamanuM je jJAna maLe che. temaja pAriNAmika uccakeTInA vizuddha jJAnane je bedha maLe che, te lAbha kaI paNa kathA ke keIpaNa graMthamAMthI maLI zake durlabha che. yadyapi mahAprabhunuM jIvana yathAgrAhI vAcakene apUrva lAbhadAyaka che. tathApi temaNe prarUpelAM satazAo A duniyAnI aMdara anaMtajJAna ane zAstranItine eka apratima namUne che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 tema ja mahAtmAo ane mahAsatIone temanA jIvanavRtAMta dvArA hAlamAM ApaNe pratyakSa joI zakIe chIe ane te uparathI ApaNane prati samaye prasaMge pAtta sAdha maLe jAya che. purUSanAM uttama jIvanacaritro lokenI aMdara bahu ja phAyadAkAraka thaI paDe che. ApaNA dezamAM ApaNuM prabhAvika zAsakAraka mahAmAe athavA devatAonA caritravarNanathI, prabhukathAnA rasathI ane siddhAMtanA sarvasva upadezathI aneka mahApurUSa ane pavitranArIonI jema jIvanavRttAMta racAyelAM jovAmAM Ave che, tema yuropa vigere dezamAM paNa bAyabalathI Aje naMbara plaTAIne racele jIvanacaritramAlAne graMtha akhila caritrenA jIvanabhUta thaI paDelo che. AvAM prabhAvazAlI caritrenA vijJAnathI lokomAM uttama prakAranI Amika jAgRtI thAya evA udezathI jIvanacaritra lakhavAnI praNAlikA prathamathI ja cAlI AvelI che. chatAM hAlamAM te saMbaMdhI ghaNe bukama jovAmAM Ave che. tene sudhAravAnI bahuja jarUra che. keIpaNa varNanIya vyaktinA guNa mAtra prazaMsA tarIke jAheramAM mUkavA ane avaguNene AcchAdita karavAmAM Ave athavA mULa guNene abhAva hoya chatAM paNu guNAnuvAda karavAmAM bAkI na rAkhe, tevA lubbakAe mAtra mahimA vadhAravAnA AzayathI lakhelAM caritro kyAMthI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sArAM lakhAI zake? ane tevA asatya lekha uparathI janasamAjane phAyado paNa kayAMthI thaI zake? eka vidvAna jaNAve che ke, saMbhAvita satyapurUSanuM varNana karatAM karatAM eTalA sudhI pahoMcI jAya che ke, temane sAkSAt deva banAvI de che. AvA asaMbhavita varNana uparathI lAbhane badale ulaTI hAni thAya che. kAraNa ke azakya guNonuM anukaraNa karavA keIpaNa rUci karI zake nahIM. svasamAnaguNone anusaravA prAce dareka sujJajananuM lakSya rahyA kare che. ApaNe daSTAMta tarIke je prasaMga cacIe chIe, te paNa saMbhAvita ane ghaTate heya teja te saphala thaI zake che, te jIvanacaritramAM ADedhaDa vArtAo lakhavI, te mAtra bhATavidyA ja gaNAya. ethI janasamAjane keIpaNa lAbha thato nathI. A vAta satya che. kAraNa ke guNee karI ke IpaNa mahApurUSa bhale uccakeTIe gayelo hoya paNa vastugatie te manudhyatvane choDato nathI, te tenA svAbhAvika guNene dabAvI daI kevaLa daivikagaNane ja pragaTa karavA prayatna kare te vAstavika jIvanacaritra kadApi kahI zakAya nahIM.' jIvanacaritrano artha e che ke, varNanIya manuSyanA nAnA ke meTA, laghu ke gurU evA dareka AcAra vicAranI oLakhANa ApavI joIe. temaja tenI AkRti gati ane ceSTA vigere dareka hakIkata bahu sUkSma rIte lakhavI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 joIe. temaja tenA guNadoSanuM varNana paNa yathArtha rIte ApavuM joIe. purUSanA jIvanacaritra uparathI mAnavasvarUpa temaja tene aMge cejanA karatuM tenA saMbaMdhenuM svarUpa ane tenA niyamonA abhyAsakrama vaDe pitAnuM jIvana sudhAravAne apUrvamArga che. vaLI zarIranI ekAda kheDathI athavA svabhAvanA ekAda valaNathI AkhA jIvita upara temaja te jIvita dvArA pragaTa thayelA veganA prabhAvathI AkhA deza ke samasta pRthvI upara bahu vilakSaNa asara thayelI che ane hAlamAM paNa thAya che, evI samasta vArtAone jemAM samAveza thato hoya teja tAdaza jIvanacaritra kahI zakAya. bAkInA bAhya ADaMbarathI zaNagArelAM nATakIya pAtronI mAphaka hAlamAM lakhAtAM keTalAMka jIvanacaritre daSTigocara thAya che. jo ke tevAM asada arthabedhaka jIvanacaritre kSaNamAtra avalokana buddhithI daSTine lubdha kare che. paraMtu svAbhAvika rIte ApaNe jANIe chIe ke aMdarathI to teo asAra vastuthI ja banelAM che. tethI tevAM caritrenA nAyaka upara temaja temanA prarUpaka upara vAcakane bIlakula mAna ke bhaktinI asara thatI nathI. ulaTI tiraskAranI lAgaNI athavA upekSA ja pragaTa thAya che. vaLI sahurUSonAM jIvanacaritranI jeTale aMze asara thAya che, teTalI anya vArtAonA keIpaNa prabaMdhathI thaI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zakatI nathI. mATe AbAlavRddhoe jIvanacaritrA vAMcavA tarapha lakSa ceAga bahu vadhAravA joie. temAM khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM e che ke, ApaNA dezamAM Adhunika jIvanacaritro keTalAMka evI DhabathI lakhAyAM che ke jenA vAcanathI astAvyasta dazA upasthita thavAnA sabhava rahe che. teA tevAM pustakonA viveka samajyA bAda peAtAnI rUcine anusAre sadbodhadAyaka pustakanA vAcana tathA zravaNamAM udyuta thavu' ucita che, temaja khAlakAnI aparipakava buddhi hAvAthI temanI IcchAnusAra temanA mAtApitAe ceAgya pustakAnI ge|ThavaNa karI ApavI joIe. kAraNake pustakanI yAgyatA pramANe vAcakanI yAgyatA na heAya tA te niratha ka thaI paDe che. vaLI jo pustaka ane vAcaka ekhatenI samAna ceAgyatA hAya tA temAMthI koI apUrva Ana'irasa pragaTa thAya che. pustakanu tAtparya vAcakanA hRdayamAM pratibi'bita thatAnI sAthe ja tenA hRdayamAM rahelA nidhAnanu' AvaraNa chuTI jAya che ane AMtarika khajAnA eTaleA badhA dvIpI nIkaLe che ke, jethI peAtAne temaja akhila janasamAjane apUrva' Ana' maLe che. AvA anubhavA pratikSaNe buddhimAn purUSane thayA vagara rahetA nathI. vaLI huM nathI dhAratA ke, keAI lekhaka athavA vAcaka vidvAnane peAtAnA hRdayamAM kAI navIna graMthanA athavA pra. 3 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 navIna tarkavitarkano sAkAra saMkalpa tAdaza eka ja graMthanA avalokanathI jAgRta thavAne anubhava na hoya. ema je rogya vivekasara pustaka paricaya karavAmAM Ave, te aneka prakAre purate lAbha maLI zake e nirvivAda vAta che. paricayamAM paNa bhinna bhinna vyakitanI apekSAe ghaNe matabheda hoya che. keTalAkane e prema hoya che ke, dareka pustakono saMgraha kare, paraMtu te pustakane sva athavA parane vAcanadvArA lAbha maLavAne asaMbhava hoya te tethI paNa phalitArtha zo ? vaLI ApaNuM Arya dezamAM prathama to pustaka saMgrahane ja ghaNe aparicaya hoya che. tyAM A bAbatanI vAta ja zI ? ( navIna lekhake yuropa ane amerikA dezanI aMdara keTalA vadhI gayA che. jemaNe te pustakanA AdhAre puSkaLa saMpattio prApta karI dezane abhyadaya karyo ane ApaNuM dezaddhAraka vikrama, akabara, zivAjI vagere smaraNa mAtra rahyA che. paraMtu je kaMI gauNa tarIke hAlamAM vyAsaMga rahelo che, tene evI rIte sArthaka kara ke, dareka pustaka mAMthI tAtparyAtha kheMca joIe ane kaMIpaNa navIna ajavALuM vAcakanA hRdayamaMdiramAM thavuM joIe. anyathA pustakanA sahavAsanuM sArthaka paNuM gaNAya nahIM. mAtra kAlakSepa ja thayo gaNAya. pustakonA saMghaTanathI je tatvArtha badha thatuM hoya te pustakanA vikretAo arthaza rahI zake nahI ane mahApaDita ke mahAjJAnInI ATalI khAmI raheta nahIM. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 vivekapUrvaka pustakonA parizIlanathI aparimeya lAbha meLavI zakAya che. vaLI temane paricaya karavAthI uttamottama siddhagati temaja kevalajJAnAdika saddaguNenI paraMparA pragaTa thAya che, te te dUra rahyuM paraMtu anya sahavAsanI apekSAe pustakone sAmAnya sahavAsa paNa lAbhakArI lekhAya che. ukhalaka daSTi karavAthI paNa temAMthI be akSaranuM jJAna thAya, te te lAbhamAM lekhAya, taduparAMta asavicAre ane asaMgatathI pitAne bacAva thAya e mATe lAbha mAnavA jevo che. vaLI te pustakonA utpAdaka vidvAne vijaya meLavanAra subhaTa karatAM paNa adhika prazaMsanIya gaNAya che. kAraNake paMcava (maraNa) pAmyA bAda paNa teo potAnA lekha dvArA vidyamAnanI mAphaka kArya karI rahyA che ane deza vijetA subhaTe te maraNata pachI bharamAvazeSa thAya che. te bhasma paNa vAyudevane svAdhIna thaI kyAMya cAlI jAya che. dareka vicAronI aMdara je kaMI AkarSaNa zakti rahelI che, te vicAra ane kArya saMbaMdhI AkarSaNa karatAM daDhatara sArUpyavALuM ane abhinna svarUpamaya gaNAya che. jema dIpakathI dIpaka pragaTAya che, tema vicArathI vicArataranI vizAlatA thAya che. mRtasubhaTone uddezI je stutirUpa nivApAMjali ApavAmAM Ave che te te mAtra ArasanA pASANuthI baMdhAvelA mane hara maMdiramAM saLagAvelA dhUpanI tulanAne vahana kare che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 samayanA parivartanane lIdhe vicAra, zabda ane saMjJAe uttarAttara dRDha banI padArtha svarUpamAM pariName che. khAdya padArtha, zarIra ke karma puddagalA ghasAine vinAzabhAvamAM AvI jAya che. vastutaH te zabdamAtra ja thaI jAya che, ane te pavanamAge vicare che. amaratA mAtra manuSyAnI buddhimAM rahelI che, kAraNake pAzcAtya prajAne bauddha vicArA tenA teja svarUpamAM sphurI Ave che. zabda e eka evA apUrva guNa che, ke jenA sadAkAla saddabhAva rahyA kare che. mATe samadRSTidhAraka lekhakInA vicAra tarapha hamezAM lakSya rAkhI te pramANe peAtAnI pravRtti sudhAravA prayatna karavA, jethI peAtAnuM saddena ati uccakeATIne prApta thAya che, temaja te tAttvika ane rasika bhAvamAM nimagna thaI bahuM vinIta bhAvanA pravarttaka bane che, e matra haMmezAM bhUlavA jevA nathI. "sujJeyu ivadunA" sugapurUSAne bahu zu' kahevuM? zrI vikrama sa'. 1981 isvIsana. 1925 zrI vIra sa'. 2451 zrI buddhi sa. 1 vaizAkha sudi trIja [akSayatRtiyA] ne ravivAra. lI | OM zrI kezarIyAnAthAya namaH OM arha mahAvIra OM zAntiH zAntiH zAntiH sthAna rAjanagara-haThIbhAInI bahAranI vADImAM.. AcAya ajItasAgara. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA dharmane prabhAva ! anAdi anata evI A bhavATavImAM paribhramaNa karatA prANIonA uddhAra mATe rAgadveSathI vimukta evA sarvajJa bhagavAne prarUpele mAtra eka dharma ja che. dharmanA prakAra ! vaLI te dharma dAna, zIla, tapa ane bhAva vigere bhede vaDe vividha prakAre vistAravAmAM Avyo che. jenuM svarUpa eTaluM badhuM gahana che ke jenI oLakhANa mATe Agama sUtra, aMga upAMga ane mahAprabhAvazAlI uttama caritre vigere ghaNA siddhAMte racavAmAM AvyA che, chatAM paNa utpathagAmI, buddhinA maMda, zArIrika bhogavilAsamAM lubdha ane svecchAcAramAM pravINa evA keTalAka prANIo durlabha evA A mAnabhavane nirarthaka gumAve che, e mAtra pitAne pramAda ja gaNAya che. vaLI mAnavabhavanI sArthakatAne teo mAtra A duniyAdArInA ezaArAmathI ja mAne che. vizeSamAM ema paNa teo kahe che ke sUtra siddhAMta ke caritre evAM kayAM che? ke jemane vAMcI ApaNe be ghaDI AnaMda meLavIe? je ke caritra vigere ghaNA graMtha mahApurUSoe racelA che. paraMtu teo ghaNAkharA prAkRta (mAgadhI) bhASAmAM ane keTalAka saMskRta bhASAmAM karelA che. mATe tevA graMtha amane vAMcavA bahu agharA paDe che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ema bhASAnI ajJAnatAne lIdhe mAtRbhASA upara ghaNAkharA lokone prema AjakAla vadhI paDelo jovAmAM Ave che. vaLI hAlamAM paNa dharmanI bhAvanA keTalAka lokonA hRdayamAM sAmAnyapaNe ThIka jevAmAM Ave che. jethI mAtRbhASAmAM lakhAtAM pustakanuM vAMcana hAlamAM bahu vadhI paDayuM che. vaLI Adhunika navIna vArtA rUpamAM lakhAtAM pustake keTalAMka evAM paNa hoya che, ke jemanA vAMcanathI anadhikArI bALajI ulaTe raste dorAI jAya che eTaluM ja nahI, paraMtu potAnA sahacArIone paNa mArgathI vimukha karyA sivAya rahetA nathI. evA keTalAka kAraNene temaja keTalAka vAcaka sujJajananI preraNAne lIdhe zrImAn dhanezvaramunie prAkRta (mAgadhI) bhASAmAM padyabaMdha racelA surasuMdarI caritrane mAtRbhASAmAM anuvAda karo meM ucita dhAryo. kAraNa ke jenI rasikatA eTalI badhI suMdara ane sacoTa che ke vAcakenA hRdayamAM dharmanI saMskRti sthira thayA sivAya rahe tema nathI, e A graMthanA vAcana uparathI ja puravAra thaI Ave che. vaLI A graMthane mukhya uddeza rAgadveSane tyAga karavAmAM rahelo che, ema graMthakartA munizrIe pote paNa dareka paricachedanI samAptimAM jaNAvyuM che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 "sAhudhaNesaraviraiya,-subohagAhAsamUharammAe / rAgaggidosasavisahara-pasamaNajalamaMtabhUyAe // 9 // A surasuMdarI kathA zrImAnuM dhanezvara munie racelI che. jenI aMdara sugama arthavALI ane mane hara bedhadAyaka gAthAo rahelI che, temaja rAgarUpa agni ane dveSarUpa bhujaMgane zAMta karavAmAM A surasuMdarI kathAne jaLa ane maMtranI upamA ApavAmAM AvI che. te uparathI A kathAnakanI lokamAM keTalI upayogitA che, te vAcakee svayameva vicAra karI le. vaLI jyAM sudhI rAgadveSarUpa mahAsubhaTanuM baLa jAgRta rahe che, tyAM sudhI purUSa prayatna saphala thatuM nathI. mATe rAga dveSane avazya tyAga karavo ucita che, zAstramAM kahyuM che ke - rAgadveSau yadi syAtAM, tapasA kiM prayojanam / tAveva yadi na syAtAM, tapasA kiM prayojanam // 1 // | he mumukSujana kadAcit hRdayAvAsamAM rAga ane dveSa rahelA hoya te tapazcaryA karavAthI zuM phala thAya? arthAt temanI AgaLa tapane prabhAva TakI zakato nathI. vaLI je te rAgadveSane abhAva thaye hoya te pachI tapazcaryA karavAnuM kaMIpaNa prayeAjana rahetuM nathI, kAraNa ke jeNe rAgadveSane jaya karyo hoya tene keI prakAranI apUrNatA rahetI nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 vaLI rAgane lIdhe moTA vidvAno paNa A, putra dhana ane dezAdikanA abhimAnamAM phasAIne janmAMtaramAM aneka dukhanA bhegI thAya che. mahadazAne AdhIna thayelA keTalAka jI tiryacanimAM utpanna thaI aneka duHkho pote bhogave che ane zreSabuddhine lIdhe anya jInA paNa prANaghAtaka thAya che. punaH maraNa pAmI teo vairanA saMbaMdhane laIne ati dArUNa evAM nArakanA duHkhane sahana kare che, ema vAraMvAra janmamaraNane svAdhIna thaI pArAvAra saMsArasAgaranI sImA teone daSTigocara thatI nathI. tene pratyakSa dAkhalA A caritranI aMdara zrImAna kevalI bhagavAne bhavya jIvonA kalyANa mATe sArI rIte batAvyA che, eTale te saMbaMdhI vizeSa ulekha Apa ahIM jarUra te nathI. kAraNa ke te lakhavA jatAM meTe eka prabaMdha thaI jAya, chatAM paNa tene eka namune darzAva ghaNe agatyanuM che. sajajano! A caritranA caudamA paricchedamAM vizuddha jJAnadhArI kRpAla zrI supratiSThita kevalIe upadeza ApatAM jaNAvyuM che ke avarakakA nagarIne rahIza aMbaDa nAme eka vaNika hatuM, tenA maMDaNa, mahahaNa ane caMdaNa nAme traNa putra hatA. jemanI anukrame lakSamI, sarasvatI ane Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 sa'padA e traNe srIe ucita zIlaguNa pAlavAmAM bahu ja agrasthAne gaNAtI hatI. paraMtu pUrvAMta doSane lIdhe durAcArIomAM mukhya sthAna bhAgavatA nimnakanAme eka vaMTha hatA. tenu dRSTi viSa lAgavAthI lakSmI zeThANI bahu dArUNa duHkhamAM AvI paDI ane te duSTa paNa peAtAnA anAcArane lIdhe A janme paNa dArUNa duHkhathI dehAMta karI tiya'cAdikanA bhavAmAM avAcya kaSTanuM sevana karatA cirakAla paribhramaNa karaze. vigere aneka dRSTAMtA ApIne pUrvokta kevalI bhagavAne apUrva bodha ApelA che, jenA zravaNa mAtrathI hajArA rAjAmahArAjAe rAjya saMpattione tRNusamAna mAnI varAgyarasamAM ja kevala lubdha thayA che. A uparathI ahI' eTaleA sAra levAnA che ke duHzIlarUpI durAcArasamAna A duniyAmAM anya koIpaNa verI nathI. mATAmAM mATe A vairI kahelA che. kAraNake janmAMtaramAM paNa A vairI gaira choDatA nathI. AvAM ubhayalAkanAM dArUNa duHkhAne upazamana karanAra mAtra A apUrva caritranu jJAna vilasI rahyuM che. ahA! AvA prasAdIkRta graMthAnA utpAdaka mahAtmAonI keTalI udAratA !! keTalI cAlutA ! keTalI vijJAnatA !! ane keTalI upakAritA ! prAcIna kALamAM je satpurUSA peAtAnI hayAtImAM jJAnadIpaka dvArA leAkAnA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehatimirane dUra karI agamyavastunuM bhAna karAvatA hatA, eTaluM ja nahIM, paraMtu hAlamAM paNa alaukika samaya evI kathAsarinA pravAhavaDe jJAnAMkurAonI puSTi karatA teo tevAne tevAja pitAnI vidyamAnatA bhogavI rahyA che. aho ! AvA purUSenuM jIvana e ja jIvana gaNAya. pitAnA astitvamAM leke pakAranI jemaNe sImA rAkhI nathI. temaja vartamAnamAM paNa jemanA upakAranI sImA TAMkI zakAtI nathI. sajajane ! AvA jJAnImahAtmAe sadAne mATe apUrva paropakAra karI rahyA che. jemaNe potAnA zarIra upara mamatvabhAva rAkhyA nathI. mAtra parapakRtine ja mukhya sthAne gaNelI che, evA sajajana purUSe bahu viralA hoya che. jemake - viddhAMsaH kati yoginaH kati guNairvedagdhyabhAjaH kati, prauDhA mattakarIndrakumbhadalane vIrAH prasiddhAH kati / svAcArAH kati sundarAH kati kati prAjyapratiSThAvarA:, kintveko viralaH paropakaraNe yasyA'sti zaktiHsadA -A duniyAmAM paropakArane mATe keTalAka vidvAna purUSe potAnI zakti mujaba upadeza ApatA pitAne kRtArtha mAne che. temaja keTalAka rogI mahAtmAo yogamArganuM avalaMbana ApI AhAravihAdika kriyAone TakAvI rahyA che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 keTalAka mahAzaye pitAnA dayAdAkSiNyAdika sadaguNe vaDe lokomAM prauDhatara jasa vistArI rahyA che. keTalAka vIrapurUSa madonmatta gaje dronAM kuMbhasthale ne vidAravAmAM pracaMDa zaktimAna hoya che, keTalAka mahAtmAo tapazcaryAdika potAnAsa dAcAromAM prasiddhi meLavIne lokamAM sadAcAranI jAgRtI phelAve che. keTalAka saumyabhAvamAM rahyA chatA durjananA durbhAvane haThAvavAmAM eka daSTAMta tarIke lekhAya che. keTalAka sajajane uttama prakAranI pratiSThA meLavIne nItimAne prasAra kare che. ema bhinnabhinna prakAranA upakAro hoI zake che, paraMtu hamezAM paropakAra karavAmAM jemanI zakti hoya tevA jJAnI purUSa te A duniyAmAM keIka viralA hoya che ke jemanA abAdhita vacanAmRtanuM pAna karI traNe. kAlamAM bhavya prANIonI AbAdI akSayapaNe dIpI rahe che. AvA paropakArI AcAryo A duniyAmAM amara ja gaNAya che. aho ! lokapakArI ane niHsvArthavRttivALA purUSone A svabhAva ja hoya che kemuule bhujaGgaiH zikhare vihaGgaH, ___zAkhA plavaGgaiH kusumAni bhRGgaH / Azcaryametatkhalu candanasya, paropakArAya sartA vibhUtayaH // 1 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ahA! caMdanavRkSanI sthiti jotAM kAIpaNa mAnavanA hRdacamAM Azcaya thayA vinA rahe tema nathI. kAraNa ? tenA mULabhAgamAM 'Dakane lIdhe bhuja'gA vITAI vaLelA hAya che. temaja uparanA bhAgamAM pakSIenA samudAya kAlAhala karI mUke che. zAkhAomAM vAnarAmane vizrAMti maLe che ane guMjArava karatAM bhramarAonAM TeALAM jenA kusumAneA AsvAda laI satASa mAne che. eTaluM ja nahIM paraMtu enA kASThanA keTalA sadupayeAga thAya che te bhAgye ja koIne avidvita heze ? khalke sajjanAnI sa'padAe haMmezAM pApakArane mATe ja nirmAyelI hAya che e nivivAda che. vaLI AvA janApakArI mahAtmAe tA traNekALamAM vanIya che.jemake-- dAnAya lakSmIH sukRtAya vidyA, hAya, cintA parabrahmavinizcayAya / paropakArAya vacAMsi yasya, vandyastrilokItilakaH sa eva // 1 // je purUSanI lakSmI haMmezAM dAnane mATe kapAyelI sadvidyAnA abhyAsa sukRtane mATe hoya paNa vAdaviSAdane mATe na hAya. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parabrahma eTale AtmatatvanA nizcayamAM ja jenI pratibhAne sadupaga thatuM hoya ane jene vAgvilAsa buddhi paropakArane mATe ja hamezAM vartato hoya, te purUSa ja traNe lokamAM tilakasamAna gaNAya che ane vaMdanIya paNa teja mahAtmA gaNAya che. jemanI avicala vANavaDe bhavya prANIo duraMta saMsAranAM dArUNa duHAne tarI jAya che. evA niSkAma mArgamAM vartanAra mahAtmAonuM anukaraNa karavA kaI mahAtmA kaTIbaddha thAya te te asthAne gaNAya nahIM. kAraNake jJAnazaktine anusAre pitAnA uddagAro jAheramAM mUkavA. jethI te vicAro lokomAM uttarottara mahAna upakAraka thaI paDe che. | mATe sajajanee upakAra karavAnI vRttine keIpaNa samaye vismaravI joItI nathI. jemake - ratnAkaraH kiM kurute svaratnai fthAvara viM zii jattiA zrIkhaNDakhaNDairmalayAcalaH kiM, paropakArAya satAM vibhUtayaH // 1 // pibanti nadyaH svayameva nAmbhaH, svayaM na khAdanti phalAni vRkssaaH| payomucAmbhaH kvacidasti pAsyaM, paropakArAya satAM vibhUtavaH // 2 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jaganI aMdara aneka rane AdhAra samudra gaNAya che, chatAM te pitAnAM ratnane pote kaMI paNa upabhega karatuM nathI. mAtra potAnI samRddhi vaDe anya janene saMtuSTa kare che. temaja viMdhyAcalamAM aneka prakAranA amUlya hAthIo rahelA che. temAM potAne koIpaNa svArtha tene rahelo nathI. zrIkhaMDacaMdananA kASTa vaDe malayAcalane koIpaNa svArtha nathI. mAtra paropakArane mATe ja teo rahelA che. vaLI svAdiSTa jalapravAhane vahana karatI nadIo pite keIpaNa samaye tenuM pAna karatI nathI, temaja chedana bhedana ane AtapAdika dukAne sahana karatAM vRkSe svAdiSTa evAM phalene pote svAda letA nathI, temaja paropakAramAM rasika e megharAjA anargala jaLa varasAve che, chatAM kaI paNa samaye pote tenuM pAna karate nathI, mAtra A eka temanA paropakAranI ja nizAnI che. sajajane ! AvA ajJAta sarakhA prANIo paNa ke upakAra karI rahyA che? te uttama mAnavabhava temaja jJAnazakti pAmIne te mArgane ApaNe kema bhUla joIe! vaLI jemanI kRtirUpa naukAne Azraya laI bhavyaprANuo saMsArasamudrane gempasamAna tarI jAya che evA pUrvAcAryonuM jIvanavRttAMta Adarza bhUta gaNAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 have A sRSTine sarva krama zAyasiddhAnta upara rahelA che. jemanA utpAdaka ApaNA pUrvAcAryA mahA jJAna dhAraka hatA ane hAlamAM paNa peAtAnI kRti dvArA tee amara ja gaNAya che. vaLI te zAsrasiddhAMta ke sUtracaritra vigere ghaNA graMthA prAkRta (mAgadhI) bhASAmAM racAyelA che. jethI ja bUDhIpa bharatakSetra athavA Aryavatta evA nAmathI jaina tathA bauddhonA siddhAMtAmAM pratipAdana karelAM, temaja satra prasiddha thayelA A bhArata varSanI prAcIna bhASAomAM prAkRta bhASA paNa eka hayAtI dharAve che. e vAta pramANa siddha che ane te hakIkata itihAsazAstramAM kuzala evA sarva buddhimAn purUSone jANavA bahAra nathI. jo ke saskRta, prAkRta, pAlI ane paizAcI vigere ghaNI bhASAomAM lakhAyelA prAcIna arvAcIna aneka prakAranA sAhityagraMthA upalabdha thAya che. temAM atizaya prAcIna athavA prAcInatama kaI bhASA samajavI ! enA nirNaya karavA bahu ja azakaya che. athavA temAM aneka prakAranA matabheda rahelA che. keTalAka saskRtane prAcInatama mAne che, teA keTalAka prAkRtane ane keTalAka tA pAlIbhASAne, ema matabheda rahelA che. vaLI piTaka graMthanA nAmathI prasiddha evA 'kvi mAica' Adika bauddhonAM mULa dharmazAstra temaja temanA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 agabhUta saugatAe racelA saMkhyAkhadha khIjA vyAkaraNa nyAyaAdika vividha prakAranA graMthAnu 'pAlI' bhASAnA nAmathI prasiddhapaNu` che. temaja prAcIna vyavahAra paNa pAtIbhASAnA cAlyA AvyA che. chatAM paNa je prAkRta bhASAnI sAthe tene mukAbalA karavA dhArIe chIe, te mAgadhI, zaurasenI paizAcI vagere bhASAonI mAphka pAlIbhASAmAM paNa kaI vAstavika bheda jovAmAM AvatA nathI. vastutaH deza, kAla ane vaktA Adika sAmagrInA lene lIdhe kaMIka bheda jovAmAM Ave che. mAgadhI zArasenI AdikanI apekSAe prAkRtabhASA jema nAmAMtara dhAraNa kare che, tema pAlIbhASA paNa nAma mAtrathI bhinnapaNuM vahana kare che. kAraNake zrImAn mahAvIrasvAmI ane buddha devanA samAna dezakAlamAM prAdurbhAva thayelA che. tA temanI bhASAmAM sarvathA bheda sabhavatA nathI. vaLI jo bheda mAnIe tA temAM kAi sakhala pramANa nathI. temaja a`nA dhArmika graMthAnI bhASA paNa ekasarakhI maLatI Ave che. te temanA graMthA uparathI pratyakSa thaI Ave che. vaLI saskRta, prAkRta ane pAlIbhASAmAM prAcIna paDitAe racelA vividha prakAranA viSayeAthI bharapUra ghaNA sAhitya graMthA upalabdha thAya che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 temaja sAMpratakAlamAM paNa prAce saCmatAnuyAyI ane sarva dezavAsIonA vidyAnA gheADA ghaNA pramANamAM saMskRta bhASAnuM sAhitya pragaTa kare che. temaja pAlIbhASAnu' sAhitya paNa siMhaladvIpa tathA brahmadezamAM rahenAra bauddhamatAnusArI vidvAneA navIna racIne jAheramAM mUke che. jethI peAtAnI bhASAnuM jIvana te sArI rIte majabuta karI rahyA che. paraMtu hAlamAM kevala prAkRta (mAgadhI) bhASAnuM ja durbhAgya AvI paDayu che. vaLI je bhASAnu gauravapaNu' prathama samagra i nAnuyAyI evA samasta dezavAsI paDitAe vividha prakAre eTaluM badhuM sa`pAdana karyu` hatu` ke, jenI AkhAdI sarvApari gaNAtI hatI. temaja jaina vidvAnoe uttarAttara teTalA adhika pramANamAM tenA svIkAra karyAM hatA, ke je prAkRtabhASA janAnI ja khAsa peAtAnI bhASA lekhAtI hatI, ema satra prasiddhi hatI. tema chatAM hAlamAM jana paDitA paNa anya bhASAmAM sAhitya racavAnA prayAsa yathAzakti karI rahyA che ane peAtAnI bhASA tarapha khIlakula lakSya ApatA nathI. e kAraNane lIdhe ja have prAkRta bhASAnu' sAhitya navIna thatuM aTakI paDayu* che ane prAcIna sAhitya paNa divase divase kSINadazAmAM Avatu jAya che. jethI A pra. 4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 khIcArI prAkRtabhASA atidIna avasthAne AdhIna thaI paDI che, ahata bhagavAnanI vANInA upAsaka thaIne ApaNane A Achu zaramAvA jevu' nathI. vaLI A bhASAmAM kaI bhASA prathama racAyelI haze, tenA niNaeNya karatAM ghaNA viSaya lakhAI jAya. jethI ahI tenI upekSA karavI anucita gaNAze nahI', ema chatAM paNa sAmAnya rIte kahIe te prAkRta bhASAnuM astitva aDhI hajAra varSathI ochu nathI. ema kAi prakAre paDitAnA matabheda che nahI' e nirvivAda che, eTalu* ja nahI' paraMtu A prAkRta bhASAmAM je atha vaDe tItha karAe ane zabdo vaDe gaNadharoe dvAdazAMgI racelI che-tadyathAAcArAnuM sUtrota, cAnA samavAyayukta | paJcamaM bhagavatyaGga, jJAtAdharmakathApi ca // 1 // upAsakAntakRdanu-ttaropapatikAt dazAH / praznavyAkaraNaM caiva, vipAka zrutameva ca // 2 // ityekAdazasopAGgA- nyaGgAni dvAdazaH punaH / dRSTivAdodazAGgI, syAGgaNipiTakAyA ||3|| AcArAMga, sUtrakRtAM, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavatI, jJAtAsutra, upAsaka, aMtakRta, anuttarApapAtika, praznanyAkaraNa ane vipAkasUtra e agIyAra aMgasahita khArasuM dRSTivAdaaMga ema sa maLI gaNipiTaka nAmanI dvAdazAMgI kahevAmAM AvI che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 A bAre siddhAMtagraMthamAM theyala hIra mata prAkRtabhASAmAM racelAM che. kAraNa ke bAla, strI ane mUtadika alpabuddhivALA prANIone adhikAra prAkRtamAM ja rahelo che ane bArame daSTivAda graMtha saMskRta bhASAmAM racelo che. kAraNa ke atizaya vyutpana buddhivALA adhikArI purUSanI apekSAe tenI racanA karavAmAM AvI che. A pramANe racelAM aMga sUtrAdikanA paryAyavAcaka siddhAMtemAM sUtra prayajananA pratipAdana prakaraNamAM kalikAla sarvajJa zrImAna hemacaMdrAcArya pramukha athavA temanAthI paNa prAcIna prAjJavaryoe kahyuM che ke, "bAlastrImUDhamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAMkSiNAm / anugrahArtha tatvajJaiH, siddhAntaH prAkRtaH kRtH||1|| cAritra mukti]nI AkAMkSAvALA bAla, strI, mUDha ane mUkha evA manuSyanA anugrahane mATe tattvajJa purUe prAkRta bhASAmAM siddhAMta racelAM che. vigere bahu prakAranA ullekhavaDe vAraMvAra te te graMthamAM jana siddhAMtane prAkRta bhASAmAMja nirUpaNa karAyela asAdhAraNa upakAre sarva janene karelo che. jenetara evA daMDI, bhAmaha, vararUci ane vApati vigere keTalAka prAcIna prasiddha paMDitoe paNa racelA mRcchakaTika, gauDavaha ane prAkRta maMjarI Adika nATaka graMthomAM paNa tevA prakAranAM anadhikArI pAtrAdikanI prAkRta Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para bhASAmAM vacana racanA haiAya che ane tevI paddhatimAMja temanI pravRtti hAya che. vaLI nATakAdika graMthAmAM strIo ane vidUSaka pramukha keTalAMka pAtrAnI prAkRta bhASA haiAya che, paraMtu te bhASA zrImAn hemaca'dra, caMDa ane vararUci pramukha paDitAe racelA prAkRta vyAkaraNanA niyamAne prAye anusaratI nathI, arthAt vyAkaraNanA niyamAthI bahirmukha che. temaja prAkRta bhASAthI virUddha ane zaurasenI, mAgadhI, paizAcI tathA pAlI vagere bhASAAthI vicitra prakAranA prayAgA temAM rahelA hAya che.jethI te nATakAdikanI bhASA prAkRta bhASAthI vilakSaNa dekhAya che. paraMtu sUkSma dRSTie vicAra karIe tA temAM kaMIpaNu pRthakpaNuM lAgatuM nathI. kAraNake deza kAlAdikanA parivartanane lIdhe dareka padArthomAM nyUnAdhika pheraphAra thAya che, paNa mULa svarUpane te cheADatA nathI. tevI ja rIte kAIpaNa kAraNanI apekSAe sa bhASAmAM paNa thADA ghaNA pheraphAra thayA kare che. tA tevA vibhedane lIdhe teo sajJAMtarane prApta thatI nathI. deza vibhedane laIne bhinna bhinna nAmAMtarane prApta thayelI prAkRtAdika bhASAe vastutaH samAna ja gaNAya che. vaLI hemacadrAcAya karatAM prAcIna jaina tathA jainetara ghaNA paDitAe prAkRta bhASAmAM nATaka, caritra, steAtra ane sAhitya vigerenA ghaNA graMthA racelA che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 - temAM dareka sthale vividha prakAranA prAge jovAmAM Ave che, te paNa "zeSa prativa" zeSa ranava" "catra" ItyAdika niyamane lIdhe teomAM keTalAka paraspara bheda jovAmAM Ave che. vigere carcanIya viSaya ahIM nahIM laMbAvatA have anya tarapha daSTi karIe chIe. je samaye prAkRta bhASAmAM siddhAMtAdika graMtha racAyA hatA, te samaye AbAlagopAla sudhInA sarva lokemAM A bhASAne ja ananya pracAra hovo joIe, emAM kaI prakArane saMdeha mAnavA jevuM nathI. anyathA te bhASAne te je pracAra na hoya te pUrvokta siddhAMtAdika graMthothI janasamAjane joIe teTalo upakAra thaI zake nahIM ane ane AcAryoe te lokapakArane mATe saralatAthI sAmAnyapaNe sarva ke samajI zake tevA hetuthI te bhASAnI pravRtti karI hatI. have je te bhASA lekamAM pracalita na hoya te AcAryone mULa hetu siddha thAya nahI. ApaNe A bhASAne dezabhASA mAnavI ucita che. vaLI magadha dezamAM utpanna thayelI athavA te dezane saMbaMdha dharAvatI hatI, tethI te bhASA mAgadhI kahevAmAM AvI. A kAraNane lIdhe ja tenuM nAmAMtara thayuM. vastutaH te prAkRta bhASA ja che. jemake magadha dezamAM vyavahAra karavAthI te mAgadhI belavAmAM AvI. tema zausenI vigerenA vibhedo paNa tat tat deza paratve samajavA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 A pramANe je kalpanA karavAmAM AvI che, te mAtra vAkcAturya nI racanA samajavI nahIM. kAraNake hAlamAM paNa AMglabhASAnuM sAmrAjya heAvA chatAM paNa amerikA jevA suprasiddha dezeAmAM jema te bhASAnA vyavahAra thAya che. paraMtu te te sabadhane dezeAnA laine nAmAMtara tarIke te bhASAnA vyavahAra karavAmAM Ave che. temaja te magadha dezanI adara leAkaprasiddha ane mahA vaibhavazALI zreNIka rAjA tathA azeAkAdika aneka mahArAjAAnA ciratrA thayelA che. temaja suprasiddha pATalIputra 8NA) rAjagRhI vigere aneka rAjadhAnIo rahelI che. vaLI je dezane jagaduddhAraka zrImAn carama tIrthaMkara mahAvIra bhagavAn tathA yuddhabhagavAna ane ma'khalIputrAdika mATA dhama pravatta kA peAtAnA janma vaDe pavitra karI gayA che, evA te magadha dezanu' ati gauravapaNuM gaNavAmAM Avelu che. tethI A prAkRta bhASA paNa bhArata varSanA sa dezAmAM janabhASA tarIke pracalita thayelI che. ema anumAna karavAmAM koIpaNa prakAranA kiMcit mAtra paNa khAdha AvatA nathI. ulaTA ApaNane hastAvalakhanadAyaka eka savAda upasthita thAya che ke, hAlamAM paNa A bhAratava mAM janabhASA rUpe cAlatI nAgarI, gaurjarI Adika prAye samasta A dezabhASAonu` vyAkaraNAdikathI pratipAdana karela prAthamika svarUpa prAkRta bhASAne ja ghaTe che. ema pUrvokta vRttAMta uparathI siddha thAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 vaLI keTalAka bhASAzAstrIonuM maMtavya evuM che ke bhAratavarSanI samagra bhASAonuM mULa kAraNa saMskRta bhASA che ane prAkRta bhASAne saMskRta janya hovAthI dvitIya svarUpamAM mAne che. vaLI teo temAM pramANa Ape che ke, "katiH saMskRtama, tatra mAM tata sAta vA prAkRtimULa svarUpa saMskRta che, tajajanya athavA tethI prApta thayeluM je vAgUAla te prAkRta kahevAmAM Ave che. ema sapramANa teo pitAno abhiprAya jAhera kare che. paraMtu sUkSama draSTie vicAra karatAM temanuM te maMtavya avyavasthita che. kAraNake prAkRta vyAkaraNanA niyamothI prAkRta bhASAnA traNa bheda kalapavAmAM AvyA che. jema ke sAmAnya, vizeSa ane mizra. emAM prAkRta vizeSane saMskRta janya gaNavAmAM AvI zake, paraMtu prAkRta te mULa svarUpamAM ja gaNAya che. anyathA hemacaMdrAcAryane ja tIrthakaronI sAmAnya upadeza bhASAnA vivecana prasaMge vacana virodha AvI jAya che. jemake tIrthakara bhagavAnanI ardha mAgadhI bhASA svarUpathI eka che, chatAM paNa te varasAdanA jaLanI mAphaka AzrayanA guNane anusare che. jemake "vA revI nA nArA sArA varanA tiryazco'pi hi tairazcoM, menire bhagavadgiram // 1 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :56 bhagavAn tIrthaMkarA jyAre samavasaraNamAM besI zuddha mAgadhI bhASA vaDe upadeza Ape che, tyAre devatAe devavANIne, manuScA mAnavANIne, zakhara leAkeA paNa zAbarI bhASAne ane tiya cA paNa peAtAnI bhASAmAM sArI rIte samajI jAya che. enuM kAraNa mAtra bhagavAnanA addabhuta atizaya che. jo ema na hAya tA eka sAthe aneka bhinna jAtinA prANIonA upakAra karavA bahu azakaya che. A vacananA pUrvAMnI sAthe virAdha Ave che. kAraNa ke anAdi saMsAranA pravAha vaDe utpanna thatA tItha'karA anAdi gaNAya che, temaja temaNe upadeza dvArAe uccArelI prAkRta vANI paNa anAdi gaNAya. je tenI utpatti mAnIye tA virAdha AvI paDe. mATe saskRta janya prAkRtanA svIkAra karIe te tenAmAM avazya sAdiva doSa Ave che, ane prAkRta bhASA tA vastutaH anAdi che, e virodhane dUra karavA mATe ane mULarUpa mAgadhI bhASA gaNavAmAM AvI che. vaLI te samayanA jaina matAnuyAyI temaja jainetara mahAna vidvAnAe peAta peAtAnA matAgrahane dUra karI paraspara harIphAImAM AvIne A bhASAnA sAhityabhaMDAra bahu ja vizAla karyAM hatA ane eTalA badhA vistAramAM vadhI paDayA hatA ke, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 aneka anAya duSTa rAjAe jenA apahArane mATe vividha prakAranA upadraveA karI cUkayA ane hAlamAM paNa karatA haze temaja vAdikanA sayeAgane lIdhe pratidivasa prApta thatI nAnA prakAranI Apattie vaDe bahu ja kSINu dazAmAM AvI paDayA che. chatAM paNa je jJAna bhaMDAra vartamAna samarcamAM nAnA prakAranA viSayAne pratipAdana karavAmAM advitIya, vicakSaNa purUSAnA cittane camatkAra karavAmAM mukhya gaNAtA anya bhASAnA sAhityathI adhika prakAza ApatA ane sAhitya sasthAomAM alaukika prakAza ApatA temaja uttarAttara bhaviSyamAM rahenArA prAkRta bhASAnA graMtharatnone samaNu kare che. teja sAhitya bhAMDAgAranA uttama graMtharatnA paikInu A paNa eka surasu darI caritra ratnanuM bhASAMtara vAcaka vargonI samakSa mUkavAmAM Ave che. have A mULa graMthanA nirmAtA sAdhu zirAmaNa zrImAn dhanezvara suni hatA. e pramANe pAte graMthakartAe dareka paricchedanA chevaTanA bhAgamAM eka gAthA lakhIne jaNAvyu che "sAhughaNesaraviraiya-subohagAhAsamUharammAe / rAgaggido savisahara-pasamaNajalamaMtabhUyAe // 21 // zrImAn dhanezvaramunie racelI sutreAdha evI gAthA enA samUhavaDe ramaNIya ane rAgarUpI agni tathA dveSarUpI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 viSadharane zAMta karavAmAM jaLa ane maMtrasamAna A surasuMdarI kathA che. A uparathI kartAne nizcaya thayo. paraMtu bhinnabhinna gone AzrayIne dhanezvara nAmanA bahu graMthakAro smaraNa gocara thAya che. je paikInA prathama te zatruMjaya mAhAsyanA kartA dhanezvaramuni thaI gayA. temaNe saurASTra dezamAM AvelI valabhIpura (valA)nI rAjadhAnI upara virAjatA zilAditya rAjAne mATe A graMtha banAvyo hate, mATe zilAdityanI vidyamAnatAne samaya eja emane sattAkAla samajavo. vaLI zilAdityane samaya valabhIpuranA bhaMganI. najIkamAM hatA, kAraNa ke rAjya samayanA aMtaramAM ja valabhIpura bhAgeluM che. - have valabhIpurane nAza kyAre thaye, tene nirNaya cokkasa kahI zakAtuM nathI. kAraNa ke prAcIna ane Adhunika vidvAnenA hAlamAM paNa saMbaMdhI aneka prakAranA matabheda rahelA che. jethI tene nirNaya adyApi vivAdagrasta rahela che. vaLI te saMbaMdhamAM zrImAna rAjazekhara sUri lakhe che. vikramAdityabhUpAlAt, paJcaSitrikavatsare / jAto'yaM valabhIGgo-jJAninaH prathamaM yyuH||1|| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 vikrama saMvata 375nI sAlamAM A valabhIpurano bhaMga thaye ema jJAnipurUSe jANe che. vaLI e ullekhane anusarIne tapAgacchanI paTTAvalImAM nyAyanidhi zrImadvijayAnaMdasUrIzvare paNa vIranirvANathI (845) ane vikrama saMvathI (375)ne samaya batAvyA che. temaja anya AcAryoe (477) keTalAka paMDitAe ethI paNa anya samaya kahela che. ema aneka prakAranI kalpanAo hevAthI tene nirNaya cokkasa nathI. paraMtu je je dhanezvara nAmanA sUrie thaI gayA che, teomAM A zatruMjaya mAhAsyanA kartA dhanezvarasUri prAcIna che, e nirvivAda che. emanAthI prAcIna bIjA keI e nAmanA graMthakartA Aja sudhI zrutigocara thayA tethI, temaja vAdamahArNava, tathA saMmati tarka upara tavadha vidhAyinI ati vistRta nyAyagarbhita TIkAnA nirmAtA, tarkeraNyAnI zArdUla (tarka.. rUpI araNyamAM siMhasamAna) evI padavIne vahana karatA ane rAjagaccharUpI gaganAMgaNamAM sUryasamAna zrImad abhayadevasUrinA ziSya ane vikrama saMvat 1246mAM kAvyaprakAzanA saMketa kartA zrI mANikayasUrinA AThamA paTTagurU eka dhanezvarasUri thayA. jemane sattA samaya vikrama saMvat 1100 agIyAramAM hatuM. zrI kuMjarAjAe emane pitAnA gurU Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarIke aMgIkAra karyA hatA ane emanuM sanmAna paNa te sArI rIte karate hato. e pramANe zrImANikya sUrikRta prazastinA ullekhamAM spaSTa rIte jaNAveluM che. vaLI bIjA dhanezvarasUri vizAvaLa ga7mAM thayA che. emane sattAsamaya vikrama saMvat 1200 mAM hate. vaLI zrI jinavallabhasUrie sUmArtha vicArasAranA apara paryAyavAcaka sArdhazatakanAmane eka bodhadAyaka graMtha racele che. tenI upara cArahajAra kamAM TIkA racelI che, tene nirmANa samaya emaNe pote tyAM (1171) vikrama saMvatamAM kahelo che. temaja pradyumnasUrinA ziSya zrIcaMdraprabhasUri hatA, temanA ziSya, caMdragacchanA adhipati dhanezvarasUri bIjA hatA. jemanA virabhadra, devasUri, devabhadra vAcaka ane deveMdrasUri ema cAra ziSyo hatA. e pramANe zrIbAlacaMdra kavie racelI zikaMdalI vRttinI prazastimAM upalabdha thAya che. A dhanezvarasUrine vidyamAna samaya vikama [1200] zatAbdIne aMtamAM mAluma paDe che. athavA terasenA prAraMbhamAM teo vidyamAna hoya ema nizcaya karI zakAya che. - zrIbAlacaMdra kavi, upadezakaMdalInA racanAra zrI AsaDakavinA ziSya hatA ane AsaDakavi A dhanezvarasUrinA praziSyanA ziSya hatA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI AsaDakavie vivekamaMjarIne nirmANakALa vikama (1248) mAM kahe che. temaja zrImamunisuMdarasUrie racelI gurnAvalImAM paNa kahyuM che - atha caitrapure vIra-pratiSThAkRt dhneshvrH| candragacche'bhavat sUri-stasmAcaitragaNo'bhavada // 1 // trapura nagaramAM zrImadvara paramAtmAnI pratiSThA karAvanAra zrIdhanezvarasUri caMdragacchamAM thayA hatA, tethI kemAM citragaNa prasiddha thayo. vastutaH eka ja gacchanI caMdraga7" "tapAgaccha' ityAdika saMjJAo vizeSa kArane laIne pragaTa thayelI che. ema gurnAvalImAM paNa kahyuM che, zrIcandragaccho'tha bRhadgaNazca, tapAgaNazcetyadhunA, | | vAgharA cAndraM kulaM koTikanAmrigacche, vAjI ca zAkheti purA prasiddhiH // 1 // zrIcaMdragaccha tathA bRhadagaNa ane tapAgaccha paNa hAlamAM eka ja te kahevAya che. temaja keTikanAmanA gacchamAM cAMdrakula ane vajAzAkhA kahevAya che, te prAcIna samayanI prasiddhi che. - ItyAdika vacanethI zrImAna dhanezvarasUrinuM je varNana karyuM che, te ja A dhanezvarasUri hovA joIe, jemanA devabhadravAcaka nAme ziSya A upadezakadalI vRttinI prazastimAM batAvelA che. te devabhadravAcake paTTAvalyAdika Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthamAM nirNita karelA vikama terasonA samayamAM zrImajajagacaMdrasUrine sadAcArathI zithila thayelA potAnA tapAgacchanA uddhAra mATe temanA (zrIjagaccadrasUrinA) punaH ziSya thaIne sahAya ApelI che. ema gurnAvalImAM paNa kahyuM che. devabhadragaNIndro'pi, saMvigna spricchdH| gaNendraM zrIjagaccandra-meva bheje gurUM tadA // 1 // devabhadra gaNudra pite saMvigna hatA, chatAM paNa gacchanA "uddhAra mATe parivAra sahita pote zrImAn jagatacaMdrasUrine ja te samaye gurU mAnIne sevatA hatA." temaja zrImAn zIlabhadrasUrinA satIthya [gurUbhAI ane sAmAcArI pramukha graMthanA praNetA zrI caMdrasUrinA gurU paNa eka ghanezvara nAme sUri puMgava thayA che. vaLI te ghanazvara sUrinA ziSya zrI caMdra sUrie sugama arthavALI ane sarva anuSThAna pradarzaka sAmAcArI racelI che. ema bRhata TippaNImAM ullekha Ape che, A dhanezvara sUrine sattA samaya paNa lagabhaga vikama terase zatAbdImAM saMbhave che. kAraNa ke zrI caMdrasUrie vikama [1228] bArase aThThAvIzamAM pacApAMga vRtti racelI che. temaja nAgaeNdragacchamAM zrI vAsupUjyacaritranA kartA zrI vardhamAna sUri hatA, temanA prazurU [gurUnA gurU] ane caMdraprabha caritranA praNetA deveMdrAcAryanA gurU paNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA dhanezvara sUri thayA che. te pite graMthakAra ja caMdraprabhacaritranI prazastimAM kahe che. zrIdhanezvarapade ri-devendrAkhyaH svbhktiH| puNyAya caritaM cakre, shriimcndrprbhprbhoH||1|| zrImadda dhanezvara sUrinI pATe zrI deveMdra nAme sUri thayA ane temaNe potAnI bhaktivaDe adaSTapuNyane mATe zrImada caMdraprabha prabhunuM caritra raceluM che. temaja vAsupUjya caritranI prazastimAM paNa kahyuM che. zrImAn dhanezvaraH sUri-rathA'jani muniprbhuH| rUpe vayasi ca prApa, jayapatraM janeSu yH|| 1 // | munioe mAnavAlAyaka zrImAn dhanezvarasUri zrI vardhamAna svAmInI paTTaparaMparAe thayA hatA, jemaNe A jagatanI aMdara rUpa ane vayamAM jayapatra meLavyuM hatuM. A dhanezvara sUrine paNa vidyamAna samaya pUrvokta AcAryanA samAna terasenA saikAmAM ja have joIe. kAraNa ke deveMdraAcArye vikrama (1264)nI sAlamAM caMdraprabhacaritra raceluM che. vaLI ahIM paMDita hIrAlAlanuM kahevuM evuM che ke vAsupUjya caritranA kartA vardhamAna sUri vikama agIyArasa (1100)mAM thayA che. paNa te temanuM maMtavya ayogya che. kAraNake graMthakartAe pote prazastimAM uparokta (1300) samaya eka leka ApIne nirNita karelo che, te zloka AgaLa upara darzAvavAmAM Avaze. A Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vadhamAna sUrie vAsupUjya caritra racela che, tene samaya vikrama sa`vat (1299)mAM nirNita thayelA che. vaLI teja graMthakAranI prazastimAM kahyu` che. "tatoDanau nidhiniya sahyuM, (1200) vimanamare AcAryazcaritaM cakre, vAsupUjyavibhoridam // 1 // vikrama saMvat (1299)nI sAlamAM A sUrie A vAsupUjya caritra nirmANa karelu che. mATe hIrAlAla pa'DitanuM je matavya che, te sUri anya hAvA joie ane A sUri anya che, e niNuya A prazasti uparathI spaSTa thaI Ave che. vaLI A prastutagra tha (surasuMdarI)nA kartA sa A dhanezvara nAmanA paDitAthI bhinna kaiATInA che. kAraNake pUrvokta samasta paDiMtAthI emanA sattA samaya bhinna batAvavAmAM AvyeA che. peAtAnA samaya graMthakAre peAta ja A graMthanI samAptimAM darzAvelo che. "kAsI vikama vaccharammiya gae bANaMkasunnoDupe," vikrama sa vat (1095)mAM A graMthanI samApti thayelI che. vaLI pUrvokta samasta paDitA sUri padathI vibhUSita che ane A graMtha kartA tA muni padathI vibhUSita che, arthAt dhanezvara muni kahevAya che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 temaja A graMthakartA pAte ja sarva paricchedanA aMtamAM, sAduM dhanesara vidya'' dhanezvara munie viracita ityAdika, vaLI resipIttavarAdhanesamurchA" vigereM vacana vaDe chellA paricchedyanA aMta bhAgamAM peAtAnu sAdhupada vastiva pratipAdana karelu' che. A uparathI sUripadmadhAraka pUrvokata muniethI A graMthakartA bhinna che. vaLI ahI keTalAka zaMkA kare che ke, suripadavI sAdhu padathI uttama gaNavAmAM AvelI che. mATe suripadanA ullekha karI peAtAnI zlAghA karavI te mATA purUSAnA adhikAra nathI, ema samajI hAlanA keTalAka AcArcI suripadathI vibhUSita pAtAnuM nAma pAte lakhatA nathI, tema A munIzvare paNa suriviziSTa peAtAnuM nAma nahI" lakhyu hoya. paraMtu A temanI zakA nimUla che. kAraNake pUrvakALamAM tIrthaMkarAne paNa namaskAra karavA lAyaka evA caturvidha sagha maLIne dhaiya, vidvattA, samayasUcakatA ane samadaSTitva vagere aneka ucita guNAnI ceAgyatAnA tapAsa karyA bAda upAdhyAya padethI paNa adhika mahimAvALI suripadavI sAdhuone bahumAnapUrvaka ApatA hatA. A pramANe jemane sUripada maLyu hoya, temaNe sUripadyanA avazya ullekha karavA ucita che. kAraNake sUri nAmanA lekhathI samAnya zrIsa le ApelI padmavInI sAthe katA pra. pa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI batAvavAmAM tAptaya raheluM che. vastutaH suripadanA ullekhathI ucita satkAra karanAra zrI saghanI ja zeAbhA vadhAravAmAM Ave che. mATe tevA ullekha munioe avazya lakhavA joIe. e kAraNane lIdhe ja haribhadra suri ane hemacaMdrAcAya vigere mahA AcAryAMnA vinA sa`kAce prAyaH sarvatra suripada sahita nAmeAnA ullekha dRSTigAcara thAya che. vaLI hAlamAM suripadanuM mAna dharAvatA keTalAka muniene vinA zrame dAMbhika AcAranA parizIlana vaDe svAdhIna karelA keTalAka peAtAnA adhazraddhAlu bhakto dvArA dravya pustakAdinA vyayathI saMtuSTa karelA anyamatAnuyAyI leAbhAsakta paDitA taraphathI AcArya padavI ApavAmAM Ave che, prAcIna kALamAM AvI AcArya padavIo ApavAmAM AvatI na heAtI. jethI Adhunika AcAryAMnI mAphaka temanI gaNanA karavAmAM Ave. prAcIna kALamAM AcArya padghanA dAyaka ane grAhaka e baMnemAM zuddhatA rahelI hatI. ata eva AcAya padathI paNu asaMtASa mAnatA hAlanA keTalAka munie vAnaranA puMchaDAnI mAphaka lAMkhI lAMbI akSaravALI padavIe pAtAnI icchA mujaba lIdhe kare che. jyAre eka tarapha AvI sthiti thaI rahI che, tA pachI zrI saMgha athavA tenA azabhUta upAsaka vage Ape Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevA sanmAnanI kadara kayAM rahI! athavA anAdaranI paNa zI vAta karavI? ethI paNa vizeSa prakAre adhika tiraskAranI lAgaNI pratyakSa jovAmAM Ave che. AvA kAraNene laI Adhunika keTalAka AcAryo lajanI vaye pitAnA hastathI keIpaNa ThekANe svapadavIne ullekha karatA nathI ane baka vRttine Azraya laI kAlakSepa karatA dekhAya che. kAraNa ke pitAnA aMdhazraddhALu bhaktoe ja padavIdAna pUrvaka uddaghaSaNAdika khyAti karelI hoya che. tethI Adhunika keTalAka AcAryonI mAphaka prAcIna AcAryo paNa keTalAka pitAnI padavI pote nahatA lakhatA, ema anumAna karavuM anucita che. A saMbaMdhI vicAra have basa che. sAdhu ane sUripadamAM pUrvApara bheda rahelo che. jethI banene ekasarakhA gaNuM zakAya nahIM. jeo sUripadadhAraka thayelA hoya che, te saghaLAo potAne nAmanideza sUri. padaviziSTa kare che, e pramANe Aha tene AmnAya rahelo che. vaLI ApaNe ema mAnIe, ke jyAre surasuMdarI caritra racyuM haze, tyAre teo sAdhutva avasthAmAM haze ane pazcAta temane sUripadavI ApelI haze, mATe pUrvokta dhanezvaranAmanA AcAryo paikInA A prastuta graMtha kartA paNa gaNI zakAya. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e maMtavya paNa bahu azakya che. kAraNake prastuta graMthakartA dhanezvaramunine gurUzrIe jyAre sUripadavI ApI che, tyAre jinabhadra evuM nAmAMtara kareluM che. evI saMbhavanA thaI zake che. vaLI zrIjinezvarasuri ane zrImad buddhisAgarasurine ke ziSya parivAra bahu vizeSa saMkhyAmAM hatuM, chatAM paNa zrIjinacaMdra, zrImadda abhayadeva, ane zrIjinabhadrasUri, e traNene sAhacaryAdika saddabhAva bahu prasiddha hatuM. e saMbaMdhamAM zrImadda abhayadevasUri lakhe che. tayoreva vineyAnAM, tatpadaM cAnukurvatAm / zrImatAM jinacandrAravya-satprabhUNAM niyogtH||1|| zrImajinezvarAcArya-ziSyANu guNazAlinAm // jinabhadramunIMdrANA-masmAkaM cAMhisevinA // 2 // zrImAnajinezvarasUri ane zrImaddabuddhisAgarasUrIzvaranA ziSya ane temanA padane anukaraNa karatA evA zrImAna jinacaMdrasUrinA niyogathI zrImAnajinezvara AcA nA ziSya ane sarvaguNa saMpanna evA zrIjinabhadramunI ane amArA caraNasevaka evA lekhathI zrI bhagavatI sUtravRttinI prazastimAM jaNAvela saMvAda pUrvokta vRttAMtane daDha kare che. vaLI uparokta traNa munIsivAyanA keI anya muni A prastuta graMthanA kartA hoya, tevuM Aja sudhImAM keIpaNa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthaLe sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI ane zrIjinabhadrasUrie graMtha racyo hoya te ullekha jovAmAM Ave che. vaLI prAcIna ghaNAkharA anyagraMthakartAo svanAma nidezavyatirikta saMkSipta pitAnA vaMzanI paraMparA, graMtha nirmANane samaya, sthaLa vigere vizeSa hakIkta bhaviSyamAM lokene atyaMta upayogI e pitAne vidyamAna samaya vigere ucita vRttAMtanuM sucana karatA nathI. paraMtu A prastuta graMthakartAe A sarva hakIkta pratipAdana karelI che, to keTalAka aMze kharekhara A mahAtmAe ItihAsa rasikenI upara mATe anugraha karelo che. have te prastuta graMthanI aMdara chellA paricchedanI samAptimA graMtha kartAe prAcIna paddhatine anusarIne padyamaya graMthanI racanA karI hovAthI potAnA vaMzanI paraMparA paNa gAthAothI ja batAvelI che. tethI ahIMyA pAThakanA sukhAvAne mATe vaMzavRkSane AkAra citrIne ullekha Apa ucita jaNAya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 09 zrI mahAvIrasvAmI I sudharmasvAmI jambUsvAmI prabhavasvAmI 1 vajrasvAmI jinezvarasUri allakopAdhyAya: vardhamAnasUriH 1 jinezvara sUriH 1 buddhisAgarasUriH ' dhanezvara muniH A pramANe peAtAnI gurUpara'parAnA krama batAvyuM. che. temAM prabhavasvAmI tathA vajIsvAmI tathA jinezvaraAcAya nI madhya para parAmAM tapaTTadhArI anukrame zayya bhavasuri vasenasUri vigere ghaNA AcArya thaI gayA che, paraMtu teo bahu prasiddha che, eTalAja mATe graMthakAre temane ullekha ahI karyAM nathI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI savistara varNana karavA ApatAM vaLI savistara lakhavAthI sthala paNa bahu kAI jAya ane potAnA saMkSepamAM varNana karavAnI IcchAne lIdhe samasta surIdrone vistArathI citAra nahI ApatAM pite graMthakAra lakhe che kesiiso tassa suhammo, tatto jambu tao ya pabhavotti / evaM sUrINa paraMparAe, tA jAva vairotti // 1 // sAhAe tassa sUrI,jiNesaro nAma Asi vikkhaao| tatto ya nimmalaguNA, uvajjhAo alo nAma // 2 // ItyAdi gAthAomAM rahelI, "rva suratamAM paraMparA sAha tarasa su" evA sAmAnya vAcaka zabdo vaDe uddeza karelo che. eTalA ja mATe A vRkSamAM paNa te gAthAone anusarIne teja pramANe upanyAsa karyo che. saMpUrNa varNana te sthavirAvalI, pariziSTa parvArika graMthamAM kareluM che te bahu prasiddha che. mATe jemane vizeSa jANavAnI IcchA hoya temaNe te te graMthe joI levA. vaLI alakaupAdhyAyathI AraMbhIne prastuta graMthakAranA gurU paryatanuM vRttAMta jeTaluM amane maLyuM che, teTaluM AgaLa upara ucita sthaLe AlekhavAmAM AvyuM che. ahIMyA allakaupAdhyAya e nirdeza karavAmAM AvyA che. paraMtu te nAma upAdhyAya avasthAmAM hevuM joIe. kAraNa ke vardhamAnasUri, sarvadevasUri vigere ghaNA sUrie jemanA ziSya hatA evA te muninuM nAma Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyotanasUri hatuM ane te pramANa guvalyAdika aneka vRttagraMthamAM te sUrivaryanI sArthakapadavI suprasiddha che. vadhamAnasUri, udyotasUrinA ja ziSya che, e pramANe sarvatra ulekhanI prasiddhi jovAmAM Ave che. e uparathI upAdhyAya avasthAmAM allaka ane sUri avasthAmAM udyatana nAma nizcita thAya che. vaLI prastuta graMthakAre pradyotanasUri nahIM lakhatAM allakaupAdhyAyane ullekha karyo che, tenuM asAdhAraNa kAraNa te eTaluM ja che ke upAdhyAya nAmathI temanI kemAM atizaya prasiddhi hatI. jema ke zrImadda nyAyanidhi "vijayAnaMdasUri" e nAma AcAryapada pradAnanA samaye ApeluM, chatAM prAcIna "AtmArAmajI" evA nAmathI prajJA, jJAna, vairya ane kSamAdika guNone lIdhe prasiddha thayelA. jethI hAlamAM paNa keTalAka loke te te sthaLe te nAmathI vyavahAra kare che. vaLI udyotanasUrinI upAdhyAya tarIke bahu ja prasiddhi hatI, tene saMvAda maLI Ave che. - te ja pramANe paTTAvalImAM paNa lakhe che ke"ttpddeniiudyotnsuu riH asmAcaturazItigacchasthApanA jAtA" temanI pATe zrI udyotanasUri thayA ane emanAthI rAzIgonI sthApanA pragaTa thaI ' ' . . Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 che. tenuM vRttAMta evuM che. eka samaye mahAvidvAna ane zuddhakiyA pAtra evA udyotanasUrine jANIne cAlIsthavirenA vyAzI ziSya zAstrone abhyAsa karavA mATe tyAM AvyA. bAda zrI gurUe parama upakAra jANa sArI rIte temane bhaNAvyA. te samaye corAzIgacchonI vyavasthA thaI. AvA spaSTa ullekhathI teo upAdhyAya nAmathI bahu prasiddha hatA ema siddha thAya che. vaLI sUripadanA samaye potAnA gurUoe potAnI IcchA pramANe nAmanuM parivartana paNa bahu ThekANe kareluM dekhAya che. jema ke upAdhyAya avasthAmAM vartamAna-dharmakIrti, Adika nAmamAM dharmaSasUri, Adika parivartana thayelAM che. ziSyo'tha devendragurodvitIyakaH, zrI dharmaghoSaH surAdhikA zo nannArA sAravatI yogAn babhau pallavayan vasantavat ? daivAt trayodazadinAntaratogate svaH, zailadvivizvazaradi svagurudaye'pi / yo vAcako'dhigatatripadaH svagotri. sUrejaghAna kila matsariNAM kadAzAH // 2 // saca zrIdharmakItaH, zrIvidyAnandabAndhavaH / jitvA matsariNaH zaktyA, bhavizvA'bde'bhavadgaNI // 3 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taratara hedragurUnA bIjA ziSya zrI dharmASa thayA jeo sukRtarUpI sAgarane puSTa karatA hatA ane anya yazasvIonA yazanuM zoSaNa karatA hatA, temaja vasaMtaRtunI mAphaka sarasvatIne pallavita karatA chatAM utkRSTasthitimAM vartatA hatA. vaLI je vAcakavaryanI sUripadavI thayA bAda daivage tera divasanI aMdara pitAnA baMne guruo [727] nI sAlamAM svargavAsI thayA. bAda jemaNe potAnA vaMza ja sUrinA dveSIonA kadAgrahane nirmUla kya evA te zrIdharma kIrti nAme zrI vidyAnaMdanA bAMdhava Atmazakti vaDe matsarIone parAjaya karIne [727]mAM gaNu thayA. ItyAdika gurnAvalI Adi graMthomAM ullekha che. vaLI gurvAvatyAdikamAM udyotanasUrine "allaka" nAmane ullekha nahIM ApavAnuM kAraNa mAtra eTaluM ja jaNAya che ke sUripadanA prathamanuM anya vRttAMta gurvAvalyAdikamAM lIdheluM nathI. kAraNa ke upAdhyAya avasthAmAM rahelA nAme lekha ane sUripadanA pravRtti anya vRttAMtanA ulekhamAM ghaNuM aMtara nathI. udyotanasUrinuM vRttAMta anya-sarva ItihAsa graMthamAMthI Aja sudhI amane maLI zakayuM che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75, tapAgacchIya paTTAvalInA abhiprAya pramANe vimala caMdrasUrinA paTTadharaziSya A udyotanasUri eka divasa vikrama saMvata [4] mAM pUrvadezamAMthI yAtrA mATe arbana dAcala [Abugiri] jatA hatA. tyAM AbunI upara TelI nAme eka gAma che, tenA sImADAmAM eka moTo vaDa hatuM. tenI nIce zreSTha muhUrta jANIne teo beThA, vaDane suMdara gherAva joI temaNe saMka9pa karyo ke, A vaDanI mAphaka mArA kulanI paNa vRddhi thAo, ema jANe potAnI pATe ATha AcAryo athavA matAMtaranI apekSAe eka AcAryane sthApana karyA. tyArathI AraMbhIne pazcAt tapAgacchanI vRddhagaccha saMjJA thaI anyamatanI apekSAe vaTaga7 ema paNa kahevAnI zarUAta thaI. vaLI gurvAvalI graMthamAM zrI munisuMdarasUri kahe che - tatpabhUSAkRdabhUd munInAM, - trimI klei paraNAvI udyotanaH sUriravadyahIna vidyAnadIvizramasindhunAthaH // 1 // samastyatho zailakulAvacUlA, zrI arbudstiirthpcitritaatmaa| nAnApuragrAmataTAkavApI punA AziAnugAri 2 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * hamezAM paNa traNase munio jemanA caraNakamaLanI sevAmAM virAje che ane zuddha vidyArUpI nadIonI vizrAMti mATe siMdhu samAna zrI udyatanasUri temanI pATe alaMkArabhUta thayA. temaja pUrvokta sUrie abudAcalanuM paNuM varNana lakhyuM che ke sarva zomAM mukuTa samAna, nAnA prakAranAM pura, grAma, sarovara, vApI nadIo ane suMdara vana vaDe suzobhita che unnata zikharo jenAM tema ja tIrtha vaDe pavitra che AtmA jene e Abugiri sarvopari zebhe che. AthI bIjA cha ke A girivarNanA che, paraMtu atre anupayogane lIdhe temane pATha darzAvyA nathI. temaja- caturnavayA rAjavai, zrIvikramAnnivabhiH sa sUrirAT / pUrvA'vanIto viharannathAgamada; A yAtrAti tatha pilyA zA TelIraveTakasImasaMsthitavaTasyAdhaH pRthostatrasaprAptaH zreSThatama muhurtamatulaM jJAtvA tadA'tiSThipat / sUrIn sauvakulodayAya, bhagavAnaSTau jagustvekakaM, kecivRddhagaNo'bhavad,vaTagaNAbhikhyastadAdi tvym|2| Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikrama saMvata (4) mAM pUrva dezamAMthI vihAra karatA udyatana sUrirAja yAtrA mATe Abugiri upara AvyA. tyAM TelIgAmanA sImADAmAM rahelA eka vizAla vaDanI nIce teo beThA ane pitAnA kulanA udayane mATe ghaNuM ja uttama muhurta jANIne te samaye temaNe ATha AcAryonI sthApanA karI. keTalAka kahe che ke, ekanI sthApanA karI, tyArathI prAraMbhIne vRddhagaNa athavA vaTagaccha evI saMjJA pragaTa thaI che. vaLI te vaTagacchamAM prathama zrI. sarvadeva munIdra thayA che. temaja kharataragacchanI sAmAcArImAM jaNAvyuM che ke, zrI nemicaMdrasUrinA paTTadhara A sUrIzvara zatruMjaya tIrthanI yAtrA mATe mAlava dezamAMthI vihAra karatA chatA corAzI gachanA utpAdaka ane pitAnA ziSya thayelA evA AcAryone vizeSa prakAranI maMtra zakti vaDe samarthana karyA. bAda pitAnuM svalpa AyuSa jANIne mArgamAM ja anazana karI svarga sthAnamAM padhAryA. vaLI kharataragacchanI paTTAvalImAM kahyuM che ke zrI sUri vyAzI zivenA parivAra sahita yAtrA mATe saMghanI sAthe mAlava dezamAMthI zrI zaMtrujaya girirAja upara gayA. tyAM zrI RSabhadeva bhagavAnane vaMdana karI pAchA vaLatAM rAtrIe siddha vaDanI nIce rahyA. .. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhya rAtrIne samaya thayo eTale tyAM AkAzamAM hiNI nakSatranA zakaTa (gADA)nI aMdara bRhaspatine praveza I gurUe kahyuM, hAlamAM evo samaya cAle che ke, jenA mastaka upara hasta mUkavAmAM Ave te bahu prasiddha thAya. e pramANe guruzrInuM vacana sAMbhaLI cAzIe ziSya bolyA, he svAmin ! ame ApanA ziSya chIe. Apa amArA vidyAguru che, mATe amArI upara kRpA karI hasta mUke. bAda gurU bAlyA, vAsacUrNa lAvo. te samaye te ziSyae kASTha chagaNadikanuM cUrNa banAvI gurUzrIne lAvI, ApyuM. gurue paNa te cUrNane maMtrI vyAzI munionA mastaka upara nAkhyuM. tyAra pachI prabhAta samayamAM zrIgurue pitAnuM svalpa AyuSa jANune tyAM ja anazana grahaNa karyuM ane teo svargavAsI thayA. pachI te vyAzIe ziSya AcAryapada pAmIne pRthapha pRthapha vihAra karavA lAgyA. have vardhamAnasUri nAme eka temanA ziSya hatA ane vyAzI anya munienA ziSya hatA, ema maLIne cArAzI gaccha thayA e pramANe vRddhavAda che. allaka upAdhyAya (zrIudyotanasUri)nA paTTadhara ziSya zrI vardhamAnasUri batAvyA che, vaLI samasta tapAgacchanI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 paTTAvalIomAM dareka ThekANe zrI udyotanasUri mATe sarva. devasUrine adhikAra kahelo che. te yogya che. kAraNake teo tapAgacchanA nAyaka che. mATe temanuM vRttAMta lakhavuM ucita che. temaja dareka kharataragacchanI paTTAvalIomAM udyotanasUrinI pazcAt vardhamAnasUrinA vRttAMtane ja ullekha karyo che, te paNa nyAdhya che, kAraNa ke teo kharataragacchanA adhipati che. have kharataragacchanI paTTAvalImAM zrIvardhamAnasUrinuM kiMcit vRttAMta keIka bhAgamAM lakheluM che. tadyathA-aMbhehara dezanI aMdara sthaviramaMDalImAM vRddha gaNAtA zrIjinacaMdrAcArya rItyavAsI hatA. corAzI aunA teo bhoktA hatA, ema anyatra paNa temanI prasiddhi che. temanA ziSya zrI vardhamAnasUri hatA. jemaNe kamavAra caityavAsano tyAga karyo hato. te vRttAMta prabhAvaka caritranA kartAe eka kaloka vaDe stuti karatAM jaNAvyuM chectubhirdhikaashiiti-shctyaanaaN yena ttyje| siddhAntAbhyAsataHsatya-tattvaM vijJAya sNsRteH||1|| je vardhamAnasUrie siddhAMta graMthono ghaNo abhyAsa karyo, jethI temaNe saMsAranuM satya svarUpa jANIne corAzI caityonA vAsano tyAga karyo hate. have te vardhamAnasUri potAnA gurU pAse siddhAMtanI avagAhanA karatA hatA. tevAmAM cesazI AzAtanAone adhikAra AvyA, eTaNe temaNe gurUne kahyuM. - Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 he svAmina!catyamAM rahevAthI ApaNane AzAtanA TaLatI nathI, mATe A vyavahAra mane rUca nathI, e pramANe ziSyanuM vacana sAMbhaLI gurue jema tema prataraNA karI samajAvyuM, to paNa A sUri potAnI zraddhAthI bhraSTa thayA nahIM. tyArapachI zrIudyotasUrine zuddha kriyA pAtra sAMbhaLI temanI pAse te gayA ane temanA ja ziSya thayA. anukrame temanI dhArmika saMpattio temaNe grahaNa karI, bAda zrIgurUe bhegAdika kriyAo vahana karAvIne sarva siddhAMtane abhyAsa karAvyo. anukrame gyatA jANa temane AcAryapada ApyuM. * bAda garachanI vRddhavAdikane lAbha jANI gurUe temane uttarAkhaMDamAM vihAra karavAnI AjJA ApI. pachI zrI vardhamAna AcArya paNa gurUnI AjJA svIkArI tyAM gayA; temaja zrIudyotanasUri pATe zrI vardhamAnasUri thayA, teoe cha mAsa sudhI AcArlI tapa karI dharaNendranI samArAdhanA karIne tene sImaMdharasvAmI pAse mokalyA ane sUri maMtrane zuddha karAvya, bAda teo eka divasa vihAra karatA sarasa nAme nagaramAM AvyA, te avasare... ahIMthI AgaLa sema brAhmaNane ItihAsa paTTAvalI graMthanA anusAra AgaLa upara kahevAmAM Avaze tethI ahIM layA anucita che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 temaja vaLI zrIva mAnasUrie tera chatradhara rojAAnuM mAna utAranAra caMdrAvatI nagarInA saMsthApaka poravADa jJAtinA zrIvimalama trIne pratiSedha ApI zrI aNu`dAcala (ANu)mAM vicchina thayelA jaina tIrthanI punaH pravRtti karavA mATe upadeza ApyA hatA. paraMtu tyAM rahelA brAhmaNeAe kahyuM ke, A tI amArU' che, ahIyAM jaina ma`dira nahI thAya. tyArabAda guruzrIe puSpamAlA ma'trIne vimalamaMtrIne ApI. pazcAt temaNe kahyuM ke, huM ma`trI ! brAhmaNanI kanyAnA hAthamAM A puSpamAlA ApIne brAhmaNeAnI AgaLa tAre kahevu ke, A parvatanI aMdara A mAlA je sthalamAM paDe te ThekANe amArU' tItha jANavu.. e pramANe gurunu vacana sAMbhaLI maMtrIe te pramANe karyuM'. jyAM AgaLa te puSpamALA paDI gaI tyAM kalaza, allarI Adika pUjAnAM upakaraNa sahita traNa pratimAe pragaTa thaI. temAM eka vAmayI zrI AdinAtha bhagavAnanI pratimA, bIjI a'bikAnI mUrti, ane trIjI vAlInAtha kSetrapAlanI mUti. have e pramANe siddha kAya thayuM, chatAM paNa brAhma NAe punaH kahyuM ke ahI' tamArA deva che. paratu devAlaya pra. du Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. mATe tamAre mAtra devanI ja pUrI karavI paNa devamadira baMdhAvavuM nahIM. | bAda vimala maMtrIe dravya baLa vaDe brAhmaNane vaza karI lIdhA ane svarNa mudrAono vyaya karI tyAM jamIna lIdhI. pachI tyAM AgaLa zrI RSabhadeva bhagavAnano prAsAda baMdhAvyo. temAM aDhAra karoDa ane pacAsa lAkha seniyAno vyaya karyo. haju paNa tyAM "vimala vasahI" evI prasiddhi jAgrata che. tyArabAda zrIvardhamAnasUri vikrama saMvata (1088)mAM pratiSThA karIne prAMtamAM anazana grahaNa karI svargastha thayA" e pramANe paNa ullekha che. zrIvardhamAnasUrine paTTadhara ane prastuta graMthakartAnA gurU zrIjinezvarasUri tathA zrIbuddhisAgarasUri thayA....."taraNa ca kAcA phuve sItA" rakazA thI AraMbhIne "tehiM sIyA dhAra muLa" ema senamA paricchedanA prazasti prakaraNamAM ane potAnA gurUonuM ane pitAnuM-graMthakartAnuM varNana ApeluM che. te uparathI A graMthakartAnA ane gurU saMbhave che ane te baMne gurue mahA samartha hatA. je jinezvara sUrie vividha phleSa ane arthAlaMkArathI vibhUSita lIlAvatI nAme graMtha racele che ane te sUri sUrya samAna utkRSTa pratApI. hatA. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja zrI buddhisAgarasUri e sulalita vRtta vaDe vyAkaraNa graMtha racela che. vigere prastuta graMthakartAe potAnA baMne guruonuM vRttAMta bahu TuMka svarUpamAM nivedana karyuM che. te saMbaMdhI punarUkti karavI amane ahIM ucita lAgatI nathI. vaLI zrIjinezvarasUri tathA zrImad buddhisAgarasUrinuM sva95 caritra abhayadevasUrinA prabaMdha prastAvamAM prabhAcaMdrasUrie potAnA prabhAvaka caritranI aMdara upalabdha paTTAvalIthI visaMvAdI vacanAnusAra varNaveluM che. ke temanuM caritra ahIM prasaMge pAtta jaNAvavuM bahu agatyanuM che. paraMtu paTTAvalI sahita tene ullekha ApatAM kaMIka vistAra paNa thaI jAya ane ahIM teTalo lekha lakhavAmAM sthalano paNa bahu saMkeca che, chatAM paNa etihAsika rasAsvAdajJa purUSane yathAsthita vivecana bahu upayogI che, ema jANuM ahIM zrIprabhAvaka carikta saMbaMdha darzAvavAmAM Ave che. savRtta rUpI rasathI bharapura jaMbUDhIpa nAme Ama vRkSanA phala samAna ane uttama prakAranA varNavRttane pragaTa karavAmAM agraNI zrI mAlava nAme deza che. tenI aMdara maMDalA (dezAgraNI-khaDragA) vaDe udita che sthiti jenI, duSTonA vigrahane droha karanArI ane nRpazrInuM mUla sthAna dhAra nAme nagarI che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 temAM nItipUrvaka pRthvInuM pAlana karanAra zrIbhojarAjA nAme naredra che. vizvanA uddhAra mATe jenI bhujAo jANe zeSanAganI apara mUrtio hoya ne zuM ? vaLI te nagarImAM lakSamI pati nAme bahu dhanavAna zreSThI rahe che, jenI anargala lakSamIthI parAjIta thayela zrIda (kubera) kailAsa parvatamAM gaye hoya ne zuM ? ema te pote dharmadhyAnamAM divase vyatIta karato hato. have eka divasa sarala evA buddhibala vaDe AkAMta, veda vidyAmAM bahu kuzala, sarva zAstranA abhyAsI, cauda vidyAsthAnenA pAragAmI, smRti, ItihAsa ane aSTAdaza purANanA kula gRhane prApta thayelA zrIdhara ane zrIpati nAme madhya deza nivAsI kRta brAhmaNanA baMne putra yauvana vayanA udyamane lIdhe dezAMtara jovAnI IcchAthI bahAra nIkaLyA ane pharatA pharatA tyAM dhArAnagarImAM AvyA. bAda te baMne bhikSA mATe lIdhara zreSThInA ghera gayA. zeTha paNa temanI AkRti joI bahu khuzI thaI gayA ane bahu bhakti pUrvaka temane bhikSAtra ApyuM, bAda teo baMne hamezAM tyAM bhikSA mATe AvavA lAgyA. have te lakSamIdhara zreSThInA gharanI sanmukha eka bhIMta upara viza lAkha senaiiyAne eka lekha lakhyuM hatuM. - te lekhane niraMtara teo baMne jaNa joyA karatA hatA ane haMmezAM te lekhanA darzanathI temaja pitAnI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa prajJAnA prabhAvathI ati kaThina e paNa te lekha sArI rIte abhyAsa karelAnI mAphaka samyapha prakAre temane kaMThastha thaI gayA. anyadA mArI pAsethI loke sUpakAra (raIA)nI mAphaka uttama prakAre upakAragrAhI thAya che, paraMtu teo niSphara thaI kaMI paNa mane ApatA nathI, temaja brAhmaNe paNa mArA mukhathI Ahuti ApatA chatA devatAone tRpta kare che. mAtra huM te temanA dUtapaNAnA phalane ja bhogavuM che, ema jANe prakupita thayo hoya ne zuM ? ema agnie temano pratikAra karavAnA hetuthI eka ja divasamAM samasta nagarI bALI nAkhI. lakSmIpati zeTha bIje divase sarvasva nAza thavAthI temaja te apUrva lekhenA dAhathI vizeSapaNe khinna thaI lamaNe hAtha daI jhuratA hatA. tevAmAM prabhAta samaya jANI te baMne dvija bAlako bhikSA mATe temane tyAM AvyA. zreSThInuM gRha baLeluM joI teo bahu dilagIra thaI gayA ane kahevA lAgyA ke he yajamAna ! ApanuM AvuM kaSTa joI ame paNa bahu duHkhI thayA chIe, have ame zuM karIe ? paraMtu sarva duHkhamAM sudhA dukha meTuM che, "vumukSita pratimAti vicita" bhukhyA mANasane kaMI paNa rUcatuM nathI. vaLI he zreSTivarya! Apa ATalA badhA kAkAMta zAthI thaI gayA che? tamArA sarakhA dhIrapurUSe duHkhanA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye paNa dhairyane tyAga karatA nathI. anyatra paNa kahyuM "vipaka jaimathA kSamA, sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH / yazasi cA'bhirucirvyasanaM zrutI, pratinidhrumiSTi marAmanAm | vipatuM kAlamAM dharya rAkhavuM, temaja saMpattinA samaye kSamA, sabhAnI aMdara vANInuM cAturya, yuddhamAM parAkrama, yazamAM abhirUci ane zAstra zravaNamAM vyasana, A sarva guNe mahAtmAone svabhAvasiddha hoya che. e pramANe dvijaputronuM vacana sAMbhaLI zreSThI be he bhAIo! jeTaluM duHkha mane dharma lekhanA nAzathI thayuM che, teTaluM duHkha ghana, anna ane vastrAdikanA dAhathI nathI thatuM. kAraNa ke dharmahIna manuSyomAM paraspara bahu kalezano saMbhava rahe che ane te uttarottara dharmanI hAnikAraka thaI paDe che. have zuM karavuM ? dhAnyAdika sarva vastuo pharIthI prApta thaI zake che, paNa AvI dharmavardhaka apUrva vastu maLavI bahu durlabha che. te sAMbhaLI baMne viprasuta belyA, ame te bhikSAvRtti karIe chIe, mATe bIje kaI Apano upakAra amArAthI thaI zake tema nathI, paraMtu Apane te lekha Apane yathAkSara kahI saMbhaLAvIzuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pramANe temanuM vAkaya sAMbhaLI zeTha bahu prasuti thai gayA ane peAtAnI AgaLa te khanene uttama Asana upara besAryAM dareka mANasa peAtAnA svArtha sAdhakanA sarvathA satkAra kare che." bAda teoe AdyathI Ara'bhIne varSa, mAsa, tithi, vAra ane nakSatra sahita vadhu jAti nAma ane mUla dravyanI sakhyAmAM vRddhikAraka te lekha peAtAnA nAmanI vyAkhyAnI mAphaka buddhibalathI TikA (khaDI) vaDe lakhI nAkhyA. pachI zreSThIe patro upara te lekha utArI lIdhA ane te vicAra karavA lAgyA ke. mahA ! kAI A be brAhmaNA mArI dayAnI khAtara ahI' AvyA ane jeee smaraNa mAtravaDe patranI apekSA sivAya sa pUrNa lekhanI AbAdI karI ApI ane A agAdha kaSTamAMthI mArA uddhAra karyAM. tyArapachI te zreSThIe uttama bheAjana ane vastrAdikathI bahu AdarapUrvaka satkAra karI potAnA ghera te nene rAkhyA ane hitavedI evA te peAtAnA manamAM samaye ke A bAlakA jItendriya che, svabhAvathI mahu zAMta che. mATe emane mArA gurUnI pAse mUkavA jevA che ane jo A baMne ziSyA thAya, te jarUra saMghane dIpAvanArA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 thAya. ema jANI baMnenI te zreSThI bahu sAravAra karavA lAge. have sapAdalakSa nAme dezanI aMdara, zatru samudAyanA mukha upara mazIne kUrca (ku) pheravavAne samartha kRcaMpura nAme nagara che. jenI aMdara, pRthvIne pAlana karavAmAM atyaMta zakti mAnuM ane allanareMdrane putra zrImAna bhuvanapAla nAme yathArtha nAmadhArI prasiddhapaNe rAjya kare che. te nagarImAM prazamanI saMpadAo vaDe vRddhi pAmate che guNadadhi jene ane saMsAranA pAragAmI zrI vardhamAna nAme AcArya hatA, jemaNe siddhAMtanA abhyAsathI saMsAranuM satya svarUpa jANIne corAzI caityone tyAga karyo hato. kadAcit meghanI upamAne vahana karatA te sUri tattva vacanarUpa dhArAo vaDe varSatA ane A lokanA uddhAra mATe vihAra karatA dhArAnagarImAM padhAryA. bAda temanuM Agamana sAMbhaLI lakSamI pati zeTha, pradyumra ane zAMta nAme potAnA putra sahi zraddhAyukta lamIdharanI mAphaka baMne viprasutane sAthe laI gurUne vaMdana karavA mATe gayA. 1 pazcime caMbathI pUrve pazcima nepALa sudhIne DuMgarI pradeza. emAM savA lAkha TekarIo che. ema dhAravAmAM AvatuM tethI e nAma paDayuM che. hAla e nAma zivAlikaTekarIne ja lAgu paDe che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva abhigama pUrvaka lakSamIpati zeTha gurUzrIne praNAma karI nIce beThA. baMne bALake paNa hAthajoDI vinayapUrvaka gurUzrInI AgaLa besI gayA. bAda uttama prakAranA lakSaNothI vibhUSita evI baMnenI mUrti joIne gurU pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. emanA zarIranI AkRti jarUra svArane jItanArI che. vaLI pUrvabhavanA saMbaMdhavALA hoya ne zuM? tema eka dRSTithI gurUnA mukhAraviMdanuM avalokana karatA te baMne -bALakane cAritravratane lAyaka jANI temaNe dIkSA ApI. tyArabAda mahAvratanA bhArane vahana karavAmAM dhuraMdhara ane ugratapasvI evA baMnene yogo dvahana pUrvaka siddhAMtane abhyAsa karAvyo. pazcAt temanI yogyatA jANI guruzrIe te baMnene AcAryapadavI ApI. kAraNa ke "siddhavAsa saurabhyAsane prApta thayA sivAya raheto nathI." bAda teo prathama zrIjinezvara ane bIjA zrIbuddhisAgara evA nAmathI prasiddha thayA. te samaye zrI vardhamAnasUrie temane vihArane mATe AjJA ApI ane vizeSamAM temaNe kahyuM. zrI pATaNanagaramAM caityavAsIonuM bahu baLa che, jethI -teo suvihita munione tyAM rahevA mATe nivAsasthAna ApatA nathI ane bahu vidana kare che. mATe tame tyAM jAo Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pitAnI zakti vaDe temaja buddhi bala vaDe te vinane dUra karo. kAraNa ke hAlanA samayamAM tamArA jevA keI buddhizAlI nathI. e pramANe gurUnI AjJAne svIkAra karI tyAMthI. teo nIkaLyA ane anukrame gurjarabhUmimAM dhIme dhIme vihAra karatA zrI pATaNanagaramAM bahu harSathI temaNe praveza karyo. sadgItArthanA parivAra sahita teo samastanagaramAM. dareka ghare pharI vaLyA. paraMtu vizuddha upAzraya maLe nahIM. pachI temane gurUnAM vacana smaraNa gocara thayAM. have te nagaramAM zrImAn dularbharAja nAme rAjA hato. temaja nItijJAnanuM zikSaNa ApavAthI bRhaspatine paNa upAdhyAya zrI semezvaradeva nAme purohita temAM raheto hato. tene tyAM baMne svarUpadhArI jANe sUryaputra hAyane zuM? tema teo gayA. tenA gRhadvAramAM rahIne teo saMketa sahita vedoccAra karavA lAgyA. temaja brahma, pitR ane devatIrthanuM pratipAdana karavA lAgyA ane cAre vedonAM rahasyonuM ati zuddhipUrvaka vyAkhyAna karatA temane sAMbhaLyA. te samaye semezvaradeva devakAryamAM beThelo hate. paraMtu temanA vedoccAranA vinimAM nimagna thayuM che. citta jenuM, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e te purohita aMbhita thaI gayo ane sarva IdriyanI. vRttine eka zravaNedriyamAM ja teNe lAvI mUkI. bAda temanA darzananI IcchA dharAvatA te purohite pitAnA baMdhune ekalI vacanAmRta vaDe bahu puSTi karI temane aMdara belAvarAvyA. pitAnI pAsamAM AvelA temane joI te vicAra karavA lAgyo. be svarUpa dhAraNa karI zuM A brahmA AvyA haze? pazcAt ekabIjAnAM paraspara darzana thayA bAda purohite bahu mAnapUrvaka temane bhadrAsanAdika uttama prakAranAM Asana ApyAM. baMne AcAryo te Asanane tyAga karI potAnA zuddhakaMbalanA Asana upara beThA. pachI vedopaniSadanuM tathA janatattvasiddhAMtanuM vacana vaDe sAmyapaNuM pragaTa karIne temaNe te samaye eka AzIrvAda Apyo. apANipAdo hyamanogRhItA, pazyatyacakSuH sa shnnotykrnnH| sa vetti vizvaM nahi tasya vettA, zivo hyarUpaH sa jino'vatAdaH // 1 // hAtha, paga ane manane saMbaMdha je dharAvatuM nathI, chatAM paNa te vastune grahaNa kare che. temaja cakSu vinA che, chatAM paNa nirIkSaNa kare che, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: karNahIna chatAM te zravaNa kare che, vaLI te vizvane * jANe che, paraMtu tene vettA kaI nathI evA rUparahita ziva tathA te zrIjinaparamAtmA tamAruM saMrakSaNa karo. - ema AzIrvAda ApyA bAda temaNe kahyuM ke, A kalekanI aMdara varNavelA ziva ane zrI jinaparamAtmAne ame svIkAra karIe chIe. te sAMbhaLI purohite pUchayuM, Apa kyAM utaryA che? javAbamAM temaNe jaNAvyuM ke ahIMyA rItyavAsIonA kAraNane lIdhe amane koI paNa jagyAe sthAna maLatuM nathI. bAda caMdranI kAMtisamAna nirmala che hRdaya jenuM evA te purohite pitAnI caMdrazAlA temane rahevA mATe ApI. pachI teo paNa potAnA parivAra sahita tyAM rahyA. temaja bhikSAnA betALIza doSathI mukta ane navakeTI vizuddha evuM je bhikSAna prApta thAya te vaDe lAlupatA rahita teo jIvanavRti calAvatA hatA. madhyAnha samayamAM yAjJika, smArta ane dIkSita evA agnihotrIone belAvIne tyAM munIdromAM temane darzana karAvyAM. bAda zAsasiddhAMtanI parIkSAmAM teo sArI rIte pasAra thayA. che e pramANe brahmAnI sabhAnI jema apUrva vidyA vine paraspara cAlatuM hatuM, teTalAmAM caityavAsIonA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 mAkalelA purUSA tyAM AvyA ane teee kahyuM ke, jaladI A leAkeAne nagaramAMthI tame bahAra kADhI mUkA kAraNa ke A nagaramAM caityavAsI sivAya anya. zvetAMbarAne rahevA mATe sthAna maLI zakatuM nathI. chatAM tamArI mATI bhUla thaI che. zA mATe tame emane ahIyAM rAkhyA che? te sAMbhaLI purAhita khelyA, bhAI e ! ahI* tame vadhAre garabaDa karazeA nahIM. enA ni ya rAjasabhAmAM thavA joie. tamArA hukama kAmamAM Ave nahIM, e pramANe purAhitanu... kahevuM sAMbhaLI teoe peAtAnA svAmI pAse jaine A sarva hakIkata sa'bhaLAvI. bAda te sava caityavAsI ekaThA thayA ane save maLI rAjAnI pAse gayA. tyAM prabhAtamAM te pureAhita paNa gayA ane narendrane vinayapUva ka teNe kahyuM. he deva ! amAre tyAM e jainamunie AvyA che. paraMtu temane peAtAnA pakSamAM rahevA mATe sthAna na maLyuM. tethI me* temanA guNAne lIdhe peAtAnA AzrayamAM rAkhelA che. temane nahI' rAkhavAnI dhamakI ApavA mATe A caityavAsI leAkAe bhaTTa putrone meAkalyA hatA. have emAM mArI kaMI kasUra hoya athavA dauMDane lAyaka me akAya karyuM" hAya tA A sa'kha'dhI Apa ceAgya zAsana kramAve.. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pramANe hakIkata sAMbhaLI pakSapAta rahita e "bhUpati hAsya karI belyo. keI kAraNane lIdhe dezAMtarathI mArA nagaranI aMdara AvelA guNavAna purUSe sukhethI rahe, emane rahevA mATe keNa nA kahI zake? temanA rahevAthI ApaNane zI harakata che? temAM doSanuM kAraNa te kaMI dekhAvuM joIe? e pramANe nareMdranuM vacana sAMbhaLI tyavAsIo bAlyA. he narAdhIza ! A saMbaMdhI eka prAcIna itihAsa Apa sAMbhaLo, cAvaDAvazamAM utpanna thayelA zrI vanarAjabhUpatine -nareMdragaththarUpI pRthvIne uddhAra karavAmAM zrI AdivarAhanI -upamAne vahana karatA zrImadda devacaMdrasUrie pALI poSIne meTA karyA hatA, "zrI zIlaguNasUrie meTA karyA hatA" ema paNa keTalAka vidvAne kahe che. vaLI te sUri paMcAzraya nAme sthAnamAM rahelA cItyamAM rahetA hatA. temaNe A nagaramAM vasAvIne ahIMyAM tamane navIna rAjya ApyuM ane tyAM sUrizrIe vanarAja vihAra evA navA rautyanI sthApanA karI. | vanarAje paNa pote kRtajJa hovAthI te guru mahArAjane bahu satkAra karyo ane tyAM sarva saMghe maLIne naredranI sAkSIe vyavasthA karI ke, tyavAsI yatiene je saMmata Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa hAya te muni ahIyAM vAsa kare, jethI soMpradAyanA vibheda vaDe caityagacchanI laghutA thAya nahIM, temaja temane jee asa'mata hoya tevA muniee A nagaramAM rahevuM nahIM A pramANe prAcIna rAjAonI vyavasthA pAzcAtya rAjAee mAnya karavI joIe. he rAjan! AvI amArI vyavasthA anukrame cAlI Ave che, ema chatAM ApanI jevI AjJA hAya te pramANe vattavA ame taiyAra chIe. rAjAe kahyu', prAcIna rAjAonA sadAcArane ame sArI rIte mAnIe chIe ane te pramANe pALIe chIe. paraMtu guNI puruSAnu apamAna tA amArAthI nahI thaI zake, kAraNa ke tamArA sarakhA sadAcArI mahAtmAenI AziSa vaDe rAjAnA aya thAya che. A rAjya paNa tamAru che, emAM kaMi saMdeha nathI. paraMtu amArA AgrahathI A munirAjAonA nivAsa A nagaranI aMdara tame mAnya karI. e pramANe naredranuM vacana sAMbhaLI te leAkeAe te pramANe kabula karyu. tyArapachI purAhita melye! huM rAjan! emane rahevA mATe lAyaka bhUmi koipaNa jagAe Apa pAte pA. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 e pramANe samAnuM prakaraNa cAlI rahyu hatuM, tevAmAM tyAM zaivadanamAM iMdrasamAna ane samudra evA birUdane dhAraNa karatA jJAnadeva nAme eka mahAtmA AvyA. rAjAe abhyutthAna ApI temanA satkAra karyA. pachI te peAtAnA Asana upara besI gayA. bAda bhUpatie vinayapUrvaka kahyuM . he prabhu!! Aje Apane kaMika jaNAvavAnu` che, ke ApaNA nagaramAM bahu guNavAna jata munie AvelA che. temane upAzraya tame Ape!. ema sAMbhaLI ki cita hasate sukhe tapasvI dre kahyuM. huM nAdhIza! pApathI nimukta ane guNavAna evA satyuSAnI sevA karavI e ApanA dharma che ane teja amArA lapAkAMta darzAvanArA upadezAnA nidhAna che. khALabhAvanA tyAga karavAthI ziva eja jina che ane jina eja ziva thaI paramapadamAM rahelA che. dareka darzAnAmAM vibheda rahelA che, te teA mithyAmatinu' cinha che. he purAhita ! cAkhAbajAranI aMdara trIpALIAnI pAse jyAM tamArI IcchA haiAya te pramANe upAzrayane mATe jeTalI joie teTalI jamIna lai lyA. temAM svaparapakSathI je kaMI vidhnA Avaze, tenuM nivAraNa huM karIza. tyArabAda purAhite temanA kahyA pramANe kabula karIne te samaye upAzraya badhAnyeA. tyArathI prAra'bhIne upAzra Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 karavA nI paraMparA cAlu thaI. "kharekhara meTA purUSoe sthApana kareluM kArya uttarottara vRddhi pAme che." vaLI zrIbuddhisAgarasUrie ATha hajAra phlekapramANanuM navIna vyAkaraNa racyuM che. zrIbuddhisAgara nAmathI te prasiddha che. anyadA puNyazAlIjanane darzana karavA lAyaka zrIjinezvarasUri vihAra karatA punaH dhArAnagarImAM padhAryA.. tyAM purUSArtha (dharma, artha ane kAma) vaDe unnati pAmela mahIdharanAme zreSThI vasate hate. je zreSTha samasta kAryomAM bahu dakSa hate. mAtra potAnA dhananI saMkhyA karavAmAM akuzala hate. tene dhanadevI nAme strIthI utpanna thayele abhayakumAranAme eka putra hatuM jenA guNenuM varNana karavAmAM sahastra jI hA paNa samartha thaI zake nahIM. eka divasa putra sahita te mahIdhara zreSThI puNyazAlI hevAthI sUrine vAMdavA mATe gaye. gurUmahArAje upadeza Apyo. saMsAranI asAratA mUlaka cAra prakArane dharma sAMbhaLyo. te bAda vairAgyarasathI taraMgita thayelA abhayakumAra saMyamazrInA saMgama mATe utsuka thaI pitAnA pitAne pUchayuM . pitAnI anumatithI gurUzrIe abhayakumArane dIkSA ApI. grahaNa ane AsevanA ema baMne prakAranI zikSA. temaNe grahaNa karI. ane . je . nahIM vAMdavA y, 7. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 mAda te abhayakumAramuni tattvanirIkSaNanA anumA nathI siddhAMtAnI avagAhanAmAM mahuja uMDA utarI gayA ane mahAkriyAniSTha thai zrI sa dharUpI kamaleAne khIlavavAmAM sUrya samAna thayA. pachI zrImadvadharmAMnasUrinA AdezathI zrIjinezvarasUrie vizuddhaguNAnA sAgara samAna te munIzvarane sUripadavI ApI. A pramANe zrI prabhAvakacaritramAM varNana Apelu' che. vaLI kharataragacchanI paTTAvalImAM lakhe che ke e avasare sAma brAhmaNanA zivadAsa ane buddhisAgara nAme be putra hatA temaja kalyANavatI nAme eka putrI hatI. putrInA sama`dhamAM prastuta graMthakartA paNa surasu'darI kathA racavAnuM kAraNa batAvavAmAM eka gAthA lakhe che kesiisinnii mayahariyAe, gurubhagiNIe alaMghavayANAe / sirikallANamaIe, pavattiNIe u vayaNeNa // 41 // dareka ziSyAomAM mukhya, peAtAnA gurUnI ena ane ala'canIca che vacana jenu' evI zrIkalyANamatI pravatti nInA vacanathI A sukSmarI kathA racavAmAM AvI che. A uparathI RNamA ane sAcAAnI zrIkalyANasatI bena che, ema siddha thAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te traNe bhAIbena semezvara mahAdevanI yAtrA mATe cAlatAM cAlatAM sarasa nAmanA nagaramAM gayAM. tyAM sarasvatI nadImAM snAna karI te rAtrIe tyAM ja sUI gayAM. | bAda ardharAtrIne samaya thaye eTale somezvaradeva pragaTa thaI temane kahevA lAgyA ke, he mahAnubhAvo ! huM tamane prasanna thaye chuM, tamArI IcchA pramANe vara mAgo. tyArabAda teoe vaikuMThanI yAcanA karI, mezvare kahyuM, bhAI! mane paNa vikuMThagati te prApta thaI nathI te huM tamane kyAMthI ApuM? paraMtu je tamAre vaikuMThanI IcchA hoya te tame zrI vadhamAnasUrinA caraNakamalanI sevA kare. te sUrija kevala vikuMThadAtA che. ema kahI te deva adazya thaI gayo. pachI prabhAtakALa thayo eTale te traNe jaNa nadImAM snAna karI upazrayamAM AvyAM ane guruzrIne praNAma karI vaikuMThanI prArthanA karI. tyArapachI guru e paNa eka bhAInA mastakanI zikhA upara raheluM vaikuMTha batAvIne dayAmaya zrI jana dharmanI prarUpaNA vaDe temane pratibaMdhIne dIkSA ApI. . Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1eo bAda yogo dvahana karAvIne temane siddhAMtanA pAragAmI karyA. zivadAsanuM jinezvarasUri evuM nAma ApyuM. eka divasa zrIjinezvara munie potAnA gurune kahyuM. he svAmin ! jo gurjara dezamAM javAya te bahu bhAre dhamanI unnati thAya. guru bolyA, gurjara dezamAM AcArahIna evA asaMyamI cityavAsIone bahu pracAra che ane teo upadra kare che, tethI tyAM jaI zakAtuM nathI. pharIthI jinezvaramunie kahyuM, he svAmin ! cUkA(ju) nA bhayathI zuM vastrano tyAga karavo ucita che? mATe mane ane buddhisAgara AcAryane tyAM javA mATe Apa AjJA - Apo. bAda guruzrIe paNa temanuM vacana sAMbhaLI baMnene AcArya padavI ApIne gurjaradezamAM vihAra mATe AjJA ApI. * gurunuM vacana aMgIkAra karI te baMne AcAryo paNa gurjaradezamAM vihAra karavA lAgyA. temaja gurUzrIe kalyANamatI sAdhavIne pravartinI pade rathApana karI. - have zrI vardhamAnasUrinI pATe cALIzamA zrI jinezvarasUri thayA. vaLI te sUri, buddhisAgara AcAryanI sAthe marUdezamAMthI vihAra karatA anukrame gujaradezamAM pATaNa nagaranI aMdara AvyA. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 tyAM durlabharAja narezane zivazarmA nAme brAhmaNa purohita pitAne mAtula (mAma) rahe che tene ghera gayA. bAda te brAhmaNa ghaNA chAtro (vidyAthIo)ne tarkavyAkaraNadika zAstrono abhyAsa karAvatA hatA. temAM eka vedapadane azuddha artha samajAvato hate. te sAMbhaLI zrIjinezvarasUrie kahyuM, he vidvAna ! A padane artha A nathI. tame kema AvuM azuddha bhaNAvo che ? tyAre brAhmaNa be- tamane vedArthanuM jJAna kayAMthI? ane je jANatAM hova te tame ja A padano artha kaho. e pramANe purohitanuM vacana sAMbhaLI guruzrIe je je enA saMdeha hatA, te sarve dUra karI nAkhyA. pachI saMtuSTa thaI purohita belyA. ApanuM nivAsa sthAna kyAM che? ApanA pitAzrInuM nAma zuM ? gurUzrIe jaNAvyuM ke, vArANasI nagarI amAruM sthAna che ane sema brAhmaNa pitA che. te sAMbhaLI purohite jANyuM ke, A to mArA (bhANeja) che, tyArabAda teNe bahu mAnapUrvaka temane potAnA gheira rAkhyA. | bAda te vArtA cityavAsI lokenA jANavAmAM AvI, eTale teo pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. jinezvarasUri ahIM AvyA che. vaLI teo saMvega raMgamAM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bahu ja bhIMjAyelA che ane ApaNe te zithila temaja AcArahIna chIe. mATe kaI prakAre emane A nagaramAMthI vidAya karavA joIe. anyathA ApaNI bahu niMdA thaze. ema vicAra karI keTalAka cicevAsI ekaThA thaI durlabharAjanI pAse gayA ane temaNe kahyuM. " mahArAja! ApanA A nagaramAM dilhIthI cAra loko AvelA che ane teo ApanA purohitane tyAM rahelA che. e pramANe temanuM vacana sAMbhaLI rAjAe purohitane lAvIne pUchyuM. tamAre tyAM cAra AvyA che, ema amArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che. purohite kahyuM he rAjan ! mAre tyAM te zuddha AcAravALA sanmArga saMcArI munIzvaro AvelA che. cAra te nathI AvyA. paraMtu je kaMIpaNa temane cAra kahetA hoya teo ja cAra haze. purohitanuM vacana sAMbhaLI rAjAe temane AcAra jovA mATe zrIjinezvarasUrine pitAnI pAse belAvyA. gurUmahArAja tyAM padhAryA. sabhAnI aMdara pAtharelA AstaraNane dUra karI raharaNa (ghA) vaDe bhUmine zuddha karI IryA pathikI karyA pachI potAnI kaMbala pAtharIne teo beDA. | sadagurUne AcAra joIne rAjAnA hRdayamAM bahu AnaMda thayo ane teNe kahyuM ke, sanmAdhAraka munie AvA ja hoya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 rAjAe emanAthI virUddha e tyavAsIone AcAra joI gurU mahArAjane munione AcAra puchaye. zrI jinezvarasUrie kahyuM ke, ame mukhathI zuM kahIe ? devAdhiSThita evo sarasvatI bhAMDAgAra ApanA tyAM rahelo che. temAM samasta matanAM svarUpa darzaka pustake rahelAM che, te pustakAlayamAMthI eka pustaka maMgAve. rAjAe paNa pustaka maMgAvyuM. dazavaikAlika nAmanuM pustaka laI teo rAjasabhAmAM AvyA. gurUzrIe kahyuM ke, A pustaka A caityavAsIonA hAthamAM Apo. teo ja vAMcaze. pachI teo vAMcavA lAgyA. vAMcatAM vAMcatAM sAdhunA AcAranAM patra AvyAM. te cheDI daIne AgaLa upara vAMcavA lAgyA. gurUzrI belyA, rAjasabhAmAM divase corI thAya che. rAjAe pUchayuM kevI rIte ? gurUe kahyuM, A le ke e vAMcatAM patra mUkI dIdhAM. rAjAe kahyuM, ema hoya te tame ja vAMce. gurU mahArAje kahyuM, emAM amAruM kAma nathI. pakSapAta rahita evA brAhmaNa pAse vaMcAve. brAhmaNone pustaka ApyuM eTale teoe yathArtha rIte vAMcI saMbhaLAvyuM. te samaye zAstrasaMmata AcAranA avalekanathI zrI jinezvarasUrine uddezI "e atikhara che e pramANe rAjAe temanI stuti karI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 104 tyAMthI ja temane kharatara birUda prApta thayuM. temaja caityavAsIone parAjaya thavAthI "kuMbala" evI saMjJA thaI. A pramANe suvihita pakSadhAraka zrI jinezvarasUri vikrama saMvata 1080mAM kharatara birUda dhAraka thayA. temaja vaLI eka divasa marUdevA sAdhavIe cALIza divasa sudhI anazanavrata grahaNa karyuM, prAMta samayamAM zrI jinezvasUrie nirjarA karAvatAM te sAdevIe kahyuM ke, tamAruM potAnuM AgAmI utpattisthAna amane jaNAvaje. tyArabAda marUdevA sAdhvI gurunuM vacana svIkArIne kALa karI devalokamAM gayAM ane devapaNe utpanna thayAM. ' bAda eka divasa te deva sImaMdhara svAmIne vaMdana karavA mATe nIkaLyA, te samaye teNe brahmazAMti nAme yakSane kahyuM ke, tAre zrI jinezvarasUrinI pAse jaIne ma, sa, Ta, sa, Ta" A pAMca akSaro kahevA emane artha gurUzrI pote ja jANaze. te samaye yakSa sUrizrInI pAse Avyo ane te devanA kahyA pramANe teNe pAMca akSaro kahyA. bAda gurU mahArAje temane artha kahyo, tadyathA- navI nA jhAM, gaNinI jA Asi tumha gacchambhi / saggammi gayA paDhame, tevo nA mItro ? - Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 Takkalayammi vimANe, dosAgara Auso smuppnnaa| samaNesassajiNesara ra aa saMkrANu || 2 | Takkaure jiNavaMdaNa-nimittamiha AgaeNa deveNa / caraNammi ujamo to, kAyayo kiM ca sesehiM ? // 3 // tamArA ga7mAM marUdevI nAme je gaNinI hatI, te sAdhvI prathama devalokamAM gayelI che ane Takkala nAme vimAnamAM be sAgaropama AyuSadhArI mahaddhikadeva che. e pramANe zramaNonA adhipati evA zrI jinezvarasUrine kahevuM ema ahIMyAM TaphakapuramAM zrI jinavadana mATe AvelA te deve kahevarAvyuM che. mATe caritrane viSe tamAre udyama kare. anya sAdhanathI zuM thavAnuM che? A pramANe mahAjJAnI evA zrI jinezvarasUri prAMtamAM anazana karI svargalekamAM gayA. vaLI keTalAka AcAryo vikrama saMvata 1824 mAM A zrI jinezvarasUrithI ja kharatara gachanI utpatti mAne che. paraMtu keTalAka anya AcAryo A matane mAnatA nathI. kAraNa ke jinezvarasUri vikrama saM. 1024mAM vidyamAna hatA, te ja sAbIta karavuM muzkela che. vi0 1080mAM temaNe aSTakavRtti racelI che. temAM pote jaNAvyuM che ke vi0 1088 mAM temaNe ja potAnA ziSya abhayadeva Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 surine AcArya pada ApeluM che. te sarva sauMmata ane prasiddha che. have AthI pahelAM 24 nu` varSa ghaNuM aMtara paDI jAya che, te samaye temanI vidyamAnatAnA sabhava lAgatA nathI. vaLI vi0 1088 mAM temane kharatara birUda maLelu che. 1024 mAM temane kharatara biruda ja maLyuM. naheAtuM ane te birUdanA ApanAra durlabharAjanu te samayamAM rAjya paNa hatuM nahIM, mATe e vAta satya manAtI nathI. temaja zrI jinezvarasUrie tathA temanA ziSya jinacaMdna ane abhayadeva vigere AcAryae ghaNA graMthA racelA che. hAlamAM paNa te upalabdha thAya che temaja vidyamAna bahu vistArathI lakhAyelA prazasti graMtha paNa che. te paikI eka paNa graMthamAM kharatara gacchanA ullekha jovAmAM AvatA nathI. jo e ja pAte utpAdaka hAya tA temAM ullekha avazya ApelA hAya. vaLI satra caMdrakulanA ullekha upalabdha thAya che. te ja pramANe aSTakavRttimAM graMthakartA peAte ja lakhe che ke-- chUTe.strIvardhamAnasya, niHsaMcavidyArinaH / hAricAritrapAtrasya, zrIcandrakulabhUSiNaH // 10 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 pAdambhojadvirepheNa, zrIjinezvarasUriNA / aSTakAnAM kRtA vRttiH, saccA'nugrahahetave // 2 // pratiba'dharahita vihAra utsuka, maneAhara cAritranA pAtrasamAna ane zrI cadrakula gacchamAM alakAra samAna zrI vardhamAnasUrinA caraNakamalamAM bhramarasamAna vattanara ziSya zrI jinezvara sUrie aSTakAnI vRtti prANIonA anugrahane mATe nirmANa karelI che. vaLI kharataragacchanI utpatti tA vikrama saMvat 1204 mAM zrI jinadattasUrithI ja zarU thayelI che, te sUrinA svabhAva bahu abhimAnathI gherAyeleA hateA ane leAkeA emane zAstranA viSaya pUchatA hatA, tyAre te bahu pracaMDa thai uttara ApatA hatA, te uparathI leAkeAmAM 'kharatara' evI prasiddhi thaI ane peAte paNa te pramANe tenA svIkAra karI lIdheA che. A vRtAMtta zrI jinavallabhasUrie gaNadhara sArdha zataka raheluM che, tenI upara jinapatisUrinA ziSya sumatigaNIe vRtti racelI che, tenI aMdara spaSTa jaNAvyu che, temaja anyatra paNa te hakIkata jaNAvI che. have prastuta ba'ne AcAryanI kRtti viSayamAM vicAra karIe teA prathama zrI jinezvarasUrie racelA graMthA nIce mujaba che. jhIjAvatIddathA, A graMthanI prazastimAM paNa madhura zabdothI Apelu' che. lIlAvatInuM varNana prastuta Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI hemacaMdrAcArya paNa kAvyazAsananI TIkAmAM padyamaya kathAnA udAharaNa prasaMge lakhe che ke-"rita pazcamacI cathA jIvatI" apUrva artha bAdhaka padyabaMdha eka lIlAvatI kathA che. A pramANe lIlAvatInuM temaNe tyAM smaraNa karyuM che. - bIjo rimadASTakRtti nAme graMtha karela che. A graMtha jAvAlipuramAM vikrama saMvat 1080 mAM nirmANa karela che, te ja pite prazistamAM jaNAve che ke samAnAmadhike'zItyA, saharI vikramAd gate / zrIjAvAlipure ramye, vRttireSA samApitA // 1 // vikrama saMvat 1080mAM bhavya evA jAvAlipuramAM A vRtti samApta karI che. trIje- paM . ceAthe graMtha zrI vIracaritra, pAMcame thAranA , cho kRttiva (ttihita) pramADhakSaNa, A cha graMtha zrI jinezvarasUrikRta hAlamAM upalabdha thAya che. te sivAya bIjo koI paNa graMtha Aja sudhImAM maLI AvyuM nathI. zrImad buddhisAgarasUrie buddhisAgara vyAkaraNa raceluM, te sivAya temane racele anya koI graMtha Aja sudhI jovAmAM Avyo nathI, temaja sAMbhaLavAmAM paNa Avyo nathI. vaLI pitAnI vaMzaparaMparAnuM varNana karyA bAda prastuta graMthakartA (dhanezvara muni) e surasuMdarI graMthane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 19 nirmANa samaya ane te kayA sthAnamAM ra vagere hakIkata. eka klothI jaNAvelI che. jema ke"tesiN sIsavaro dhaNesaramuNI eyaM kahaM pAyaDaM, caDDAvallipurIThiI saguruNA ANAe paaddhNtraa| kAsI vikkamavaccharammi ya gae bANaMkasunnoDupe, mAse bhaddavae gurummi kasiNe vIyA dhaNihAdiNe 24 zrI jinezvarasUri tathA buddhisAgara sUrIzvaranA ziSya rya zrImadda dhanezvaramunie potAnA gurUzrInI AjJAthI thAvadvipurImAM rahIne vikrama saMvat 105 nI sAlamAM bhAdrapada kRSNadvitIyA gurUvAra ane niSThA nakSatranA divase pAThAMtararUpa A surasuMdarI kathA spaSTa bhAvArthamAM nirmANa. karI che. - A uparathI graMthakartAne vidyamAna samayane nirNaya thaI Ave che, have te saMbaMdhI kahevAnuM kaMI bAkI. rahetuM nathI. vaLI A sivAya graMthakartAnuM jIvanavRttAMta tathA. janmasthalAdika kiMvA pote racelA anya graMthanA nirNaya saMbaMdhI prAcIna anya graMthakAranI mAphaka A graMthakAre paNa keI ThekANe ulekha Apyo nathI. temaja temanA samAnakAlika athavA pAzcAtya koIpaNa vidvAne tenI zodha. karI te bAbata jaNAvI nathI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 kAraNa ke prAcIna mahAtmAonI evI paddhati hatI ke, phalane uddezI siddhAMtanuM avalaMbana laI vastusavarUpa mAtranuM teo pradarzana karavAmAM tAtparya mAnatA hatA, temAM paNa AtmazlAghAne meTuM pApa mAnatA hatA. jethI teo svakIya ItihAsa lekhananuM kArya sAdhAraNa mAnatA hatA temaja tasamAnakAlika anya paMDito paNa Atmatarapha daSTivALA tevA gauravane asthAna ApatA hatA. anyAnya, viSayanI mAphaka te samaye prAcIna vRttAMta viSayamAM prAcIna vidvAnane nAma kalAghAdika vivecanasaMbaMdhI anAdara hatA. vaLI hAlamAM pAzcAtyavidvAnanuM lakSya te tarapha derA che. paraMtu tene jANavAnAM sAdhane nahIM maLavAthI teo aTakI paDe che. arthAt ubhayamAM samAnatA AvI - rahe che. vaLI prastuta graMthakAre A graMthanuM "kurakuM ? kathA e prakAre je nAma ApyuM che te yathArtha ghaTe che. joke ahIMyAM- zlokaivaMzaM tu saMkSepAt , kaviyatra prazaMsati / mukhyArthasyAvatArAya, bhavedyatra kathAntaram // 1 // - paricchedo na yatra syAd, na syAdvAlambhakaH kvacit / ziyAnA. tamane, nivanIyocatuSpadIm // 2 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 je graMthanI aMdara kavie saMkSepathI kevaDe vaMzanuM prazaMsApUrvaka varNana kareluM hoya, temaja mukhya arthanA avataraNa mATe kathAMtarane uddeza karavAmAM Ave, vaLI jenI aMdara paricacheda athavA keI ThekANe laMbhaka hoya nahIM, tene kathA kahevAmAM Ave che ane tene madhyabhAgamAM catupadInuM nibaMdhana karavAmAM Ave che. A pramANe agnipurANamAM kaheluM kathAnuM lakSaNa saMpUrNapaNe ghaTatuM nathI. paraMtu keTalAka aMze te ghaTe che. temaja dhIrAtanA na ghena nA samAja kathA, dhIra ane zAMta guNuM jemAM nAyaka hoya, temaja gadya athavA padyavaDe sarva bhASAmAM varNavelI kathA kahevAya, ahIM nAyaka zabda upalakSaNa mAtra mUkavAmAM Avelo che. tethI nAyikA paNa laI zakAya che. A kathAnI aMdara surasuMdarI nAyikA che. A pramANe zrI hemacaMdrAcAryakRta kAvyAnuzAsanamAM spaSTa kathA lakSaNa batAvyuM che. te lakSaNa ahIM saMpUrNa rIte lAgu paDe che. mATe A caritrane kathA nAma ApyuM che, te yathArtha che. A graMthakAre pote prAraMbhamAM "vo vepAra, 6 tuM gujurI nAma". vairAgyane utpanna karanArI surasundarI nAme kathAne huM kahIza, temaja dareka parinI samAptimAM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 112 surasurInAmag, jahANa parama paribo . A pramANe kathAne nirdeza karelo che. vaLI A graMthakartAe sAmAnya vizeSane bheda cheDI daIne ahI kathA vyapadeza karela che, te ucita che. temaja A padyabaMdha graMthamAM seLa paricheda ApelA che ane dareka paricchedamAM aDhIse gAthAo rahelI che. mAtra chevaTanA seLamA paricachedamAM eka gAthA vadhAre apavAda tarIke ApelI che. dareka paricchedamAM samAna gAthAo rAkhI che. tevA vaktavyane uddeza nahote ke sarvatra sarakhI gAthAo ja rAkhavI, paraMtu svAbhAvika A pramANe prabaMdha racavAmAM Avyo che. vaLI A saMpUrNa graMtha AryAchaMdathI racavAmAM AvyA che. mAtra dareka paricchedanA aMtamAM bhinna bhinna vRtta ApavAmAM AvyAM che. temaja kaI kaI sthaLe parichedanI aMdara paNa vizeSa varNanI apekSAe bhinna vRttane vyavahAra karyo che. niyamita gAthAothI varNana karatA A kavinI kavitra zakti keTalI che? ke-vistArathI varNana karavA lAyaka vastune keI ThekANe saMkSepa karyo nathI. temaja saMkSepathI varNana karavA lAyaka vastune vistAra paNa karyo nathI. kAvyane jIvana ApanAra rasane keI sthale apakarSa paNa karyo nathI. ' Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 e pramANe prastuta graMthakartAnI kavitva zakti sahRdaya purUSone AnaMda ApyA sivAya rahe tema nathI. vaLI A surasu darI caritrane kAvyatva lakSaNa ghaTe ke kema ? te vicAramAM-goI sattuLo sAjjArau zavvA drAvyam doSathI vimukta, guNayukta ane alakAra sahita evA zabda tathA anI ghaTanA jemAM rahelI hAya te kAvya kahI zakAya, ema kAvyAnuzAsanamAM zrImad hemaca'drasUrie kaheluM che. sAdhuzabdArthasandarbha, guNAlaGkArabhUSitam / sphuTarItirase - ' veta vAkyam / zabda ane arthonA saMda` jemAM samyak prakAre racelA hAya, guNa tathA alakArAthI vibhUSita ane sphuTa rIte rasAthI bharapUra je hAya tene kAvya kahI zakAya, ema vAgbhaTAla kAramAM vAgbhaTa kavie kahyuM che. "nirdoSaM guNavat kAvya, - malaGkArairalaGkRtam / ramAnvita vivat, jAti prIti pavivRtti / / / " nirdoSa temaja guNAnusArI, alakArAthI vibhUSita ane rasasahita evA kAvyane racanAra kavi leAkeAmAM kIrti ane prItine prApta kare che. A pramANe caMdrAleAkamAM pIyUSavarSa paMDite kaheluM che. "toSI rAjuthI samuLAvanahatI punaHvAva' doSa rahita temaja saguNa evA zabda ane atha hAya vaLI pra. 8 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkArarahita hoya te paNa te kaI sthaLe kAvya kahI zakAya, ema kAvyaprakAzamAM mammaTabhaTTanuM maMtavya che. kAvyazabdo'yaM guNAlaGkArayuktayoH zabdArthayorvarttate" A kAvya zabda guNa ane alaMkAra sahita zabda tathA artha mAM pravarte che ema kAvyAlaMkAranI vRttimAM vAmana bhaTTanuM kahevuM che. davAmAM vAra tha" dhvanibaMdhaka je vAkya hoya, tene kAvya samajavuM. ema vyaktiviveka graMthamAM mahimabhaTTa kahe che. temaja prabhAkarAdika paMDitAe kahelA kAvyanA sAmAnya lakSaNanI keTalAka aMzamAM ahIM saMgati thAya che. paraMtu maLIyArthaghatipAtra zAradAm" ramaNIya arthanuM pratipAdana karanAra je zabda heya te kAvya kahevAya, ema rasagaMgAdharamAM jaganAtha paMDitane ullekha che. vAva javAmarja tha" rasAtmaka je vAkya hoya tene kAvya kahI zakAya, ema sAhityadarpaNamAM vizvanAtha kavirAjane ullekha che. (AdAna) tAvArtha ghachinnA ghAvarI" ISTArthanI pratipAdana karanArI jemAM paNa rahelI hoya te kAvya kahevAya che. ema kAvyAdarza mAM daMDI kavine ullekha che. "rasA'laGkAropeta sukhavizeSa sAdhanaM vA kAvyam // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 rasA ane alaMkArothI yukta sukha vizeSanu je sAdhana hAya tene kAvya kahevAmAM Ave che. e pramANe alakAra zekharamAM kezavamizranA ullekha che. hrAvya kSAdrimanuM vAmyam " jenA vAkayA rasAdi kathI yukta hAya te kAvya kahevAya, ema alakAra sUtrakArikA graMthamAM zauddhodani paDitanu maMtavya che. A pramANe kAvyanA sAmAnya lakSaNaiAthI A caritrane kAvya kahevAmAM kAI paNa doSa nathI. vaLI prasiddha kAvyeAmAM paNa dareka lakSaNAnA samanvaya thavA te ghaNA muzkela che. kAraNa ke temAM paNa nityAnityAdi doSanA kavacit sa'bhava rahI zake che. mATe ahAyAM kAvyalakSaNa ghaTavAmAM bAdha nathI. temaja A prastuta graMthane mahAkAvya paNa kahI zakAya, kAraNa ke sabaMdha jemAM racelA hAya, dhIra ane udAtta guNavAna sura athavA uttama kulavAn kSatriya nAyaka hAya, (ahIM` nAyakanA upalakSaNathI surasuMdarI nAyikA che.) eka vaMzamAM utpanna thayelA kulIna rAjAonu... jemAM vaNuna hAya, zRMgAra, vIra ane zAMtarasa aMgI hoya ane mAkInA rasA agabhUta varNavelA hAya vigere mahAkAnyanA je je guNA kAvyAnu zAsanamAM zrImAn hemacaMdrasUrie kahelA che, te saguNA A caritramAM rahelA che. iti alam / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ', zrIvIra saM. 2951 zrIbuddhi sa. 1 116 sthAna tI pAnasara jhaverI bhurIyAbhAI jIvaNu nA TAvarahAlamAM. zrIvikrama sa'. 1981 IsvI sana. 1925 jeSTha sudi paMcamI budhavAra. } OM zrAkezarI yAnAthAya namaH OM arhamahAvIra / OM zAntiH 3 le. achatasAgara sUri. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a nu krama viSaya patrAMka 1 prakAzakIya 2 prastAvanA 3 jIvanacaritra 4 nivedana 5 anukramaNikA 1 maMgala-stuti 2 guruvaMdana 3 sarasvatI-saMsavanA 4 abhidheya-nideza 5 aucitya 6 sajajana-savanA 7 dharmapravRtti-upadeza 8 sura suMdarI kathA-prabaMdha 9 pravartatI kalyANumatI 10 kurudeza 11 hastinApura 12 amaraketu rAjana 13 citrakAra citrasena 14 citra-pradarzana 15 nRpamUracha 16 citrasenane prahAra tathA baMdhana 17 baMdhana mukti viSaya patrAMka 18 citrasenanuM nivedana 19 19 dhanavAhana-rAjA 20 20 kamalAvatI kanyA 20 21 sAgara zreSThi 20 22 zreSThiputra zrIkAnta tathA 21 putrI zrIkAntA 23 zreSThi putrI zrIkAntA ane 21 rAjakanyA kamalAvatInuM sakhIpaNuM 24 upAdhyAya sumitrasena 21 ra5 matisAgara mantrI 21 26 vivAha vicAra 22 ra7 naimittika-Agamana 23. 28 sumati naimittikanuM 24 nimitta kathana 29 rAjA-mastrIne-saMvAda 25 30 citra-darzana ane nRpa- 27 mUracha 31 vivAha-mahatsava 28 32 dhanavarmA zreSThi 29 33 zreSThiputra-dhanadeva 30 34 zreSThi putranuM udyAna gamana 31 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya rUpa skrIna puruSa-pRcchA 6 dIna-puruSa thana 37 siMha guphA-yogI samAgama 38 pAna bIDDa' ane buddhi-bhrama 39 duSTa-vArtAlApa-zravaNu 33 40 jayasenanI mukti arthe 35 lAkha suvaNu -mahAra- dAna 41 dhanadevanA mahimA 42 upAlaMbha zravaNu 43 dezAntara-gamanecchA 44 videza-gamana 45 aTavI-praveza 46 ghATI-patana 47 bhIleAnI krUratA :48 sAthe vyagratA patrAMka 31 32 32 33 36 37 38 39 40 41 42 42 44 45 ja dhanadevanuM parAkrama 50 puruSAtanane dhikkAra ! 51 dhanadevane parAjaya 46 para dhanadevanI oLakhANuM 47 53 jayasena kumAranA jIvanadAtA dhanava 47 54 supratiSThanA pazcAtApa 48 118 viSaya 55 vaduranA vasunyavIM 56 dhanadevanu' Atithya patrAMka 49 50 51 para 59 varSARtu 53 60 medha-camatkAra 55 61 kamalAvatI-rANI sAthe 57 rAjAnA saMvAda 62 Akasmika vidyutpAta ane rANInuM mRtyu 57 dhanadevanA vita 58 supratiSThanuM vRttAnta 63 nRpa-vilApa 64 mantrI-prameAdha 65 nRpa-zAka 66 kalAbhyAsa 67 mahAntanu Agamana 68 kIrti dhama-rAja 69 rAjakanyA kalakavatI 70 kanakavatI-vivAha 71 rAjAnA prema 19 60 61 64 65 65 66 da te 69 69 72 surathakumAra 72 73 supratiSThanu apamAna 74 supratiSThane krodha 05 supratiSThanu videzagamana 74 76 siMha guphA pallI nivAsa 74 70 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 119 112 viSaya patrAMka 77 saMsAra-vAsane dhikkAra 75 he...dhanadeva 78 svadeza-prayANa 79 divya-maNi 80 vana-pradeza-praveza 81 divya-purUSa 82 divya-maNi-prabhAva 80 83 ghora-Apatti 81 84 vaitA-parvata-varNana 82 85 pavanagati-vidyAdhara 84 ratnasaMcaya nagara 86 citravegane janma 85 87 manahara-udyAna 88 mitra-baMdhudatta 87 89 vasaMta-varNana 90 jina-yAtrA 91 jina-maMdira zAnti-snAtra dura bhAnuvega-Agamana 93 svapna-darzana 94 svapna-bhAvArtha 95 makaraMda udyAna 96 madana-gRha, | 100 97 yuvatI-darzana 101 98 bhAnuvegane pUrachA 102 viSaya patrAMka 99 kanakamAlA - 103 100 viraha-vedanA 105 101 dAsI AmralatA 107 102 kanakamAlAnI sthiti 109 103 haMsikA sakhI 110 104 AMdolana-kIDA 111 105 kanakamAlAnI virahadazA 106 semalatAne upAlaMbha 114 107 patra-lekhana 115 108 AmralatAnuM 116 punarAgamana 109 citravegane saMtApa 118 110 sUryAsta-samaya 119 111 caMdrodaya 120 112 vAghanAda 123 113 vivAha-mahotsava 125 114 citraveganI mUcha 126 115 devane upAlaMbha 127 116 AzA-baMdhana 128 117 citramAlA 118 amitagati 131 118 duHkhanuM kAraNa 132 120 suravAhana munIndra 132 121 kevaLajJAna 133 91 94 7 129 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na 192 120 viSaya patrAMka viSaya patrAMka 122 muni-stuti 135 145 cAraNamuni suSa 190 123 muni-dezanA 136 146 rAja prabhaMjananI 124 rAja-prazna 138 pravrayA 100 125 kanakamAlAnI mAgaNuM 140 147 kanakaprabhano avinaya 191 126 lagna nirUpaNa 141 148 camacaMcAmAM 127 citramAlAnI ciMtA 142 javalanaprabhanuM gamana 192 128 kanakamAlAno pazcAttApa 151 149 prabhaMjana muninI 194 129 maraNa-sAhasa 154 dezanA **** 130 AkAza-vANI 157 150 javalanaprabhune prazna 198 131 lagna mahotsava 161 151 rahiNu vidyA 199 132 svapna-artha 164 15ra bhayabhIta citralekhA 200 133 lagna-divasa 165 153 citralekhAnuM 202 134 duvikalpa apaharaNa 135 AtmaghAta 172 154 vimohinI vidyA 203 136 pAza-da 173 155 citragatinI mUDhatA 203 137 upadeza 175 156-1 damaSanI pRchA 204 138 vidyAdharendra-harizcandra 179 156 rohiNuM vidyA 205 139 prabhaMjana- 180 157 medonmatta hAthI 206 baMdhu suMdarI 158 eka yuvatI 208 14. citralekhA 181 159 citragatinI sahAya 209 141 cAraNa zramaNa sumukha 182 160 yuvatine jIvanadAna 212 14ra harizcandra pravajyA 183 161 citragatinI ciMtA 214 143 rAjA prabhaMjana 184 162 citragatinuM prayANa 216 144 rAjakumAra javalana- 185 163 vidyAdhareja kanakaprabha 2017 : * prabha-kanakaprabha 164 nagara-zUnyatA 218 167 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 165 priyAnA virahe paribhramaNa 166 citragatinuM vRttAMta ra41 244 167 azAka vATIkA 168 prabhu jana khecara 169 candragati vidyAdhara 246 247 170 prabha'jana rAjA tathA 247 patrAMka 224 meghanAdama`trInI dIkSAgrahaNa 171 azaniveganI ciMtA 250 250 172 rAjaputrI priyaMgu maMjarI 173 sakhI dhAriNI 254 255 174 6 dubhI-nAda 175 vaNika zreSThi haridatta 256 176 kanyA sulAyanA 257 177 kanyA vasumatI sAthe 258 parapuruSa 178 suda nAnA pAkAra 260 179 divya-puruSa 262 180 sumaMgalanuM vRttAMta 265 181 dhanapati viSNuka 182 kevalI bhagavaMta zrI daMDa 267 viratanI dhama dezanA 269 183 dhanapatinI pravrajyA 272 121 viSaya patrAMka 273 275 184 candrAju na-deva 185 samudra datta zreSThi 186 sudha`surIzvara pAse 278 vasumatinI dIkSA 187 aNusaNu karI vasumati 280 sAdhvI candrAju ta devanI candraprabhA nAme daivI thaI 188 candrArjuna devanuM cyavana ane candraprabhA devIne AdhAta 281 189 vilApa 282 190 svayaM prabhA sakhInuM 285 zAntyana 191 samyaktva dharmonI zuddhi arthe jina pratimAnI vandanAdi bhakti 193 zubhaMkara dhruvalI bhagavAna 286 rA 295 194 candraprabhA devInA prazna 292 195 zAkanuM kAraNu 196 zAnti snAtra mahAtsava 197 unmatta hAthI 297 rA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 122 patrAMka 198 pUrvabhavanA patinI ra99 prApti 199 mudrikA grahaNa 301 200 vidyAdhara azanivega 303 201 nagaranI zUnyatA 305 22 gaMgAvata nagara 306 203 vidyAdhara amitagati 307 204 kanakaprabharAjAnI 308 durdazA viSaya patrAMka 205 lagna-divasa 310 206 citragatine jAti 312 smaraNa 207 citragatinuM sva 314 prANapriyA priyaMgu maMjarIne udhana 208 vidyA baLa garviSTa 318 navAhana rAjA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka zrI viracita pustakonI nAmAvalI. gujarAtI 1 AMbAnI Aga yAne (bhImasena caritra) 2 zrI supArzvanAtha caritra bhA. 1-2 3 zrI kumArapAla bhUpAla caritra 4 zrI surasuMdarI caritra bhA. 1-2 5 zrI taraMgavatI caritra (pratAkAre) 6 zrI ajitasena zIlavatI caritra (pratAkAra) 7 zrI caMdrarAja caritra (pratAkAra) 8 zrI laghu stAtra ratnAkara 9 zrI kalpa sukha kheAdhikA 10 zrI gIta ratnAkara (kAvya) 11 zrI gIta prabhAkara (kAvya) 99 , "" saMskRta . saMskRta .. gujarAtI "" (presamAM) trIjI AvRtti (alabhya) "" (presamAM) dvitIya AvRtti presamAM alabhya (have pachI chapAze) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma'gala-stuti utkRSTa sAdhutAnI pratijJA karI te ja samaye karyo che, lAca jemaNe, evA zrI AdinAtha bhagavAnanA kaNa yugmanA pAsamAM amarendranA kahevAthI dhAraNa karelA kuTila evA keza samUha, hRdayanI aMdara reAkaryeA che praveza jenA evA kAmadUta peAtAnI sthitinI prAthanA mATe rahelA hAya tema cAle che. athavA-sughaTita evA ane skaMdha upara lutA che kezasamUha jemanA, temaja suvaNu samAna che. AkRti jemanI evA zrI AdinAtha bhagavAnanI mUrti, kajala sahita dIpazikhAnI mAphka zeAle che. jemane praNAma karavAthI vinnasamudAya paNa nirmUla thAya che, evA zrI RSabhadeva bhagavAnanA caraNakamalane namrabhAvathI huM prathama namana karUM chuM. jeAe janma samaye rAgAdika zatruone paNa eka sAthe pA~catva (maraNapaNA) ne pamADayA che, evA zrI ajitAdi jinendrone huM namaskAra karU' chuM. janma thayA bAda merUgirinA zikhara upara devedroe karelA janmAbhiSekanA samaye zakrendranA kruvilpane dUra karavA mATe prayatnazIla evA zrI jinendra bhagavAnanuM anaMta sAmarthya joI parvata ane samudra sahita pRthvI devI, rAgAdgizatruonI senAnI mAphaka atyaMta kapavA lAgI. temaja vaMdana samaye jenI aMdara traNe leAka pratikhikhita thayelA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra che evo zrIniMdra bhagavAnanA vizuddha caraNanakhane samUha garviSTha thaI kevalajJAnanI spardhAne dhAraNa kare che. vaMdananA samaye je jidra bhagavAnanA nirmala evA - caraNanAmAM paDyAM che pratibiMba jemanAM evA de. potAnA agIyAra guNa-svarUpane pAmI bahu khuza thAya che. - jemanA caraNakamalamAM aneka devendra ane narendronA. samUho mastaka namAvI rahyA che temaja mokSagatine prApta thayelA evA zrI siddhArtha rAjAnA putra carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIne huM vaMdana karuM chuM. dukhe jItI zakAya evA kAmadevarUpa hAthIne vidAravAmAM uttama siMha samAna ane zAzvata zivasukhanA vilAsI evA zrIsiddha bhagavAnane mastaka vaDe huM namasakAra karuM chuM. guru vaMdana duHkhe karI nAza karavA lAyaka ajJAnarUpI aMdhakArane uracheda karavAmAM gaMbhIra evA zrIsiddhatinA upadezaka, dhIravRtti vALA ane pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM tatpara evA zrIAcArya mahArAjane mastaka vaDe huM vaMdana karuM chuM. viSayasukhamAM pipAsArahita, saMsArane nirmUla karavAmAM tatpara ane sUtrArthamAM vizabuddhivALA evA zrI upAdhyAya mahArAjane niraMtara huM vaMdana karuM chuM. duHkhathI vahana karI zakAya evA paMcamahAvratarUpa parvatane vahana karavAmAM mahAna samartha ane gRhavAsarUpa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pAzathI mukta thayelA evA sarva munirAjone huM zirasA vaMdana karuM chuM. sarasvatI stuti jeNInA caraNakamalane pAmIne ajJAnI prANIo paNa uttama jJAnane pAme che, te zrI sarasvatI devI jayakAriNI varte che. jemanI kRpA vaDe jaDabuddhivALe e paNa huM A caritra varNana karavAmAM AnaMdapUrvaka pravRtta thaIza, tevA sadagurune vizeSa karI huM vaMdana karuM chuM. abhidheya nirdeza pUrvokta pUjAnA praNAma vaDe nAza thayo che samasta vidma samUha jene e huM, have saMvegarasa utpanna karanArI evI surasuMdarI kathAne prAraMbha karuM chuM. aucitya ahIM khalapuruSanI prArthanA karavI prathama ucita che, kAraNa ke bilADIthI uMdaranI mAphaka khalapuruSathI kavi loke bhaya pAme che. arthAt teo DaratA rahe che. athavA seMkaDo prArthanAo karavA chatAM paNa svabhAvathI ja parakIya doSa grahaNa karavAmAM usuka manavALA evA khalapuruSanuM khalapaNuM dUra thatuM nathI. pArakAnAM chidra (daSa=bila) ne zodhanAra, dvijIha (dvidhA bAlanAra-e jIhA vALo) khalapuruSa sarSanI mAphaka Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra kavionI prArthanAthI paNa peAtAnuM kuTilapaNu cheADatA nathI. } prArthanA karavA chatAM paNa vakra, (kuTila-vAMkA) kaluSita (kRSita-zyAma) che hRdaya (mana-madhyabhAga) jenuM ane suvRtta (sadAcAra-geALAkAra)thI rahita evA khalapuruSa caMdranI mAphaka doSa (dUSaNA-rAtri)nA prasaMge prakAza Ape che. suMdara athavA niSThura evA kAvyAmAMthI khalapuruSa tA doSanA ja grAhakeA bane che. jema ke U'TanA mukhamAMthI kAIpaNa samaye jIrAnA sugaMdha nIkalatA ja nathI. jo ke kAnya bahu su'dara hoya chatAM paNa te kAvya dunanA sa'gamAM AvI paDayu' hAya teA khuba tapAvelA leADhAnA pAtramAM nAkhelA jalakhi dunI jema pratiSThAne pAmatuM nathI. dunAne uddezIne kavijanoe karelI prArthanAe niSphala thAya che. jema ke sAkaranA rasathI sicavAmAM Ave chatAM paNa lI'maDA peAtAnI kaTutAne cheADatA nathI. kavioe kathA prabaMdha karavA ja joIe, temAM dunAnI zaMkA zA mATe karavI ! kAraNa ke yukA (jI) nA bhayathI paherelu. vastra kADhI nAkhavuM te anucita ja gaNAya. jo ke dunAne asaMmata hoya te paNa kavie kAvya karavuM, temAM ayukta zu' che ? jema ke ghuvaDapakSIe sUryane dekhI zakatA nathI, tethI zu' sUrya nathI ugatA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra sajajana stuti sajajana purU vinA prArthanAe paNa kavioe racelA kAvyamAMthI guNane prakAza kare che. jema pitAnA svabhAvathI ja caMdra samagra jagatane ujajavala kare che. sajajana purUSa keIpaNa samaye niMdA karanAra evA durjananA paNa doSane grahaNa karatA nathI. jema kuhADIthI davA chatAM paNa caMdana vRkSa te kuhADIne sugaMdhita kare che. virUddhArtha vALuM kAvya paNa sajajananA saMgamAM Ave te uttama guNakArI thAya che. kAraNa ke chIpalInA saMpuTamAM paDelA jaLanuM paNa metI bane che. haMmezAM sajajano prArthanAne lAyaka hoya che. tethI teonI ahIM prArthanA karIe chIe ke, ekAgra mana karI suMdara evA A caritrane tame zravaNa karo. dharma pravRtti upadeza corAzI lAkha jIvanithI bharelA, apAra ane ghera evA A saMsAramAM, atidurlabha evo manuSya bhava pAmIne bhavya lokee deveMdra, caMdra, nAgeMdra ane naredronA samUhathI vaMdAyelA evA zrIniMdra bhagavAne kahelA zuddhadharmamAM udyakta thavuM e ucita che - te zuddhadharma AMtarika zatraono vijaya karavAthI siddha thAya che. temaja rAgadveSane aMtara zatru jANavA ane teone jaya karavAthI prANIone avazya sukha prApta thAya che, temaja temanA vaza thavAthI avazya dukha thAya Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra che. vaLI rAgadveSamAM pravRtta thayelA prANIo aneka prakAranAM duHkha bhogave che, te mATe teone jaya karavAmAM ja vibudha janee udyama karavo. rAgadveSAdika AMtarika zatruono nAza karavAmAM tatpara, zabdArtha vaDe suMdara e zrI surasuMdarI kathAprabaMdha prAkRta gAthAomAM racela che. tenuM gurjara bhASAmAM vivecana karavAmAM Ave che. buddhihIna puruSone bodha maLe ane buddhimAna lokenuM citta raMjana thAya, e bane eka sAthe karavA mATe kaviethI zaktimAna thavAtuM nathI. alaMkArasahita yamaka jhamakavALI varNa ghaTanAthI vibudhajane prasanna thAya che, temaja spaSTa ane suMdara arthavALuM kAvya abudha lokone bedhadAyaka thAya che, jethI teo bannene eka sAthe raMjana karavA mATe zaktimAna thavAtuM nathI. kAraNa ke eka pakSane grahaNa karatAM bIjo pakSa avazya naSTa thAya che. jo ke potAnA guruzrInA caraNakamaLanA prasAdathI upamA, zleSa, rUpaka ane varNaghaTanAthI suMdara kAvyo. racavAmAM mArI apUrvazakti che, paraMtu A prastuta kAvyamAM tevuM alaMkArAdithI mizrita varNana karavAmAM Avaze nahIM. mAtra bAlajInA subedha mATe spaSTArthavALI kathA kahevAmAM Ave che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mahattarA-meTI, pitAnA gurunI bahena temaja alaMghanIya che vacana jenuM evAM zrI kalyANumati zrI nAme pravattinIne kahevAthI A kathAne prAraMbha karyo che. paraMtu meM kavitvanA garvathI A prabaMdha ra nathI. te mATe utkRSTa arthathI suzobhita ane suMdara padyamaya A prabaMdha prAkRta gAthAo vaDe varNana karAya che. ahIM suMdara kula bAlikAnA kaTAkSa vikSepanI mAphaka prastuta kAryamAM vina karanAra vRthA bahu kahevAnuM kaI paNa prayeAjana nathI. he sajajane ! Apa sarve hAlamAM ekAgra manavALA thaIne zravaNa karo. Urdhva leka ane adhalakanI madhyamAM rahelo, bahu vistAravALA, vibudha (paMDita-deva)thI bharapura sumerU parvatanI mAphaka tiryaloka rahe che. tiryazlokanI madhyamAM eka lAkha jana vistRta sarvatra cAre tarapha samudrathI veSTita ane suprasiddha jabUdvIpa nAme dvIpa che. tenA dakSiNa bhAgamAM sarva prakAranI RddhiothI paripUrNa bharatanAme uttama kSetra che. tenA madhyabhAgamAM vaitADhaya parvata hovAthI ati vizALa dakSiNa ane uttara evA be vibhAga thayA che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra karadeza, te dakSiNAI bharatamAM gaMgA ane siMdhu nadInA madhya bhAgamAM rahelo, sarva vRkSomAM ka95 vRkSanI jema sarva dezamAM pradhAnapadane pAmele, dhAnyanA guNaonA. bhArathI pIDAtA rAsanA zabdothI jenA diMgata bhAga ghanaghora thayA che. temaja gheTAM, UMTa, mahiSa, rAsabha ane nAnA. prakAranA gedhanAdikathI saMpUrNa zobhAne Apate temaja niraMtara vahetA evA aneka jaLapravAhonA vistArane lIdhe manahara udyAnethI suzobhita evAM pura, nagara ane gAme jyAM aneka prakAre vilasI rahyAM che, temaja aneka saMpadAo vaDe samRddhivALA sarva loke virAje che, temaja hamezAM pramudita che ke jene viSe, temaja aneka prakAranA utsave jyAM nitya pravatti rahyA che ane bhaya (siMhAdijanya) temaja Damara-vidhutapAta ane upadrava vigerethI rahita che gAma jene viSe e kuranAme. uttama deza che. je dezanA sarva mArgo niraMtara gamanAgamana karatA vaNikajanenA samUha vaDe sadaiva vastivALA rahe che. temaja dareka rastAomAM cAlatA manuSyone vana pradeza ke vastimAM kaMI vizeSapaNuM dekhAtuM nathI, temaja sarvaguNenA sthAnabhUta evA te dezamAM eka Azcarya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - - - - - - - vihAra kare ami surasuMdarI caritra daSTigocara thAya che ke zrotra (kAna-zAka) rahita chatA paNa sarva loke laukika vArtAone sAMbhaLe che. vaLI je dezamAM gAma vRddhA-gAmamAM meTA purUSa athavA moTAM gAmo kara rahita-hAtha vinAnA che, e Azcarya che. parihAramAM kara eTale vero-(rAjagrAhya bhAga) denArA nathI. temaja dharmavarjita munio e Azcarya- parihAramAM dhamma-dhanuSa rahita munivaro dharmArAdhana kare che. evA te apUrva dezanuM varNana karavA ke buddhimAna purUSa zaktimAna thAya ? hastinApura te dezanI aMdara anya purUSoe nahIM ullaMghana karavA lAyaka, temaja cAretarapha magaranA saMcArathI vyAkula, tathA vistIrNa samudra samAna agAdha evI khAIthI pariveSTita, zatruone bhayajanaka evA vizAla killAnI zobhAne lIdhe ati manohara. suMdara ane magaranI AkRti samAna taraNethI vyApta evA daravAjAo vaDe suzobhita, jemanA prAMta bhAgo atizaya nIla ane bahu vistAravALA aneka upavanane lIdhe addabhuta dekhAva ApI rahyA che. jharUkhA, bArIo, agAsIo ane vicitra citrathI virAjIta vividha prakAranA maNiothI nibaddha bhUmitala che jemanAM ane tuSAra-himasamAna ujvala, jANe te. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra nagaravAsIjanAnA yazanA DhagalAe hAya ne zu ? evI havelIAvaDe atimaneAhara. -12 temaja vANijya kalAmAM bahudakSa evA anya anya dezeAmAMthI AvelA ane te nagaramAM rahenArA, vaNika leAkeA haMmezAM jemAM vyApAra karI rahyA che, temaja bahu mUlyanAM seMkaDA karIyANAM jemanI aMdara bharapura bharelAM che evI aneka dukAneAthI virAjIta. uttaga-AkAzane sparza karatAM, temaja makarAkAra tAraNA tathA pavanathI uDatI ujajavala dhvajAe vaDe ullAsamAna ane ati ramaNIya evA devamadirA vaDe jenA su'dara pradeze| ze|bhI rahyA che, temaja zvetakamalAnA samUheAthI vibhUSita evAM aneka mahAn sarAvI. temaja suMdara seApAna-pagathIyAMnI zreNI vaDe utaravAnA rastAo bahu sugapa che, evI hajArA vAvaDIe ane uttama prakAranAM tri-trikALu AkRtivALAM, catuSka-cAra mArga, cavara-aneka mAga sthAna, ArAma-vATikA, udyAna ane IghikA-cAre khAjuthI seApAna zreNIthI utarI zakAya tevA bhavya jalAzayA vaDe dareka pradezamAM devatAonA cittane paNa raMjana karatu, anya sarva nagarAmAM mukhya padane pAmelu', nagaranA sarva guNA vaDe sahita, devapurI-amarAvatI nAme nagarInI spardhA karatuM zrIhastinApura nAme nagara che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. surasuMdarI caritra je nagaranI aMdara priyavAdI leke nivAsa kare che. viruddhavAda svapnamAM paNa jemane smRtigocara thato nathI. dharmArAdhanamAM ja kevala IcchAvALA, dAkSiNya, dAna ane bhoga vaDe saMpanna, temaja temanuM dareka kalAmAM bahu kuzaLapaNuM varte che. je nagaranI aMdara aneka kAryone lIdhe gamanAgamana - karatA ghaNuM janasamAjane lIdhe vizAla evA paNa rAjamArga bahu saMkucita thaI jAya che, jethI lokone saMcAra paNa jhaDapathI thaI zakato nathI. vaLI je nagaramAM karaDe dhvajapatAkAonA vistArathI saghaLA AkAza mArga evA to AcchAdita thaI jAya che ke grISmakAlamAM paNa ke sUryanA tApane jANI zakatA nathI. temaja je nagaravAsI loka gRhanI bhItimAM jaDelA aneka maNIonI kAMtine lIdhe niraMtara aMdhakArane. abhAva hovAthI gayelI rAtrIone paNa jANatA nathI. je nagaranuM apUrva sauMdarya jovA mATe hRdayamAM kautukane dhAraNa karatA tyAM AvelA deva ekAgra dRSTie. jevAthI animeSapaNAne pAmyA hoya ne zuM? tema dekhAya che. ati svaccha ane veta kAMtivALA gharanI upara sthApanA karelI ane pavanathI kaMpatI evI dhvajAe sUryanA sArathi-arUNane bahu dUra gamana karavA mATe saMketa karatI. heya ne zuM? ema pharake che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "14 surasuMdarI caritra , je nagaramAM pAdaprahAra te raMgabhUmimAM ja dekhAya che. daMDa to vrajapatAkAmAM ja rahyo che, mastaka cheda te juvAramAM ja che, baMdhana te kusumanA dITAMmAM ja che, jene cheda te zAkanA kSetramAM ja hoya che. paMDitonI parIkSAemAM pAtra athavA patrane vibheda rahe che. vaLI sarva -guNenA sthAnabhUta evA te nagaramAM eka kharekhara doSa dekhAya che, nirdoSa sAdhuo haMmezA gupti (kArAgRhamana, vacana ane kAyarUpa )mAM nivAsa karatA dekhAya che. amaraketu rAjA te nagaramAM rAjyakartA, aneka hAthI, ghoDA ane ranabhaMDAra jenI pAsamAM rahelA che, zAstrokta nIti pramANe vartavAthI sarva lokenAM hadayane raMjana karate, pitAnI buddhinA udayathI samagra zatru lekene vaza karatA, aneka yAcakanA manavAMchita arthane pUrNa karate, daDha ane prabala evI svabhujAnA atizaya parAkrama vaDe akhila bhairI vargane parAjIta karate, zatruonI strIonA mukhakamalane saMkucita karavAmAM caMdrasamAna, pracaMDa pratApamAM sUryasamAna, siMhanI mAphaka - zatruonA baLathI azakti, samudranI mAphaka bahu gaMbhIra, caMdranI mAphaka lokenA manane AnaMda Apate, rUpamAM kAmadeva samAna, buddhimAM bRhaspati samAna ane hamezAM AnaMdita cittavALe zrIamaraketu nAme rAjA che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 15 trivarga dharma, artha ane kAma vaDe sArabhUta evI rAjya lakSamIne sArI rIte anubhava karatA te rAjAnA divaso devalokamAM IndranI mAphaka sukhethI vyatIta thAya che. citrakAra citrasena keI eka divase te amaraketu rAja sabhAmAM beThe hate. tevAmAM mastake hAtha joDI badhula nAme pratihArIdvArapAla tyAM AvI vinayapUrvaka praNAma karI kahevA lAgyo ke, he narendra! citrakalAmAM bahu kuzaLa e citrasena nAme citrakAra kuzAgrapura nagarathI ahIM Avela che ane hAlamAM te ApanA darzana mATe dvAramAM ubho che. enuM hRdaya ApanA caraNakamalanuM dhyAna karatuM hoya tema dekhAya che. kAraNa ke aMdara praveza karavA mATe te ghaNe ja Atura thaI rahyo che, ema chatAM jevI ApanI AjJA. te sAMbhaLI tarata ja rAjAe hukama karyo, jaladI praveza karAve. dvArapAle tarata ja tene vidhipUrvaka rAja sabhAmAM praveza karAvyA. citrakAra vinayapUrvaka rAjAnI AgaLa jaI praNAma karI bhUmi upara beTho. - amaraketu rAjA bolyo, he bhadra! tuM kyAMthI Avyo che? temaja ahIM mArI pAse tuM zA mATe Avyo che? Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra citrasena bolyA, he naradeva ! kuzAgranagarathI huM Avyo chuM. vizeSe karI huM citranuM kAma bahu sArI rIte jANuM chuM. citrakAmAM huM prathama ane agragaNya chuM. he deva ! Apane citrakalA bahu priya che, ema sAMbhaLI huM ApanI pAse citrakalA pragaTa karavA mATe Avyo chuM. - te sAMbhaLI khuza thaI rAjAe kahyuM, tArI citrakalA tuM pragaTa kara! te saMbaMdhI tAruM kuzaLapaNuM kevuM che? te pratyakSa joyA vinA amane kema mAluma paDe? mATe je tArI pAse AlekheluM keI paNa uttama citra taiyAra hoya to te amane batAva. citra pradarzana citrasene pitAnA pArzvabhAgamAM gopavI rAkhelI apUrva eka citra paTTikA ekadama khullI karI rAjAnI AgaLa bahu khuza thaI mUkI dIdhI. te joI rAjA ekadama romAMcita thaI gayo ane te paTTa upara lakhelA aneka prakAranA varNathI virAjIta, sapramANa rekhAothI vizuddha, abhinava yauvanakalAne prApta. uttama svarUpa vaDe suzobhita, atyaMta mane hasa AkRtinuM mukhyasthAna ane nUtana stanene samAraMbha jemAM khIlI rahyo che evA apUrva kanyAnA svarUpane eka daSTie jevA lAgyA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 17 te joI rAjA potAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM ke, A citrakAra kharekhara citrakalAmAM bahu kuzaLa che. kAraNa ke AvuM apUrvarUpa teNe lakheluM che. traNa lokamAM paNa AvA svarUpavALI strI hoya nahIM e vAta nakakI che, evuM mAruM maMtavya che. paraMtu potAnI nipuNatAne lIdhe adaSTa rUpavatI evI A strI teNe citarelI che. AvI dIvyakAMtivALI kanyA kadAcita hoya paNa kharI ane je hoya te tenA samAgama vinA A samagra mAruM rAjya paNa kRtArtha gaNAya nahIM. ema vicAra karatAM rAjA tatkAla kAmadevanA bANane svAdhIna thaI gaye. potAnuM AtmabhAna paNa bhUlI gayo. kevaLa citramAM ja tenuM citta dorAI gayuM. nRpamUccha. " kSaNa mAtramAM te vicAramUDha banI gayA. netra mIcAI gayAM. jotajotAmAM te amaraketu rAjA siMhAsana uparathI mUrzita thaI nIce gabaDI paDayo. sabhAnI aMdara hAhAkAra thaI rahyo. sarva sabhyajane AkaMda karatA ubhA thayA. keTalAka loke vIMjhaNuM laI pavana nAkhavA lAgyA. keTalAka ThaMDA pANIthI aMgopAMga siMcavA lAgyA. keTalAka mukhanI aMdara zIvratAe kapura nAkhe che. temaja keTalAka aMga mardana kare che, ema aneka prakAranA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra upacAra karatA te lokone joi citrasena bahu hAsya karavA lAgyA ane AnaMdapUrvaka vavA lAgyA. 18 te joI leAkA mAlyA, are ! maraNabhayarahita, upathagAmI ane sAhasa karanAra kAI A pApI ahI AvyA che, jeNe ApaNA svAmIne mAhavaza karI nAkhyA che. A kAI dhRtta dekhAya che, A puruSa kANu karavAmAM A duSTane mAza, mAMdhA ekadama tene pakaDI lIdheA ahu kuzaLa dekhAya che. mATe ema khelatA a'garakSakAe ane mAravA mAMDayA. prahAranI vedanAne nahI' sahana karatA citrasena dInamukhe AlyA huM bhadrikajanA ! huM duSTa nathI, temaja huM kapaTabuddhithI ahI AvyA nathI. mane bya zA mATe duHkhI kareA che? te sAMbhaLI leAkeA khelyA, re ! adhama. pApI ! tuM dRSTa kema nahI. ? te kAmaNu karelu. A citra amArA narendrane zA mATe khatAvyuM? vaLI te joI rAjA jayAre sUcchita thayA, te samaye tuM kema khuza thayA ? mATe huM citrakAra ! pApI ! tuM jaladI khAla ! amArA rAjAne vadha karavA mATe tane ahI' kALe mAkalyA che ? teonA AkSepa sAMbhaLI citrakAra citrasena AlyA, je hakIkata hu. ApanI samakSa jAhera karu chuM, te Apa satya mAnA. rAjAnA alyuya mATe ja khAsa hu... ahIM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 19 AvyA chuM. duSTa buddhithI huM. ka'IpaNa aniSTa karavA AnyA nathI, kAraNake rAja eka devAMza gaNAya che, --rAjA AThe leAkapAlanA svarUpane dhAraNa karanArA hAya che, mATe devabuddhithI tene namana karavuM ane kAI divasa paNa tenI AjJA ullaMghavI nahIM. ema nItikArAnu maMtavya che, te zuM huM svamamAM paNa naredranuM aniSTa Icchuka kharA ? ema te khelatA hatA, teTalAmAM mahu Avezane lIdhe te rAjapuruSoe tene bAMdhI lIdhA. tatkALa rAjAnI mUrchA utarI gaI ane te svastha citte beThA thayA. temaja te AjubAju jevA lAgyA, eTale citrakAra rAjanI najare paDayA. te joI rAjA mAlyA. are! Ane zA mATe mAMdhyA che ? niraparAdhI A khIcArA mArgI jAya che; mATe jalI tene mukta kare. rAjAnI AjJA thatAM rAjapurUSAe tene baMdhanamukta karyAM. pachI rAjAe kahyuM, he bhadra! have tuM zAMta citte mArI pAse presa. have kicita mAtra paNa bhaya rAkhIza nahIM, paraMtu mArI AgaLa tuM satya khAla ? ahI tane kANe mAkalyA che. citrasena AlyA, huM rAjan ! ApanI AgaLa huM. satya vAta pragaTa karU chu, te kRpA karI Apa zravaNa kare, jethI citrakAranA veSa paherI huM ahI' AvyA cheM. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ghanavAhanarAjA nagaranA sarva guNothI virAjIta ane dhanadhAnyAdika samRddhivALA loke jyAM vase che, evuM kuzAgra nAme ati suprasiddha nagara che. te ApathI paNa ajJAta nathI. tyAM praNayIjanonA manoratha puravAmAM dakSa evo ghanavAhana nAme rAjA rAjya kare che. vasaMtanA nAme tenI prANapriyA rANI che. pratApamAM bahu utkRSTa naravAhana nAme teone eka putra che, ane bahu rUpavatI kamalAvatI nAme eka putrI che. eka divasa ghanavAhana rAjAe saMsArathI virakta thaI pitAnuM rAjya naravAhana kumArane seMpI dIdhuM ane A kamalAvatIne tAre gya vara sAthe paraNAvavI, ema tene bhalAmaNa karIne pote tIvra vairAgyane lIdhe sadagurunI pAse saMsArane ucheda karanArI evI munidIkSA vidhipUrvaka grahaNa karI. tyArabAda naravAhana rAjA paNa zatru pakSane vaza karI rAjyapAlana karavA lAgyA. kamalAvatI kanyA paNa janAnakhAnAnI aMdara sukhapUrvaka nivAsa kare che. sAgarazreSThI ne vaLI teja nagaramAM sAgara nAme zeTha rahe che. te rAjAne bAlamitra che ane jenasiddhAMtamAM bahu prItivALe che. zIlaguNasaMpanna ane atyaMta priya evI zrImatI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 21 nAme tenI strI che. zrIdatta nAme eka putra ane zrIkAMtA eka putrI che. zreSThi putrI zrIkAMtA hamezAM rAjakanyA kamalAvatonI pAse jAya che, tethI teo baMnenI paraspara gADha prIti thaI te bane kanyAoe bAlyAvasthAmAM ja samagra kalAomAM kuzala evA sumitrasena upAdhyAyanI pAse kanyAne cagya samagra kalAe grahaNa karI. kamalAvatInI sAthe citrAdika aneka prakAranI kIDAo karI zrIkAMtA akAla samayanI paNa nahIM darakAra karatI potAnA ghera jAya che. zrIkAMtAnI sAthe snehamAM gADha prItivALI thayelI temaja nAnA prakAranI kIDA khelavAmAM Asakta cittavALI te rAjakanyAno keTaloka samaya vyatIta thaye. anukrame bIjanA caMdranI jema pratidivasa vRddhi pAmatI, dene paNa ati prArthanIya evA rUpavALI te baMne kanyAe kAmadevanA aMgAranA nivAsabhUta evA navIna yauvanane pAmelI bahu zobhavA lAgI. eka divasa rAjA manisAgara zreSThI sahita sabhAmaMDapamAM beTho hato. te samaye potAnI sakhIo sahita kamalAvatI sarvAge AbhUSaNa dhAraNa karI kaMduka (davA)nI kIDA karatI tyAM AvI. rAjAe potAnI bahenane prItipUrvaka potAnA khoLAmAM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 surasuMdarI caritra besADI. tyArabAda teNInuM rUpa tathA unnata yauvana joI rAjAe maMtrI tarapha dRSTi karI kahyu, huM matisAgara ! je samaye pitAzrIe dIkSA lIdhI hatI, te samaye temaNe mane kahyu` hatu` ke, mahenanA vivAha rUpa, guNu ane kula vigerethI vibhUSita evA ucita vara sAthe karavA. paraMtu tene game tevA sthAnamAM ApavI nahI. sArA ApaNI A kamalAvatI bahena varane lAyaka thaI che, mATe tame A vAtano khulAse mane Ape. kulamAM janmelA uttama guNavAn karyAM puruSa ene mATe yeAgya che? te sAMbhaLI matisAgara matrI elyA, A bAbatamAM Apa sArI rIte jANA che. vivAhavicAra. tyArapachI tene mATe vicAra karI rAjAe kahyuM ke, he matisAgara maMtrI ! mArA hRdayanA vicAra evA che ke, tene mATe svayaMvara karavA ane sa` dezanA rAjA Ane ahIM khelAvavA, jethI teNIne peAtAne je iSTa lAgaze, te rAjAne te kamalAvatI varaze. ema karavAmAM koipaNa prakAranA ApaNane khAdha nathI. matrI meOA, Apa jema kaheA tema karIe, paraMtu hAlamAM svayaMvara karavo mane te ucita lAgatA nathI. jo sa rAjAe eka rAjAnI AjJAmAM vatA hoya te Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 23 te tenI AjJA vaDe svayaMvara karavA ucita che. kAraNa ke, rAjA kanyAne varanAra eka rAjAnI upara zatru banelA bAkInA rAjAone zAMta karavA samartha thAya. paraMtu hAlamAM tA hai rAjan ! sa rAjAe amidra thai gayA che. arthAta phAI kAryanI AjJAmAM che ja nahI.. teA pachI teemAMthI eka jaNa kanyAne vare eTale bAkInA sarva rAjAe tenI upara zatru ane ane laDAInA prasa`ga ubhA thAya. tyAre eka jaNa sava ne jItavA mATe sagrAmamAM zaktimAna thaI zake nahI, mATe he naredra ! A prasaMge mahu ananA kAraNabhUta tathA vairajanaka evA A kamalAvatInA svayaMvara karavAnuM kaMI paNa kAraNa nathI. maMtrInu vacana sAMbhaLI rAjA bAlke, he bhadra ! tyAre A kanyA ApaNe kAne ApavI ! temaja eNInA hRdayane kace. purUSa ISTa haze ? te paNa ApaNe ahI svaya'vara vinA kevI rIte jANI zakIye ? vaLI jevA tevA sAmAnya rAjAne A mArI mhena mAre ApavAnI nathI. jene ApavAthI ApaNI uttama kIti thAya, tene ja A kanyA ApavAnI che. naimittika Agamana A pramANe naravAhana rAjA matisAgaranI sAthe vArtAlApa kare che, teTalAmAM tyAM dvArapAle AvIne rAjAne praNAma karIne hAtha joDIne kahyuM, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 surasuMdarI caritra he nareMdra! aSTAMga nimittano jANakAra ane bhUta tathA bhaviSyanA arthane pragaTa karavAmAM bahu ja pAraMgata evo sumati nAmano eka naimittika ahIM AvyA che ane te ApanA darzana mATe kAramAM ubhe che. A pramANe dvArapAlanuM vacana sAMbhaLI bhUpatie tarata ja AjJA karI ke, tene jaladI ahIM mekale. svaccha ane zveta vastrothI vibhUSita che zarIra jenuM, temaja jenA bhAlasthalamAM gorocananuM tilaka TIpI rahyuM che, e te sumati naimittika rAjAnI AgaLa AvI ubhe rahyo ane AzIrvAdapUrvaka teNe rAjAne durvAkSata ApyA. tyArabAda bhUpatie tene satkAra karyo, eTale te naimittika pitAne ucita evA Asana upara besI gaye. bhUpatie pitAnI pratIti mATe bhUtakALa saMbaMdhI eka prazna puchaye. tene pratyuttara jeTalAmAM te pratyakSanI mAphaka sarva prakArane yathArtha rIte ApatuM hatuM, teTalAmAM rAjA samajI gayA ke, A nimittika yathArthavAdI che, khuza thaI hasate mukhe naravAhana rAjAe kahyuM, he sumati ! A mArI kamalAvatI bahena apariNIta che, tene manavAMchita pati koNa thaze ? te tuM mane kahe? sumati naimittika vicAra karIne bolyo he naredra! citramAM lakhelA A rUpane joIne je Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 " jAnA mahAdevI thaze nazvara A surasuMdarI caritra rAjA mUrzita thaze, te eno pati thaze. temaja te rAjAnA samagra antaHpuramAM pradhAnapaNe mahAdevI thaze. he narezvara ! A saMbaMdhI tamAre kaI paNa prakAranI ciMtA karavI nahIM, vaLI he rAjana ! A mAruM vacana Apa jarUra satya mAnaje, AmAM saMkalpa vikalpa karavA jevuM kaMI paNa nathI. A samaye avasara jANI sAgara zreSThI che. he sumati ! zrIkAMtA nAme mArI eka putrI che, tene pati koNa thaze ? te sAMbhaLI nemittike javAba Apyo ke, tamArI putrIne kRNasarpa daMza karaze ane tene je jIvADaze te tamArI putrIne pati thaze. A pramANe praznottara thayA bAda yogya rIte satkAra karI rAjAe tene vidAya karyo. te sumati naimittika paNa bahu khuza thaI pitAnA sthAnamAM gaye. rAjA maMtrIne saMvAda. tyArapachI maMtrI be, he rAjana ! hAlamAM ApaNuM A kAma bahu sArU thayuM. have ApaNane kaI paNa prakAranI ciMtA rahI nahIM, paraMtu te naimittikanA kahyA pramANe ApaNe tene udyoga karavo joIe. A sAMbhaLI rAjA bolyA, ahI citrakalAmAM sAro hoMzIyAra citrakAra keNa che? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra matisAgara belTe, ApaNA nagaramAM sumatisena nAme kamalAvatInA upAdhyAya (zikSaka) che, tenA citrasena nAme eka putra che, te citrakAmamAM bahu ja kuzala che. 26 rAjAe kahyu, ene ahI. jalI khelAve, ema AjJA thavAthI temaNe mane khelAye, eTale tarata ja huM rAjAnI pAse AvyuM. / rAjAe bahumAnapUrvaka mane kahyuM ke, kamalAvatInu svarUpa eka citrapaTa upara jaladI lakhIne tuM taiyAra kara. bahu sArUM. ApanI AjJAmAM huM hAjara chuM, ema kahI khukhaja suMdara varNA vaDe tenu citra banAvIne rAjAne batAvyuM. te joIne rAjA bahu khuzI thayA. vaLI te rAjAe mane kahyuM ke, tuM A kAmamAM bahu pravINa che, mATe citra kAranA veSa dhAraNa karIne tuM pAte ja A citrapaTa laI sarva rAjAone matAva temaja A citrane joIne je rAjA mUrchita thAya, te rAjAnu' nAma jaladI ahI. AvI tuM mane nivedana kara. jethI te ja rAjAnI sAthe ApaNe A kamalAvatI kanyAne meATA utsavapUrvaka paraNAvIe. A pramANe rAjAe mane AjJA ApI. pachI huM rAjAnA caraNakamalamAM praNAma karI, keTalAka parijanasahita kuzAgra nagaramAMthI nIkaLyA ane sugrIva, kIrtti vana vigere keTalAka rAjAone A chabI batAvI, paraMtu te kAI paNa sthAne kAryasiddhi thai nahI.. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 27 he deva ! hu Aje pharatA pharatA ApanA nagaramAM AnyA ane ApanI pAse AvIne ame A citra Apane batAvyuM. Ape A chabI joine tarataja Apane mUrchA AvI. tethI mArA svAmInA manAratha siddha thayA che, ema jANIne huM narezvara ! te naimittikanuM vacana mane yAda AvyuM, tethI hu' bahu khuza thayA. temaja upa2Akta kAraNane lIdhe Apane mUrchA AvI, te joine mane bahu ha thayA. mATe huM narAdhIza! Apa mArI upara kAi paNa prakAre viparIta za`kA karazeA nahI', A pramANe citrasenanuM vacana sAMbhaLI amaraketu . rAjAnI zaMkA dUra thaI gaI. citra joIne vismita khanele te rAjA Alye, hai citrasena ! zu' te kanyAnu rUpasau daya Avu adbhuta che ? citrasena elgeA, huM rAjan ! A citramAM te nimeSa mAtra teNInuM rUpa AlekhavuM che. te rAjakanyAnI AgaLa te devAMganAonuM svarUpa paNa nirarthaka che. vaLI citrakalAmAM koI purUSa ghaNA kuzaLa hAya tA paNa te teNInuM yathAsthita rUpa AlekhI zake tema nathI. A pramANe citrasenanu' vacana sAMbhaLI bahu prasanna thaI rAjAe peAtAnA a'ga upara pahelAM kaDAM ane . vastrAdika sava AbhuSaNA tene apaNu karyA.. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyArapachI citrasena khelyA hai deva ! Apa amane javAnI AjJA Ape!, jethI A sarva vRttAMta yathAsthita naravAhana rAjAne ame nivedana karIe. 28 rAjAe paNa tene rajA ApI. anukrame citrasena kuzAgra nagaramAM AvI paheAMcyA. narvAhana rAjAne teNe sarva vRttAMta nivedana karyuM, te sAMbhaLI rAjA paNa bahu khuza thayA. vivAha mahAtsava tyArabAda rAjAe paNa puSkaLa dhana ane parivAra sAthe svayaMvarA evI peAtAnI bahenane amaraketu rAjA pAse mAkalI. zrIkAMtA vigere peAtAnI sakhIone temaja samasta peAtAnA parIvArane sa`bhAvanA pUrvaka saMbhASaNuM karI, hRdayamAM harSa ane viSAdane dhAraNa karatI kamalAvatI rAjakanyA tyAMthI nIkaLI. manAvAMchita patinA lAbhathI Anada mAnatI temaja badhujananA virahane lIdhe kaika zAkAtura khanelI rAjakanyA hastinApuramAM paheAMcI gai. tyAM amaraketu rAjAe ceAgyatA pramANe temane utArA ApyA. tyArabAda uttama jyeAtivizvane kheAlAvI zreSTha lagnadivasa nirdhAryAM. mATA utsava sAthe AnaMdapUrvaka lagna samaye kSatrIyakulanA vidhi pramANe rAjAe kamalAvatI sAthe lagna karyuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 29 lagna bAda rAjAnA pyAra teNInA upara eTaleA badhA vadhI gayA ke, peAtAnA prANathI paNa pAte tene adhika mAnavA lAgyA, temaja teNe samagra aMtaHpuramAM kamalAvatIne mukhya rANI karI, eTalu ja nahIM paraMtu iMdranI iMdrANInI jema te mahAdevI tarIke tyAM pUjAvA lAgI. kamalAvatI mahArANInI sAthe viSaya sukhaneA anubhava karatA temaja dvitIya peAtAnI samagra pRthvInu' pAlana karatA, vaLI ha'mezAM navanavA sukha samudAyamAM nimagna thayelA ane kAI paNa divasa jeNe duHkha tA joyu ja nathI, evA te rAjAnA divaseA svarganA iMdranI jema Ana'mAM cAlyA jAya che. dhanadevazreSThI te hastinApura nagaramAM prasiddha ane nAgarika janAne mAnanIya dhanavarmA nAme zeTha che. te rAjAne bahu priya ane dareka kAryamAM vizvAsapAtra gaNAya che. temaja sarva sa leAkAmAM te bahu pratiSThita che. hamezAM samasta ajinAnA prAti karatAM paNu. adhika dAna ApavAmAM kuzaLa che temaja pitA, pitAmaha ane prapitAmahathI prApta thayelI lakSmI vaDe ala"kRta che, janasiddhAMtAnA samasta artha jJAnamAM vicakSaNa che, mAtra meAkSa mAnI ja eka mAtra abhilASAne dhAraNa kare che. janasAdhunI pUjA bhaktimAM prItivALA ane sAmika vAtsalyamAM te ghaNA premI che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 30 surasuMdarI caritra temaja atizaya rU5 tathA sauMdarya vaDe devAMganA enA rUpane paNa upahAsa karatI, pativratA ane sarve - kAryomAM kuzaLa evI maneramA nAme tenI bhAryA che. te pitAnA prANathI paNa tene adhika priya che. triva-dharma, artha ane kAmamAM sArabhUta evA viSayasukhane samyaka prakAre anubhavatAM teone pitAnA kuLamAM AbhUSaNasamAna eka putra utpanna thayo. janma kALathI bAra divasa thayA eTale, mAtApitAe pitAnA kuLanI vidhi pramANe dhanadeva evuM tenuM nAma pADavuM. te bALakane lAlana pAlana karavAmAM pAMca dhAva mAtAe tatpara rahe che. anukrame te caMdrakalAnI mAphaka vRddhi pAmavA lAgyA. mAtApitAne AnaMda Apate te dhanadeva kumAra avasthAne pAmyo. ATha varSathI kaMIka adhika vaya thaI, eTale samyapha prakAre sakaLa vidyAonA pAragAmI ane samagra kalAonA jANakAra evA eka kalAcAryanI pAse vidyAbhyAsa mATe dhanadevane mUkyo. kumAra paNa bahu buddhimAna hovAthI svalpa kALamAM sarva vidyAmAM pAraMgata thaye ane dareka kalAomAM nipuNa thayA. tyAra pachI tenA pitAe pUrNa abhyAsI jANIne tene Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pitAnA ghera lAvyuM temaja bahu prasanna thaI vastrAdika vaibhava vaDe te kalAcAryane uttama prakAre satkAra karyo, vidyAdAna e sarva dAnamAM pradhAna gaNAya che. anukrame vRddhi pAmate te dhanadeva yauvana avasthAne prApta thaye. jenI rUparekhAne kAmadeva paNa anusaravAne azakya che. te kumAra uttama kAminIone prItidAyaka thaI paDayo. manerama udhAna dhanadeva yauvana vageremAM samAna zIlavALA ane uttama evA pitAnA mitra sAthe nagaramAM sarvatra haMmezAM chA pramANe phare che. eka divasa mitronA samudAya sAthe pharatA pharatA nagaranI bahAra nIkaLyo ane manerama nAme udyAnamAM gayA. tyAM bahu zokamAM magna thayela eka puruSa tenA jovAmAM AvyuM. te purUSa vAvanA kAMThA upara beThelA hatA ane tenI AMkhamAMthI azrudhArAo vahetI hatI, tenAM gaMDasthaLa azrumaya dekhAtAM hatAM. AvI durdazAmAM AvI paDelA te dIna puruSane joI dhanadevanuM hRdaya karUNAmaya thaI gayuM. tarata ja te tenI pAse jaIne madhura vANIthI be. he bhAI! tuM koNa che? ane kyAMthI Avyo che? Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 surasuMdarI caritra he bhadra! AvA mahAna zAkamAM tuM kema guMcavAya che? enuM kAraNa tuM mane jaNAva. A pramANe dhanadevanA puchavAthI te purUSa belya. he bhAI! para duHkha sAMbhaLI je purUSa tene pratikAra karatuM nathI, athavA pite dukhiyo thatuM nathI, tenI AgaLa bhAre duHkhathI piDAyelA puruSoe potAnA dukhanuM, nivedana zA mATe karavuM joIe? te paNa he suMdara! huM mArA duHkhanI hakIkta pragaTa karU chuM, te tuM sAMbhaLa! tAruM vacana huM niSphala nahIM karuM. siMhaguhA. siMhaguhA nAme eka ati bhayaMkara pahelI che. tene adhipati supratiSTha nAme pallI pati che. lakSmI nAme. tenI strI che. jayasena nAme temane eka putra che. te niraMtara lokone bahu AnaMda Ape che. te pallI patine huM bAla rakSaka anucara chuM. mAruM nAma devazarmA che. huM tyAM aneka prakAranI kIDAo vaDe jayasena kumArane ramADuM chuM. cogIne samAgama. eka divasa huM jayasenane laI pharavA mATe bahAra nIkaLe, tyAM AgaLa gInA veSamAM rahelA be purUe. mane je. prathama mArI sAthe keTalIka vAtacIta karI. pachI teoe mane eka uttama pAnabIDuM ApyuM. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 surasuMdarI caritra te pAnabIDuM meM lIdhuM ke tarata ja mArI buddhi vimUDha thaI gaI, jethI kumAra sahita huM tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. te pApiSTha duSTae vimAhita karelo evo huM kaMI paNa svahita jANavAne zaktimAna thaye nahIM. teonI sAthe huM keTaleka bhUpradeza cAlyo, teTalAmAM mane bahu tRSA lAgI. tethI Amatema huM jevA lAge, evAmAM eka gahana vananI jhADI mArI najare paDI. tyAM huM cAlyo gayo ane aneka prakAranA vRkSonA phalethI kaluSita thayeluM jaLa meM sArI rIte pIdhuM, eTale mAruM citta ThekANe AvyuM. meM vicAra karyo ke, rAtrie kumArane laI A pApI. purUSa pAsethI huM nIkaLI jaIza. ema vicAra karI teo na dekhe tevI rIte teonI pAchaLa pAchaLa huM yuktipUrvaka cAlavA lAgyo. te samaye sUryAsta thaye. rAtrInA samaye te duSTa suI gayA ane paraspara teo vAta karavA lAgyA ke, A bALaka ApaNane ThIka maLI gayo. ethI ApaNI yakSiNI vidyA siddha thaze. tugika nAmanA parvatamAM ApaNe jaIzuM ane tyAM A bALakane homa karavAthI yakSiNa vivA siddha thaze ke, tarata ja ApaNe dhArelo te nidhi ApaNane prApta thaze. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 surasuMdarI caritra A pramANe te duSTonuM vacana sAMbhaLI huM atyaMta bhayabhIta thaI gaye ane teo UMghI gayA eTale jayasenane laI huM tyAMthI nAsI gayo. mahA duHkhathI huM atizIdhragatie nAsate hate. chatAM paNa te duSTa pApIo mArI pAchaLa paDayA ane zodha karatAM mane pakaDI lIdhe. pachI mane bAMdhIne baLada upara besADIne teo ahIM lAvyA. A nagaramAM AvyAne mane sAta divasa thayA. bahu sudhA-tRSAthI pIDAte Aje mane ekalAne A udyAnamAM teoe mUkyo. he bhadra! meM mArA bhAre duHkhanuM kAraNa ApanI samakSa nivedana karyuM. have je koI paNa prakAranI tamArAmAM zakti hoya te te bALakanuM tame rakSaNa karo. jayasenanI mukti, te sAMbhaLI zreSThiputra dhanadeva belyo, hAlamAM te purUSo kyAM che? - bAlarakSaka devazarmA bolyA, kumArane laI eka purUSa vaDanI chAyAmAM beThele che ane bIje purUSa mavAdika levA mATe hAlamAM ja nagaramAM gayo che. ema tenA kahevAthI dhanadeva tarataja te gInI yAe gayo ane teNe kahyuM, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 35 he bhadra! A bALaka tuM mane ApIza? je te bALaka tuM mane Ape te tenA badalAmAM huM tane lAkha senaiyA ApuM, emAM kaI prakArane saMdeha tAre dhAra nahIM. yegIe kahyuM, nagaramAM gayele bIje yogI ahI na Ave tyAM sudhImAM tuM mane lakSa dhana Ape te huM tane A bALaka sopI dauM. te sAMbhaLI dhanadeve lakSa mUlyanI vIMTI pitAnI AMgaLImAMthI kADhIne tarata ja tene ApI dIdhI. eTale cagIe jayasenane mukta karyo. pachI te gI lakSa mUlyanI vIMTI laI ekadama tyAMthI nAsI gaye. dhanadeva paNa jayasenakumArane laI devazarmAnI pAse Avyo ane kahyuM, A tArA kumArane tuM grahaNa kara. tyAra pachI devazarmA bahu khuza thaI hasate mukhe belya, he purUSa! svAmI, baMdhu ane kharekhara mAre jIvitadAyaka paNa tuM ja che. A kumArane jIvitadAna ApanAra evA tamee kayuM kArya na karyuM gaNAya? mArA svAmInuM jIvana paNa Ape ja arpaNa karyuM. kAraNa ke, A kumAra temane pitAnA prANathI paNa bahu priya che. pApaniSTha ane duSTa evA yogarUpI yamarAjAnA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mukhamAMthI A kumArane Ape bacAva karyo. Apane pratyupakAra keIpaNa rIte amArAthI thaI zake tema nathI, ema kahI te mauna rahyo. pachI dhanadeva tene potAne ghera laI gaye ane sArI rIte AzvAsana karI bhejana karAvyuM ane sAro saMgAtha meLavI ApIne tene pitAnA sthAnamAM vidAya karyo. dhanadevane mahimA : dhanadeva bahu dAnI hovAthI lakSa saMkhyAta dhana ApI lekenA upara moTA upakAra kare che. evI samasta vAta te nagaranI aMdara dareka sthaLe prasarI gaI AzcaryakAraka vArtA, uttama prakAranI vidyA ane apUrva kasturInI sugaMdha, e traNa vastune rokI rAkhe te. paNa, jalanI aMdara telanA biMdunI mAphaka prasarI jAya che, emAM kaMI paNa Azcarya nathI. dhanadeva potAnA mitro sAthe jyAM jyAM jAya che, tyAM tyAM nagaravAsI lake paraspara kahe che. A dhanadeva mahAdAnI che. lokenA upakAra mATe ArthikajanenI icchA pramANe lAkha dhananAM dAna Ape che. uttama prakAranA bhegavilAsa kare che temaja dareka kalAomAM kuzala che." upAlaMbha : vaLI keTalAka loko potAnA dAna ApavAnA garvathI IrSA lAvI kahe che. . Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 surasuMdarI caritra emAM enI tame zI klAghA kare che ! e te pitAnA pitAe saMpAdAna karelI lakSamIne vinAza kare che. A lokamAM je potAnA parAkramane vadhAranAra hoya, te dAna zreSTha kaheluM che. pitAnA parAkramathI zubha dhana upArjana karI IcchA pramANe jeo vilAsa kare che, teja ucita gaNAya. jeo pitRparaMparAthI prApta thayelA vibhavathI mazagula banI dAna Ape che, te te mAnI puruSone kharekhara kalaMkita kare che. kahyuM che ke, pitAnA upArjIta dhana vaDe ke vilAsa nathI karate ? pitAnA bhuja baLathI meLavelI samRddhi vaDe je vilAsa kare tevA saputrane te kavacita ja keI nArI utpanna kare che. A pramANe lekaapavAda sAMbhaLI dhanadeva vicAra karavA lAgyo. A lake satya kahe che. mAre A pramANe karavuM cogya nathI, mATe paradeza jaI ghaNI samRddhi meLavIne dIna ane anAthe lekone niHzaMkapaNe saMtuSTa karI icchA mujaba vilAsa karuM. ema vicAra karI dhanadeva mAtA-pitAnI pAse AvI vinayapUrvaka mastaka namAvI hAtha joDIne kahevA lAge, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra hai tAta! ApanI AjJA lai huM dezAMtara jaM ane bahu dhana meLavuM, evI hAla mArI IcchA thaI che, to Apa mane AjJA Ape. temaja mArA sa manAratha pUrNa thAya evA Apa mane zubha AzIrvAda Ape. vepAranI buddhie ja hu` pAte dezAMtara javA icchuM chuM. 38 tyArabAda tenI mAtA melI, he putra! A avasthAmAM paradezagamananI vArtA paNa tAre du:saha che, tA pachI anya dezamAM prayANa tA dUra rahyuM. vaLI he putra! tArA pitAe meLavelI lakSmI tAre ghaNI che. tuM jIve tyAM sudhI vilAsa kare te paNa te khUTe tema nathI, temaja he putra! dhana meLavavAnAM jeje sAdhane che, te sa tArA mATe tArA pitAe ceAjanA karAvelAM che. have tAre vepAra karavAnuM zuM kAraNa che ? dhanadeva melyA, huM jananI ! jyAM sudhI putra nAnA hAya che, tyAM sudhI te peAtAnI mAtAnA stananA spa kare, teA te zAbhAne pAtra gaNAya. paraMtu mATA thayA pachI jo te tene aDake te! te putra mahAna pApI gaNAya che. te prakAre pitAnI lakSmI paNa uttama zaktimAna putrone mAtA samAna gaNAya che. vaLI he mAtA ! zaktimAna chatAM paNa je putra pitAnI meLavelI lakSmInA upabhAga kare che, te leAkamAM mArI mAphaka upahAsane lAyaka thAya che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 surasuMdarI caritra ema kahI dhanadeva ekadama netromAMthI azrudhArA varasAvata, A bAbatamAMthI mane mukta kare, arthAt rajA Apo ema kahI mAtAnA pagamAM paDo. videzagamana : tyAra bAda dhanadhama zreSThI tenuM chevaTanuM kAraNa jANI kahevA lAge, he putra! tArA vAMchita kAryamAM vidana keNa kare? huM kaMI paNa kahI zakato nathI. vaLI nA kahevAthI putranuM apamAna thAya, ema samajI pitAe tenI mAtAne putra viyegane nahIM IcchatI. hatI, chatAM paNa balAtkAre samajAvIne sthira karI. A pramANe mAtA-pitAnI AjJA laI, te dhanadeva dezAMtara javAmAM upayogI evAM cAra prakAra (gaNima, dharima, meya ane pArichedya)nAM karIyANAM lIdhAM, mAMgalika mATe jina maMdiromAM aThThAI mahotsava karAvyA. sAdhujananI pUjA karI. mAnavaMta puruSane satkAra karyo. pachI samagra nagaranI aMdara uddaghaSaNa karAvI. nagaranA sarva loke meTA utsAhathI ekaThA thayA. nemittike batAvelA zubha divase mAMgalika upacAra karyA bAda pitAnA Aptavarga, baMdhu ane vaNika jana sahita pote zubha zakuna grahaNa karI kuzAgranagarane uddezI pitAnA nagarathI prayANa karyuM. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 surasuMdarI caritra aTavIpraveza : A pramANe te dhanadeva peAtAnI sAthe pravRtta thayelA janAnI sAthe zIghra gamana karavAmAM utsuka thaI mATA sA sahita haMmezAM prayANa kare che. ema karatAM te sAnA leAkeA vasatinA pradeza ullaghana karI vana pradezamAM gayA. anukrame eka mahAbhaya'kara aTavI AvI paDI, jenI aMdara ghaNA patrothI bharapura-vRkSAne lIdhe nikuM jomAM purAI rahelA pakSIe dRSTi gocara thatA nathI, chatAM paNa teonA zabda uparathI temanuM astitva mAluma paDe che. vaLI je aTavInI aMdara rAjanItimAM kuzala evA rAjAnI nagarImAM ja jema leAkeA kAI paNa ThekANe unmArge cAlatA nathI. peAtAnA kAlAhalanA pratidhvanI vaDe jINu thayelA vRkSAnA peAlANa bhAgane pUrNa karatA te sA leAkeA vikaTa aTavInA madhya bhAgamAM cAlyA jAya che. vaLI ghaNA UuMcA vRkSAnI zAkhA ane prazAkhAethI DhaMkAI gayelA AkAzane lIdhe, sUryanA kiraNeAne nahI sparza karatA lAke zAMtipUrvaka AkhA divasa nirgyumana kare che. temaja te aTavImAM vAMdarAe bhAre zabda karI Amatema uchALA mAre che. jemanA mahAna zabdo sAMbhaLavAthI baLadonAM ToLAM ahu trAsa pAmavA lAgyAM. jeone niyamamAM rAkhavA mATe Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 surasuMdarI caritra loke bahu guMcavaNImAM paDI gayA ane moTA zabda karavA lAgyA. jemane pratidhvanI sAMbhaLIne ekadama trAsa pAmI dareka dizAomAM paribhramaNa karatA ghuvaDane pracaMDa zabdo saMbhaLAvA lAgyA. temaja baLadanA kaMThamAM bAMdhelI ghaMTikA (TokarI) enA nAdathI sarvA AkAzamaMDala bharAI gayuM ane baLadonI kharIothI ukhaDelI dhULathI bharAI gayAM che zarIra jemanAM evA te vaNika leke vikaTa evA araNyanI aMdara cAlyA jAya che. dhArIpatana : have bIje divase anukrame cAlatAM te lekane keTaloka aTavIne bhAga cAlyo gayo. tevAmAM tyAM eka sarovara AvyuM. vizrAma mATe te sAthe tyAM rokAyo. bhArathI pIDAcelA che baLado jemanA evA te vaNika lake, jala ane IdhanAdikane mATe cAre tarapha bhramaNa karavA lAgyA temaja sarva baLada tathA mahiSa vargane caravA mATe dareka dizAomAM cheDI mUkyA. lokee samayecita kAryone prAraMbha karyo. tevAmAM tyAM rahelA potAnA gupta puruSonA kahevAthI, bhajanakAryamAM vyagra thayelA te sArthanA lokene jANI ekadama temanI upara lokenI bhIla dhADa AvI paDI. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 surasuMdarI caritra bhIlAnI karatA vaLI navIna maga samAna nIla varNIvALAM vastrA DhIMcaNa sudhI rahelAM che. zarIranI AkRti bahuja bhayaMkara dekhAya che. kALAzamAM mInA puMja samAna, prakupita thayelA yamanI mAphaka duprekSya, zarIranA avayavA bahu vikarALa ane rUkSatAne vaLagI rahyA che, khAkharAnAM patro vaDe mukuTanI zeAbhA jemaNe dhAraNa karI che, cAThInA 2'ga samAna jemanAM netro camake che. jemanA keza kharachInI mAphaka ubhA rahyA che, sarvAM'ge akhtarA paherelAM che, pRSTha bhAgamAM bhAthAe bAMdhI rAkhyA che, temaja kAna sudhI khecelAM dhanuSAnA pRSTha bhAgamAM bhAleADIyAM dekhAya che. vaLI keTalAkanA hAtha khaDathI reAkAyalA che, temaja bIjA keTalAkanA hAthamAM lakuTa lIdhelA che, keTalAka tA gApheNA vIjhALe che, jemanA sItkArane lIdhe keTalAka jIvAne nAza thAya che, keTalAka niSThura hRdayanA duSTa puruSA 'mArA mAre!, ema dareka dizAmAM josathI melyA kare che. AvI rIte aneka upadrava karatA te bhIla leAkeA kAi paNa dizAmAMthI ekadama ajJAta dRSTie AvI paDayA. sAnI vyagratA. bAda bhIla leAkeAnA bahu juthe| hAvAthI anesA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 43. lAkA potapAtAnA kAmamAM rokAvAthI, sAvAhanA tyAM rahelA sa leAkeA ekadama gabharAI gayA. zaraNu rahita evA te sa leAkeA Amatema vikharAI javA lAgyA. vaLI keTalAka purUSA peAtAnA bhujabaLanA garvathI uddhRta banI hAkArA karI meAlavA lAgyA ke, re! re ! pizAcA ! have amArI STigocara thayelA tame kayAM jazeA ? jo tamArAmAM kaMI paNa parAkrama hAyatA A samaye te sava tame pragaTa karI. vaLI keTalAka khIkaNu hRdayanA dvIna purUSA dAMtanI vacce AMgaLIe ghAlI, hA! hA! amArUM rakSaNa kare rakSaNa kare ? ema karUNa zabdo khelavA lAgyA. vaLI keTalAka sattvahIna purUSone luMTavA mAMDayA ane mAravA paNa mAMDayA. eTale te napusake tyAMthI nAsavAnAM . chidro zASavA lAgyA. vaLI keTalAka tA ghaNI musIbate nAsavAnAM mhAnA maLyAM chatAM paNu, bahu DaranA mAryAM gupacupa vArtA karatA dhIme dhIme khasIne jagaleAnI aMdara ghusI javA lAgyA.. keTalAka tA bhIla leAkeAnA trAsa joi dhrujavA lAgyA. - jethI temanAM paherelAM peAtIyAM paNa chuTI gayA. temaja atyaMta bhayane lIdhe purUSAcArane paNa ekadama tyajI dIdhe| . ane dIna purUSAnI ceSTAe karavA lAgyA. sarvathA lajjAnA tyAga karI rakanI jema karagarIne Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 surasuMdarI caritra mahASTa vaDe chuTavAnI prArthanA karatA chatA te pApIonI AgaLa aneka priya vacana melI vinavavA lAgyA. keTalAka azakta purUSA te pRthvI upara paDIne peAtAnA AtmAne muDadAnI mAphaka jAhera kare che. keTalAka AjubAjumAM tapAsa karIne kAI na dekhe tevI rIte pAtAnA dravyane pRthvImAM dATI de che. vaLI je sAtha leAkeA ADAavaLA iMdhanAdika levA mATe gayA hatA, teo paNa bhAre mArAmArInA zabda sAMbhaLI bahu dUrathI ja palAyana thaI gayA. are ? zuM jue che! ? pakaDA, khAMdhA, mArA, ThAkA, ADA pADI tenA sukhanI aMdara dhULa bharA, evA zabdo dareka dizAmAM sa`bhaLAvA lAgyA, jethI sAtha leAkeA mahu gabharATamAM paDI gayA. keTalAka digmUDha banI gayA ane cAre taraphathI peAtAnI marajI mAphaka sAthenA sarvAM lokone bhile| luTI rahyA che, te joI dhanadeva peAtAnu AtmabaLa phAravavA taiyAra thayA. dhanadevanuM parAkrama te samaye keTalAka peAtAnA purUSA paNa tyAM tenI sahAyamAM ubhA rahyA, dhanadevanI AkRti jotAM ja bhilAnA hRdayamAM mahAn kSeAbha pesI gayA. dhanadevanA hastamAM mAtra vasuna...daka khaDUga rahelA che. prabaLa dhaiyanA Azraya laI te melyA ke, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 surasuMdarI caritra re! re! adhama ! pApIo! je tamArAmAM kaMI paNa garvanI caLa hoya te tame mArI AgaLa taiyAra thAo. jethI kSaNa mAtramAM huM tene nAza karUM, vaLI tamAre ema nahIM kahevuM ke, amane kahyuM nahIM. A prasaMga eka vIrapurUSanI kaTIne che. pitAnI strIoe vakhANelA puruSe kaMI purUSArthapaNAne prApta thatA nathI. zUravIranI parIkSA te AvA prasaMgamAM ja thAya che. mitronI parIkSA kyAre thAya? jyAre ApatkALa Ave tyAre ja, temaja zUravIranI parIkSA yuddhanA medAnamAM AvyA sivAya thaI zakatI nathI. vaLI uttama vaMzamAM janmelI prajAnI parIkSA vinaya uparathI thaI zake che, temaja strInI parIkSA nirdhananA pAlavamAM paDI hoya tyAre thaI zake che. mATe A vakhate tamArA baLanI parIkSA karyA sivAya huM rahevAne nathI. ' are duSTo ! A tamArA purUSAtanane dhikkAra che. are ! mahA khedanI vAta che ke, jeo puMTha daIne nAse. che, temanI pAchaLa tame luMTavAnI khAtara mAravA udyakta. thayA che. tamArA jIvatarane dhikkAra che, ema be traNa vAra dhanadeva belyo. tyArabAda subhaTane paNa bhayajanaka evA te dhanadevanA zabda sAMbhaLIne, re! re! ene pakaDo? te koNa che?" A kirAtanA dhairyane paNa kSaNamAtramAM nAza kare ? ema. belatA te bhilo ekadama tenI sanmukha vaLyA. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . surasuMdarI caritra kicit hAsya karatA tee dhanadevanI AjubAjue cAtaraph vITAI vaLyA ane tIkSNa khaga, kuMta, teAmara tathA bhAlAe vaDe dhanadevane prahAra karavA maMDI paDayA. 46 ahA ! nirdaya leAkane vicAra tA hAya ja kayAMthI! te pramANe bhila leAkeAnI pravRtti joI dhanadeva paNa niHzaMka thaI teonI AgaLa chAtI kADhI peAtAnu' parAkrama pragaTa karavA lAgyA. dayAne dezavaTA ApanAra te bhIle! jema jema gADha prahAra kare che, tema tema dhanadeva apUrva kalAnA abhyAsathI te dareka prahAranA bacAva kare che. peAtAnA zarIre eka paNa prahAra lAgavA detA nathI. vaLI keTalAkanA * bacAva DhAlathI kare che ane Amatema zarIranI lAghavatAthI keTalAka prahAranA bacAva kare che. keTalAkaneA tA dUrathI uchaLIne ane ghaNA kharA peAtAnA khaDraganA prahAre| vaDe bacAvI le che. dhanadevanA parAjaya ema karatAM karatAM mahAkaSTa vaDe bhIleAe yukti pUrNAMka DhAlA vaDe dhanadevane pakaDI lIdhA, ane teoe vicAra karI kahyuM ke, are! A tA sArthanA adhipati vaNika che, mATe ene bAMdhIne mAryA vinA svastha dehe pallIpatine ApaNe sAMpI daie, jethI A viNaka ApaNane ghaNuM dhana Apaze. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyArabAda teo palIpatinI pAse gayA ane dhanadevane tyAM raju karyo. dhanadevanI oLakhANa eTalAmAM tyAM rahelA devazarmAe tene joI zakAtura mukhe pallI patine kahyuM ke, he svAmin ! A te mahAnubhAva te dhanadeva che, are ! AvI durdazAne AdhIna A zAthI thaI paDayo ? ema AkaMda karate vaLI te che , he nAtha! ApanA putrane vegIoe jyAre pakaDayA hatuM, tyAre keIpaNa kAraNa sivAya paropakAranI buddhithI jeNe lakSa sevaiyA ApI mukta karyo hate, teja A dhanadhama zreSThIne putra dhanadeva che, vaLI te ApaNe jayasena kumArano jIvita dAtA ane parama upakArI che. evA A purUSanI-adhanya evA ApaNe AvI sthiti kema karI? e pramANe devazarmAnuM vAkaya sAMbhaLI ekadama saMbrAMta locanavALe thaI supratiSTha pallIpati kahevA lAge, are! A bhAgyazALI mahApurUSane mukta kare! mukta karo ! te sAMbhaLI potAnI pAse ubhelA purUe tatkAla tene baMdhanothI nimukta karyo. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 surasuMdarI caritra tyArabAda supratiSaThe bahu premathI tene AliMgana ApIne AzvAsana ApyuM. pachI dhanadeve tene praNAma. karyA ke tarata ja tyAM hAjara rahelA purUSoe uttama Asana. ApyuM, te upara pote beThA. supratiSThane pazcAttApa. lajajAne lIdhe nIcuM mukha karI supratiSTha vAraMvAra moTA nizvAsa mukate kahevA lAgyo ke, | he mahAzaya! tuM amArA parama upakArI che. mATe tamArI pAse AvI khAsa amAre maLavuM joIe. tamArU darzana paNa amArA pApane dUra karanAra che. paraMtu amArA. ghera tuM Avyo chatAM ame AvI sthitimAM tamAruM svAgata. karyuM, e amArA pApane ja udaya. pApIone karelo upakAra apakAra rUpa thaI paDe che.. jema ke, sarpane pAyeluM dUdha paNa pariNAme viSane ja utpanna kare che. zAstramAM paNa kahyuM che ke pApAtmAone karele upakAra kevala aniSTa kula ApanAra nivaDe che. jema ke, sarpajAtine dugdhapAna mAtra viSa vadhAranAra thaI paDe che. are ! huM pApI kRtana thaye. kAraNa ke, putrane jIvitadAna ApanAra je tuM, Aje hAre ghera AvyA chatAM ame AvuM adhamya karyuM tamArA pratye AcaryuM. dhanadeva bAlyA! are, zA mATe tame ATale Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 49 badhA saMtApa karo che? bhAvibhAva balavAnuM che. ajANatAM aparAdha thayo, emAM tamAro za doSa che? have tamAre kaI paNa prakAranI ciMtA karavI nahIM. A pramANe asAdhAraNa dhairyavALuM dhanadevanuM vacana, vijJAna, rUpa ane sajajanapaNuM jaI bahu saMtuSTa thaI supratiSTha pharIthI paNa kahevA lAgyo ke, A eka Azcarya jevA jevuM che ke, eka purUSanI aMdara keTalA badhA guNe eka sAthe AvI rahyA che ? "vaduranA vasudharA" pRthvInI aMdara ghaNAM rane rahelAM che, e lokapravAda satya che. are ! mArA purUSAtanane dhikkAra che! temaja mArI A nIca vRttine paNa vAraMvAra dhikkAra che!! vaLI potAnA kuLamAM kalaMkarUpa mArA A janmane dhikkAra che !! vaLI adhika zuM kahevuM ? mArA jIvatarane paNa dhikkara che? kAraNa ke, lezamAtra paNa dhamane huM jANata nathI. kukarmamAM ja A nazvara jIdagI vyatIta thAya che, eTaluM ja nahIM paNa AvA purUSone luMTavAmAM ja huM niraMtara udyakta thaye chuM. - atu. je thayuM te have mithyA nahIM thAya. mAtra ATalA uparathI huM mArA AtmAne dhanya mAnuM chuM, kAraNa ke akhaMDita zarIravALA A mahAnubhAvanAM mane jaladI darzana thayAM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 surasuMdarI caritra vaLI je bhilonI sAthe yuddha karatAM ene vinAza thaye heta te puNya rahita evA mArA pApanuM nivAraNa zI rIte thAta ? ema aneka prakAre potAnI niMdA karIne teNe AjJA karI ke, he bhilo ! A sArthanI aMdarathI tame je je vastuo lIdhI hoya te sarva A dhanadeva vaNikane seMpI do. A pramANe potAnA svAmInuM vacana sAMbhaLI te luMTArAoe tRNu paryata sarva vastuo tene seMpI dIdhI. dhanadevanuM Atithya. pachI sAthenA AbAlavRddha sarva loke nirbhayapaNe AnaMdathI tyAM ekaThA thayA. keTalAka dUra nAzI gayA hatA, teo paNa zAMti phelAvAthI pAchA tyAM AvI pahocyA. pachI supratiSTha pallI pati snehapUrvaka dhanadevane vinati karavA lAgyA, | he mahAzaya ! ahIMthI eka gAu para siMhaguhA nAme mArI pallI (bhilonuM sthAna) che. tyAM Apa sarve vilaMba rahita padhAre Aje mArA mahemAna thAo ane mane kRtArtha karo. dhanadeva che . bhale ApanI marajI. ema kahI dhanadeva supratiSThanI sAthe cAle. pachI sarva sArthanA le dhanadevanI pAchaLa cAlavA lAgyA. siMhaguhAmAM teo pahoMcI gayA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 surasuMdarI caritra sarva sArthanA lokene utAro potAnA sthAnathI najIkanA gharomAM Ave ane dhanadevane pahelI pati potAnA ghera laI gayA. kSaNamAtra teone paraspara vArtAlApa thayo. | bhajananI taiyArI thavA lAgI. abhaMga mATe dhanadevane mardana gRhamAM laI gayA. tyAM tilAvyaMgamAM kuzaLa evI zreSTha yuvatio AvI. ane sugaMdhita talAvaDe vidhi pUrvaka aMgamardana karyuM. bAda mArganA zramane haThAvanAra evA uttama uSNadakathI snAna karAvyuM. zuddha vastrathI aMga luchayA bAda kapura ane uttama caMdana vaDe carcA karI. tyArabAda supratiSThanI sAthe uttama bhejana karI, anukrame mukha prakSAlana thayA bAda tyAMthI teo ubhA thayA. pachI kapura, IlAyacI, laviMga sahita pAna bIDA premapUrvaka tene ApyA. dhanadevane vitarka pachI pitAnI beThakamAM besIne te dhanadeva pallIpatine kahevA lAge. A pallI nirdaya lokenuM sthAna gaNAya. temAM Apa sajajana ane asAdhAraNa dayALu hovA chatAM paNa niraMtara nivAsa kare che, temaja AvA nirdaya bhUtyanuM Apa sarakhAne adhipatipaNuM karavuM te sarvathA anucita gaNAya, ema mAruM mAnavuM che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra kAraNa ke zauca, satya ane dAkSiNya rahita evA adhama leAkAne rahevA lAyaka A sthAna gaNAya. temaja AvA ni ya bhileAnuM svAmitva Ape svIkAreluM che; chatAM paNa ApanAmAM AvA uttama kATinA guNA rahyA che, e mATuM Azcaya mArA hRdayamAM pragaTa thAya che. para Apa vaLI apUrva saujanyatAne Azraya ApatA AvA uttama purUSa thaine paNa A pallImAM zA mATe raheA che ? tenu kAraNa tame mane kaheA. supratiSThanuM vRttAMta supratiSTha melyuM, huM dhanadeva ? have mArU' vRttAMta kahevAnuM kaMI paNa prayeAjana nathI. kAraNa ke, buddhimAna purUSa pAtAnA vaMcana ane apamAnane pragaTa karatA nathI. AyuSya, vitta, gharanu chidra, zatrujanya parAjaya, vacana ane peAtAnA apamAnane buddhimAna purUSa pragaTa karatA nathI. ema chatAM hu' mArI khInA tamane jaNAvuM chuM. kAraNa ke A tArI abhyarthanAne huM niSphala karavA Icchata nathI. mATe tuM ekAgra manapUrvaka mArA kahevA upara dhyAna Apa. hamezA pramudita nara ane nArIonA vRMdathI bharapUra aneka grAmA vaDe ramaNIya ane apUrva zeAbhAne lIdhe bahu varNanIya aMga nAme deza che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra temAM deva samAna rUddhimAna, bhaya, Damara-svacakra kivA paracakrAdi bhaya ane kara (rAjagrAhyabhAga)thI vimukta evuM bahuprAcIna sipura nAme uttama nagara che, vaLI te ghaNuM ja vikhyAta che. 13 temAM madAMdha, vairIrUpa hastIenAM gaMDasthala bhedavAmAM si'hasamAna ane kahyu (za`kha) samAna unnatagrIvAne dhAraNa karatA sugrIva nAme rAjA che. samasta a'taHpuramAM mAnanIya, zaradR caMdranA biba samAna mukha vALI ane buddhimAM asAdhAraNa kamalA nAme tenI patnI che. teNInI sAthe viSaya sukhane anubhavatA temaja pUrva bhavamAM meLavelA puNyarUpI vRkSanA phUla rUpa rAjyabhArane pAlana karatA evA te rAjAnA keTalAka divaseA vyatIta thatAM te devIe mane janma ApyA. tyArabAda vidhipUrNAMka supratiSTa evu mAru' nAma sthApana karyuM. hamezAM pAMca dhAtrI (dhAvamAtA)e mArA pAlanamAM tatpara rahetI ane anukrame vRddhi pAmatA hu pAMca varSanA thayA. mane joI mArA mAtA-pitA bahu ja AnaMda mAnavA lAgyAM, teTalAmAM bhUtalane pracaMDa tapAvanAra evA grISma. RtunA samaya vyatIta thayeA. varSARtu : ghaNA divasathI bahu tApane lIdhe tapI gayelI pRthvIne zAMta karanAra, cAre tarapha Lye ke" evA zabdothI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - surasuMdarI caritra dekAonA samUhane vAcAlita karate, atizaya vahetA jala pravAhanA khaLabhaLATanA zabdo vaDe digaMtarone badhirita karate, gaMbhIra garjanA karatA meghanA darzana vaDe mayUravRMdane nacAvate, praphulla puSpothI suzobhita evA nIpa (daMba) vRkSanI ghaTAo vaDe vanarAjane dIpAvate. megarAnA puSponI kaLImAMthI kharatA parAga vaDe suvAsita pavanane pravartAvata, pulina (pALa) upara phoDA karatA bALakee racelA retInA maMdiro vaDe atyaMta ramyatAne vahana karate. haLatarA mATe kheDUta lokone baLadonA pUjanamAM udyakta karato, vaLI pramAdanA kAraNene lIdhe pAmara lokene AnaMda Apate, dareka dizAomAM kayArAone jalathI. pUrNa karato ane kAdava vaDe mArgone durlaya karate e varSAkAla prApta thayA. navIna varSAkAlane anubhava letA evA sugrIva rAjAe eka divasa vidhipUrvaka bhajana karI zarIre caMdana lepa karyo. temaja kamala, snigdha ane nirmala vastra paheryA. bAda hAthamAM pAnabIDuM laI pite kamaLAdevInA mahelamAM gayA. tyAM sAtamALanA mahelanA uparanA bhAgamAM pahoMcI ga. kamalAvatIe pitAnA patine AvatA joI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 55 abhyasthAna karI ucita vinaya karyo. pachI bahu kiMmatI zadhyA upara pite ArUDha thaye. tyArabAda kSaNamAtra parihAsanI vArtAo vaDe potAnI strI sAthe vinoda karI zveta ane svaccha vastrathI AcchAdita sukamaLa zayana upara te sUI gayA. meghano camatkAra rAtrinA prasaMge divasanA zramane lIdhe rAjA nidrA vaza thaI gayo. bAda vRSTinA samAraMbhanI sUcanAo thavA lAgI. sajalameghanI gaMbhIra garjanAo zarU thaI. jeno nAda dizAomAM prasarI gayo. rAjA nidrAmAMthI jAgI uThaya. aciMtya khaLabhaLATa joI jharUkhAnI aMdara AvI takIe besI gayA ke, tarata ja tenA ardhAsana upara kamaLAdevI paNa AvIne besI gaI. tyArabAda harSane lIdhe romAMcita thaI sajA kahevA lAgyA. he devI ! mArA samAgama vaDe tuM jema ullAsamAna manahara moTA stanavALI dIpe che, tema A uttara dizA ekadama unnata ane mane hara meghathI suzobhita AkAza vALI thaI rahI che, te tuM joto kharI !! vaLI meghanI aMdara vAraMvAra prakAza ApatI A vIjaLI tArA netronI caMcaLatA ane kezanI kuTilatAnuM anukaraNa kare che, te paNa eka jevA jevuM che. vaLI he priye! anya tarapha tuM daSTi karaze A cAre Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 surasuMdarI caritra taraph bhramaNa karatA IMdrageApane lIdhe bhUtala upara paDavAthI bhAgI gayelI evI A varSARtunI lakSmI mAluma paDe che. megharUpI rAjAnA navIna samAgama thavAthI pRthvI rUpI strInAM lIlA akurezanA miSa vaDe rAmAMca pragaTa thayAM che, vaLI A niSThura kiraNeAnA prakAza vaDe A pRthvIne ahu saMtApelI che, evA rASane lIdhe meghAe sUnA kiraNA rAkayA hAya ne zu'! ema dekhAya che. mAru Agamana thayuM che, chatA paNa priyanA virahavALI strIonAM hRdaya kema nathI phuTatAM ? tenA tapAsa mATe krodha sahita vijaLInA udyota vaDe te jue che. mAruM Agamana jANIne paNa strIene mUkI te kema cAlyA gayA ? evA rASathI garjanA karatA megha pathika janAnAM hRdayane vidAraNa karatA hAya ne zuM ? vaLI zveta bagalIe rUpI dhrubtAone vahana karatA, vidyulatA rUpI dIdha jIvAne lakhAvatA ane aMgeApAM gamAM zyAmatAne dhAraNa karatA megha rUpI pizAca pathika janAnI pAchaLa doDayA kare che. vaLI he priye ? tuM jotA kharI! A tarapha IndradhanuSa kevu' khecyuM che ? jenA navanavA raMgeA Abehuba netrone aAvI de che. temaja jenI aMdarathI nIkaLatI dhArAo rUpI khANA vaDe virahI janAnAM hRdayane vidhatA A varSA samaya pAMca Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pa7 bANanI samRddhivALA kAmadevanuM upahAsa karatA hoya ne zuM? tema akasmAta pragaTa thayuM che. kamalAvatI te vAre bahu khuzI thaI rANI narendrane kahevA lAgI, he mahInAtha ! sarvaRtuomAM A varSARtu adhika gaNAya che. vaLI viraha janene choDI anya kAmI janene A varSARtu bahu sukhadAyaka thAya che. temaja garIba vAcharaDAo ghAsa ane auSadhi vagere sarva jIvone A varSARtu khAsa jIvanarUpa che. rAjA kiciMta hAsya karI belyA, he devI ! tAruM kahevuM satya che kAraNa ke, A duniyAmAM e kahevata saMbhaLAya che ke, pote dharAyelA puruSe AdarathI digya maMDaLane paNa dharAyeluM jue che. temaja he priye ! tuM sukhI eTale sarvane sukhIyA mAne che. vaLI he devI! sarva Rtuo paNa puNyavaMta chane sukhadAyaka thAya che ane punyahIna jIne varSARtu paNa duHkhadAyaka thAya che. - are ! A je te kharI! ardha bhAgamAM sudhArelI A jINuM jhupaDImAM seMkaDe anartha athavA pANInI dhArAethI pIDAtAM bALake dayAjanaka rUdana karI rahyAM che. are! A jhupaDuM te paDavA beThuM , eka paNa - jaladhArA gharanI bahAra javA pAmatI nathI. chokarA bicArAM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ThaMDImAM tharathara dhruje che, ema pitAnI strI vaDe vAraMvAra atyaMta preraNA karAte raMka dazAne pAmela ane jenA zarIra para vastra te che ja nahIM. nirAvaraNa aMga upara jaladhArAo paDayA kare che, jenAM saghaLAM rUvATAM caDhI gayAM che ane ThaMDA pavanane lIdhe sarva gAtre saMkucita thaI gayAM che, e A daridra purUSa mahAdukha vaDe vikharAtI jhupaDIne samI kare che. vaLI namI gayA che kAna jenA ane muzaLadhArAe varasatA meghanI dhArAothI pIDAto A bicAro gadheDe nirAdhAra bhAgI gayelA devAlayanA khuNAmAM ke lapAI gaye che ? te tarapha lagAra tuM daSTi kara ! he suMdarI ! zUnyagRhanI aMdara culAmAM kharakhara zabdathI khADo khodate ane ThaMDIne lIdhe taraphaDato A kutaro bIcAro kevI hAlatamAM AvI paDe che ? te tarapha lakSa Apa. temaja meghanI seMkaDe dhArAo vaDe pIDAtA vRddha baLadane tuM je! jeo IryAsamitimAM rahelA munionI mAphaka pRthvInuM avalokana karatA cAlyA jAya che, vaLI sevALathI cIkAsavALA bhUtala upara cAlatA vRddha garIba dareka sthaLe paDatA AkhaDatA lAkaDInA TekA vaDe bhikSA mATe prayAsa karI rahyA che. A durdazA mAtra varSAkALane lIdhe ja thayelI che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ema kamalA devInI AgaLa rAjA kahe che, teTalAmAM vasudatta nAme kaMcukI ekadama tyAM AvI praNAma karI u. rahI kahevA lAgyA he svAmina ! Ape je dAmodara nAme dUta prathama caMpAnagarImAM zrI kIrtivama rAjAnI pAse mokalyo hauM, te hAlamAM ahIM Avyo che ane te ApanA caraNakamalanA darzanarUpI sukhanI IcchAthI dvAramAM ubhe che. have jevI ApanI AjJA ! te sAMbhaLI daSTi mAtrathI rANInI saMmati laI rAjA tyAMthI ekadama ubhe thayo. vidhutapAta, tyArabAda rAjA sabhAsthAnanI najIkamAM Ave cheteTalAmAM prathama vIjaLIne camakAra thayo ke, "tarata ja caDa caDa pracaMDa mahAt zabda thaye. jenA zravaNathI strI purUSanA samudAya ekadama bhayabhIta thaI gayA, ane te ja vakhate rANInA mahelanI aMdara hAhAkArapUrvaka mahAn kelAhala utpanna thayo, te sAMbhaLI rAjA ekadama te tarapha pAcho vaLyo, tevAmAM ghara ghara zabdathI rUdana karatI devInI dhAva mAtA rUddha kaThe lAgI ke, he naredra! mArUM te sarvasva gayuM, huM luMTANu vIjaLI paDavAthI devI baLI gaI. maraNavaza thayelI devIne pRthvI para paDelI joI hA! hA! huM haNa, ema AkaMda karatarAja mUchavaza thaI gayA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tyArabAda mUchane lIdhe bhUmi upara paDelA ceSTArahita - rAjAne joI sarva parivAra ekaTho thaI tyAM AkaMda karavA * lAge. jethI mahAna kalAhala thaI rahyA. temAM keTalAka tyAM rahelA buddhizALI loko zItalAdika upacAra karavA maMDI gayA. tethI kSaNamAtramAM rAjAnI mUcha utarI gaI nRpavilApa. tyAra pachI te rAjA vilApa karavA lAgyo. ke, hA! vallabhe ! hA ! svAmInI! hA! jIvitadAyinI ! hA ! vizAla netravALI ! hA ! mArA hRdayamAM vAsa karI rahelI ! - are ! mane choDIne ekadama kema tuM cAlI gaI ! hA! gauradahI ! hA! vizAla paghare! hA ! sukemala zarIravALI ! have kaMI mArA duHkhane pAra rahyo nahIM. - are ! tArI upara zA mATe vijaLI paDI! he devI! kapUra, kesara ane caMdanathI carcavA lAyaka A tArA sukomala zarIra upara akasmAta duSTa deve je je vidyutpAta karyo, te mArA apuNyane ja pariNAma che. hA ! devI! nara nArIothI khIcakhIca bhareluM A nagara tArA vinA ujajaDa nagara samAna athavA jaMgala - samAna mane bhAse che. vaLI devI ! prathama tuM mane kahetI hatI ke, he --svAmin ! tamArA vinA kSaNamAtra huM rahI zakuM nahIM, te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra hAlamAM mane adhanyane ekdama tyajI daIne tuM leAkAMtaramAM kema cAlI gai ? 61 hA ! suMdarI ! kaMi tA tu uttara Apa. kema beAlatI nathI ? zu mArAthI rIsAI che ? huM sutanu ! me' tArA kaMi aparAdha karyo che ? ekavAra mane javAba tA Apa. huM kamalAkSI ! mArA prANathI paNa tuM mane vhAlI che, khIjI kAI srIe upara mArA sneha nathI. temaja tArA mATe samasta aMtaHpuranI strIonA samAgama meM choDI dIdhA; te tuM jANatI nathI ? tathApi. hai daivi ! tArAja premanI mALA huM bhajuM chuM, chatAM mane uttara ApatAM kema tuM acakAya che ? he svAminI ! have prasanna thA! prasanna thA ! eTa beThI thai mane tu pratyuttara Apa. zA mATe tuM mane duHkhI. kare che ? ema karUNa zabdothI rAjA aneka prakAranA vilApa kare che. teTalAmAM huM dhanadeva! huM tyAM rAtA rAtA gayA. pachI mane pAtAnA kheALAmAM besADI bahu ja karUNa zabdothI khAlakanI mAphaka teNInA vilApamAM garaka thaI mukta kaThe rAjA atyaMta rUdana karavA lAgyA. satrInA prAdha A prasa`ga joI sumati matrI rAjAne kahevA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 surasuMdarI caritra lAge, he narapati! have rUdana karavAthI zuM vaLe? marelAM muDadAM sajIvana thAya kharAM ! tUTInI buTTI heya ja nahIM, - have devInI dahanakriyA karavI teja ucita che. te sAMbhaLI rAjA bolyA, he maMtrI ! bahAranI A bhUmie caMdananAM kASTha mokale, jethI huM paNa devInI sAtheja agnimAM praveza karIza. maMtrI be, he narezvara ! kAyara purUSee Acarele A maraNane adhyavasAya Apane zuM ucita che ? dhIra ! dharyane dhAraNa karo, AvI rIte Apane gabharAvAnuM kAma nathI. vaLI he nareMdra! Apa je maraNa subhaTane zaraNa thAo, te A samagra deza paNa zatruonA hAthamAM jaI paDe, temaja A Apane supratiSTha kumAra paNa haju bAlaka che. vaLI ApanI hayAtImAM deva, brAhmaNa ane tapasvie temaja prAkRtajanenI sarva dharma kriyAo akhalitapaNe siddha thAya che. e ApaNA rAjyamAM svataH siddha che. A nazvara saMsAranI sthiti kevI che? te Apa sArI rIte jANe che; chatAM Apa jevA uttama purUSone mAtra - strI mATe AvuM ayogya AcaraNa karavuM, te sarvathA anucita gaNAya. vaLI upakrama eTale AyuSyamAM viddhabhUta kAraNa tenAthI rahita nirUpakrama zarIradhArI chatAM paNa tIrthakara - bhagavAna AdinAthanuM je ke maraNa thayuM, te anya - manuSyonI zI gaNanA? Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra vaLI je ke samasta zatrupakSane jItanAra ane che khaMDa pRthvInA adhipati evA bhArata rAjA paNa kAlavaza thaI gayA. temaja pracaMDa parAkrama vaDe zatruone parAjya karanAra ane jemanI rakSAmAM hajAre subhaTa taiyAra rahetA evA mahA parAkramI samayaza, Adityayaza vigere rAjAone anivArya che gati jenI evA pApiSTa yamarAjAe nirdayapaNuM vAparI kAlavaza pamADyA, te anya lokonI zI gaNatarI ? vaLI je uttama devenAM tetrIza sAgaropama AyuSya hoya che, tenuM paNa cyavana thAya che, te anya prANaenI jIvana AzA keTalI? bhavanapati, vAnagaeNtara, jatiSka ane vimAnavAsI devenuM paNa sthira jIvana nathI, te anya manuSyalokenuM zuM kahevuM ? he rAjana! traNa lokonI aMdara siddhanA mukta sivAya koIpaNa jIva evo nathI ke, te dumativALA mRtyune vaza na thayo hoya. | mATe he deva! A pramANe traNe lokane kAlakavalita jANIne devInuM maraNa thaye chate vRthA zeka karavAthI zuM jo ke, enuM ekalInuM ja maraNa thayuM hoya te ApaNe zeka karavo ucita che, paraMtu maraNa te sAdhAraNa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11, 1//vche ke 1 1/www (64 - surasuMdarI caritra rIte darekanuM thayA kare che, te pachI zoka ane rUdana karavuM zA kAmanuM? ati sUkSama tRNanA agrabhAgamAM rahelA jalabiMdunI jema prANIonuM jIvana asthira hovAthI je prANI nidrAmAMthI jAgI uThaze te moTuM Azcarya jANavuM. vaLI A pramANe prakupita evA yamarAjAnA pAzamAM sapaDAyelA sarva lokenuM svarUpa AvA prakAranuM jANIne he nareMdra! devInA maraNamAM zeka karavo e ucita nathI. ema bahu prakAre sumati maMtrIe bodha Apyo. eTale rAjA pite taiyAra thaI tatkAla ucita evI devInI maraNakiyA karavA lAgyA. nRpatine zoka. tyArabAda keTalAka divasa sudhI devInA zokane lIdhe rAjA leka saMbhAvanAdika vyavahArane paNa tyAga karI grahothI grahaNa karAyelAnI mAphaka zUnya banI besI rahevA lAgyo. - temaja te koIpaNa rAjakAryamAM dhyAna sarakhuM paNa ApatuM nathI. te prasaMga joI nAnA prakAranA zekane dUra karavAmAM bahu pravINa evA sumati Adika maMtrIo rAjanI pAse AvyA ane upadezanAM vAkyo vaDe tane bahu samajAvyuM eTale anukrame te zekamAMthI mukta thaye Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra kalAlyAsa. tyArabAda keTaloka samaya jatAM huM ATha varSane thayo. mArI upara bahu sneha hovAthI pitAe mane kalAcAryanI pAse bhaNavA mUkyo. huM paNa buddhi anusAra sarva kalAone abhyAsa karavA lAgyo. anukrame sarva kalAomAM nipuNa thayA bAda pukhta uMmarane jANa mane mArA pitAzrIe eka hajAra gAmanuM svAmitva ApyuM. temaja mane joI mArA pitA bahu AnaMda mAnavA lAgyA, jethI devIne viraha paNa bhUlI gayA. mahAMtanuM Agamana. kaI eka divasa mArA pitAzrI kacerImAM beThA hatA, te samaye subhaga nAme dvArapAla ekadama tyAM AvI praNAmapUrvaka kahevA lAgyo he svAmin ! caMpApurIthI kItidharma rAjAne mahAMta ApanA darzana mATe AvIne dvArabhUmimAM ubhe rahyo che. tarata ja bhUpatie AjJA karI ke, tene jaladI praveza karAvo ! ema rAjAnI AjJA thatAM pratihArIe jaladI praveza karAvyuM. rAjAnI AgaLa AvI te mahAte praNAma karyo, ane ucita Asana upara besI gayo. tyArabAda rAjAe tAMbUla ApI tene pUchayuM ke, tAre ahIM AvavAnuM zuM kAraNa? te tuM jaladI nivedana Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }} surasuMdarI caritra kara. teNe paNa peAtAnuM vRttAMta kahevAnA prAraMbha karyAM. kItidhama rAjA. ca'pAnagarImAM, digaMta vyApI che nima`la kIrtti jenI evA kItidhama nAme suprasiddha rAjA che, te ApaNA paNa jANavAmAM che. adbhuta evA svarUpavaDe surendranI suMdarIonA rUpanA parAjaya karatI, samasta srIomAM mukhya sthAne rahetI ane leAkamAM suprasiddha evI kItimatI nAme tenI patnI che. navatI kanyA. vaLI rUpa, saubhAgya temaja vijJAnanA gaurava vaDe sa'pUrNa ane saubhAgyamAM nAgakanyA samAna navatI nAme teNIne eka putrI che, anukrame te navIna cauvanamAM AvI, eTale tenI mAtAe tene uttama AbhUSaNa paherAvI ivaranI siddhi mATe rAjAnI pAse mAkalI. navatI jyAre peAtAnA pitAnI pAse AvI praNAma karI ubhI rahI, tyAre rAjAe premapUrvaka tene peAtAnA kheALAmAM besADI snehathI AliMgana karI pUchyuM he putrI ! sAmaMta mahAMta kAmamAM varavA mATe je tArA hRdayane ISTa hAya, te tuM mane kahe. jethI sAthe tArU lagna karIe, anyanu' ApaNe kaI prayAjana nathI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 67 A pramANe pitAnuM vAkaya sAMbhaLI te khAlAnA hRdayamAM lajajA AvI. jethI te nIcu* mukha karI maunamukhe besI rahI. tyArabAda rAjAe pharIthI te vAta pUchI. paraMtu kaMipaNa teNIe pratyuttara ApyA nahIM. pachI rAjAe vicAra karyAM ke, A bicArI bahu lajajALu che. eTalA ja mATe huM tAta ! amuka rAjA mane priya che ema te khullI rIte kahI zakatI nathI. bezaka vinIta khALakAne AvI maryAdA hAvI ja joI e. ThIka che, A bAbatamAM mAre peAtAne ja vicAra karavAnA che. jo ke jevA tevA vara teA iMTALAnA jevA ghaNAye rakhaDe che. paraMtu eNIne lAyaka uttama guNNA, vijJAna, rUpa ane kalA vigere sapattithI suzAbhita, sArA kulamAM janmelA, temaja vijayAdika rAjanItimAM kuzaLa evA zreSTa vara zeAdhI kADhavA e mArI pharaja che. kula, zIla, svAmiguNa, vidyA, dhana zArIrika sapatti ane vaya e sAta guNe varanI aMdara jovA joie, pachI kanyAnuM bhAgya heAya tema thAya, tyArabAda kSaNamAtra mauna rahI rAjA vicAra karI AlyA, he putrI ! tArA rUpane anusaMratA tArA pati hAlamAM me' zeAdhI kADhayA che. jenI siddhapura nagaramAM rAjadhAnI che, vaLI jenu nAma sugrIva rAjA che, te mArA parama mitra che, tenI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 susuMdarI caritra pAse svayaMvarA evI tu jaladI jA. have ahI khIjA. vicAranI kaMi paNa jarUra nathI. A pramANe tenA vacana mAtrathI he deva ! te kanyA tamArA nAmane zravaNa karI anahada hane lIdhe rAmAMcita thaI gaI. A pramANe peAtAnI putrIne hArdika bhAva jANI. rAjA mArA mukha tarapha dRSTi karI melyA. he mahAbala! bahu samRddhi sahita svayaMvarA evI A navatIne laI keTalAka sainya sAthe uttama muhUtta joI siddhapura nagaramAM tuM jA. bAda hai svAmin ! ApanI AjJAmAM taiyAra chu. ema kahI te kanyAne laI sArA muhUrtamAM meM tyAMthI prayANa karyuM. cAlatAM cAlatAM anukrame A nagarathI jyAre cAra gAu bAkI rahyA eTale keTalAka sArA vegavALA gheADesvAra laI Aje prabhAtamAM AgaLa cAlI hu` ahI tArI pAse AvyA che. he deva ! Ape je mane ahI' AvavAnuM' kAraNa pUchyuM, te sarva mArU' priya vRttAMta Apane me nivedana karyuM. hAlamAM amArI AvI sthiti che, have jevI. ApanI AjJA. kunavatI vivAha te sAMbhaLI harSoMmAM garaka thayuM che hRdaya jevu... eve Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 surasuMdarI caritra te rAjA potAnA parijanane kahevA lAgyA ke, meTA utsava vaDe nagaramAM kanyAne praveza karAvo. tyArabAda rAjAnI AjJA pramANe parijanoe dareka kArya siddha karyA. pachI rAjAe paNa uttama muhUrtamAM kanakavatI sAthe lagna karyuM. rAjAno prema keTalAka samaya vyatIta thayA bAda kanakavatI rANuM rAjAne bahu ja priya thaI paDI. tyArabAda rAjAe tene mArI mAtAnA sthAne paTTarANI tarIke sthApanA karI. manuSya mAtrane prAye evo svabhAva hoya che ke, dezakAlanA aMtarane lIdhe bahu snehIne paNa visarI jAya che. kAraNa ke prema e velaDI samAna lekhAya che. velaDI jema pAsenA vRkSane vIMTAI vaLe che, tema prema paNa nikaTa rahelA manuSya upara vRddhi pAme che. have kanakavatI upara Asakta thayelA evA mArA pitA avarodhanI anya strIo upara daSTimAtra paNa karatA nathI. ema karatAM temanA keTalAka divaso vyatIta thayA. surathakumAra tyArabAda keI eka divasa kanakavatIne eka putra utpanna thaye. suratha tenuM nAma pADayuM. anukrame te bALaka kumAra avasthAne anusaravA lAgyo. pachI eka divasa kanakavatI ane rAjA ekAMtamAM beThAM hatAM, tyAM prasaMga bhAI kanakavatI bolI. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra he svAmin ! mArA A surathakumAra have yuvarAja padmane lAyaka thayA che, teA pachI zA mATe vilaMba karA che ? "mAMgalika kAryamAM bahu vighna AvI paDe che," mATe Apane A kA jaladI karI levu' joie. 70 te sAMbhaLI rAjA AvyeA. he priye ? ApaNNA jayeSTha putra supratiSTha vidyamAna che, chatAM suthane yuvarAja pada Apavu. ucita gaNAya nahIM. tyArabAda devIe kahyuM, jyeSThane sthApana karatAM kANu nA pADe che? paraMtu jo huM tamArI priya strI hAu tA surathane yuvarAja karI. tyAre rAjAe spaSTa jaNAvyuM ke, he suleAcane ! tuM mane sArI rIte priya che. paraMtu sarva sAmata ane mahAMta loko supratiSThanI upara bahu prema dharAve che. mATe tArA ane mArA vicAraza kaI kAma Ave tema nathI. vaLI A supratiSTha bahu zUravIra che. tArA kahyA pramANe karIe tA kaMipaNa viparIta karyA sivAya te rahe nahIM. temaja te peAtAnuM apamAna samajI mArU' rAjya paNa lai le emAM koI prakAranA saMdeha nathI. supratiSThanuM apamAna te sAMbhaLI kiMcita hAsya karI devI kheAlI. hai priyatama ! vAha ! ApanuM parAkrama tA ATaluM ja ke dhruve Apane rAjyapadmavI zA mATe mApI haze ? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 72 kirAtavaMzamAM Apa jamyA hatA te zuM cheTuM ? chatAM ThIka che, have A avasara Apane cetavAne che jethI supratiSTha pratApamAM bahu parAkramI che. mATe tame veLAsara yuktipUrvaka ene pakaDIne kArAgRha athavA kASTAgRhane svAdhIna karo. pachI mArA putra surathane yatnapUrvaka yuvarAja pade sthApana karo ane mArI sAthe A5 AnaMda mAnatA niHzaMka thaI sukhethI rAjyapAlana kare. A pramANe kanakAvatI rANInuM vacana sAMbhaLI rAjA kaMIpaNa pratyuttara ApyA sivAya potAnA sthAnamAM gayo. he dhanadeva ! rAjA ane rANInuM A sarva vRttAMta gupta rIte tyAM rahelI subhavikA nAmanI eka dAsIe sAMbhaLyuM; ane tarata ja teNIe mArI pAse AvI te sarva hakIkata mane savistara kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI mArA hRdayamAM evo saMka95 thayo ke, devInA kahevAthI mArA pitA zuM A pramANe karaze? athavA strIone svAdhIna thayelA puruSo pUrvanA snehane gaNatA nathI. temaja nIti, kApavAda ane bhAvI ApattIone paNa gaNatA nathI. mATe jyAM sudhI devInA kahevAthI mArA pitA kaMI paNa anartha na kare, te pahelAM temane svargastha karI huM pote ja rAjyane svAdhIna karUM.. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 surasuMdarI caritra huM vivekI thaI, AvuM akRtya karavuM mane ucita nathI. paraMtu pitAne bAMdhIne baMdIkhAne nAkhavA te ThIka che, athavA-- suratha sahita kanakavatIne yamarAjanA mukhamAM pahoMcADI dauM, athavA te baMnene kArAgRhamAM bAMdhIne dehAMta zikSA karUM, athavA mAre A vicAra zA mATe karavo ? prathama joIe te kharA ! pitA zuM kare che? pANI dekhyA sivAya pagarakhAM utAravAM nakAmAM che. tyArabAda te rAjA prati divasa rANInA kahevAthI mArI upara maMda nehavALa thaI gaye. kAraNa ke, karNaviSa e eka mahAviSa gaNAya che. arthAt kAnamAM kahelI gupta vArtA anya viSathakI paNa mahA anarthajanaka thAya che. pachI eka divasa rAjAe sAhasa buddhithI kaMIpaNa nimitta mUkI mArI pAsethI hajAra gAma pate kheMcI laI eka nAnuM gAmaDuM mane ApyuM. supratiSThano krodha te samaye mane bahu krodha caDI AvyuM, jethI bahu durAcAra ciMtabe ke, A pitAne mArIne rAjya ha laI lauM. mAre bIjA saMkalpa vikala5nI kaMI jarUra nathI. athavA mArA vaMzamAM kaI paNa prAcIna purUSoe Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra Avu. pApa karyuM nathI. te asAra evA rAjyane mATe hu' akRtya kevI rIte karU' ! 73 ahA ! strInA vacana vaDe krodhAMdha banI A pitA anyAya kare che, te te sukhethI kare. paraMtu hu. vivekI thaI mAre A akRtya karavuM yeAgya nathI. vaLI duHsaha evuM pitAnuM apamAna karavuM te zu` hAlamAM mane ucita gaNAya ? temaja vaLI mAre Atmavadha karavA te paNa cegya nathI. kAraNa ke, je purUSa jIvatA hAya che, te saMkaDA zubha kArya nA bhAkatA thAya che. vaLI AtmaghAta kare che, te mahApApI gaNAya che. mATe evA adharmanA vicArAmAM paDavu cita nathI. paraMtu dezane tyAga karI videza javuM, eja sArAmAM sArA upAya che. mATe dezAMtara jaI keAI rAjAnI sevA karavI, te ThIka che, are ! te kArya paNa mane ucita nathI. kAraNa ke, leAkamAM sevA e meDhuM apamAna gaNAya che. sugrIvarAjAno putra yuvarAja thai mATI samRddhi bhAgavatA hatA, te hAlamAM vaLI dAsanI mAphaka peAtAnA bhRtyAnI sevA karavA kema rahyo che ? vigere vivecana karavAmAM kaTibaddha thayelA leAkeAnI dRSTigeAcara apavAdane sahana karatA huM. zatruonA gRhAnI aMdara kevI rIte paribhramaNa karIza ? mATe ema nahi karatAM keTalAka peAtAnA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra purUSone sAthe laI anyanI sevA karyA sivAya koi paNa najIkanA dezamAM jaI huM nivAsa karUM. 74 vaLI jyAM sudhI A pitA jIve tyAM sudhI A vicAra ThIka che. emanA maraNa pachI jema ceAgya lAgaze. tema karavAne huM svataMtra chuM. hAlamAM te saMbadhI ciMtA karavAnI kaMi paNa jarUra nathI. sihaguhA pallI, ema hRdaya sAthe nizcaya karI keTalAka parijanane sAthe lai sAmata, maMtrI, nagaranA mukhya nAyakA ane rAjA vigere kAI na jANe tevI rIte nagaramAMthI huM bahAra nIkaLyA. tyAra bAda anukrame siMhaguhAnAme A pallImAM huM AvI pahoMcyA, rahevAne lAyaka evA A pradeza joI ahIyAM ja meM nivAsa karyAM. pachI jema jema mArI prasiddhi thatI gaI, tema. tema keTalAka bhileA mane maLatA gayA. ema karatAM keTaleAka samaya vyatIta thayA, eTale mArI pAse aneka bhileAnI vastI jAmI gaI; paraMtu temanuM kAma tA ghaNu ja niya che. jene tene luMTavAnA ja teo dhaMdhA kare che. chatAM te leAke mArA tAkhAmAM vasavA lAgyA. A saghaLA parivArane laI hAlamAM huM ahI pallIpati thaye '. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 75 he paropakArI ! tamoe je pUchayuM ke, pApiSTha lokone vasavA lAyaka A pallImAM tamArA sarakhA uttama. purUSone rahevAnuM zuM kAraNa? tene javAba meM saMkSepamAM tamane kahya; vaLI dhanadeva! bahu nehane lIdhe ApanI AgaLa A sarva gupta vRttAMta paNa meM jaNAvyuM. dhanadeva te sAMbhaLI cakita thaI dhanadeva be , aho !' pitA paNa putronuM AvuM apamAna kare che ! saMsAravAsane. dhikkAra che. A saMsAramAM je mANasa kAryane lIdhe mitranI. mAphaka bahu priya thaI paDe che, tene te ja mANasa keI kAryane lIdhe zatrunI mAphaka dveSI paNa thaI paDe che. vastutaH kharuM jotAM A lekanI aMdara mitra ke zatra keI paNa che nahIM. mAtA ane pitA paNa A duniyAmAM kathana mAtra che. dareka saMbaMdhIo paNa kAryavazathI maLI Ave che, kArya saryuM eTale ame ane tame kezu? evI A: saMsAranI paristhiti jovAmAM Ave che. pitAnA taraphathI potAnA manoratha siddha thAya eTale te putra vinayavaMta chatAM paNa pitAne vairI samAna thaI paDe che. AvA saMsAravAsane dhikkAra che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 76 surasuMdarI caritra vaLI ! huM kumAra ! tuja mahAtmA che. zAMtinA kharA lAbha te' ja meLavyeA che. A duniyAmAM kharA vivekI paNa tuM ja gaNAya ane tArA ja lIdhe A pRthvI vibhUSita gaNAya che. * kAraNa ke sAmarthya chatAM paNa peAtAnA pitAe karelA apamAnane sahana karI peAtAnA sadAcAramAM rahI kai paNa viparIta kAya nahIM karatAM teM deza tyAga karyAM, vigere navInavI vArtAomAM Asakta thayelA tee baMnenA paraspara snehabhAva bahu vadhI gayo ane kSaNanI mAphaka temanA samAgamamAM sAta divasa cAlyA gayA. teTalAmAM sasAnA vicAra thayo ke, have ApaNe bahu divasa thayA mATe dezamAM javu* joie. svadeza prayANa. e vicAra dhanadevanA sAMbhaLavAmAM Avyo ane dhanadeva paNa samajgyA ke ghaNA divasa thayA ane peAtAnu kAma paNa pUrNa thayuM, eTale dezamAM javAne sarva leAkA utsuka thAya e svAbhAvika che, ema vicAra karI dhanadeva supratiSThane prayANa mATe pUchavA lAgyA, hai mahAzaya ! tamArI viyeAga amArA hRdayamAM zalyanI mAphaka bahu duHsahu che. paraMtu A sAnA loko dezamAM javA bahu utkaMThita thayA che. huM kumAra! mAre have eka taraph nI ane khIjI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77. surasuMdarI caritra tarapha vAgha e nyAya AvI paDe che. eTalA ja mATe sapurUSo sajajanenA samAgamane IcchatA nathI. kAraNa ke, viyegarUpI duHkhathI pIDAyelA hRdayanI zuddhi mATe anya. keI auSadha maLatuM nathI. jo ke AvuM vacana belatAM mArI jIbha upaDI. zakatI nathI. te paNa kahevuM paDe che ke, Apa rajA Apo te ame have amArA dezamAM jaIe. te sAMbhaLI kSaNamAtra kaMIka vicAra karI mATe niHzvAsa mUkI supratiSTha rAjA zokAtura thaI belyo ke, amArA sarakhAne tyAM Apa sarakhA sajajane padhAryA chatAM AvA sthAnamAM ame AvI paDayA chIe te Apane satkAra ame zuM karI zakIe? to paNa mAre Apane eTaluM kahevAnuM che ke, mArI prArthanAne Apa bhaMga karazo nahIM. kAraNa ke, sapurUSo. para prArthanA svIkAravAmAM haMmezAM prItivALA hoya che. divya maNi tyArapachI cAre tarapha prasastA zuddha kiraNenA samUha. vaDe daza dizAonA pradeza jeNe dIpAvyA che evA aneka guNenA sthAnabhUta eka amUlya maNi lAvI teNe dhanadevanI pAse mUko. aneka lakSaNathI sUcita evA te nirmaLa maNi ratnane joI vikasvara thayAM che ke jenAM evo te dhanadeva bolyA ke, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 surasuMdarI caritra he mahAnubhAva! AvA uttama maNione A manuSya kSetramAM saMbhava hotuM nathI. paraMtu je devalokamAM hoya to te nA kahI zakAya nahI; paNa anya kSetramAM te heAya ja nahIM. e pramANe nizcaya che, to paNa mArA *hadayamAM Azcarya thayA kare che, mATe kharI vAta tuM mane kahe ke, A divya maNinI prApti tane kayAMthI thaI che? supratiSTha be, he bhadra! tamAro je nizcaya che te barobara che. manuSyakSetramAM A maNine sarvathA asaMbhava che, paraMtu devalokamAM utpanna thayela A maNi -- che ane jevI rIte A maNi mane prApta thayo che te hakIkata sAMbhaLavAne mATe Apane je kautuka hoya te ekAgra manathI zravaNa karo. -vanapraveza prathama huM eka divasa prabhAtakALamAM dhanuSabANa dhAraNa karI keTalAka pitAnA parijanasahita zikAra mATe - uttara dizA tarapha cAle. cAlatAM cAlatAM lagabhaga eka gAu ame cAlI nIkaLyA. tevAmAM tyAM ghaNuM pAMdaDAonI ghaTAvALA vRkSethI vyApelI eka vanasthaLI AvI. tenI aMdara ane praveza karyo. tevAmAM gadagada8 rUdana karatI evI keIka strIne bhAre du:khane sUcavanAra, saha ane karuNa zabda amArA sAMbhaLavAmAM Avyo, hA! priyatama ! mArA mATe Apa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 79 AvI bhAre Apattine zA mATe pAmyA? hA Aryaputra! hAlamAM tamArA virahane lIdhe nakkI have huM jIvavAnI nathI. tyAra pachI tarataja kaIka duSTa hakkArava karI ati niSphara vacana bolyA, he pramade! have tuM mArA svAdhIna thaI che. A samaye tAro nivAraka keNa thAya tema che? te sAMbhaLI mArA hRdayamAM kautuka thayuM ane be traNa DagalAM AgaLa huM cAlyo. teTalAmAM eka vana nikuMjamAM adazyamAna keIka purUSane mahA duHkhane sUcavanAra maMda maMda vedanAne zabda mArA sAMbhaLavAmAM AvyA. divya purUSa tethI amane vadhAre Azcarya lAgyuM, pachI huM tenI zidhamAM te tarapha cAlyo. AgaLa jatAM zAkhA ane prazAkhAo vaDe bahu vistAravALe, saraLa ane ghaNe uMcA eka zAlmalI vRkSa mArA jovAmAM AvyA. tenI nIce darzana mAtra vaDe atyaMta bhayane utpanna karatA, agni samAna netronI kAMtine dhAraNa karatA, zyAma -zarIrathI utpanna thayelI atizaya kAMti vaDe AkAzane pUrNa karatA, nirmaLa maNionI uchaLatI kAMtine lIdhe prakAzita mukhavALA, bahu reSane lIdhe prasArelI vizALa phaNAo vaDe ghara bhayaMkara svarUpavALA, atyaMta lAMbI ane caMcaLa sahastra jahuvAonA saMcAra vaDe phasaha bhItine pragaTa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 surasuMdarI caritra karatA, asAdhAraNa krodhanA AvezathI kuMphADA mAratA evA aneka sarpo vaDe cAre tarapha vIMTAyelo eka divya purUSa mArI najare paDaya. ati dusaha vedanAne lIdhe vAraMvAra maMda svare huMkArA karate ane kaMTha sudhI sarSothI veSTita te purUSane joI huM be , are ! AvA bhavya purUSane asahya ane akathya duHkha ApatAM duSTa daivane kaMIpaNa vicAra nahIM Avyo ? ' are vicAra vinAnA A devanA kartavyane dhikkAra che. vigere huM vilApa karatuM hatuM, teTalAmAM teNe mane kahyuM ke, bhAI! A tArA vilApa vaDe saryuM, prathama tuM mAruM eka vacana sAMbhaLa. dIvya maNiprabhAva. mArA mastakamAM bAMdhelo mahAtejasvI, sarponA samudAyane dUra karanAra ane anya maNiomAM uttama khyAti pAmele e A eka dIvyamaNi che. jenA prabhAvathI A sarpe daMza karavAne bahu AturaH che, chatAM paNa teo daMza karavA zaktimAna thatA nathI.. temaja pracaMDa viSavALA evA A sarpo paNa baddhamukhanI jema potAnuM kArya karavA nirUpAya che. | mATe te uttama maNi laIne tene tuM pANImAM nAkha. ane te jaLa vaDe mArA aMge lAgelA sarva sarpone siMcana kara. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 surasuMdarI caritra tyArabAda meM tenuM vacana mAnya karI, tenA kahyA pramANe AdarapUrvaka sarva kArya karyuM. pachI te maNinuM pANI laI te sarpone chAMTayuM ke tarataja teo ekadama nAsavA lAgyA, vaLI pharIthI pANI chAMTayuM ke tarata ja teo sarve tINa agni javAlAethI bahu tapI gayelA mINanA pIMDanI mAphaka vilaya pAmI gayA. tyArapachI te divya purUSanI samagra vedanA dUra thaI, eTale te uThIne zItala tarUvaranI chAyAmAM beThe thaye ane mArA sAthIoe prathamathI ja taiyAra karelI ane navAMkurathI AcchAdita zayyA upara te ArUDha thayo. pachI te purUSe prathama mane pUchayuM ke, he mahAzaya ! tema kayAMthI AvyA? ApanuM nAma zuM ? kayA vizuddha kulamAM Apane janma che? ApanA pitAnuM nAma zuM? he dhanadeva! A pramANe mane jyAre teNe pUchayuM, tyAre meM Apane je mArI pravRtti prathama kahI hatI, te te sarva hakIkta meM tene kahI saMbhaLAvI. ghera Apatti tyAra bAda meM paNa tene pUchayuM ke, he bhadra! AvI ghora ApattimAM tane keNe nAkhyo che ? temaja AnuM kaMI paNa kAraNa hovuM joIe ? vRthA AvuM kAma kaI paNa kare nahIM A pramANe mAruM vacana sAMbhaLI te bahu zeka Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pUrvaka ati lAMbe niHzvAsa mUkI hadayamAMthI du:kha garbhita azrujala varSAvate te divya purUSa belyo, bhAI! A saMsAramAM rAgathI vimohita thayelA ane vinA vicAre kAryamAM pravRtta thanArA jIvone Apattio bahu sulabha hoya che. he bhadra! vaLI saMsAra sAgaramAM paribhramaNa karatA ane Idriya vargane svAdhIna thayelA jIvone duHkha saMbaMdhI prazna ja kare nahIM. temaja pUrve karelA karmanA doSathI prANione sarva duHkha AvI paDe che. aparAdha ane guNemAM anya te nimitta mAtra gaNAya che. vastutaH manuSya mAtrane sukha ke duHkha ApavA anya kaI zaktimAna nathI, paraMtu pUrve kareluM karma ja sarvane sukha dukha ApavAmAM samartha thAya che. - tyAra bAda meM kahyuM ke, he bhadra! e vAta satya che, emAM kaMIpaNa saMdeha nathI. paraMtu e vAtamAM vizeSa kAraNa jANavAnI mArI IcchA che. te sAMbhaLI divya purUSa che . he suMdara ! je tAro A pramANe cokkasa Agraha hoya to huM kahuM chuM, te tuM ekAga mana karI zravaNa kara. vaitADhaya parvata varNana bharata kSetramAM vikhyAtine dhAraNa karate, vilAdharonA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83 surasuMdarI caritra samUha jyAM niraMtara vAsa kare che, temaja dizAomAM kAMtine prasArate ane unnata AkAzane sparza karato jANe rUpAne Dhagale heya ne zuM ? tema dekhAva Apate. jharajhara jharatA jharaNAonA huMkAronA pracaMDa zabdo vaDe digaMtane badhira karate, temaja puSparasamAM laMpaTa banelA bhamarAonA samUha vaDe vanabhUmine zobhAvate, temaja dareka dizAomAM vahetI evI nadIonA uchaLatA jalanA zabdo jenI aMdara haMmezAM zravaNa gocara thayA kare che, temaja dareka sthaLe vidyAdharonA moTAM nagaranI paMktio zibhI rahI che, vaLI jenA ekAMta bhAgomAM vidyA sAdhavA mATe aneka vidyAre sAvadhAna thaI dhyAna dhare che, temaja uttama siddhAlaya vaDe jenAM zikharo dIpI rahyAM che, vaLI te dareka siddhAlayamAM zrIjinendra bhagavAnanI bhavya AkRtimaya mUrtio sthApanA karelI che. vaLI te mUttionA pUjana mATe aneka prakAranA devonA maMDalo tyAM AvyA kare che, tethI jenI aMdara dareka vanamAM (keLA) nA maMDapo svabhAvika rahelA che, teonI svaccha ane sugaMdhita havAmAM haMmezAM madhyAhna samaye potAnI strIo sAthe vidyAdharo nivAsa kare che ane bahu prakAranAM saMgIta calAve che, temaja dareka sthAnamAM cAraNa munio pitAnI madhura vANI vaDe dharmadezanA prAraMbhIne seMkaDo prANIone Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 surasuMdarI caritra pratibaMdha ApyA kare che, vaLI jeNe pUrva ane pazcima samudramAM praveza karyo che, temaja jeNe madhyabhAgamAM rahIne khala puruSanI mAphaka bharata kSetranA be vibhAga karyA che, vaLI bahu vizAla dakSiNa ane uttara nAme bane zreNIonA vibhAga vaDe suzobhita ane sarva samRddhino nivAsabhUta e vaitADhaya nAme parvata che. pavanagati vidyAdhara tenI dakSiNa zreNImAM vidyAdharonA parivArathI pari. pUrNa, aMdara bhramaNa karatI aneka apsarAonAM jhAMjharanA jhaNakAranAdathI vAcAlita, vaLI unnata makarAkAra taraNe vaDe uttama prakAre bhAyamAna che suMdara dvArA pradeza jemanA, evAM aneka maMdirothI niraMtara apurva zebhAne pragaTa karatuM ane traNa lokanI samagra lakSmInuM mukhya sthAnabhUta ratnasaMcaya nAme nagara che. jenI aMdara samasta nagaranA guNe nivAsa kare che. vaLI je nagara haMmezAM naranArIonA samudAyane AnaMda Ape che. temaja je nagaramAM bahu prakAranA seMkaDo tathA hajAro vidyAdharo nivAsa kare che, evA te nagaramAM sarva guNene AdhArabhUta pavanagati nAme vidyAdhareMdra rahe che. - temaja vijJAna ane vinayamAM pitAnA pati upara atyaMta premALa svabhAvavALI ane pitAnA svAbhAvika Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 surasuMdarI caritra saurabhyavarDa bakulanA sugadhane tiraskAra karatI bakulavatI nAme tenI bhAryA che. citraveganA janma teNInI sAthe viSayasukha anubhavatAM te pavanagatine keTalAka samaya vyatIta thatAM huM eka ja putra thayeA. mAtA ane pitA mane joI bahu AnaMda pAmavA lAgyAM. kAraNa ke, mArA janma e emane eka navAi jevuM hatuM. bahu hane lIdhe mArA pitAe mArA janma divase nAgarika leAkeAne Azcaryajanaka evI vadhAmaNIe karAvI. anukrame mArA janmane bAra divasa thAya khAda, mArA pitAe bahu AnaMdapUrvaka citravega evu' mArUM nAma pADayuM. anukrame bAlacaMdranI mAphaka huM mAMpitAnA manoratha sAthe vRddhi pAmavA lAgyA. khAda pitAe keTalAka varSo vyatIta thayA pachI mane yAgya jANI zubha tithi nakSatra joi sArA muhurtamAM vidyAbhyAsa mATe mahAn buddhizALI kalAcA nI pAse mUkayA. pachI hu... niraMtara vidyAbhyAsamAM ja udyukta thaye.. samayeAcita upAdhyAyanA prabhAva vaDe temaja peAtAnI buddhinA sAmarthya vaDe samasta kalAe huM zikhI gayeA. tIvra buddhimAnane asAdhya zuM che ? tyArapachI peAtAnA kulakramathI prApta thayelI nabheA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra gAminI vigere vidyAo mArA pitAe mane ApI. te paNa vidhi pramANe meM svikArI. tyArapachI anukrame kAma vikArane pragaTa karanAra, pramadA jananA hRdayane meha karanAra ane utkaTa zobhAne vadhAranAra navIna yauvana dazAne huM anusaravA lAge. manahara udhAna eka divasa huM samAna vayanA mitro sAthe pharavA mATe aneka tarUkhaMDathI vibhUSita evA manahara nAme udyAnamAM gayo. tyAM ame aneka prakAranI kiMDAone prAraMbha karyo. kSaNa mAtra samaya vyatIta thayo, teTalAmAM AkAzamAM devonI divya vimAnonI paMktio dekhAvA lAgI. te joI huM belyo ke, re! re! A divya samUha vimAnamAM besIne kayAM jAya che? jemanA kuMDalone prakAza keTalA dIpI rahyo che ! je kuMDalAnAM amUlya metIenA AbhAsane lIdhe jemanAM gIra gaMDasthala zebhI rahyAM che. baMdhudatta kiMcit hAsya karI ujavala dAMtanI kAMti vaDe prakAza Apate mAro mitra baMdhudatta bele. he subhaga ! sarva vitAyavAsI lekone A bAbata te suprasiddhaja che ke, ahIM sidvAyatane rahelAM che ane tyAM zrI tIrthakara bhagavAnanI mUrtione vaMdana karavA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra hamezA deve Ave che. A prasiddha bAbatamAM praznanA avakAza ja kayAM che! 27 tyArapachI me' kahyuM ke, huM mitra! tArU" kahevu jo ke satya che, paraMtu mArA abhiprAya paNa dhyAnamAM levA jevA che. devatAonA eka sAthe ATalA badhA mATA samudAya hamezAM AvA meATA utsava vaDe ahI AvatA nathI ane Aje teA tee bahu vimAnA sAthe aneka rUddhie sahita moTA harSoM vaDe jatA dekhAya che. tethI mAre puchavAnI jarUra paDI. kSaNamAtra vitarka pUrNAMka hRdayamAM vicAra karI badhudatta beltheA, huM samajI gayA. huM mitra! tArA praznana satya che, hAlamAM siddhAlayAmAM yAtrAnA prArabha thayA che. vasaMtavarNa na he mitra ! hAlamAM vasaMtaRtu cAle che. are! tu jotA kharA ? A vasatanA prabhAva kevA khIlI rahyo che? jue! sugadhita A malayAcalanA pavana zIta ane maMda guNathI kevA prasarI rahayA che? temaja navIna pAMdaDAonA samAgamathI apUrva zeAbhAne vahana karatA tavarAthI virAjamAna A vizAla vana samudAya kevI ramaNIyatAne dhAraNa kare che ? vaLI maMda mada prasaratA malayAcalanA pavana vaDe dolAyamAna gADha patra Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 surasuMdarI caritra vALI vizALa zAkhAe vaDe A vRkSeAnI ghaTAe vasaMta RtunA AgamanathI bahu harSoMne lIdhe jANe nRtya karatI hAyane zuM? temaja vasaMtanu Agamana jANI bahu praphulla thayelA tarUvarA puSpAnA sugadhathI kheM'cAyelA bhamarAonA guMjAravanA gaMbhIra nAda vaDe gAyana karatA hAyane zu ? puSpAnA parAgathI pILAzapaNAne dhAraNa karatI ane praphulla suga dhamaya puSparUpI che mukha jemanAM evI vanazreNIe vasa tamAsanuM Agamana jANI hAsya karatI hAyane zu? vasaMtanA prabhAvane lIdhe gADha patrothI suzeAbhita ane bahu chAyA vALA dareka tavarAne joI apamAna pAmelA palAza vRkSa ekadama jANe zyAma mukhavALA thaI gayA hAyane zuM! bhale phaLanA samaye zyAma mukhe rahe paraMtu puSpAnA samaye paNa mukha para kALAza rAkhe che ema jANIne te palAza vRkSanA pAMdaDAoe kRpaNanI mAphaka ekadama tyAga karyo. vaLI bahu adbhuta evIvananI samRddhi joine palAzanI DALIoe peAtAnu mukha sakucita karI nAkhyuM. kAraNa ke, apatra eTale kupAtra athavA pAMdaDA vinAnA evA anya leAkeA paNa pArakAnI samRddhi jei zakavA samartha thatA nathI. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 89 vaLI vasaMta mAsane pAmIne sarva prakAre pati ane lAla banelA vananI aMdara -kesuDAnA vRkSa rUpI pizAce priyAnA virahI evA pathika janone bhaya ApavAmAM bAkI * rAkhatA nathI. temaja vasaMtanI sahAya meLavIne kAmadevarUpI lubdhaka nirdayapaNe pathika janonI strIone joIne vipattio Apato hoyane zuM ? vaLI vananI aMdara vilAsa karatI keyalonA madhura nAdavaDe mAMjararUpI moTI daMtapaMktine prakaTa karI AmravRkSanI DALIo jANe hAsya karatI hoyane zuM ? vasaMtarUpI lubdhake haNelA pathikanA samUhane joIne namra mukha karI latAe kusuma rUpI AMsuo vaDe rUdana karatI hoya ne zuM ? dareka sthAnamAM paDelAM ghaNuM kesuDAMne puponA miSa vaDe, guMjArava karatA bhamarAonA misi misi evA zabda karatI moTI citAo pathikanAM muDadAMne jANe baLatI hAyane zuM ? vaLI je vasaMtamAsamAM jharaNonA kinArA upara rahelA vRkSe pavanathI hAlatA jalanI aMdara DubI gayelI zAkhAo rUpI hastavaDe pAMca lokone jalAMjali ApatA hoya ne zuM! temaja jathAbaMdha dekhAtAM kizukarUpI kasuMbI vothI vibhUSita ane uttama madanakula jeNIe bAMdheluM che ane Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 surasuMdarI caritra pATala puSpane dhAraNa karatI evI vasaMta lakSmI navIna vadhUnI mAphaka zaiAbhe che. vasaMta RtunA mahimAthI budha (budhavAra=paDita) sahita, kAvya (zukra) kanya (mAMsa) mAM prItivALA zUrasubhaTanI mAphaka sUrya mIna (mAMsa=mInarAzi)ne bhAgavIne hAlamAM meSa (gheTA=meSarAzi) tarapha utsAha dharAve che. mATe huM mitra ! AvA vasaMta RtunA mahimAne lIdhe dareka dizAmAM keAkilAe kalavara karI rahI che. temaja dareka udyAnAmAM vizeSa gIta vAdyonA madhura dhvani vistarI rahyA che. kAmuka janA icchA mujaba navA navA vilAseA kare che. tarUNa pramadAe yauvananA madamAM AMdolana karI rahI che. paTahanA dhvani bahu vistArathI saMbhaLAya che. tarUNa purUSa madyapAnamAM Asakata banI priyAne AnaMda Ape che. peAtAnA pati jemane svAdhIna hAya. che evI strIone atipriya evA A vasaMta samayamAM dharmiSTa leAkeA yAtrAo kare che. mATe A vaitADhayagirinA siddhAlayeAmAM zrIjinendrabhagavAnanI bhakti mATe khahu utsAhapUrvaka A devA AvyA che. te sAMbhaLI meM kahyu ke, he mitra ! jo ema hAya tA cAleA ApaNe paNa te siddhAlayeAmAM zAzvata evI zrIsa jJa bhagavAnanI pratimAone bhaktipUrvaka vaMdanA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91. surasuMdarI caritra karI potAnA manuSya bhavane saphala karIe ane vividha vidyAdharo vaDe karAtI evI uttama zrIjinayAtrAne paNa joIe. jinayAtrA tyArabAda sarvamitroe paNa khuzI thaI kahyuM ke, tAruM kahevuM satya che. ApaNe A yAtrA karavI ucita che. AtmasAdhana sivAya A jagatamAM sAravastu anya kaMI che ja nahi. A uttama prakArano manuSya bhava pAmI. zA mATe ApaNe dharmakAryamAM pramAda kare? ema amAro paraspara vArtA prasaMga cAlatuM hatuM, tevAmAM mArI dhAvamAtAne bala nAmane putra amArI pAse AvyA ane kahyuM ke, he citravega ! tamArA pitAe mane meka che, ane vizeSamAM kahyuM che ke, ratnasaMcaya nagaramAM rahenArA sarva vidyAdhara loko najIkamAM rahelA siddhAlayamAM zrIjidraprabhunI yAtrA mATe snAnapUrvaka caMdanAdikane lepa karI uttama vastra paherI amUlya zaNagAra sajI meTI rUddhi sAthe taiyAra thAya che. temanI sAthe ame paNa cAlavAnI taiyArImAM chIe. mATe tuM ahIM jaladI Ava. jethI ApaNe snAnAdika kArya karI teonI sAthe jaIe. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra A pramANe malanuM vacana sAMbhaLI huM pitA pAse AbyA ane mArA te satra mitro paNa pAta peAtAne sthAne gayA. ra pachI pavanagati nAme mArA pitAnI sAthe snAnAdika vidhi karI. temaja te samayane ucita evI dhUpa puSpAdika sarva sAmagrI lai, nAgarika janeAnI sAthe khaganA sarakhA zyAma evA AkAza mArge huM cAlavA lAgyA. jinamadira cAlatAM cAlatAM anukrame zrI sajJa bhagavAnanuM maneAhara maMdira amArI dRSTimeAcara thayuM. te maMdira cAlatA evA sukemala pavananA lIdhe maDha maMda hAlatI patAkAo vaDe dUrathI AvatA dareka leAkeAne AvakAranI sa`jJA batAvatu' hAyane zuM? vaLI duMdubhi, mR`ga ma`la; ane bherI Adika vAjIMtronA nAda vaDe zrIjine'draprabhunI yAtrAnA samaye leAkeAne nima...traNa karatu. hAya ne zu' ? evA te ma"dira pAse anukrame ame prApta thayA. jenI dareka dizAomAM apsarAonA samUha nRtya kare che, maneAhara gItanA dhvani vaDe bhavyanAnAM hRdaya anahada Ana`dane anubhave che. nAnA prakAranA suMdara vasranA cadaravA satra zaiAbhI rahyA che, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 93. jenI AkRti ati mane hara dIpi rahI che. temaja vaLI jenI aMdara ghaNuM puSpahAra racelA che, temaja vicitra TIpakIo dareka sthale laMbAyamAna hArabaMdha goThavavAmAM AvelI che. temaja nIce upara amUlya ane vizAla caMdaravA. vaDe vibhUSita che cekina vibhAga jene ane puSpanAM guMthelAM utama taraNethI zobhAyamAna che madhya bhAga jeno evA zrIjineMdra bhagavAnanA divya bhavanane joI amArA AnaMdanI sImA rahI nahIM. tenAM dvAra bhAgamAM nirmaLa jaLathI bharelI vAvamAM pAda prakSAlana karI mArA mitro sahita huM zrI jinamaMdiranA dvAra AgaLa gayA. tyAM AgaLa puSpahAronI chAbaDIo. laI mAlaNenAM ToLAM beThAM hatAM. teo amone joI ekadama ubhI thaI. pachI premapUrvaka amane ApavA mATe sugaMdhita puSpo laI teoe hAtha laMbAvyA. teonI pAsethI pUjana mATe puSpa laI vidhipUrvaka aMdara gayA ane zrI jinezvara bhagavAnanA biMbenI pUjA karI. bAda vidhi pramANe cityavaMdana karIne, mitro sahita huM maMdiramAMthI bahAra nIkaLyo. tyAM bahAranI vizAla bhUmimAM vidyAdhara lekenI maMDaLIo beThI hatI. tyAM keTalIka vAra ame beThA. bAda zAMti snAtra pUrNa thayuM eTale amo tyAMthI ubhA thayA. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra paraspara ekabIjAne kautuka batAvatA mitra sAthe huM IcchAmujaba cAre tarapha pharavA lAgyo. keIka ThekANe vividha prakAranuM nRtya karatI apsarAenA samUhane huM jevA lAgyA. keI sthaLe zrI sarvajJa bhagavAnanA caritrane varNana karatA kavadronA maMDaLane daSTigocara karavA lAgyo. koIka sthAne vINA nAdasahita mane hara gItadhvani - saMbhaLAvA lAgyA. keIka sthAne racelA vividha prakAranI AkRtivALA balividhAna dekhavAmAM AvatA hatA. keIka sthaLe tarUNa purUSa vaDe gavAtA rAsa dhvani zravaNa gocara thayA ane keAI sthaLe devAMganAonAM gavAtAM gIteno AnaMda levAmAM Avyo. ema pUrvApara sthAnamAM kautaka vaDe mitro sAthe kIDArasane anubhava karate huM tyAM pharato hate. bhAnuveganuM Agamana teTalAmAM bhAnuvega nAme mArA mAmAne putra mArI pAse AvI AnaMdapUrvaka svAgatAdi karIne kahevA lAge bhAI !ghaNA kAle ApanAM darzana thayAM. ApanA pitA khuzImAM che ? mArI pheI kanakavatI majAmAM che? tyArabAda meM kahyuM, te sarve khuzI AnaMdamAM che. vaLI vizeSamAM mAre tamane kahevAnuM che ke, jemanI tame Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra khabara puche che, teo sarve ahIM AvelAM che ane hAlamAM teo A jina maMdiramAM che. ema kahI huM bhAnavegane sAthe laI mArA mAtApitAnI pAse gayo eTale temaNe bahu premapUrvaka bhAnuvegane bheTIne sukhavRttinA samAcAra pUchayA. pachI bhAnuvaMga belyo. mArAM mAtApitA temaja kuTuMba parivAramAM sarva prakAre Ananda vate che. paraMtu kaI kAraNane lIdhe teo ahIM AvI zakyAM nathI. A pramANe temane vArtAlApa thaI rahyA bAda meM bhAnuvegane kahyuM, bhAI ! have A zrI jinayAtrA prAya pUrNa thaI che, to have tame amArA mahemAna tarIke hAlamAM amArI sAthe cAlo. te sAMbhaLIne bhAnavega belyo. ApanuM kahevuM satya che, paraMtu mArUM vacana sAMbhaLo. citrabhAnu nAme mArA pitAe mane kahyuM che ke, yAtrA karI jaladI tAre pAchA ahIM AvavuM. mATe he citravega ! hAla te tame ja amArA nagaramAM padhArI amArUM sthAna pavitra kare ane tamArA mAmAne khUba AnaMda Apo. kAraNa ke, tamArUM te bahu maraNa kare che. mATe mArI sAthe tamAre AvyA vinA cAle tema nathI. A pramANe bhAnuveganA AgrahathI mArAM mAtApitAe mane AjJA ApI ane tarata ja huM bhAnaveganI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 surasuMdarI caritra sAthe tyAMthI nIkaLyA ane anukrame ku jarAvatta nagaramAM ame banne gayA. tyAM citrabhAnu mane joi bahu khuzI thayA ane benceA ke, bhAI ! tuM Aje ahI AvyA te bahu sArU. karyuM.. A duniyAmAM bhANejathI adhika bIjI A zu che ? vaLI, amArAM dhanya bhAgya ke tuM Aje amAre! atithi thayA. * khAdya peAtAnI sava pravRtti sa*bhaLAvIne bheAjanAdika vidhi karI. pAna-sApArI lIdhAM ane vAtacitamAM keTalAka samaya vyatIta karatAM rAtrInA samaya AvI paheAMce, nidrAnI taiyArI mAluma paDI, anya kA samApta karyAM. tyArabAda sukAmala taLAI, esikAM vagerethI sajaja karelI zayyA paNa taiyAra hatI. jethI mArI anukULatA pramANe tyAM jaI sUI gayA. tarata ja niMdrAAdhIna thaI gayA. gADha nidrAnA kAraNe lAMkhITuMkI rAtrInA khyAla paNa mane AvyA nahI. lagabhaga prabhAtanA samaya thavA AvyeA. prabhAta sUcaka kukaDAonAM TALAM uparA uparI khelavA lAgyAM. svapnadarzana te samaye kAI divasa nahI* joyelu evu eka apUrva svapna me joyuM. zveta ra'ganI bahu bhavya puSpanI mAlA mArA jovAmAM AvI. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra pachI te mAlAne levA mATe huM cAlyuM. te mArAthI keIpaNa rIte laI zakAI nahIM, tyAre keI mArA mitre te lAvIne mane ApI. meM te prItipUrvaka laI lIdhI ane huM mArA kaMThamAM te mAlAne paherato hato, teTalAmAM te puSpamALA mArA hAthamAMthI paDI gaI ane te kayAMya paNa cAlI gaI, te huM jANI zake nahIM. pachI tenA virahathI asahya duHkhamAM huM AvI paDaze. evAmAM A mALA to sukAI gaI hatI. pharIthI ene snigdha banAvI huM lAvyo chuM, ema kahI keIka purUSe mArA kaMThamAM te mALA sthApana karI. teTalAmAM gaMbhIra paTaha, jhallarI, kAMsALAM, bherI ane mRdaMganA nAdathI mizra thayele vAjIMtrane vini sAMbhaLI mArI nidrA cAlI gaI. chatAM mArI sthiti te zayyAmAM ja hatI, paraMtu harSa ane viSAdakAraka A svapna joI anya kaI paNa kArya mane yAda AvyAM nahIM, mAtra A svapnane bhAvArtha huM mArA hRdayamAM vicAravA lAgyA. kaI divasa AvuM svapna mane AvyuM nathI. Aje prathama nahIM dekheluM evuM A vicitra svapna jovAmAM AvyuM. AnuM phala zuM haze? are ! A puSpamALA keNa haze ? zuM AthI kaI vidyA ke saMpatti mane maLavAnI haze ? s Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra prathama A mALA keIe ApI, vaLI te naSTa thaI ane pharIthI paNa prApta thaI, te kaMI paNa mArA jANavAmAM AvyuM nahIM. e pramANe A svapnanA tAtparyane nizcaya karyA sivAya huM jAgI gayo. svaprane artha svapnamAM ja gaye. have A bAbatane khulAse mane kayAM maLaze? ema uhApoha karatAM zayanamAM ne zayanamAM ja keTalAka divasa caDhI gayo paNa vicArane lIdhe mane kaMI bhAna rahyuM nahIM. ne pachI tyAMthI uThIne prabhAtanuM keTaluMka kArya karI huM bhAnuveganI sAthe mahelanA uparanA mALe citrazALAmAM gaye ane maNi ratnathI jaDelI bhUmivALA gavAkSamAM beThe. tyArapachI prabhAtamAM joyelA svapnanuM vRttAMta meM bhAnubeganI AgaLa kahyuM, te paNa A svapnano bhAvArtha zuM che? tene nizcaya karI zake nahIM. svapnanI ciMtAne lIdhe amane saMkalpavikala5 thavA lAgyA, jethI amArAM citta bahu vyAkula banI gayAM. ame baMne AvI udvigna sthitimAM tyAM kSaNamAtra beThA hatA, teTalAmAM uttama vastra paherI amUlya AbharaNanI zebhAne dhAraNa karatA saMkhyAbaMdha nagaranA loke kaI sthaLe javA mATe rAjamArgamAM jatA amArI najare paDayA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra te joI meM pUchyuM, he bhAI! A leAkeA khAlavRddha sahita bahu ThAThathI eka sAthe kayAM jAya che ? AnA javAba tuM mane jaladI Apa. sakara'da udyAna 99 bhAnuvega melyA, hai bhadra! Aje mAnatrayeAdazI che. ahIyAM marada nAme eka udyAna che. temAM kAmadevanuM eka meATu' ma`dira che. tenI yAtrAnA A divasa mukarara karelA haiAvAthI nagarajano parivAra sAthe peAtAnI samRddhi pramANe saja thaI yAtrAnA umaMgathI pUjana mATe jAya che. cAleA ApaNe paNa jaie ane yAtrAne AnaMda laIe. te sAMbhaLI meM paNa kahyuM, A prasa'ga ApaNe paNa cukavA jevA nathI. ame baMne jaNa taiyAra thayA. page cAlatA ame te udyAna tarapha gayA. anukrame makaraMda udyAnamAM gayA. je udyAnanI aMdara zreNI madha rahelA vRkSeA krIDA karatI kAminIjanAnA vAgatA jhAMjharAnA nAH vaDe vasaMta mahAtsavanA AnaMdane lIdhe gAyana karatA karatA hAya ne zuM? vaLI jenI aMdara malayAcala pavanathI vIjhoLAtI zAkhAo vaDe atyaMta dhUrNAyamAna kAkilAonA madhura kolAhalA vaDe asphuTa vArtA karatA ane kaIka lAla thayelA navIna padmavA vaDe kiMcita lAla sukhanI kAMtine Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 surasuMdarI caritra dhAraNa karatA tarUvaro A madhumAsane pAmIne matta thayA hoya ne zuM ? ema dekhAya che. vaLI vizeSa khIlelAM yupe vaDe zobhAyamAna maMjarIonA samUha racyA che mukuTa jemaNe evA ane pavanathI namI gayelI zAkhAo vaDe yAtrALujanone jANe. namaskAra karatA hoya ne zuM ? evA aneka vRkSethI suzobhita, jenI apUrva zobhA nA darzana mAtrathI kAma vikArane pragaTa karanAra evA te makaraMda udyAnamAM aneka zobhAthI vyApta evA nagarajane. sahita ame praveza karyo ke tarata ja dUrathI kAmadevanuM maMdira amArA jovAmAM AvyuM. madanagRha, jenI aMdara rati ane kAmadevanI mUrtio sthApana karelI che, jemanI bhavya kAMtine lIdhe netre paNa aMjAI jAya che, jemanI pUjA mATe ghaNA lokonI medanI aMdara jAmI gayelI che. vilAsa sahita loke gamanAgamana karI rahyA che eTalI vizALatA che ane UMcAImAM AkAzamaMDalane anusaratuM, jenI cAre tarapha mahAna killo racelo che. temaja jenI aMdara atyaMta mRdaMganA nAda prasarI rahyA che temaja yauvananA madamAM AvelI seMkaDo kAminIonA manahara dhvanithI vAcAlita ane madhura gItanA nAda vaDe Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 surasuMdarI caritra kAmIjanenA cittane vyAkula karatuM, paDaghamenA zabda sAthe aneka vAmana puruSonA nRtyathI ghanaghora baneluM. temaja potAnI strIomAM Asakta thayelA keTalAka puruSee jenAM kadalIgRha rokI lIdhelAM che ane hiMDoLe hIMcatI nagaranI bAlikAo vaDe ati manohara, temaja viTapuruSonI sAthe vezyAone samuha jemAM jalakrIDA karI rahyo che ane DhoLAyelA jaLane lIdhe ghaNe kAdava jemAM jAmI gayo che evA te madanagRhanI aMdara ame praveza karyo jenA pAzva bhAgamAM suMdara mUrtivALI rati rahelI che evA te kAmadevanAM darzana karyA bAda ame banne jaNa bahAra nIkaLI tenA dvAra pradezamAM beThA. he kumAra ! tyAM AgaLa nAnA prakAranI kIDAomAM gulatAna banelA nagarajanonI ceSTAo jevAmAM kSaNamAtra amAro samaya vyatIta thayA. yuvatI darzana teTalAmAM tyAM najIkamAM rahelA eka vRkSanI nIce hIMcakA khAtI, sakhIonA madhya bhAgamAM rahelI, apUrva kAMtimAM rati samAna, navIna yauvanamAM praveza karatI. puSTa unnata ane gADha stanamaMDala vaDe uchaLatI hArAvalIne lIdhe suMdara zebhAne vistAratI, uttama tapAvelA suvarNa samAna varNavAlI maNimaya kuMDalenI kAMti jenA kapila bhAgamAM chavAI rahelI che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 surasuMdarI caritra lokenA netrane AnaMda ApavA mATe vidhie amRtamaya jANe banAvI hoya ne zuM ? temaja dazana mAtrathI ja sarva jananA manane AnaMda ApatI evI eka yuvatI mArA jevAmAM AvI. teNInuM apUrva svarUpa joI huM vicAramAM paDaye ke, are ! A manahara kAMtivALI yuvatI koNa haze ? zuM ahIM nAgakanyA AvI haze ? athavA zuM AnaMda karavA mATe vanalakSamI AvI haze ? athavA suralokamAMthI keI devAMganA AvI haze ? athavA kAmadevanA viyogavALI dehAMtara dhAraNa karIne A ratIdevI AvI haze? ema vicAra karato eka daSTi huM tene jovA lAgyo. temaja te bAlA paNa susnigdha evA kaTAkSa vaDe mane jevA lAgI. tyArapachI meM bhAtuvegane pUchayuM, apa kanyA koNa che? ane te kenI ardhAganA che ? te sAMbhaLI bhAnavega kiMcit hAsya karI belyo ke, bhAI! e suMdarInI vArtA karavAnuM ApaNe kAMI prayeAjana nathI. cAlo ApaNe ahIMthI anya sthaLe jaIe. kAraNa A kAminI meha buddhithI tArI tarapha vAraMvAra vakadaSTie joyA kare che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 103 AvI yuvatIonI dRSTi aMgA upara paDavAthI zarIrane vyAkula kare che ane hRdayane harI le che. yauvanathI madonmatta banelI nArIne sAkSAt rAkSasI kahelI che. kAraNa ke, darzana mAtrathI te puruSAnA cittane harI le che. temaja sparzI karavAthI khalanA sava thA vinAza kare che ane sabhAga karavAthI vIya ne harI le che. mATe pramadAnA sa`ga buddhimAna puruSAe karavA ucita nathI, nArIne ghInA bharelA ghaDA samAna kahelI che ane puruSane tapta aMgAra samAna kahelA che. mATe buddhimAna puruSe Atmahita mATe te bannene eka sthAnamAM rAkhavA nahI. A pramANe vRddhonA vAkayA ApaNe mAnya karavAM joI e. A pramANe bhAnuveganu* nItimaya vacana sAMbhaLI huM khelyA. bhAi! Ama ulaTAvI mAruM upahAsya tuM zA mATe kare che ? huM tA mAtra kautuka vaDe A vAta pUchuM chuM. temAMthI tuM kaIka anya vikalpa karavA lAgyA che. kenamAlA pachI bhAnuvega elyeA. A nagarInI aMdara bahu yazasvI amInagatinAme eka vidyAdhara che. citramAlA nAme tenI bharyA che. tenI A kanakamAlA nAme putrI che. jeNInA guNu ane rUpa advitIya che. vaLI vijJAnakalAmAM te bahu dakSa che. temaja hajI te kuMvArI che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 surasuMdarI caritra tyArabAda meM tene kahyuM, A kAmadevanuM pUjana kare che, te strI kezu che ? ane A sakhIonI AgaLa vAta kare che, te keNa che? temaja A vezyAnA kaMThamAM hAtha nAkhI yuvAna puruSa keNu ubhe che? evA meM keTalAka prazna karyA. tyAre te hasIne be , bhAI ! AvA ADAavaLA prazna pUchIne tuM mane chetare che ! paraMtu vRddha bilADIne keI kAMjI mUkIne chetaravA dhAre te te chetarAya kharI ! he subhaga ! AvA aghaTita prazno vaDe prathamanA praznane tuM uDADavA dhAre che, te banI zake kharUM? sUryane chAbaDIothI DhAMkavA mATe ke prayatna kare te paNa te prayAsa siddha thAya kharo ? A pramANe tenuM vacana sAMbhaLI huM lajajAne lIdhe nIcuM mukha karI ubhuM rahyo. mArI AvI sthiti joI bhAnubega tyAMthI khasIne alakSyanI mAphaka bAju para ubhe rahyo. te samaye lajajAne mAryo huM mArI daSTine bIjI tarapha kheMcate hate, chatAM paNa balAkAre teNInA mukhakamala upara te paDavA lAgI. neharUpI tatrIthI baMdhAyelI daSTi manuSyothI khIcokhIca bharelA mArgamAM paNa dhIme dhIme khasIne jyAM prIti hoya che, tyAM gayA vinA rahetI nathI. vaLI pitAne sakhIjana na jANe tevI rIte vAraM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 surasuMdarI caritra vAra teNanA caMcala daSTipAta bhAdaravA mAsanA meghanI vIjaLInA vilAsane tiraskAra kare che. viraha vedanA tyArabAda teNInA kaTAkSa rUpI bANAe jIrNa karelA mArA hRdayamAM kAmadeve mUkelA pAMce bANee praveza karyo. eka bANa jyAre asahya thaI paDe che, te pachI pAMcanI te vAta ja zI ? A prasaMge teNInI sarva sakhIo potapotAnA ghera javA lAgI. te bAlA paNa pAchuM joIne vAraMvAra mane jetI jatI cAlavA lAgI. temaja teNue snehamaya kaTAkSa rUpI dorI vaDe kheMcIne mArA hRdayane gupta rIte ekadama harI lIdhuM. mArA hRdayane haraNa karAtuM joI teNanA pagamAM rahelAM jhAMjhara caronI pAchaLa cAlatA puruSanI mAphaka nAda karavA lAgyAM. kAmathI pIDAyelI te bAlA cAlatI hatI chatAM udyAnanA vRkSenA AvaraNane lIdhe jyAM sudhI mArI daSTigocara te rahI, tyAM sudhI meM tene eka daSTie joyA karI. ane jyAre mArA daSTi mArgathI te dUra thaI tyAre mArA hRdayanI aMdara ati dIrgha zvAsanI sAthe asahya saMtApa mane utpanna thayo. tyArabAda bhAnuvaMga bolyo, bhAI ! cAlo ApaNe Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 surasuMdarI caritra paNa ApaNe ghera jaIe hA cAle ema kahI ame banne paNa ghera AvyA. tyAra pachI huM uparanA mALe gaye ane tyAM zayana teyAra hatuM, temAM tarata ja sUI gayo kAraNa ke cittanI vyagratAmAM zayana sivAya upAya sujhata nathI. pachI bhAnuvega paNa mArI pAse AvIne beTho ane kSaNa mAtra mArI sthiti joI be. bhAI ! Aje tame udAsa manavALAnI jema kema. thaI gayA che ? vaLI zeka garbhita AvA moTA niHzvAsa mUkavAnuM zuM kAraNa che? huMkAra karI lAMbA niHzvAsa nAkhatA aMga maTana tame zA mATe karo cho ? bhaThThImAM rahelA caNAnI mAphaka sukomala zayanamAM kema taraphaDe che ? temaja kaMi kaMI vicAra karI nimitta sivAya tame zA mATe hAsya karo cho ? vaLI potAnA vikalpa vaDe zakAtura kema dekhAo cho? nAnA prakAranA rasathI bharapUra nATakIya kAvyane abhinaya karatA ho tevI rIte tame kema ceSTAo karI rahyA cho? temaja tame A saMbaMdhI amane kaMI paNa pitAne satya artha kema jaNAvatA nathI ? A pramANe bhAnuvege mane bahavAra pUchayuM. tyAra pachI he kumAra ! meM tene kahyuM, he bhAI! huM nathI jANata Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ke A mAruM zarIra A vakhate AvI pIDAmAM zAthI AvI paDayuM che? tyArabAda hasIne te belyo. meM tamane prathama ja kahyuM hatuM ke, AvI madonmata pramadAnuM darzana anarthakArI thAya che. mATe te bAlAnAM cakSunA doSathI A tamAro. sarva saMtApa thayelo che. tethI te bAlA pitAne hAtha tamArA pRSTa upara mUkaze to ja tamane sukha thavAnuM che. te sAMbhaLI mATe niHzvAsa mUkI meM kahyuM ke, bhAI! mAruM te jIvita paNa hAlamAM saMdehamAM AvI paDayuM che. vaLI he bhAI! tuM to have sukhI thaye che. tethI tuM mArUM upahAsa zA mATe na kare? tyAre bhAnuvaMga belyo. gupta vicAravALA manuSyanuM svarUpa jANyA vinA ame kaMI paNa upAya zI rIte karI zakIe? - tyAra pachI meM kahyuM, bhAI! je na jANato hoya tene kahevuM paDe. paraMtu tuM to sarva vRtAMta jANe che, chatAM jANI joIne tuM beTA prazna kare che? A pramANe ame bane jaNa praznottara karatA beThA hatA. AgralatA sIdAsta teTalAmAM AmralatA nAme gharanI dAsI amArI pAse AvI vinayapUrvaka kahevA lAgI, ApanA darzana Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 1/1 108 surasuMdarI caritra mATe semalatA nAme kanakamAlAnI mukhya dhAvamAtA dvArA dezamAM AvIne ubhI rahI che. bhAga , ene ahIM jaladI mekale. ema kahevAthI tarata ja semalatA amArI pAse AvI. pachI yathAyogya tene satkAra karyo, bAda te ucita Asana upara beThI ane tarata ja te Adara sAthe belI, mAre ekAMtamAM Apane kaMIka vAta karavAnI che. pachI AmUlatAne tyAMthI vidAya karI. semalatA tyArabAda semalatA belI. he subhaga ! mahAbhayaMkara duHkhamAMthI tame mAruM rakSaNa kare; kAraNa ke, sajajana puruSa zaraNAgatane tarachoDatA nathI. te sAMbhaLI mArU hadaya harSathI saMkucita thaI gayuM ane huM praphulla thaI belyA, he bhadra! tane duHkha zAthI AvI paDayuM che? te belI, he sajajana! vizeSa ApanI AgaLa huM zuM kahuM? kAma saMbaMdhI asahya pIDA mAre mAthe AvI paDI che. te sAMbhaLI kautukane lIdhe kaMIka hAsya karI bhAnu vega belyo. he vRddha ! tArA zarIranA dareka sAMdhAmAM kaDa kaDa zabda thayA kare che, vaLI kaI paNa bhAgamAM lAvaNya te dekhAtuM ja nathI, temaja mukhanI aMdara eka paNa dAMta - rahyo nathI. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra zveta keza vaDe hAsya karatA mastaka vaDe suzAbhita ane atizaya lakhaDatA temaja karacAlIvALA stanA vaDe bhayaMkara dekhAvavALA tArA zarIrane joI bhayabhIta khanI kAmadeva paNa jIva laI nAsI jAya, emAM koI paNa prakAranA saMdeha nathI. 109 tA te kAmathI tane bhaya kevIrIte thayeA che ? vRddhAvasthAne lIdhe uThavAnI zakti tA tArAmAM rahI nathI. te sAMbhaLI sAmalatA khelI. he bhadra! tu mArA upahAsa zA mATe kare che ? mAruM dhRttAMta tu' sAMbhaLa. jo ke, mArI sthiti teA tArA kahyA mujaba ja che. para tu para'parAe kAmajanya bhaya mane AvI paDayA che. Aje udyAnamAM krIDA karavA mATe peAtAnI sakhIe. sAthe namAlA paNa gaI hatI. nakamAlAnI sthiti te hAlamAM krIDA karI mAre tyAM AvI che, ane rAhue grahaNa karelA caMdranI mAphaka tenA mukhanI kAMti zyAma paDI gai che. kSaNa mAtra paNa tenA cittanI sthiratA. dekhAtI nathI. jANe becenImAM AvI paDI hAya, tema te bebhAnamAM jhaMpalAI gaI che. AvI tenI prakRti joi me' tene pUchyuM, he putrI ! tuM udAsa manavALI kema thaI gaI che ? mAtAnI AgaLa peAtAnI khAnagI vAta peAtAnI dhAvakahetAM zA mATe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 surasuMdarI caritra tuM khacakAya che? hitecchanI AgaLa kahevAthI pitAnA duHkhano virAma thAya che, ema keTalIka vakhata AjIjI karIne meM tene pUchayuM, tema chatAM mane kaMI paNa pitAne bhAvArtha teNIe jaNAvyuM nahIM, paraMtu te dIna mukhIe dIrghanisAso mUkI pitAnAM netra athujalathI bhIMjAvI mUkyAM. haMsikA dAsI tyArabAda haMsikA nAme tenI sakhIne meM pUchayuM, Aje udyAnamAMthI AvIne tarata ja kanakamAlA vihala citte besI rahI che, paraMtu kaMI javAba ApatI nathI, tenuM zuM kAraNa che ? tyAre haMsikA belI. he jananI! Aje ame sarve sAthe maLIne udyAnamAM gayAM hatAM. tyAM kAmadevanuM pUjana karI ame bahAra AvyAM, tyAre dvAra pradezamAM bhAnubeganI pAse, kautukamAM AkSipta manavALe, rUpamAM sAkSAt anaMga samAna ane mahA bhAgyazALI e eka yuvAna purUSa beTho hato. te teNanA jovAmAM Avyo. tene joI ekadama teNInAM netra khullAM thaI gayAM ane tenA ja mukha para dhyAna ApatI te citranI jema sthira thaI gaI. temaja te yuvAnanAM sarva aMgone kanakamAlA pite te eka - daSTithI nihALatI hatI, paraMtu te yuvAnanI daSTi kautuka jovAmAM rUdhAyelI hatI. tethI te kanakamAlAne joI zako nahIM. tethI kanaka Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 111 mAlA pitAnA AtmAne adhanya mAnatI heya ne zuM ? tema lajajA sahita atidIna evA mukhakamalane dhAraNa karatI te yuvAnanI dRSTigocara thavAne mATe bahu Atura banI gaI. pachI kaMIpaNa hadayamAM vicAra karI sakhIone kahevA lAgI, he sakhIo ! A Amra vRkSe hIMDelo bAMdhIne kSaNamAtra ApaNe kIDA karIe te bahu sAruM. AMdelanakIDA A pramANe tenA kahevAthI te sakhIoe paNa nahIM Dela taiyAra karyo, tarataja teo te upara ArUDha thaI ramavA lAgI. vaLI sarva sakhIo potAnI pAsamAM rahelI che, chatAM paNa kanakamAlA moTA zabdo belI sakhIone saMbhaLAvavA lAgI. "je A yuvAna mAro zabda sAMbhaLI mArI tarapha daSTi kare te huM kRtArtha thAuM" evI AzAthI te ucca svare belatI hatI. tema belatI tene je hAsyamAM meM kahyuM, A sarva sakhIo te tArI pAse rahelI che, chatAM tuM zA mATe AvA moTA avAje bole che? temaja anya kautakamAM masta banelo e A purUSa te tane pratyuttara paNa Apato nathI. te sAMbhaLI kanakamAlA kaMIka jhaMkhavANI thaI. eTalAmAM kAmadeva samAna te yuvAne kanakamAlA tarapha Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 surasuMdarI caritra daSTi karI ke, tarataja te kanakamAlA bhaya ane harSa vaDe apUrva rasano anubhava karavA lAgI. temaja te yuvAnanI daSTi mAtrathI romAMcita thaI te pitAne saubhAgyavALI mAnatI ane potAnA jIvitane paNa. katArtha mAnI vividha vikAsa karavA lAgI. kSaNamAM sakhIone AliMgana kare che, vaLI ucca. svare AlApa kare che, nimitta sivAya hAsya kare che, paganA aMguThAthI mahItalane khetare che. vaLI kezapAzane sAMca karavA kare che. ema keTalIeka kAmavikAranI ceSTAo karatI kSaNa mAtra kaDA karIne madana bANathI pIDAyelI te ahIM AvI. che ane A pramANe ati zithila banI gaI che. e pramANe haMsikAnA kahevAthI pharIthI paNa meM tene pUchayuM, he haMsinI! te purUSa keNa hatA? pachI, teNIe sarva vRttAMta mane kahyuM bAda putrIne prema bahu sArA sthAnamAM baMdhAyo che, ema vicAra karI huM tenI pAse gaI. kanakamAlAnI viraha dazA tyAM kanakamAlAne zayanamAM sutelI dIThI. jeNInuM mukhakamala phIkakuM paDI gayuM hatuM. temaja mukhamAMthI ati uNa ane dIrgha niHzvAsa vAraMvAra nIkaLatA hatA. jethI zarIranI kAMti zuSkaprAya thaI gaI hatI. te pitAnA jIvitane paNa baLAkAre TakAvI rAkhatI hatI. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 113 priyanA virahAgninI pracaMDa javAlAethI tapI gaelI te bIcArIne hAra tathA caMdananA lepa paNa tuSAgninA kaNi A samAna lAge che. vaLI kamalanA taMtuo citA samAna temaja kamaladalo paNa javAlA samAna bahu du:khadAyaka thaI rahyAM che. sukomala evI taLAI paNa aMgAranA DhagalA samAna apriya thaI paDI che. vaLI pUchavA chatAM paNa te kaMI pratyuttara ApatI nathI. temaja bahu nehALa evI pitAnI sakhIo sAthe paNa AlApa karatI nathI ane dhyAnamAM rahelI uttama ginInI mAphaka te ceSTA rahita thaI gaI che. priyanA viraha rUpa pizAca vaDe grahaNa karAyelI ane nizcatana evI paNa te varAkIne he suMdara ! tArA nAmarUpI maMtravaDe tenI sakhIoe svaratha karI che. priyanA virahanI pIDAne lIdhe potAnA jIvitane saMzayamAM nAkhatI te bALAne joI tenA duHkhathI duHkhI thayelI huM ahIM tArI pAse AvI chuM. A pramANe kAmathI utpanna thayelI atyaMta ApattimAM huM AvI paDI chuM. kAraNa ke, putrInA duHkhathI huM paNa ati duHkhI ja gaNAuM. mATe he subhaga ! jyAM sudhI enA prANa samApta na thAya te pahelAM raMka dazAmAM AvI paDelI te kanaka Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 surasu darI caritra mAlAne tuM AzvAsana Apa. kAraNa ke dIdha niHzvAsane lIdhe tenuM zarIra bahu zASAI gayuM che. temaja te AkhAda che, teTalAmAM ja tuM jaladI teNInA jIvananA kAIpaNa upAya kara. pANI vahI gayA pachI pALI bAMdhavI zA kAmanI? arthAt niraka che. vaLI jIvita gayA pachI lAvaNya rasa vaDe zu karavu ? he rAjaputra! A pramANe teNInAM vacana sAMbhaLIne ma" kahyuM, e namAlA kANu che ? te paNa ame jANatA nathI. mATe A bAbatamAM sArI rIte pravINa evA A bhAnuvegane tuM pUchI jo. kAraNa ke ame te ahI mahemAna gatie AvyA chIe. A bAbatamAM ame ajJAta chIe. tyArabAda bhAnuvega melyA. ame paNa A saMbaMdhI kaMI jANatA nathI. te sAMbhaLI sAmalatAne ekadama krodhanA kaMika Aveza AvI gayA ane te khAlI; he bhadre ! teNInuM hRdaya harIne dRSTirUpI khANA vaDe teNInA aMga upara bahu prahAra karI tame tenuM jIvita paNa sazayamAM lAvI mUkayu che, chatAM paNa tame kaheA che. ke, ame kaMI jANatA nathI. sAmalatAnA upAla'bha A bAbata tA mAtra cheAkarAMne samajAvavA jevI che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 15 huM badhuM samajuM chuM, mATe tame kharI vAta upara AvI jAe temaja A mArUM kahevu... asatya nathI. tArA virahane lIdhe nakamAlAnuM jIvita kaThamAM AvI aTakI rahyuM che. mATe ghaNuA vilaMba thaze teA jarUra tenA prANa chuTI jaze. emAM kaI sa'deha nathI, ema chatAM he bhadra ! tuM A pramANe pazutvanA svIkAra karI nirdayapaNe kema esI rahyo che ? vaLI keAI sAdhAraNa mANasa paNa je sthaLe nivAsa kare che, te gharanuM kALajIpUrvaka rakSaNa kare che, tA he niya ! teNInA manamAM nivAsa karI rahelA evA tu teNInA hRdayane kema bALe che? temaja hAlamAM teNInA hRdayarUpa dhanane harI laI cAranI mAka tuM gupta rahevA mAge che, paraMtu huM subhaga ! AnA duHkhanA aMta karyo sivAya tArA chuTakA nathI, mATe kAipaNa upAya tuM zeAdhI kADha. tyAra bAda me kahyuM, huM jananI ! A sabadhAM amAre je kai karavA lAyaka upAya hAya te upAya tuM peAte ja amane batAva. patralekha te sAMbhaLI sAmalatA khAlI. teNInA vizvAsane mATe citra athavA koI patra lakhIne tame mAkalA. jethI te citrapaTane joI tenA hRdayamAM dhaiya rahe. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 surasuMdarI caritra tyAra pachI me eka patramAM kamalinIe citrI ane teonA bAkInA puSpAne choDIne eka kamalinInA kamala upara lIna thayelA evA eka bhramara citaryo ane te bhramaranI nIcenA bhAgamAM uttama rasavaDe eka gAthA lakhI. jenI aMdara me mArA hRdayanA bhAva sUcanyA hatA. vaLI hai kumAra ! te gAthAnA artha gupta rAkhyA hatA ane jema akSarA dIvya rasa vaDe prakAza ApatA hatA, temaja te kamalinInA parimala (sugadha) te bhramaranA hata camAM tevI rIte bahu yuktithI sthApana karyA hatA ke, jevI rIte tenu besavu' ane uDavu kevala anya kusumA upara hatu tyAra pachI te citrapaTane bahu patromAM bhIDIne tAMbula sahita AmralatAnA hAthamAM me ApyA. pachI AmralatA ane sAmalatA e banne jaNIo kanaka latAnI pAse gaI. AmralatAnuM punarAgamana pachI kSaNa mAtramAM AmralatA pAchI AvIne kahevA lAgI, huM mahAzaya ! ahIMthI nIkaLIne anukrame huka tenA ghera gaI ane tyAM joyu ta mattanI mAphaka ebhAna ane kSaNamAM mUtinI mAphaka nizceSTa temaja mATA pizAcathI grahaNa karAyelI hai ca ne zuM? tema viSama dazAne prApta thayelI namAlA mArA jovAmAM AvI. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mane joI tenI sakhIoe kanakamAlAne kahyuM ke, citraveganI dUti ahIM AvI che. A pramANe tamArA nAmAkSaro sAMbhaLavAthI ekadama te savetana thaI gaI ane tarataja beThI thaI. pachI potAnI pAsamAM ubhelI mane joI. te kaMIka lajijata thaI gaI, tyArabAda meM tene patra sahita te pAna bIDuM ApyuM. harSa pUrvaka tene svIkAryo. bAda tene bhAvArtha jANIne te bolI, A pAna bIDuM koNe kahyuM che? meM kahyuM ke, he suMdarI ! tArA hRdayane haraNa karanArA evA tArA priyatame mekaryuM che. te belI, are ! huM to kanyA chuM. he bhadra! mAre priyatama kyAMthI ? pachI huM belI, he tavaMgI! jarUra tAruM dhAreluM te paNa satya thaze. tyAra bAda maMda svarathI askuTa akSaro vaDe te belI, he sakhI ! mArAM maMda bhAgiNunAM evAM puNya kayAMthI hoya? ke e mAro svAmI thAya ? enuM te darzana mAtra paNa bahu durlabha che. mAtra ATaluM te belI teTalAmAM tenI AMkhamAM AMsu bharAI gayAM ane niHzvAsa mUkatI te pharIthI mUchita thaI gaI. - tyAre tenI sakhIoe mane kahyuM, tuM tyAM jaladI ja ane nirdaya hRdayavALA te subhagane atizaya premane dhAraNa karatI A bAlAnuM vRttAMta tArA anubhava pramANe tuM nivedana kara. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ane vizeSamAM tene eTalu kahevAnu che ke jo kSemakuzalatAe AjanI A rAtrI kadAcita ya tA prabhAtamAM A khAlAne ame udyAnamAM lAvIzuM ane jarUra te bhAgyazALI ene dana Ape, tevI tAre tyAM geAThavaNa karavI. 118 kAraNa ke, tenA darzanathI ja 1 A khAlA jIvI zakaze anyathA te yamarAjAnA zaraNa thaze, evA amArA nizcaya che. A pramANe temaNe mane bahu AjIjI karI kahyu . pachI huM ApanI pAse AvI chuM. citraveganA satApa A pramANe AmralatAe kahela teNInu' vRttAMta sAMbhaLI tenA virahane lIdhe mArA sa`tApa ghaNA ja vadhI paDatho ane hu' ci'tA karavA lAgyA. are ! asahya virahAgnithI tapta thayelI evI te khAlA jo A nimitte marI jaze te mArU paNa jarUra maraNa ja thaze. athavA jo te mArI upara snehavALI hAya tA te samaye mane pratyuttara paNa kema teNe na ApyA mATe e uparathI ema mAluma paDe che ke, joiye taiTyA tenA sneha mArI upara che nahI.... jo ke te mAlAnA sneha nahI hoya ta paNa tenA virahathI mArU hRdaya teA prajavalita agninI jhaLajhaLADha jvAlAe vaDe vyApta hAya ne zuM? ema bhAse che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdaro caritra 119 ~-~~ vaLI te priyAne jonAra tA netrA che, mATe A virahAgnimAM netronA ja dAha thavA joie. emAM hRdayanA zA aparAdha che? jethI te niyapaNe ene khALe che ? A uparathI teA khIjAe karelu. bIjo bhAgavatA nathI e zAstravacana paNa anyathA thayuM. jo ke tene jonArAM netra che ane satApa hRdayane thayeA che. te priyAne nahi joI zakatAM evAM dazva netro bhale rUdana kare. paraMtu huM hRdaya ! tArA viSaya te ciMtavana karavAnA che ane te tA tAre svAdhIna che, teA pachI tuM zA mATe viINuM thAya che ? mAtra ciMtavana karavAnA tArA svabhAva che, te tuM karyAM kara. prathama netroe tene joI pachI hRdaye tenA dRDha pratibadha karyAM, have aparAdha joie te vastutaH teo bannenA sarakhA che, chatAM paNa te hRdayane atyaMta khALe che ane netrone tA kaMi nathI. ema vicArazreNImAM huM gAthAM mAratA hatA. suryAsta samaya. teTalAmAM samagra bhUmaMDalanuM paribhramaNa karIne sU deva mAnA parizramathI khinna thayeA hAya ne zuM ? tema te astAcalanA zikhara upara vizrAMti mATe gayA. A sUrya maDale peAtAnA pracaMDa kiraNeA vaDe pRthvIne putra tapAvI che evA rASathI astugirie peAtAnA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 surasuMdarI caritra mastaka uparathI tene nAkhI dIdho hoya ne zuM? tema mAluma paDe che. tyAra bAda sUrya astAcalane tyAga karI cAlyo gayo. ema jANI tenI pAchaLa lAgelI ane roSa vaDe rakta mukhavALI hoya ne zuM ? evI saMdhyA astAcala upara ekadama pragaTa thaI. kSaNa mAtramAM sarva digamaMDalamAM aMdhakAra vyApI gayuM. rAtrIne dekhAva Abehuba najare paDavA lAgyo. atizyAma evuM gaganamaMDala tArAothI bharapUra dIpavA lAgyuM. ghuvaDanA bhayaMkara huMkArA cAre tarapha saMbhaLAvA lAgyA. caMdrodaya teTalAmAM nizApati-caMdrane udaya thayo. zAMta ane tejasvI kiraNenA prabhAvathI aMdhakArane tiro bhAva thavA lAgyA, yuvatInAM mAna paNa zithila thavA lAgyAM. caMdrarUpI pavanane lIdhe virahAgni pradIpta thavA lAgyo, jethI mAruM hRdaya seMkaDegaNuM baLavA lAgyuM. te joI huM vicAra kiravA lAgyA. are ! A caMdra te amRtamaya saMbhaLAya che, paraMtu teNInA virahane lIdhe Aje mane vijaLInA puMja samAna A thaI paDayo che. vaLI he hadaya! zA mATe tuM ATaluM badhuM baLe che? ane ati udvega karavAnuM tAre zuM kAma che ? temaja je Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra , 121 mANasa ApaNuM svAdhIna nathI, vaLI jene maLavAno sarvathA saMbhava paNa nathI, evA mANasa upara prathamathI tuM sneha zA mATe kare che ? he hradaya ! je mANasa ApaNuM upara sneha kare tene ja upara neha rAkha te ucita che, paraMtu ati dUra rahevA chatAM paNa je hRdayane bALe che, tenI upara rAga kara vRthA che. je rAga hRdaya vaDe ja vahana karAya che, te ja rAga vaLI hRdayane bALe che, have A vArtA kene kahevI ? zaraNathI ja bhaya utpanna thaye, te pachI zuM karavuM? vaLI mArA hRdayane zAMta karanArA te kamaledAra samAna atisukemala evA teNInA hAthane ja huM mAnuM chuM. have teNIne te sukemala hAtha je divase mArA hAthane sparza kare, te divasa keI Avaze kharo ? are ! teNInI sAthe pANI grahaNadika te dUra rahyuM, paraMtu mArA hRdayane ISTa evA teNInA darzanane paNa huM durlabha mAnuM chuM. viraha duHkhane zAMta karanAra teNInuM mukhAraviMda je mArI dRSTigocara na thAya te mArUM jIvita vRthA che, eTaluM ja nahIM paraMtu A manuSyabhava paNa nirarthaka che. athavA je mArUM daiva anukULa haze te AmralatAnA kahevA pramANe prabhAtamAM tenuM mane darzana thaze. pracaMDa virahAgninI javAlAo vaDe bahu tapI gayelA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 surasuMdarI caritra evA A hRdayane zAMta karavA mATe te dayitAnA darzanarUpI. oSadha vinA bIje kaMI paNa upAya nathI. | ityAdika vikalapacakramAM athaDAvAthI mane nidrAdevInuM darzana paNa thayuM nahIM ane ciMtAmAM ne ciMtAmAM te rAtrI cAra praharanI hovA chatAM paNa mane te samaye hajAra prahara samAna duHkhadAyaka thaI paDI. mukhethI varNavI paNa na zakAya tevA dusaha saMtApathI tapI gayeluM mAruM hRdaya kuTavAnI taiyArImAM hatuM, paraMtu priyAnA darzananI AzAne lIdhe ja te TakI rahyuM che, ema huM mAnuM chuM. - tyAra pachI potAnA zItala kiraNonA samUha vaDe paNa mAro saMtApa dUra karI zake nahIM, tethI te caMdra lajajAne pAmato astAcala upara gaye hoyane zuM ? ema kSaNamAtramAM te adazya thaI paNa gaye. prabhAtarUpI uttama hAthIe nirdUla karelI ane caMdra rUpI pakSIe tyAga karelI evI rAtrI rUpI velaDInAM tArArUpI. pupe jANe kharI paDatAM hoya ne zuM ? temaja sUryamaMDaLanI have taiyArI che, ema lokone jaNAvavA mATe jema kSaNamAtramAM pUrva dizA kesuDAM ane popaTanI cAMca samAna lAla mukhavALI dekhAvA lAgI.. anukrame sUryanA kiraNe prasaravA lAgyA, pracaMDa kiraNathI digaMtaro chavAI gayAM, jethI kamala vane ekadama khIlavA lAgyAM. cakravAka pakSIo joDalAM sAthe pharavA lAgyAM. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 124 A pramANe sUryodayane prabhAva mArA jANavAmAM Avyo ke, tarata ja huM paNa zayanamAMthI beTho thayo ane prabhAtanAM kArya karavA lAgyo. vaLI he supratiSTha! te dayitAnuM have mane darzana thaze, ema jANI mArA hakayamAM ananya harSa thaye. vAghanAda mArA mAmAne putra bhAnavega mArI pAse AvyA ane hasate mukhe mane kahevA lAgyA, AmralatAnA kahevA pramANe tuM udyAnamAM jA. te sAMbhaLI mArA hRdayamAM bahu AnaMda thaye ane meM tene kahyuM, bhAI! huM jAuM chuM, ema kahI tatkAla ucita evuM kArya karavAne huM prAraMbha karatA hatA, tevAmAM mAMgalika vAjItranI gaMbhIra garjanA mArA sAMbhaLavAmAM AvI. te sAMbhaLatAM ja mArA hRdayamAM ekadama AghAta thayo ane bahu gabharATamAM huM paDI gaye. - meM bhAtuvegane pUchayuM, bhAI ! A vAjIMtra kayAM vAge che ? bhAnuga che. huM paNa enuM barAbara kAraNa jANatuM nathI, paraMtu amitagatinA ghera A vAjIMtrane nAda thato hoya tema lAge che. - tyArabAda meM vicAra karyo, rAtrIne samaya bahu kaSTathI vyatIta karyo. have priyAnA samAgamane samaya Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra najIka AvI pahoMce che, chatAM paNa A adhika saMtApa AvI paDaze. have mArA duHkhane kaMI pAra rahyo nahIM, vaLI A mArU vAmanetra paNa pharakI rahyuM che. mATe kaMI paNa ahIM kAraNa tevuM joIe, hAlanAM cihno viparIta dekhAya che. zAstramAM paNa kahyuM che ke-fjIvana vaduSTImavatti, chidronI aMdara aneka prakAranA anartha pragaTa thAya che. temaja bhAgyahIna puruSane saphaLanI prApti durlabha thaI paDe che. jemake - dareka sthaLe deva sivAya phala prApti thaI zakatI nathI. vidyA ane parAkrama devanI AgaLa nirarthaka thAya che. kAraNa ke deva ane daityoe ekaThA thaI ratno mATe samudra maMthana karyo. tyAre harine lakSamI maLI ane zaMkare viSapAna karyuM. mATe devagati baLavAna che. vaLI devanI AgaLa keIne vicAra siddha thatuM nathI. ' daivanI racanA evI che ke, aghaTita kAryone sughaTita kare che ane sughaTita kAryone jIrNa kare che. je kAryone purUSa kaI divasa ciMtavate nathI, tevAM kAryone deva kSaNa mAtramAM siddha kare che. mATe ATalA upAya karyA chatAM mAro mane ratha siddha thatuM nathI, te mArA bhAgyanI ja khAmI che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 125: vaLI sAta sAMdhe ane tera tUTe, e nyAya barabara mane lAgu paDayo che. ThIka have AthamyA keDe asUra ane luMTavA keDe bhaya che? je bane te kharUM, ema keTaloka uhApoha karIne pachI meM AgralatAne bolAvI. te. paNa tarata ja mArI pAse AvI. meM tene pUchayuM, A vAge kyAM vAge che? kaI paNa sthaLamAM mAMgalika vAdya tArA sAMbhaLavAmAM Avyo che? koI paNa kArya to hevuM joIe, anyathA AvAM vAgha vAge nahIM. mATe tuM jaladI jA ane enI tapAsa karI cokakasa hakIkta mane ahIM AvIne tuM nivedana karavivAha mahotsava te sAMbhaLI AzcalatA ekadama tyAM gaI. temaja tyAMnA sarva samAcAra laI kSaNamAtramAM te mArI pAse AvI. teja vakhate tenA mukhanI kAMti bahu ja jhAMkhI paDI hatI, temaja tenI gati paNa kaMIka zekane sUcavatI hatI. AvI tenI sthiti joI meM tene pUchayuM eTale te jarA acakAIne belI, huM ahIMthI nIkaLIne amita gatine ghera gaI ane tyAM joyuM te tenA dvAramAM eTalI badhI mANasanI garadI jAmelI hatI ke, mArAthI aMdara praveza paNa thaI zakyo nahIM. pachI huM Amatema pha pho mAravA lAgI, tevAmAM baMdhudatta mArI najare paDaze, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 surasuMdarI caritra baha bhIDamAM tenI pAse jaI meM pUchayuM ke A mahotsava zAne che ? pachI te bAlyA. he bhadra! tuM jANatI nathI A kanakamAlAne lagna mahotsava che. vaLI gaMgAvata nAme vidyAdharanuM nagara che, temAM zrI gadhavAhana nAme bahu prasiddha rAjA che, tene putra nAvAhana nAme yuvarAja saMbhaLAya che, te rU5 guNa ane kalAomAM bahu ja prazaMsanIya che, ema jANI kanakamAlA tene ApavAmAM AvI che. A pramANe baMdhudattanA mukhathI hakIkta sAMbhaLI huM ApanI pAse AvI chuM. huM zuM karuM? mArA durbhAgyane lIdhe AvuM karNakaTu vacana vinA upAye mAre ApanI AgaLa kahevuM paDe che. citraveganI mUccha ema te bharUnuM vacana sAMbhaLI mAruM hRdaya ekakama dhakhavA lAgyuM temaja zekarUpI pracaMDa muddagarathI haNAyela huM mUchavaza thaI gayo. temaja mArAM netra mIcAI gayAM. huM bebhAna thaI pRthvI para paDI gayo. tevI mArI sthiti joI sarva loke ekadama gabhathaI gayA ane zItalAdika upacAra karavA lAgyA. kapUra, barAsa ane gozISa caMdananA jalane seka temaja keTalAka kemala vIMjaNAo laI mane pavana nAkhavA lAgyA. jethI mArI mUcha utarI gaI. pachI mane vicAra thayo ke, A sarva durvihita daivanuM ja kArya che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 127 devane upAlaMbha kSaNamAtramAM priyAnA saMgamane mAro manoratha naSTa karavAmAM kevI eNe kammara kasI che ! juo? durdevanuM kartavya kaMI paNa have bAkI rahyuM? athavA harSa sahita abhilASAmAM ughatuM thayeluM hRdaya kaMI anya ciMtave che ane daivaniyegathI kAryAraMbha keI anya prakArane ja pariName che. vaLI e kanyA kayAM? ane huM kayAM? amArA banene ATalo badho daDha snehabaMdha paraspara kayAMthI thayo? paraMtu hatAza evA vidhie A sarva khela bagADI nAkhyo. he deva ! prathamathI ja je tArI A pramANe karavAnI buddhi hatI, te pahelAM mAre eNanI sAthe daSTimeLApa zA mATe te karAvyo ? re! hatAza deva! gADha premasahita teNInuM darzana mane karAvIne te mRgAkSInI anya rAjAnI sAthe yojanA karatAM zuM tane kaMI paNa lajajA nahIM AvI? are ! AvA ayogya kAryamAM adhama mANasa paNa vicArazIla thAya che, te zuM tane kaMI paNa vicAra nathI ? astu daivagati baLavAna che. vaLI A mArAM netronI upara vajapAta thavo joIe, athavA enAthI paNa kaMI kaThIna vastu paDavI joIe. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 surasuMdarI caritra kAraNa ke, ajJAtajanane dekhIne jeo A duHkhadAyaka pratibaMdha kare che. he hadaya ! kSaNamAtranA paricayavALA ane bahu durlabha evA mANasanI prApti mATe ATale badho tuM kema sneha kare che? azakya vastunI AzA rAkhavI nakAmI che. have tuM ghaNe kheda karavo cheDI de, kAraNa ke hAlamAM devagati bahu viparIta che. he hradaya ! ATaluM asahya gADha duHkha tane paDyuM che, chatAM paNa tuM vajathI ghaDAyeluM che ema huM mAnuM chuM. anyathA tArA seMkaDe TukaDA kema na thaI jAya? ema keTalAka huM saMka95 vikalpa karato hato, ane te prasaMge mArA duHkhane te pAra ja nahotuM. mArUM hadaya te teNanA virahAnalathI bahu dhagadhagatuM hatuM. te prasaMge he kumAra ! pharIthI paNa te semalatA mArI pAse AvI. te samaye teNInuM hRdaya kaMIka harSa vALuM mane mAluma paDayuM. atyaMta viSAdarUpI kAdavamAM kheMcI gayela mane joI mArI pAse besI te belI. he suMdara ! tuM atizaya udAsa manavALe kema dekhAya che? zuM vivAhanI vArtA sAMbhaLIne tuM A udAsI banyo che? prathama mArUM kahevuM te tuM sAMbhaLa! pachI meM kahyuM, he semalate ! haju paNa amane A saMbaMdhI kaI paNa AzA heya kharI ! jethI tuM A pramANe bele che ! Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 128 AzAbaMdhana semalatA belI, he subhaga! tArA virahane lIdhe mUrzita thayelI kanakamAlAne joI AmralatAne gaI kAle tArI pAse ame mekalI hatI ane te kanakamAlAne paNa tenI sakhIoe tArA samAgamane sUcavanAra vacane vaDe zAMta karI hatI. chatAM paNa te varAkI tArA samAgamane nahIM pAmatI chatI kSaNa mAtramAM mUcha pAme che, te kSaNamAM ubhI thAya che, vaLI mukhethI huMkArA kare che, kSaNamAM hase che, vaLI gAya che, ghaDImAM kaMpe che, rUve che ane kSaNamAM udavega karavA lAgI jAya che. grahathI grahaNa karAyelI hoya ne zuM ? tema te bAlAne ayukta ceSTAo karatI joI tene sakhIjana upahAsa kare che, te paNa te bIcArI kaMI paNa jANI zakatI nathI, evuM tenuM hRdaya mugdha banI gayuM che. AvI tenI sthiti joI meM vicAra karyo ke, gADha anurAgavALI A bAlAnA prANa jyAM sudhI AbAda rahe teTalAmAM kaI paNa upAya huM karUM. citramAlA ema vicAra karI huM tarata ja citramAlA nAme tenI mAtA pAse gaI ane tene ekAMtamAM belAvIne te sarva vRttAMta meM tene kahyuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 surasuMdarI caritra citramAlA paNa sarva vRttAMtano sAra jANuM kanakamAlAnI pAse AvI ane belI, he putrI ! tuM ATalA badhA udvegamAM zA mATe paDI che? temaja AvuM khinna mukha karIne tuM kema beThI che ? ATaluM kahevA chatAM paNa tuM pratyuttara kema ApatI nathI ? he putrI ! A kArya karavuM ApaNane kaMI paNa kaThIna nathI, mATe tAre bilakula kheda karavo nahIM. he putrI ! citrabhAnu rAjA ApaNe svAdhIna che, ane tuM paNa kanyA che, temaja rUpa ane kalAo vaDe citravega tAre mATe lAyaka che, tenI upara tAro anurAga thayela che. tethI sarva anukula thayuM che. he putrI ! emAM kaI prakAranI tAre ciMtA karavI nahI. paraMtu tArA pitA hAlamAM ghera nathI. kAraNa ke gaMgAvatta nAme vidyAdharanuM eka prakhyAta nagara che. temAM gaMdhavAhana nAme vidyAdharone rAjA che. tenI pAse kaMIka rAja kArya mATe teo gayelA che. temane AvavA de, te Ave ke tarata ja tArA vivAha meTA utsavasahita AnaMdapUrvaka citraveganI sAthe karAvIzuM vaLI A citra mAsa paNa prAye samApta thavA Avyo che, eTale lagna paNa have jaladI Avaze. mATe he putrI ! A saMbaMdhI tAre kaMI paNa kheda kare nahI. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 131 A pramANe tenI mAtAnA kahevAthI teNInA virahAgni saMbadhI satApa AcheA thavAthI kaika zuddhimAM AvelI tene joi tenI mAtA tyAMthI uThI. asitagati eTalAmAM tarata ja tenA pitA amitagati ga'gAvatta nagaramAMthI tyAM AvyeA. sarva parijana leAkeAe tenA vinayapUrvaka satkAra karyo. pazcAta abhyaMga snAna karI caMdananA lepa karyo, mAde bhAjananI samagra sAmagrI taiyAra haiAvAthI niyamasara leAjana karI pAte prAsAdanI uparanI bhUmie jai amUlya Asana upara virAjamAna thai gayA, pachI huM paNa citra sAlAne sAthe laI tyAM AgaLa gaI. prathama teNIe peAtAnA svAmIne kuzala vArtA pUchI, tyArabAda citramAlAe peAtAnI putrInI samasta vArtA tene kahI sabhaLAvI. te sAMbhaLI amitagatinuM mukhAraviMda ekadama zyAma paDI gayuM, ane te khelyA ke, are ! mArA upara mahAduHkha AvI paDayu...? have A duHkhanA uddhAra mAre kevI rIte karavA ? te sAMbhaLI citramAlA melI. he priyatama ! ApanA upara duHkha paDavAnuM zu kAraNa banyu che ? te tA tame mane kaheA. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 surasuMdarI caritra tyArabAda amitagati bo. he priyatame ! te sAMbhaLavAnI tArI IcchA hoya to tuM sAMbhaLa, du:khanuM kAraNa keIka rAjakAryane lIdhe gaMgAvatta nagaramAM zrI gaMdhavAhana rAjAnI pAse te vakhate huM game. rAjA kacerInI aMdara rAjyAsane bahu AnandathI beThelA hatA, tyAM jaI vinayapUrvaka huM ucitAsane beThe. paraspara amAruM saMbhASaNa thayA bAda meM temane rAjakArya nivedana karyuM. teTalAmAM he suMdarI ! tyAM dvArapAla Ave ane praNAma karI teNe jaNAvyuM ke, he mahArAja ! ApanA darzana mATe kaIka vidyAdhara kumAra dvAramAM Ubhe che. tarataja rAjAe AjJA karI eTale te vidyAdhare sabhAnI aMdara praveza karyo. rAjAne praNAma karI te kumAra che . suravAhana munIndra he deva! vaitADhayagirimAM suravAhanA nAme vidyAgharane adhipati che, je sakala vidyAomAM siddha thayela che. sura, asura ane manuSyalokamAM te prakhyAta che ane samasta vidyAdharomAM te cakavatI che. je apamAnarahita vidyAdharanI rAjalakSamIne anubhava karIne vikhyAta yazavALA putrarUpa Apane potAnA sthAnamAM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 133 sthApana karI, pite saMsAravAsathI udvigna thayA, temaja laukika vibhUtinI asAratA temanA samajavAmAM AvI. vasanA agra bhAgamAM lAgelA jIrNa tRNanI mAphaka rAjyalamIne tyAga karI, zrI RSabhadeva bhagavAne kaheluM sarva virati rU5 cAritra citrAMgada munivaranI pAse jemaNe lIdhuM hatuM. te tamArA pitA suravAhanA vidyAdhara munivara pitAnA parama pavitra gurU pAse grahaNa tathA AsevanarUpa banne prakAranI zikSAne abhyAsa karI zAstramAM bahu dakSa thaI, ekAkI vihAra pratimAne aMgIkAra karI chaThTha, aThThama, dazama, dvAdazAdika nAnA prakAranI tapazcaryAmAM udyakta thaI, grAma, nagara, pura, pATaNa ane AkAra AdikathIvibhUSita evI vizALa pRthvI upara vihAra karatA ane bhavya prANuone sabadha vaDe uddhAra karatA Aje A vetAnA citrakuTa zikhara upara padhAryA che. kevaLajJAna vaLI prApta karI che nAnA prakAranI pratimAo jemaNe ane zukala dhyAnanA prabhAvathI kSINa thayo che meha jemane evA te munIMdrane lokAlokane prakAza karanAra evuM kevala jJAna utpanna thayuM che. e pramANe te vidyAdhara kumAranuM vacana sAMbhaLI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 surasuMdarI caritra gadhavAhana rAjAnA hRdayamAMthI ekadama amaMda harSa ubharAI javA lAgyo ane tenAM netra paNa praphulla thaI gayAM. te utkaMThA pUrvaka belyA. he saMgata! tuM ahIM mArI pAse Ava, Aje mArA pUjya pitAnA kevala jJAnanI vArtA vaDe te mAruM jIvita saphala karyuM. - aha ! Aje mArA AnaMdanI sImA rahI nathI, ema kahI teNe potAnA zarIre paherelAM sarva AbharaNa vastrAdika utArI tenA zarIre paherAvI dIdhA ane bhaMDAranA adhipatine AjJA karI ke, prIti dAnamAM sADA bAra karoDa uttama senayA tame ene Ape. tyArabAda rAjAnA kahyA pramANe teNe tene te dravya ApyuM. pachI tarata ja gaMdhavAhana rAjA vidyAdharanA samudAya sahita pitAnA pitAne bhakti vaDe vaMdana karavA mATe citrakuTa upara cAlya. te samaye vidyA vaDe racelAM vimAnamAM ArUDha thayelA evA potapotAnA parijana sahita uttama prakAranAM zubha AbharaNa vastrAdikathI virAchata samasta nagaranA lake paNa tenI pAchaLa taiyAra thaI cAlavA lAgyA. teonI sAthe muni mahArAjanA darzana mATe huM paNa cAlyo. anukrame meTA ADaMbara sAthe ame sarve citra. kuTanI pAse jaI pahoMcyA. tyArabAda citrakUTamAM prayANa karatA cAra prakAranA denA samuha joI atizaya pramudita thayuM che mana jenuM Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra 135 evA gadhavAhana rAjAnu' mukhAraviMda bahu praphulla thaI gayu' ane peAtAna samagra parivAra sahita jaladI prayatnapUrNAMka te tyAM gayA. tyArapachI davAe karyAM che mahimA jemanA, temaja devAMganAe vaDe stuti karAtA evA te munivarane jei traNavAra temanI pradakSiA karIne bahu mAna vaDe atya ta rAmAMcita thayu' che zarIra jenuM eve te rAjA, bhUmitala upara mastaka namAvIne paMcAMge sparza karIne praNAma karavA lAgyA. temaja prahaSa vaDe netramAMthI kharatAM che AnaMdAzru jenAM evA te gadhavAhana rAjA mastake ajali joDI prabhunI stuti karavA lAgyA. suni stuti he jIva yA pAlaka ! zukala dhyAna vaDe bALI nAkhyAM che kama rUpI vana jemaNe, nimU La karyA' che bhava baMdhana jemaNe, janma, jarA ane maraNanA du:khane haraNa karanAra ! zAzvatasukhanA sAdhanabhUta ! prApta thayelA vizuddha kevala jJAna vaDe samasta jJeya bhAvane jANanAra ! yathAkhyAta cAritrane prApta thayelA evA he bhagavan ! anAdi anata evA A sasAra sAgaramAM pari Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 surasuMdarI caritra bhramaNa karatA evA amane hastAvalaMbana ApI Apa A saMsAramAMthI tAro. A pramANe munIMdranI stuti karyA bAda munivaranA mukhakamalamAM sthApanA karI che daSTi jeNe ane temanuM ja dhyAna dharate te rAjA ghaNe dUra nahIM temaja ghaNe pAse paNa nahI, tevI rIte pRthvI upara beThe. muni dezanA paropakAra karavAmAM ja eka rasika evA zrI munI. gaMbhIra vANu vaDe dharmadezanA prAraMbha karyo. he bhavyAtmAo ! asAra evA saMsAra sAgaramAM paribhramaNa karatA ane pitAnA karmane svAdhIna thayelA evA jIne kugatione bahu vistAra hovAthI manuSya bhava bahu durlabha che. vaLI te manuSyatva paNa jarAnA bhayathI haMmezAM vyAsa rahe che. temaja te roga, zeka ane vyAdhionuM sthAna gaNAya che. zArIrika ane mAnasika aneka duHkhone paDavAnuM te eka sthAna che. temaja manuSyanI lamI Adi samRddhio pavanathI kaMpatI vajapatAkA samAna caMcala che. mitra, svajana ane pitrAdikane snehabhAva asthira che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 surasuMdarI caritra viSaya sukha paNa pariNAmamAM dArUNa du:kha ApanAra evA narakAdi duHkhono hetu thAya che. AraMbha ane parigrahathI saMcita evA pApane ja te pariNAma che. vaLI te pariNAma ati bhayaMkara evA baMdha vaDe jIvone asahya pIDAne ApanAra thAya che, chatAM mithyA vikalpanA vazathI te sarva sukha rU5 bhAse che. temaja aharniza pravRtta thayele mRtyu rU5 subhaTa prANIonA samudAyane kheMcI le che. A pramANe saMsAranI sthiti chatAM, he bhavyAtmAo! samyaka prakAre tame vicAra kare -saddabuddhi pAmavAnuM phala mAtra eTaluM ja che ke, dharma tatvono vicAra karo joIe, jethI Atmonnati thAya. temaja A manuSya dehane sAra e che ke, aneka prakAranAM vrata pAlana karavAM. vaLI aneka prakAranA yonethI meLavelA dhanane sAra eTale ja samajavAne che ke, supAtrane sadabuddhithI dAna ApavuM. ane vANunuM phala e che ke, keIpaNa prANune zravaNa karanArane aprIti thAya nahIM. mATe he mahAnubhAvo ! Avo durlabha manuSya bhava pAmIne tame sadabuddhino upayoga karo. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra vaLI kevali bhagavAne prarUpelA samyak dharma sivAya, A sa`sAracakrathI bhaya pAmelA ane bhavasAgaramAM DUbelA evA bhavya prANIone khIju kAi zaraNu nathI. 138 ema samajI he puNyAtmAe ! duSprApya evA A mAnavajanmane pAmIne zAzvat ziva sukhanA kAraNabhUta zrIjinezvara bhagavAne kahelA dharmAmAM uMghukta thAze ? ane peAtAnA janma sala kare. sAvadya kAryAnA jemAM sathA tyAga rahelA che evI pratrajyA-munidIkSAne grahaNa karIne kama zatrunA nAza karo ! ane zAzvatasukhamaya evA meAkSasthAnane prApta kare. A pramANe zrIkevalIbhagavAnanI dezanA rUpI amRtanu pAna karI gadhavAhana rAjA mastake hAtha joDI vinaya pUrvaka khelyA. he bhagavan ! Ape je je vacana kahyAM te satya che. paraMtu mArA putra naravAhanane rAjya sahita sarva vidyAe vidhipUrvaka ApIne huM. A asAra gRhavAsanA tyAga karIza. kAraNa ke gRha e manuSyanA kharekhara grAsa karanAra che. rAjaprazna te samaye hai suMdarI ! praznanA samaya jANI praNAma karI me' paNa zrIkevalI bhagavAnane puchyu, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 --- - surasuMdarI caritra | he munadra! Apa kevalajJAnanA prabhAvathI leAkAlekamAM rahelA sarva padArthone sAkSAt jANe che tathA dekhe che. te mArA eka saMdehane dUra karo. rUpa, guNa, lAvaNya ane vijJAnathI saMpUrNa evI mAre eka putrI che. tenuM nAma kanakamAlA che ane te mArA prANathI paNa mane bahu vahAlI che. te e kanyAne mane bhISTa svAmI keraNa thaze ? ' he bhagavana ! A ciMtAne lIdhe hamezAM mArUM hRdaya pIDAyA kare che. jethI sukhanI pravRtti aNumAtra paNa mArI najare AvatI nathI. mATe mAruM mana zAMta thAya tevI rIte A praznane uttara kRpA karI Apa mane kaho ke tene bhartA kaI vidyAdhara thaze? ke keI anya thaze? he sutanu ! A pramANe mAro prazna sAMbhaLI zrIkevalI bhagavAne mane kahyuM, he rAjan ! A tuccha bAbatamAM kiMcit mAtra paNa tuM kheda karIza nahIM, kAraNa ke, te kanyAne bhartA kaIne kaI maLI javAne, na maLe tema banavuM azakya che vaLI vizeSe karI A bAbatamAM eTaluM tAre dhyAnamAM rAkhavuM ke, A vaitADhA parvatamAM sarva guNa saMpanna vidyAdharanuM cakavartAipaNuM je pAlana karaze te vidyAdhareMdra A tArI putrIne bhartA thaze ane pUrvabhavanA nehathI baMdhAyelI tArI putrI te vidyAdhareMdrane pitAnA prANathI paNa adhika priya thaze temaja tenA samasta aMtaHpuramAM tilaka samAna te mahAdevI thaze. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 - surasuMdarI caritra A pramANe kevaLI bhagavAnanuM vacana sAMbhaLI mane ghaNe AnaMda thaye, eTalAmAM gadhavAhana rAjA munIne vaMdana karI ubho thayo. pachI huM paNa te rAjAnI sAthe te nagaramAM Avyo. kanakamAlAnI mAgaNI tyArapachI rAjAe bahu mAnapUrvaka mane kahyuM, he rAjan ! kanakamAlA nAmanI tamArI putrI tamane bahu ja vahAlI che, chatAM paNa tamAre te keIka purUSane ApavI te paDaze, kAraNa ke e laukika vyavahAra che, te mATe Apane kahevAnuM eTaluM ja che ke, ApanI kanakamAlA putrI A mArA navAhanane tame Apo. jethI teno vivAha mahotsava karI tene huM mArA sthAnamAM sthApana karI pitAnA caraNakamaLanI sevAmAM tatpara thAuM. arthAt dIkSA grahaNa karI huM mAro janma saphala karUM. - tyArapachI meM kahyuM, he mahArAja ! A saMbaMdhI Apane kaMI paNa kahevAnI jarUra nathI. Apane putrI ApavI emAM zI moTI vAta che? mArA prANa paNa ApanA svAdhIna che. te putrIne paNa dhanyavAda che ke, je ApanI putravadhU thaze. vaLI A pramANe saMbaMdha thavAthI zrI kevaLIbhagavAnanI vANuM paNa saphala thaze, kAraNa ke, temaNe kahyuM che ke, vaitADhayagirimAM je vidyAdharone cakravattI rAjA thaze te ja Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 141 kanakamAlAnA bhartA jANavA. mATe ApanA putra sivAya. hAlamAM bIjo kANu cakravattI thaI zake tema che ? A pramANe mArU vacana sAMbhaLI praphulla thayu che mukhakamaLa jevu evA te gadhavAhana rAjAe tarata ja sAmayaza nAme joSIne AjJA karI ke, vivAhanu lagna kayAre Ave che, te tame nakkI karo. lagna nirUpaNa joSIe sArI rIte caiAgAyeAganA tapAsa karI kahyuM. ke, he narAdhIza ! vaizAkha sudI paMcamInI rAtrIe mahu uttama prakAranu` lagna Ave che, mATe te murtta ApaNe. nakkI rAkhavAnu che. A pramANe lagna nirdhAryA bAda me' rAjAne kahyu ke, have mane javAnI tame AjJA Ape. jethI huM mArA nagaramAM jaI vivAha kAnI samagra sAmagrI taiyAra karAvu, he sutanu! pachI rAjAe mane AjJA ApI eTale tarata tyAMthI nIkaLI huM ahIM AvyA chuM. kanakamAlAnA vivAha mATe sAmayaza ane Adi tyayaza nAme gaMdhavAhana rAjAnA maMtrIo paNa mArI sAthe AvelA che, temaja AvatIkAle prabhAtamAM ja nakamAlAnA vivAha maheAtsava zarU karavAnA che, have ahI ApaNe zu' karavuM ? ema chatAM ApaNe A namAlA putrI eka ja che. ethI enI u52 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 surasuMdarI caritra apAra ApaNe prema che, vaLI ene prema citro upara thayela che. mATe je A eka putrIne paNa manerathI saMpAdana karavAmAM huM zaktimAna na thAuM te, he suMdarI! mArA jIvavA vaDe zuM ? zrI gaMdhavAhana rAjAe moTA gaurava sAthe pitAnA putra mATe A ApaNuM putrInI mAgaNI karI che, vaLI meM paNa tenI mAgaNIne svIkAra karI putrIne arpaNa karI che, mATe he mRgAkSI ! hAlamAM te mAruM vacana anyathA karavA mATe huM zaktimAna nathI. A kAraNathI meM tene kahyuM ke mAre meTuM dukha AvI paDyuM." citramAlAnI ciMtA he cirAga ! A pramANe pitAnA patinuM vacana sAMbhaLI mArI svAminI citramAlA paNa nisteja mukhavALI thaI gaI. ahA ! aneka prakAranA sukha vaibha chatAM paNa duHkharUpI tane prabhAva kevo che? vIryane pratibaMdha karanAra evA maMtranA prabhAvathI moTA moTA sarpo bhayabhIta thaI duHkhane AdhIna thAya che, temaja jaLanA saMga sivAya moTA moTA mAchalAo taraphaDIne prANAMta duHkhamAM AvI paDe che. temaja vaLI sapurUSe paNa adhamIonA sahavAsathI bahu duHkhI thAya che ane sukha samRddhithI paripUrNa evA moTA leke pitAnA upara atiduHkha AvavAthI bhAre bhayamAM AvI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 143 tema chatAM paNa dharya rAkhI citramAlA belI. he svAmin ! mArA hRdayamAM ema bhAse che ke, citravegano viraha thaze te jarUra te kanakamAlA potAnA prANe choDI deze, kAraNa ke, prathama meM ApanA AgamananI vATa jevA badala keTalAMka vacana kahIne kanakamAlAne dhIraja ApI che. have je te citraveganI vAta nahI bane te jarUra mArA kahevA pramANe thavAnuM. tyAra pachI amitagati belya. he suMdarI ! have A kaSTanA samaye mAre zuM karavuM ? kadAcit je A kanyAne huM na ApuM te gaMdhavAhana rAjA jarUra mArI upara rIsAyA vinA rahe nahIM. vaLI kevalIbhagavAnanA vacanathI te rAjAne kanakamAlA upara ghaNe Agraha thayo che. mATe have je hA kahIne tene na ApIe to AmAMthI meTo anartha jAge ane je te rAjA kopAyamAna thAya to ApaNe A vaitADhaya girimAM rahevuM paNa muzkela paDe. eTaluM ja nahIM paNa anya aniSTane ghaNe saMbhava rahe che. kAraNa ke, meTAnI sAthe vaira karavuM, e vinAzanuM ja mULa che ane tevA meTA zatrune utpana karavAthI dAvAnalamAM paDavA jevuM thAya che. je ajJa purUSe zatrune jAgrat karI te tarapha lakSya ApyA sivAya, pitAnuM abhISTa sAdhavA IcchatA hoya, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 surasu darI caritra tA tene nivRtti keAI divasa maLatI nathI, kAraNa ke, te zuSka ghAsanI gaMjImAM agni saLagAvIne tenI najIkamAM sanmukha pavananI laheramAM sUvA jevu che. mATe he suMdarI ! ApaNe A bAbatamAM bahu vicAra karavA jevuM che. vaLI ApaNe jo A kanyA gadhavAhana rAjAne nahI. ApIe teA tene balAtkAre paNa lIdhA vinA te cheADavAnA nathI, tA . pachI ApaNe pAte ja ApavI e vadhAre sAru kAraNa ke, ema karavAthI ApaNA sneha paNa uttare!ttara vRddhi pAme. ane jo A kanyA te rAjaputrane na ApatAM citravegane ApIzuM te| pachI ApaNA ane citraveganA prANa AkhAda rahevA muzkela che. mATe he mRgAkSI ! ahI have ApaNe bahu vikalpa karavAnI kaI paNa jarUra nathI, temaja tuM namAlAne samajAva ke, te citraveganA prema cheADI de. vaLI A nabhe vAhana rAjakumAra uttama kulamAM janmeleA che, priya vacana belavAmAM bRhaspatti samAna, samasta leAkeAnA manane AnaMda ApavAmAM bahu dakSa, parAkramamAM advitIya, dhai mAM sAgara samAna ane dAna ApavAmAM ka samAna, evA te peAtAnA pitAnI lakSmI vaDaeN vibhUSita che. temaja nabheAhavAhana kumAra samagra vaitADhaya girimAM rUpa, yauvana, kalA, vidyA ane nila guNaeN vaDe vikhyAta che. mATe ApaNA kulane lAyaka ane Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 145 kamaparaMparAthI prApta thayela te ja vara kanakamAlAne mATe lAyaka che. rUpa, yauvana, gAMbhIrya ane uttama guNe jenI aMdara rahelA hoya tevA lAyaka purUSane potAnI kanyA ApavI, paraMtu jevA tevAne kanyA ApavI nahIM. kanyAnI IcchA varanA rUpa tarapha hoya che, mAtAne vicAra e hoya che ke, mAre jamAI bahu vaibhava. vALa hoya te sAruM temaja kanyAne pitA potAnA jamAInI vidvattAne prasanna kare che. vaLI bAMdhava loke dhananI IcchA kare che, ane anya saMbaMdhI loke miSTAnnanA Irachuka hoya che. ema darekane bhinnabhinna abhiprAya hoya che, paraMtu te sarva abhiprAya A navAhana kumAramAM siddha thAya tema che. mATe have ApaNe bahu viDyothI bharelA bIjA puruSane vicAra karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. A pramANe amitagatinuM vacana sAMbhaLI citramAlAe mane kahyuM, he malate ! have hAlamAM ApaNe zI vyavasthA karavI? tyAre meM kahyuM, tame pite kanamAlAne vicAra sArI rIte jANe che, emAM huM zuM kahuM? pachI citramAlAe mane kahyuM, tuM kamakamAlAnI pAse jA ane guNa tathA deSanA varNanathI te bALA - anya puruSanI 10. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 surasuMdarI caritra IrachA kare che ke kema ? tema karavAthI tenuM tAtparya jarUra tArA samajavAmAM Avaze. vaLI temAM paNa tAre evI yukti karavI ke, bahu ja atizayokti bharelA guNe vaDe navAhana rAjakumAranI prazaMsA vadhAre karavI ane citraveganI jema bane tema niMdA karavI. ema karIne paNa navAhananI sAthe te bALa lagna kare tevuM kArya tuM kara. tyAra pachI meM kahyuM, he svAmInI ! zuM tuM pitAnI putrIne mane gata vicAra nathI jANatI? jethI mane A pramANe tuM Adeza Ape che? vaLI te anya puruSanI sAthe paraNavAnuM kabula kare te vAta to dUra rahI, paraMtu te AvI vAta sAMbhaLIne paNa jarUra pitAnA prANa choDI deze. A pramANe mAruM vacana sAMbhaLI ekadama teNInA netromAMthI kajajala sahita azrunI dhArAo vahevA lAgI, jethI tenAM gaMDasthala bhaI gayAM. mahAna duHkhanA AghAtathI vihala banI citramAlA belI, he bhadra! tuM je bele che, te ja pramANe mArA hRdayamAM paNa mane satya bhAse che. paraMtu hatAza vidhinA viparItapaNAthI ApaNA upara A ati duSkara dukha AvI paDayuM che, devanI AgaLa keInuM sAmarthya cAlI zakatuM nathI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 surasuMdarI caritra niraparAdhI e pelo mRgalo vanamAM zuSka ghAsa caratA hatA, tevAmAM tyAM keI eka pAradhInI jALamAM pakaDAI gayo. pAradhI Ama tema anya mRgonI zodhamAM phAMphAM mAratuM hatuM, teTalA arasAmAM te mRgalAe dAMtathI pAzane kApI nAkhyo ane kuTaracanAvALI te jALane pite bhAMgI nAkhIne ekadama jIva laI tyAMthI te nATho. AgaLa cAlatAM cetarapha bhayaMkara agninI javALAethI vyApta evuM eka bhayaMkara vana AvyuM temAMthI paNa potAne bacAva karI te mRgalo mahAmusIbate dUra nIkaLI gayo. samayamAM tyAM dhanuSabANa caDhAvI keTalAka zikArI leke taiyAra thaI ubhA hatA. teonA mArane paNa ati zIdhragatithI bacAva karI te AgaLa upara doDavA lAge; paraMtu chevaTe duHkhane mAryo te mRgalo aNadhAryo gabharATathI kUvAmAM paDyo ane tarata ja maraNa pAme. juo! pitAnA duHkhanA uddhAra mATe A mRgalAe keTalA upAya karyA ? paraMtu deva jyAM viparIta hoya tyAM puruSa prayatna zuM karI zake? A duniyAmAM sukha tathA duHkhane AdhAra te prAyaH devanA upara ja rAkhavAmAM Ave che, je ema na hoya te vasaMta RtumAM dareka vRkSo phalakUla ane patrAdikathI virAjIta thAya che, paraMtu keraDAnuM jhADa patra vinAnuM tevuM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 surasuMdarI caritra ne tevuM ja rahyA kare che, emAM vasatanA aparAdha kevI rIte gaNI zakAya ? sUryanA udyota dareka prANIone prakAza Ape che, paraMtu ghuvaDa pakSIne dekhavAnI zakti maLatI nathI, emAM sUryanA doSa kevI rIte kahI zakAya ? meghanA AgamanathI akhila bhUma`Dala zAMta thAya che, chatAM nira Mtara meghanu raTaNa karanAra cAtaka pakSInA sukhamAM tenI eka paNa dhArA paDatI nathI; temAM meghane DhASa kevI rIte ghaTI zake? A uparathI mAtra eTaluM samajavAnu` ke, pUrva upArjita karmanA anusAre lalATamAM je sukhaTTuHkhaneA aMka nirmANa karAyelA hAya che, tene anyathA karavAne phAI paNa samartha thaI zakatA nathI. ema samajI atyata zAkathI rUdana karatI peAtAna strIne joI amitagati AvyeA. hai su...darI! have rUdana karavAthI kaI paNu kA sare tema nathI; teA pachI zA mATe nakAmAM su pADavAM zuM tArA karatAM mane thADu' duHkha che ? paraMtu A anyathA karavAnI mArI zakti cAlatI nathI; vaLI me' A kAya' saMkha`dhI dIrghakAla sudhI ghaNA vicAra karyAM, anya kAI paNa upAya mane sUjhatA nathI, mATe have zrIguMddhi cheADI daine tu bhAvInA vicAra kara. D 'tu Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 149 ane navAhanane kanyA nahIM ApavAthI ApaNane keTalI hAni tathA keTale guNa che, tene huM vicAra kara. A kanakamAlA ApaNane bahu priya che, temaja ApaNe ene bahu mAnadaSTithI joIe chIe. mATe ApaNe ene A viSayamAM guNadoSa samajAvIzuM, eTale te ApaNuM vacana mAnya karaze. gurU ane vRddhajanenI AjJAthI ja kanyA pote bhartAne meLavI zake che. kAraNa ke, svayaMvarAdika paNa kula vRddhonI AjJA sivAya thatAM nathI. navAhana rAjakumArane eNIe joyo nathI, tyAM sudhI ja eNIne anurAga anya purUSa upara TakI rahyo che. kAmadevanA rUpane jItanAra te kumArane joyA pachI eNIne sneha enI upara ja thavAnuM che. emAM kaI paNa jAtane saMdeha nathI. he suMdarI! have ApaNe vika95 saMkalpa karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. he sutanu ! have kanakamAlAnI pAse jema bane tema tuM jaladI jA ! ane yuktipUrvaka tene tuM samajAva, A prasaMga banavAthI ApaNane kAMI paNa duHkha nathI. A pramANe amitagatinA kahevAthI citramAlA mane kahevA lAgI, semalate ! svAmInA kahevA pramANe tuM tyAM jaladI ja, ane temanuM vacana siddha Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 surasuMdarI caritra thAya evA koI paNa upAyo karIne kanakamAlAne tuM samajAva te sAMbhaLI tarata ja huM tyAMthI ubhI thaI ane kamakamAlAnA AvAsamAM gaI; te tyAM caMdana nAme tenI eka dAsI hatI; meM tene pUchayuM, hAlamAM kanakamAlA kyAM che ? teNIe kahyuM ke, e te A ApaNA prAsAdanA uparanA mALathI nIce utarIne nisteja mukhe ApaNA gRhaudyAna tarapha gaI che. te sAMbhaLatAM ja mArA manamAM evo vika95 thaye ke, jarUra eNIe alakSya rIte tyAM UbhA rahIne potAnA pitAnuM vacana sAMbhaLyuM haze, tethI ja vichAya mukha karI A bAlA udyAnamAM gaI haze, ema mArA samAjavAmAM Ave che. tyAM jaI te bAlA kaMI paNa AtmaghAtAdika virUpa na kare teTalAmAM, jaladI tyAM jaI huM tene nivAraNane keI paNa upAya karuM. ema vicAratI huM tenI pAchaLa cAlI ane cAre tarapha tenI zodha karatI huM te gRhaudyAnamAM gaI tyAM gADha tarUvarone lIdhe daSTi prasAra paNa sukhethI na thaI zake, tevA prakAranA latA maMDapa hovAthI ekadama tene patto mane lAgyo nahIM, tethI huM Ama tema pharavA lAgI. anukrame jotAM jotAM vizAla patrothI suzobhita evAM kadalIgRhane lIdhe bahu ramaNIya evA eka pradezamAM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 151 bahu patrothI chavAI gayelA eka tamAla vRkSanI nIce beThelI te bAlA mArA jevAmAM AvI. te prasaMge te bAlA pitAnA hRdayamAM kaMI paNa vicAra karatI hoya tema dekhAtI hatI. netromAMthI kharatAM skUla AMsuo vaDe tenAM gaMDasthala bhIMjAI gayAM hatAM. pitAne dhArelo vicAra pAra nahIM paDavAthI bahu duHkhane mAnatI ane bahu vyAkuLatAmAM AvI paDelI evI te kanakamAlA mArA jevAmAM AvI. vicAra karyo, pitAnuM ghara choDIne A ekalI ahI' udyAnamAM AvI che, mATe e mane na joI zake tevI rIte adRSTa rahI huM jouM. pitAnA pitAnuM vacana sAMbhaLI jAye che samagra vRttAMtane sAra jeNIe evI A bAlA zuM kare che? ema vicAra karI mauna mukhe gupacupa eka keLanA thAMbhalAnI pAchaLa rahI eka kSaNavAra huM tapAsa karUM chuM; teTalAmAM tyAM je kaMI hakIkata banI te tame sAMbhaLe. kanakamAlAne pazcAttApa bahu lAMbe ni:zvAsa mUkI kanakamAlA bAlavA lAgI have hAlamAM bahu saMka9pa vikalpa karavAthI kaMI paNa vaLavAnuM nathI. to zA mATe mAre nakAme kALakSepa karo? bahu vakhata ghaNe vicAra karyo chatAM paNa te ISTa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 surasuMdarI caritra jananI sAthe mAre puNyarahita ane durbhAgiNIne samAgama na thaye. te sarva hatAza durdevano ja vilAsa che. are! samAgamanuM sukha te dUra rahyuM, paraMtu tenA darzananI AzA paNa durlabha thaI gaI. tenA vigajanya duHkhane lIdhe phuTI jatuM hRdaya meM hajI sudhI dhArI rAkhyuM che, mATe he hradaya ! zuM hajI tane kaI paNa AzA che ke jethI kSaNamAtra dekhelA svAmInA viyAgarUpa vajana vaDe tuM bhedAyeluM che, chatAM paNa haju tuM jaladI phuTI jatuM nathI. - patine viraha karAvanAra evuM pitAnuM vacana sAMbhaLIne he hRdaya ! tuM zata khaMDa nathI thatuM; e uparathI huM ema mAnuM chuM ke, vajathI ja tArI ghaTanA thayelI che. mAtA ane pitAne paNa huM bahu priya chuM; e prakArane je garva mArA hRdayamAM hatA te paNa hAlamAM utarI gayo. he putrI ! "A kArya bahu sugama che, e saMbaMdhI tAre kaMI paNa viSAda kara nahIM," evAM vacane vaDe atyAra sudhI mane mArI mAtAe chetarI. he putrI ! jenI upara tArI IcchA haze, tenI sAthe tArUM lagna karAvIza." A pramANe pitAe kaheluM hatuM, chatAM paNa pitAnuM vacana temaNe Aje anyathA karyuM. mArUM vRttAMta jANatA chatAM paNa pitA je anyathA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 153 karavA dhAre che, teA pachI mArI manAvAMchita sapattinA sabhava karyAMthI thAya? huM hRdaya ! A pramANe tuM jANe che, chatAM paNa AzAne kema cheADatuM nathI ? jethI haju paNa ISTajananA samAgamamAM utkaMThita thayelA jIvitane tuM dhAraNa kare che ? peAtAnA svAminA tAbAmAM rahelA tAtanA paNa A bAbatamAM keAI prakAranA doSa nathI. kAraNa ke, leAkamAM paNa prasiddhapaNe A vAta sabhaLAya che ke, sevakabhAva e kharekhara duHkhadAyaka che. keTalAka paMDitAe sevAvRttine kutarAnI vRttisamAna kahelI che, para`tu teonu kahevu te yathArtha nathI. kAraNa ke; kutarA tA pUMchaDA vaDe peAtAnA pAlakane prIti upajAve che ane sevaka tA mastaka vaDe cATupaNuM kare che. mATe bhRtyavRtti bahu kaThina che ane temAM kAI paNa prakAranuM sukha nathI. sevakane svapnamAM paNa sukhane! prasa`ga maLatA nathI; kAraNa ke, jo te cainamukhe rahe te mUkha Thare che. bAlavAmAM kuzaLa hAya tA te vAcAla gaNAya che, kSamA vaDe thADu khele teA te khIcchu gaNAya che. keAInuM vacana sahana na kare teA te ghaNuM karIne ulla'Tha gaNAya che. te svAmInI pAse rahe te uddhata gaNAya che ane jo dUra rahe te sAmAnyatAmAM lekhAya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 surasuMdarI caritra mATe sevAdharma e ghaNe gahana che ane te gIene paNa agamya che. have ahIMyAM mAre pitAne doSa kADhavAne nathI.. jo ke, rU5 vaDe kAmadevanA svarUpane jItanAra hoya, yadyapi sarva saMpattiothI saMpUrNa hoya. athavA uttama vaMzamAM utpanna thayela hoya, kiMvA idrasamAna vibhUtivALo hoya te paNa manavAMchita evA te puruSane cheDI huM anya purUSa tarapha dRSTi karuM nahIM. he hRdaya ! e je tAro nizcaya hoya te zA mATe tuM vilaMba kare che ? ati durlabha e A prasaMga tane prApta thaye che, ema jANIne he hRdaya ! ciMtita arthamAM tuM ughukta. thA, jethI nirvidhrapaNe tArI ISTa saMpatti tane siddha thaze. ema karavAthI gaMdhavAhana rAjA paNa mArA pitAne kaI paNa prakAre doSa kADhaze nahIM, temaja duHsaha evA mArA viga duHkhane paNa vinAza thaze. he citravega ! A pramANe bahu vikalapa karIne te bALA maraNane nizcaya karI tamAlavRkSanI upara caDhI. maraNuM sAhasa bAlAnuM A sAhasa joIne mAruM zarIra ekadama kaMpavA lAgyuM; meM belavAne ghaNee prayatna karyo paNa Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 155 mArI jIbha cAlI zakI nahIM; mArA zarIranA sarva saMdhIo sthira thaI gayA. tyArabAda kanakamAlA tamAla vRkSanI zAkhAe caDhIne pitAnA oDhavAnA vastrane eka cheDe zAkhAe bAMdhe ane bIje cheDe pitAne gaLe bAMdhyo. tyArapachI te kSamApUrvaka bAlavA lAgI, he jananI! bAlyAvasthAthI AraMbhIne je kaMI mArAthI tAro aparAdha karAyo hoya te sarvanI tAre mArA upara kSamA karavI. he tAta! snehane lIdhe prathama je kAMI Apane meM kaleza Apyo hoya, te sarva mArA aparAdhanI hAlamAM Apa kSamA karaze. kAraNa ke, have huM paralokamAM prayANa jananI samAna hArdika nehane dhAraNa karatI evI he semalate ! tAre paNa je kaMI aparAdha mArAthI karavAmAM Avyo heya tenI tAre paNa kSamA karavI. uttama snehane dhAraNa karatI evI he sakhIo ! je kaMI mArAthI Apane avinaya karAyo hoya tenI tamArI pAse huM kSamA mAguM chuM. kSaNamAtra dRSTigocara thayelA ane hadayanI aMdara rahelA evA he vallabha ! Apa mAruM vacana sAMbhaLe? he svAmina ! prANa tyAganA samaye mAre kaMIka prArthanA karavAnI che. tamArA samAgamathI rahita evI meM maMda bhAginIe Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 156 - surasuMdarI caritra A janma te vyatIta karyo, paraMtu te svAmin ! anya "bhavamAM tame ja mArA prANezvara thaze. he svAmin ! anya paNa mAre Apane kahevAnuM che. - jo ke, A mArUM vacana bahuja niSkara che, te paNa ApanI Apattine dUra karavA mATe khAsa mAre kahyA vinA cAle tema nathI. mArA prANathI paNa adhika priya evA he svAmin ! mArA hRdayamAMthI have tame nIkaLI jAo. kAraNa ke, meM gaLAmAM pAza nAkhe che, tethI have kaMThanA rodhathI tame pachI nIkaLI zakaze nahIM, mATe jaladI tame cAlyA jAo. huM mAnuM chuM ke, duSTa daivane mArA maraNa saMbaMdhI bIju kaMI paNa kAraNa maLI zakayuM nahIM; te mATe tamArI sAthe mArA darzanane yoga teNe karyo. he vana devatAo! kRpA karI mAruM eka vacana tame sAMbhaLe. ApanA prasAdathI janmAMtaramAM paNa kSaNamAtra elo ane ISTa e purUSa mane prApta thAo, paraMtu anya kaI na thAya evI huM pratijJA karuM chuM. ema sarvanI kSamApanA mAgI teNIe pitAne deha te zAkhA uparathI ekadama nIce mukhe labaDate mUkyA. te samaye AkAzavANI thaI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 157 - AkAzavANI ' he bhadre ! bahu utsuka thaI tuM AvuM sAhasakArya mA kara! mA kara !! te citravega ja tAro bhartA thaze, emAM keI paNa saMdeha nathI. he suMdarI! teja lagnanA divase tenI sAthe tArUM pANigrahaNuM thaze; mATe e saMbaMdhI kiMcit mAtra paNa tAre viSAda karavo nahIM, ema AkAzavANa thayA bAda tarata ja tene pAza. tuTI gaye; eTale huM paNa bhayamAMthI mukta thaI ane mArUM zarIra paNa zuddhimAM AvyuM, jethI huM tenI pAse gaI. tyArabAda te kanakamAlA mane joI lajita thaI nIce mukhe joI rahI. pachI meM kahyuM ke, he putrI ! tArAM mAtApitA vigerene bahu duHkhadAyaka evuM A sAhasa karavuM tane yegya nathI. vaLI AtmaghAta kara, e meTuM pApa gaNAya che. jee mehabuddhithI mujhAIne ApaghAta kare che, teo bahu duHkhI thAya che, eTaluM ja nahIM paraMtu tene. cirakAla narakanI vedanAo sahana karavI paDe che. AtmahatyAthI thayelA pApanI nivRtti thavI bahuazakya che, jethI te AtmahatyA vAlepasamAna gaNavAmAM AvI che. te pachI AvI asahya vedanAonI AgaLa. A tArU duHkha zA hisAbamAM che? tethI tuM sva5. duHkhane mATe A akRtya karavA taiyAra thaI hatI. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -158 . surasuMdarI caritra zrIniMdra bhagavAne kahelA, mokSa sukhanA kAraNabhUta evA vizuddha dharmanA svarUpane viSayamAM vyAmUDha thayelo je prANI jANatuM nathI, te manuSyalokamAM ati nidita e AtmaghAta karavAmAM bIlakula vicAra karatA nathI. - arthAt te AtmaghAta kare che. paraMtu te subhaga ! tuM kaMI tevI ajJAta nathI, jethI A akRtya tAre karavuM paDe che? dharmanI vAta te hUra rahI. paraMtu temAM paNa Ama karavAthI keTalI kharAbI dekhAya ? vaLI tArAM mAtApitAne A vAta sAMbhaLIne kaMI duHkhano pAra rahe kharo ? tyArabAda te belI. he aMbe ! AvA asahA duHkhanA samaye amArA sarakhAMne maraNa sivAya anya upAya che karavuM ? - vallabhane viraha veThavA karatAM maraNa karavuM, e kaMIka sAruM che. kAraNa ke, viraha duHkha amane bahu ja asahya lAge che. maraNanuM duHkha te eka ja vAra che, ke jethI sarva duHkha tenI aMdara samApta thAya che. mATe enI zreSThatA amane mAluma paDe che. tyArabAda meM teNIne pUrvokta sarva vRttAMta nivedana karyuM. vaLI pharIthI paNa meM kahyuM ke, he putrI ! hAlamAM tAruM parihAsa thAya tevuM karavAthI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra zu? pachI teNIe lajajA cheDI daIne mane kahyu A janmamAM te anya purUSanA hAtha mArA hastakramalamAM lAge te vAta khIlakula tamAre samajavI nahI. 159 te sAMbhaLI kicit hAsya karI huM' khAlI; devatAnA vacanathI tArA dhArelA maneAratha siddha thaze, paraMtu tArA pitA gadhavAhana rAjA pAsethI kevI rIte chuTA thaze? ema te mananA saMvAda cAlatA hatA, tevAmAM pharIthI AkAzavANI thaI, tamAre have bahu vikalpa karavA nahIM, prathama mArU. eka vacana tame sAMbhaLeA ! A bALAnA pitAne kahe ke, me' bahu prakAre samajAvI, tyAre kanakamAlAe kahyuM che ke, pitAjI je pramANe AjJA kare te sa mAre sarvathA mAnya che. sAmalatA ahIthI jaI vaLI A bAbatamAM jo sArU' thaze to te pitAnI ja zAbhA kahevAze; mATe niHzaMka thaI Apa tenAM lagnAdika kAryAM kare! ane ema karavAthI anukrame Apane koipaNa prakAre harakata Avaze nahI." A pramANe devatAnuM vacana sAMbhaLI hai citravega ! amane bahu ja sASa thayeA, pachI me teNIne kahyuM. hai putrI! tArA manAvAMchita atha mAM tAre kAipaNa sadeha karavA nahI, tevA prakAranA kapaTa vaDe paNa peAtAnA pitAnu Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 surasuMdarI caritra vacana tAre mAnavu' ane A pramANe devatAnu vacana khIjA keAInI AgaLa tAre kahevu' nahI.. kAraNake, A vRttAMta jo rAjAnA jANavAmAM Ave, tA te virUpa AcaraNa kare. eTalA mATe A vAta chupAvI rAkhavI, kemake, A vAta jo pragaTa thAya tA leAkaparaparAe rAjA paNa te vAta jANI jAya ane avazya te rAjA tArA svAmInuM azubha karyA sivAya rahe nahI. tyAra bAda namAlA belI. huM aMbe ! tamArU vacana satya che, emAM kAI prakAranA sadeha nathI. mATe have tame veLAsara ahIthI padhArA ! ane A khAkhatanA udyama karA! ahI' bahu kahevAnI kaMIpaNa. jarUra nathI. te sAMbhaLI huM tarata ja tyAMthI nIkaLI citramAlAnI pAse gaI ane tene kahyu.. me' kanakamAlAne bahu prakAre samajAvI eTale teNIe kahyuM che ke; mArA pitAnI yAnamAM Ave ane je pramANe mArI mAtA mane AjJA karaze, te pramANe vatta vAne huM taiyAra chuM. mArA mAtA pitAne je anukula haze, te mane paNa anukula ja che; emane je rUce te mane paNa rUceluM ja che, emAM mane pUchavAnI kaI paNa jarUra nathI. vaLI mArA pitAnA je rIte abhyudaya thAya ane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 161 temane koI paNa prakAranI Apatti Ave nahI, te pramANe mAre paNa karavuM. anyanI mArUM zI jarUra che ? A pramANe sAMbhaLI citramAlA peAtAnA pati pAse gaI ane sarva vRttAMta temane nivedana karyu, tai sAMbhaLI amitagati bahu khuzI thaI khelyA. ahA ! pitRbhaktimAM snehavALI mArI putrIe bahu sArU' karyuM, A uparathI enA vacana tathA vijJAna ane dAkSiNyatAnI utkRSTatA keTalI che, te spaSTa dekhAi Ave che. saMtati AvI vinayavALI ja hAvI joie. lagna mahotsava rAjA ane amAtyama Dala vigere sarva maLIne teoe te kanakamAlAnA zubha lagna mATe prabhAtakAlamAM A mATeA utsava prArabhyA che, jethI sava`lAkAmAM mahAn AnaH thaI rahyo che. AvA prasaMga joI huM citravega ! tamArU hRdaya zAMta karavA mATe kanakamAlAnA kahevAthI huM ahIM AvI chuM. have ApanA manamAM Ape kAIpaNa prakAranA saMzaya karavA nahI. ema kahevA mATe khAsa mAre ApanI pAse Avavu' paDyuM che. hai sudara ! A ati uttama lagnanI vAta sAMbhaLIne tamAre bilakula mana dubhAvavu nahIM. kAraNa ke devanu 11 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 surasuMdarI caritra vacana keAI divasa mithyA thAya nahIM; mATe te kanakasAlA tamane ja peAtAne varavAnI che. A pramANe he nAtha ! khAsa kanakamAlAe mArA sukhathI Apane kahevarAvyuM che. vaLI vizeSamAM teNe kahyuM che ke, tamane mUkIne anya purUSanA hAtha mArA hastakamalane A janmamAM teA aDaka vAnA nathI. jo te devanuM vacana satya thaze, tA huM mArA peAtAnA prANane dhAraNa karIza, anyathA maraNu eja mArU zaraNu che. A mArA satya nizcaya che. kAraNu ke uttamajanA peAtAnI pratijJAnA tyAga karatA nathI. "samudramaMthana karatAM temAMthI kAlakUTa viSa nIkaLyuM. tenA kAI paNa grAhaka na maLyeA, tyAre za kare tenA svIkAra karyo ane te tyAjaya che, chatAM paNa hajI tenA temaNe tyAga karyAM nathI. peAtAnA khAsa pIThabhAga upara dhUma-kAcabAe pRthvIne dhAraNa karI che. te paNa tenA asahya bhArathI kaTALI tenA tyAga karatA nathI. samudra paNu duHkhe vahana karI zakAya tevA vaDavAgnine hamezAM dhAraNa kare che, paraMtu tenA tyAga karatA nathI. enu` kAraNa mAtra eTaluM ja che ke, sujJa janA peAte svIkArelI pratijJAnA bhaMga karatA nathI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra huM supratiSTha ! sAmalatAnu' vacana vakhate mArUM hRdaya kaMIka svastha thayuM, vicAra karyA. 163 sAMbhaLavAthI te tyArabAda meM kevalI bhagavAne A pramANe kahyu che, pUrvabhavanA snehathI badhAyelI bhAryA A janmamAM manuSyane prApta thAya che, mATe te vacana kharAkhara sa'bhave che, paraspara ekabIjAnA darzanathI amArA gADha anurAga pragaTa thayA che. vaLI leAkapravAda sabhaLAya che ke, jAtinuM smaraNa karanArA dareka manuSyeAnAM netro priyanu darzana thavAthI vikasvara cAya che ane dveSInuM avalAkana karavAthI tarata mI'cAI jAya che. mATe A vAta satya thavAnI che. paraMtu A prasa'ga banavA mane bahu ja duTa lAge che. kAraNa ke, rAjakumAre paraNelI strI mAre svAdhIna kevI rIte thAya ? athavA daivagati khaLavAn che. asaMbhavita kA paNa saMbhavita dekhavAmAM Ave che. je vastunA asaMbhava mAnavAmAM Ave, te vastu paNa pratyakSapaNe dekhavAmAM Ave che. arthAt je thavAnu hAya che, te lAkha upAye paNa thAya che. jemake, nALIeranI aMdarathI miSTa jaLa nIkaLe che te sarva lekeAne vidita che; para`tu te pANInA praveza temAM kevI rIte thayA haze, tenA khyAla karavA paNa khaDu azakaya che. temaja je vastu javAnI thAya che, te kAIpaNa prakAre Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 - surasuMdarI caritra rahI zakatI nathI, jemake hAthIe gaLelA koThAnI AkRti akhaMDita rahe che, chatAM tenI aMdara bhAga sarvathA naSTa thAya che. arthAt te kaThAnA garbhane javAnuM keIpaNa chidra. hetuM nathI, chatAM paNa javAnI vastu jAya che ane thavAnuM heya te thayA kare che. ema vicAra karI meM semalatAne pAnanuM bIDuM ApyuM ane kahyuM, he aMbe ! have je kaMI A bAbatamAM navAjunI bane tenI khabara tamAre pote AvIne mane ApavI. semalatAe paNa kahyuM, | he subhaga ! A kArya saMbaMdhI Apa kaI prakAranI ciMtA karazo nahIM. ApanA kAryamAM huM hAjara chuM, ema kahI te praNAma karI potAnA sthAnamAM vidAya thaI svapnane artha tyArapachI bhAnuga che. prathama joyelA te svapnane lezamAtra keI paNa arthane meM nizcaya karyo che, tenuM tuM zravaNa kara ! prathama je te puruSanI mAlA jeI, te A kanakamAlA samajavI, teNIne je rAga te tenuM grahaNa jANavuM, vaLI teNInI je aprApti te tenuM lagna jANavuM. ATalo artha huM spaSTa samajI zako chuM ane bAkIne artha spaSTa rIte mArA samajavAmAM Avyo nathI. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 165 vaLI kaMIka sAdhAraNa artha jANuM chuM, te paNa tuM sAMbhaLa. keIpaNa purUSe upAya vaDe te puSpamAlA tane pAchI ApI, tema te kanakamAlA paNa punaH tane prApta thaze. te mAlA tArA hAthamAMthI paDI gaI, te uparathI te kanakamAlA bahu durdhara evI Apattine pAmaze. temaja te ApattithI keIpaNa purUSa tenuM saMrakSaNa karI punaH tArI pAse lAvI mUkaze. | mATe te svapnane pariNAma bahu sAro che. ema meM nizcaya karyo che. te sAMbhaLI meM tene kahyuM. he subhaga ! Ape je nizcaya karyo che, te barobara che. kAraNa ke A artha ghaTe che, paraMtu A lAbha siddha the e ghaNe ja durghaTa che. te sAMbhaLI bhAnavega belyo. he mahAnubhAva! je deva anukula hoya to A lekanI aMdara evI koI paNa vastu nathI, ke je prApta na thaI zake ? ema mAruM mAnavuM che. lagnadivasa | he supratiSTha! A pramANe pratidina tenI sthAnA vinodane lIdhe tenI prAptinI AzA vaDe keTalAka divaso mArA cAlyA gayA. anukrame lagnadivasa najIkamAM AvyuM, tyAre vidyAdharonA parivArathI suzobhita ane baMdhujanane samudAya Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 rasuMdarI caritra jenI sAthamAM rahelA che evA nabhAvAhana rAjakumAra moTA utsavasahita namAlAne paraNavA mATe tyAM Avye. eTalAmAM pacamI tithi paNa AvI paheAMcI. tyAre aparAnta kALanA samaye mArA hRdayamAM vikalpa utpanna thayeA. are ! te devatAnuM vacana zu' ahIM. vRthA thaze? athavA kai paNa tenA kahevA pramANe cinha dekhAtu nathI. mATe mane te ema ja lAge che ke, te khanavu. muzkela che, temaja sAmalatAnuM kahevu. paNa sa` vRthA thayuM. ema vicAra karatAM mArU` hRdaya ekadama udvegathI gherAI gayuM; ane kAipaNa prakAre mAruM dhairya raghu nahI'. tethI huM te nagaramAMthI bahAra nIkaLyA ane asvastha citte te udyAnamAM gayA. tyAra pachI prathama meM jyAM AgaLa teNIne joI hatI, teja hIcakAvALA vRkSanI nIce jaI hu beThA. pachI huM vicAra karavA lAgyA, have mAre zu karavu' ? yeAgyAyeAgya kAryanA vicAra karyA sivAya koIpaNa sAhasa kArya karavuM nahIM. vyavahAramAM nipuNa evA kAi paNa purUSe lAbhabuddhithI sAhasakArya karavuM nahIM. kAraNa ke, avivekI purUSa! atizaya Apattionu sthAna thaI paDe che. vicArava'ta purUSane dareka sa'pattie anyanI preraNA sivAya Ape|Apa pote ja prApta thAya che. kAraNu Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 167 teo guNAnurAgiNI heya che." mATe mAre ahIM vivekI thavuM joIe. ema meM vicAra te karyo, paraMtu cittanI vyAkuLatane lIdhe huM anucita vikalpa karavA lAgyA. durvikala5, are ! mArA dekhatAM mArI strI pArakAnA hAthamAM gaI ane devavANInI AzAmAM paDI rahIne meM kaI jAtano upAya paNa karyo nahIM. vaLI hAlamAM koIpaNa anya upAya karavAnI mArI zakti nathI. temaja A pramANe kArya thayuM te paNa mAre tenA pratye gADha baMdhAyelo anurAga keIpaNa rIte tuTatuM nathI. ulaTa pratisamaye virahane lIdhe saMtApa vadhato jAya che. temaja jene lAbha thavo azakaya hoya che, te manuSya upara je purUSa anurAga kare che, te nAnI taLAvaDInA pANInI mAphaka pratidivasa zeSAI jAya che, mATe duprApya vastunI vAMchA karavI te duHkhajanaka che. Aja sudhI priyAne samAgama thaze, evI AzA mane choDatI nahotI, paraMtu Aje te te saMbaMdhI sarva mAro vicAra nimaeNla thaI gayo. jethI mAruM hRdaya pracaMDa duHkhathI gherAI gayuM, have mAre tene kevI rIte sthira rAkhavuM, tenuM paNa mane bIlakula bhAna rahyuM nahIM. tethI ciMtA karavA lAgyuM ke, have mAre zuM karavuM? athavA ahIM bahu vikalpa saMkalpa karavAnI jarUra Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 surasuMdarI caritra nathI. kAraNa ke, meTA viraha duHkhane zAMta karavAmAM prANa tyAga kare eja yeAgya upAya che. jo ke, vivekI evA uttama purUSane A AtmaghAta karo e ucita nathI. kAraNa ke, "AtmaghAta karanAra prANa mahApApI gaNAya che." te paNa mAruM jIvita teNInA virahathI rahI zake tema nathI. " mATe teNInA AMdolanathI pavitra thayelA A tarUvaranI ja zAkhAe pAza vaDe mArA dehane bAMdhIne huM mArA prANa tyAga karUM, anyathA duHkhanI zAMti thavAnI nathI. ahe! huM keNa? ane kayA raste cAlanAra ? chatAM AvA adhama mArganuM mAre smaraNa karavuM, sarvathA aghaTita che. paraMtu virahI purUSa dharmAdharmane dekhI zako nathI. ghuvaDa vigere prANIo AMkha hevA chatAM paNa divase dekhI zaktA nathI, arthAt divase AMdhaLA hoya che. temaja keTalAka anya prANIo rAtrIe dekhatA nathI. vivekarUpI netra vinAne kAmI purUSa to teo banethI vicitra paddhatino hoya che. kAraNa ke, kAmathI aMdha banela purUSa te rAtrI ane divase bIlakula dekhI zakato nathI. vaLI kartavya ane akartavyamAM mUDha banele purUSa Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 169 pitAnuM hita sAdhI zakatA nathI. temaja pApakarmamAM udyakta thayelAone dharmaprApti durlabha thaI paDe che. jeonuM hadaya pAkiyAmAM Asakta hoya, teonA cittamAM dhArmika kathAo balakula sthAna pAmatI nathI. gaLImAM raMgelA vastra upara kuMkumano raMga caDhAvavo keI dhAre te paNa te caDhI zakato nathI." ahIM Azcarya e che ke, AvA buddhimAn purUSa paNa AvAM adhama janane lAyaka kArya karatAM bIlakula acakAtA nathI. AnuM mUla kAraNa te mAtra viSayavAsanA ja che, jethI A uttama manuSya deha maLavA chatAM paNa tuccha vastunA mehathI kevI pApapravRttimAM paDavuM paDe che ! kumArgamAM paDelA prANIo pApakAryomAM purato prayAsa kare che, temaja keI sajanane prasaMga prApta thAya chatAM paNa teo dharmanuM AcaraNa karatA nathI. e moTuM eka Azcarya A manuSyalokamAM jovA maLe che. svAbhAvika prApta thayelA dUdhano tyAga karI keTalAka jane viSapAnamAM rUcI dharAve che. mUDha purUSanI buddhi pApanuM ja AcaraNa kare che. he bhavyAtmAo ! jenA hRdayamAM bIlakula dayA na hoya tevo adhama purUSa pApa karatAM chevaTa sudhI aTakato nathI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 surasuMdarI caritra jenA hRdayamAM dayA hoya che, te madhyama buddhine manuSya jyAre ApattimAM AvI paDe che, tyAre pApAcaraNa, cheDI de che. te pitAnA prANa chuTI jAya te paNa sajajana purUSa samudra jema kAMThAne tyAga karI AgaLa cAlI zakato nathI, tema potAnA sadAcArane tyAga karavA samartha thata nathI. arthAt pitAnI kulamaryAdA choDato nathI. pApI purUSe pApamAMne pApamAM rakhaDayA kare che. udaramAM rahelA annane pacAvanAra jaTharAgni heya che, vRkSanAM phala paNa potAnA samaya pramANe pAkI jAya. che, temaja rAjA paNa kumaMtra vaDe vipAkadazAne anubhave. che ane pApI purUSa pitAnA pApa vaDe bahu duHkhI thAya che. A saMsAranI aMdara keI paNa jIva keI paNa kAraNane lIdhe haMmezAM prAye duHkhI ja hoya che. emAM kaMI navAI jevuM nathI. je nirdhana hoya che, tene haMmezAM dhananI ciMtA rahyA kare che. jenI pAse puSkaLa dravya hoya che, te tenuM rakSaNa karavAmAM atyaMta vyAkuLa rahe che. je strI vinAne hoya che, te cAre tarapha strI mATe phAMphAM mAryA kare che ke, have huM kaye upAya karuM te mane strI paraNavA maLe, ema tenI buddhi vicAra karyA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171. surasuMdarI caritra jene strI maLI hoya che, te vicAre che ke, mAre have prajA kayAre thaze? ane te paNa abhigraha pUrNa thayA. bAda paNa haMmezAM aneka rogothI te pIDAyA kare che. paraMtu kaI paNa mAnava kaI paNa samaye sukhI jovAmAM AvatuM nathI. huM paNa A asahya evA viraha duHkhathI atyaMta pIDAuM chuM. to have mAre pUrvokta vicAra ja kAyama rAkha ThIka che. ema nizcaya karI te vRkSa upara huM caDhI gaye ane gaLe pAza nAkhI kahevA lAgyo. re daiva ! chevaTanI huM tane ATalI prArthanA karuM chuM ke, durlabha evA manuSya upara mAro sneha keI janmAMtaramAM paNa tAre karAvavuM nahIM. prANI mAtra rAgathI baMdhAya che, ane te baMdhanamAM, paDayA bAda bahu adhama gatine prApta thAya che. dareka dukhe rAgathI utpanna thAya che. vaLI te duHkhane svAdhIna thayeluM prANI keIpaNa ThekANe sthira buddhithI zAnta thatuM nathI. paraMtu niraMtara duHkhamAM ja potAnI sthiti gujAre che. have A saMbaMdhI mAre kaMIpaNa vicAravAnuM rahyuM nathI. kAraNa ke, te kevalIbhagavAnanuM vacana, AkAzamAM thayelI te devavANI ane te svapna A sarvanI upara AdhAra rAkhI Aja sudhI priyAnI AzAmAM meM mArA divase vyatIta karyA. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '172 surasuMdarI caritra paraMtu he deva! hAlamAM te vacanAdika sarve te vRthA karyA ema kahI tarataja meM mArA dehane adhamukhe tyAM - laTakato karyo. pachI zarIranA bhArathI gaLAnI aMdara rahelo pAza - sajajaDa besI gayo. jethI mAro kaMTha rUMdhAI gayo. nADIo kheMcAvA lAgI. aMgamAM sarvatra vedanAo prasaravA lAgI. netranuM teja maMda paDI gayuM. pavanane saMcAra baMdha paDavA lAgyA. hAthapaga vagere avayava astavyasta thaI gayA. udara paNa vAyuthI bharAI gayuM. Indriyone viSaya baMdha paDI gaye. anukrame tanyazakti bahu kSINa thaI gaI. ema sarvathA duHkhothI huM gherAI gaye. tyAra bAda supratiSTha! indriyane vyApAra baMdha paDavAthI bebhAna hAlatamAM huM paDa hatuM, teTalAmAM kaMIka cetanAmAM hovAthI eka zabda mArA sAMbhaLavAmAM Avyo. ' he bhadra! kAyara puruSee AcaravA lAyaka AvuM sAhasakArya karavAne tuM lAyaka nathI. mATe sarvathA A -kArya tAre nahIM karavuM joIe. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 103. devatAone durlabha evA A manuSyadehane AvA akAnu' AcaraNa karI zA mATe tuM naSTa kare che ? are ! A mAnavabhava mahApuNyathI prApta thAya che. aneka pUrva bhavAmAM upArjana karelA puNyanA. udayathI atyaMta durlabha evA A manuSyajanma prApta thAya che. chatAM AvA tuccha kAne lIdhe tenuM kaMipaNa sAtha kapaNuM karavAmAM na Ave, te te puruSanuM jIvana asAra che. arthAt A manuSyabhava pAmI teNe kaMipaNa karyu" gaNAya nahI. pAzanA cheda jyAre te divya zabda nahI' jevA mArA sAMbhaLavAmAM AnyA; teTalAmAM kAIka puruSa tyAM AnyA ane vRkSanI zAkhAe mane laTakatA joI ekadama teNe mArA gaLAnA pAza kApI nAkhyuM; temaja mane sAcavIne nIce suvADIne ThaMDA pavana nAkhavA lAgyA. tyArapachI te puruSa himasamAna zItala evA pravAhanuM pANI lAvI mArA zarIre si'cana karavA lAgyA, tethI mAru hRdaya pharakavA lAgyuM ane kaika zuddhinAM cihna dekhAyAM. pachI teNe dhIme dhIme mArA sarva aMganuM mana . karyuM. te vakhate mArAM netra mUrchAthI mIMcAI gayelAM hatAM. temaja svapna samAna khAdya sthitine hu* anubhavatA hatA. pachI mane teNe upADIne sukeAmala padmaveAthI racelI zayyAupara sAcavIne suvADI dIdhA. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ahe ! sajjana puruSA nirapekSa buddhie kevA upakAra kare che? A duniyAmAM AvA satpurUSo bahu viralA hAya che. -174 A duniyAmAM saMgrAmanI aMdara jaya meLavanAra zUravIra purUSaSa hajArA vidyamAna che. temaja dareka sthaLe vividha vidyAenA jANakAra se'kaDA purUSA STigocara thAya che. vaLI RddhimAM kubera samAna athavA tethI adhika paNa lakSmIvAn purUSA A sRSTimAM ghaNA jovAmAM Ave che. paraMtu duHkhathI pIDAyelA anya mAnavane sAMbhaLIne athavA joine jemanuM mana tadAkAra thai jAya tevA satpurUSA A jagatamAM pAMca ke cha jovAmAM Ave che. arthAt mahu cADA hAya che. ', vaLI pharIthI te satpurUSe pavanAdika aneka prakAranA bahu zItala upacAra karyA, tethI mArI keTalIka vedanA zAMta thaI. tyArapachI kSaNu mAtramAM huM sAvadhAna thaI gayA ane mArAM netra ughaDI gayAM. te samaye tyAM beThelA uttama saMsthAnavALA ane bharayuvAvasthAne zeAbhAvatA sAkSAt kAmadeva samAna eka bhavya purUSa mArA jovAmAM AvyeA. te purUSe mane kahyuM, huM bhadre ! have Apane kayAM pIDA thAya che ? meM mArA kaDha khatAnyA, tyAre teNe manAdika upacAra vaDe mArA kaThanI pIDA paNa dUra karI. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 surasuMdarI caritra mArI sarva pIDAo dUra thavAthI huM sAvadhAna thaye. paraMtu virahAnalanI pIDAthI mArAM aMgo baLatAM hatAM, mukhamAMthI meTA zvAsa cAlatA hatA ane viraha saMbaMdhI khedane lIdhe mAruM hRdaya bahu vyAkula hatuM. puruSane upadeza viraha duHkhane lIdhe mukhanI kAMti bahu ja jhAMkhI thayelI ane netromAMthI azrudhArA cAlu hatI. temaja hastatalamAM lamaNAno bhAga sthApana karI zUnyanI mAphaka mane beThelA joI te dayAlu purUSa che . he suMdara ! tArA sarakhA uttama purUSane kugatinA dvArabhUta ane adhama purUSoe Acarela e Atmavadha kare ucita nathI. kAraNa ke, uttamapurUSo ApatkAlamAM vyAkula thatA nathI. vipatakALamAM dharya rAkhavuM. abhyadanA samaye kSamA rAkhavI. sabhAnI aMdara bolavAmAM dakSatA rAkhavI. raNasaMgrAmamAM parAkramanI buddhi rAkhavI. IcchA rAkhavI hoya to mAtra yaza meLavavAnI rAkhavI. dharmazAstranA zravaNanuM ja vyasana rAkhavuM. A saghaLI pravRttio mahAtmAone svabhAva siddha hoya che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 surasuMdarI caritra he mahAzaya ! tuM koNa che? tArA pitAnuM nAma zuM? tuM kayAMthI AvyuM che? gaLe pAza nAkhavAnuM tAre zuM kAraNa ? he suMdara ! tuM gADha zekamAM zAthI AvI paDe che? niraMtara bhAre athupAta zA mATe kare che? A pramANe tenAM vAkya sAMbhaLIne prathama te meM meTA nizvAsa mUkayA, pachI meM kahyuM. he sutanu ! vRthA A vArtA kahevAthI zuM phala ? jenA kahevAthI kaMIpaNa guNa thAya te te kahevuM yogya gaNAya. anyathA phatarAM khAMDavAnI jema kahevAthI kaMIpaNa phala nathI. badhiranI AgaLa vArtAlApa karavo te vRthA che. pANI valovavuM te paNa artha vagaranuM che. azakya evI koIpaNa vArtA pitAne iSTa hoya, paraMtu te anyanI AgaLa nirarthaka vyakta karavI te phatarAone khAMDavA samAna niSphala thAya che. he mahAzaya ! potAnuM kArya prAye nAza pAmyA pachI te kahevAthI paNa tene nivAraka keNa thaI zake ! pANI gayA pachI pALa bAMdhavI ethI ze guNa thAya ? arthAt zrama sivAya anya kaMIpaNa phala nathI. maraNa thayA bAda manuSyane sudhAmaya aMbupAna karAvavuM zA kAmanuM ? Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra janmAMdha prANIonI AgaLa vastrAdika alaMkArAnI zeAbhA dekhADavAthI emane ze| AnaMda upajavAnA che ? samudranI aMdara vRSTipAta thAya tA paNa tethI javAtmAone zu' phala thaI zake ? 177 temaja pANI gayA pachI tene rokavA mATe jee pALa bAMdhavAnA zrama uThAve, tenuM kaipaNa phUla nathI. mAre paNa have ApanI AgaLa vArtA karavAthI mAtra ka ThazeASaNa ja che, tethI Apane kahevAnu` mAre eTaluM ja che ke, Apa kRpA karI mArA A kAryamAM vighnabhUta thaze| nahI. have mAre prANa tyAga karyA sivAya chuTako nathI. kAraNa ke te sivAya mArUM duHkha jAya tema nathI. AvA du:saha duHkhane AdhIna thaI hu have jIvavAnI AzA bilakula rAkhatA nathI. mATe mArA duHkhane uddhAra je Ape karavA dhArTI hAya tA huM je karUM chuM, temAM tamAre have vacce paDavu' nahIM, tyArapachI te purUSa AvyeA. huM bhadra ! A pramANe A kuSkRtyanA Agraha tu cheADI de. prathama AnuM mUla kAraNa zuM che? te tuM mane jAva kAraNa ke, vRttAMta jANyA pachI keAI upAya paNa maLI Ave che. tyArapachI me' tene sava pUrvokta mArI vArtA savistara TheTha pAzama dhana sudhInI kahI sa`bhaLAvI. 12 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 surasuMdarI caritra pachI he supratiSTha ! te vAta sAMbhaLI teNe mane kahyuM, he bhadra! mAtra yuvatIne mATe uttama purUe A pramANe pravRtti karavI ucita nathI, temAM paNa nItizAstramAM kuzala evA tAre to vizeSa karIne AvuM kArya sarvathA na karavuM joIe. kAraNa ke, jIvatA purUSa seMkaDe zubha kAryonA bhoktA thAya che. jIvate mANasa seMkaDe bhadra joI zake che. vaLI he subhaga ! tuM dhanyavAdane lAyaka che. kAraNa ke, tame banne jaNa to paraspara ekabIjAnI vArtA anya dvArA sAMbhaLI zake che. temaja devavANa thayelI che, jethI teNunA samAgamanI AzA paNa baMdhAyelI che. vaLI ane anya bhAvane sUcavanAra evA eka nagaramAM tamArA baMnene nivAsa che. to pachI zA mATe tuM ATalo badhe zoka kare che ? dhanyavAna ane puNyavAna paNa tuM che. vaLI puNya hIna te kharekhara huM ja chuM ke, teNunuM darzana te dUra rahyuM, paraMtu darzananI AzA paNa durlabha thaI paDI che. to paNa huM prANa dhAraNa karuM chuM. tArI jema kaMTALatuM nathI. vaLI he bhadra! tamAre vArtAlApane saMbaMdha kema paraMparAe vidyamAna che, te pachI tAruM duHkha zA hisAbamAM che? ane huM te mArI mane bhISTa strInA sthAnAdikanI pravRttine paNa jANato nathI. te mane keTaluM badhuM duHkha thatuM haze ? Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra 179 tyAra pachI me tene kahyuM. he mahAzaya ! prathama tame tamArUM vRttAMta mane kaheA; tame peAtAnI strInuM sthAna paNa kema jANatA nathI ? tame krayA nagaramAM raheA che ? ane zA mATe ahI' AvyA che!? tyArapachI te khelyA. huM bhadre ! ekAgra mana karI mArUM vRttAMta tuM sAMbhaLa. aneka vidyAdharAnA nagarAthI virAjIta evA A caitADhaya paryaMtamAM uttarazreNI che, tyAM suranaMdana nAme uttama nagara che. te nagaramAM trika-(traNa,) catuSka (cAra) rastAenA sacAga aneka sthale zAle che. temaja aneka puSpa vATikAo jenI AsapAsa sugadhI ApI rahI che. killAnI vizAlatA addabhuta prakAranI dIpI rahI che ane zaiAbhAmAM te iMdrapurI samAna AnaMda Ape che. harizca' vidyAdharedra A suranaMdana nagaramAM svAdhIna che samagra vidyAe jene temaja save vidyAdharAnA samudAya jenA caraNa kamaLamAM praNAma kare che. parAjaya karanAra, kamalanI pAMkhaDI samAna bhavya che netrA jenAM, samasta janAnAM netra ane hRdayane AnaMda ApanAra, adbhuta parAkrama vaDe zatruonA parAjaya karanAra, sUryAMnI mAphaka tejasvI purUSAnA samagra tejanA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 0 surasuMdarI caritra akhaMDita pratApane dhAraNa karato, momana varI rUpI hastIone bhedavAmAM siMhanA bAla samAna, digaMtamAM prasarI gaI che vimala kIti jenI vidyAdharomAM suprasiddha e harizcaka nAme vidyAdhareMdra rahe che. kamala samAna mukhavALI, nIlakamalanA patra samAna manahara netravALI, kamalanA madhya bhAga samAna snigdha che zarIranI kAMti jenI evI ranavatI nAme tenI strI che. vaLI te strI samagra aMtaHpuramAM pradhAnapaNe rahelI che. pitAnA prANathI paNa priya evI te devI sAthe dharma, artha ane kAmamAM sArabhUta evA viSaya sukhane anubhavatAM te vidyAdhareMdranA keTalAka divasa vyatIta thayA. prabhaMjana ane baMdhusuMdarI tyArapachI ranavatIne deva kumAra samAna tejasvI kumAra utpanna thayo. ucita samaye mAtA pitAe prabhaMjana evuM tenuM nAma pADayuM. temaja advitIya che rU5 ane lAvaNya jenuM evI baMdhusuMdarI nAme teNIne eka putrI thaI. anukrame teo bane navIna yauvana avasthAne pAmyAM. keIeka divase teo banne jaNa paraspara premane Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 181 dhAraNa karatAM eka sthAnamAM ekAMta jagAe ekaThAM thaI beThAM hatAM. tevAmAM eka bIjAnI sAthe vArtAlApa thayo. avasara jANI prabhaMjana belyo. he bahena ! ApaNI AvI apUrva prIti baMdhAI che; te joI mane bahu AnaMda thAya che. paraMtu bhaviSyamAM paNa te prIti tevIne tevI vRddhi pAmatI rahe tema mArI IcchA che. mATe tAre prathama je putra athavA putrI thAya te mArA putra athavA putrIne ApavAM ane mAre je prathama thaze te tArA putrane athavA putrIne ApIza. A pramANe paraspara sa baMdha karavAthI ApaNe sneha ghaNuM kAla sudhI sArI rIte jAgrata raheze. te sAMbhaLI sahedaranA atizaya snehamAM magna thayelI baMdhusuMdarIe te pramANe potAnA bhAInuM vacana mAnya karyuM. citralekhA vitADhaya parvatamAM uttara zreNI che, temAM sarvaRtu saMbaMdhI aneka phala puchapathI virAjIta, nAnA prakAranAM vRkSenA samudAya vaDe suzobhita, camaracacA nAme nagarI che. te nagarImAM bhAnagati nAme cadra rahe che, jenA parakamanA zravaNa mAtrathI virIo guhAonA Azraya laI sUryanA prakAzamAM ghuvaDanI jema gupta vRttine pAlana kare che; Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 surasuMdarI caritra rU5 ane saubhAgyamAM kAmadeva samAna temaja te pramadA jananA hRdayane atI AnaMda ApavAmAM agraNI evA te bhAnagati vidyAdhareMdrane harizcaMdra vidyAre pitAnI baMdhusuMdarI nAme kanyAne bahu prItipUrvaka ghaNuM meTA utsava sAthe paraNAvI. bhAnugatie paNa uttama rUpa, guNa ane zIlathI vibhUSita jANI teno svIkAra karyo. tyArapachI teNanI sAthe bahu premapUrvaka pAMca prakAranA viSaya sukhane anubhavatA temaja pitAnA rAjyanuM pAlana karatA, te caredranA divase AnaMdapUrvaka vyatIta thavA lAgyA. ema anukrame keTaloka samaya vyatIta thatAM teNIne eka putrI utpanna thaI. jenA zarIranI kAMtine lIdhe AjubAjunA diga. vibhAgo prakAzita thaI gayA ane ucita samaye citralekhA evuM tenuM nAma pADayuM. tyArapachI te devIe ati suMdara svapnathI sUcita evA eka uttama ane tejasvI putrane janma Apyo. mAtApitAe mahotsava pUrvaka uttama tithi, vAra, nakSatra ane egya samayamAM citragati evuM nAma pADayuM. sumukhacAraNu zramaNa harizcaMda rAjA paNa sumukha nAme cAraNa muninA caraNakamalamAM siddha sukhanA dvArabhUta, saMsArasamudramAM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 183 yAnapAtra samAna, paramazAMtinuM mUlakAraNa evA ati pavitra zrI janadharmane sAMbhaLIne, saMsAra vAsathI bhayabhIta thaI gayo. ane viSayabhegane viSasamAna gaNavA lAgyo, are? A gRhAvAsa eja kArAgRha che, ema jANIne te rAjA rAjya vyApArathI udvigna thayo. ane potAnA putra prabhajanane rAjyamAM sthApana karIne pote guru mahArAjanA caraNamAM sarva nivRttinA kAraNabhUta evuM cAritragrata aMgIkAra karyuM. anukrame te harizcaMdramuni sumukha cAraNamuninI pAse niravadya cAritra pAlavA lAgyA ane dvAdazAMgI vigere zAstrone abhyAsa karyA bAda gItArtha thayA. uttama cAritranA prabhAvathI karma jALane khapAvI aMtana kevalI thayA. ahe ! cAritrano prabhAva kevo che? nirmala jJAnadika guNe jenA AdhIna thAya che, eTaluM ja nahIM paNa zAzvatasukha paNa tenAthI ja prApta thAya che. kahyuM che. je cAritrane sadabhAvapUrvaka pAlana karavAthI asat karmone kSaya karavA prayAsa karavo paDato nathI. malIna svabhAvavALI yuvati, putra ane svAmInAM kaTu vAkayenA duHkhane sahana karavAno prasaMga AvatuM nathI. cAritranI mahattAne laIne nRpAdikane praNAma karo paDatuM nathI. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 surasuMdarI caritra bhojana, vastra, dravya ke sthAna vigerenI kaI paNa citA bIlakula rahetI nathI, utkRSTa jJAnanI prApti thAya che. loke bahu pUjya bhAvathI cAritravAna sAdhuonI bhakti kare che. zAMtisukhamAM bahu prIti rahe che. AlokamAM uttama sukhasAdhana meLavIne dehAMtamAM mekSAdikanI prApti thAya che. | mATe he bhavya prANIo! cAritramAM A sarvaguNa rahelA che, ema samajI saddabuddhine upayoga karo karo ? ane uttama cAritra pALavAmAM haMmezAM yatna kare? jethI ubhaya lekanuM kArya siddha thAya. juo ! harizcaMdra munirAja cAritranA prabhAvathI aMtakRta kevaLI thayA. prabhaMjana rAjA bahu pratApI prabhajana paNa vidyAdharonA adhipati thaye. haMmezAM pramAdarahita pote nItipUrvaka rAjya calAve che. niHzaMka thaI pitAe ApelA rAjyanA abhyadayamAM ja niraMtara prema dharAve che. mitra ane zatru tarapha nItine bhaMga karato nathI. kaI paNa vyasanIne potAnA rAjyamAM sthAna Apato nathI, pakSapAtarahita svaparane saumya daSTithI jue che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ' 185 uttama vazamAM janmelI ane saubhAgyAdi guNenA AvAsabhUta kalahaMsIkA tathA maMjuSA nAme tene be strIo che. teo bannenuM samasta aMtaHpuramAM pradhAnapaNuM che. javalAprabha ane kanakaprabha te baMnenI sAthe bhegavilAsa karatAM prabhaMjana rAjAne keTaloka samaya vyatIta thaye, pachI kalahaMsikAne eka putra thayo. tenuM javalanaprabha nAma pADayuM, temaja maMjuSAne paNa eka putra thayo, te laghu putranuM kanakaprabha nAma sthApana karyuM. have potAnA baMdhanuM te vacana baMdhusuMdarI devInA smaraNamAM rahyA kare che potAnI putrI citralekhA paNa yauvana avasthAmAM AvI pahoMcI. tene paraNAvavA lAyaka jeI baMdhusuMdarIe paNa pitAnA pati bhAnugati te potAnA bhAInuM vacana savistara kahI saMbhaLAvyuM. tyAra pachI bhAnumati rAjAe potAnI putrI te citralekhAne, rUpamAM bahu tejasvI evA prabhajananA jayeSTha putra javalanaprabhanI sAthe paraNAvI. teNe paNa pitAne yogya jANe prItipUrvaka teNIne svIkAra karyo. strI ane purUSanuM beDaluM. je samAna hoya te Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 surasuMdarI caritra teone gRhAvAsa bahu sArI rIte sudhare che. guNa ane rUpa vaDe jeo samAna bhAvavALA hoya, dhAraNa viSayamAM samAna prakRti jemanI heya. samAnakulamAM jeo utpanna thayelAM heya. tevAM strI-purUSanAM joDalAM sukhethI vilAsa kare che.. tyAra pachI te javalanaprabha rAjA suranaMdana nagaranI aMdara teNIne laI gaye. premALa svabhAvavALI te citralekhAnI sAthe uttama prakAre viSayabhogane anubhava karato javalanaprabha rAjA devalekamAM devanI mAphaka AnaMdapUrvaka vilAsa karavA lAgyo.. prabhaMjana rAja eka divasa vidyAdharonA adhipati prabhaMjana rAjA. AkAzamAM caMdra samAna ujavala ane devanA maMdira samAna. gaurakAMtine dhAraNa karatA eka prAsAdane joI vicAra karavA lAgyuM. aho ! A kevo suMdara prAsAda dIpI rahyo che.. enI AkRti pramANe bahu majAne eka jinaprAsAda ha baMdhAvuM. pitAnA manamAM ema nizcaya karI ubhe thaIne maNimaya bhUmimAM te prAsAdanI AkRti citaravA mATe jeTalAmAM te pravRtta thAya che, teTalAmAM ekadama pavananA AghAtathI haNAyela meghanuM te vAdaLuM sarvathA vikharAI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 187* gayuM ane kSaNamAtramAM zyAma AkAzamaMDalane dekhAva joI pote hadayanI aMdara vicAra karavA lAgyo. A vAdaLanI mAphaka purUSenI saMpadAo asthira che. jema A vAdaLane khaMDa kSaNamAtra jovAmAM Avyo ane kSaNamAtramAM naSTa paNa thaI gayo. tema sarve padArtho prANIone kSaNa mAtra AnaMda ApanAra thAya che. vaLI rUpa, kavita, yauvana ane sarva prakAranA baMdhuonA saMbaMdha paNa e pramANe anitya che. A saMsAravAsane dhikkAra che. bAlyAvasthAmAM je rUpa hoya che te yauvanamAM ane je yauvanamAM hoya che, te vRddhAvasthAmAM hotuM nathI. arthAt uttarottara navInatAne pAme che, emAM saMdeha nathI. kahyuM che ke kaI paNa vastu evI nathI ke, sadaiva nirbhayapaNe. ekarUpe rahI zake ! jema ke, bhoganI aMdara rogone bhaya rahyo che. pitAnA kuLanI sthiti bahu uttama prakAranI hoya. che, paraMtu temAM paNa avanatino bhaya rahe che. aneka prayatnathI bhAgyavAnuM purU dravya meLavI zake che, paraMtu tene sadupayoga kare te bhAgye ja banI zake che.. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 surasuMdarI caritra kAraNa ke, tenI upara rAjA vigerene satata bhaya rahe che. zAstrane abhyAsa athavA zravaNa karavAthI uttama prakAranuM jJAna maLe che. paraMtu temAM paNa vitaMDAvAdane - bhaya hoya che. rUpa ane sauMdarya devage keTalAka janene prApta thAya che, paNa avasthAtaranA bhede karIne te rahI zakatuM nathI. arthAt temAM jarA devIne bhaya rahe che. keTalAka svadharmanI apekSAe mauna rAkhI pitAnI pravRtti karyA kare che, paraMtu temAM dInatAne bhaya jAgratu rahe che. arthAt te dInapaNane lIdhe choDavuM paDe che. keIpaNa subhaTa ema jANe ke mArA sarakhe kaI parAkramI nathI, paraMtu te nirbhaya nathI, tenI upara zatrune bhaya kAyama rahe che. | sarvAga suMdara evI A zarIranI AkRti joIne keTalAka mugdhajane jANe che ke, A dehanagarI acala raheze, paraMtu tenI upara niraMtara mRtyu subhaTa talapa mArI rahyo che, mATe te nirbhaya kema kahevAya ? A pramANe dareka padArtho A duniyAmAM bhayayukta che arthAt asthira che. mAtra purUSone hitakAraka e vairAgyabhAva ja nirbhaya che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 189 mATe bhavya prANIoe viSaya tarapha lakSya nahI... ApatAM abhayapadyanI ja IcchA rAkhavI, keTalAka viSayavAsanAmAM Asakta thayelA prANIe pratyakSapaNe anitya padArthane jANIne paNa tene satya ane sthira tarIke mAne che. te tenA avivekanuM ja sAmarthya che. kAmamAM Asakta thayelA purUSA zrIjainasiddhAMtane jANutA chatAM paNa Ara' ane parigrahArdika sAvadya. kAryomAM pravRtti kare che. e mATu' Azcaya che. jainatattvanA jANakArAne paNa mAha mahimAnI keTalI badhI prakhalatA che ! mATe A, rAyasa patti kevala sa sAravAsanuM ja kAraNa che, tA have mAre evu kai paNa pratyeAjana nathI.. kAraNa ke, jenA mAhathI AtmAnI aAgati thAya, tenA prasa`ga mAre svamamAM paNa joie nahI. je seAnu' paheravAthI kAna tuTe tethI saryu.. are ! hu* jinendrabhagavAnanuM vacana samajI' chuM, chatAM paNa mahAdu:khanA hetubhUta padArthonI huM zA mATe abhilASA rAkhu` chu ? have sa sAvadya kAnA tyAga karIne sarva sukhamaya pAramezvarI dIkSAgrahaNanA udyama karU. durgAMtinA hetubhUta A asAra rAjya vaDe zu phUla che ? Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 surasuMdarI caritra vaLI mArA vaMzamAM ghaNuM rAjAe potAnA putrone rAjya ApIne dIkSita thaI mekSasthAnamAM gayelA che. mATe temanA vaMzamAM janma dharIne mAre paNa cAritra grahaNa karavuM ucita che. e pramANe potAnA hRdayamAM vicAra karI rAjA pitAnI najIkamAM rahelA vidyAdharane kahevA lAgyA. A saMsAravAsa mane kArAgRha samAna bhAse che. rAjya saMpattio vipattio samAna hovAthI prItikara thatI nathI. viSayavAsanA viSa samAna thaI paDI che. A alaMkAro paNa sarSanI tulanAne vahana kare che. suSacAraNa muni e pramANe pitAnA vairAgyanI vArtA prabhajana rAja karate hato. te samaye cAra jJAnanA dhAraka suSa nAme cAraNamuni vihAra karatA karatA bhavyajanone upadeza ApavA mATe tyAM padhAryA. tyArapachI prabhaMjana rAjA pitAnA putra javalana prabhane rAjya sthAna ApIne temaja kanakaprabhune pravara evI prApti vidyA ApIne pote vidyAdharono adhipati chatAM paNa samagra rAjya lakSamIne tyAga karIne suSa sunIdranA caraNakamalamAM dIkSA grahaNa karI. bAda javalanaprabha paNa vidyAdharonA samUha vaDe Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 191 virAjIta chatAM samagra saMtapuramAM pradhAnapade sthApanA karelI citralekhAnI sAthe rAjyalakSamIne AnaMdathI upabhega kare che. | kanakaprabha paNa prajJapti vidyAne paNa vidhipUrvaka siddha karIne te vidyAnA prabhAvathI bahu zaktimAna thayo. sarvatra lokamAM vidyAne lIdhe te prasiddha thaye. tenuM sAmarthya diganta vyApI thaI gayuM. aho ! vizuddha vidyAne mahimA gupta raheto nathI. te saMbaMdhI anyatra paNa kahevAmAM AvyuM che ke - jenA zravaNamAtrathI Azcaryane pragaTa karanArI vArtA, pragaTa camatkArajanaka vizuddha evI vidyA, apUrva e kasturIne sugaMdha, e traNeya vastuo jalanI aMdara nAkhelA telanA biMdunI mAphaka rokavAthI paNa sarvatra prasarI jAya che, emAM zuM Azcarya che? kanakaprabhane avinaya vidyAnA prabhAvathI kanakaprabha bahu madonmatta thaI gayA. jethI pitAnA vaMzajenI maryAdA choDIne pravRtti karavA lAgyo. lokomAM tene apakItirUpa paTa vAgavA lAgyA, chatAM te tarapha te bilakula lakSa ApatuM nathI. te vivekahIna thaI anAcArane mukhya sthAne mAnavA lAgyo. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 surasuMdarI caritra anyAya karavAthI durgatimAM patana thAya che. tene vicAra paNa te saCthA bhUlI gayA, peAtAnAthI meTA ane pUjaya sthAne manAtA evA gurUonA satkAra paNa visarI gayA. dAkSiNyapaNAnA sarvathA teNe tyAga karyAM. vidyAnA prabhAvathI rAjyalakSmIne peAtAne svAdhIna karavAmAM te bahu lubdha thayA ane vidyAnA ga thI bahu mAnya thai gayA. uttarAttara vegamAM AvelA te kanakaprabhu peAtAnA moTAbhAI jvalanaprabhanI pAsethI peAtAnA pitAe Apelu rAjya khu'cAi lIdhu'. tyArapachI teNe peAtAnA praca'Da parAkrama vaDe te samagra rAjya peAtAne svAdhIna karyuM temaja sAma, dAma, bheda ane daMDa vaDe samagra vidyAdharAne peAtAne vaza karyAM. tyArapachI unmatta thayelA kanakaprabhu jvalanaprabha peAtAnA rAjyamAMthI paNa kADhI mUkayA. camacA jvalanaprabha rAjA camacA nAme nagarImAM peAtAnA sasarAne tyAM gayA. temanI khabara maLavAthI bhAnuti rAjAe bahumAnapUrvaka jvalanaprabhane peAtAnA nagaramAM praveza karAvyA. hai citravega ! citralekhAnI sAthe peAtAnA sasarAne Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 193 tyAM bahu AnaMdathI nivAsa karatA evA te jvalanaprabhanA keTalAka divase vyatIta thayA. eka divase jvalanaprabha rAjA citragati nAme pitAnA sALAnI sAthe te nagaramAMthI bahAra pharavA mATe nIkaLyo. suMdara vRkSothI zobhatAM evAM aneka prakAranAM upavane jotA jotA te baMne jaNa AgaLa upara cAlavA lAgyA. keIka sthaLe teo bhAraDa tathA cakravAka pakSIothI suzobhita ane nirmaLa jaLathI bharelI evI dIdhikAonA vRMdane teo jevA lAgyA. aneka vidyAdharonAM joDalAM jyAM vilAsa kare che evAM suMdara kadalIgRhethI virAjIta, temaja cAre tarapha ujavala kAMtio jemanI prasarI rahI che tevAM aneka prakAranAM girIndranAM zikharone joI teo AnaMda mAnavA lAgyA. ema aneka prakAranI zebhAonA avalokanamAM Asakta thayelA teo baMne jaNa kaututi thaIne ati madhura nAdavALI keyalonA manahara kailAhala vaDe bahu ramaNIya, sarvatra paribhramaNa karatA bhamarAonA vizAla guMjAravane lIdhe bahuja premane utpanna karavAmAM advitIya ane bahu phalanA bhArathI namI gayelA vividha vRkSonA samUhathI haMmezA vyApta evA eka vana nikuMjamAM gayA. 13 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 surasuMdarI caritra tyAM maMdamaMda saMcAra karatA sukamaLa pavana vaDe kaMpatA suMdara paTalonA samUhane lIdhe bahu zobhAyamAna, temaja aneka bhramarIonAM ToLAM vaDe vAcAlita thayelAM ane raktapu vaDe dekhAvamAM lAla kAMtimaya evuM eka azoka vRkSa temanA jevAmAM AvyuM. prabhaMjana muni te azokanI nIce suvarNakamaLanI upara beThelA eka munivaranAM temane darzana thayAM, te munIdranI AgaLa temanA caraNakamalamAM aneka vidyAdhara, nara, kiMmara ane devatAonA samudAya bahu premathI namana karatA hatA, temaja suredro jemanI stuti karatA hatA ane utpanna thayuM che. zrI kevalajJAna jemane evA te munIMdranI pAse teo banne gayA. javalana pratye temane oLakhyA. ane tarataja te bolyo. A te te mArA pitA prabhaMjana munIzvara che. A pramANe citragatine kahIne teo baMne jaNa AnaMdamAM magna thayA chatAM traNa pradakSiNA daI harSa vaDe romAMcita thaIne zrI kevalI bhagavAnanA caraNa kamalamAM vinayapUrvaka praNAma karI bhUmi upara beThA. manuSyone vinayaguNa mukhya gaNAya che. kAraNa ke vinayavAna purUSa sarvatra sukhI thAya che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 195 "keInI paNa lAgaNI dubhAya nahIM; temaja zatru tAno saMbaMdha paNa keI samaye jovAmAM Ave nahIM; vigere aneka phAyadAo jemAM rahelA che tevA vinaya vaDe dareka mAnava guNavAna thAya che. jyAre guNavAna thAya che, tyAre tene joI lo ke bahu ja khuzI thAya che, temaja seMkaDe lokonI prasannatA meLavelA te purUSane aneka prakAranI sahAya maLavI bahu sulabha thAya che, te sahAyavAn purUSane aneka prakAranI saMpattio prApta thAya che. jethI ubhayalokamAM vinayavAna purUSane keIpaNa anarthane bhaya rahetuM nathI." prabhaMjana muninI dezanA tyArapachI zrI kevalIbhagavAne sajala meghanI gaje. nAno parAjaya karatI ane gaMbhIra evI madhura vANI vaDe te sabhAnI aMdara dharmadezanA prAraMbha karyo. bAlahAthInA kAna samAna lakSamI bahu caMcala che. manuSyanA AyuSyanI anityatA hamezAM sarvane anubhavAya che. prANuonuM yauvana paNa jarArUpI rAkSasIthI ekadama naSTa karAya che. keTalAeka prANIonuM yauvana roga ane zeka vaDe ja vilaya pAme che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 surasuMdarI caritra - ISTane viyAga ane aniSTanI prApti saMbaMdhI aneka dukho vaDe ghaNA kharA lekenuM yauvana cAlyuM jAya che. jenI sImA bahu ja thoDI che chatAM caMcala ane rega, zeka, jarA temaja vyAdhi jemAM vidanabhUta rahelA che evA yauvanamAM jene pratibaMdha keTalo draDha thayA che ! hai bhavya prANIo ! tuccha evA viSayane upabhoga karavAthI kugatinAM aneka duHkha prApta thAya che. temaja te viSayo pariNAmamAM ati dArUNa duHkha ApanAra nIvaDe che. mATe tevA asAra viSayamAM tamAre bIlakula rAga. kare nahi. temaja tamAre pote ja teone tyAga karavo. jethI anaMta sukha prApta thAya che. bahu lAMbA vakhata sudhI viSaya rahI zake che, te paNa temane nAza te avazya thavAne ja che, te pachI temanA viyogamAM zo bheda rahyo ? je teo sthira hoya te viyAga e duHkharUpa gaNAya, paraMtu e bAbata te che ja nahI. ema samajI manuSya poteja temane zA mATe tyAga karatA nathI ? teo potAnA svataMtrapaNAthI manuSyane tyAga karI je cAlyA jAya che, te kaMI paNa manane duHkhadAyaka thAya che. kadAcita je te viSayone pite ja tyAga kare te teo anaMta zAMti sukhane Ape che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 197 he bhavya prANIo ! A saMsArasamudramAM viparItapaNathI je kaMI sArabhUta tamane dekhAya che, te paNa seMkaDe duHkhane hetu thAya che. ema jANe zrIjineMdrabhagavAne kahelA dharmane viSe tame ukta thAo. A anAdi anaMta bhavarUpI samudramAM aneka vAra paribhramaNa karatAM bahu puNyogane lIdhe apUrva evI A durlabha dharma sAmagrI prApta thaI che. tene tame niSkala na karo. kAraNa ke, corAzI lAkha jIvA yonithI vyApta evA A saMsAramAM pharIthI A manuSyabhava Adika sAmagrI maLavI bahu durlabha che. vaLI A duraMta bhavasAgaramAM paribhramaNa karatA lokenuM zrIjanadharma sivAya anya ke rakSaNa nathI. mATe he bhavyAtmAo! zrIniMdrabhagavAne kahelA dIkSA vratane tame grahaNa kare ! temaja sarva sukhamaya evA saMyamanuM ArAdhana karo. vaLI A saMsArano tyAga karI uttama evA siddhi sukhane prApta kare. ema zrIkevalIbhagavAne prarUpelI dezanArUpI amRtanuM pAna karIne keTalAka bhavya jIvoe dIkSA grahaNa karI, temaja sarva virati pALavAmAM azakta evA keTalAka jAe zrAvaka dharmane svIkAra karyo. anya purUe samyaktvavatane svIkAra karyo. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 surasuMdarI caritra valanaprabhune prazna te samaye javalana pratye potAnA pUjya pitA rUpa zrI kevalI bhagavAnane praNAma karI pUchayuM. he bhagavAna! have pharIthI mArU rAjaya mane maLaze ke kema ? - te sAMbhaLI zrI kevalI bhagavAna bAlyA ke, he vinIta tuM rAjya bhoktA thaIza, emAM saMdeha nathI. javalanaprabha be , he bhagavanate rAjyanI prApti mane kyAre thaze? kevalajJAnavaDe jANyA che sarvabhAva jemaNe evA zrI kevalIbhagavAn bolyA. he bhadra! bhAnugatie ApelI rohiNI vidyAne jayAre tuM siddha karIza; tyAre tuM pharIthI paNa vidyAgharone adhipati thaIza. emAM koIpaNa saMdeha nathI. A pramANe munIMdranuM vacana sAMbhaLI, apUrva harSane dhAraNa karate jvalanaprabha hasate mukhe zrI kevaLIbhagavAnane vaMdana karavA lAgyA. sarve pariSadanA loko jema AvyA hatA, tema potapitAnA sthAnamAM gayA. tyAra pachI jvalanaprabha paNa citragati sahita pitAnA nagaramAM jaladI Avyo. citragatie zrIkevalIbhagavAne kaheluM sarvavRttAMta potAnA pitAne kahI saMbhaLAvyuM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 surasuMdarI caritra hiNuvidyA tyAra pachI bhAnugatie zreSTha nakSatra joI pitAnA jamAI ane putra e bannene eka sAthe resahiNI vidyA ApI ane vizeSamAM teNe kahyuM. cha mAsa sudhI vastimAM tamAre banne jaNe sAthe rahIne karajApanA vidhAnathI samyak prakAre A vidyAnI sevA karavI. tyAra pachI aTavamAM rahIne ekeka jaNAe bahu kaThina evI tenI uttara sevA karavI, ane te uttara sevAnA samaye ekabIjAne paraspara uttara sAdhaka thavuM. sAdhanAnA samaye mahA bhayaMkara upasargo AvI paDe te paNa tamAre manane nirbhaya rAkhavuM, ema karatAM jyAre sAtame mAsa pUrNa thaze, tyAre te vidyAdevI tamane darzana Apaze. A pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLI te baMne jaNa rAjAne praNAma karI potAnA sthAnamAM gayA. cha mAsa jyAM sudhI pUrNa thAya tyAM sudhI nizcaya karI vidyA sAdhavAno teo baMne jaNe prAraMbha karyo. anukrame cha mAsa pUrNa thayA. tyArapachI uttara sevAno samaya Avyo, eTale sAtamA mAsanA prAraMbhamAM te baMne jaNa araNyamAM gayA. sarva vidhine javalana pratye prathama prAraMbha karyo, Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 surasuMdarI caritra zarU vidhi pramANe Asana lagAvI jApAdikanuM anuSThAna karyuM.... khAda hAthamAM vasunaMdaka nAme khaDUgane dhAraNa karI citragati tenI rakSAmAM tatpara thayeA. jvalanaprabha paNa peAtAnA kAryamAM ananya mana vaDe udyukta thayeA. bhayabhIta citralekhA anyadA ati bhayane lIdhe bahu vega vaDe cAlatI ane dhrujatu che zarIra jenuM evI citralekhAne bhayabhra ta thaI te sthAnamAM AvatI joI. citragatie vicAra karyAM. A zUnya araNyamAM mArI vhena kayAMthI Ave che? ema cakti thai citragati mAlyA. he bhadre ! mahAbhayaMkara evI A aTavImAM tuM ekalI kayAMthI AvI? he bhaginI ! kAnA bhayathI tuM atizaya ka2e che. ? te khAlI. dAsa ane zvAsIe sahita huM nagaramAMthI ahAra nIkaLI udyAnamAM gaI ane tyAM kAmadevanuM vidhisahita pUjana karI peAtAnA ghara tarapha huM AvatI hatI. eTalAmAM kAika kANika puruSe ekadama mane mAhita karI nAkhI. jethI te puruSa sivAya anya kaipaNu mArI dRSTie dekhAvA lAgyu nahI. huM tenI pAchaLa doDavA lAgI. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 201 cAlatAM cAlatAM anukrame A aTavImAM huM AvI, teTalAmAM ekadama kanakaprabha mArI najare paDyo. temaja te pApInI daSTi mArI upara paDI ke tarata ja teNe kahyuM he sutanu! have tuM mArI sAthe sukhavilAsa kara! evuM tenuM kravAkya sAMbhaLatAM ja mane atyaMta krodha vyApI gaye; ane meM tene bahu dhikakAra ApI kahyuM readhama ! AvuM asabhya vacana belatAM tane bilakula lajajA kema AvatI nathI ? A pramANe bahu niSphara evAM mArAM vacana sAMbhaLI, te pApIe ati bhayaMkara paga ugAmIne kahyuM tuM mane Icche che ke kema? je tuM mane na IcchatI hoya te A khaga vaDe huM tArA mastakanA be vibhAga karIza, ema tenuM vacana sAMbhaLI bahu bhayathI kaMpatI tyAMthI nAThI ane dhrujatI dhrujatI huM ahIM tArI pAse AvI chuM. have A pApIthI tuM mAruM rakSaNa kara ! rakSaNa kara ! aho ! prANIone jIvana upara keTalI Asakti hoya che! A duniyAmAM vahAlAmAM vahAluM koNa che? ema tapAsa karIe to mAtA, pitA, bhartA, putra ane strI e badhAono prema paraspara adhika jovAmAM Ave che. paraMtu A duniyAmAM premanI bAbate keTalIka upa- cArathI kahevAmAM Ave che. kharo prema te pitA potAnI : jIvanadorImAM ja rahyo che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 surasuMdarI caritra pitAnA rakSaNamAM dareka rakSaNa samAyelAM prAye jovAmAM Ave che ane te mAtApitrAdikathI paNa potAnA jIvananI AzA balavattara hoya che." dareka prANIone potAnuM jIvana bahu ja priya hoya che. te saMbaMdha e che ke, potAnA putrone mATe ghananuM rakSaNa karavuM arthAt dhanano vyaya karIne potAnA bALakanuM poSaNa karavuM. temaja te dhana saMpattinA upabhego vaDe potAnI strInuM saMrakSaNa karavuM. arthAt strI thakI dhanane adhika gaNavAmAM AvyuM nathI. te dhana ane strIo vaDe sarvadA potAnA AtmAnuM rakSaNa karavuM. tAtparya mAtra eTaluM ja che ke, AtmarakSaNa e mukhya gaNeluM che. mATe darekane pitAnA jIvita upara vizeSa prIti hoya che. citralekhAnuM haraNa tyArapachI AkaMda karatI evI te citralekhAnI, pAse AvIne ekadama potAnA hAthe tene pakaDI laI kanakaprabha rAjA tamAlapatranA sarakhuM kAMtimAM zyAma evA. AkAzamAge upaDI gayo. hA ! bhAI! mAruM rakSaNa kara ! rakSaNa kara !! Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwww vvvvv11 surasuMdarI caritra 203, hA! priyatama? A asahya duHkhathI tame mArUM rakSaNa karo ! - ema vilApa karatI ane te duSTanA pAzamAM paDelI pitAnI bahenane joI citragati che. re! pitAnA kulamAM kalaMka karanAra ! have mArI daSTigocara thayele tuM kyAM jaIza! have je tArAmAM satva hoya te tuM tArUM purUSa pragaTa kara ! je A huM tArA mastakane cheda karu chuM. e pramANe roSathI bolato citragati pracaMDa taravAra hAthamAM laI potAnI bahenane ApattimAMthI mukta karavA mATe te duSTanI pAchaLa AkAza mArge cAlyo. vimohInI vidyA kanakaprabha vidyAdhara madhura vacane vaDe citralekhAne. vihita karato chato potAnA nagara tarapha cAlavA lAgyo. AkAzagAmI citragati vidyAdhara paNa tenA mArgane anusarate tenI pAse jaI pahoMcyA. tyArapachI vimehInI vidyAvaDe citragatine vimUDha banAvI kanakaprabha rAjA suranaMdana nAme potAnA nagaramAM pezI gayo. citragatinI mUDhatA have te vimUDha buddhivALo citragati tyAM bahAranA udyAnamAM kautukane svAdhIna thaI nIce utaryo. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 surasuMdarI caritra pitAnI bahenanuM haraNa te mUDhatAne lIdhe te bhUlI gayo hato. have te udyAnamAM zrI RSabhadeva bhagavAnanuM bahu suMdara eka maMdira hatuM, jenI aMdara yAtrAnA samayane lIdhe aneka divyavastrAbharaNenI samagra zobhAne dhAraNa karatA ghaNuM loke ekaThA thayA hatA. - te joI citragatie paNa zrIniMdra bhagavAnanA maMdIramAM praveza karyo. tyAM zrI RSabhadeva bhagavAnanI mUrtinAM darzana karI te pitAnA hRdayamAM bahu AnaMda mAnavA lAgyo. temanI bhaktibhAvane lIdhe romAMcita thaI zrI AdinAtha bhagavAnane vaMdana karIne pachI te citragati vidyAdharonA madhyabhAgamAM nIce besI gayo. damaghoSa keTalIkavAra pachI jvalana pratye mekalelo damaSa nAme eka puruSa citragatinI zodha mATe pUchato pUchatA tyAM zrIjinamaMdiramAM AvyA. te vidyAdharonI aMdara beThelA citragatine joI praNAma karI tene ekAMtamAM laI gayo. teNe kahyuM, he mahAzaya ! tame tamArI potAnI bahenane te mahAduSTanI pAsethI mukta karavA mATe tyAMthI nIkaLIne AkAzamArge cAlatA thayA, tyArabAda ApanI je bAbata banI hoya te kharI. have mArI hakIkata Apa sAMbhaLo. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20, surasuMdarI caritra rehiNuvidyA citralekhAnuM haraNa temaja tenI pAchaLa tamAruM nigamana vigere sarva hakIkata jANavA chatAM paNa te javalana prabhanuM hRdaya bIlakula kSebhAyamAna thayuM nahIM. temaja pitAnA kAryamAMthI kiMcita, mAtra paNa te calAyamAna thayo nahIM. maMtrajApamAM atyaMta udyogI evA te jvalana prabhanA cittanI sthiratA joIne ekadama pratyakSa thaI rahiNI vidyA belI. he putra! asAdhAraNa evA tArA dhayane joI huM tane siddha thaI chuM. mATe tAre je kaMI karavAnuM hoya te tuM bela! jvalanaprabha che. te vidyAdevI ! je siddha thaI hoya to kanakaprabha vidyAdhara je mArI strIne laI gayA che, tene tuM jaladI ahIM mArI pAse lAva. te sAMbhaLI vidyAdevI belI. he putra! prathama tAre ahI eka vRttAMta sAMbhaLavAnI. jarUra che. ema kahI vidyAdevIe zrIkevalIbhagavAnanA mukha-- mAMthI je pramANe vRttAMta nIkaLyA hatA te sarva tene. kahyuM. mATe te kanakaprabha tane subhita karavA sArUM tArI, pAse AvyA hatA ane teNe pitAnI mAyA vaDe A. sava dekhAva karela che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra tArI zrI upadravarahita pAtAnA ghera sukhavRttimAM rahelI che. temaja kanakaprale peAtAnI mAhInI vidyA varlDa vimAhita kareleA citragati suranaMdana nagaranI bahAra zrIAdinAtha bhagavAnanA dvivya madiramAM beThelA che. mATe he putra! te saMbaMdhI kAipaNa prakAranA tAre udvega karavA nahI.. 206 A pramANe kahI tarata ja vidyAdevI adezya thaI gaI. tyArapachI jvalanaprale mane ApanI pAse mAchalyeA. A pramANe damaghASanA kahevAthI citragati zuddhimAM AvI gayA ane damadheAkhanI sAthe peAtAnA sthAna tarapha cAlavA lAgyA. te samaye zrIjinendrabhagavAnanA snAtra mahAtsava paNa prAye pUrNa thayA; eTale nAnA prakAranAM vAhanAmAM esI sa leAkeA paNa pAtapeAtAnA nagaramAM javA mATe taiyAra thayA. keTalAka purUSA pAlakhImAM beThA. keTalAka aneka prakAranA uttama rathAmAM ArUDha thayA. keTalAka hAthI, gheADA ane khaccarA upara beThA, keTalAka vividha prakAranI DALIomAM besI cAlatA #241. sadAnmatta hAthI nagaranA sarve leAkeA pAtapeAtAnA vAhanAmAM virAjamAna thaI AnaMdapUrvaka nagaramAM praveza karatA hatA, Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 207 teTalAmAM mahA unnata zarIravALo ane madenmatta kanakaprabha vidyAdharano hAthI, potAnA sthAnamAMthI chuTIne bahAra nIkaLyA ke tarata ja loke bumAbuma pADavA lAgyA. baMdhanamAMthI mukta thayela te hAthI svecchA pramANe hvA lAgyA mArgamAM AvatAM dareka gRhadvArane naSTa prAya karate, keTalIka bhI tene bhAMgavA lAgyo. keTalAka mANasane mAravA lAge, potAnI daSTigocara thatA aneka rane uchALIne pheMkI devA lAgyo. A pramANe aneka upadrava karatA sAkSAt yamasamAna ane uMcI sUMDha karIne bhayaMkara mukhAkRtine dhAraNa karate, te hAthI bahu trAsadAyaka thaI paDaye. te joI sarva loke ekadama bhayabhIta thaI gayA ane dareka dizAomAM vikharAI javA lAgyA. te hAthI paNa pitAnA dAMtanA prahAra vaDe rathAdika -vAhanone saMhAra karI sUMDhathI uchALato potAnI IcchA pramANe cAre tarapha pharavA lAgyA. sAkSAt jANe mRtyunuM mukha hoyane zuM ?ema daSTine paNa duHkhadAyaka evA madonmatta te hAthIne joI, AkAzamArge prayANa karatA te citragatine ekadama Azcarya thayuM ane manamAM cakita thaI vicAra karavA lAgyo. have A hAthI zuM kare che ? te mAre javuM to kharU? ema dhArI AkAzamAM ubhuM rahIne te joyA kare che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20? surasuMdarI caritra eka yuvati Avo mahA bhayaMkara prasaMga cAlI rahyo che tevAmAM, eka mane hararathamAM beThelI, navIna yauvanavayamAM rahelI, aneka prakAranAM divya vastrAbharaNethI vibhUSita ane rUpamAM ratisamAna keI pramadA te hAthInA prasaMgamAM AvI paDI. te hAthIne joI teNInA rathanA uttama jAtinA ghoDAo bhaDakIne unmArge cAlavA lAgyA. anukrame ghoDAonA unmAdane lIdhe ratha paNa bhAgI gaye, temAM beThelI yuvati paNa acetananI mAphaka bhUmi upara paDI gaI. navIna zyAma kamalasamAna vizALa ane caMcaLa che netra jenAM evI te bIcArInA karNanAM kuMDalo lamaNAnA AghAtathI bhAgI gayAM. uttama prakAranAM sugaMdhita puSpothI niyamita karelo. kezapAza vikharAI gayo. suvarNanI ghugharIyAthI suzobhita evI manahara kaTimekhalA paNa vicchinna thaI gaI. oDhavAnuM vastra khasI javAthI kaMThamAM paherelA muktAphalanA hArane lIdhe kaMIka stanamaMDaLanI maryAdA sacavAI rahI che. kezapAzamAMthI kusuma vikharAIne sthAnabhraSTa thaI gayAM, bane hAthanA bAju baMdha tuTI paDayA, kaMkaNa pRthvI upara paDI gayAM. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 surasuMdarI caritra kaMThanAM AbharaNa aMte vyasta thaI gayAM, hArenuM sUtra tuTI javAthI verAI gayelAM motIo. vaDe zarIranI zobhA dIpavA lAgI. banne paganAM jhAMjhara bahu athaDAvAthI jIrNaprAya thaI gayAM, ranI mALAo paNa chinnabhinna thaI gaI. bhUmi upara paDelI teNInA dehanI bahuja zithilata. thaI gaI, evI te yuvatine joI te hAthI ekadama tene mAravA mATe sUMDhane vaLate te tarapha doDavA lAgyo, te joI te yuvatino parivAra bhayabhIta thaI gaye ane ekadama hAhAra karavA lAgyo. citragatinI sahAya sughaTita che aMgopAMga jenAM, pUrNimAnA caMdramAna che mukha jenuM, kara vaDe grahaNa karavA lAyaka che madhyabhAga jene, vizALa che nitaMba sthala jene, pitAnI najIkamAM AvelA hAthIne joIne paNa cAlavAne azakta, maraNanA bhayathI atyaMta zarIrane kaMpAvatI, hRdayamAM mahAkSane dhAraNa karatI, ke paNa potAnA rakSakane nahI jatI, ane caMcaladaSTie dareka dizAomAM nirIkSaNa karatI evI te yuvatine joIne. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 surasuMdarI caritra AkAzamAM rahelo citragati pitAnA hRdayamAM vicAra karavA lAge; hA ! hA! mahA khedanI vAta che, kAmadevanuM eka nivAsasthAna evI A strI ratna akAla maraNa pAmaze! A bahu ja agya thAya che. ema vicAra karI tarata ja te vidyAdhara AkAzamAMthI nIce utaryo. tenI pAse AvIne te yuvatine potAnA kheALAmAM laI lIdhI. tyArapachI tene uMcakIne tyAMthI nirvigha sthAnamAM te pote jaladI laI gaye, ane eka tarUvaranI ThaMDI chAyAmAM suMdara bAMdhelI bhUmi upara tene suvADI dIdhI. tyAra pachI teNe pitAnA oDhavAnA vastra vaDe maMdamaMda pavananA saMcArathI teNIne zAMta karI. paraMtu te yuvatine kaMpAre jAgrata hatuM. kAraNake; A duniyAmAM maraNa sAmAna anya bhaya nathI. kahyuM che ke - A saMsAramAM prayANa karavA samAna anya koI jarA nathI, vyavahAra daSTie nirdhanatAthI bIje kaI parAbhava nathI. arthAt daridratA e ja parAbhava che. | sarva prANIone maraNa samAna ane keI bhaya nathI, sudhA samAna duHkhadAyaka bIjI koI vedanA nathI. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 211 mATe te hAthInA bhayathI pitAne bacAva thayo che te paNa te yuvati cakita thaI jevA lAgI. pitAnI pAsamAM ubhelA purUSane joI lajajA temaja bhayane lIdhe teNInAM netra mIcAI rAyAM. tyArapachI lAMbA samayane paricita heyane zuM ? tema te yuvAnane joI te yuvatinA hRdayamAM atyaMta neha bharAI gaye. kapola sthala praphulla thaI bahu dIpavA lAgyAM. ane sarva aMgopAMga amRtathI siMcAyelAM hoyane zuM ? tema vikasvara thaI gayAM. citragati paNa te yuvatinuM apUrva rUpa joI teNanA mukhakamalane animeSa dRSTie jovA lAgyA. teTalAmAM te yuvatinI dhAvamAtA keTalIeka yuvatione sAthe laI tyAM AvI ane madhuravANI vaDe citragatine kahevA lAgI; he mahAzaya ! madonmatta gajedranA bhayathI A, kanyAne Ape bacAvI; sajajana purU paropakAramAM ja rasika hoya che, e vAkyanI satyatA Aje Ape karI batAvI. ahe! satapuruSe pitAnA prANa vaDe paNa paropakArathI vimukha thatA nathI. kahyuM che ke - papakAramAM rasika evA buddhimAna purUSa zAstrane bedha mATe dhAraNa kare che, paNa vivAda mATe nahIM. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212. surasuMdarI caritra dhana saMpattine sapAtramAM dAna ApavA mATe ja. pitAnA jIvitane dharmArAdhana mATe ane A nazvara zarIrane paropakAra mATe dhAraNa kare che be prakAranA purUSarane A pRthvInA AdhArabhUta gaNAya che. A ratnAvatI pRthvI be purUSone ja dhAraNa kare che. athavA be purUSoe ja A pRthavIne dhAraNa karI che. te be purUSa kayA ? jenI upakAra karavAmAM ja hamezAM buddhi hoya, temaja je karelA upakArane vismarI jAya nahIM teo (baMne prakAranA purUSo) A duniyAmAM prazaMsanIya gaNAya che. he niSkAraNa vatsala ! ApanA prabhAvathI A kanyAne jIvitadAna maLyuM che. ema keTalAka vacana belI tenA guNonI prazaMsA karyA bAda pharIthI belI. he subhaga ! have ame amArA ghera jaIe chIe. kAraNa ke amAre javAnuM bahu moDuM thAya che. te sAMbhaLI citragatie kahyuM, hA tame ekalA che mATe sukhethI jAo ! meDuM karavuM ThIka nahi. - tyArapachI te yuvatinI dhAvamAtA vigere tyAMthI pitAnA nagara pratye cAlyAM. te samaye te yuvatie citragatinA hAthamAMthI tenI uttama mudrikA bahu jhaDapathI Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 213 laI lIdhI ane potAnI AMgaLIe rahelI mudrikA citragatine keAI na jANe tevI rIte ApI dIdhI. pachI te bAlA bhayathI kaMpatI teonI pAchaLa cAlavA lAgI. paraMtu teNInuM hRdaya te citragatimAM ja nimagna thayuM hatuM. AgaLa cAlatI te yuvatI grIvAne vALIne atyaMta premane dhAraNa karatI evI snigdha daSTivaDe te pramANe tene lakSyamAM lIdhuM ke, ekadama te kAmane vaza thaI gayA. tyArabAda te kanyAe pitAnI sakhIo sahita anukrame potAnA nagaramAM praveza karyo. pachI teNInA rUpa ane adabhUta yauvana vaDe haNAyuM che hRdaya jenuM e citragati paNa kSaNamAtramAM citrAmaNanI mAphaka bIjAM badhAM kAryomAM zUnya vyavahAravALo thaI gaye temaja kAryAkAryano viveka paNa tene sarvathA naSTa thaI gaye. A pramANe tenuM asthira citta joI damazeSa vinayapUrvaka bolyo. he kumAra ! have sUryadeva digataramAM prayANa karI astAcalanA zikhara upara ArUDha thayo che. tethI ene tejane prabhAva paNa kSINa thayela che. | mATe ApaNe potAnA sthAnamAM javuM ucita che. vilaMba karavAnI bilakula jarUra nathI. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 surasuMdarI caritra A pramANe damaghoSanuM vacana sAMbhaLI bAhA AkArane gopavIne te be . bhAI ! have ahIM rahevAnI ApaNe kaMI jarUra nathI. paraMtu ahIM rahevAnuM kAraNa te mAtra eTaluM ja che ke, mArI AMgaLIethI mArI mudrikA ahIM keIpaNa sthaLe paDI gaI che, tenI zodha karI savAramAM ja huM AvIza. ane tuM jaladI jA. A sarva vRttAMta tuM javalanaprabhane kaheje. te sAMbhaLI kaMIka hAsya karI damaghoSa bolyo. he kumAra ! ApanI sarva bInA pratyakSapaNe huM jANuM chuM, chatAM AvuM jUThuM bolavAnuM tamAre zuM kAraNa che? tamArA hAthamAMthI mudrikAne grahaNa karatI te kanyAne zuM meM nathI jeI? mATe kapaTanI vAta paDatI mUke ane sAcI vAta kaho ke, te kanyAnuM mULa tapAsa karIne huM AvIza. A pramANe damaSanA kahevAthI citragati haraya karI bolyo. he damaghoSa! mArA hRdayanI vAta tuM barAbara jANe che. tyArabAda damaghoSa citragatine praNAma karI AkAza mArge prayANa karI pitAnA sthAnamAM gayo. citragatinI ciMtA. bAda citragati paNa ati ramaNIya evA zrI AdIzvara bhagavAnanA maMdiramAM gayo. tyAM zrI jinendra bhagavAnanI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 215 mUtionAM darzana karI caityavaMdana karyA bAda jina maMdiranI bahAra ekAMtamAM jaI teNe Asana karyuM, teTalAmAM rAtrine samaya thayo. tyArabAda te vicAra karavA lAgyo. mAre ahIM zuM mAnavuM ? mArA hAthamAMthI mudrAratna laIne teNIe potAnuM mudrAna mane ApyuM. eno spaSTArtha kaMI paNa mArA samajavAmAM AvyuM nahIM. eNInA kuLanI sthiti mATe kevI rIte jANavI ? athavA te yuvatine kevI rIte mAre prApta karavI? je huM te kanyAne paraNuM te ja A mArUM jIvita saphala thAya. tevA adabhUta prakAranA rUpavALI strInI sAthe A duniyAmAM viSayasukha bhogavavuM te ucita che. anyathA viSayasukhanI AzA mane viDaMbanA lAge che. keLanA garbhasamAna sukemaLa che hastalatA jenI, haMsasamAna gamana karatI evI te bALA je purUSanA hastatalane sparza karaze te purUSanA janmane huM kRtArtha mAnuM chuM. te sutanune meM mArA khoLAmAM lIdhI eTalA mAtrathI mArA AtmAne huM dhanya mAnuM chuM ane khoLAmAM lIdhA pachI teNInuM je gADha AliMgana meM na kIdhuM e mATI mArI bhUla thaI che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra paraMtu have jo pharIthI AvI yAtrA Ave ane hAthInA bhayathI te kanyA bhUmi upara paDI jAya te tene ekadama pakaDI laIne huM khutra AliMgana karU. 216 ema bahu prakAranA sakalpa vaDe te kanyAnu smaraNu karatA evA te (catragatinI rAtri nidrAnI sAthe ja nAza pAmI gaI ane sUryanA udyota thayeA. citragatinuM prayANu kanyonuM ja ramaraNa karatA citragati prabhAtamAM vidhipUrvaka zrIprathamajinendra zrI AdinAtha bhagavAnane vaMdana karI madiranI bahAra nIkaLyA. te kanyAnuM kuLa tathA ghara zeAdhI kADhavu joie. ema vicAra karI te nagara tarapha cAlyA ane nagaranI aMdara teNe praveza karyAM. cAre tarapha tenI dRSTi paDavA lAgI. dareka ThekANe vizAla, su'dara ane ati unnata havelIo dekhavAmAM AvI. para`tu manuSyeAnA savathA abhAva jovAmAM AvyeA. A pramANe nagaranI ramyatA ane zUyatAne joI te vicAra karavA lAgyeA; nagaranI lakSmIe tyAga karelu A nagara araNya samAna ujjaDa zAthI thayu' haze ? ema vicAra karatA te pharIthI jovA lAgyA. jema jema vizeSa avaleAkana kare che, tema tema tenA hRdayamAM kautukamAlA vadhatI jAya che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 217 are ! akasmAtu AvA alaukika nagaranI AvI sthiti zAthI thaI haze ? zuM A idrajAla haze? kharekhara ujajaDa thayuM haze ? kopAyamAna thayelo keIka deva A sthAnamAMthI samagra vastine zuM anyatra harI gayo haze ? keInA paNa bhayane lIdhe A nagaramAMthI sarva leke nAsI gayA haze ? ema vicAra karatA te citragati nagaranI aMdara AgaLa praveza kare che, teTalAmAM sanmukha AvatA eka purUSa tenA jevAmAM AvyA; ane teNe bahu satkArapUrvaka madhura vANI vaDe AgaMtuka purUSane pUchyuM. he bhadramukha ! A bhavya nagara akasmAt zAthI 'ujjaDa thayuM che ? te purUSa balya, he mahAzaya ! ApanA praznano javAba huM kahuM chuM, te Apa sAMbhaLo. kanakaprabha vidyAdhareMdra prajJapti vidyAnA prabhAvathI garviSTa thayelo, mahAparAkramI ane vidyAdharane adhipati kanakaprabha nAme rAjA A nagaranuM pAlana kare che, A vAta suprasiddha che. te vidyAre potAnA jayeSThabaMdhu javalana prabhanI pAsethI pitAe ApelA rAjyane kheMcI laI potAnI sattA calAvI eTaluM ja nahIM paraMtu tene rAjyamAMthI paNa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 surasuMdarI caritra kADhI mUkayA. te jvalanaprabha peAtAnA sasarAnA nagaramAM gayA. A kaeNnakaeNprabha rAjA rAjyanA anubhava karatA chatA A nagaramAM rahe che. jvalanaprabhane bhAnuti nAme tenA sasarAe rAhINI nAme vidyA ApI. jvalanaprabha te vidyAne sAdhavA mATe pravRtta thayA. te vRttAMta kanakaprabhane peAtAnI vidyAe kahyuM. eTale tenA viAne mATe ekadama kanakaprabha rAjA tyAM gayA ane bahu upadrava karavA lAgyA. paraMtu peAtAnI dRDhatAne lIdhe te kiMcit mAtra paNa kSubhita thayeA nahI, tethI te vidyAdhare bhayabhIta thaI gayA ane vilakSya thaI peAtAnA nagara tarapha te vyAkula citta AvatA hatA. tevAmAM te pramAdane lIdhe zrIjinendra bhagavAnanuM madira ulU'dhIne cAlyA gayA e mATI enI bhUla thai. kAraNa ke sava khecarAne mATe prathamathI ja dharaNe ke evA niyama khAMdhyA che ke, zrIjinendrabhagavAnanu maMdira temaja sAdhumahArAjanI pratimAnuM je ullaghana karaze, tevA adhama vidyAdharanI vidyAnA tatkAla lepa thaze. A pramANe A vaitADhaya parvatamAM pravRtti cAle. che. te khAkhata dareka vidyAdharA jANe che. mATe huM bhadru !. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 219: zrIjineMdrabhagavAnanA maMdiranuM ullaMghana karavAthI enI upara dharaNaMdra kopAyamAna thayA che. jethI eNe tatkAla te adhama vidyAdharanI vidyAne vicacheda karyo. jvalana prabhane vidyAsiddha thaI che ema jANIne kanakaprabha vidyA rahita thavAthI ahIM rahevAnI azakti. hovAne lIdhe ahIMthI nAsI gayo. te bhayabhIta thaIne dakSiNa zreNImAM gaMgAvatta nagaramAM gayo che. tyAM potAnA jJAtivarga sahita te adhama, vidyAdhara zrIgaMdhAvahana rAjAnuM zaraNa laI rahyo che. A vAta sarva nagaranA lekenA jANavAmAM AvI, eTale loke paNa bahu ciMtAmAM paDI gayA. rAjA vinA nagaramAM kevI rIte rahI zakAya ? khAvA-pIvAnI zuddhi paNa bhUlI gayA. lokonA hRdaya bhayane lIdhe bahu ja adhIrAM thaI gayAM. vaLI teo paraspara kahevA lAgyA ke ApaNe rAjA te nAzI gaye. have A nagarane vasAvavA mATe kaI zaktimAnuM rahyuM nathI, ane rAjA sivAya hAlamAM ApaNe ahIM rahevuM ucita nathI. ApaNe rakSaka keI che nahi chatAM ApaNe ahIMyAM rahIe ane kadAcita Apatti AvI paDe te ApaNuM zI gati thAya ? jaladI A nagarane ApaNe tyAga kara joIe. kAraNa ke, nirbaLa evI prajAnuM saMrakSaNa naredra sivAya. anya koI thI thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 surasuMdarI caritra buddhihIna purUSone mauna rahevu', te temanu khala gaNAya che. cAra leAkAne amRta-A huM khelavu, te temanuM jIvana che, arthAt te sivAya anya khala hai|tuM nathI. dula prajAnu khaLa mAtra rAjA bALakanuM khala rUdanamAM ja rahelu che. gaNAya che ane A nagaramAM have kSaNamAtra paNa rahevu... anartha bharelu. che, ema nizcaya karI vicAramAM mahu kuzala evA nagaranA mukhya purUSAnI saMmatithI sarva nAgarika leAkA ahIthI nAzI gayA. jethI A nagara ekadama ujjaDa thaI rahyu che. A pramANe te purUSanA kahevAthI nagaranI zUnyatAnu kAraNa citragatinA jANavAmAM AvI gayuM ane tarata ja teNe pUchyuM. he bhadre ! A sarva leAkeA ahIMthI nAzIne kayAM gayA che ? purUSa AvyeA, huM subhaga ! keTalAka gaganavallabha nAme nagaramAM gayA keTalAka vijayapura nagaramAM gayA. keTalAka vaijayaMta nagaramAM gayA. keTalAka zatru jaya nagaramAM gayA. kaiAika ari'jaya nagaramAM gayA. phAika taddana nagaramAM gayA. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 221 keTalAka vimala nagaramAM cAlyA gayA. keTalAka rathanupura nagaramAM gayA. keTalAka AnaMdapuramAM gayA. keTala ke zakaTAsu kha nagaramAM gayA. keTalAka vijaya tIpuramAM gayA. keTalAka ratnapuramAM gayA. keTalAka ratnasaMviya nAme zrInagaramAM gayA. keTalAka jalAvatI nagaramAM gayA. keTalAka zaMkhanAbha nagaramAM gayA. zatrunA bhayane lIdhe sarva nagaravAsI leke bhinna bhinna nagaramAM vAyunA vegathI haNAyelA sathunA DhagalAnI mAphaka vikharAI gayA che. A pramANe kahI te purUSa citragatine praNAma karI potAnA mArge cAlate thayo. tyArapachI citragati paNa tenAM vacana sAMbhaLI ekadama muddagara vaDe haNAye hoya ne zuM ? kSudhAtura rAkSasa vaDe prasAyeluM hoya ne zuM ? vaja vaDe tADana karAyele heya ne zuM ? tema ati dusaha duHkhasAgaramAM te DubI gayo. ' tyAra bAda te vicAra karavA lAgyo, are ! have mAre kyAM javuM ? te bAlAnuM darzana mane kyAM thaze ? enA darzanathI mArA hRdayane bahu ja AnaMda thayo hate. chatAM A sarva vyavasthA hataviSie ucchinna karI nAkhI.. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -222 surasuMdarI caritra vaLI seMkaDe keTI jAti kulathI vyApta ane vizALa vastIthI bharapUra evA A nagaramAM pharavAthI mane te - bALAnuM darzana thavuM paNa ati durlabha che. kAraNa ke teNInuM nAma ke ThekANuM paNa huM bilakula - huM jANatA nathI. hAlamAM A nagaranA sarva loko potapotAnI marajI mAphaka aneka nagaramAM cAlyA gayA che. te yuvatI kayAM cAlI gaI haze? tenI pravRtti mAtra paNa maLI zake te saMbhava nathI. have mAre ahIM zuM karavuM ? duSTa deve mAro saghaLe mane ratha naSTa karyo. have tenI pravRtti kayAMthI maLe? ane tenuM darzana paNa kayAMthI thAya? mAre kene pUchavuM ? teNInuM kuLa tathA ghara batAve -te purUSa mane kayAMthI maLe? jyAM AgaLa te mArI prANapriyA gaI hoya te sthala mane keNu batAve ? kaI paNa vegane lIdhe teNInuM darzana mane thayuM. hatuM. have durdevanA yegamAM huM AvI paDe chuM. pharIthI teNInuM darzana keNa jANe thaze ke nahIM? viraharUpI pizAcane zAMta karavAmAM maMtrasamAna, teNanA nAmAkSare mArA karNanecara na thayA. . ' are! have mAre kayAM javuM? Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 223 hA ! bahu khedanI vAta che; he hadaya ! tuM zA mATe zokathI jIryA kare che ? have mane bhISTa evI te dayitA uparathI mamatvabhAva dUra karI tuM zAMta thA. aprApya vastu upara prema kare te niSphala che, mAtra te zarIrane duHkhadAyaka thAya che. je padArthanI prApti durlabha hoya tenI upara prema rAkhavAthI zuM phala thaI zake ? ethI kaMi potAne vicAra siddha thatuM nathI. mAtra tevA asat AgrahamAM paDelA mUDha purUSane Aloka tathA paralokamAM jhAMjhavAnA jaLanI mAphaka sukhAbhAsa dukhadAyaka thaI paDe che." he hRdaya ! teNInuM sthAna mAtra paNa tArA jANavAmAM nathI. chatAM haju paNa teNanI AzA tuM zA mATe rAkhe che? he hRdaya ! have tAre je baLavuM hoya te bhale baLyA kara? tAre jema kUTavuM hoya tema sukhethI kUTyA karI ? huM tane nA pADavAne nathI. hAlamAM strInI pravRtti mAtra paNa durlabha thaI che. nakAmI bahu zokane vadhAranArI AvI ciMtA karavAthI zuM? have te dhiya rAkhI kaMIpaNa upAya karUM. kAraNa ke, upAya karavAmAM pravRtta thayelA purUSe Icchita arthane prApta kare che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 surasuMdarI caritra temaja leAkamAM paNa prasiddha che ke--sutelA purUSa svapna dekhe che" have mAre upAya karavAnA e che ke; dareka vidyA dharAnA nagarAmAM haMmezAM mAre pharavuM, jethI kAI na kahe. tA paNa kAI ThekANe kAIpaNa tenI khabara kahenAra maLI Avaze. paribhramaNa karatAM koIpaNa nagaramAM caMdrasamAna mukhavALI te mAlAnA sAkSAt samAgama paNa thaI jAya tA bahu ja suMdara thAya. ema nizcaya karyo bAda hai citravega ! huM. tyAMthI nIkaLye. mArUM hRdaya tA mArI priyAnA viyAgathI utpanna thayelA mahAn duHkharUpI vajrathI bhedAi gayuM hatuM. sarva parijanane tyAga karI ekAkI huM vicitra prakAranI gati karatA bahu rAgane vaza thaine paribhramaNa karavA lAgyA. anukrame vaitADhayanI uttarazreNImAM dareka nagarAmAM hu' pharI vaLyuM. paraMtu kAIpaNa sthAne mArI prANapriyAnI khabara paNa mane maLI nahIM. tyAMthI nIkaLI huM dakSiNa zreNImAM Avye tyAM paNa sarve nagarAmAM pharI pharIne thAkayA. paraMtu koipaNa ThekANe mArA manAtha siddha thayA nahI. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 225 Aje bhamato bhamato ahIM ApanA kuMjarAvata nagaramAM huM Avyo ane A udyAnamAM praveza karatAM mane zukana bahu sArA thayA. mAro jamaNe hAtha ane jamaNuM netra pharakavA lAgyAM. tarataja mArA manamAM saMka95 thaye, Aje jarUra te strInuM mane darzana thaze athavA te bIjuM kaIpaNa uttama kArya siddha thaze. purUSanAM sarva jamaNuM aMga je pharake te te zubhaphala ApanArAM jANavAM. temaja strIonAM dareka DAbA aMga pharake te te zreSThaphala ApanAra kahyAM che. emAM kaI prakArane saMzaya nathI. " ema vicAra karate huM A kadalIgRhamAM AvyuM, pachI pAdazauca karI svaracha bAMdhelI bhUmi upara huM beThe. tevAmAM tyAM he sutanu! kSaNa mAtramAM svaccha havAne lIdhe huM niMdrAvaza thaI gayo. tyArabAda tArA pralApane zabda sAMbhaLI huM niMdrAmAMthI ekadama jAgI uThayo. are! ahIMyAM kaI mAnavajAti dekhAtI nathI, te A zabda keNe karyo haze? ema vicAra karI huM dizAonuM avalokana karate hite, teTalAmAM vRkSanI zAkhAe labaDato tuM mArI dRSTigocara thaye ke tarataja huM hAhAkAra karavA lAgyuM. - are ! kAmadeva samAna tejasvI e A yuvAna purUSa gaLe pAza nAkhI zA mATe AtmaghAta karavA lAgyo che? S Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 surasuMdarI caritra ema vicAra karI hAhAkAra karatA huM tArI pAse Avyo ane ekadama tArA gaLAne pAza meM kApI nAkhyA. he citravega ! have ahIMthI bAkInuM sarva vRttAMta tuM pote ja pratyakSapaNe jANe che. ' he bhadra! pitAnI strInuM sthAna paNa tuM kema nathI jANatuM ? ema je te mane pUchayuM hatuM, tene sarva uttara meM tane ko. mATe he citraga ! rUpa ane yauvana vaDe addabhuta evA A manuSyabhavane pAmIne tuM buddhine upayoga kara. phakta strInA kAraNane lIdhe amaMgalika e AtmaghAta kare tane egya nathI. he citraga ke uttama evA kulIna purUSane strInA virahamAM atyaMta duHsaha evuM duHkha utpanna thAya che te paNa A aghaTita maraNa karavuM teone ucita nathI. huM paNa jANuM chuM ke narakasthAnamAM nArakanI mAphaka prANapriya evA manuSyanA viyegathI dArUNa duHkha pragaTa thAya che. tathApi samaju purUSoe sarvathA Atmavadha kare nahI. paraMtu keIpaNa evo upAya karavo joIe; jethI pitAnI manavAMchita priyAne samAgama thAya. he supratiSTha! A pramANe citraveganuM vacana sAMbhaLI mATe ni:zvAsa mUkI meM kahyuM ke, have te vAta Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 227 gaI; hAlamAM koIpaNa upAya karavAnA samaya rahyo nathI. kAraNa ke; AjanI rAtrIe ja teNInA vivAha thavAnA che. citragati melyeA. huM sutanu ! jo tane anukula hAya ane te ThIka lAge teA, hajI te khALAne meLavavAnA eka upAya mArA hRdayamAM sphurI rahyo che. me' kahyuM ke; bhAI! tevA kayA upAya che ? te mAlyA, he bhadra! tArI icchA hoya ta| tuM sAMbhaLa. dakSiNazreNImAM vidyAdharAnA evA kulAcAra che. lagnanA samaye ekalI kanyA kAmadevanI pUjA mATe jAya che ane pUjana karyA bAda te kanyA peAtAnA kulanA krama pramANe ucita varanI sAthe lagna kare che. peAtAnA kulanI maryAdAne anusaratI te kanyA Aje kAmadevanA pUjana mATe Avaze. vaLI ApaNe banne jaNu paNa prathamathI ja kAmadevanA madiramAM jai chupAi rahIe. te kanyA jayAre pUjana mATe Avaze, tyAre tenAM vastra paherI laI huM strInA veza karI varanI pAse jaIza ane tuM kanakasAlAne laIne te ja vakhate palAyana thaI jaje. tyArabAda huM paNa tyAMthI kAI upAyathI lAga zeAdhIne nAsI jaIza. he bhadra! A pramANe karavAthI te kanyAnI jarUra prApti thaze. anyathA tame kanyAnI AzA rAkhazA nahIM. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 surasuMdarI caritra vaLI A pramANe karavAthI devanuM vacana paNa satya thaze. pitAne ISTa artha sAdhavA mATe purUSAe prathama purUSAtana karavuM joIe kAryasiddhi te daiva vegathI thAya che. he supratiSTha! A pramANe yogya upAya teNe batAvyo. mAruM hRdaya te te yuvatInA rAgamAM vimUDha thaI gayu hatuM, jethI kaMIpaNa meM vicAra karyo nahIM. ke bhaviSyamAM asahya dukha AvI paDaze. madanagRhamAM kanakamAlA pitAnA saMcAra vaDe digaMtarone pavitra karI sUryadeva samasta AkAza maMDalanI mulAkAta laI mArganA zramathI khinna thayeluM hoya ne zuM ? ema majajana mATe pazcima samudrane prApta thaye. arthAt asta thaye. rAtrIne dekhAva thavA lAge eTale citragati che ; he bhadra! have ApaNe ApaNA prastuta kAryanI siddhi mATe taiyArI karavI joIe, cAlo ApaNe banne jaNa keI na jANe tevI rIte A madanagRhamAM hAla praveza karIe. tyArabAda meM kahyuM tAruM kahevuM satya che, ema kahI ame bane te udyAnamAMthI keTalAMka puSpo vINIne madanagRhamAM gayA. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 229 kAmadevanI pUjA karyA bAda stuti prasaMge amee kahyuM ke, he bhagavan ! Apane prasAdathI amAro ISTa mane ratha siddha thAo ! ema prArthanA karI ame banne jaNa kAmadevanA pAchaLanA bhAgamAM saMtAI gayA. eka praharathI kaMIka adhika rAtrIno samaya vyatIta thaye eTale, bahu parijanathI parivArita, uttama prakAranAM seMkaDe maMgalagItethI gavAtI hatI, nAnA prakAranAM vAjItro vividha svarathI vAgatAM hatAM, pitAnI sakhIo cAre pAsa vIMTAI vaLI hatI, temaja pite uttama zibikAmAM beThI hatI, dareka mAMgalika upacAro karavAmAM AvyA hatA, zarIre veta ane svaccha AbhUSaNe dhAraNa karyA hatAM, temaja vastro paNa veta paherelAM hatAM. sugaMdhita pupa vaDe jeNIne kezapAza guMthelo hatuM, evI te kanakamAlA madanagRhanA dvAramAM AvI pahoMcI. tyAra pachI zibikAmAMthI nIce utarIne pUjana mATe puSpAdika sAmagrIne grahaNa karIne pitAnA samasta pArijanane dvArA dezamAM ja ubho rAkhe. tyAra pachI kAmadevanA pUjana mATe pote ekalIe aMdara praveza karyo. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 - surasuMdarI caritra tyArabAda te bAlAe aMdara jaIne dvAranAM kamAi baMdha karI argalA (bhUgoLa) bhIDAvI dIdhI. tyAra pachI te bAlA kAmadevanuM pUjana karIne tenA caraNakamalamAM praNAma karavA lAgI. praNAma karyA bAda te bahu niHzvAsa nAkhavA lAgI. temaja teNunA netromAMthI dhArA pravAha azrapAta thavA lAgyA. maMdamaMda zabdathI gadagada kaMThe AkSepa sahita te bAlA balavA lAgI, he bhagavana deva ane manuSyone jItanAra hovA chatAM paNa Apa zA mATe A strI-jAtine duHkhI kare che ? he bhagavan! te prANapriyane viSe mAro atizaya anurAga thayo che, chatAM tene choDIne anya purUSanI sAthe mane tame zA mATe javA taiyAra thayA cho ? vaLI AlekamAM saMbhaLAya che, he bhagavan! tamArAM pAMca ja bANa che, paraMtu mane te hajAra bANa samAna tame thaI paDayA che. evI mane khAtrI thaI che. he bhagavana! je tamAre mane prahAra karavo hoya to sukhethI prahAra kare tamane keNa nivAraNa kare che ? paraMtu je mArI upara prahAra karavo hoya to te karo ke jethI mRtyunA mukhamAM jaladI huM cAlI jAuM. he kAmadeva! tamee mane e mAra mAryo ke Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 231 nahIM te mRtyu thayuM, tema jIvatI paNa huM nathI. mATe Apane huM zuM kahuM? hAlamAM huM Apane zaraNe AvI chuM. agnithI baLelAM thayelA mANasane jema agni ja auSadha thAya che, tema tamee mArA zarIre bahu ja pIDA karI che. mATe tamArA zaraNe huM AvI chuM. jo tame mArI upara prasanna thayA hova to mArA prArthita evA te varane tame Ape ane AvI viDaMbanA anya janmamAM paNa mane mA thAo. prathama A mArA janmane prANapriyanI AzA vaDe meM niSphala vyatIta karyo. he bhagavan! janmAMtaramAM paNa teja mArA priya patine saMga tamAre karAvo. A pramANe kahyA bAda huM supratiSTha! netramAMthI kharatAM dhArAbaddha AMsuonA pravAhavaDe bhIMjAI gayuM che stanamaMDala jenuM evI te kanakamAlAe nAnA prakAranAM rathI banAvelA, cAre tarapha prasaratA che zuddha kiraNe jenA ane gabhArAnA dvAramAM bAMdhelA suMdara teraNane viSe potAnA oDhavAnA vastrathI pAza bAMdhyo. tyArabAda pharIthI te belI. he kAmadeva ! hAlamAM huM tArI AgaLa prANa tyAga karuM chuM. mane keIpaNa Thapake na Ape ke; kanakamAlAe A bahu khoTuM karyuM. eTalA mATe AzA vaDe ATalo samaya meM nirgamana karyo. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 surasuMdarI caritra vaLI hAlamAM huM mArI pratijJAna bhaMga karavA mATe samartha nathI thaI zakatI ke, mArA ISTa evA te prANapriyane choDIne anya puruSa mArA hAthane sparza kare. mATe huM mArI pratijJAna bhaMga karavAne zaktimAna nathI. kahyuM che ke, agAdha jaLathI bharelA samudro jema potAnI maryAdAne cheDatA nathI, zIlaguNane pAlanArA manuSya jema potAnA zIla vratane prANAte paNa choDatA nathI. jema rAjanItimAM kuzala evA rAjAe nItinuM | ullaMghana karatA nathI. tema sajajana purUSa prANAMtamAM paNa pitAnI pratijJAne bhaMga karatA nathI. A sukemala zarIra upara vajIpAta thAya te tene huM zreSTha mAnuM chuM. agnimAM praveza karavo e paNa uttama gaNAya che. viSajanane paNa uccakoTImAM huM mAnuM chuM, paraMtu pitAnI pratijJAne tyAga kare tene huM bahu ja adhama mAnuM chuM. arthAt uparokta viSaya karatAM A pratijJAne bhaMga kara e adhika duHkhadAyaka gaNAya che. de ke IpaNa samaye jUThuM bolatA nathI, chatAM pApi evI mArAM duSkRta vaDe te paNa anyathA thayuM. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 233 athavA te kaI paNa kapaTa vaDe pizAcanuM rUpa dharI, naravAhana rAjAnA keIka bhakate athavA anya kaI vidyAdhare te vakhate mane chetarI hoya tema paNa hoya kharUM. mATe hAlamAM paNa mArA manovAMchita arthano vighAta na thAo. he bhagavan! ApanA prasAdathI have mArUM nirvidhrapaNe maraNa siddha thAo. he bhagavan! priyanA viraharUpa pracaMDa mudUgara vaDe jIrNa hRdayavALI ane pApapuMjathI ghAyala thayelI huM A samaye maraNa sivAya anya kaMIpaNa hita dhAratI nathI. chatAM paNa hAlamAM mArUM maraNa thaze ke nahI thAya te saMbaMdhI haju paNa mArA hRdayamAM zaMkA rahe che. priya virahanA duHkhane zAMta karanAra maraNa paNa - saMpUrNa puNyanA udayathI pamAya che. mATe je te maraNa paNa hAlamAM thAya te huM kRtArtha thAuM, ema kahI teNIe pitAne deha nIce mukhe pAzanA AdhAre ekadama laTakato mUkyo. te joI ekadama huM tyAM gaye ane teno pAza meM jhaDapathI chedI nAkhyo. pachI tene mArA bALAmAM laIne meM dhIme svare kahyuM. he sutanu ! sura ane asureMdrone parAjaya karanAra - kAmadeva tArI upara prasanna thayo che. have tAre koI Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 surasuMdarI caritra prakAranI ciMtA karavI nahIM. kAraNa ke tArI upara kAmadevanI asAdhAraNa kRpA thaI che, jethI . teNe tAro hRdayavallabha teja purUSa A janmamAM ja tane meLavI Apyo che. mATe have tuM niHzaMka thaI gADha premathI mArA kaMThanuM AliMgana kara ! tArI upara A priyajana bahu utkaMThita thaye che. A pramANe mAruM vacana sAMbhaLIne te bAlA lajajA. vaDe nIcuM mukha karI ubhI rahI; tyArapachI citragati paNa tyAM AgaLa Avyo. bAda meM te bAlAne kahyuM. he suMdarI ! A mAro ananya mitra che. he sutana ! tArA viyegane lIdhe jyAre huM asahya duHkhamAM AvI paDyuM hatuM, tyAre huM Atmavadha karavAne taiyAra thayo hato te samaye niSkAraNa paropakArI ane auryavAna evA A mahAtmAe mane AtmaghAtathI bacAvyo hate. tArA samAgamane A upAya karAvanAra paNa A purUSa ja che. enA kahevAthI ame ahIM AvyA chIe. ane enI sahAyathI A mArUM icchita kArya siddha thaze. mATe he sutanu ! have tuM kanyAnA svabhAvane sulabha evA bhayano tyAga karIne tArAM potAnAM sarva vastra ene, jaladI tuM ApI de. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235. surasuMdarI caritra he mRgAkSI ! je vastra ane alaMkAro vaDe tArA rUpane dhAraNa karI A mAro mitra bahAra nIkaLaze. eTale te tAre parijanavAmAM paNa vihita thaI jaze ane teo kiMcit mAtra paNa ApaNuM A kapaTane jANu zakaze nahIM. vaLI A mArA mitra parakArya karavAmAM bahuja rasika ane. dhIra che. A pramANe mArA kahevAthI teNIne atyaMta harSa thayo ane romAMcita thaI tarataja teNae pitAne sarva veSa utArIne tene ApI dIdhuM. pachI huM te bALAne sAthe laI kAmadevanI mUti pAchaLa prathamanImAphaka saMtAI gaye. citragatinuM kapaTa catragati paNa teNInAM sarva vastra ane AbharaNa paherI taiyAra thaI dvAra ughADIne bahAra nIkaLe. | kanakamAlAne parijana tenI vATa joIne taiyAra ubhe hato. citragatine joI koIne paNa bhrAMti thaI nahI ane. teo kanakamAlA AvI ema jANuM zibikAne pAsamAM lAvyA eTale citragati ekadama tenI aMdara besI gaye. tyArapachI te loke tyAMthI nIkaLIne cAlyA gayA. eTale teone kelAhala baMdha paDayo. A sthAnamAM have kaI nathI ema jANI meM kahyuM Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 236 surasuMdarI caritra he suMdarI ! have ApaNe ahIM zuM karavuM ? te sAMbhaLI lajajAne lIdhe teNInuM mukhAraviMda nagna thaI gayuM ane bhayane lIdhe tenAM sarva aMga kaMpavA lAgyAM. chatAM paNa mahAna viraha duHkhathI pIDAyelI te bAlA gadagadda kaThe mahA kaSTa vaDe belI; he priyatama ! devagane lIdhe mane Apane Aje samAgama thayo che. have huM Apane zaraNe AvI chuM, Apane jema yogya lAge tema Apa pote ja kare. A pramANe teNInA kahevAthI meM te bAlAnI sAthe gaMdharva vidhi vaDe lagna karyuM. lagna samaye kAmadevane sAkSI bhUta karavAmAM AvyuM hatuM. tyAra pachI aneka prakAranAM vacano vaDe te bAlAne bhaya meM dUra karyo. pachI teNInuM hRdaya svastha thayuM eTale tenI sAthe kSaNa mAtra kIDA karIne tenI sAthe gADha AliMgana daI tyAM huM suI gayA. pAchaLanI rAtrIe huM jAgI uThe ane te bAlAne meM kahyuM. | he mRgAkSI ! have ahIMthI ApaNe cAlI nIkaLavuM joIe. kAraNa ke AvuM caurya karma karIne A sthAnamAM rahevuM e ThIka nahIM kAraNa ke, A vAta lekenA jANavAmAM Ave te ApaNA banenI pUrI beIjati thAya. A pramANe mAro abhiprAya jANI mATe niHzvAsa mUkI mArI prANupriyA belI. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 237 . he Arya putra ! kramAnusAra mArUM je maraNa thayuM hata te bahu sAruM. kAraNa ke, he svAmin ! mArA mATe hAlamAM Apane ghaNI Apatti veThavAnI AvI paDI. temaja navAhana rAjA vidyAnA baLathI bahu garviSTha thayela che ane parAkramamAM bahu pracaMDa che. he nAtha ! ApaNe ahIMthI nAsI jaIzuM te paNa ApaNuM keIpaNa zaraNa thavAnuM nathI. mATe he prANapriya! kharekhara huM tamArI vairiNuM thaI chuM. he svAmin ! hAlamAM ApanA mAthe AvI paDelI Apattine joI mane je duHkha thayuM che, teTaluM duHkha prathama ApanA viraha tApanuM paNa mane nahotuM thayuM. he nAtha ! Apa mane prApta thayA che chatAM paNa. mArA duSkRtane lIdhe hAlamAM Apa ahIM rahevAnA nathI. puNyahIna prANIone prApta thayelI vastu sahejamAM naSTa . thAya che. kahyuM che ke, prathamakAlamAM upArjana karelA puNya vaDe dareka prANuo . karmAnusAra sarva saMpattione prApta kare che. temaja - puNyahIna loke kamarUpI yaMtramAM jakaDAyA chatAM hamezAM ApattinA bhektA bane che. " . . | he svAmInA svapnamAM paNa mane sukha maLe tema . huM dhAratI nathI. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -2 38 surasuMdarI caritra he supratiSThA ! A pramANe pitAne abhiprAya jaNAvI te bAlA mArA kaMThane avalaMbIne bahu duHkhane - lIdhe atyaMta rUdana karavA lAgI tyAre meM kahyuM. he suMdarI ! A asAdhAraNa zoka tuM zA mATe kare che? je thayuM te kharUM ane hAlamAM je thavAnuM haze te thaze. tAre samAgama thayA sivAya je mArUM maraNa thayuM -hota te te mane bahu duHkhadAyaka thAta, paraMtu te suMdarI! - hAlamAM mArUM maraNa thaze to paNa mane te saMbaMdhI kaMI paNa duHkha nathI. jema tArI sAthe aciMtita evo A mAre -samAgama thaye che, tema kadAcita anya paNa zubhakArya prApta thAya. prathama ISTa siddhine mATe upAya karavuM joIe. pachI je thavAnuM hoya te thAya, emAM yAjakano zo doSa ? mRtyuzadhyAmAM paDelA prANIone maraNa te svAbhAvika rIte AdhArabhUta hoya che, chatAM paNa mAMdagImAM upacAra karavuM jarUra che. vaLI he suMdarI! te nAvAhana vidyAdharane joIne ja meM A kArya karavuM che. bhaviSyamAM je thavAnuM haze te thaze, mane je kaMI ucita lAgyuM te pramANe meM - karyuM che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 239 te vidyAdharathI maraNa te avazya meM svIkAreluM che, te paNa tenAthI nAsavuM te kharUM. jalane cAvavAmAM udyata thayelA prANuone keIpaNa samaye kAMkaro gaLavAne prasaMga AvatuM nathI. mATe he sutanu ! tuM have zekane tyAga kara. cAle, ApaNe ratanasaMcaya nagaramAM jaIe, pachI samAcita jema jema yogya lAgaze tema ApaNe karIzuM. ema kahI teNanI sAthe huM kAmadevane praNAma karI tyAMthI nIkaLe. tyAra pachI teNInA kaMThamAM AliMgana daI huM AkAzamArge prayANa karavA lAgyuM. rAgarUpI aMdhakArathI mohita thayelA manuSyonA mehagrasta caritrane jovA mATe jema dUrathI aMdhakArane saMhAra karato sUryadeva ekadama pragaTa thaye. . - tyAra pachI te yuvata belI, he svAmin ! mane bahu tRSA lAgI che. mAruM gaLu have sukAI jAya che. hajupaNa ApaNuM te nagara keTaluM dUra che? he suMdarI ! ApaNuM nagara te hajI bahu dUra che. paraMtu A araNyanI jhADImAM ApaNe utarIke kAraNa ke, ahIM jarUra pANuM haze. ema kahI ame baMne jaNa tyAM utaryA, pachI latAgRhothI suzobhita evA te maneharavanamAM ThaMDA jaLathI bharelo eka nirmala karo amArA jevAmAM Avyo. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 surasuMdarI caritra tyAra pachI te yuvati jalapAna karI gADha patravALA vRkSanI zItala chAyAmAM beThI; teTalAmAM huM paNa zArIrika ciMtA karIne tyAM Avyo, he pratiSTha! A pramANe prabhAtika kArya karI kSaNa mAtra tyAM huM vizrAMti leto hato, teTalAmAM najIka rahelA kadalIgRhamAMthI eka zabda mArA sAMbhaLavAmAM Avyo. he suMdarI ! tArUM zarIra have svastha thayuM che. cAle. have ApaNe potAnA sthAnamAM jaIe. A pramANe zabda sAMbhaLIne mArA hRdayamAM vikalpa thaye; jarUra A zabda citragatino che. bIjA keIne A zabda hoya tema lAgatuM nathI athavA A vananI. aMdara vRkSonI ghaTAmAM tene saMbhava kayAMthI hoya? ema huM vicAra karato hate; teTalAmAM gADha vRkSethI AcchAdita evA te kadalIgRhamAMthI eka tarUNa strI sahita citragati ekadama bahAra nIkaLyo. tyArapachI huM tenI pAse gaye ane bahu harSane lIdhe mAruM zarIra ekadama romAMcita thaI gayuM. bAda saneha vaDe meM tene AliMgana dIdhuM. te paNa premapUrvaka ane bheTayA, paraspara amArA AnaMdane pAsa " rahyo nahIM. pachI ame banne jaNa tyAM AgaLa beThe. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 241 ' tyAra pachI meM kahyuM, he mitra! madanagRhamAMthI nIkaLyA bAda te zuM karyuM? ane bahAra ubhelA te kanakamAlAnA parijanane te kevI rIte vimAhita karyo ? tyAM gayA bAda tuM tyAMthI kevI rIte chUTa ? A manahara AkRtivALI strI keNa che? ane A strInI prApti tane kevI rIte thaI? A sarva hakIkata mane tuM savistara saMbhaLAva. citragatinuM vRttAMta tyAra pachI sAhasa kAryamAM rasika e citragati che . he citravega ! ekAgra mana karI mArUM vRttAMta te sAMbhaLa. prathama huM kanakamAlAnuM rUpa karI tyAMthI bahAra nIkaLyA. pachI zibikAmAM besI gaye. anukrame huM varanI pAsamAM pahoMcI gayA ane mArI sAtha vidyAdharIo vividha prakAranAM maMgala gIta gAtI hatI. aneka prakAranAM vALa paNa vAgatAM hatAM, lagnane samaya paNa AvI pahera - 16 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra mAMgalika upacArA thavA lAgyA. AzIrvAdanA aneka ma`trA sabhaLAvA lAgyA. varakanyAnAM mAbApa paNa AnaMdapUrvaka potapotAnAM kArya karavA lAgyAM. 242 nabhAvAhana rAjAe hapUrvaka mArA hAtha sAthe peAtAnA hAtha melApa karyAM. tyArapachI anukrame vivAhama'gala vartAvA lAgyA. vivAha kArya pUrNa thayA khAi nabhAvAhana rAjAnI AgaLa vArAMganAoe vividha hastAdikanA abhinaya sAthe bahu suMdara nATayanA prArabha karyAM. temaja madhurasvara vaDe keTalIka vArAMganAe gAyana karavA lAgI, teTalAmAM bhaya vaDe pUrNa che hRdaya jevu evI eka cuvatI tyAM AvI ane teNIe peAtAnA hAthamAM rahelI eka uttama mudrikA mane batAvI. te joI meM' vicAra karyAM A mudrikA mArI ja che. ahA! enI pAse A mudrikA ahI' kayAMthI AvI haze ? ema hu* uhApAha karatA hatA; tevAmAM mane smRti AvI. hAthInA bhayathI prathama je kanyAne me' macAvI hatI, te ja A kanyA che ane teNIe te vakhate mArI pAsethI A mudrikA laI lIdhI hatI. pharIthI bahu ka"matI evI te mudrikAnA nizcaya Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - surasuMdarI caritra 243 karyA bAda teNInA sanmukha meM joyuM to ekadama te mArA oLakhavAmAM AvI ane mane nizcaya thayo. hAthInA bhayathI mukta karI hatI, te ja A mArI, strI che. devayogathI je pIDA thavAnI hoya te keNa, mithyA kare ? vaLI jue, A prANapriyAnuM darzana bahu ja durghaTa hatuM, chatAM paNa te saddabhAgyane lIdhe mane akasmAt thaI gayuM athavA daiva anukUla hoya to keIpaNa evI vastu nathI ke je prApta na thAya. A duniyAmAM karmaphekhA balavAna che. te sivAya anya dharyAdikaguNe sukhaHkha ApavA samartha thatA nathI. prANIone sukhadukha ApavAmAM pitAnuM parAkrama kAraNa gaNAtuM nathI. keTalAka vaLI kahe che; tapazcaryA karavAthI sukhanI prApti ane duHkhanI hAni thAya che, e paNa temanuM mAnavuM ucita nathI. temaja traNe lokamAM vyApta thayela yaza paNa sukhaduHkha kAraNa thatuM nathI. rUpa, dayA ane dAkSiNyAdika guNe paNa sukhaduHkha ApavAmAM kAraNa thatA nathI. mAtra pUrvabhavamAM upArjana kareluM zubhAzubha karma ja kAraNabhUta gaNAya che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 surasuMdarI caritra A pramANe vicAra karIne teNIe prathama mane ApelI te mudrikAthI suzobhita evo mAro hAtha meM tene batAvyo, eTale tarataja te mArI AMgaLImAM rahelI mudrikAne joI pitAnA hRdayamAM samajI gaI ke A mAro prANapriya che. pachI potAnI pAsamAM ubhelI sakhInA kAnamAM teNIe kahyuM ujAgarAne lIdhe kanakamAlAnuM mAthuM dukhe che. mATe te theDIkavAra azoka vATikAmAM vizrAMti mATe che. kemake kSaNamAtra tyAM suI rahevAthI kaMIka zAMti maLe. vaLI tame sarve ahIM sukhethI rahe ane A nATAraMbha pUrNa thAya eTale jaladI amane samAcAra Apaje. A pramANe kahIne te citravega ! teNIe mane tyAMthI uThADyo. azoka vATikA tyArabAda uttama vRkSethI suzobhita evA gRha udyAnomAM tilaka samAna. vikasvara ane sugaMdhita evI maMjarIonA makaraMdane lIdhe atizaya sugaMdhane ApatI. temaja apUrva zebhA vaDe darekanA manane sukhadAyaka evI eka azoka vATikAmAM bahu AnaMdathI ame gayAM. tyAM teNIe bahu ullAsapUrvaka mane Asana ApyuM, tenI upara huM beThe. te paNa mArI AgaLa beThI, paraMtu teNInuM hRdaya bhayathI vyAkula hatuM. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 245 jyAre te kaMIpaNa na belI ane gabharATane lIdhe mauna mukhe besI rahI, meM pitAnI sarva pravRtti he citravaga! tene je pramANe pUrve kahI tevI ja rIte vistArapUrvaka tane kahI saMbhaLAvI ane chevaTe A strIne veSa paherI huM ahIMyAM Avyo tyAM sudhInI sarva vArtA kahI. he suMdari! tArA viyegane lIdhe mAruM hRdaya bahu duHkhamAM AvI paDayuM. tArA mATe sarva vidyAdharonA nagaromAM bhramaNa karIne huM thAkI gaye. mane duHkha paDavAmAM kaMI bAkI rahyuM nathI. he mRgAli! have lajajAne tyAga karI madhuravANIthI mArA hRdayane tuM AnaMda Ape. bela tAruM nAma zuM ? kayA kulamAM tAro janma thayelo che ? tArA pitAnuM nAma zuM ? kayA nagaramAMthI tuM ahIM AvI che? A lokanI aMdara tuM kevI rIte AvI hatI ? he sutanu strIne veSa paherIne AvelA evA mane te kevI rIte oLakhyo? e pramANe mAruM vacana sAMbhaLI tenA hRdayamAM kaMIka dha AvyuM. * tyAra pachI te bAlA gaddagadda kaThe pitAnuM vRttAMta mane kahevA lAgI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 surasuMdarI caritra prabhaMjana khecara he priyatama ! Ape je prazna karyA te saMbaMdhI huM sarva hakIkta kahu chuM, te Apa kRpA karI sAMbhaLo. bahu prasiddhine prApta thayeluM suradana nAme nagara che. te ApanA jANavA bahAra nathI. vaLI te nagaramAM suprasiddha prabhaMjana nAme vidyAdhareMdra rAjya kare che nItizAstromAM ati kuzala ane petAnA svAmI upara bahu bhaktimAna temaja vaLI cAra prakAranI buddhi vaDe saMpanna ane rAjAne khAsa vizvAsapAtra e meghanAda nAme tene pravaramaMtrI che. tenI prANapriyA IhumatI nAme bhAryA che. vaLI te uttamakulamAM janmelI eTaluM ja nahIM paraMtu uttama sauMdaryAdi guNonuM sthAnabhUta temaja patibhaktimAM ja kevala prItivALI hovA chatAM haMmezAM dharma kAryamAM tatpara rahe che. teNInI sAthe viSayasukhano anubhava karatA te meghanAdane rUpamAM kAmadeva samAna, azanivega nAme eka putra thaye. te mAtApitAne atyaMta AnaMda ApavA lAgyo. anukrame samasta kalAone pAragAmI thayA. vidyAdharone ucita evI vividha prakAranI vidyAo siddha karI kamAnakame samagra guNeno AdhArabhUta evo te azanivegakumAra yauvanavayane zobhAvavA lAgyA. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 247 caMdragati vidyAdhara. have vaitADhayagirinI A dakSiNa zreNImAM kuMjarAvata nAme nagaramAM che. caMdragati nAme vidyAdhareMdra rahe che. temaja hadayane ati ISTa evI madanarekhA nAme tenI bhAryA che. sAMsArika sukhane vilAsa karatAM teone keTalAka samaya vyatIta thatAM amitagati nAme eka putra thaye. tyArapachI caMpakanA puSpasamAna gauravarNa caMpakamAlA nAme teone eka putrI thaI. anukrame te bAlA vidyAdharonA kumAravarganA hadayane haraNa karanAra navIna yauvanane prApta thaI. te capakamAlA suranaMdana nagaranA rahIza evA te maMtrInA putra azanivegane varI. teNe paNa prItipUrvaka te navayauvanAno svIkAra karyo. tyAra pachI te potAnA nagaramAM tene laI gaye. mukhavaDe caMdramAna, kAMtimAM rati samAna ane netre vaDe hariNIsamAna te capaka mAlAnI sAthe AnaMdapUrvaka mAnava yogya bhogonA vilAsamAM te azanivega pitAne samaya vyatIta karavA lAgyo. dIkSA grahaNa meghanAda maMtrI pitAnA adhikAra pramANe rAjyakArabhAra calAvatA hatA. paraMtu nItimArgane ke prakAre Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 surasuMdarI caritra virAdhaka thatuM na hatuM temaja rAjAne tathA prajAne paNa te apriya na hatuM. rAjA ane prajA e baMnene zAMtikAraka e kAryavAhaka phavicita ja maLI Ave che, kahyuM che ke adhikAranA AvezamAM rahIne je, maMtrI rAjyapakSanuM ja kevala hita sAdhavAmAM sAvadhAna rahe che te samagra prajAne thI bane che. je prajAnuM hita karavAmAM ughukta thAya te, rAjA tarata ja tene vidAya kare che. mATe rAjA ane prajA e bannene raMjana karI ubhacanuM hita karanAra e adhikArI bahu durlabha hoya che. ema chatAM paNa A maMtrI sarvane prItimAtra thaI paDayo. enuM kAraNa mAtra e ja hatuM ke, te leza mAtra paNa nItimArganuM ullaMghana karatuM na hatuM. temaja te dharmazAstramAM paNa bahu kuzala hate. zrIjinedrabhagavAnanI pUjA bhaktimAM te agraNI hate. sAdharmika vAtsalya tathA munisevA te tenuM jIvana ja hatuM. - pitAnA bhAvanI vizuddhine lIdhe tene saMsAranI anityatA bhAsavA lAgI. mAnavabhavanI saphalatA karavI eja buddhinI saphalatA gaNAya che, ema ciMtavatAM tene vairAgya dazA pragaTa thaI. A saMsAravAsa kArAgRha samAna duHkhadAyaka che. sukhazAMti te mAtra munipadamAM ja rahelI che. kahyuM che ke, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdara caritra 249 muni dIkSA grahaNa karyA bAda, duSkarma karavAno prayAsa bIlakula sevavo paDatuM nathI. asad AcAramAM pravRtti karanAra strI, putra ke; svAmInA durvAkyonuM duHkha sarvathA chuTI jAya che. rAjAdikane praNAma karavAnI Apatti sevavI paDatI nathI. bhojana, vastra, dravya ke sthAnanI ciMtA rahetI nathI. avivekane nimaeNla karavAmAM mukhya hetubhUta, evA sadajJAnanI prApti thAya che. lokomAM pUjyatA pravarte che, zAMtarasamAM prIti pragaTe che, maraNa thayA bAda mekSAdika sukhanI prApti paNa thAya che, evA aneka guNa muni paNAmAM rahelA che, mATe he bhavyAtmAo ! saMsAramAM mAnavabhava pAmIne tame saddabuddhine sadA sadupayoga kare. temaja munimArgane viSe yatna karo. A pramANe vairAgyadazAmAM rakta thayela te meghanAda maMtrI potAnA putra azanivegane maMtrIpada ApIne pote nivRtta thayo. tyAra pachI vairAgyamAM daDha ane dharyazIla evA te maMtrIe prabhaMjana rAjAnI sAthe sugurUnA caraNakamalamAM dIkSA grahaNa karI. temaja teo baMne jaNa gurUbhaktimAM lIna thaI niravadya cAritra pALavA lAgyA. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 - surasuMdarI caritra azanivega maMtrI pada dhAraNa karyA bAda azanivega vidyAdhara pitAnI prANavallabhA caMpakamAlAnI sAthe gRhasthAzramanA phalarUpa viSayasukhane anubhava karavA lAgyo. * keTaloka samaya vyatIta thatAM te caMpaka mAlAne pAMca putra utpanna thayA. he priyatama ! temanAM nAma anukrame Apa zravaNa kare. prathama vajagati, bIje vAyugati, trIje caMdra cothe caMdana ane pAMcamo suzikha. vaLI te pAMca putranI upara huM eka putrI thaI. jethI mArA pitAne ghaNe ja AnaMda thaye. tyAra pachI bahu prItine lIdhe mArA pitAe harSapUrvaka putranA mahotsavathI paNa bahu bhAre mahatsava mArA. janmasamaye karAvyo. janmakalathI bAra divasa thayA, tyAre priyaMgumaMjarI evuM mAruM nAma pADayuM. anukrame bAlacaMdranI mAphaka zarIranA avayanI sAthe huM vRddhi pAmavA lAgI. mArAM mAtA pitA mane joI bahu ja AnaMda mAnavA lAgyAM. hamezAM mArA lAlanapAlanamAM pAMca dhAvamAtAe rokAyelI hatI. ema karatAM huM kumArI bhAvane prApta thaI eTale sarva parijana vargane huM bahu ja prItipAtra thaI paDI. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 251 yuvatijanane lAyaka evI nRtyAdika sarva kalAo sArI rIte meM grahaNa karI huM navIna yauvanane zobhAvavA lAgI. gADha snehavAnI sakhIonI sAthe vividha kIDAo temaja uttama citra, patra, chedya, nartana, gAMdharva vidyA ane vINAvAdana vaDe huM kIDA karavA lAgI. temaja he priyatama! svabhAvathI ja huM purUSone cheSa karanArI thaI paDI. mane varavA mATe bahu vidyAdharo AvavA lAgyA. paraMtu mArA svabhAvane lIdhe keIpaNa mane rUcikara thaye nahIM. mArA pitA paNa je je vidyAdhara tyAM AvatA hatA, te sarvenA uttama rUpa, guNa ane vaibhavane paricaya. mane karAvatA hatA. paraMtu te vAta mane bilakula gamatI nahI ane je je vara AvatA hatA, teone mArA pitA mArI aprItine lIdhe vidAya karatA hatA. e pramANe jyAre kaI paNa vara mane prasaMda na paDo. nahI, tyAre mArA pitA azanivega bahu zokAtura : thaI gayA. caMpakamAlA potAnA svAmIne zokAtura joIne te caMpakamAla. kahevA lAgI. he svAmina ! Apa bahu zokamAM AvI paDyA. ho, tema mane lAge che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 252 - surasuMdarI caritra vaLI Apane ATalI adhika ciMtA karavAnuM zuM kAraNa AvI paDayuM che? ApanI AkRti uparathI A bAbata sAbIta thAya che; dareka manuSyanI AkRti uparathI ja guNAdikano prakAza thaI Ave che. temaja namratA uparathI kulanI vizuddhatA spaSTa thAya che. vANInA vistAra uparathI anukrame zAstra jJAna keTaluM che ? tenI parIkSA buddhimAna purUSo karI zake che. tamAro saMyama-dhArmika niyama vayanI apekSAe bahu adhika che. huM ApanI mukhAkRti uparathI samaju chuM ke; Apa kaMIpaNa vipattimAM AvI paDayA che. A pramANe pitAnI strInuM vacana sAMbhaLI azanivega bece; he mRgAkSi! mArI kanyA kAmadevanI rAjadhAnI samAna navIna yauvana dazAne prApta thayelI che. chatAM he suMdarI ! keIpaNa varane te IcchatI nathI. to pachI AthI moTuM bIjuM kayuM duHkha che? mAtra mArI ciMtAnuM mukhya kAraNa te te ja che. yauvana vayane prApta thayelI kanyA je paraNAvavAmAM na Ave ane vara vinA rahe te kaMIka viparIta karI bese e saMbhava rahe che; sukhI mANasa pArakAnA duHkhane jANatA nathI, Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 253 yuvAvasthAmAM rahelA loke zIlavatane gaNatA nathI, ApattimAM AvI paDelA manuSya nirdaya hoya che, ane duHkhI purUSe adharmaparAyaNa thAya che. kadAcit evo prasaMga bane te kulane kalaMka lAgyA. sivAya rahe nahI ane kulane DAgha lAgyA pachI ApaNe A duniyAmAM kevI rIte jIvavuM? vaLI ummaralAyaka putrIne ghera rAkhavI te paNa bahu aniSTaphaLadAyaka che. - have A putrIne manavAMchita bhartA keNa thaze ? te saMbaMdhI ciMtA mane bahuja rahyA kare che. he suMdarI ! vadhAre zuM kahevuM? ene lIdhe rAtrIe sutAM mane nidrA paNa AvatI nathI. kahyuM che ke, dravyamAM Asakta thayelA purUSone mitra ke baMdhunI. paravA detI nathI, sudhAthI vyAkula thayelA purUSane zarIra tathA tejanI. vyavasthA hotI nathI, te kAmIjanene bhaya, lajaja hotI nathI. ciMtAmAM AvI paDelA purUSone sukha tathA niMdrA. durlabha thaI paDe che. | he mRgAkSi! mArA duHkhanuM kAraNa meM tane nivedana A pramANe pitAnA patinuM vacana sAMbhaLI mArI mAtA caMpakamAlA paNa he suMdara! mArA mATe bahu zekAtura thaI . Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -254 surasuMdarI caritra dhAriNI sakhI he priyasakhI ! Aje tuM haraNa karAyelInI mAphaka, athavA vikRtimAM phasAyelInI mAphaka athavA udAsInI peThe kema dekhAya che? kharekhara Aje parAdhIna cittanI mAphaka tArA mukhanI AkRti badalAI gayelI dekhAya che. jarUra Aje tuM zekamAM guMcAyelI dekhAya che. he priyasakhI! ghaNuM divase huM AvI chuM, chatAM paNa tuM mArI saMbhAvanA kema karatI nathI ? tArA zokanuM je kaMI kAraNa hoya te tuM mane - jaladI nivedana kara. e pramANe mArI sakhIe jyAre mane pUchayuM tyAre meM teNIne kahyuM. he priyasakhI dhAriNI ! te barAbara mArA cittanI parIkSA karI, have huM mArA duHkhanuM vRttAMta tane kahuM chuM -te tuM sAMbhaLa. he priyasakhI! tArI sAthe nAnA prakAranI kriDAo ramIne sAyaMkAlanA samaye huM mArA ghera AvI. tyAra pachI prAsAdanI uparibhUmie caDhI huM pitAnI beThakamAM prasAra thaI. - tyAM kSaNamAtra beThA bAda nAnA prakAranA maNaratna tathA suvarNathI suzobhita ane amUlya evI hasatulikA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ra55 -taLAI jenI aMdara bIchAvelI che evA manahara palaMga upara huM suI gaI. dudubhinAda tyArapachI adharAtrInA samaye duMdubhine nAda sAMbhaLI, huM jAgrata thaI cAre tarapha jevA lAgI. A dIvya dhvani kayAM thato haze? AkAza tarapha daSTi karatAM aneka divya vimAna AkAza mArge cAlatAM mArI daSTigocara thayAM. jeonA tejathI AkAzamaMDaLa jhagajhagI rahyuM che. devAMganAonA samudAya sahita aneka devatAonA samUhane te vimAnamAM joI mArA hRdayamAM vicAra thaye. keIpaNa ThekANe A divyavimAne meM prathama jeelAM che. temaja AvA deva tathA devIone paNa koI ThekANe meM joyAM che. ema vicAra karatAM ekadama mane mUcha AvI gaI kSaNavAra pachI huM mUchathI mukta thaI eTale mane jatismaraNa jJAna utpanna thayuM. bAda manuSya ane deva saMbaMdhI mArA banne pUrvabhavanuM mane jJAna thayuM. | he dhAriNiI te sarva vRttAMta yathAsthita huM kahuM chuM, tenuM tuM zravaNa kara. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 surasuMdarI caritra haridatta zreSThI jabUdvIpa nAme dvIpamAM merUgirinA uttara bhAgamAM airAvata nAme uttama kSetra che. te kSetra zreSaguNae karIne traNe lokamAM prasiddha che. te aravata kSetranA AryakSetranA madhyakhaMDamAM, suMdara zebhAmAM amarAvatI samAna, pratipakSa rAjAone durgamya, traNa bhuvananI lakSmInuM kulagRha, hajAra dhanADhaya zeThI Ao vaDe suzobhita, trika, catuSka ane dukAnanI sarakhI zreNIo vaDe bahu vizALatAne vahana karatuM, prAcInakAlathI pratiSThita thayeluM supratiSTha nAme. uttama nagara che. temAM potAnA vaibhava vaDe kuberanuM upahAsa karate. samagra lokenA upakAra karavAmAM aharniza prItivALo, deva ane gurUjananI sevA pUjAmAM tatpara, baMdhujananA vAtsalyamAM sadaiva ughukta, dAkSiNya ane dayA vaDe vyApta che hRdaya jenuM e samasta vaNika lokemAM agrapadane pAmela haridatta nAme zreSTha che. che. vaLI ratinA saubhAgyane tiraskAra karanArI, - dareka kalAomAM kuzala buddhivALI, - vAgavilAsamAM madhura kaMThavALI, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra temaja priyavAdinI, zIlavratamAM dRDha thaya vALI, vinayaguNamAM bahu kuzala evI vinayavatI nAme te zreSThInI prANapriyA bhAryA che. teNInI sAthe pAMcaprakAranA viSayasukhane bhAgavatAM tene vasudatta nAme eka mukhya putra thayA. te peAtAnI kIrti vaDe satra prasiddha thayuM. tyAra pachI te vinayavatIne anukrame traNa putrIo thai. jeenA rUpanA atizayavaDe iMdrANIe paNa lajA pAme che. 250 temAM mukhya suleAcanA, mIjI anaMgavatI ane trIjInuM nAma vasumatI. have peAtAnA sau ya guNu vaDe traNelAkane cakti karatI te traNe henA anukrame vRddhi pAmavA lAgI. kumArabhAvanA tyAga karI yuvAn purUSAne unmAda kAraka ane dekhAvamAM bahu ja maneAhara evA navIna cauvanana paNAne teo prApta thaI. suleAcanA kanyA adbhuta samRddhinA nivAsa sthAnabhUta mekhalAvatI nAme eka nagarI che. temAM sAgaradatta nAme zreSThI vase che. subadhu nAme tenA putra che. te vaNik kalAmAM bahu ja hAMziyAra che. 17 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2i58 surasuMdarI caritra tenI sAthe sulocanA kanyA paraNI. temaja vijayavatI nagarImAM dhanabhUti sArthavAhane putra dhanavAhana che, tenI sAthe anaMgavatInuM lagna thayuM. vasumatI kanyA paNa mekhalAvatI nagarImAM samudra dattane putra dhanapati che tenI sAthe varI. vasumatI kanyA - sarvakalAone pAragAmI ane rUpamAM kAmadeva samAna evo te dhanapati vaNika pitAnI bhAryA vasumatinI sAthe manuSyanA sukhavilAsane bhegave che. e pramANe prati divase vRddhigata che sneha jemane, paraspara rakta che citta jemanAM. navIna cauvanane lAyaka evA vividha prakAranA viSayasukhane sevatAM, gurU Adika pUnA vinayamAM haMmezAM baha premI, paraspara virahaduHkhathI rahita baMdhuvargane niraMtara AnaMda ApatAM evAM te banne strI purUSanA divase bahu AnaMdathI vyatIta thAya che. eka divasa te dhanapati vaNika potAnA prAsAdanA * uparanA bhAgamAM sukhazAmAM potAnI vasumatI strInI sAthe: sutA hatA. nirmalacaMdranA kiraNone lIdhe ati ujavala evI rAtrInA chellA prahare nidrA dUra thavAthI bIcArI mugdhA te vasumatI jAgrata thaI Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 surasuMdarI caritra pitAnA palaMgamAM sutelo parapurUSa teNanA jovAmAM Avyo ke tarataja te bhayathI camakI uThI, ane ekadama pavanathI haNAyelI sukamala tarUlatAnI mAphaka te bahu kaMpavA lAgI; tyAra pachI bhayabhIta hRdaya vaDe te vicAra karavA lAgI; te mArA pitAne pati kayAM gaye haze? duHkhe karIne paNa jemAM praveza azakya che evA A gharanI aMdara A anya purUSa kevI rIte AvyuM haze ? A pApIe zuM mArA prANapriyane mArI nAkhyo haze? A mAro te prANapati ja haze. paraMtu mane viparIta bhAsa thavAthI anya purUSanA sarakho te lAge che. jarUra A mAre svAmI nathI, e mAre nizcaya satya che. A keIpaNa divya anukaraNa karanAre apUrva vidyAdhara dekhAya che. temaja pArakA gRhamAM praveza karIne A purUSa atyaMta vizvAsu banI suI gayo che. jarUra AmAM kAMIpaNa kAraNa hevuM joIe. kadAcit keI anya purUSa haze athavA mAro svAmI haze te paNa mAre A vakhate yathAsthita A bAbata mArI sAsune jaNAvavI joIe, vaLI je A hakIkta koI paNa kAraNane lIdhe huM pitAnI sAsune na jaNAvuM te janmaparyata mAre, mAthe dusaha evuM moTuM kalaMka AvI paDe. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra ema vicAra karI te khAlA ekadama uparanA mALAmAMthI nIce utarI ane peAtAnI sAsu sudarzanA jyAM sutI hatI tyAM AvI. dhIme svare tene jAgrata karI. eTale sudarzanA beThI thaIne melI; 230 he vadhU! ekadama tAre aciMtya ahI AvavAnu zuM kAraNa paDayu...? pachI vasumatIe peAtAnI yathArtha vAta jaNAvI. sudanA belI. anya purUSa AvI zake tevA sabhava nathI. nidrAne lIdhe tane A bhrama thayeA hoya tema mane lAge che. vasumatIe kahyuM; he jananI! Apane jo evA vahema hAya tA tame pAteja tenI tapAsa kare. A pramANe vasumatInu' vacana sAMbhaLI sudarzanA ekadama meDA upara gaI ane tenI pAse jaine joyu' tA nirbhaya thaI bhara nidrAmAM te purUSa sutA hatA. sudarzanAe jANyuM ke; A mArA putra nathI. paraMtu keAI ullu' AvIne gharamAM ghusI gyA che. ahA ! A pApI kevA duSTa che ! paradvArAnA saMgamAM lubdha banelA A kAI khamAsa hovA joie; ene Aje enA peAtAnA avinayanu phUla khareAkhara maLavu joIe. ema vicAra karI sudarzanAe ekadama mATA nAdathI dhAkAra karyAM; Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra rajA 26 , are ! nagaravAsIleke! doDa doDaze? amArA gharamAM ceranI mAphaka keIka jArapurUSa peThe che. e pramANe sudarzanAne pAkAra sAMbhaLI AsapAsanA sarve loke ekadama cakita thaI, are ! e luccAne pakaDe; pakaDe, doDe, doDe, te duSTa kayAM gaye ? kyAM saMtAI peThe che? ema belatA sarve parijana loko paNa tyAM AgaLa ekaThA thaI gayA. jema jema A vAta phelAtI gaI tema tema loko bahuja ekaThA thayA. ' are ! A zuM che? zA mATe A kolAhala thaI rahyo che? vigere zabdothI jAgrat thaI samudradatta zreSThI paNa kahevA lAgyo. he priye! A duraMta ApattimAM tuM zAthI AvA paDI che? e badamAza keNa che? jethI te AvI herAnagati karI rahyo che? ema te samudradatta belate hato teTalAmAM, ekadaMma te zayanamAM sutelo purUSa paNa beThe thayo, ane samagra lokone mahAna kolAhala sAMbhaLIne te kahevA lAgyA | he mAtA ! tAro parAjaya koNe karyo che? jethI A pramANe tuM bele che? gati chesa paNa che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 surasuMdarI caritra keIpaNa humati e ahIM dekhAtuM nathI, jethI tuM udvigna thaI AvA AlApa kare che? e pramANe tenuM vacana sAMbhaLI sudarzanA belI. tuM keNa che? tuM ke putra che? he pApI! tuM konA gharanI aMdara peThe che? he dRSTa ! mane aMbA e pramANe kahIne tuM zA mATe belAve che? tArI je mA hoya tene tuM mA kahI belAva. mukha saMbhALIne jarA bela? zuM jema tema belatAM tane lajajA AvatI nathI ? he nirlajaja ! ahIMyAM mArA putranI zayyAmAM tuM zA mATe AvIne sute che? he hatAza! mAro putra te dhanapati che. tene tuM kayAM mUkI Avyo che? ane te hAlamAM kevI sthitimAM che? jaladI tuM satya vAta pragaTa karI? divya pramANe sukI te pura e pramANe sudarzanAnAM niSphara vacana sAMbhaLI pitAnA hRdayamAM ati vismita thayelo te purUSa potAnA zarIrane vAraMvAra jevA lAge bahu samaya sudhI avalokana karI te purUSa tyAMthI AkAzamAge gamana karavA mATe potAnA hRdayanI aMdara jeTalAmAM vicAra kare che; teTalAmAM uttama vidyAne buDabuDa e pramANe mukhanI aMdara avyakta zabdavaDe jApa karate hAyane zuM? tema Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 sura darI caritra AkAzamAM uDaze ke tarata ja te pharIthI deDakAnI mAphaka pRthvI upara nIce paDe. ane naSTa thaI che uttama vidyA jenI e te vidyAdharane kumAra kSaNamAtramAM bahu pAmara avasthAmAM AvI paDe. ' ' tyArabAda te purUSanI tevI sthiti joI sudarzanA belI, he pApiSTha ! kema tuM bolato nathI ? mArA putranI te zI vyavasthA karI che? kharekhara je satya vAta hoya. te tuM jaladI pragaTa kara? ema sudarzanAe bahu tiraskArapUrvaka tene kahyuM te paNa; te vidyAdharakumAra nIcuM mukha karI kaMI paNa be nahIM; tyAre tyAM AvelA sarvaleke aneka prakAranA vitarka karI kahevA lAgyAH A purUSa dravyanA lebhathI A zeThanA gharamAM corI karavA peThelo che. vaLI keTalAka loko kahe che ke, je cAra hoya te te A vasumatinA zayana para AvIne zA mATe suI rahe? " tethI ema samajAya che ke, parastrImAM laMpaTa eve A purUSa ahIM AvyA che. - temaja anya loko kahe che Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra je A jApurUSa hoya te; he jananI ! e pramANe kahI sudanAne te zA mATe lAve? te pramANe belavAthI jarUra ema jaNAya che ke, kautukanA kAryamAM prItivALA evA keIka deva athavA te dAnave A dhanapatine rUpAMtaramAM lAvI mUke che. vaLI keTalAka kahe che. ema nahIM, paraMtu A duSTAtmA pizAcanI mAphaka AvA prakAranuM rUpAMtara dhAraNa karI ApaNane chetaravA mATe ahIM AvyA che. anya lake kahevA lAgyA, nahIM nahIM, A badhI tamArI kalpanAo asatya che, paraMtu kharI vAta e che ke, vasumatinA zIlanI parIkSA karavA mATe A keI sAkSAt deva Avela che. A pramANe he priyasakhI dhAriNI! aneka prakAranA bhinna bhinna vikalpa karI sarvaleke potapotAnI buddhi pramANe paraspara belatA hatA, teTalAmAM tyAM je hakIkata banI te tuM sAMbhaLa. bAjubaMdha, hAra tathA kaDAM vigerethI virAjita manahara zarIravALAnuM, temaja pitAnI suMdara kAMtivaDe dizAone ujavala karata e eka deva tyAM ekadama pragaTa thaye, ane belyo Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 265 sumaMgalanuM vRttAMta - he bhadrikajane ! A ati duSTajananuM vRttAMta tame sAMbhaLe. enI kharI hakIkata jANyA vinA tame asatya ka95nAo zA mATe karo cho ? ane tema nakAmA kAlakSepa karavAthI zuM phala che ? bahu pApakArI e A sumaMgala nAme vidyAdhara che. eNe bahu uttama prakAranI vidyAo siddha karI hatI, temaja dareka vidyAdharonA nagaramAM enI bahu ja prasiddhi che. have eka divasa yauvanamadanA AvezathI A vidyAdhara nabhegAminI vidyA vaDe pitAnAM abhISTa nagaramAM pharate pharate ahIMyAM A nagaramAM Avyo, kevaLa yauvanathI ja A vidyAdhara unmatta na hatuM, paraMtu vidyAbaLa tathA svAmItva vigerenA prabhAvathI paNa bahu garviSTha thayelo hata, te pachI enA avinayanuM zuM kahevuM ? kahyuM che ke, ahe ! yauvanarUpI catvaramAM bhramaNa karato purUSa kayA anarthane svAdhIna nathI thato ? dhanasaMpattine garva paNa te ja anarthakAraka kahela che. pitAnA parAkrama vaDe jemane svAmItvane adhikAra ma hoya che te, ane vivekarahitapaNuM paNa kevala anarthadAyaka ja kaheluM che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 surasuMdarI caritra yauvana, dravya, vaibhava, svAmItva ane avivekapaNuM e cAremAMthI ekeka hoya te paNa bahu anarthadAyaka thAya te, jenI aMdara A cAre rahelAM hoya tenI te vAta ja zI karavI ? A vidyAdhara to dareka bAbatamAM saMpUrNa che. te pachI enI uddhatAInuM zuM kahevuM ? eka divasa A durAtmA nagaranA uparibhAgamAM rahI nagara carcA jete hate. . tevAmAM A vasumatI snAna karI tarata ja svaccha vastrAdika paherI havelInI agAzImAM beThI hatI. te AkAzamAM rahelA evA A duSTa vidyAdharanI najare paDI, pitAnA manamAM dIrghakAla sudhI A vicAra karavA lAgyo. aho ! A suMdarInuM adbhuta rU5 lAvaNya vidhie nirmANa karyuM che. ema dhyAna karatAM enuM hRdaya kSaNa mAtramAM subhita thaI gayuM. e vidyAdhara pitAnI vidyA vaDe dhanapatinuM svarUpa dhAraNa karI A gharanI upara utaryo. vasumatI paNa A daivakapaTane kaMI samajI nahIM. jethI ene potAnuM prANapati jANIne enI sAthe teNIe bhegavilAsa karyo. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra . viSayabhAgamAM AnaMdita hadayavALe A durAtmA vicAra karavA lAgyo. dhanapatinA svarUpamAM rahIne huM ahIM rahIza. temaja ema karavAthI A sarva loke mane oLakhI zakaze. nahi ane vaLI A mRgAkSInI sAthe haMmezAM huM bahu AnaMdathI viSayasukha bhogavIza. parama saubhAgyanA khajAnArUpa A yuvatIne samAgama thayo che, te have mAre vidyAdharIo athavA anya. yuvatIonuM zuM kAma che? basa A suMdarIne saMga mane bahu sukhadAyaka che. ema vicAra karI A durAtmAe dhanapatine ahIMthI apahAra karyo ane bharatakSetramAM rahelI ayodhyAnagarImAM tene mUkI dIdhuM. pachI te ahIM AvI vasumatInI sAthe viSayasukhamAM Asakta thaIne potAnI vidyA vaDe dhanapatinuM svarUpa. dhAraNa karI pitAnuM svarUpa palaTAvIne hamezAM ahIM rahe che. dhanapati vaNika have te dhanapati vaNika paNa adhyAnagarImAM gayA bAda pAmara avasthAmAM rahIne te apUrva nagarIne dekhAva joI vismita thaI vicAra karavA lAgyo. A uttama vaibhavavALI nagarI kaI che ? ane te. mekhalAvatI nagarI kayAM gaI ? ? Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 - surasuMdarI caritra A zuM kaI durAtmAe mAro apahAra karyo ? athavA mane A svapna AvyuM ? - ema vicAra karato te nagarInA bahAranA pradezamAM pharatuM hatuM, teTalAmAM tyAM AgaLa uttama prakAranA sugaMdhita puSpa ane gADha chAyAvALA vRkSethI suzobhita evA eka manahara udyAnamAM zrI kevalIbhagavAna padhAryA hatA; te tenA jevAmAM AvyA. vaLI zrI kevalIbhagavAnane janma zrI kaSabhadeva bhagavAnanA pavitra vaMzamAM thayela hatuM. jemanI ujavala kIrtine prabhAva traNe lokamAM pasAra thayelo che evA zrI daMDavirata nAme te rAjarSine jaI dhanapati vaNipha bahu saMtuSTa tha. traNa pradakSiNa daI temanA caraNakamalamAM praNAma karI ucita sthAnamAM te beThe. aho ! jJAnImahAtmAonuM darzana apUrva AnaMda Ape che. kahyuM che ke - jemanI ujavala kIrti digaMtamAM prasarI rahI che evA sajajana puruSanI saMgati to dUra rahI. paraMtu temanI sAthe viroga thayo hoya te paNa te vairabhAva atizaya moTI unnatine vistAra che. jemake, jenA zarIrane sarvadA abhAva che ane mastaka mAtrathI oLakhAtA evA rAhue traNe lokamAM vikhyAta tejavALA caMdra ane sUryanI sAthe kadAcita vairapaNuM na karyuM hota te te kene zravaNugocara thaI zakata ? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra arthAt mahAtmAonI sAthe vairatAthI thayela samAgama paNa zreSTha gaNelo che, te bhAvapUrvaka temanA darzana karavAnI te vAta ja zI karavI ? dhanapati vaNika zrIkevalI bhagavAnanA darzanathI pramudita thaI temanA mukhAraviMdanuM dhyAna karI eka daSTie beTho. daMDavirata kevalI | bAda zrI daMDavirata kevalI bhagavAne vairAgyajanaka dharmadezanA prAraMbha karyo. he bhavyaloke! A saMsAra sAgaramAM ati durlabha evo manuSyabhava pAmIne tame zrIjinendra bhagavAne kahelA samyakatva dhamamAM udyakta thAo. jethI A bhavATavImAM vAraMvAra tamAre paribhramaNa karavuM paDe nahIM. haMmezA dareka manuSyoe dharmArAdhana karavuM dharma vinAne mAnavabhava vRthA che. kahyuM che ke,- dAMta vinAne hAthI, zIvra gati vinAne gheADo, caMdra vinAnI rAtrI, sugaMdha vinAnAM puSpa, jala vinAnuM sarovara, chAyA vinAnAM vRkSe, lAvaNya vinAnuM rUpa, guNa vinAne putra, cAritrathI laTa thayelo cati ane Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 . suraharA cAra surasuMdarI caritra deva vinAnuM maMdira jema zobhatuM nathI, tema dharmavinAne A mAnavabhava zobhate nathI. he sajajane ! tame kupathane tyAga karo ane sanmArga mAM pravRtta thae. A pramANe dharmadezanA prasaMga cAlatuM hatuM, tevAmAM yogya samaya jANune dhanapatie prabhune praNAma karI kahyuM. he bhagavan! ahIMyAM mane koNa lAvyuM ? ane A kSetranuM nAma zuM ? temaja A nagarInuM nAma zuM ? te Apa kRpA karIne mane kaho. e pramANe tenA pUchavAthI zrIkevalIbhagavAne prathama je vRttAMta kahyuM, te sarve te samaye vistArapUrvaka kahI saMbhaLAvyuM. bAda dhanapati vaNika pitAnuM asamaMjasa vRttAMta - jANuM bahu zokAtura thaI gayo ane ciMtA karavA lAgyA ke, mArAM mAtA, pitA, bhAryA ane baMdhuethI huM viyukta thayo. kuTuMba parivArane huM upAgI rahyo nahIM. have ahIM mAre zuM karavuM? ema ciMtAtura thaI udAsInI mAphaka beThele tene jaI zrI kevalIbhagavAna bAlyA. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 271 ' he bhadra! A saMsAranI sthiti AvA prakAranI ja hoya che, ema samajI tAre kaMI paNa zoka karavuM nahIM; vaLI he subhaga ! A saMsAranI sthiti evI che ke, jenI aMdara ISTane viyAga ane aniSTanI prApti thayA kare che. ' he bhadra! A asAra saMsAramAM nivAsa karatA ghaNuM mUDha prANIo viSayasukhamAM lubdha thAya che. jethI teonA saMyoga ane viga anaMtavAra thayA kare che. vastutaH vicAra karIe te je kaMI duHkha thAya che te pitAnA duSkarmane lIdhe ja thAya che. vaLI bAhya arthamAM bAkInuM sarva nimittamAtra ja gaNAya che. mATe te vidyAre mAruM kaMipaNa bagADayuM nathI ane A dukha paNa teNe karyuM nathI ema tAre satyapaNe samajavuM; paraMtu je kaMI thayuM te mArA pitAnA karmathI ja thayuM che, e pramANe potAnA hRdayamAM tuM samaja. vaLI keIka manuSya kutarAne patharo mAre che, te te ajJAnI kutaro te pASANune bacaku bharavA doTa mAre che; ane siMhane keI bANa mAre to te bANanI tarapha lakSya nahIM karate, bANa pheMkanAra puruSa tarapha daSTi kare che. mATe ApaNe sukha ke duHkha tarapha daSTi karI sukha duHkha mAnavAnuM nathI, Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 surasuMdarI caritra tenA kAraNabhUta karma tarapha lakSya ApanI jarUra che. jethI anya upara rAgadveSa thAya nahIM ane pitAnA AtmAnuM akalyANa paNa thAya nahIM. he bhadra! zrIjinedrabhagavAnanI AjJA mAnI tuM pitAnA karmano ucheda karavAmAM tatpara thA ane tema karavAthI tArA karmane vilaya thaze eTale AvA duHkhano tuM bhegI thaIza nahIM. e pramANe zrI kevalI bhagavAnanuM vacana sAMbhaLI te dhanapati vaNika samajI gayo ke; A saMsAravAsa prANuMene duHkhadAyaka thAya che. manuSya bhava pAmIne Atma sAdhanamAM ughukta thavuM eja mAnavajAtinuM mukhya kartavya che. ema pratibaMdha pAmI pote vinayapUrvaka kahevA lAge. he bhagavan! huM ApanI AjJA mAguM chuM ke, saMsAranA bhayane ucheda karanArI evI muni dikSA Apa. mane Apo. tyArabAda munie paNa tene bhAva jANuM te ja vakhate tene sarvapAparUpa maLane dUra karavAmAM prabaLa evI. muni dIkSA ApI. zramaNadIkSA lIdhA bAda te dhanapati muni sarva sAdhu guNemAM sArI rIte pravINa thayA ane niravA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 273 ritra pAlavA lAgyA. temaja trIsa lAkhapUrva varSa ugra tapazcaryA karyA bAda traNamAsanuM anazana vrata grahaNa karIne temaNe vadehane tyAga karyo. caMdrAna deva. pachI te IzAnadeva lokamAM aneka apsarAonegaNuM vilAsa kare che evA caMdrAnA nAme vimAnamAM caMdrAjuna nAme devapaNe utpanna thaye. tyArapachI avadhi jJAnavaDe teja huM pote samagra pitAnuM vRttAMta joIne he bhadrika loke ! A nagarImAM Avyo chuM. potAnuM svarUpa palaTAvIne dhanapatinuM svarUpa dhAraNa karI A durAtmA vidyAdhara ahIM AvI vasumatInA kaMThanuM AliMgana karI tenI zayyAmAM nirbhayapaNe sute che te mArA jevAmAM Avyo tethI mane bahu krodha bharAI AvyA, jethI meM vicAra karyo, mArI strI sAthe sutelA A duSTane huM mArI nAkhuM. | mArAM mAtApitAne temaja samagra nagarInA lekene A durAtmAnuM duSTa cAritra jaNAvIne pachI huM tene yathAcogya zikSA karIza. ema vicAra karI A duSTanI sarvavidyAone prathama meM apahAra karyo. tethI te pApI pitAnA mULasvarUpamAM AvI rahyo che. arthAt tenI vidyAne camatkAra sarva naSTa thayo che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che : vArA 274 - surasuMdarI caritra pachI vasumatI bharanidrAmAM sutI hatI, tene nidrAmAMthI meM jAgrata karI. tethI teNIe jANyuM ke, are ! A mArI sAthe ke su che? A mAro prANapati nathI. A te koI anya purUSa che. " ema nizcaya karI te potAnI sAsu pAse gaI ane A sarva vArtA tenI AgaLa teNIe nivedana karI. - tyArabAda sudarzanAe A duSTane joI bahu kalAhala karyo eTale A durAtmA paNa jAgI uThaya. teNe sudanAne "jananI" e pramANe kahIne bAlAvI. pachI te sudarzananuM niSphara vacana sAMbhaLIne te durAtmAe potAnA svarUpa sAmuM joyuM te, pUrvasvarUpane prApta thayelA potAnA svarUpane joI A vidyAdhara potAnA hRdayamAM bahu Azcarya pAme. Aje mArI vidyAne prabhAva keNe haraNa karyo! jethI A prakAranI durdazAmAM huM AvI paDaze? ema vicAra karI ahIMthI upaDI javAnI eNe taiyArI karI ane tarata ja uttama evI nabhogAminI nAme pitAnI vidyAnuM eNe smaraNa karyuM. paraMtu enI sarvavidyAone prathamathI ja meM apahAra karyo hato, tethI A ahIMthI uDI zakyA nahIM. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 275 tyAre eNe jANyuM mArI upara keIka kupita thayo che, ane jarUra mArI vidyAone teNe ja apahAra karyo che. tethI ja huM mULasvarUpamAM AvI gayo chuM. AkAzamAge cAlavAne have mArI zakti baMdha paDI che. ema vicAra karate A vidyAdhara raMka avasthAne prApta thaye che ane manamukhe besI rahyo che. samudradatta zreSThI. e pramANe he priyasakhI dhAriNI ! te devanuM vacana sAMbhaLI samudradatta zreSThI ane tenI strI sudarzana e banenAM hRdaya putranA viyoga duHkhathI bharAI AvyAM, ane te baMne jaNa te devane AliMgana karI lAMbA svare rUdana karavA lAgyAM. temaja putranA duHkhathI bahu ja dIna mukhe vilApa karavA lAgyAM. tevA dayAjanaka ane sneha bharelA temanA vilApa sAMbhaLIne tyAM AgaLa AvelA anya sarve nAgarika loke paNa bahu rUdana karavA lAgyA tevI rIte teoe putra viyoganA lIdhe kalpAMta karI mUke ke, pakSI sarakhAe paNa maunamudrAe sthira thaI gayAM. temaja tyAM rahelA sarva lokenA rUdanane zabda sAMbhaLI nagaranA anya sarva leke paNa bAla ane vRddha sahita samudradatta zreNIne ghera AvyA. ! Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 want surasuMdarI caritra ane paraspara teo vArtAlApa karavA lAgyA, A durAtmAe bahu sAhasa karyuM. e pramANe te duSTanuM sarvavRttAMta sAMbhaLIne nagaranI nArIo sumaMgalane bahuja tiraskArapUrvaka kahevA lAgI, A pApInA mastaka para akasmAta vidyutapAta tha joIe, athavA, A pApISTha sutane sute marI ja joIe, kAraNake; je A pApIe nirdoSa chatAM paNa dhanapatine apahAra karI bahuja akRtya kareluM che. hA ! duSTa! suMdara rUpavALI vidyAdharIe zuM tane na maLI? jethI dharmazIla evI A vasumatInA zIlavratanuM te khaMDana karyuM? mATe he pApiSTha! anAryakAryamAM rakta thayelA evA che nirlajaja ! tuM have potAnA dukRtyane lAyaka ubhayalokamAM bahu duHkhadAyaka evA kaDavA phalane bhogava? vaLI A duSTanuM nAma sumaMgala rAkheluM che, paraMtu enuM caritra te bahu ja duSTa che, mATe enuM nAma amaMgala ucita che. kAraNa ke amaMgala sivAya AvuM akRtya keI karI zake nahIM. e pramANe karNa kaTu evAM asabhya vacane vaDe te latAe teno bahu prakAre tiraskAra karyo. te bIcAro muDadAla banI mauna sukhe nIcuM joI besI rahyo. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 surasuMdarI caritra tyArapachI te deve tyAM rUdana karatAM evAM pitAnAM mAtApitAne bahu upadeza ApIne zAMta karyA, eTale teo rUdana karatAM baMdha rahyAM ane kaMIka zAMta thayAM. sudharmasUrIzvara tyArabAda sthala azrudhArAne vahana karatI vasumatI ananya zekane svAdhIna thaI paDI. lokee bahu samajAvI chatAM koIpaNa rIte te zAMta thaI nahIM. tyAre te deve kahyuM; he bhadre ! vasumati! have bahu zoka karavAthI AtmakalyANa thAya tema tAre mAnavuM nahIM. kAraNake, ArtadhyAna karavAthI ulaTuM AtmAnuM ahita thAya che. ema samajI have tuM vilApa karavA cheDI de! ane have tArA hRdayanI zI utkaMThA che? te tuM jaladI jaNAva. te sAMbhaLI lajajAne lIdhe nIcuM che mukha jenuM evI te vasumatI belI, A che svAmina! Apa je pramANe AjJA karo te pramANe vartavAne huM taiyAra chuM. he prANanAtha ! ApanI AjJA eja mArI IcchA che. kahyuM che ke A duniyAmAM dharmacAriNI strIone pitAne pati e ja uttamottama deva che, temaja tenI AjJAmAM rahIne satI strIo haMmezAM dharmapravRttione premathI savIkAre che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 surasu darI caritra ane teo niratara peAtAnA patinI sevAmAM ja tatpara rahe che; e pramANe nira'tara vartavAthI satIyAnu zIlavrata akhaDita rahe che ane chevaTe zivasukha paNa tene prApta thAya che. mATe huM svAmin ! jethI mArU' kalyANa thAya tevA hitamA Apa mane matAvA. tyArapachI te deve kahyu' huM sudarI ! jo tArI evI IcchA hoya tA tuM samagra pApane zuddha karanArI evI muni dIkSAne grahaNa kara ! aneka rUpI meATA kadane uccheda karavAmAM kADhALA samAna, zrIjinendrabhagavAne kahelA zuddhadharmanu pAlana kara ! huM su'darI ! jo ke, te ajANatAM zIlakhaMDananuM pApa Acarelu` che, tema chatAM paNa A tArA pAparUpI rAgane nimUla karavAmAM dIkSA e parama auSadharUpa thAo. A pramANe sAMbhaLIne vasumatIe paNa devavacanane mAnya karyuM.... pachI peAtAnA adhvarganI AjJA mAgI eTale teoe paNa samati ApI. teja nagarImAM sudhama sUrIzvaranI ca`drayazA nAme mahattarikA eTale mukhya ziSyA hatI; jenA caraNakamalanI sevAmAM aneka sAdhvIonA samudAya rahetA hatA, te gurUNInI pAse te deva pAte ja mATI vibhUti sAthe vasu matIne laI gayA. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 279 te caMdrayazA sAthvInI pAse Agamata vidhi pramANe teNIe dIkSA lIdhI. te deva sumaMgala vidyAdharanI upara bahu ke pAyamAna thayA hatA, paraMtu tenA mukhanI dInatA joIne tenA hRdayamAM dayA AvI, tethI te bIcArAne teNe mAryo nahIM, paraMtu mAnupattara parvatathI paNa AgaLa upara ghaNe dUra laI jaIne tene tyAM cheDI mUko. tyArabAda te caMdrAna deva paNa jhaDapathI pitAnA vimAnamAM cAlyA gayA. vasumatI sAthvI - dIkSA grahaNa karyA bAda vasumatI sAdhvI paNa samiti ane gupti pAlavAmAM niraMtara samyak prakAre upayoga rAkhavA lAgI. svAdhyAya dhyAnamAM haMmezAM tatpara ane vinaya karavAmAM bahuja ughukta thaI. anukrame bahu pUrva lAkha varSa sudhI zramaNa dIkSA pALIne aMte vidhipUrvaka saMkhanA vaDe pitAnA dehane teNe kSINa karyo, paraMtu anurAganA vazathI potAnA hRdayamAM te devanuM dhyAna karatI evI te vasumatI sAdhvIe anazanavrata grahaNa karIne potAnA zarIrane tyAga karyo, Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 surasuMdarI caritra ane tevA prakAranA yAnabaLathI te khIjA IzAnakalpamAM cadrArjuna nAme divya vimAnamAM cadrArjuna devanI caMdraprabhA nAme mukhya devIpaNe utpanna thaI. caMdraprabhA cadraprabhA devI pUrva janmanA snehathI prApta thayelA ca'drA na devanI sAthe gADha anurAgiNI thaIne aneka prakAranAM devalAkanAM sukha bhAgavavA lAgI. ema adhikAdhika te devanI sAthe divya sukhavilAsa karatAM caMdraprabhA devInA bahu samaya vyatIta thayA. tyArabAda kAi eka dvivasa cadraprabhA devI peAtAnA svAmInuM zarIra kAMtihIna joI ne bahu bhayabhIta thaI gaI, ane te devane kahevA lAgI, he svAmin ! mahAn duHkhathI pIDAyelAnI mAphaka tame ATalA badhA zaMkitamanavALA kuma dekhAo che ? he priyatama ! hAlamAM tamArU' zarIra rUdhira rahita *gAlanI mAphaka durdazAne zAthI pAmyuM che ? tamArA mastakamAM guMthelA sugadhita puSpA akasmAt kaima sUkAvA lAgyAM che? he nAtha ! ApanA zarIre dhAraNa karelAM nirmaLa vastro hAlamAM zyAma varNavALAM kema dekhAya che ? ApanI dRSTi sthira rahetI nathI tenu zuM kAraNa ? Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 281 hAlamAM bhogavilAsa para ApanI arUcI kema dekhAya che? tame vAraMvAra pitAnA aMgane ATaluM badhuM zA mATe maraDe che ? he svAmin ! ApanuM satya svarUpa mane kaho. caMdrAjunadevanuM cyavana pitAnI strIe pUchelA prazno dhyAnamAM laI caMdrA juna deva belyA. he suMdarI ! je tuM pUche che, te zuM tuM nathI jANatI? jethI A pramANe tuM mane pUche che? he sutanu! deve jyAre pitAnA vimAnamAMthI Ave che, tyAre AgaLathI AvAM cinha pragaTa thAya che. mATe mAre paNuM vana (maraNa) no samaya have najIkamAM AvyuM che. - e pramANe bahu priya evA pitAnA svAmInuM vacana sAMbhaLIne caMdraprabhA devI asahA evA mahAzokamAM AvI paDI ane te naraka samAna duHkhane anubhavavA lAgI. tyArabAda anya koI paNa divase caMdrAjuna deva pitAnuM AyuSa pUrNa karI te devInA jota jotAmAM pracaMDa pavanathI haNAyelA dIvAnI mAphaka aSTa thaI gaye. pachI caMdraprabhA devI potAnA svAmInuM cyavana joIne atyaMta duHkhanA AghAtathI mUchita thaI gaI. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 surasuMdarI caritra keTaloka samaya vyatIta thatAM mUccha utarI gaI eTale te devI karUNa svare vilApa karavA lAgI. caMdraprabhAne vilApa hA! nAtha hA ! prANavallabha ! mane ekalI mUkIne Apa kayAM gayA? he deva ! he priyapati! tamArA vinA have huM konA zaraNe javuM? he nAtha ! mArA vinA Apa kSaNamAtra athavA lezamAtra paNa rahI zakatA na hatA, chatAM netrane AnaMda ApanAra evA he svAmin ! mane ahIM mUkIne Apa kyAM cAlyA gayA ? he deva ! tame ja mAruM zaraNa cho. tame ja svAmI ane tame ja mAruM jIvita che. he svAmina! tamane choDIne "Apa kahe " hAlamAM huM kayAM jAuM? hA priyavalalabha! mane anAthane ekalI ahIM rakhaDatI mUkIne tame kayAM gayA ? he svAmina ! Ape jyAre mane tyajI dIdhI te pachI hAlamAM anya mA keNa zaraNa? he nAtha ! hajAro dethI suzobhita ane mane hara ! . e A devaloka tene teja che; paraMtu tamArA vinA A sarva mane hAlamAM naraka samAna bhAse che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 surasuMdarI caritra he nAtha! suvarNa ane maNiratnathI vyApta evuM A vimAna paNa tenuM teja che, paraMtu ApanA abhAvane lIdhe ghaDIyALanA gharanI mAphaka zUnya lAge che. he nAtha ! priya vacana bolIne AnaMda Apate. ane vinaya karavAmAM bahu ja dakSa e A bhUlyavarga paNa ApanA virahane lIdhe mane paramAdhAmI deva samAna apriya lAge che. he prANavallabha! punAga, nAgakesara, caMpaka, name. ane maMdAra vigere divya vRkSethI vibhUSita ane ramaNIya evA A udhAna paNa ApanA samAgama nA bada. dhArAonA vananI mAphaka asahya lAge che. svaccha jalathI bharelI mane hara ane uttama evI . snAna karavAnI A vAvaDIo paNa ApanA viraha vaDe vaitaraNI nadI samAna bhAse che. je strIo marelA patinI pAchaLa pitAnA dehane tyAga kare che, te bhUlokavAsI nArIone dhanyavAda ghaTe che. A deva bhavane viSe te paNa mArAthI thaI zake tema nathI. have huM zuM karuM? e pramANe bahu vilApa karatI te devI potAnA hAtha vaDe chAtI kuTavA lAgI ane karUNa zabda vaDe rUdana. karatI AkaMda karavA lAgI. kSaNamAtramAM asahya dukhane AdhIna thaI paDI ane. tarata ja mUrzita thaI nirAdhAra pRthvI para paDI gaI Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 284 surasuMdarI caritra ' pharIthI zuddhimAM AvI ane vilApa karavA lAgI. he nAtha ! vilApa karatI A dIna vanitAne Apa kema daSTigocara karatA nathI? mane pratyuttara tame kema ApatA nathI? he svAmin ! zuM ! tame mArAthI rIsAyA che ? zuM? meM tamAre kaMI aparAdha karyo che? he svAmin ! saMbhoganA A samaye huM jyAre kalaha karatI hatI, tyAre Apa mane hajAro priya vacana bilIne manAvatA hatA. ema chatAM hAlamAM vilApa karatI anAtha evI A priyAne tame akasmAta kema tyajI - dIdhI che ? | kaI paNa mAro avinaya thaye heya te paNa Apane A abaLA upara krodha kara lAyaka nathI; athavA krodha karavo e uttama purUSenuM lakSaNa nathI. kAraNa ke, krodhane mATe zatru kahyo che. - krodha rUpI virInuM eTaluM badhuM baLa che ke, jenA smaraNamAtrathI buddhimAna purUSo paNa tene AdhIna thaI atizaya kalezanA pAtra thaI paDe che. ; tene mahimA eTalo prabaLa che ke, jenA prabhAvathI . kSamAdhArI purUSa te kevA krodhInuM mukha paNa jotA nathI. eTaluM ja nahIM paraMtu tevA krodhI purUSanI niMdAnA aMkurAo dareka ThekANe prasarI jAya che ane te krodhI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 285 purUSA AlAkamAM apAra duHkha bhAgavIne paraleAkamAM paNa bahu du:khI thAya che. he svAmin! Apane AvA anAya krodhane vaza thavu' ghaTatu nathI. ApanI madhuravANI sa`bhaLAvIne mane kRtArtha karA.. he nAtha ! zu` Apa nathI jANatA ke; ApanA premamAM mugdha banelI evI A strInI tamArA vinA zI gati thaze! jethI ekadama mane mUkIne Apa adRzya thaI gayA e pramANe peAtAnA patinA viraha vaDe aneka prakAranA vilApa karatI te ca`draprabhAdevI mULamAMthI ukhA DelI kamalanI velInI mAphaka karamAyelA mukhavALI thaI gaI...... svayaM prabhA sakhI bahu zAkamAM garaka thayelI ane atizaya duHkhathI haNAyelI te devIne joI teNInI priyasakhI svaya'prabhA peAtAnA ananya snehanI khAtara kahevA lAgI. he priyasakhI! zrI jinendrabhagavAnanA siddhAnta paNa tame jANA che. temaja A sauMsAranuM svarUpa paNa tame sAMbhaLeluM che. chatAM paNa tame sAdhAraNa strInI mAphaka AvA aghaTita vilApa kareA che. te zuM ucita gaNAya kharuM ?" huM priyasakhI ! ApaNe bahu vilApa karIe tethI paNa ApaNu kaI vaLe tema nathI. mATe bakarInI DokamAM labaDhatA stananI jema vRthA sTena karavAthI zu' vaLavAnuM che ? Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 surasuMdarI caritra ' he priyasakhI! je ke; tuM seMkaDe hajAravAra vilApa kare, zarIrane kuTe bhAge ane bahu bhAre zeka kare te paNa kAlarUpI yamarAjAe grahaNa karela tAre svAmI have ahIM pAcho AvavAne nathI. A pramANe nizcaya jANIne tuM have pati saMbaMdhI nehapAzane zithila kara temaja bahu zokane cheDI de. AvA prakAranA aneka duHkhane zamAvanAra evA zrI jaiinadharmane viSe tuM niraMtara udyama kara. tapa ane saMyamarUpa te zrI jinendrane dharma nuM devabhavamAM rahelI che mATe hAla tArAthI thaI zake tema nathI. mATe he suMdarI! samyakatva dhamanI zuddhi mATe hAlamAM tuM udyama kara. he devI! tuM have videha kSetramAM jA ane tyAM traNalokanA eka baMdhu samAna evA zrI jinendra bhagavAnanI vaMdanAdika bhakti kara, temaja zrI kevalIbhagavAnane tathA saMyama pALavAmAM ughukta ane dhIra evA munione praNAma kara. zAzvata jinAlayamAM rahelI zrI jinendra bhagavAnanI pratimAone temaja sumeru dvIpa ane anya parvatemAM rahelI zrI jinapratimAne parama bhaktipUrvaka tuM te te sthAne jaIne praNAma kara. A pramANe bhakti karavAthI tuM zuddha samyatva mane pAmIza ane te samyakatvanA prabhAvathI tuM manuSya Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra - 287 bhava pAmIne zrI jinendra bhagavAnanI dIkSA grahaNa karyA bAda karmane sarvathA kSaya karI mokSa sukhane pAmIza. he priyasakhI! devabhavamAM zAzvata sukha meLavI zakAtuM nathI. kAraNa ke tevA prakAranI dharma sAmagrI devone prApta thatI nathI, mATe mokSa sukhanI prApti te manuSya bhavamAM ja thaI zake che. kAraNa ke tevI dharma sAmagrI manuSyabhavamAM ja hoI zake che. kahyuM che ke - devonI samRddhio bahu addabhuta hoya che, temaja teo divya vimAnamAM besI svecchA pramANe dvipAMtaramAM paryaTana kare che. paraMtu teo viSaya sevanamAM bahu ja Asakta hoya che, nArakInA che aneka prakAranAM dukhethI pIDAyelA hoya che, jethI teone dharmazravaNa svapnamAM paNa durlabha hoya che. tiryaMce paNa vivekazUnya hoya che. mAtra mAnavabhavamAM ja dharma sAmagrI prApta thAya che. he devI! hAlamAM tame pUrvokta pramANe dharmane udyoga karo. manuSyabhava pAmIne anukame siddha sthAnamAM gayA bAda AvAM duHkhone anubhava tamane bIlakula thaze nahIM ane sadAkAla janma, jarA, maraNa ane zeka vaDe rahita tuM thaIza. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 surazI paritra caMdraprabhAdevI e pramANe svayaM prabhAnuM vacana sAMbhaLI caMdraprabhA devIe te ja vakhate potAnA patine zoka dUra karyo. pitAnI sakhI svayaMprabhAne sAthe laI te devI A bhUlokamAM AvI bahu bhAvapUrvaka zrI jinabiMbane vAMdane pachI naMdIzvara dvIpamAM te gaI. tyAMthI A bharata kSetramAM te AvI, tyAM rAjagRha nagarInI bahAra udyAnamAM seMkaDe munivaro jemanA caraNakamalanI sevA kare che, temaja sura, asura ane manuSya jemanI sevAmAM hAjara rahyA che ane zuddhadharmanI prarUpaNa karatA evA zrI zubhaMkara nAme kevalI bhagavAna teNInA jevAmAM AvyA. bAda te devI pitAnI sakhI sahita AkAzamAge prayANane baMdha karI nIce utarI, tyArabAda te devI bhavyA prANIone sukhakArI upadeza ApatA evA te zrI zubhaMkara kevalI bhagavAnane vaMdana karIne bAkInA samagra munisaMghane paNa vAMdIne svayaMprabhA sahita te caMdraprabhA ucita sthAnamAM vinayapUrvaka beThI, zubhaMkara kevalI : have te zrIkevalIbhagavAne deva, asura ane manukhyAdika prANIothI yukta te sabhAmAM madhura ane gaMbhIra vANI vaDe dharmadezanA prAraMbha karyo. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasurI caritra he bhavyAtmAo! A saMsAramAM manuSyabhava maLa bahu durlabha che. temAM paNa saskulanI prApti ati durlabha kahelI che, kadAcit uttama kula paNa maLI zake che, paraMtu zrI jidra kathita dharma maLa ghaNe ja durlabha che. mATe he bhavya prANIo ! atyaMta durlabha e zrI janadharma prApta thaye chate haMmezAM anya vAsanAone tyAga karI zuddha dharmamAM ja tame ughukta thAo, pramAdane sarvathA tyAga karo, pramAdane vaza thaelA prANuo bahu anarthanA pAtra thAya che. ubhayalokamAM duHkhadAyaka pramAdane ja kahe che kahyuM che ke - A jagatanI aMdara dareka prANIo vaibhavanI icchAvALA hoya che, chatAM teo je saMpattiothI vimukha rahe che, tenuM kAraNa mAtra pramAda che. te duSTa pramAdane lIdhe ja prANuo ApattiothI mukta thatA nathI. arthAt Adhi (mAnasika) ane vyAdhi (zArIrika) paDAone bhegavyA kare che. temaja uttama prakAranA samagra guNenA bhaktA paNa teo thaI zaktA nathI. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *290 ' surasuMdarI caritra ; vaLI teja kAraNane lIdhe svargasukha paNa teo meLavI zakatA nathI. ane samasta sukhanA AvAsabhUta evuM mekSa sukha paNa teone bahu durlabha thAya che. vaLI A pramAdanI paTutA sarva zubhakAryonA vinAzamAM ja rahelI che. te mATe he bhavyAtmAo ! A pramAda zatrune kaI paNa samaye tame Azraya Apaze nahI. vaLI he bhavyajano ! hAthamAM rahelA jaLanI mAphaka A AyuSya dareka kSaNe kSINa thAya che. mATe zrI jinendra bhagavAne kahelA dharmanuM ArAdhana karo. kaI paNa samaye tame pramAda karaze nahIM. | darbha ane seyanA agrabhAgamAM rahelA jalabiMdunI mAphaka prANuonuM jIvitavya caMcaLa hovAthI bhAvapUrvaka sArabhUta evA zuddha dharmamAM ughukta thavuM kAraNa ke, te karmagati bahu ja viSama kahelI che. karmanI gati bahu gahana che, mATe te karmane nimUla karavAmAM ALasa rAkhavI nahIM. he bhavyAtmAo ! A saMsAramAM sarva dukhe pramAdathI utpanna thAya che. mATe cAre gatine viSe dareka prANIoe avazya pramAdane tyAga karavo joIe. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 291 vaLI A saMsAramAM janma, jarA, roga, maraNa ane seMkaDo dukAne hetu A pramAda che ane tenA vaza thayelA prANIo ghara evA bhavasAgaramAM bhamyA kare che. mATe he mumukSupuruSo cete ! cete !! cete !!! A pramAdarUpI pizAcane tyAga kare ane saMsAra samudramAM nAva samAna zrI janadharmane viSa sthira mana karIne uttama prakAre tame ughukta thAo. | he mahAnubhAve ! kharekhara A saMsAramAM baMdhusamAna samyaphava dharma gaNAya che. anya baMdhuo te svArthane saMbaMdha dharAve che, mAtra dharma eka ja prANIone sadAne mATe sukhadAyaka kahyo che. kahyuM che ke jyAM sudhI manuSya kAryadakSa hoya che, tyAM sudhI dravyAdika sarva padArtho pitAne upaga thaI paDe che. jyAre A jIva dehanagarane tyAga karI lekAMtaramAM prayANa kare che, tyAre dravyasaMpattio pRthvImAM dATelI hoya te teo tyAM ne tyAM ja rahe che. hAthI, ghoDA ane baLada vigere pazuo potapotAnA sthAnamAM bAMdhyA rahe che. pitAnI prANapriyA bhAryA bahu zekAkula thaI hAyamITa karatI gharanA dvAra sudhI anugamana kare che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra anya saMbaMdhIo azrupAta karatA smazAna bhUmi sudhI jaIne aTakI paDe che ane peAtAnA deha paNa chevaTe ciMtAmAM ArUDha thaI bhasmIbhUta thaIne chuTA paDe che. 292 para'tu eka dhama badhu leAkAMtaramAM sahAyane mATe jIvanI pAchaLa cAlyA jAya che. jagatamAM sArabhUta evA A dharmanI ja ArAdhanA karavI. jethI huM bhavyAtmAe ! sarva pApane dUra karI tame mAkSa sukhane prApta kareA. e pramANe zrI kevalI bhagavAna upadeza ApatA hatA, tevAmAM peAtAne pUchavAnA avasara jANI caMdraprabhA devI kheAlI. cadraprabhAnA prazna he bhagavana ! mArA priyapati caMdrArjuna deva ahIthI cavIne karyAM utpanna thayA che ? mAru' AyuSa have keTaluM khAkI rahyuM che ? ahIthI cyavyA bAda mArA janma kAM thaze? ane te mArA patinuM mane darzana thaze ke nahI ? A pramANe bahu mAnapUrvaka te zrIdevInA pUchavAthI bhagavAna zrI zubhakara kevalI kahevA lAgyA; Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 293 he bhadra! te tAro pati caMdrAna ahIMja bharatakSetramAM rahelA mane hara evAvetAparvatanI uttarazreNImAM camacaMcA nAme nagarI che. temAM bhAnugati nAme vidyAdhara rahe che, tenI prANa priyA bhAryAnI kukSie te putrapaNe utpanna thaye che. vaLI he bhadra! janmathI AraMbhIne tAruM sarva AyuSa ATha palyopanuM che. temAMthI zeSa AyuSa hAlamAM eka lAkha varSanuM bAkI rahyuM che. te lAkha varSa pUrNa thayA bAda tuM paNa ahIMthI cyavIne teja uttarazreNImAM suranaMdana nAme nagaramAM azanivega nAme vidyAdharane tyAM putrI paNe utpana thaIza. vaLI he bha! rUpasauMdaryamAM bahu utkRSTa evI priyaMgu maMjarI nAme tuM prasiddha thaIza ane tyAM ja tArA pUrva patinuM tane darzana thaze. te sAMbhaLI devI belI, he bhagavana! te mArA patine mAre kevI rIte oLakha? athavA tenI sAthe kevI rIte mAruM lagna thaze? pachI zrI kevalI bhagavAna bolyA, he bhadra! A je hakIkata huM kahuM te tuM sAMbhaLa... zrI jinendrabhagavAnanI yAtrAnA samaye pitAnA sthAnamAMthI chuTIne unmatta thayelo hAthI tyAM Avaze ane tenA bhayamAMthI je tane bacAvaze, teja tAre pUrvabhavane svAmI che ema tAre nakkI jANavuM. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 surasuMdarI caritra.. temaja pharIthI paNa tenI sAthe vizeSa prakAre tAruM darzana thaze ke tArA mAmAnI dIkarI kanakamAlAnA pANigrahaNanA samaye pitAnA mitrane mATe te kanakamAlAnuM svarUpa dhAraNa karIne Avaze. ' he bhadra! caMdraprabhe! je kanakamAlAnuM rUpa dhAraNa karI tyAM AgaLa Ave te tAre tAro pUrva pati jANo. emAM kaI prakArane tAre saMdeha rAkha nahi. - tyAra pachI tArUM lagna paNa tenI sAthe thaze ane te samaye tuM jAti smaraNa jJAna vaDe A mAruM vacana paNa saMbhALIza. e pramANe he priyasakhI dhAriNI ! zrIkevalI bhagavAnanuM vacana sAMbhaLI te devI pitAnA hRdayamAM bahuja khuzI thaI ane zrI kevalIbhagavAnanA caraNakamalamAM praNAma karI tyAMthI AkAza mArge cAlatI thaI. pachI zAzvatajinAlamAM jaIne sarva jinabiMbane abhivaMdana karI te devI mahAvidehakSetramAM sarva tIrthakaronI yAtrA pUrNa karyA bAda potAnA sthAnamAM gaI paraMtu pitAnA hRdayanI aMdara te devI caMdrAna devanuM ja dhyAna karavA lAgI. ema karatAM anukrame pitAnuM AyuSya pUrNa thavAthI caMdraprabhA devI paNa tyAMthI vI. he sutanu! prathama je vasumatI AryA hatI, te marIne suralokamAM caMdraprabhA devI thaI. tyArabAda tyAMthI Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 29: cyavIne teja hu priya'gumajarI nAme ahI utpanna thaI che. zAkanu kAraNa Aje A devAnA samudAyane joi mane jAti smaraNa jJAna thayuM, jethI devalAkamAM je mArA prANapriya deva hatA, te Aje sAMbhaLI AvyA che. huM priyasakhI! ghaNA kALanA paricayane lIdhe hAlamAM huM bahuja utkaMThita thai chuM ane te prANapriyanA samA gamanI icchA vaDe hAlamAM mArUM hRdaya atizaya Atura anelu che. snigdha dRSTi vaDe bahu premapUrvaka pUrvanA snehathI adhAyelA te mArA prANapriyane jyAre huM joIzatevA divasa kayAre Avaze ? vaLI huM sakhI! te prANapriya mArI dRSTigeAcara kevI rIte thaze? ane jaladI temanI sAthe mArA samAgama kevI rIte thaze ? e prakAranI ci'tA vaDe hu... A zAkane svAdhIna thai paDI chuM. A ciMtAne lIdhe mArUM citta bahu vyAkula thayu che. tevAmAM tamArU paNu Agamana thayu, tethI huM sakhI ! tArA kaI satkAra mArAthI thaI zakayA nahi. vaLI teja kAraNane lIdhe tane me' melAvI paNa nahi. he priyasakhI. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI stri dhAriNI ! mArA zehanuM kAraNa tamoe je mane pUchayuM, te sava meM tamane kahyuM. have kAMI bAkI rahyuM nathI. dhAriNusakhI he bhadre ! have tAre kaMIpaNa zeka karavAnuM kAraNa rahyuM nathI. kemake, zrI kevalIbhagavAnanuM vacana keI divasa anyathA thAya nahIM. jJAnI purUSa je je kahe che, te satya ja thAya che. mATe tAre have AnaMdamAM rahevuM, emanA vacana pramANe tAro manoratha siddha thaze. A pramANe dhAriNInuM vacana sAMbhaLI mane kiMcita hAsya AvyuM. pachI meM kahyuM he sutanu! tArA kahevA pramANe te vAta kharI che. paraMtu ati uThAne lIdhe mAruM hRdaya bahu ja utAvaLuM thAya che. - e pramANe huM dhAriNInI sAthe vAta karatI hatI, teTalAmAM he priyatama ! capakamAlA nAme mArI mAtA mArI pAse AvI mane kahevA lAgI; he putrI ! tuM jaladI snAna karIne bhajana karI le. pachI uttama prakAranAM vastrAbharaNa paherI jaladI tuM taiyAra thA. te sAMbhaLIne meM kahyuM ke, huM jananI ! Aje haju praNAta kALa te thayo paNa nathI, chatAM ATalI badhI Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 surasuMdarI caritra utAvaLa zI che? ane Aje raI ATalI vahelI kema banAvI che ? te sAMbhaLI mArI mAtA belI, he putrI ! Aje udyAnanI aMdara zrIjineMdrabhagavAnanA maMdiramAM zrI AdinAthabhagavAnane zAMtisnAtra mahotsava bahu vistArathI thavAne che. te sAyaMkAle samApta thavAne che. tyAM AgaLa sarva nagaranA lake zAMtisnAtra jevA mATe javAnA che ane ApaNe paNa sarva parivAra sahita tyAM javAnAM chIe, eTalA mATe Aje vahelI rAI karAvelI che. mATe jaladI taiyAra thAo. jethI ApaNe zrIjinezvarabhagavAnanA maMdira jaIe. e pramANe potAnI mAtAnuM vacana sAMbhaLI ekadama huM tyAMthI uThI ane snAna bhejanAdika sarva kAryathI paravArI uttama rathamAM huM besI gaI. mArA sarva parivAra paNa mArI sAthe taiyAra thaI cAlavA lAgyA. te udyAnanA AbhUSaNa samAna evA zrI AdinAtha bhagavAnanA maMdiramAM ame gayAM ane tyAM sArI rIte bhagavAnanuM pUjana karIne rautyavaMdana karyuM. tyArabAda bahu bhaktipUrvaka vidyAdharo tyAM snAtra bhaNAvatA hatA, te jovA mATe ame beThAM. zAMtisnAtra prAye pUrNa thayuM eTale huM mArA parivAra Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 surasuMdarI caritra sahita bhavya rathanI aMdara beThI eTale nagara tarapha mAro ratha cAlato thayo. unmatta hAthI mAro ratha nagara tarapha jato hato, teTalAmAM eka unmatta thayele hAthI nagaramAMthI bahAra nIkaLIne lokone bahu trAsa Apate mArA rathathI sanmukha Avate mArI najare paDaze. tarata ja huM bhayabhIta thaI gaI ane mArA rathane meM ekadama unmArge calAvyuM. jethI mAro ratha bhAgI ga. huM paNa pRthvI upara paDI gaI. hAthInA bhayane lIdhe patana thavAthI huM tarata ja mUcha vaza thaI gaI aho ! hAthI paNa eka prANI che, chatAM teno bhaya keTale prabaLa che ! zAstramAM paNa kahyuM che ke, hAthInI pAsamAM javuM nahIM; tethI bahu dUra rahevuM. Atmahita icchanAra manuSyoe cAlatA gADAthI pAMca hAtha dUra rahevuM. azvathI daza hAtha dUra rahevuM. hAthIthI hajAra hAtha dUra rahevuM ane dezane tyAga karIne paNa durjanathI te sarvadA dUra rahevuM. A pramANe sAmAnya hAthIne vaje kahelo che, te unmatta hAthInI te vAta ja zI ? tethI meM pitAnA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra bacAva mATe upAya te ghaNe karyo, paraMtu bhavitavyatAne lIdhe AvA kaSTamAM AvI paDI. he priyatama! mUrzita thayA bAda pachI zuM thayuM te huM jANatI nathI. paraMtu potAnA oDhavAnA vastra vaDe mane pavana nAkhatA nAkhatA Apane meM joyA. Apane joyA bAda mArA hRdayamAM ghaNe ja AnaMda thayo. pUrva patinI prApti tyArapachI he priyatama! mArA hRdayamAM e saMka95 thayo ke, zrI kevalIbhagavAne te samaye je vacana kahyuM hatuM, te Aje satya thayuM. pUrvabhavamAM je mAre pati hatuM, teja A mAro svAmI che. kAraNa ke; ene jevAthI mArI daSTi bahu praphulla. thaI che ane mAruM hRdaya paNa apUrva AnaMda vahana kare che. vaLI enA darzana mAtrathI mAruM zarIra paNa amRtathI siMcAyeluM hoya ne zuM? tema prakula thayuM che. temaja vikasvara che netra jenAM e A purUSa paNa. mArI upara bahurAgI hoya tema dekhAya che. mATe jarUra te A mAro prANapriya che. ema huM vicAra karatI hatI, teTalAmAM potAnA parivAra sahita mArI dhAvamAtA tyAM AvI ane teNIe kahyuM, Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .300 - surasuMdarI caritra he saMpurUSa! A mArI putrIne Ape jIvitadAna ApyuM. mATe ApanA upakArathI sadaiva ame RNI chIe. ahe! purUSanA upakAranI sImA hotI nathI. kahyuM che;' mana, vacana ane kAyAne viSe puNyarUpI amRtathI - bharelA, traNe lokane aneka upakAronI zreNue vaDe prasanna karatA ane haMmezA pArakAnA paramANu samAna guNene parvata samAna mAnIne pitAnA hRdayane viSe aharniza * ullAsa pAmatA evA keTalAka purUSe A duniyAmAM vidyamAna che. ApanA ananya guNonuM varNana karavA huM samartha - nathI, ema keTalIka teNIe prazaMsA karIne; he priyatama ! pachI Apane kahyuM; - have ame amArA nagaramAM jaIe chIe. kAraNa ke amAre javAnuM bahu moDuM thAya che. ema kahI te cAlI; pachI meM mArA manamAM vicAra karyo, bahu puNaya vaDe Aje priyanuM darzana thayuM che. tene -mUkIne ahIMthI cAlavA mATe mAruM hRdaya mAnatuM nathI. A priyanA mukhakamalanA nirIkSaNane tyAga karIne ahIMthI javA mATe A mArI daSTi kAdavamAM khUMpI gayelI TurnalagAyanI jema azakta thaI paDI che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 surasuMdarI caritra vaLI AvA prakAranA muhUrtamAM maLeluM kAI paNa manuSyanuM netra kAdavamAM khuMcI gayelA hAthInI jema bahu ja duHkha vaDe pAra utarI zake che arthAt chUTAM paDatAM nathI. ema chatAM A mArI dhAvamAtA paNa A mArA priyatamane mUkIne cAlavA lAgI. te samaye lajajAne lIdhe kaMI paNa tene kahI zakI te nahIM, paraMtu kaMipaNa enuM AbhUSaNa mAre laI levuM te ThIka che, jethI te AbharaNanuM avalokana karI mAruM hRdaya zAMta thAya. vaLI A mane vallabhane ahIM mUkIne huM pitAnA ghera gayA bAda te AbharaNanuM mArA hRdayamAM dhyAna dharIza.. temaja kanakamAlAnA lagna samaye A mAro prANapriya strInuM svarUpa dhAraNa karI jarUra tyAM Avaze. eTale pharIthI paNa e mahApurUSanuM mane darzana thaze. e pramANe te zrI kevalIbhagavAne mane te samaye kaheluM che. vaLI enI pAsethI grahaNa kareluM te AbharaNa te samaye oLakhAvanAra thaze. mudrA grahaNa he svAmina ! e pramANe vicAra karyA bAda teja vakhate tamArA hAthatrI mudrAratna meM laI lIdhuM ane mArI mudrikA meM tamane ApI. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra pachI ApanA hAtha spathI pavitra thayelI te mudrikAne bahu ja AnaMda vaDe me mArI AMgaLIe paherI lIdhI. tyArapachI parivAra sahita huM paNa tyAMthI nagara tarapha cAlI, paraMtu mArI dRSTi tA pAchaLa jotI hatI. rastAmAM cAlatAM dhAriNI nAme mArI sakhIe kAnamAM AvI mane kahyu ke,-- hai priya sakhI ! zrIkevalI bhagavAnanuM A eka vacana taiA prathama siddha thayu. pUrvabhavamAM je tArA pati hatA, te ja A devanA jIva che. e pramANe teNInA kahevAthI rASa sahita me tene 302 kahyu. huM dhAriNI ! jA ! jA ! tane joI lIdhI, mArA dRSTi mAthI dUra cAlI jA. kAraNa ke mArI AgaLa Avu avicArita kheAlatAM tane zarama nathI AvatI ? prathama mAre je vallabha hatA ane hAlamAM zuM te mane priya nathI ? te sAMbhaLI kiMcit hAsya karI hAtha jeDIne dhAriNI AlI. huM priya sakhI ! tArI AgaLa je kaMi meM kahyu te sarva mArI bhUla thaI. A mArA aparAdhanI huM tArI 6 kSamA mAguM chuM, jema prathama bhavamAM tArA svAmI hatA, tema hAlamAM paNa A tArA priyatama hAya tA ene cheDIne kema tuM cAlI jAya che ? Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 surasuMdarI caritra mATe he priyasakhI ! mArI upara bilakula tuM roSa karIza nahIM. mAruM kahevuM barobara satya che. kaMIpaNa aghaTatuM nathI. ema keTalAka vikalpa karatI te dhAriNInI sAthe hAsya vinoda karatI huM pitAnA ghera jaI pahoMcI. teTalAmAM anukrame sUrya paNa AthamI gayo. tyArabAda mArI sakhI dhAriNue jAtismaraNAdika sarva mArUM vRttAMta mArI mAtAnI AgaLa kahyuM. te sAMbhaLI mArI mAtA bahu ja khuzI thaI. azanivega vidhAdhara | mArI mAtA paNa tarata ja mArA pitA azaniveganI pAse gaI ane A sarva mArI hakIkata temanI AgaLa nivedana karyuM. te sAMbhaLatAM ja temanuM hRdaya bahu praphulla thaI gayuM ane temaNe kahyuM. he suMdarI ! A kanyAnI mane ghaNuM ciMtA rahetI hatI. kAraNa ke te purUSa draSiNI svabhAvathI ja thayelI hatI. keIpaNa varanI te IcchA karatI na hatI. have ene huM zuM karIza ? ema aneka prakAranI mane ciMtA hatI. ene je jAtismaraNa thayuM te bahu ja sArU thayuM. tethI ApaNe paNa mahAn udaya samajo. kAraNa ke aMkuranA samaye vRSTipAta thayo. | ta Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 surasuMdarI caritra vaLI keTalAka purUSoe mane kahyuM che ke, A kanyAne jeNe hAthInA bhayamAMthI bacAvI che, te bhAnagati vidyAdharane putra citragati nAme kumAreMdra che. tene ja A mArI kanyA huM ApIza. paraMtu je tenI upara te kanyAnI IrachA haze, te A yaMga bahu sAro che. - te sAMbhaLI caMpakamAlA bahu khuzI thaIne bolI. uttama prakAranA sauMdaryathI suzobhita evI A mArI kanyAne lAyaka te kumAra ja che. vaLI tenI upara A kanyAne ghaNe ja prema thayela che. paraMtu svAmin ! eka bAbata Apane saMbhALavAnI che; kanakaprabha rAjAne ane A bhAnagati rAjAne paraspara bahu ja bhAre vaira thayuM che. tenuM mukhya kAraNa, te javalanaprabha rAjA che. A bAbata tame paNa sArI rIte jANe che, te kAraNathI citragati kumAra paraNavA mATe ahIM kevI rIte Avaze ? ane je te nagaramAM svayaMvarA evI, ApaNI kanyAne mokalIe te te paNa ThIka nahIM. kAraNa ke; ema karavAthI mArA hRdayane AnaMda thAya nahIM. vaLI he priya! A eka ja ApaNane putrI maLI che, tenAthI A duniyAmAM kaMIpaNa ApaNane adhika priya nathI. chatAM paNa je ene vivAha mArI daSTigocara na thAya te mAruM jIvavuM paNa vRthA che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 305 e pramANe mArI mAtA caMpakamAlA tyAM kahetI hatI; tevAmAM caMdana nAme mAro bhAI tyAM AvI kahevA lAgyA. nagaranI zunyatA. he tAta! vizvAsu thaI nizcitanI mAphaka tame kema besI rahyA cho ? A sarva nagara te hAlaka halaka thaI rahyuM che. te sAMbhaLI pitAe kahyuM, he putra ! ema vyAkula thavAnuM zuM kAraNa? tuM kaMI jANe che? caMdana be . he tAta ! ApaNA nagaramAM te evI vAta cAlI che ke; kanakaprabharAja potAnI vidyAnA baLathI zrI jiteMdrabhagavAnanA maMdiranuM ullaMghana karI cAlyo gayo. tethI dharaNendra tenI upara bahu kapAyamAna thaI tenI vidyAone apahAra karyo che. temaja javalanaprabha rAjAne rohiNI nAme vidyA Aje siddha thaI che, te jANI tenA bhayathI te kanakaprabharAjA ahIMthI nAThe che ane zrI gadhavAhana vidyAdhareMdranA zaraNe te gaye che. tenA virahane lIdhe A sarve nagaranA loko paNa vyAkula thayA che; temaja javalanapabha rAjAnA bhayathI 20 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 surasuMdarI caritra DarIne sarva nAgarike paNa palAyamAna thAya che, vaLI A nagara tathA dhanamAlane cheDI teo anya anya nagaromAM cAlyA jAya che, mATe he tAta! ApaNe vizeSa karIne ahIMthI nAsavuM joIe, kAraNa ke kanakaprabhA rAjAnA Apa mukhya maMtrI che, gaMgAvatta nagara e pramANe potAnA putranuM vacana sAMbhaLI azanivega rAjAe potAnA puruSone AjJA karI, ApaNe jaladI prayANanI taiyArI kare. tyArabAda mArA pitAzrIe vidyA vaDe eka divya vimAnane pragaTa karyuM, eTale tenI aMdara puruSoe gharanI sarvasAra vastuo sthApanA karI. he priyatama! e pramANe dhAriNe nAme mArI sakhIe mane sarva hakIkata kahI. eTale huM paNa mArA parijana sahita te vimAnamAM besI gaI. - tyAra pachI te vimAna khaga samAna zyAma evA gaganamaMDaLamAM uDavA lAgyuM. bahu vegane lIdhe anukrame te gaMgAvatta nagaramAM jaI pahoMcyuM. jyAM kanakapralarAjAne AvAsa hatuM, tyAM te vimAna utaryuM. - tyAM gaMdhavAhana rAjAe tene yogya satkAra karyo. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 307 pachI te ga`gAvarto nagaramAM mArA keTalAka divaseA cAlyA gayA. paraMtu huM priyatama ! mArA hRdayamAM ciMtavana thatu hatu. tamAruM darzana have mane kayAre thaze ? ane tenA mATe mAre kA upAya karavA joie ? upAya karyA sivAya koIpaNa kArya siddha thatuM nathI. upAyanI AgaLa parAkrama paNa vRthA che. kahyuM che-- A jagatanI aMdara upAyathI je kArya bane che, te parAkrameAthI paNa siddha thatuM nathI. kAgaDIe suvarNanA hAra vaDe kALA nAganA prANa lIdhA hatA. sa`badhI upAya karavA joIe. dekhIza ? athavA tenA ane te kaeNnamAlAnA mATe mAre paNa A vaLI huM mArA priyane kayAre samAgama mane kayAre thaze ? ladivasa kayAre Avaze ? ema aneka prakAranA vikalpa karavAmAM aharniza ci'tAtura khanI hu* divaseA vyatIta karavA lAgI. he nAtha ! tamArA virahane lIdhe rAtrIe paNa mane nidrAe tyajI dIdhI. amitagati vidyAdhara. eka divasa caMpakamAlA nAme mArI mAtAnA bhAI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 surasuMdarI caritra amitagati nAme vidyAdhara kei eka rAjakAryane mATe te nagaramAM AvyA hatA. tyAM azanivegane joI te bahu khuzI thayo ane vizeSamAM teNe kahyuM ke, zrIgadhavAhana rAjAe bahu mAna pUrvaka navAhana rAjAne mATe Aje kanakamAlAnI mAgaNI karI che. he bhadra ! meM paNa bahu AnaMdapUrvaka tane A kanyA ApavI ema kabula karyuM che. temaja AvatI pAMcame teNInuM lagna rAkhyuM che. mATe potAnA baMdhujana sahita tamAre e lagna prasaMge jarUra AvavuM. te sAMbhaLI azanivega be. he rAjana ! amAre pote ja tamAre tyAM vinA AmaMtraNe paNa AvavuM joIe. paraMtu hAlamAM ApanA kahevAthI te vizeSa karIne AvavuM joIe. tathApi hAlamAM amArAthI AvI zakAya tema nathI. evuM eka kAraNa banyuM che. amArA kanakaprabha rAjAnI bahu durdazA thaI paDI che. eka te tenI dareka vidyAone lepa thayo che, bIjAM rAjyane nAza thayo che. temaja pitAnI rAjadhAnIne paNa tyAga thayo che. tethI te amAro svAmI mahAkaSTamAM AvI paDe che. te amArAthI tyAM kevI rIte AvI zakAya ? Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasu darI caritra 309 vaLI kadAcit AvA vivAha prasaMge huM tyAM AvuM, tA mArA avinayamAM kaMI paNa khAkI rahe nahI; ane avinIta bhRtyane joI rAjAone bahu trAsa thAya che. kahyu che ke A jagamAM vinaya rahita apakAra karavAmAM ta52 evA bhRtyalAkA temaja, miSTavANI vaDe kAIpaNa samaye dAna ApavAmAM adakSa evA rAjA. zaTha buddhivALA mitro ane vinaya rahita strI; e cAre jaNa mastakane phUlasamAna duHkhadAyaka thaI paDe che. he rAjan ! AvI sthitimAM mAre tyAM AvavuM te kevaLa avinaya gaNAya. vaLI peAtAnA svAmInuM duHkha joI jeo duHkhIyA thatA nathI ane Apattine prApta thaye chate jee bhaya pAmatA nathI, tevA sevAne dhRtta jANavA. mATe A kArya mAM have tamAre ghaNA Agraha karavAnI jarUra nathI. tema chatAM tamArI mhenane jo tyAM AvavAnI IcchA haze, te tene lagnanA divase ahIthI meAkalI daizu. tyArapachI amitagatie kahyu, hAlamAM priya guma'jarIne mArA sAthe tame mekalA kAraNa ke; kanakamAlA enI upara bahu utkaMThita thayelI che. te sAMbhaLI mArA pitAe mArA mAmAnI sAthe mane Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 surasuMdarI caritra mekalI. anukrame huM paNa ahIM AvI ane kanakamAlAne maLI. lagnadivasa. - he priyatama ! huM mArA mAmAnA ghera AvyA bAda ciMtavana karavA lAgI, | mArA pu vaDe te lagna divasa have kyAre Avaze ? kAraNa ke, je te lagna divasa vahelo Ave te mArA prANathI paNa adhikapriya evA te mArA svAmInuM mane darzana thAya. ema ciMtavana karatAM te paMcamI tithi paNa AvI pahoMcI. anukrame pANigrahaNano vidhi pUrNa thaye. tyArapachI navAhana rAjAnI AgaLa moTA ADaMbara sAthe nATAraMgane prAraMbha thaye. te samaye mane vicAra thaye ke; sarva sakhIonI madhyamAM beThelI A kanakamAlA dekhAya che. paratuM mAro te prANavallabha keIpaNa ahIM dekhAtuM nathI. tenuM zuM kAraNa? | mArA apuNyane lIdhe zrI kevalIbhagavAnanuM te vacana zuM vRthA thaze? nA nA ! evuM te kaI divasa bane ja nahIM. sUrya paNa kadAcita pazcima dizAmAM uge, Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 311 merUparvata je ke calAyamAna thAya. sarve samudro pralayane pAme, arthAt sukAI jAya. paraMtu zrI kevalIbhagavAne kahelA bhAvArtha anyathA thAya nahIM. mATe zuM A kanakamAlA che ? kiMvA te mAro prANapriya che? e nizcaya karavA mATe mArI mudrikA batAvIne ene huM niHzaMka karUM. ema vicAra karI huM tamArI pAse AvI ane mudrikAthI suzobhita e mAro hAtha meM tamane batAvyo. he priyatama ! pachI tame paNa mudrAratna sahita pitAno hAtha mane batAvyo. eTale mane ekadama vizvAsa beThe, A te mAro svAmI che. juo to kharA ! AvI kapaTavRtti karIne paNa A subhaga ke niHzaMkapaNe rahyo che ! navAhana rAjakumArathI kiMcit mAtra paNa A kema bhaya pAmatuM nathI ? paraMtu ene ahIMthI mukta karavAne kaMI paNa upAya ema vicAra karI tyAM rahelA sarve sakhIjanane chetarIne kapaTavRtti vaDe huM A azakvATikAmAM Apane lAvI. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 surasuMdarI caritra he svAmina! Ape je mane pUchayuM, te sarva meM mArUM vRttAMta Apane kahI saMbhaLAvyuM. he priyatama! jo ke, kanyA bhaya ane lajajAthI bharapura hoya che. jethI te potAnA patinI AgaLa ekapaNa vacana belavAne mATe keIpaNa prakAre zakitamAna thatI nathI; chatAM paNa meM je ApanI AgaLa vistArapUrvaka pitAnuM caritra kahI saMbhaLAvyuM, tenuM kAraNa te e ja che ke, jAtismaraNanA guNane lIdhe tamane huM paricitanI mAphaka samaju chuM. citragatine jAtismaraNu. he citraga ! e pramANe teNInuM vacana sAMbhaLI ekadama mArI mUccha zAMta thaI gaI ane mane paNa jAtismaraNa jJAna utpana thayuM. jethI pUrvabhavamAM AcareluM. sarva pitAnuM caritra mane smaraNa gecara thayuM. tyArapachI teNIe mane kahyuM ke, he svAmin ! have ApaNe ahIM zuM karavuM? tyArapachI meM tene kahyuM, he sutanu! meM tArA pitAnuM ghara jAyuM che. mATe tuM tArA pitAne ghera jA ane huM paNa ahIMthI palAyana thAuM chuM. vaLI A vAvanI aMdara kanakamAlAe bahu sAhasa karI balAtkAre pRpApAta karyo, ema pokAra pADIne samagra Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 surasuMdarI caritra lokene tAre kahevuM. ema karavAthI citraveganI upara keIne paNa zaMkA thaze nahIM ke, te kanakamAlAne laI gaye che. vaLI ema jANavAthI nAvAhana rAjAthI paNa te mAre mitra mukta thaze. arthAt kaI prakAre tene harakata Avaze nahIM. vaLI he suMdarI ! mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, suranaMdana nagaramAM AvIne kvalanabha rAjAe pharIthI paNa pitAnuM rAjya pitAnA svAdhIna karyuM che.... aho! A duniyAmAM udyamavaDe kayo padArtha siddha thatuM nathI? kahyuM che ke udyama karavAthI dareka kAryo siddha thAya che paraMtu kevala mane ratha vaDe siddha thatAM nathI. kAraNa ke, nirUdyogI purUSanI mAnasika ka95nAo vAraMvAra utpana thAya che ane tarata ja te laya pAme che. kahyuM che ke, udyoga karavAthI koI paNa divasa daridrapaNuM AvatuM nathI............ temaja tattvavidyAnuM adhyayana karavAthI pApa thatuM nathI......... maunavrata dhAraNa karavAthI keI paNa samaye kalezana saMbhava raheto nathI. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 surasuMdarI caritra hamezAM jAgrata rahevAthI kAi prakAranA bhaya rahetA. nathI......... A uparathI ahI' sAra levAnA eTaleA ja che. jvalanaprabharAjA haMmezAM peAtAnA dharmomAM jAgrat, udyamI ane sadvidhAnA upAsaka hAvAthI daridratAne dUra karIne punaH rAjyabheAktA thayA, ane teNe peAtAnuM te nagara paNa peAtAne svAdhIna karyu che. temaja te nagaravAsI leAkAnuM te rAjAe bahu sanmAna karyuM" che. he suMdarI! huM tyAM jaIne tArA pitAne tyAM elAvarAvIza. jvalanaprabharAjA paNa bahu AdarapUrvaka sanmAna karaze ane tyAM AgaLa mAtApitAnI AjJA vaDe huM tArI sAthe lagna karIza. ema karavAthI he mRgAkSI ! ApaNuM sakA lAkamAM hu vakhANavA lAyaka thaze. kadAcit ApaNe ethI viparIta AcaraNa karIe te ApaNAM banne kula malIna thAya. tyArabAda teNIe kahyuM, jema Apa AjJA karazeA tevI rIte vartavAne huM taiyAra chuM. paraMtu hai priyatama! Apa eka mArI vinati sAMbhaLe...... he nAtha ! ApanA virahane lIdhe mArA jIvitanA. paNa saMdeha hatA, chatAM mahAmuzIkhate Aje ApanuM Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI caritra 315. dazana thayuM che. jethI hAlamAM Apane mUkIne keIpaNa prakAre ekalI javA mATe huM samartha nathI. jyAM sudhI Apa mArI daSTigocara rahyA che, tyAM sudhI ja A mAruM jIvita rahyuM che. kSaNe mAtra paNa ApanA darzanathI huM dUra thAuM te mArA prANe mane tarata ja tyajI deze. jo ke, mahArAM netre mIcAya che. teTalI vakhata paNa mane bahu duHkhadAyaka thaI paDe che. te vaLI he nAtha ! bahu divasanA virahamAM huM kevI rIte rahI zakuM? mATe huM svAmin ! jyAM Apa padhArazo tyAMja huM paNa ApanI pAchaLa pAchaLa AvIza. he nAtha! A pramANe meM je mArI satya hakIkata hatI te Apane nivedana karI. have Apane je vicAra hoya te kahe. vaLI he priya ! Ape je kahyuM piotAnA sthAnamAM gayA pachI mArUM prANigrahaNa thaze, evI AzAthI je huM mArA ghera jAuM ane javalanaprabha rAjAnA kahevAthI. paNa mArA pitA kanakaprabharAjAne mUkIne keIpaNa rIte. pitAnA nagaramAM na Ave te, mArI zI gati thAya? mArA manane AnaMda ApanAra evuM pANigrahaNa. te dUra rahyuM, paraMtu ApanuM darzana paNa na thAya. mATe he vallabha! have bahu kahevAthI zuM? have huM Apane. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 surasuMdarI caritra hAtha choDIza nahIM. te sivAya anya je kaMI karavAnuM heya te saMbaMdhI Apa mane AjJA kare. he citraga ! e pramANe teNIe kahyuM eTale meM paNa kahyuM, he suMdarI! je evo ja tAro nizcaya hoya to jaladI tuM taiyAra thA; jyAM sudhI rAtrI na cAlI jAya ane navAhana vigere sarva loke ahIM nATaya jovAmAM Asakta thayelA che teTalAmAM; he sutanu ! ApaNe ahIMthI - cAlyA jaIe. teNIe kahyuM he nAtha ! mAre kaMI paravAravAnuM nathI. huM te ApanI AgaLa A taiyAra chuM. tyArapachI teNInI sAthe huM ekadama AkAza mArge cAlate thayo. te valabhAnI sAthe huM keTaloka bhAga cAle eTale teNue mane kahyuM ke, mArA udaramAM bahu pIDA thAya che. mAruM zarIra have thAkI gayuM che. mArA - hRdayamAM phUlanI vedanA bahu bhAre thAya che. | mATe he svAmin ! mArI kaMI sAravAra tame karo te ThIka. have mArAthI kaI prakAre calAya tema nathI. tyArabAda meM kahyuM, he suMdarI tArUM zarIra bahu sukela che. rAtrIne tane ujAgara thayo che. vaLI bahu ThaMDe pavana vAya che. tethI tArA udaramAM pIDA thayelI che. mATe - tAre keIpaNa prakArane kheda kare nahIM. huM A vana Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317* surasuMdarI caritra nikuMjamAM nIce utarIne jaladI tane svastha karuM chuM. kaMI harakta nathI. ema kahI huM tarata ja A vananikuMjamAM utarI. paDyo. ahIMyAM pavanane paNa praveza na thaI zake tevA A kadalIgRhamAM meM mArI dayitAne praveza karAvyA. pachI araNInAM kASTha ghasIne meM agni saLagAvyuM ane teNInA zarIranI bahu sevA karI. pachI meM kahyuM, he suMdarI ! have tAruM zarIra svastha thayuM che, mATe cAlo ApaNe ApaNuM sthAnamAM jaIe. tyArapachI teNIe kahyuM ke, he priyatama ! bhale cAle have mane kaMI harakta nathI. ema kahI ame banne jaNa kadalIgRhamAMthI bahAra nIkaLyAM. teTalAmAM che citraga ! ekadama tamArUM ahIM darzana thayuM. vaLI he mitra ! A kanakamAlAnI bahena che ane tenuM nAma priyaMgumaMjarI che. enI je mane prApti thaI che, te tArA upakAranuM ja phala che. he supratiSTha! te je mane pUchayuM, tenI sarva hakIkata meM tane kahI. A pramANe citragatinA kahyA bAda meM kahyuM, he mitra ! mArA sarakhe nirdaya hadayavALo bIje keI nathI. kAraNake, potAnA kAryamAM lubdha thaIne meM tane mahAkaSTamAM mokalyo. udArabhAvathI parakArya karavAmAM Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 - surasuMdarI caritra rasika evA tArA pitAnA puNyaprabhAvathI tAre mArI siddha thayo che. mATe he mitra! tArA sarakhe A jagatamAM niSkAraNa paropakArI bIje keI nathI. ati durlabha evo paNa te strIne samAgama mane te karI Apyo. temaja A kArya karavAthI ane jIvitadAna paNa te ApyuM. | mATe he mitra! tArA sivAya A duniyAmAM anya keI upakArI huM jete nathI. kAraNakejIvitadAna samAna anya keI upakAra kahyo nathI. tyArapachI citragatie kahyuM. he mitra! meM tAro ze upakAra karyo che? khare upakAra te A jagatamAM teja kahevAya ke jenuM pariNAma suMdara dekhavAmAM Ave. prAraMbhamAM suMdara ane pariNAmamAM dArUNa evA upakArane sudhAturane viSamizrita bhejananA dAnanI mAphaka sajajana purUSe kaI paNa rIte vakhANatA nathI. he suMdara ! A kAryane paNa pariNAma mane sAro lAgatuM nathI. kAraNake, vidyAnA baLathI garviSTha thayela navAhana rAjA bahu pracaMDa che. vaLI A lokamAM strIharaNa samAna bIjuM kaI vaira moTuM gaNAtuM nathI. mATe he bhadra! tuM te vicAra kara. A rAja thakI kevI rIte tAro chuTakAro thaze? Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 surasuMdarI caritra tyArapachI meM kahyuM, je thavAnuM hatuM te thaI gayuM. have ahIM bahu vicAra karavAthI zuM thavAnuM ? je kaMI mArA puNyamAM haze tema thaze. he mitra! jema A strIno samAgama bahu durlabha hatuM, chatAM paNa enI prApti thaI, tevI rIte bhavitavyatAne lIdhe anya paNa sAruM thaze. te sAMbhaLI citragati belyo. he mitra ! nizcayamata vaDe te tAruM kahevuM ekaMdara satya che. paraMtu A pramANe paga pahoLA karI besI rahevuM, te kaI paNa rIte yogya nathI. tyArapachI meM kahyuM. A pramANe A kAryanI avyavasthA che, chatAM have hAlamAM ja karavAnuM hoya tenI vyavasthA tAre pite ja mukarara karavI joIe. have citragati che. hAlamAM ahIMthI prayANa karavuM ucita che. paraMtu potAnA nagaramAM nahIM jatAM ke anya sthaLe javuM. he mahAbhAga ! A sthAnamAM Ave ApaNane baha samaya thaI gayo che, mATe hAlamAM ApaNe ahIM kAlakSepa karavuM nahIM. vaLI he mitra! jema ApaNA zarIranI hAni na Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 surasuMdarI caritra thAya tevI rIte vartavuM, jethI keIpaNa prakAranI aDacaNa Ave nahIM. huM paNa ahIMthI suranaMdananagaramAM jouM chuM ane jvalanaprabhanI sAthe azaniveganI maitrI karIne teNe ApelI A mArI pUrvabhavanI dayitAne huM paraNIza. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-00 adhyAtmika tathA kathA sAhitya vaMco...vaMcAdl__ _vasAal__ puruYka ThaS jAma kiMmara racayita 1 karmayoga mA-1-2-3 50-00 pu. zrImad buddhisAgara sUri ma.sA. 2 AnaMdadhana pada maulE .1.2.3 75-00 3 ma8888 padasaMgraha pa-00 4 zAstraka dharmasvarUpa pa-00 5 ba5 TradhvavacAra ka paramAtama jayoti 11-00 paramAtmada887 21:00 8 TAgha aTradhya 10-00 - pArthaya pa-00 10 4tacaoNrAMtikA 10-00 pU.A.zrImadayjasAgara ra.ma.sA. | HthA audasTArsa 11 laghurAjha 24nAkara pa-00 1ra saraMDAvArI(prAsa) saMskRta 20-00 13 gaNIta rAkara pa-00 14 pramAkara pa-00 15 nAThI Aga [bhImasevA cari] 20-00. - 16 surasuMdarIcaritra-mAna-4 40-00 17 ghaMTAkarNa-kandha (saMskR-gujarA]] ra0- 00 zrImatacaTTopAdhyAyamUri.sala = pranlivsthA5 - mahuDI jaina je.mUusTa mahuDI tA.(vijApura) $.je-us - zrI buddhisAgara sUri aizva samAdhimaMdira sTezaYroDaupura )3 ra870 phI.ra0- zrI -korsa-jJA-prakA2Aja TrasTa. phoY.74.41228.. | 'sutakoSa'svguda sosAyaTI, ghAvakAsagRha sAme,pAlaDI, amadATaite-380007. - HupIla 58. mahesA. sAgara prInTarsa pAdazAha para poLa,amadAdida380002 .