Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********************** zrI nemi-lAvaNya dakSa-suzIla granthamAlA ratna 58 vAM pUrvAcAryaviracita zrI kulaka saMgraha | hindI saralArtha yukta ] phra Jie zrI kulaka saMgraha saralAya ke kattA jainadharma divAkara zAsanaratna-tIrthaprabhAvaka - rAjasthAnadIpaka marudhara dezoddhAraka - zAstravizArada-sAhitya ratna katribhUSaNa pUjyapAda-AcArya deva zrImad suzIla surIzvarajI ma. sA0 prakAzaka : yAtrA zrIsuzAlari jaina jJAnamandi zAntinagara - sirohI mAravAr3a rAjasthAna ********* ***** ******************
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nemi lAvaNya- dakSa kI granthamAlA ratna 56 vAM pUrvAcArya vivila 5 zrI kaleka saMgraha [ hindI saralArtha yukta ] 'zrI kulaka saMgraha saralArtha' ke karttAzAsana samrAT sa ricakra cakravattiM tapAgacchAdhipati mahAprabhAvazAlI - akhaNDabrahmatejomRti - paramapUjya AcAryamahArAjAdhirAja zrImad vijayane misUrIzvarajI ma. sA. ke paTTAlaMkAra- sAhityasamrAT-vyAkaraNavAcaspatizAstravizArada - kaviratna- paramapUjya AcAryapravara zrImada vijayalAvaNyasurIzvarajI ma. sA. ke paTTadhara-dharma prabhAvaka - kavidivAkara - zAstravizArada - vyAkaraNa ratnaparamapUjya AcAryavarya zrImad vijayadakSa sUrIzvarajI ma. sA. ke paTTadhara- paramapUjya AcAryadeva zrImadvijaya suzIlasUrIzvarajI ma. sA. / Wan prakAzakaH : AcArya zrI suzIlasUri jaina jJAnamandira zAntinagara - sirohI, rAjasthAna ( mAravAr3a ).
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampAdaka: - - -: preraka. :jainadharmadivAkara-tIrthaprabhA- | . zAsanaratna-rAjasthAnadIpakavaka-zAstravizArada-zrIhaima- marudharadezoddhAraka suzIlazandAnuzAsanasudhA dyaneka- nAmamAlAdhaneka grantha sarjakagranthakAraka- paramapUjya paramapUjya AcArya deva AcAryadeva zrImadvijaya 5 zrImadvijayasuzIlasUrIsuzIlasUrIzvarajI ma. sA. zvarajI ma. sA. ke laghuke paTTadhara pUjya ziSyaratna-pUjya upAdhyAyajI mahArAja zrI ! munirAja zrI jinottama vinodavijayajI gaNivarya. vijayajI mahArAja. zrI vIra saM. 2506, vikrama saM. 2036, nemi saM. 31 nakala 1000 prathamAvRtti mUlya pAMca rupaye - sadupadezaka tathA dravyasahAyaka - paramapUjyAcAryapravara zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. tathA pUjyapAda prAcAryadeva zrImadvijayavikAsacandrasUrIzvarajI ma. sA. ke sadupradeza se isa pustikA ke prakAzana meM dravyasahAyaka guDAbAlotAn zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha mu0 guDAbAlotAn, jilA-jAlora, rAjasthAna hai| prakAzaka, prAptisthAna : mudraka:-- AcArya zrIsuzIlasari jaina jJAnamandira gautama ArTa prinTarsa zAntinagara lohiyA bAjAra, sirohI (rAjasthAna) vyAvara (rAjasthAna) do do
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAprabhAvika - maha (camatkArika A zaMkheSTha pAe~nAthAya nama XOYOTA zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI bhagavAna
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpara..... zAnta sudhArasa mRdumanI, rAjasthAna ke dIpa, marudhara dezoddhAraka sat kavi, tuma sAhitya ke sIpa / kavibhUSaNa ho tIrthaprabhAvaka, nayanA hai niSkAma, suzIla sUrIzvara ko karU, vandana ATho yAma || Wan paramArAdhyapAda, paramopakArI, bhavodadhitAraka pa0 pU0 AcArya guru bhagavanta zrImad vijaya suzIla surIzvarajI ma. sA. ke kara kamaloM meM sAdara samarpita / zrImaccaraNakamala caJcarIka laghu ziSyajinottamavijaya.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 upodghAta / jaina sAhitya upadezAtmaka kaI granthoM se bharA par3A hai| kaI kathA grantha bhI isake liye race gaye haiN| upadeza kA prakAra aura AkAra bhI anekavidha hai| usameM kulaka bhI eka prakAra hai| isa kulaka saMgraha meM kula 22 kulaka haiM / sAmAnyataH jisameM eka kriyApada kA upayoga huA ho aise pAMca aura usase adhika padyoM ke samUha ko 'kulaka' kahA jAtA hai, parantu yahAM yaha vyAkhyA ghaTatI nahIM haiM / isa saMgraha meM vairAgyagabhiMta upadeza ke pAMca se adhika padyoM ke samUha ko- guccha ko kulaka nAma diyA gayA ho aisA mAlUma par3atA hai / sabhI kulaka prAkRta bhASA meM haiM cAra-pAMca sivAya dusare kulakoM ke kartA kA nirdeza nahIM hai| kulakoM kI bhASA se kaha sakate haiM ki ye saba racanAyeM paMdarahavIM zatAbdI ke AsapAsa kI ho aisA anumAna hai| kama se kama hai padya aura jyAdA se jyAdA 47 padyoM vAlA kulaka hai / sUcI para se kulakoM kA viSaya, padya saMkhyA aura kartA ke viSaya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM khyAla A jAyagA / sava kulakoM kA viSaya-sAra yahAM diyA jAtA hai| 1. guNAnuvAda kulaka guNAnurAgI uttama pada prApta kara sakatA hai isaliye guNIjanoM ke prati anurAga rakhanA aura dUsaroM ke doSoM ke prati durlakSa karanA / uttama puruSoM kI sadA prazaMsA karanA / . 2. gurupradakSiNA-AcAryavaMdana kulaka ____gaNadhara, yugapradhAna, AcArya Adi guru jinavacanoM kA upadeza karane vAle hone se unake darzana se krodhAdi kaSAya dUra hote hI mAnavabhava saphala hotA hai / 3. saMvijJa sAdhu yogya niyama kulaka yaha kulaka sAdhuoM ko uddeza kara likhA gayA hai| isameM sAdhuoM ke AcAra-niyamoM kA nirupaNa hai / jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra aura vIryAcAra ke niyamoM meM kabhI pramAda na karanA cAhiye / sAdhuoM ke niyamoM meM sadA jAgRti rakhanA cAhiye / 4. puNya kulaka ____ puNya se mAnavabhava, Aryadeza, uttama jAti, uttama dharma Adi kI prApti hotI hai isaliye manuSya ko puNya kAryoM meM tatpara rahanA cAhiye / /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. dAnamahimA kulaka abhayadAna, anukaMpAdAna, supAtradAna Adi dAna karmoM se manuSya ko saubhAgya, Arogya kIti, kAnti, dhana-vaibhava Adi prApta hote haiM / dAna ke kAraNa hI zAlibhadra Rddhi saMpanna hue the / dAna se hI puNya kI prApti hotI hai| 6. zIlamahimA kulaka zIla kI surakSA karane se puruSa aura striyoM ko kyA kyA lAbha huA usakA vistAra se varNana hai / bha0 neminAtha, rAjimatI, subhadrA, narmadAsundarI, kalAvatI, sthUlabhadra muni, vajrasvAmI, sudarzana zreSThI, sundarI, sunandA, cellaNA, manoramA, aJjanA, mRgAvatI Adi satIyAM aura mahApuruSoM ke udAharaNa dekara upadeza diyA gayA hai / 7. tapa kulaka tapa aura svAdhyAya se karmamala jalakara bhasmasAt ho jAtA hai| usase labdhiyAM aura kevalajJAna kI prApti hotI hai / tapasyA se bAhubali ko kaivalya prApta huA, gautamasvAmI ko akSINa mahAnasIlabdhi aura sanatkumAra ko khelauSadhi labdhi prApta huI thii| dRDhaprahAI jaisA ghAtakI manuSya bhI tapasyA ke prabhAva se zuddha sAttvika bana gayA thaa| naMdiSeNa muni tapasyA se vAsudeva hue the / aise kaI dRSTAnta dekara svAdhyAya kI mahimA batAI hai|
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. bhAva kulaka bhAva ke binA dAna, zIla, tapa meM raMga nahIM A sakatA / 'bhAvanA bhavanAzinI' isa hakIkata ke dRSTAMta diye gaye haiM / maNi, maMtra aura auSadhiyAM bhI bhAva se hI phalita hotI haiM / prasannacandra rAjarSi ko eka muhUrta meM hI kevalajJAna kI prApti huI thI / mRgAvatI, ilAputra, kuragaDa, mAsatuSa muni, marudevI mAtA, aNikA putra, 500 tApasa, pAlaka Adi mahAtmAoM ko bhAva se hI kevalya prApta huA thA / kapila suni ko jAtismaraNa jJAna huA / AtmA kA zuddha bhAva hI parama tatra hai / bhAva aura zraddhA dharma sAdhaka hai / bhAva hI samyaktva kA bIja hai / 9. abhavya kulaka jinako kamI mokSa prApta na ho sake aise abhavyajana ko bhAva kA sparza taka nahIM ho sakatA / abhavya jIvoM ko 35 vastue~ prApta nahIM hotI / ye paiMtIsa vastuyeM yahAM ginA dI gaI hai / vaha jinezvara kathita ahiMsA bhAva ko bhI prApta nahIM kara sakatA ! 10. puNya-pApa kulaka puNya karane se devagati kA aura pApa karane se narakagati kA dIrghakAlIna AyuSya prApta hotA hai /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. gautama kulaka kaSAyoM se dUra rahane kA sarva sAdhAraNa upadeza diyA hai / niSkapAya jIvana jIne se AdamI nizcinta banatA hai aura sukhI hotA hai / 12. AtmAvabodha kulaka sadguNa prApta karane ke liye AtmA ko uddeza kara usako jAgRta rakhane kA upadeza hai / 13. jIvAnuzAsti kulaka mAnava bhautika sukha prApta karane ke liye lAlAyita banA rahatA hai parantu vaha sukha nazvara hai isaliye AdamI zubha pariNAma meM varte to sadgati prApta kara sakatA hai / azubha pariNAmoM se durgati milatI hai aisA upadeza hai / 14. indriyAdi vikAra nirodha kulaka eka eka kapAya aura eka eka indriya ke vikAra se mAnava kisa kisa yoni meM utpAnna hotA hai isa viSaya meM upadeza hai / mAnava ko nirvikAra hokara muktipatha kA Azraya karanA cAhiye / 15. karma kulaka baMdhe hue karmoM kA phala hareka AdamI ko bhogane par3ate haiM, isameM kisI kA kucha calatA nahIM hai / bha0 mahAvIra
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko bhI karmoM ke vipAka rupa phala ke kAraNa bhayaMkara upasargoM kA sAmanA karanA par3A thA, taba auroM kI kyA bAta ? isaliye karmoM se chuTane kA upAya karanA cAhiye / yaha upadeza hai| 16, daza zrAvaka kulaka 1 ANaMda, 2 kAmadeva, 3 culaNIpitA, 4 suradeva, 5 cullazataka, 6 kuDakolika, 7 saddAlaputra, 8 zataka,9 lAntaka aura 10 nandinI priya nAmake bha0 mahAvIra ke bhakta daza zrAvaka the unake nivAsa sthala, unakI patniyoM ke nAma aura unake parigraha vaibhava vagairaha kI noMdha dI huI hai| ye saba bha. mahAvIra kI gyAraha pratimA vahana karane vAle samyaktvadhArI bhakta zrAvaka the| 'upAsakadazAMgasUtra' meM ina saba zrAvakoM kA varNana vistAra se diyA huA hai| 17. khAmaNA kulaka yaha jIva Aja manuSya yoni meM AyA hai, usane uttama kula aura uttama dharma kI prApti kI hai| dhArmika samajhadArI ke kAraNa apane pUrva bhavoM meM bhramaNa karate hue kisI jIva ko duHkha diyA ho usakI kSamAyAcanA rUpa varNana hai| kSamAyAcanA karmoM ke kSaya kA kAraNa bane aisI yAcanA hai|
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. sArasamuccaya kulaka dharmakRtya karane se mAnava uttama kula, jAti aura dharma kI prApti karatA hai isaliye dharmakRtya karane meM udyata rahanA cAhiye aisA upadeza diyA gayA hai / 19. iriyAvahi kulaka, jIva ke 563 me aura vividha dRSTiyoM se unake bhI kaI prakAra batAkara una saba jIvoM ke prati 'micchAmi dukkaDaM' rUpa kSamA mAMgavara saMsAra ke duHkhoM meM se mukta ho sakate haiM - aisA varNana hai / 20. vairAgya kulaka isa jIva ne sekar3oM bhava bhramaNa kara AyeM deza, uttama kula, jAti aura dharma pAyA hai to dharma ke phala svarupa virati - vairAgya prApta kara mokSagati prApta kareM aisA upadeza diyA hai / 21. vairAgya raMga kulaka saMsAra meM sukha nahIM hai / strIoM kI caMcalatA se bhrama meM paDakara jIvana ko barabAda karanA na cAhiye aura vairAgya dhAraNa kara mukti sukha kI prApti karanA cAhiye - aisA upadeza diyA hai|
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. pramAdaparihAra kulaka isameM pramAdaparihAra kA digadarzana acchA kiyA hai| moTe taura se dekhA jAya to ina kulakoM meM Atma sAdhanA kA mArga to batAyA gayA hai tathA AtmA ko uccagati mile vaisA sAdhanA paraka mArga kA sUcana inameM hai / nirdiSTa mArga para calane vAle vyakti ko uccagati prApta ho sakatI hai isameM saMdeha nahIM hai| mile hue isa mA.navabhava meM dharma parAyaNa jIvana banAkara sarala. halkA jIvana prApta kare aura AtmAnubhUti karane ke liye udyama kantA rahe jisase sukhopalabdhi aura ucca gati prApta ho sakatI hai- yaha kulakoM kA sthUla sAra hai| jarA gaharAI se dekheM to-ina kulakoM meM rAga aura dveSa kI anubhUtioM kA phalAdeza batAyA gayA hai| aThAraha pApasthAnaka bhI rAga aura dveSa kI anubhUtiyoM kA hI vistAra hai / isameM se cAra kaSAyoM ko lekara vicAra kareM to krodha, mAna, mAyA aura lobha ve bhI rAga aura dveSa kI hI anubhUtiyAM haiN| jainAcAryoM ne krodha aura abhimAna ko dveSAtmaka tathA mAyA aura lobha ko rAgAtmaka anubhUti batAyI hai / nayoM kI apekSA se vicAra kareM to mAyA, mAna aura lobha rAgAtmaka bhI hai aura dveSAtmaka bhI parantu krodha kevala dveSAtmaka hI hai|
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ina kaSAya aura pApa kA udbhava sthAna hai mana, vacana, kAyA kI caMcalatA / caMcalatA karma paramANuoM ko AkRSTa karatI hai aura kaSAya unako TikAye rakhate haiM / kaSAya kI tIvratA aura mandatA para hI unakI sthiti kA AdhAra hai / caMcalatA aura kaSAyoM ko rokane-kama karane aura patale banAne ke liye sAdhanA kA mArga nirdiSTa hai / samabhAva meM raheM sthira raheM - yaha sAdhanA mArga hai / pahale caMcalatA kama kareM taba hI sAdhanA kA mArga khula sakatA hai| usake liye kAyotsarga batAyA hai / kAyotsarga se caMcalatA kramazaH kama hotI jAtI hai aura pUrNa rUpa se naSTa bhI ho jAtI hai / mana kI caMcalatA dUra karane ke liye nirvicAra aura nirvikalpa sthiti meM rahanA, vacana kI caMcalatA haTAne ke liye mauna kA avalaMbana karanA aura kAyA kI caMcalatA miTAne ke liye prANAyAma - zvAsa kA niyamana kreN| jaba vANI kI caMcalatA kama hotI jAyagI taba mana kI caMcalatA aura kAyA kI caMcalatA kama hotI jAyagI aura Ate hue karma paramANu ruka jAyeMge | yaha to eka prakriyAtmaka udAharaNa hai| parantu hareka prakAra kI vRttioM ko vaza karane ke liye bhinna bhinna prakriyA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 kA vicAra kiyA gayA hai / eka sAmAyika aura pratikramaNa acchI taraha se kiyA jAya to vRttiyAM para kAbU A jAtA hai / kulakoM meM to sthUla upadeza hai parantu sAdhanA dvArA antaryAtrA kI jAya taba aisI prakriyAoM kA jJAna sahaja banatA hai / hama ina kulakoM ke upadeza ko manameM sthira kara AtmA kI anubhUti karane meM tatpara bane yahI zubha bhAvanA | pU0 A0 zrI vijayasuzIlasUrijI ma0 sA0 ne ina kulakoM kA hindI meM anuvAda karake hindI bhASI janatA kA aura jaina logoM para bar3A upakAra kiyA hai, yaha bhulAyA nahIM jA sakatA / bhAdavA suda 4 zanivAra [ zrI saMvatsarI mahAparva ] tA0 13-9-80 ambAlAla premacanda zAha ahamadAbAda (gujarAta)
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ + prakAzakIya nivedana hai 'zrI kulaka saMgraha saralArtha' isa nAma se samalaMkRta yaha pustikA AcArya zrIsuzIlasUri jaina jJAnamandira kI ora se prakAzita karate hue hameM ati AnaMda ho rahA hai| parama pUjya zAsana-mUrisamrAT samudAya ke suprasiddha jainadharmadivAkara -tIrthaprabhAvaka--rAjasthAnadIpaka--marudharadezoddhArakazAstravizArada-pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya. suzIlasUrIzvarajI ma. sA. kA parivAra yukta vihAra aura cAturmAsa hamAre rAjasthAna [mevAr3a-mAravAr3a meM aThAraha varSa taka saMlagna rahA / pUjya gurudeva jahAM jahAM padhAre vahA~ vahAM para dharmopadeza aura dharmakArya dvArA jainazAsana kI anupama prabhAvanA huI hai| ___ Apake sadupadeza se prAcIna tIrtha aura jinamandiroM kA jirNoddhAra, nUtana siddhacakra samavasaraNa pAvApurI Adi mandiroM kA tathA jinamUrtioM kA nirmANa, guru mandira jJAnamandira jaina upAzraya-jainadharmika pAThazAlA-AyaMbila bhavana evaM dharmazAlA Adi kA bhI nirmANa huA hai aura ho rahA hai| aneka gAMvoM meM saMgha meM pravartatI azAnti kI zAnti huI hai| Apake upadeza se aura zubha nizrA meM aneka tIrthoM ke paidala saMgha nikale haiN| __ApakI pAvana nizrA meM vividhapUjoM yukta aneka dhArmika mahotsava, upadhAna, udyApana (ujamaNAM), dIkSAeM,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bar3I dIkSAeM, vratocAraNe, pravartaka-gaNI-panyAsa-upAdhyAya. AcAryapadArpaNe Adi hue haiN| taduparAMta mahAna cha aMjanazalAkAeM evaM pacAsa uparAMta prabhu pratiSThAeM abhUtapUrva zAsanaprabhAvanA pUrvaka nirvighna susampanna huI haiN| aise parama upakArI pUjya gurudeva AcArya mahAgajazrI ne saMskRta, hindI evaM gujarAtI bhASAoM meM choTe bar3e aneka granthoM kA sarjana kiyA hai| prastuta pUrvAcArya viracita 'kulaka saMgraha' prAkRta grantha gUrjarabhASA yukta anya saMsthAoM dvArA prakAzita huA dekhakara, hindI bhASA meM saralArtha taiyAra kara prakAzita karane kI pUjya AcArya guru mahArAjazrI ko unhIke paTTadhara-ziSyaratna madhurabhASI pUjya upAdhyAya zrI vinodavijayajo gaNivarya mahArAjazrIne preraNA dii| ___ pUjyapAda AcArya mahArAjazrIne guDAbAlotAn meM zrIsaMgha kI sAgraha vinanti se cAturmAsa raha kara, sAhitya zAstra racanA ke aneka kArya hote hue bhI usameM se samaya nikAla kara sarala hindI bhASA meM likhakara aura 'kulaka saMgraha saralArtha' nAma rakhakara isa pustikA ko taiyAra kI hai| isakA sampAdana kArya parama pUjya AcArya ma0 sA0 ke laghuziSyAtna-utsAhI kAryadakSa pUjya munirAja zrI jino. tamavijayajI mahArAjazrIne kiyA hai|
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa pustikA kA upodghAta jaina paMDita zrI ambA lAla premacanda zAha ne likhI hai| __isa pustikA ko prakAzita karane meM donoM pU0 A0 ma0 zrI ke upadeza se guDAbAlotAn zrI jaina saMgha ne dravya sahAyatA pradAna kI hai| __etadartha uparokta donoM pUjya AcArya bhagavanta, pUjya upAdhyAyajI mahArAja evaM pUjya munirAja zrI jinottamavijayajI ma. kA vandanA pUrvaka, dravyasahAyaka guDAvAlotAna zrI jainasaMgha kA tathA prastAvanA ke lekhaka jaina paMDita aMbAlAla premacanda zAha kA praNAma pUrvaka AbhAra pradarzita karate haiN| mudraNa kArya gautama ArTa prinTarsa, byAvara ke bhI hama AbhArI haiN| anta meM hindI saralArtha yukta isa kulaka saMgraha kA pratidina prAtaHkAla meM yA avakAza ke samaya meM raTaNa--manana karane se AtmabhAvanA jAgRta rahatI hai| ___isa pustikA meM hindI saralArtha yukta saMgraha kI gaI kAvya kRtiyAM sabhI dharmapremI mahAnubhAvoM ko ati upayogI hogA aisI AzA rakhate haiN| . isa pustikA ke mudraNa kArya meM dRSTidoSa, matidoSa yA mudraNadoSa se isameM skhalanA-bhUla raha gaI ho to hama micchAmi dukkaDa dete haiM aura aisI skhalanA--bhUla tarapha hamArA dhyAna dorAne ke liye isa pustikA ke vAcakavarga ko vinanti karate haiN|
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa-maricakracakravatti-tapogacchAdhipatibhAratIya bhavyavibhUti-brahmatejomUrti-mahAprabhAvazAlI ARTHRITA svargIya-paramapUjyAcArya mahArAjAdhirAja zrImadvijayanemIsUrIzvarajI ma. sA.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramazAsanaprabhAvaka-sAhityasamrAT vyAkaraNavAcaspati zAstravizArada-bAlabrahmacArI-kaviratna svargIya paramapUjyAcAryapravara zrImadvijayalAvarAyasUrIzvarajI ma. sA.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaprabhAvaka-vyAkaraNaratna zAstravizArada -kavidivAkaradezanAdakSa bAlabrahmacArI paramapUjya AcAryadeva zrImadvijayadakSasUrIzvarajI ma0 sA0
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma divAkara - zAsanaratna- tIrthaprabhAvaka- rAjasthAnadIpakamarudhara dezoddhAraka - zAstravizArada - sAhityaratna kavibhUSaNa bAlabrahmacArI paramapUjyAcAryadeva zrImadvijaya suzIla sUrIzvarajI ma. sA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viSaya-sUcI * pRSTha naMbara 2-13 14-21 22-42 43-46 viSaya maGgalAcaraNa (1) guNAnurAgakulakam (2) guru pradakSiNA kulakam (3) saMvigna sAdhuyogyaM niyamakulakam (4) puNyakulakam (5) dAnamahimAgabhitaM dAnakulakam (6) zIlamahimAgabhitaM zIlakulakam (7) tapaH kulakam (8) bhAvakulakam (6) 'prabhavyakulakam (10) puNya-pApa kulakam (11) zrI gautamakulakam (12) zrI prAtmAvabodha kulakam (16) jIvAnuzAsti kulakam (14) indriyAdivikAra nirodhakulakam (15) karmakulakam (16) dazazrAvakakulakam (17) khAmaNA kulakam 65-73 74-83 84-87 85-95 66-105 106-126 125-131 132-136 137-143 144-148 149-161
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya . (18) sArasamuccaya kulakam (16) iriyAvahi kulakam (20) vairAgya kulakam (21) vairAgya raMga kulakam (22) pramAda parihAra kulakam (23) kulakasaMgrahasaralArtha-prazasti (24) cAturmAsa kA saMkSipta varNana pRSTha naMbara 162-177 178-184 185-191 162-200 201-212
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 OM hrIM aha~ namaH // // vartamAnazAsanAdhipati-zrI mahAvIrasvAmine namaH / / // anantalabdhinidhAna - zrI gautamasvAmine namaH / / // zAsanasamrAT - zrI nemisUrIzvaraparamagurave namaH // // sAhityasamrATa - zrI lAvaNyasUrIzvarapragurave namaH / / kalaka saMgraha saralArtha [hindI bhASA meM ] * maGgalAcaraNa * candana kara vibhu vIra ko zrI gautama bhagavanta ko, smaraNa kara jinavANI ko guru nemi-lAvaNya-dakSa ko / pUrva ke puruSoM se kRta kulaka saMgraha grantha kA, 'saralArtha' ko maiM kara rahA hU~ sAre jIvoM ke hita kA // 1 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1] // guNAnurAga kulakam // sayalakallANanilayaM, namiUNa titthanAhapayakamalaM / paraguNagahaNasarUvaM, bhaNAmi sohaggasirijaNayaM // 1 // samasta kalyANa kA nivAsa sthAna hai jinake caraNa kamala aise bhagavAna zrI tIrthakara prabhu ko praNAma karake saubhAgya dAyaka tathA saMpattidAyaka paraguNAnurAga ke svarUpa kA varNana karatA hUM // 1 // uttama guNANurAyo, nivasai . hiyayaMmi jassa purisss| zAtitthayarayAyo, na dullahA tassa Rddhio // 2 // jina puruSoM ke hRdaya meM uttama puruSoM kA anurAga vidyamAna hai unheM tIrthaGkara pada taka bhI koI siddhi durlabha nahIM hai / arthAt guNAnurAgI rAjA, vAsudeva, baladeva, cakravartI aura tIrthaGkara taka ho sakate haiM // 2 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ te dhannA te punnA, tesu paNAmo havija mahanicca / jesiM guNANurAyo, akittimo hoI aNavarayaM // 3 // ___ ve dhanya tathA kRtArtha jIvana vAle haiM evaM puNyazAlI haiM unheM hamArA sadA namaskAra ho jinake hRdaya meM sadA saccA guNAnurAga rahA huA hai // 3 // kiM bahuNA bhaNieNaM, kiM vA tavieNa kiM vA dANeNaM / ikkaM guNAnurAyaM, sikkhaha sukkhANa kulabhavaNaM // 4 // adhika paDhane se kyA tAtparya ? yA atyadhika tapa se bhI kyA prayojana ? yA atidAna kA bhI kyA phala ? kyoMki eka hI guNAnurAga sAre sukhoM-phaloM ko dene vAlA sukhoM kA gRha hai to phira mAtra guNAnurAga kI hI ArAdhanA karo // 4 // jai vi carasi tava viulaM, paThasi suyaM karisi vivahakaTThAI /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ na dharasi guNANurAyaM, paresu tA niSphalaM sayalaM // 5 // jo tuma atyadhika tapasyA ko karate hue zAstroM kA adhyayana bhI karate ho phira bhI kaI kaSToM kA sAmanA karate ho to phira paraguNAnurAga kyoM nahIM grahaNa karate ? parAye guNoM ko dekhakara prasanna kyoM nahIM hote| yadi paraguNa prasannatA nahIM hai to saba vyartha hai // 5 // soUNa guNukkarisaM annassa karesi maccharaM jaivi / tA nUNaM saMsAre, parAhavaM sahasi savvastha // 6 // dUsaroM ke guNoM ke utkarSa ko sunakara yadi tU irSA asUyA karatA hai to samajha tU saMsAra meM cAroM gatiyoM meM parAbhava ko prApta karegA // 6 // guNavaMtANa narANaM, IsA bharatimirapUrizro bhaNasi / jai kahavi dosalesaM, tA bhamasi bhave apArammi // 7 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadi tU irSA rUpI ghora andhakAra ke kAraNa andhA hokara guNavanta puruSoM ke guNagAna ke badale doSoM ko kahanA zuru karegA yA unakI nindA karegA to anekAneka janmoM taka apAra saMsAra meM bhramaNa karatA rahegA // 7 // jaM abbhaseI jIvo, guNaM ca dosaM ca ittha jammammi / taM para loe pAvaI, abhAseNaM puNo teNaM // 8 // jIva isa bhava meM guNa yA doSa meM se jisakA abhyAsa karatA hai, usI abhyAsa ke kAraNa Ane vAle bhavoM meM bhI unhIM guNoM ko prApta karatA hai // 8 // jo jaMpai paradose, guNasayabharizro vi maccharabhareNaM / so viusANamasAro, palAlapujavva paDibhAi // 1 // jo seMkar3oM guNoM se yukta hote haiM yadi ve bhI para irSA se parAyA doSa chidrAnveSaNa karate hai to ve vidvAn puruSa bhI parAla ke gaTThara (pUja) kI taraha nirarthaka hote haiM // 4 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo paradoSe giraha, saMtA saMte viduTTa bhAveM // jo appANaM baMdha pAveNa niratthapaNAvi 113011 jo duSTasvabhAva vaza yA asadbhAvanA se bhUtA'bhUt vidya yA avidyamAna doSoM ko grahaNa karatA hai vaha manuSya svayaM kI AtmA ko nirarthaka pApa se bAMdhate haiM // 10 // taM niyamA muttavvaM, jatto uppajjae kasAyaggI / taM vatthu dhArijA, jeNovasamo kasAyANaM // 11 // jina niyamoM se kaSAya pradipta hotA hai unheM avazya hI chor3a denA cAhiye tathA jina vastuoM se kaSAya zAnta hotA hai unheM grahaNa karanA cAhiye / arthAt parAyA doSa nahIM dekhanA cAhiye kyoMki isase kaSAya baDhate haiM tathA guNoM ko choDanA nahIM cAhiye kyoMki isase kaSAya dabate haiM // 11 // jai icchaha guruyattaM, tihuyaNa majjhammi apaNo niyamA /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA savvapayatteNaM, paradosavivajjaNaM kuNaha // 12 // yadi tU tIna loka meM apanI baDhAI cAhatA hai to sarvataH parAye doSa dekhanA banda kara de, aura parAye doSoM kA vivecana karanA bhI banda kara de ||12|| cauhA pasaMsiNijjA, purisA savvattamuttamA loe / uttama uttama uttama, majjhima bhAvAya savvesiM // 13 // isa saMsAra meM cha prakAra ke jIvoM meM cAra prakAra ke jIva hI prazaMsA karane yogya hai / eka sarva sarvottama dUsarA uttamottama tIsarA uttama tathA cauthA madhyama ina cAroM prakAra ke manuSyoM kI prazaMsA karanI cAhiye // 13 // je ahama grahama grahamA, gurukammA dhammavajjiyA purisA / te viyana niMdaNijjA, kiMtu dayA tesu kAyavvA ||14||
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcave prakAra ke jIva adhama yA karmoM kA bhAra bar3hAne vAle hote haiM, chaTThe prakAra ke jIva adhamAdhama jo dharma vivajiMta hote haiM unakI bhI niMdA nahIM karanI caahiye| una para dayA karanI cAhiye // 14 // una cAra prakAra ke jIvo kA svarUpa paccaMgubbhaDa juvvA, 5 vaMtINaM surahisAra dehAyAM / juvaINaM majjhagayo, savvatama rUvavaMtINaM yA jamma baMbhayArI, saduttamuttamo pu // 15 // maNavaya kAyehiM jo gharai sIlaM / sopuriso savvanamaNijo [ yugmaM ] // 16 // (1) sarvAGga sundarI, sugandhamaya yauvana se lubhAne vAlI striyoM ke bIca meM rahatA huA bhI brahmacArI kI taraha janma se hI brahmacArI rahatA hai / tathA manasA, vAcA evaM karmaNA zIlavratadhArI rahatA hai vaha sarbasarvottama jAnanA cAhiye / aise puruSa sarvataH namana yogya haiM // / 15-16 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAnurAga kulakam [. evaM viha-juvaigo , jo rAgI huja kahavi igasamayaM / bIya samayammi niMdai, te bhAve savvabhAveNaM // 17 // jammami tammi na puNo, havija rAgo maNami jassa kyaa| so hoi uttamuttama rUvo, puriso mahAsatto // 18 // (2) upayukta sundara striyoM ke bIca rahatA huA saMyogavaza kSaNa bhara kAmagrasta ho jAtA hai tathA tatkAla usase mukta ho jAtA hai tathA isa vikAra ke liye mana, vacana kAyA se apanI bhartsanA karatA hai punaH isa janma meM aisA rAga vikAra na hove vaha 'uttamottama' kahA jAtA hai, aise puruSa mahAsattvazAlI kahe jAte haiM // 17-18 // picchaI juvai rUvaM, maNasA ciMtei ahama khaNamegaM / . jo nAyarai akajja, patthijjato vi itthIhiM // 11 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 ] guNAnurAga kulakam sAhU vA saDho vA, sadAra saMtoSasAyaro hujjA | so uttamo magusso, nAyavvo thova saMsAro 112011 (3) tIsare prakAra ke ve loga hote haiM jo sundariyoM ke svarUpa kA kSaNa bhara pAna kara mana meM dhyAna akArya nahIM karate vai sAdhu kI zreNI meM athavA zrAvaka bhI ho sakate haiM jo svadArA ve alpa saMsArI uttama puruSa kahe gaye haiM // 16-20 // karate haiM kintu gine gaye haiM / saMtoSI hote haiM purisatthesu pavaTTai jo puriso dhammazratthapamuhesu / annunnamavAbAhaM, majjhima rUvo havai eso // 21 // jo manuSya (dharma, artha aura kAma tInoM puruSArthaM paraspara abAdhita ho) isa prakAra se pravartita hote haiM, arthAt dharmArtha kAma rUpa se pAlana karate haiM ve cauthe prakAra ke 'madhyama puruSa' jAnane cAhiye // 21 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAnurAga kulakam [11 - eesiM purisANaM, jai guNagahaNaM karesi bhumaannaa| to aAsannasivasuho, hosi tuma natthi saMdeho // 22 // jo ina cAroM prakAra ke puruSoM ke guNoM meM sammAna pUrvaka unake guNoM kI prazaMsA karatA hai yA he jIva ! yadi tU prazaMsA karegA to nikaTa bhaviSya meM mukti sukha ko prApta karegA isameM tanika saMdeha nahIM // 22 / / pAsatthAisu ahuNA, saMjamasiDhilesu mukkjogesu| no garihA kAyavvA, neva pasaMsA sahAmajjhe // 23 // punaH vartamAna samaya meM saMyama pAlana meM zithila jJAnAdi guNasAdhaka kriyA se hIna pAvasthA Adi jo sAdhuoM kA veza rakhate haiM unakI bhI niMdA nahIM karanI cAhiye / / 23 / / kAUNa tesu karuNaM, jai mannai to payAsae maggaM / '
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ] guNAnurAga kulakam graha rusai to niyamA, na tesiM dosaM payAsei // 24 // aise logoM para karuNA karake yadi ve mAne to unheM satya kA rAstA batAnA cAhiye, yadi ve usa para bhI gusse ho jAte haiM to bhI unakI niMdA to nahIM karanI cAhiye // 24 // saMpai dUsamasamae, dIsai thovo vi jassa dhmmgunno| bahumANo kAyavyo, tassa sayA dhammabuddhIe // 25 // Aja ke viSama kAla meM jisameM thoDA bhI dharmasvarUpa guNa dikhAI de usakA hamezA dharmabuddhi se sammAna karanA cAhiye // 25 // jau paragacchi sagacche, je saMviggA bahussuyA munninno| tesiM guNANurAya, __mA mucasu maccharappahazo // 26 // ___ yadi koI para gaccha meM ho yA sva gaccha meM ho kintu vairAgyavAna jJAnI ho muni ho to unakI tarapha kabhI bhI irSA se nahIM dekhanA cAhiye // 26 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAnurAga kulakam __ 13 guNarayaNamaMDigANaM, bahumANaM jo karei suddhmnno| sulahA annamavaMmi ya, tassa guNA huMti niyameNaM // 27 // guNarUpI ratnoM se maMDita puruSoM kA jo zuddha mana se cahuta mAna karatA hai use Ane vAle bhava meM ve ve guNa nizcaya hI sulabha ho jAte haiM / / 27 / / eyaM guNANurAyaM, samma jo parai dharaNimajjhammi / siri somasudara payaM, so pAvai savanamaNijjaM // 28|| isa prakAra jo isa pRthvI para jo samyag guNAnurAga ko dhAraNa karatA hai vaha suzobhita candra jaisA zAMtimaya tathA sarvajana vaMdanIya tIrthaGkara rUpI pada tathA siddhipada ko prApta karatA hai / isameM kartA ne 'soma sundara' apanA nAma abhivyakta kiyA hai ] / / 28 / / / // iti zrI guNAnurAgakulakasya saralAthaiH samAptaH /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] guru pradakSiNA kulakam - - - [2] // atha guru pradakSiNA kulakam // [ saralArtha-sahitam [ gotrama suhamma jaMbu, pabhavo sijjaMbhavAI pAyariyA / annevi jugappahANA, paI diThe suguru te diTTA // 1 // he sadguro ! zrI gautamasvAmI, zrI sudharmAsvAmI, zrI jaMbusvAmI, zrI prabhavasvAmI aura sijjaMbhava Adi AcArya bhagavaMta tathA anya bhI yugapradhAna mahApuruSoM kA darzana Apake darzana karane mAtra se phala lAbha prApta ho jAtA hai| arthAt mere jaise jIva ke liye isa samaya meM ApakA darzana una bhagavantoM ke darzana ke samAna hai // 1 // aja kayattho jammo, aja kayatthaM ca jIviyaM mm| jeNa tuha daMsaNAmaya-raseNa sicAI nayaNAI // 2 // ___ Aja merA janma kRtArtha huA, Aja merA jIvana saphala huA kyoMki Apake darzana svarUpa amRta se mere netra siMcita hue, arthAt Apake darzana se maiM kRta kRtya ho gayA / 3 / /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru pradakSiNA kunakam jo deso taM nagaraM, so gAmo so athAsamo dhnno| jattha pahu ! tumha pAyA, viharaMti sayAvi supasannA // 3 // vaha deza, nagara, grAma tathA Azrama dhanya hai ki jahAM he prabho ! Apa sadAya suprasanna hokara vicaraNa karate ho arthAt vihAra kara usa sthAna ko dhanya karate ho // 3 // hatthA te sukayatthA, jekiikamma kuNanti tuha clnne| vANI bahuguNakhANI, suguruguNA variNazrA jIe // 4 // mere ve hAtha kRtArtha hue jo Apake caraNoM meM dvAdazAvarta vaMdana karate haiM, merI vANI isaliye saphala huI ki ApakA hI guNAnuvAda gAtI hai| ataH maiM mana, vacana donoM se saphala huA // 4 // avayariyA suragheNU, saMjAyA maha gihe knnybuttttii|
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ __16 ] guru pradakSiNA kulakam dAridda aja gayaM, diThe tuha suguru muhakamale // 5 // __ ApakA mukha kamala darzana karane para maiM aisA dhanya ho mayA hUM ki jaise mere-AMgana kAmadhenu kA padArpaNa huA ho, tathA suvarNa kI dRSTi huI ho aura jaise merA dAridraya hI dUra ho gayA ho| tAtparya yaha hai ki sadguru kA darzana sAre sukhoM ko dene vAlA hotA hai // 5 // ciMtAmaNisAriccha, .. sammattaM pAviyaM mae aj| saMsAro dUrIko, ____ diThe tuha suguru muhakamale // 6 // - he sadguru ! Apake mukha kamala ke darzana karane para mujhe ciMtAmaNi ratna ke samAna samyaktva-samakita ratna prApta huA hai kyoMki isa ratna ke prApta hone para saMsAra se mukti milatI hai / arthAt guru darzana se mithyAtva kA nAza hokara samakita kI prApti hotI hai // 6 // jA Rddhi amara gaNA, bhujaMtA piyatamAi saMjuttA /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru pradakSiNA kulakam sA puNa kittiyamittA, diTThe tuha suguru muhakamale // 7 // he uttama guro ! Apake mukha kamala ke darzana ke Age devatAoM kI devAGganAoM sahita jo samRddhi hai usakA koI mahatva nahIM hai / kyoMki usase bhI Apake darzana vizeSa mahatvapUrNa hai || 7 || maNavaya kAhiM mae, jaM pAvaM ajjiyaM sayA bhayavaM / taM sayalaM ajjagayaM, [ 17 diTThe tuha suguru muhakamale // 8 // he sadguro ! Apake darzana se Aja mere dvArA kiyA gayA mana, vacana, kAya se jo bhI pApa hai vaha saba naSTa ho gayA hai / arthAt guru darzana se ananta bhavoM ke pApa naSTa ho jAte haiM // 8 // dulaho jiNidadhammo, dulaho jIvANa mANuso jammo / laddhevi maNuzrajamme, idulahA suguru sAmaggI // 1 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru pradakSiNA kulakam / jIvoM ko manuSya janma milanA durlabha hai / tathA sarvajJa bhASita dharma prApta karanA durlabha hai, kAraNa ki manuSya janma milanA to phira bhI sambhava hai kintu usameM sadguru kI sAmagrI milanI to bahuta hI durlabha hai / 6 // jattha na dIsaMti guru, paccuse uTTiehiM supasannA / tattha kahaM jANijai, jiNavayaNaM amizrasAricchaM // 10 // jahAM prAtaHkAla uThate hI suprasanna guru ke darzana nahIM hote vahAM jinavacanoM kA lAbha kahA~ ? kAraNa ki guru ke vinA jJAna kahAM se mile // 10 // jaha pAusaMmi morA, diNayara udayammi kamala vnnsNddaa| vihasaMti tema taciya?, ___ taha amhe daMsaNe tumha . // 11 // jaise megha ko dekhakara mayUra pramudita ho jAte haiM tathA sUrya ke udita hote hI kamala vana vikasita ho jAtA hai usI prakAra Apake darzana karane se hI he gurudeva ! hama bhI prasanna ho jAte hai // 11 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru pradakSiNA kulakam ___ [19 jaha sarai surahI vacchaM, - vasaMta mAsaMca koilA sarai / vijha sarai gaiMdo, iha amha maNaM tumaM sarai // 12 // ___ he gurudeva ! jisa prakAra go apane vatsa ko saMbhAlatI hai, jisa prakAra koyala madhumAsa kI pratIkSA karatI hai tathA jisa prakAra gaja viMdhyATavI kA smaraNa karatA hai usI prakAra Apa bhI hamAre hRdaya meM base hue hai // 12 // bahuyA bahuyAM divasaDAM, ___jai maI suha guru dii| locana be vikasI rahyAM, hIaDaiM amiya paiTa // 13 // bahuta bahuta dina vitane para aba Apake darzana se he gurudeva ! Aja kA dina dhanya hai kyoMki Aja Apake darzana se mere netra vikasvara ho gaye tathA hRdaya amRta se bhara gayA // 13 // aho te nijitro koho, . - aho mANo praajiyo|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20] guru pradakSiNA kulakam aho te nikkhiyA mAyA, aho loho vasIkiyo // 14 // aho ! Apane krodha ko jIta liyA, mAna ko parAjita kiyA, mAyA ko dUra kiyA tathA aho ! Apane lobha ko sarvathA vaza meM kara liyA // 14 // aho te ajavaM sAhu, ___ aho te sAhu mahavaM / aho te uttamA khaMtI, aho te mutti uttamA // 15 // aho ! ApakI saumyatA dhanya hai / ApakI vinamratA ati dhanya hai| ApakI kSamA usase bhI dhanya hai tathA ApakI saMtoSavRtti to ati uttama hai // 15 // ihaMsi uttamo bhaMte, ___ icchA hohisi uttmo| loguttamuttamaM siddhi, siddhiM gacchasi nIro // 16 // he bhagavaMta ! Apa isa bhava meM pragaTa hue ati uttama hai| janmajanmAntara meM bhI uttama hoNge| tathA anta meM bhI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru pradakSiNA kulakam [21 kameM mala tyAga kara mokSa nAma kA sarvottama sthAna prApta karane vAle hai // 16 // pAyariyanamukkAro, jIvaM moei bhava shssaayo| bhAveNa kiramANo, hoi puNo bohi lAbhAe // 17 // AcArya bhagavantoM ko kiyA huA yaha namaskAra jIva ko hajAroM bhavabhavAntara ke janmoM se mukti dilAtA hai / kAraNa ki bhAvoM se yukta sadguru ko kiyA gayA namana samakita bhAva kI prAti karatA hai // 17 // pAyariya namukkAro, svvpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca savvesi, taiyaM havai maMgalaM // 18 // bhAvAcAryoM ko bhAvapUrvaka kiyA huA namaskAra sarva pApoM se mukta karAtA hai tathA usake kAraNa utkarSa karA kara maMgala bhAvanAoM kI vRddhi karAtA hai / sarva maMgala meM tIsarA maMgala hai navakAra mantra kA tRtIya pada yaha mahA maMgalakArI hai // 18 // // iti zrIgurupradakSiNA kulakasya saralArthaH samAptaH / /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22.] atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam - atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam bhuvaNikka paIvasameM, vIraM niyagurupae zra namiUNaM virai aradikkhiyANaM, . jugge niyame pavakkhAmi // 1 // PtInoM bhuvanoM ke liye asAdhAraNa pradIpa ke samAna ujjvala zrI vIra prabhu ko aura mere guru ke caraNa kamaloM meM namaskAra karake dIrgha paryAya vAle tathA - navadIkSita sAdhuoM ke nirvAha yogya niyama maiM (somasundarasari ) varNita kara rahA niubharapUraNaphalA, - zrAjIvitra mitta hoi pvvjaa| dhUli haDIrAyattaNa-sarisA, - savvesiM hasaNijA // 2 // yogya niyamoM ke pAlana rahita pravrajyA (dIkSA) svayaM ke udarapUrti svarUpa AjIvikA ke samAna hai, ataH niyama rahita
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam ... [ 23 - dIkSA holI ke ilAjI ke samAna majAka tathA praharsana kA pAtra banAtI hai // 2 // tamhA paMcAyArA rAhaNaheUM gahija iya nigame / lobAikarulurUvA, pavajA jaha bhave saphalA // 3 // ataH paMcAcAra (jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIrya tathA AcAra) ke ArAdhana ke liye locAdi kaSTasvarUpa niyama grahaNa karane cAhiye / jisase ki niyama pUrvaka pravrajyA saphala bane // 3 // 'nANArAhaNaheuM..... paidigrahaM paMcagAha paThaNaM me| parivADiyo girahe paNagAhA NaM ca saThaThAya // 4 // isameM, jJAna ArAdhana ke liye mere racita hamezA pAMca mUla gAthAoM ko yAda karanA cAhiye tathA ina pAMca gAthAoM ko kaNThAgra kara nitya guru ke pAsa se isakI vAcanA lenI cAhiye // 4 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam aNNesiM paDhaNatthaM, paNagAhAyo lihemi taha niccaM / parivADIyo paMca ya, demi padaMtANa paidiyaha // 5 // punaH maiM dUsaroM ke adhyayana hetu pAMca gAthA pustaka meM likhU tathA adhyayanArthiyoM ko niyamataH pAMca pAMca gAthAe~ par3hAU~ // 5 // vAsAsu paMcasayA, __ aTTa ya sisire ya tinni gimhmi| paidiyaha sajjhAyaM, karemi siddhaMtaguNagaNeNaM // 6 // punaH siddhAnta pATha karate hue varSA Rtu meM pAMca sau, zizira meM AThasau, grISma meM tIna sau gAthA ke pramANa se nitya sajbhAya dhyAna karU~ // 6 // paramiTTinavapayANaM, sayamegaM paidiNaM sarAmi ahaM / aha dasaNAyAre, gahemi niyame ime sammaM // 7 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam 125 - - paMca parameSThi ke navapadoM kA eka sau ATha bAra raTana karUM', nitya navakArakhAlI ginUM, aba maiM darzanAcAra ke niyamoM ko spaSTa karatA hUM // 7 // deve vande niccaM paNasakkathaehiM eka bAra mahaM / do tiniya vA vArA, paijAmaM vA jahAsatti // 8 // pAMca zakrastava se nitya eka bAra deva vaMdana karUM yA do tIna bAra yA madhyAhna cAra bAra yathAzakti anAlasya devavaMdana karU~, zakti saMyoga se jaghanya se eka bAra utkRSTa se cAra bAra devavaMdana karUM // 8 // aTThamI-cauddasIsu, sabvANi vi ceibAI vNdijaa| savve vi tahA muNiNo, sesadiNe ceiyaM ikkaM // 1 // punaH pratyeka aSTamI caturdazI ke dina samagra grAma-nagara ke caitya prAsAda meM vaMdana karU~. tathA samagra munirAjoM kA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakama vaMdana karU~, tathA zeSa dinoM meM eka mandira meM darzana caityavaMdana to avazya hI karUM / / / / paidiNaM tinivArA, jiDhe sAhU namAmi nizrameNaM / veyAvaccaM kiMcI, gilANa vuDDAiNaM kuve // 10 // nitya vaDIla sAdhuoM ko avazya hI trikAla vaMdana karU~ tathA anya rugNa aura vRddhAdi azakta munijanoM kI veyAvaJca yathAzakti kruuN||10|| ___(sAdhvI svayaM ke samudAya meM bar3I sAdhviyoM kA vaMdana nitya kreN|) aba cAritrAcAra ke viSaya meM nimnalikhita niyamoM kA varNana karate haiN| zraha cArittAyAre, niyamaggahaNaM karemi bhAveNaM / bahibhUgamaNAIsu, vajje vattAI iriyatthaM // 11 // 1 iryAsamiti--baDInIti--laghunIti karanA yA AhAra-pANI veraNA karate samaya jAte Ate jIva-rakSA ke liye mArga meM vArtAlApa kA tyAga kruuN|| 11 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam . [27 . . apamajiyagamagammi, zrasaMDAsapamajiuMca uvvisnne| pAuM chayaNaM ca viNA, uvavisaNe paMca namukkArA // 12 // dina meM dRSTi se yA rAtri meM daMDAsana se pramAya binA cale to aMga paDilehaNa pramukha saMDAsA yA Asana pramAl binA baiThane para kaTAsana binA bhUmi para baiThane para tatkAla pAMca namaskAra, khamAsamaNa yA pAMca navakAra mantra kA jApa karanA cAhiye // 12 // ugghADeNa muheNaM, ___ no bhAse ahava jattiyA dhArA / bhAse tattiya mittA, logassa karemi kAussagaM // 13 // 2. bhASA samiti-mu~hapatti rakhe binA nahIM bolanA cAhiye, phira yadi muhapatti binA bolA gayA ho to utanI hI bAra iriyAvahI pUrvaka 'eka logassa' kA kAulsagga karU // 13 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - M DM 28] _ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kam asaNe taha paDikkamaNe, vayaNaM vaje visesa kjvinnaa| sakIyamuvahiM ca tahA, paDilehaMto na bemi sayA // 14 // AhAra-pAnI grahaNa karate samaya yA pratikramaNa karate samaya koI mahatvapUrNa kArya ke binA kisI ko kucha bhI nahIM kahanA, yA svayaM kI paDilehaNA karate samaya kabhI bhI bolU nahIM, yadi baDoM ke paDilehaNa samaya kisI hetu se bolanA par3e to 'jayaNA // 14 // annajale labhate vihare, ____no dhAvaNaM skjjennN| agaliya jalaM na vihare, jaravANIaM viseseNaM // 15 // 3. eSaNA samiti-yadi nirdoSa prAsuka (nirjIva) jala milatA ho to svayaM ke liye dhovaNa vAlA jala grahaNa na karUM, binA chAnA jala na lahUM tathA gRhasthoM kA taiyAra kiyA huA jaravArI (jharA huA) jala to vizeSa karake grahaNa nahIM karUM // 15 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ aba saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam - - sakiya muvahimAI, pamajiu nikkhivemi girhemi| jai na pamajjemi tazro, tattheva kahemi namukAraM // 16 // AdAna nikSepaNA samiti-svayaM kI koI bhI upadhi pramukha koI vastu pUjI-pramArjita kara bhUmi para rakhU vathA grahaNa karU~, tathA yadi isameM truTi ho jAve to eka cAra navakAra gineM // 16 // jattha va tattha va ujjhaNi, daMDagau vahINa aMbilaM kubve / sayamegaM sajjhAya, ussagge vA guNemi ahaM // 17 // daNDa pramukha apanI upadhi jahAM tahAM (asta vyasta) rakkhI jAve to eka Ayambila karU~ yA khar3e khar3e kAussagga mudrA se eka sau gAthA kA svAdhyAya karUM // 17 // mattagapariTThavaNammizra, jIva viNAse karemi nimviyaM /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30] atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam avihIi vihariUNaM, pariThavaNe aMbilaM kubve // 18 // pAriThAvaNiyA samiti-laghu nIti, baDInIti yA zleSmAdi bhAjana ulaTate samaya kisI jIva kA vinAza huA ho to nivI karU~ tathA avidhi se (sadoSa) AhAra-pAnI bahora kara paraThavanA par3e to eka AyaMbila karU~ / / 18 // aNujANaha jassuggaha, ___ kahemi uccAra mttgtthaanne| taha sannADagalagajoga, kappatippAi vosire tigaM // 1 // baDI nIti yA laghu nIti Adi karane ke yA paraThavana ke sthAna para 'aNujANaha jassuggaho' prathama kahUM, usI prakAra inameM prayukta hue tathA dhovana jala, aura lepa evaM Dagala pramukha paraThavane ke bAda tIna bAra 'vosire' kahUM // 16 // . tIna gupti ke pAlane ke liye / rAgamaye maNavayaNe, ikvikkaM nimviyaM karemi ahN|
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogya niyama kusakam [ 31 kAya kuciTThAe puNo, uvavAsaM aMbilaM vA vi // 20 // mana vacana se rAgamaya bolUM yA vicArU~ to eka nivI karUM tathA kAyA se kuceSTA ho to unmAda jAge to eka upavAsa yA AyaMbila karU~ // 20 // pahale vrata meM tathA dUsare vrata meMbiMdiya mAINa vahe, iMdina saMkhA karemi nivviyyaa| bhaya kohAi vaseNaM, ___alIyavayaNaMmi aMbilayaM // 21 // do indriya pramukha trasa jIvoM kI virAdhanA hiMsA mere pramAdAcAra se huI ho to hata jIva ke indriyoM ke anusAra nivIAM kruuN| dUsare vrata meM bhaya krodha lobha tathA hAsyAdika ke vaza asatya bolUM to AyaMbila karUM / / 21 / / tosare vrata meMpaDhamAliyAi tu gahe, ghayAivatthUNa guru aditttthaannN| . daMDagatappaNagAI, adinna gahaNe ya aMbilaya // 22 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32] atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam navakArasI Adi meM Aye hue ghRtAdika padArtha ko guru mahArAja ko dikhAye binA nahIM grahaNa karU~, tathA anya sAdhuoM kA daMDA tarapaNI Adi binA AjJA upayoga meM lU to AyaMbila karUM // 22 // cauthe vrata meM-tathA pAMcave vrata meN| egitthIhiM vattaM, na kare parivADidANamavi tAsi / / igavarisA riha muvahiM, ... . ThAve ahigaM na ThAvevi // 23 // ___ ekAnta meM striyoM va sAdhviyoM ke sAtha vArtAlApa na karU~, tathA unheM svatantrarUpa se paDhAUM nahIM / eka varSa jitanI hI upadhi rakhU isase adhika nahIM // 23 // chaDe vrata mepattaga TupparagAi, pannarasa uvariM na ceva ThAvevi / zrAhArANa caurAhaM, roge vi asanihi na kare // 24 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam [33 ' pAtrAdi kula pandraha se adhika na rkhuu| azana, pAna khAdima tathA svAdima cAroM prakAra ke AhAra kA leza mAtra bhI saMnidhi na karU. rogAdi meM bhI nahIM, nitya AvazyakatAnusAra hI lAUM, saMgraha nahIM kara // 24 // mahAroge vi akAdaM, na karemi nisAi pANIyaM na pibe| sAyaM do ghaDIyANaM, majha nIraM na pibemi // 25 // bar3e rogoM meM bhI kvAtha yA ukAlA karA kara vAparU~ nahIM, rAtri meM jalapAna na karUM / sUryAsta se pUrva do ghar3I meM pAnI na pIU~, usake pazcAt azanAdika AhArika kriyAyeM to karane kI bAta hI nahIM // 25 // ahavatthamie sUre, kAle nIraM na karemi sykaale| aNahAro saha saMnihi, ... mavi no ThAvemi vasahIe // 26 // sUryAsta pUrva hI AhAra pAnI se nivRtta ho jAU~, tathA AhAra sambandhI paJcakkhANa kara lU tathA aNAhArI auSadha
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 ] atha saMvigna sAghuyogyaM niyama kulakam kA saMgraha bhI upAzraya meM na to rakhU nathA na isakI AjJA hI dUM // 26 // tapAcAra ke viSaya meMtavAyAre girAha, aha niyama 4.ivara sasattIe / zrogAhiyaM na kappai, chaTTAitavaM viNA jogaM / // 27 // kitane hI niyama yathAzakti grahaNa karUM, usameM ekasAtha do upavAsa na kiye ho yA adhika tapa na kiyA ho, yA yogavahana na kiyA gayA ho to mujhe avagAhima (pakavAnavigai) minA lenA kalpita nahIM hai // 27 // nibiya tigaM ca aMbila dugaM ca viNu no karemi vigayamahaM / vigaidiNe khaMDAi, gakAra niyamo a jAvajIvaM // 28 // lagAtara tIna nivioM ke binA yA do AyaMbila ke binA dUdha, dahI, ghI Adi lU nhiiN| tathA vigai vAparane ke samaya dhAdi svAda hetu zarkarA kA prayoga na karUM / tathA isa niyama ko jIvana bhara pAnU // 28 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam [ 35 nivvazrayAI na girahe, niviya tigamajjhi vigai divase th| vigaI no giraheyi a, dunni diNe kAraNaM muttuM // 26 // tIna nivioM lAgolAga hove taba taka tathA vigaI grahaNa ke dina bhI pakvAnnAdi nahIM grahaNa karU~ / tathA puSTa kAraNa ke binA do dina taka prayoga na karUM // 26 // aTTamI cauddasIsu, kare ahaM nivvIyAI tinne va / aMbila dugaM ca kubve, uvavAsaM vA jahA sattiM // 30 // prati aSTamI caturdazI upavAsa karU, zakyAbhAve do AyaMbila yA tIna nivioM Adi karU~ // 30 // davvakhittAigayA, diNe diNe abhiggahA gahe abbaa| jIyammi jo bhaNiyaM, pacchittamabhiggAbhAve // 31 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36] atha saMvigna sAdhuyogya niyama kulakam nitya dravya, kSetra, kAla aura bhAva se abhigraha dhAraNa karane cAhiye, kAraNa isake pAlana binA prAyazcita lagatA hai| aisA zrI yatijita kalpa meM kahA gayA hai // 31 // . voryAcAravIriyAyAraniyame, girAhe kei avi jahAsati / diNa paNa gAhAiNaM, prathaM girAhe ma(Ne)NuNa sayA // 32 // vIryAcAra sambandhI kitane hI niyamoM kA maiM yathAzakti pAlana karatA hUM, kinahIM ? nitya saMpUrNa pAMca gAthAoM kA artha grahaNa karake sTana-svAdhyAya karU~ // 32 // paNavAraM diNamajhe, pamAyayaMtANa demi hiyaryAsavakhaM / egaM pariDhuvemi zra, bhattayaM savyasAhUNaM // 33 // ghaDIlatA ke nAte dina meM saMyama mArga meM pramAda karane vAle ko maiM pAMca bAra hita zikSA hU~ tathA laghutA ke nAte maiM saba vaDIla sAdhuoM kA eka eka mAtraka paraThavu // 33 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam [37 cauvIsaM vIsaM vA, logasma karemi kaausggmmi| kammakhayaTThA paidiNa, sajjhAyaM vA vitammittaM // 3 // nitya karmakSaya hetu caubIsa yA vIsa logassa kA kAussagga karU~, yA kAussagga meM rahane vAlI sthiratA se sajjhAya dhyAna karU~ // 34 // nidAipamAraNaM, maMDalibhaMge karemi aMbilayaM / niyamA karemi egaM, vissAmayaNaM ca sAhUNaM // 35 // - nidrAdika ke prabhAda se maMDalI kA bhaMga ho jAve to, yA pratikramaNAdi kriyA meM pRthak par3a jAU~ to eka AyaMbila karUM, aura sAdhuoM kI eka bAra vizvAmaNA-vaiyAvacca nizcaya hI karU~ // 35 // seha gilANAiNaM, viNA vi saMghADayAi saMbaMdhaM / paDilehaNamallagapari, ThavaNAi kubve jahA satti // 36 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 ] atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam saMghADAdi kA koI sambandha na hone para bhI laghuziSya, glAna sAdhu, pramukha kA paDilehaNa tathA paraThavava kriyA yathAzakti karatA rahUM // 36 // vasahI pavesi nigammi nimihi zrAvassiyANa vissaro / pAyA'pamajjaNe viya, tattheva kahemi namukkAraM ||37|| vasatI- upAzraya meM praveza karate samaya 'nisIhi' tathA bAhara bAte samaya 'Avassahi' kahanA bhUla jAU~, yA grAmAdi meM praveza - nirgama samaya yahI bhUla jAU~, to jahAM yAda Ave vahIM navakAra maMntra japanA na bhUlU~ // 37 // bhrayavaM pasAu kariDaM, icchAi zrabhAsamma buDhesu / IcchA kArAkaraNe lahUsa sAhUsu kajjesu ||38|| kArya prasaMga meM vRddha sAdhuoM ko vinaMtI karate samaya bhagavan ! 'pasAu kariDaM' tathA laghu sAdhuoM ko 'iccha kAra' arthAt unakI icchAnusAra yaha kahanA bhUla jAU~, taba taba
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam [39 'micchAmi dukkaDaM' aisA kahanA bhUla jAU~, to jyoMhI yAda Ave maiM ekavAra navakAra mantra kA jApa karU~ // 38 // samvatthavi khalieK micchA kArassa akaraNe taha ya / sayamanAu vi sarie, kahiyanvo paMcanamukkAro // 3 // jahAM bhI upayukta kriyA meM skhalanA ho to maiM kisI ke bhI hitaiSI ke kahane para maiM navakAra mantrakA kama se kama eka bAra jApa karU~ // 36 // vuDassa viNApuccha, visesavatthu na demi giraahevaa| annaM, pi zra mahakajjaM, vuDhaM pucchiya karemi sayA // 4 // vRddhoM kI AjJA vinA koI vizeSa yA zreya vastu vastrAdi anya ke pAsa se nahIM lU / dUbhI nahIM, nitya kisI bhI choTe bar3e kArya hetu vRddhoM kI a.jJA luu||40|| dubbala saMghayaNANa vi, e e niyamA suhAvahA paaye|
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulaMkam 'kiMci vi veraggeNaM, gihivAso chaDDiyo jehiM // 41 // zarIra ke saba baMdhanoM meM zithilatA hai yA yadi durbala bhI hai aise durbala saMghayaNa vAle jinhoMne kucha vairAgya ke kAraNa gRhasthAzrama choDA hai unheM bhI ye niyama zubha phala dene vAle hai // 41 // saMpai kAle vi imaM, kAuM sakke karei no niymo| so sAhutta gihittaNa-- ubhayabhaTTo muNeyavo.. // 42 // saMprati kAla meM bhI sukha pAlane yogya ina niyamoM ko sammAna pUrvaka pAle nahIM to unheM sAdhutva tathA gRhasthapana se bhraSTa jAnanA cAhiye // 42 // jassa hiyayaMmi bhAvo, thovo vi na hoi niyama gahaNaMmi / tassa kahaNaM nirasthaya, ___ masirAvaNi kUvakhaNaNaM va // 43 // jinake hRdaya meM leza mAtra bhI ina niyamoM ko grahaNa karane kA bhAva na ho, unheM isakA upadeza denA marubhUmi .
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam [41. meM kUpa khodane jaisA hai, yA jala hIna bhUmi meM jala ke liye prayatna karane ke samAna vyartha hai // 43 // saMghayaNa kAla baladUsamA rayAlaMbaNAI cittnnN| savvaM ciya niyamadhuraM, nirujjamAyo pamuccaMti // 4 // ___ vartamAna samaya meM saMghayaNa kAla, bala, duHSama Adi nirvala hai isa prakAra ke puruSArthahIna vAkyoM kA avalambana kara puruSArtha hIna puruSa saMyama tathA niyamoM kI dhuri ko chor3a dete haiM / puruSArthI nahIM // 14 // vucchinno jiNakappo, paDimAkappo zra saMpai ntthi| suddho a therakappo, saMghayaNAINa hAgIe // 4 // tahavi jai e zra niyamA rAhaNa vihie jaija caraNammi / sammamuvauttacitto, to niyamA rAhago hoi
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 ] zrI saMvigna sAdhuyogyaM niyama kulakam saMprati kAla meM jina kalpa vyucchinna huA sA hai phira pratimA kalpa bhI pravartita nahIM hai / saMghayaNAdika ke nAza se zuddha sthavira kalpa bhI pAlA nahIM jAtA, phira bhI jo mumukSu jIva ina niyamoM kI ArAdhanA pUrvaka samyam upayukta citta se cAritra pAlana meM prayatna kare to nizcaya hI jinAjJA kA ArAdhaka ho sakatA hai ||45 - 46 // e e sabve niyamA je sammaM pAlayaMti veraggA / tesiM dikkhA gahiyA, saMhalA sivasuha phalaM dei 118011 ina zreSTha niyamoM ko jo AtmA se pAle, vairAgya se varte, ArAdhanA kareM to usakI grahaNa kI gaI dIkSA saphala hotI hai tathA ziva sukha ke phala kI prApti hotI hai // 47 // // iti zrI saMvijJa sAdhuyogyaM niyama kulakasya saralArthaH saralArthaH samAptaH //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ patha puNya kulakam - - [4] // atha puNya kulakam / / -- -- saMpunna iMdiyattaM, maNusattaM vipula pAriyaM khitaM / jAi kula jiNadhammo, labhaMti pabhUyapurANehiM // 1 // sampUrNa paMcendriya yukta manuSyatva, dharma sAmagrI yukta Arya kSetra meM avatAra, uttama jAti, uttama kula aura vItarAga bhASita jainadharma ye saba prabhUta puNya se hI prApta hote haiM // 1 // jiNa calaNa kamala sevA, ___ sugurupayapajjuvAsaNaM ceva / sajjhAya vAyavaDataM, labbhaMti pabhUyapurANehiM // 2 // jina-arihanta ke caraNakamala kI sevA-bhakti sadgurucaraNa kI paryupAsanA tathA pAMcoM prakAra ke svAdhyAya meM apramAda ye bhI prabhRta puNya se hI prApta hote haiM // 2 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ m] .. bhaya puNya kulakam suddho boho suguruhi, saMgamo uksamo dayAluttaM / dakkhiNaM karaNajo, labhaMti pabhUyapurANehi zuddha bodha (vItarAga vacana bodha), suguru samAgama, upazama bhAva, dayAlutA, dAkSiNya tathA indriyoM para vijaya ye uttarottara bahuta puNya se hI prApta ho sakate haiM // 4 // sammatte nicalataM, vayANa paripAlaNaM amAittaM / paDhaNaM guNaNaM viNazro, labhaMti pabhUyapurANehi // 4 // samyaktva meM nizcalatA, vratoM kA niraticAra pAlana karanA, nirmAyitva, paDhaNA gaNanA tathA vinaya ye saba bahuta puNya se hI prApta hote haiM / / 4 / / . ussagge zravavAye, nicchaya vavahArayammi niuNattaM / maNavayaNakAyasuddhI, labhaMti pabhUyapurANehiM // 5 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha puNya kulakam utsarga aura apavAda tathA nizcaya aura vyavahAra meM nipuNapaNA tathA mana vacana kAyA se zuddhi rakhanA ye saba bhI bahuta puNya prabhAva se prApta hotA hai / / 5 / / . aviyAraM tAruNyaM, jiNANaM rAyo parovayArattaM / nikkaM payA ya jhANe, labhaMti pabhUyapugaNehi // 6 // - nirvikAra yukta yauvana, jinezvara kA rAga, paropakAra bhAvanA, tathA dhyAna meM nizcalatA ye bhI bahuta puNyoM ke kAraNa hI upalabdha hote haiM / / 6 // paraniMdA parihAro, appasaMsA attaNo guNANaM ca / saMveyo nivvezro, labhaMti pabhUyapurANehi // 7 // paraniMdA tathA stra prazaMsA kA tyAga tathA mokSAbhilASA aura niveda-bhAva vairAgya ye bhI bahuta puNyoM se hI prApta hote haiM // 7 // nimmala sIlabbhAso, dANullAso vivega sNvaaso| caugaiduhasaMtAso, labhaMti pabhUyapurANehiM // 3 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha puNya kulakam nirmala zuddha zIla kA abhyAsa, supAtra meM dAna dene kA ullAsa, hitAhita meM heya upAdeya kA viveka tathA cAra gatiyoM ke duHkhoM kA trAsa honA ye bhI ati puNya prabhAva se hI prApta hotA hai // 8 // dukaDagarihA sukkaDA-NumoyaNaM pAyacchitatavacaraNaM / suhajhANaM navakAro, labhaMti pabhUyapurANehiM // 1 // ... kRta pApoM kI AlocanA-niMdA, guru samakSa gardA karanA, sukRta kI anumodanA, kRta pApoM ke chedana kA upAya, guru dvArA nirdiSTa tapa kA AcaraNa zubha dhyAna aura navakAra mantra kA jApa ye bhI ati puNyodaya se hI prApta hotA haiM // 6 // iyaguNamaNi maMDAro, sAmaggI pAviUNa jehiM ko| vicchinnamohapAsA, lahaMti te sAsayaM sukkhaM // 10 // yaha manuSya janma Adi sArI puNya sAmagrI prApta kara jinhoMne kSamA jJAnAdi guNoM kA ratnabhaMDAra bharA hai ve. mohajita dhanya prANI zAzvat sukha ko prApta karate haiM // 10 // // iti zrI puNya kulakasya saglArtha samAptaH //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna mahimA garbhitaM dAna kulakam [ 5 ] // dAna mahimA garbhitaM dAna kulakam // parihari rajasAro, uppADa saMjamika gurubhAro / khaMdhA devadUsaM, viraMto jayau vIra jiNo [ 47 // 1 // samasta rAjya samRddhi kA tyAga kiyA, saMyama kA gurubhAra vahana kiyA, tathA dIkSA ke samaya indra pradatta devaduSya apane skaMdha se Ate hue vipra ko dAna meM de diyA, aise zrI vIra prabhu jayavanta vartte // 1 // dhamattha kAmabheyA, tivihaM dANaM jayammi vikkhAyaM / tahavi jidi muNiNo, dhammiya dANaM pasaMsaMti // 2 // dharmadAna, arthadAna aura kAmadAna ye tIna prakAra ke dAna prasiddha haiM phira bhI jinezvara kI AjJA pAlane vAle munijana dharmadAna ko hI vizeSa prema tathA prazaMsA karate haiM // 2 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 48 ] gana mahimA gabhita dAna kulakam dANaM sohaggakaraM, dANaM Arugga kAraNa paramaM / dANaM bhoga nihANaM, dANaM ThANaM guNagaNANaM // 3 // __dAna saubhAgya ko dene vAlA hai, dAna parama Arogya kA kAraNa hai, dAna puNya kA nidhAna arthAt bhoga phala dene vAlA hai, tathA dAna aneka guNa samUhoM kA sthAna hai // 3 // dANaNa phurai kittI, dANeNa ya hoi nimmalA kNtii| dANAvajiya hizro, . . verI vihu pANiyaM vahai // 4 // dAna ke kAraNa nirmala kIrti baDhatI hai / dAna se nirmala kAnti baDhatI hai, tathA dAna ke kAraNa duzmana bhI adhIna hokara dAtAra ke gRha pANI bharatA hai // 4 // dhaNasasthavAha jamme, jaM ghayadANaM kayaM susAhaNaM / takkAraNamusabhajiNo, talupiyAmaho jAmo // 5 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna mahimA garbhitaM dAna kulakam [ 46 dhana sArthavAha ke bhava meM ghI kA dAna uttama sAdhuoM ko diyA gayA thA, isa kAraNa RSabhadeva bhagavAna tInoM lokoM ke pitAmaha - dAdA hue ||za karuNAI dinnadANo, jammaMtara gahi purANa kirizrANo / titthayaracakka riddhi, saMpato saMtinAho vi // 6 // pIche ke dazame bhava meM karuNA ke kAraNa kapota ko abhayadAna dene vAle tathA janma-janmAntara meM bhI yahI kriyA akSuNNa rakhI aise zAntinAtha bhagavAn ne bhI AkhirI bhava meM tIrthaGkara aura cakravartI kI Rddhi ko prApta kiyA || 6 || paMcasayasAhubhoyaNa dANAvajji supurANa pabbhAro 1 acchariya caritra bhariyo, bharo bhAvi jAzro 11911 pAMca sau sAdhuoM ko bhojana lAkara ke pradAna karanA tathA usakA puNya upArjana karanA Azcaryajanaka caritra kA pratIka hai / aisA bharata bharatakSetra kA nAyaka - cakravartI rAjA huA thA ||7||
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] dAna mahimA gabhitaM dAna kulakam - mUlaM viNA vi dAuM, __ gilANapaDiaraNajogavatthUNi / siddho a rayaNa kaMbala caMdaNa vaNiyo vi tammi bhave // 8 // rugNa muniyoM ko auSadhi meM upayogI vastueM mAtra dene se hI ratnakaMvala aura vAvanA caMdana kA vyApArI usI bhava meM siddhi pada ko prApta huA thA // 8 // dAUNa khIradANaM, ___taveNa susigraMgasAhuNo dhaNiyaM / jaNajaNicamakkAro, saMjAyo sAlibhaddo vi // tapazcaryA se atyanta suzobhita evaM zoSita dehayaSTi hai jisakI aise munirAja ko pIra kA dAna karane se zAlibhadra ne bhI sabhI ke liye camatkAra utpanna kare aisI Rddhi ko pAyA thA // 6 // jammaMtaradANAzro, ullsiaa'puvkumljhaannaashro|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna mahimA gabhitaM dAna kulakam [51 - kayavanno kayapunno bhogANaM bhAyaNaM jAyo // 10 // pUrva janma meM diye hue dAna se pragaTita apUrva zubha dhyAna ke prabhAva se ati puNyavaMta kayavanna zreSThi vizAla sukhabhoga kA bhAgI banA thA // 10 // ghayapUsavatthapUsA, maharisiNo doslesprihiinnaa| laddhAi sayala gaccho vaggahagA suggaI pattA // 11 // dhRtapuSpa tathA vastrapuSpa nAma ke do mahAmuni svalabdhi ke kAraNa samagra gaccha kI niraticAra bhakti karate huai mokSa ko prApta hue the // 11 // jIvaMta sAmi paDimAi, sAsaNaM viriUNa bhattIe / pavaiUNa siddho, udAiNo caramarAyarisI // 12 // jIvanta ( mahAvIra ) svAmI kI pratimA kI bhakti ke kAraNa rAjya kA bhAga dekara dIkSita hone vAle udAyI nAma ke antima rAjarSi mokSa gati ko prApta hue the // 12 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 ] dAna mahimA gabhitaM dAna kulakam - jiNaharamaMDiavasuho. dAuM aNukampabhattidANAI / titthappabhAvagarehi, saMpatto saMbaI rAyA // 13 // jisane sArI pRthvI ko jina caityoM se suzobhita kara liyA aisA sanprati rAjA anukampAdAna tathA supAtradAna ke kAraNa zAsana prabhAvakoM meM agragaNya pada pAyA thA / / 13 / / dAu saddhAsuddhe, suddhekummAsae mhaamunninno| sirimUla devakumAro, rajasiri pAvitro guruiM // 14 // zraddhA se zuddha nirdoSa ur3ada ke vAkuloM kA dAna mahAmuni ko dene se jitazatru rAjA ke putra zrI mUladevakumAra vizAla rAjyalakSmI ke svAmI bane // 14 // aidANamuharakavizraNa virai asayasaMkhakavvavitthari / vikkamaNariMda caritraM, ajavi loe paripphurai... // 15 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna mahimA garbhitaM dAna kulakam [ 5.3 atidAna prApti se prasanna mana kavi tathA paNDita sahasro ke kAvyoM dvArA racita zrI vikramAditya caritra Aja bhI loka meM prasiddhi ko prApta hai / / 15 / / tiyaloyabaMdhavehiM, tabbhavacarimehiM jiNavariMdehiM / kaya kiccehi vi dinnaM, saMvacchariyaM mahAdANaM 113 EUR11 tInoM lokoM ke bandhu aise jinezvara - tIrthakaroM jo usI bhava meM nizcaya hI mokSa jAne ke kAraNa kRta kRtya haiM / unhoMne bhI sAMvatsarika dAna diyA thA // 16 // siriseyaMsakumAro, nisseyasasAmiyo kaha na hoi / phAsu dANapavAho, payAsi jeNa bharahammi 11809911 jisane nirdoSa padArthoM ke dAna dharma kA pravAha isa avasarpiNI meM bharata kSetra meM calAyA ve zrI zreyAMsakumAra moca arthAt nizcaya hI ve to mokSa ke ke svAmI kyoM na ho? svAmI hai hI // 17 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 ] dAna mahimA garbhitaM dAna kulakam kahaM sA na pasaMsijji, caMdavAlA jididANeNaM / chammAsi tava tavizro, nivvavico jIe vIra jiNo // 18 // chamAsika tapa karane vAle ghora tapastrI zrI vIra prabhu ko jisane ur3adoM ke bAMkula dAna kara saMtuSTa kiyA thA vaha candanabAlA prazaMsA ko kyoM nahIM prApta kareM ? // 18 // paDhamAI pAraNAIM, kariMsu karaMti taha karissati / arihaMtA bhagavaMtA, jassa ghare tesi dhuvasiddhi // 1 // arihaMta bhagavantoM ne jinake ghara prathama pAraNe kiye, karate haiM aura kareMge unheM Atma siddhi avazya hogI // 16 // jiNabhavaNa triputthaya, saMghasarUvesu sattakhittesu /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna mahimA gabhitaM dAna kulakam [52 vavidha dhaNaM pi jAyai, siva phalayamaho aNaMtaguNaM // 20 // ___ Azcarya hai ki jinabiMba, Agama, pustakeM aura sAdhu sAdhvI, zrAvaka zrAvikAoM rUpa caturvidha saMgha ina sAtoM kSetroM meM boyA huA dhana ananta guNa phala pradAna karane vAlA hotA hai // 20 // // iti zrI dAnamahimA garbhita-dAnakulakasya saralArthaH samAptaH //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16] zIla mahimA gabhitaM zIlakulakam [6] ||shiil mahimA garmitaM zIlakulakam // sohagga mahAnihiNo, - pAe paNamAmi nemijisavaiyo / bAlegaNa bhuyabaneNaM, .... jaNadaNo jeNa nijiNizro // 1 // jo bAlyAvasthA meM hI apane bhuja bala se zrIkRSNa ko jIta liyA karate the ve saubhAgya samudra zrI neminAtha ke caraNa kamaloM kI maiM vaMdanA karatA hUM / / 1 / / sIlaM uttamavittaM . sIlaM jIvANa maMgala paramaM / sIlaM dohaggaharaM, sIlaM sukkhANa kulabhavaNaM // 2 // zIla prANiyoM kA uttama dhana hai, zIla jIvoM ke liye parama maMgala svarUpa hai, zIla duHkha dAridraya ko harane vAlA hotA hai tathA zIla sakala sukhoM kA dhAma hai / / 2 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla mahimA garbhitaM zIla kulakam sIlaM dhammanihANaM, sIlaM pAvANa khaMDaNaM bhaNiyaM / sIlaM jaMtUNa jae, kittimaM maMDaNaM paramaM 11 3 11 zIla dharma kA nidhAna hai, zIla sAre pApoM ko naSTa prANiyoM kA karane vAlA hai tathA zIla saMsAra ke samasta zRGgAra hai / zIlaM sarvatra vaidhanam // 3 // narayaduvAra nirumaNakavADa puDasahoma racchAyaM / suralo dhavala maMdirazrAruhaNe pavara nisseNi [ 57 || 8 || zIla yaha narka ke dvAra banda karane ke liye do kivADa hai tathA devaloka meM ArUDha hone ke liye uttama sIDI ke samAna hai // 4 // siriuggaseNadhUyA, rAimaI lahai sIla vaIrehaM / girivivarago jIe, rahanemI ThAvi magge || | ||
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ] zIla mahimA gabhitaM zIla kulakam zrI ugrasena rAjA kI putrI rAjImatI ne zIlavaMtI striyoM meM zreSTha pada pAyA thA kyoMki kAmAtura "rahanemi" guphA meM mohita hokara zIla bhaMga karanA cAhatA thA use bhI saMyama mArga meM kapisa sthira kiye // 5 // panjali yo vihu jalaNo, sIlappabhAvaNa pANigraM havaI / sA jayau jae sIzrA, jIse payaDA jasa paDAyA // 6 // jisake zIlarUpa prajvalita prabhAva se agni bhI jala ke samAna zItala ho gaI, aisI mAtA sItA saMsAra meM yugayugoM taka apane zIlavrata ke liye amara rahe tathA saMsAra meM apanA sthAna zIlavantI satI striyoM meM prathama rUpa meM pUjya hotI. rahe // 6 // cAlaNI jaleNa caMpAe, jIe ugdhADiyaM duvAratiyaM / kassa na harei cittaM, tIe caritraM subhadAe // 7 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla mahimA garbhitaM zIla kulakam kisI se bhI zIla ke prabhAva se hI jisa subhadrA satI ne se chalanI ke jala se caMpAnagarI ke ghATita kapATa tInoM ke dvArA udghATita kara diye the, aise satI kA caritra kisa citta ko haraNa nahIM karatA ? // 7 // naMdau namayA suMdarI, sA suciraM jIi pAliyaM sIlaM / gahilattaNaM pi kAuM sahizrAya viDaMbaNA vivihA [ 59 bhIsaraNammi rAya cattAe / jaM sAsIlaguNeNaM, chinnaga punnA jAyA kUpa meM anud vaha narmadA sundarI hamezA jayavantI rahe ki jisane pAgalapana kA svAMga karake bhI zIlavrata kA pAlana kiyA, tathA zIla rakSA ke liye vividha viDambanAe~ sahana kI // 8 // bhadda' kalAvaIe // 8 // // 1 // bhayaMkara jaMgala meM svapati parityaktA kalAvatI satI kA kalyANa ho ki jisake zIlaguNa ke prabhAva se chedita hAtha punaH juDa gaye // 6 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 ] zIla mahimA gabhitaM zIla kulakam zIlavaIe sIlaM sakkai sakko vi variNa neva / rAyaniuttA sacivA, cauro vi pavaMcitrA jIe // 10 // satI zIlavatI ke zIla ko indra bhI yathArtha rUpa se varNana karane meM samartha nahIM hai, kyoMki jisane rAjA dvArA preSita cAroM pradhAnoM ko chala se chala kara zIla kI rakSA kI thI // 10 // sirI vaddhamANa pahuNA, sudhammalA mutti jIi pttttviyo| sA jayau jae sulasA, sArayasasi vimala sIla guNA // 11 // zrI vardhamAna prabhu ne bhI jisako dharmalAbha kahalAyA thA, vaha zaradendu zItala zIlavatI sulasA satI jagata meM jayavantI rahe // 11 // hariharakhaMbha puraMdara mayabhaMjaNa paMcavANabaladappaM /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla mahimA garmitaM zIla kulakam [ 61 lIlAi jeA daliyo, sathUlabhado disau madda // 12 // hari-hara-brahmandra mada vigalita kAma ko jItane vAlA zrI sthUlabhadra sabakA kalyANa kareM / / 12 / / maNaharatArurANabhare, jatthito vi taruNi niyaregaNaM / suragiri nicalacitto, so vayaramahArisI jayau 112311 aneka yuvAGganAoM dvArA manohara tAruNya meM viSaya kI prArthanA karane para bhI jo meru giri ke samAna nizcala rahe mana se jinhoMne bhoga kI icchA nahIM kI, ve zrI vajrasvAmI mahArAja jayavanta rahe / / 13 // thuNiuM tassa na sakA, saGghassa sudaMsassa guNanivahaM / jo visama saMkaDe vi, paDiyo vi khaMDa sIla ghaNo // 14 // ve sudarzana guNa gAne meM agragaNya hai jinhoMne bhArI saMkaTa ke samaya zUlI para caDhate hue bhI zIla dhana kI rakSA kI thI // 14 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla mahimA gabhitaM zIla kulakam sudarI-sunaMda-cillaNa manoramA aMjaNA migAvaI shr| jiNasAsaNa supasiddhA, mahAsaIzro suhaM ditu // 15 // sundarI, sunandA, celaNA, manoramA, aMjanA aura mRgAvatI Adi jina zAsana meM prasiddha mahAsati saba kA kalyANa kareM // 15 // accaMkarIma carizra, suNiUNaM ko na dhuNai kira sIsaM / jA akhaMDiyasIlA, bhillavaI kayatthizrA vi daDhaM // 16 // accaMkArIbhaTTA kA Azcarya janaka caritra sunakara nizcaya hI kauna mastaka nahIM navAyagA, ki bhillapati ke dvArA atyanta kadarthanA karane para bhI jisane apane zIla ko akhaNDa rakhA // 16 // niyamittaM niyamAyA niyajaNazro, niyapiyA maho vA vi|
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla mahimA gabhitaM zIla kulakam [63 niyaputto vi kusIlo, na vallaho hoi logrANaM // 17 // mvayaM kA mitra, bandhu, pitA yA pitAmaha yA svayaM kA putra bhI yadi kuzIlavanta ho to kise apriya nahIM hogA, tathA logoM ko bhI priya nahIM hogA // 17 // sambesi pi vayANaM, __ maggANaM atthi koi pddiyaaro| pakaghaDassa va kannA, na hoi sIlaM puNo bhaggaM // 18 // anya kisI bhI khaNDita vrata ko sAMdhane ke liye AlocanA, nindA rUpa prAyazcita kA vidhAna hai kintu zIlavrata ke bhaMga hone para use ThIka karane kA koI upAya nahIM hai / / 18 // vepAlamUtrarakkhasa kesaricittayagaiMdasappANaM / lIlAi dalai dappaM, pAlato nimmalaM sIlaM // 11 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 ] zIla mahimA garbhitaM zIla kulakam nirmala zIla kA pAlana karane vAle manuSya vetAla, bhUta, rAkSasa, siMha, citA, hAthI aura sarpa ke bhI ahaMkAra ko naSTa kara sakate haiM || 16 || je kei kamma mukkA, siddhA siJyaMti siJjhihiMti tahA / savvesiM tesiM balaM, visAla sIlassa hu lalizraM 112011 jo koI mahApuruSa sarva karma kA kSaya karake siddhi pada ko vartamAna meM pAte haiM, tathA bhaviSya kAla meM bhI prApta kareMge una saba ke liye zIla kA hI prabhAva rahA thA tathA rahegA / uttama caritra tathA zIla se hI siddhi kI prApti hotI hai / zIlakAya caritra tathA uttama mAhAtmya zAstrakAroM dvArA varNita hai, use paDhate hue tathA Acarate hue zIlaratna kI prApti ke liye prayatna karanA cAhiye // 20 // // iti zrI zIla mahimA garbhitaM zIlakulakasya saralArthaH samAptaH // Wan
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakam [ 7 ] // tapaH kulakam // so jayau jugAI jiNo, jassaMse sohara jaDAUDo / tavajhANaggipajjalizraMkammiMdhaNadhUmala harivapaMtivva // 1 // tapa tathA svAdhyAya rUpa agni se bhasmIbhRta kara liyA hai karma kA indhana jisane aise agnidhUmazikhA ke samAna jAjjvalyamAna jaTA kI keza rAzi ko dhAraNa karane vAle tathA usase zobhAyamAna hai skaMdha jinake aise zrI yugAdi prabhu jayavaMtA vartte / saMvaccha rizra taveNaM Careermmi jo Thazro bhayavaM / [ 65 pUrizraniyayapainno, hara durAI bAhubalI // 2 // eka varSa AhAra choDakara 'kAussagga' mudrA se khaDe raha kara jina mahAtmA ne apanI pratijJA pUrNa kI thI, kevalajJAna
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 ] tapaH kulakam kI prApti kI thI ve bAhubalI mahArAja hamAre dUrita - pApa ko dUra kareM // 2 // thiraM pithiraM vaMka viuju dullahaM pitaha sulahaM / dusajyaM pisusajyaM, taveNa saMpajjae kajjaM || 3. 11 tapa ke prabhAva se asthira kArya bhI sthira ho jAte haiM, vakra kArya bhI sarala ho jAte haiM, durlabha bhI sulabha ho jAtA haiM aura duHsAdhya bhI susAdhya bana jAtA hai // 3 // chaTTha chaTThe tavaM, kumANo paDhamagaNaharo bhayavaM / akkhINa mahANasIco, sirigoyamasAmiyo jayau || 8 || chaTTa kA satata tapa karate hue 'akSINa mahAnasI' nAma kI mahAn labdhi ko prApta kiyA thA aise prathama gaNadhara zrI gautamasvAmI mahArAja jayavantA vartte // 4 // chajjai saNaM kumAro tavabala khelAiladdhisaMpanno /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakam niThuzrakhavaliaMguliM, ___suvannati payAsaMto // 5 // apane hasta kI aMguli ko ThIvana ke dvArA jinhoMne suvarNa ke samAna prakAzita kara liyA aise sanatkumAra rAjarSi tapobala se 'khelAdika' labdhi ko pAye hue Aja bhI suzobhita ho rahe haiM // 5 // gobaMbhagabhagambhiNI, ___baMbhiNIdhAyAi guruapAvAI / kAUNa vi kayaNaM piba, taveNa suddho daDhappahArI // 6 // gau, brAhmaNa, garbha aura garbhavatI brAhmaNI strI ina cAroM kI hatyA karanA mahApApa hai kintu isa prakAra ke pApoM ke prAyazcita ke rUpa meM dRDhaprahArI mahAn kaThora tapa karake zuddha ho gaye the ve hamArA kalyANa kareM tathA preraNA de ki hama gau, brAhmaNa, garbha tathA garbhavatI brAhmaNI kA mana bhI na dukhAye tathA jaba jaba avasara mile inheM santuSTa kara punya lAbha leve // 6 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakam 68 ] putvabhave tivvatavo, taviyo jaM naMdiseNa mhrisinnaa| vAsudevo teNa pitro, jAgo khayarI sahassANaM // 7 // pUrva bhava meM naMdiSeNa maharSi ne ugra tapa kiyA jisake prabhAva se vAsudeva hue ve hajAroM vidyAdhAriyoM ke pati bane // 7 // devA vi kiMkarantaM, kuNaMti kula jAi virahivANaM pi / tava maMtapabhAvaNaM, harikesabalassa va risissa // 8 // tIvra tapa rUpa mantra ke prabhAva se harikezIbala RSi ke pAsa kula jAtihIna bhale hI na ho kintu unakA bhI dAsatva devatAoM ne svIkAra kiyA thA / / 8 // paDasaya megapaDeNaM egeNa ghaDeNa ghddshssaaii| jaM kira kuNaMti muNiNo, tavakappatarussa taM khu phala // 1 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakan [ 66 munirAja jo eka vastra se sahasroM vastra tathA eka ghaTa se sahasroM ghaTa nirmita karate haiM vaha nizcaya hI tapasyA rUpI kalpavRkSa kA hI phala hai // 6 // anitrANassa vihie, tavassa tavipassa kiM psNsaamo| kijai jeNa viNAso nikAIyANaM pi kammANaM // 10 // jisase nikAcita karmoM kA bhI nAza ho jAtA hai una niyANA rahita vidhipUrvaka kiye gaye tapa kI hama kitanI prazaMsA kareM ? // 10 // IdukkaratavakArI, jagaguruNA karAha pucchieNa tyaa| vAhariyo so mahappA, samarijau DhaMDhaNakumAro // 11 // aThAraha hajAra munioM meM ati duSkara tapa karane vAle sAdhu kauna hai ? aisA kRSNa ke pUche jAne para jagadguru zrI nemi prabhu ne jinakI prazaMsA kI thI ve DhaMDhaNa muni hamezA smaraNIya hai // 11 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 / tapaH kulakam paidivasaM sattajaNe, vahiUNa ghiyviirjinndikkho| duggAbhiggaha niro, zrajjuNo mAliyo siddho // 12 // nitya sAta sAta manuSyoM kA vadha karane vAlA bhI vIra prabhu ke pAsa dIkSA grahaNa karane para ghora duSkara tapa ke kAraNa apane pApoM se mukta ho gayA thA ve the ajunamAlI mahAtmA jinhoMne itanA duSkara tapa kiyA thA // 12 // naMdIsarasthagesu vi suragirisihare vi egphaalaae| jaMghA cAraNamuNiNo, gacchaMti tavappabhAveNaM // 13 // naMdIzvara nAma ke AThaveM dvIpa meM rucaka nAma ke terave dvIpa meM, usI prakAra meruparvata ke zikhara para eka phalAMga mAtra meM jo jaMghAcAraNa tathA vidyAcAraNa muni jAte haiM vaha saba tapa kA hI prabhAva hai // 13 // zreNiya puraSo jesiM, pasaMsidhe sAmiNA tavoruvaM /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakam [ 71 te dhanA dhannamuNI, dunnavi paMcuttare pattA // 14 // zreNika rAjA ke sammukha zrI vIra paramAtmA ne jinakA tapa svarUpa varNana kiyA thA ve dhanno muni (zAlibhadra ke bahanoI ) aura dhannA kAkaMdI donoM muni ne apane tapa ke prabhAva se sarvArthasiddha vimAna meM gamana kiyA // 14 // suNiUNa tava suMdarI kumarIe aMbilANa aNavarayaM / sarTi vAsasahassA, bhaNa kassa na kaMpae hizrayaM // 15 // __ zrI RSabhadeva svAmI kI putrI sundarI ne 60 hajAra varSa paryanta satata AyaMbila karake jo Adarza upasthita kiyA hai yaha jAnakara kisakA hRdaya kaMpita nahIM hogA 1 // 16 // jaM vihiamaMbila tavaM __ bArasa varisAiM sivkumaareg| taMdaThaThu jaMburUvaM, vimhaizro(seNiyo)koNiyo raayaa||16||
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 ] tapaH kulakam pUrva meM zivakumAra ke bhava meM bAraha varSa paryanta AyaMbila tapa karake usake prabhAva se jaMbukumAra ko aisA adbhuda rUpa milA ki usako dekhakara (zreNika) koNika rAjA bhI vismita ho gayA / / 16 // jiNakappitra parihArizra, paDimApaDivanalaMdayAINaM / soUNa tava sarUvaM, ko zranno vahau tavagavvaM // 17 // jina kalpI, parihAra visuddhi, pratimApratipanna evaM yathAlaMdI sAdhuoM kA ugra tapa dekha kara kyA anya tapasvI svayaM ke tapa kA garva kara sakatA hai ? // 17 // mAsaddhamAsakhavayo, balabhaddo rUvavaM pi hu virtto| so jayau rarANavAsI, paDibohizra sAvaya sahasso // 18 // atyanta svarUpavAn hone para bhI araNya meM rahane vAle, jinhoMne sahasroM zvApada pazuoM ko pratibodha diyA ve mAsa tathA arddha mAsa kI tapazcaryA karane vAle balabhadra muni jayavantA varte // 18 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH kulakam [ 73 tharaharizradharaM jhalahalizra sAyaraM caliya sayala kula selaM / jamakAsI jayaM vigahu, ___ saMghakae taM tavassa phalaM // 11 // zrI saMgha kA kaSTa nivAraNa karane hetu jaba viSNukumAra ne lAkha yojana paryanta zarIra kA vistAra kara vijaya ko prApta kiyA, taba pRthvI kampita ho gaI thI, tathA parvata prakampita hokara Dola uThe yaha saba tapa kA hI prabhAva to hai // 16 // kiM bahuNA bhaNieNaM ? jaM kassa vi kaha vi kattha vi suhaaii| dIsaMti bhavaNamajjhe, tattha tavo kAraNaM ceva // 20 // __tapa ke prabhAva kA kahAM taka varNana kareM, sAra meM yahI kahatA hUM kahIM bhI tInoM jagata meM jahAM bhI sukha samAdhi milatI hai vahAM bAhya tathA AbhyaMtara tapa hI kAraNa hai ataH sukha ke cAhane vAle ko usakA ArAdhana karane ke liye yathA vidha prayatna karanA cAhiye // 20 // // iti zrI tapakulakasya saralArthaH samAptaH // I
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 ] bhAva kulakam [8] // bhAva kulakam // kamaThAsureNaraiyammi, bhIsaNe palayatulla jalabole / bhAveNa kevalalacchi, vivAhiyo jayau pAsa jiyo // 1 // kamaTha nAma ke asura ke dvArA kiye gaye upadrava jo bhayaMkara pralaya kAla ke jala ke samAna bhISaNa thA, usa samaya sama bhAva ko dhAraNa karane se jinhoMne kevalajJAna rupa lakSmI kA varaNa kiyA ve zrI pArzva jina jayavantA varte // 1 // niccurANo taMbolo, pAseNa viNA na hoi jaha raago| taha dANasIlatavabhAvaNazro ___ahalAyo savva bhAvaviNA // 2 // jisa prakAra se katthA tathA cUnA binA lagAye pAna evaM pAsa diye vinA vastra raMga nahIM lAtA usI taraha binA bhAvanA se dAna, zIla tathA tapa raMga nahIM lAte // 2 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam maNimaMta zrosahINaM, jaMtataMtANa devayANaM pi| bhAveNa viNA siddhi, na hu dIsai kassa vi loe // 3 // maNi, mantra auSadhi yantra aura tantra evaM devatAoM kI sAdhanA kisI kI bhI binA bhAvanA ke saphalI bhUta nahIM huI hai / bhAva yoga se hI siddhi saMbhava hai // 3 // suhabhAvaNAvaseNaM, pasannacaMdo muhuttamitteNa / khaviUNa kammagaMThi, saMpatto kevalaM nANaM // 4 // zubha bhAvanAoM ke saMyoga se prasannacandra rAjarSi ne eka hI muhUrtamAtra meM karma granthi kI bhedanA kara kaivalya prApta kiyA thaa| sussUsaMtI pAe, guruNINaM garihiUNa niydose| uppanna divvanANA, migAvaI jayau suha bhAvA // 5 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam [ 77 karate hue zubha bhAva ko prApta huA thA tathA usase jAtismaraNa jJAna huA thA // 7 // khavaganimaMtaNapuvvaM, vAsiya bhatteNa suddha bhAveNa / bhujaMto varanANaM, saMpatto kuurgdddduuvi(kuurgddddyo)|| 8 // navakArasI ke samaya mile hue nirdoSa ahAra ke upavAsI sAdhuoM ko pAraNA ke liye nimantraNa dete hue kUragaDU muni bhI zuddha bhAva se kevalajJAna ko prApta hue the // 8 // pUvabhavasUri viraina naannaasaaannpbhaavdummeho| niyamAnaM mAyaMto, mAsatuso kevalI jAtro // 1 // pUrva bhava meM AcArya pada meM kI gaI jJAnAzAtanA ke prabhAva se buddhihIna ho gaye tathA nija nAma ke dhyAtA "mA tuS mA ruSa" arthAt 'kisI para bhI rAga yA rIsa na kreN| batAe hue paramArtha meM layabaddha hue 'mAsa tus muni' zubha bhAva se ghAtika karmoM kA ghAta kara kaivalya ko prApta hue the // //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam [ 77 karate hue zubha bhAva ko prApta huA thA tathA usase jAti smaraNa jJAna huA thA // 7 // khatraganimaMtaNa puvvaM, vAsiya bhatteNa suddha bhAveNa / bhujaMto varanANaM, saMpatto krUragaDDUvi (kUragaDDuyo ) // 8 // navakArasI ke samaya mile hue nirdoSa ahAra ke upavAsI sAdhuoM ko pAraNA ke liye nimantraNa dete hue kUragaDU muni bhI zuddha bhAva se kevalajJAna ko prApta hue the // 8 // pUvvabhavasUri viraiyanANAsANapabhAvadummeho / niyamAnaM kAyaM to, mAsatuso kevalI jA // 1 // pUrva bhava meM AcArya pada meM kI gaI jJAnAzAtanA ke prabhAva se buddhihIna ho gaye tathA nija nAma ke dhyAtA "mA tup mA rupa" arthAt 'kisI para bhI rAga yA rIsa na kareM" batAe hue paramArtha meM layabaddha hue 'mAsa tus muni' zubha bhAva se ghAtaka karmoM kA ghAta kara kaivalya ko prApta hue the // 6 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7] bhAva kulakama hatthiM mi samArUDhA, riddhi daTThaNa usabhasAmissa / takkhaNa suha jhANeNaM, marudevI sAmiNI siddhA // 10 // hasti ke skaMdha para ArUDha hote hue bhI marudevI mAtA RSabhadeva svAmI kI tIrthaGkara avasthA kI Rddhi-siddhi dekha kara tatkAla zubha dhyAna se aMtakRt kevalI hokara mokSa ko prApta huI thI / / 10 // paDijAgaramaNIe, jaMdhAbalakhINa maniyAputtaM / saMpatta kevalAe, namo namo pupphacUlAe // 11 // kSINa jaMghAvalavAle aise arNikAputra AcArya kI zubha bhAva se sevA karate jise kevalajJAna prApta huA ve sAcI puSpacUlA ko punaH punaH namaskAra ho / 11 / / pannarasayatAvasANaM, goyamanAmeNa dinadikkhANaM /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam [ 79 uppannakevalANaM, suhabhAvANaM namo tANaM // 12 // jIvassa sarIrAyo, bheyaM nAuM smaahipttaannN| . uppADi nANANaM, __khaMdakasIsANaM tesiM namo // 13 // gautamasvAmI ne jo pandraha sau tApasoM ko dIkSA dI tathA unheM zubha bhAva se kevalajJAna huA thA unheM namaskAra ho / pApI pAlaka dvArA yantra meM pIse jAte hue bhI jIva ko zarIra se bhinna mAna kara samAdhistha hone para jinheM kevalajJAna huA thA una 'skaMdakasUri ke samasta ziSyoM ko namaskAra ho / / 12-13 // siri vaddhamANapAe, pUyaMtI siMduvAra kusumehiN| bhAveNaM suraloe, duggayanArI suhaM pattA // 14 // zrI vardhamAna svAmI ke caraNoM ko sinduvAra ke phUloM se pUjA karane kI icchA karane vAlI 'durgatA nArI' zubha dhyAna ke kAraNa sukha ko prApta huI / / 14 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 ] bhAveNa bhuvaNanAhaM, vaMde daduzevi saMcaliyo / mariUNa aMtarAle, nayanAmaMko suro jA bhAva kulakam / / 15 / / naMda maNIAra kA jIva meMDhaka huA, kintu bhuvana guru zrI vardhamAna svAmI ko samavasarita jAna kara bhAva se vaMdana karane calA, vahAM rAste meM hI ghor3e kI khura ke nIce pisa kara mara gayA kintu zubha bhAva ke kAraNa nija nAmAMkita 'dadu ki' nAma kA deva huA / / 15 / / vizyAvizya sahodara, udgassa bhareNa bhari sarizrAe / bhaNiyAi sAviyAe, dino maggutti bhAvavasA 113 EUR11 virata sAdhu tathA avirata (zrAvaka rAjA ) jo donoM sage bhAI the, unheM uddezita kara dIkSA lene ke pazcAt hamezA mere devara muni bhojana karate hue bhI upavAsI tathA mere pati bhoga bhogate hue bhI brahmacArI hoM to he nadI ! mujhe rAstA denA / isa prakAra ukta ke muni ke darzana karane jAtI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam [81 huI tathA lauTatI huI rAnI ne bharapUra bahatI huI nadI se kahA thA aura nadI ne rAstA de diyA thaa| yaha saba zubha svAdhyAya kA hI kAraNa thA / / 16 / / siricaMDaradaguruNA, tADijjaMto vi daMDaghAeNaM / takkAlaM tassIso, suhaleso kevalI jAzro // 17 // zrI caMDarudra nAma ke guru ke dvArA daNDa se tADana karane para bhI usI dina kA nava dIkSita muniziSya tatkAla kevala jJAna ko prApta huA thA, yaha zubha lezyA ke bhAva kA hI phala hai // 17 // jaM na hu bhaNiyo baMdho, ___jIvassa vahaM vi samiiguttANaM / bhAvo tattha pamANaM, na pamANaM kAyavAvAro // 18 // samiti guptivaMta sAdhuoM se upayoga rakhate hue bhI kahIM jIva kI hiMsA ho jAya to bhI jIva kA vadha nahIM mAnA jAtA kyoMki usameM ahiMsaka bhAva yahI isakA kAraNa hai / kAyavyApAra pramANabhUta nahIM mAnA jAtA hai // 18 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82] bhAva kulakam - - bhAvacitra paramattho, bhAvo dhambhassasAhago bhnniyo| sammattassa vi bIyaM, bhAvacciya viti jagaguruNo // 16 // AtmA kA zubha bhAva hI paramArtha tatva hai, bhAva evaM zraddhA hI dharma kA sAdhaka hai / tathA bhAva hI samyaktva kA bIja hai / aisA tribhuvana guru zrI tIrthaGkaroM kA upadeza hai / / 16 / / kiM bahuNA bhaNieNaM, tattaM nisuNehabho mahAsattA / mukkhasuhabI yabhUtro, jIvANa suhAvazro bhAvo // 20 // adhika kyA kahU~, he mahA satvaza.lioM ! maiM tatvasvarUpa eka hI vacana kahatA hU~ suno! mokSa sukha kA bIja svarUpa bhAva hI hai aura vahI jIvoM ke liye sukhakArI hai / / 20 / / iadANasIlatavabhAvaNAzro, jo kuNai sattibhatti pro|
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva kulakam [83 deviMdaviMdamahinaM, irA so lahai siddhisuhaM // 21 // isa prakAra dAna zIla tapa aura bhAvanA vidha caturvidha ko jo dharmAtmA zakti aura bhakti ke anurUpa unnAsa se karate haiM, ve indroM ke samUha se pUjita aise akSaya mokSa sukha ko alpakAla meM prApta kara sakate haiN| isa kulaka meM antima meM granthakAra ne apanA nAma 'devendra sUri' antaH rUpa se abhilikhita kiyA hai inake khare vacanoM kA pAlana hI kalyANa kA mArga hai| // iti zrI bhAva kulakasya hindI saralArthaH samAptaH / /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 ] prabhavya kulakam [ ] // atha abhavya kulakam // jaha abhaviya jIvehiM, na phAsiyA evamAiyA bhAvA / iMdattamaNuttarasura, silAyanara nArayattaM ca // 1 // aba abhavyoM ke viSaya meM kahatA hUM. jinheM bhAvoM kA sparza bhI nahIM huA hai| (1) indratva, (2) anuttaravAsI devatva, (3) saTha salakA puruSatva tathA (4) nAradatva ye kadApi abhavyoM ko prApta nahIM ho sakate // 1 // kevaligaNahara hatthe, pavvajA titthavaccharaM dANaM / pavayaNasurI surattaM, logaMtiya devasAmittaM // 2 // (5) punaH abhavya jIvoM kevalI tathA gaNadharoM ke hAtha se dIkSA (6) zrI tIrthakara kA vArSikadAna (7) pravacana kI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhavya kulakam [85 adhiSThAyikA devI tathA devatva (8) loka.ntika devatva tathA devapati pada na prApta kara sakate haiM // 2 // tAyattIsasurattaM, paramAhammiyajuyalamaNuattaM / saMbhinnasoya taha, puvadharAhArayapulAyattaM // 3 // trAyatriMzakadevatva, pandraha jAti-paramAdhAmI devatva (12) yugalika manuSyapana, (13) saMbhinnazrota labdhi (14) pUrvadharalabdhi, (15) AhArakalabdhi aura pulAkalabdhi itane abhavyoM ko prApta nahIM hote // 3 // mainANAI suladdhI, supattadANaM smaahimrnntN| cAraNadugamahusappiyakhIrAsavakhINANattaM // 4 // titthayaratitthapaDimA, taNuparibhogAi kAraNe vi punno| puDhavAiya bhAvammi vi, abhavvajIvehi no pattaM ||5||
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 ] abhavya kulakam (16) matijJAna tathA zrutajJAnAdika zubhajJAna kI labdhi, supAtra meM dAna (16) samAdhi maraNa (20) vidyAcAraNa tathA (21)jaMghAcAraNa kI labdhi (22) madhusarpilabdhi (23)kSIrAzrava labdhi aura abhavya (24) akSINa mahAnasI labdhi bhI nahIM prApta kara sakatA / tIrthaGkara tathA tIrthaMkara ke zarIra tathA pratimA meM upayogI pRthvIkAyAdi bhAvoM ko bhI prApta nahIM karatA // 4-5 // caudasarayaNattaM pi, pattaM na puNo vimANa sAmittaM / sammattanANa saMyama tavAi bhAvA na bhAva duge // 6 // (26) cakravartioM ke caudaha ratna (27) vimAnAdhipatitva prApta nahIM hotA, phira samyak jJAna darzana cAritra aura tapa Adi bhAvoM tathA kSAyika aura kSAyopazamika donoM bhAva bhI prApta nahIM karate // 6 // aNubhavajuttA bhattI, jiNANa sAhammiyANa vacchallaM / na ya sAhei abhavvo, saMvegattaM na sukapakvaM // 7 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaya kulakam [ 87 abhavyajIva (28) anubhava yukA bhakti (26) jinAjJA nusAra sAdharmivAtsalya, (30) saMsAra se vairAgya aura (31) zukla pAkSikapana ye prApta nahIM kara sakate / / 7 / / jiNajaNayajaNaNi jAyA, jiNajakkhAjakkhiNI jugapahANA / thAyariyapayAidasagaM, paramattha guNadRDhamappattaM // 8 // (32) jinezvara kI mAtA unake pitA, strI, yakSa, yakSaNI aura (33) yugapradhAna bhI nahIM hue haiM punaH (34) vinaya yogya AcAryAdi daza sthAnoM tathA paramArtha se adhika guNavantapaNA unheM bhI prApta nahIM hotA hai / / 8 / / aNubaMdhaheusaruvA, tattha ahiMsA tihA jinnuditttthaa| davveNa ya bhAveNa ya, duhA vi tesi na saMpattA // 1 // punaH (35) anubandha hetu aura svarUpa isa prakAra tIna prakAra se zrI jinezvara dvArA kahI huI ahiMsA bhI dravya yA bhAva se unheM kabhI prApta nahIM hotI hai // 6 // // iti zrI abhavya kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 ] puNya-pApa kulakam [ 10 1 ] // puNya-pApa kulakam // chattIsa disahassA, vAsasa hoi uparimANaM / jhijyaMtaM paisamayaM, piccha dhammammi jai zravvaM 11311 sau varSa ke AyuSya vAle ko chattIsa hajAra dina kA pramANa hotA hai / vaha samaya samaya para kama hotA jAtA hai, yaha jAnakara dharma meM yatna karanA cAhiye // 1 // jai posaha sahI, tava niyamaguNehiM - gammai egadiNaM / tA baMdhai devAu, ittiyamittAI paliyAI // 2 // jo koI jIva posaha pUrvaka tapa kare aura pApa kA tyAga kareM tathA ina guNoM se yukta eka dina bhI vyatIta kareM to tIsarI gAthA meM varNita palyopama AyuSya devagati kA prApta karatA hai // 2 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pApa kulakam sagavIsaM koDisayA, satattattarI koDilakkha sahassA ya / sattasayasattahuttari, navabhAgA sattapaliyassa [ 58 // 3 // sattAisa sau karoDa, satahattara koTi satahattara lAkha satahattara hajAra sAtasau aura satahattara jitane palyopama aura tathA eka palyopama ke naubhAga kare utane sAta bhAga jitanA deva ti kA AyuSya eka posaha karane vAle ko prApta hotA hai // 3 // aTThAsII sahassA, vAsasa durilakkha paharANaM / tA imo lAho ego vizra jai paharo, dhamma tisayasagaMcata koDi, lakkhA bAvIsa sahasa bAvIsA / dusaya duvIsa dubhAgA, surAubaMdho ya iga pahare // 5 // eka sau varSa ke AyuSya meM kula do lAkha aura aTThAsI 11811
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___10] puNya-pApa kulakam hajAra prahara hote hai usameM yadi eka bhI prahara bharma yukta (posahavrata yukta] jAve to unheM jo lAbha hogA vaha varNana karate hai / tIna sau suDatAlIsa koTi bAisa lAkha bAisa hajAra do sau bAisa tathA Upara palyopama ke do bhAga kare utane nau bhAga ? jitanA devagati kA AyuSya kA bandha eka prahara (pauSadha) karane se hotA hai // 4-5 // dasalakkha asIya sahasA, muhuttasaMkhA ya hoi vAsasae / jai sAmAina sahiyo, ego vi a tA imo lAho // 6 // bANavaI koDiyo, lakkhA guNasaTThi sahasa paNavIsaM / navasayapaNavIsajuzrA, satihA aDabhAga paliyassa // 7 // sau varSa ke AyuSya meM muhUrta dasa lAkha assI hajAra hote hai, usameM jo eka muhUrta bhI sAmAyika meM jAve to jo lAbha hogA usakA varNana karatA hUM // 6 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pApa kulakam [ 61 - barANave koTi, unasATha lAkha, paccIsa hajAra nau sau paccIsa Upara eka palyopama ke nau bhAga kare aise eka tRtIyAMza sahita ATha bhAga (+) (6256 25925) (+3) palyopama jitanA devagati kA AyuSya eka dughaDiye ke sAmAyika meM jIva bAMdha sakatA hai // 7 // vAsasaye ghaDiyANaM, lakkhA igavIsa sahasa taha sttttii| egA vi zra dhammajuzrA, ___jai tA lAho imo hoi // 8 // chAyAla koDI guNatIsa, lakkha chAsaThaThI sahassa sayanavagaM / tesaThThI kiM cUNA, surAu baMdhei iga ghaDie . // 1 // eka sau varSa meM ghaDiyAM ikkIsa lAkha sATha hajAra hotI hai usameM se eka ghaDI bhI dharmayukta vyatIta ho to saitAlIsa koTI unatIsa lAkha, chAsaTha hajAra nau sau aura tirasaTha palyopama meM kucha kama jitanA devagati kA AyuSya kA bandha hotA hai eka ghaDI bhara kI samatA ke kAraNa // 8 // 6 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 ] puNya-pApa kulakam saTThI grahoratteNaM, __ghaDIbAyo jassa jaMti purisassa / niyameNavi rahizrAyo, so digrahayo niSphalo tasma // 10 // eka divasa tathA rAtri kI milakara sATho ghaDI jisakI niSphala jAtI hai vrata niyama se rahita jAtI hai usa jIvana meM ve rAta dina niSphala gaye jAnanA cAhiye // 10 // cattAri zra koDisayA. koDiyo sattalakkha shrddyaalaa| cAlIsaM ca sahassA, vAsasae huMti usAsA // 11 // eka ghaDI meM eka hajAra ATha sau sATha chiyAsI zvAsocchavAsa hote hai usa pramANa se eka sau varSa meM cArasau sAta koTI aDatAlIsa lAkha, cAlIsa hajAra ( 4074840000 ) zvAsocchvAsa hotA hai // 11 // ikko vi zra UsAso, na ya rahiyo hoi purANapAvehiM /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pApa kulakam [ 13 jai purANeNaM sahiyo, ego vi a tA imo lAho // 12 // usameM se eka bhI zvAsocchvAsa puNya se sahita tathA pApa se rahita na ho to usakA nimna phala prApta hotA hai // 12 // lakkha duga sahasa paNacattaM, ___ causayA aTTa ceva pliyaaii| kiM cUNA caubhAgA, surAubaMdho igutAse // 13 // do lAkha paitAlIsa hajAra cAra sau ATha palyopama Upara eka palyopama ke nau bhAga kare aise kucha nyUna bhAga cAra jitanA ( 245408.4 ) devagati kA AyuSya baMdhita hotA hai // 13 // eguNavIsaM lakkhA, tesaTTI sahassa dusaya ststttthii| paliyAI devAu, baMdhaI navakAra ussagge // 14 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64] puNya-pApa kulakam eka navakAra ke kAyotsarga meM ATha zvAsocchvAsa hote haiM, ataH unnIsa lAkha tirasaTha hajAra do sau saDasaTha palyopama kA devagati AyuSya eka navakAra mantra kA kAyotsarga karane vAlA jIva bAMdhatA hai // 14 // lakkhiga saTTI paNatIsa, ___ sahasa dusaya dasapaliya devAu / baMdhai ahiyaM jIvo, // 15 // ikasaTha lAkha paitIsa hajAra do sau dasa palyopama se kucha adhika devagati kA AyuSya paccIsa zvAsocchvAsa ( eka logassa ) kA kAussagga karane vAlA jIva bAMdhatA paNavIsusAsaussagge evaM pAvaparAyANaM, havei nirayAu assa baMdho vi| iya nAuM siri jiNakitti ammidhammammi ujjamaM kuNaha // 16 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 65 he bhavya jIvo ! isa prakAra varNita pramANa se pApa karane vAle ke Upara utane pramANa meM naraka kA AyuSya bandha bhI karanA par3atA hai, yaha jAnakara zrI jinezvara kathita dharma viSaya meM udyama karo / tathA vidvAn sAdhu evaM satpAtra meM dAna do / yahAM bhI kartA ne apanA nAma jinakIrti sUcita kiyA hai // 16 // / / iti zrI puNya-pApa kulakasya hindI saralArthaH samAptaH / / puNya-pApa kulakam &
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66] zrI gautama kulakam [11] // zrI gautama kulakam // luddhA narA asthaparA havaMti, mUDhA narA kAma parA hvNti| buddhA narA khaMti parA havaMti, pissA narA tinni vi zrAyaraMti // 1 // ___ lobhI puruSoM dhana kA lAlavI hote haiM, murkha puruSoM kAma bhoga meM tatpara rahate haiM, tatvajJoM kSamA meM tatpara hote haiM, tathA mizra puruSoM dhana kAma aura kSamA tInoM meM tatpara rahate haiN||1|| te paMDiyA je virayA virohe. te sAhuNo je samayaM caraMti / te sattiNo je na calaMti dhamma, te baMdhavA je vasaNe havaMti // 2 // jo virodha se virame ve hI sacce paNDita hai, jo siddhAntAnusAra calate hai ve hI sacce sAdhu hai / jo dharma se vicalita naho ve hI sacce satva vaMta hai tathA jo Apatti meM apane sahAyaka ho ve hI saccA bandhu hai // 2 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam [ 97 kohAbhibhUyA na suhaM lahaMti, mANaMsiNo soyaparA havaMti / mAyA vimo huMti parassa pesA, kuddhA mahicchA narayaM uviti // 3 // jo krodha se yukta hai unheM sukha nahIM, mAnI zokAtura avasthA ko prApta karatA hai, mAyAvI parAyA naukara banatA hai tathA lobha kI adhika tRSNAvAlA jIva naraka meM utpanna hotA hai // 3 // koho visaM kiM zramayaM ahiMsA, mANo zrarI kiM hiymppmaayo| mAyA bhayaM kiM saraNaM tu saccaM, loho duhaM kiM suhamAha tuThThi // 4 // krodha mahAn viSa hai, ahiMsA amRta hai, mAna zatru hai, apramAda hitaiSI mitra hai, mAyA bhaya hai, satya zaraNa hai, lobha duHkha hai tathA saMtoSa sukha kahA gayA hai // 4 // buddhi acaMDaM bhayae viNIyaM, kuddhaM kusIlaM bhayae akittii|
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 ] zrI gautama kulakam - - sabhinna vittaM bhayae alacchI, sacceTTiyaM saMbhayae sirI ya // 5 // vinayavaMta tathA saumya prakRti vAle manuSya ke liye buddhi tatpara rahatI hai krodhI tathA kuzIlI apakIrti kA pAtra banatA hai, vratabhaMgI alakSmI kA pAtra banatA hai tathA satya meM sthira lakSmI kA pAtra banatA hai // 5 // cayaMti mittANi naraM kayagcha, cayaMti pAvAI muNi jayaMtaM / cayaMti mittANi naraM kayagcha, cayaMti buddhI kuviyaM maNussaM // 6 // kRtaghna puruSa ko mitra choDa dete haiM / jayaNA vAle muni ko pApa choDa dete haiM / sUkhe hue sarovara ko haMsa choDa dete haiM / tathA kopavanta manuSya ko buddhi choDa detI hai // 6 // aro aitthe kahie bilAvo, asapahAre kahie bilaavo| vikkhitta citte kahie bilAvo, bahu kusIse kahie bilAvo // 7 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam 96] sunane vAle ko rucikara na lage aisA vacana to vilApa ke samAna hotA hai, ekAgratA hIna puruSa ko kucha kahanA vilApa ke samAna hai, tathA paravaza citta hai jisakA use bhI kahanA vilApa ke samAna hai, evaM kuziSya ko bhI kahanA vilApa ke samAna hai // 7 // duTThA daMnivA DaparA havaMti, vijAharA maMta parA havaMti / mukkhA narA kova parA havaMti, susAhuNo tattaparA havaMti // 8 // duSTa rAjA daNDa dene meM tatpara hote haiM, vidyAdhara mantra sAdhanA meM tatpara hote haiM, mUrkha puruSa kopa karane meM tatpara hote haiM, uttama sAdhu tatva sAdhane meM tatpara hote haiM // 8 // sohAbhave uggatavassa khaMtI, samAhi jogo pasamassa sohA / nANaM sujhANaM caraNassa sohA, __ sIsassa sohA viNae pavittI // 1 // kSamA ugratapa se suzobhita hotI hai, samAdhiyoga meM upazama kI zobhA hai, jJAna aura zubhadhyAna caritra kI zobhA hai // 3 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10.] zrI gautama kulakam abhUsaNo sohai baMbhayArI, akiMcaNo sohai dikkhdhaarii| buddhijuzro sohai rAyamaMtI, lajAjuyo sohai egapattI // 10 // brahmacArI AbhUSaNa binA bhI suzobhita hotA hai| dIkSAdhArI parigraha tyAga se suzobhita hotA hai| rAjA kA mantrI buddhi yukta hone para hI suzobhita hotA hai, lajjAlu manuSya eka patnI vrata pAlane se suzobhita hote haiM // 10 // appAyarI hoi aNavaTThiassa, appAjaso siilmponrss| appA durappA aNaviTaThaMyassa, appA jiappA saraNaM gaI tha // 11 // anavasthita cittavAlA jo svayaM apanI AtmA kA zatru hai, zIlavaMta puruSoM kA AtmA hI unakA yaza hai, asaMjamI kI svayaM kI AtmA hI zatru hai, tathA indriyoM ko jIta kara apanI AtmA ko vaza meM kareM, usa jitAtmA kA vaha svayaM zaraNa tathA AzrayI hai // 11 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam [ 101 na dhammakajjA paramatthikajja, na pANihiMsA paramaM akajja / na pemarAgA paramatthi baMdho, na bohilAbhA paramatthi lAbho // 12 // ____dharma kAryoM se zreSTha dUsarA koI kArya nahIM hai, jIva hiMsA se baDhakara dUsarA koI akArya nahIM hai, premarAga ke vandhana se utkRSTa koI vandhana nahIM hai tathA bodhi lAbha se utkRSTa koI lAbha nahIM hai // 12 // na seviyavvA pamayA parakA, na seviyavvA purisA vijaa| na seviyavyA grahamA nihINA, na seviyavvA pisuNA maNussA // 13 // buddhimAna puruSa ko parastrI sevana nahIM karanA cAhiye, ucca kulavAna hote hue vidyAhIna kI sevA nahIM karanA cAhiye, AcAra se bhraSTa hoM use tathA nIca kulavAn ko bhI nahIM sevanA cAhiye, tathA cugalakhora kI sevA bhI nahIM karanA cAhiye // 13 // je dhammiyA te khalu seviyavvA, je paMDiyA te khalu pucchiyavvA /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102] zrI gautama kulakam je sAhuNo te abhinaMdiyavvA, je nimmamA te paDilAbhiyavvA // 14 // jo dharmavanta ho unheM nizcaya hI sevana karanA cAhiye, jo paNDita ho unheM hI pUchane yogya pUchanA cAhiye, jo sAdhu puruSa ho unhIM kI stuti karanA cAhiye aura jo nirmohI ho unheM hI AhAra Adi kA dAna denA cAhiye / puttA ya sIsA ya samaM vibhaktA, risI ya devA ya samaM vibhktaa| mukkhA tirikkhA ya samaM vibhaktA, mutrA daridA ya samaM vibhaktA // 15 // zreSTha puruSoM ne suputra tathA suziSya donoM hI samAna mAne haiM, RSioM tathA devoM ko samAna kahA hai| mUrkha aura tiryazca donoM hI samAna gine gaye haiN| mRta tathA daridrI donoM hI samAna gine gaye haiM // 15 // savvA kalA dhamma kalA jiNAi, savvA kahA dhamma kahA jinnaai|
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam [ 103 sambaM balaM dhammabalaM jiNAi, ___ savvaM suhaM dhamma suhaM jiNAi // 16 // sarva kalAoM ko eka dharma kalA jIta jAtI hai| kathAoM meM dharma kathA sarvazreSTha hai / sarva baloM meM eka dharma bala zreSTha hai, sarva sukhoM meM dharma kA sukha sarva sukha zreSTha hai / arthAt dharma sarva viSayoM meM jayavanta hai // 16 // jUe pasattassa dhaNassa nAso, maMse pasattassa dayAi naaso| majje pasattassa jasassa nAso, vesA pasattassa kulassa nAso // 17 // jugAra yA saTIriyoM kA dhana avazya hI naSTa hone vAlA hotA hai, mAMsa meM Asakta vyakti dayAhIna hotA hai, madirA Asakta vyakti kA yaza naSTa hotA hai, tathA vaizyA meM jo Asakta hotA hai usake kulakA nAza hotA hai / / 17 // hiMsA pasattassa sudhamma nAso, corI pasattassa sarIra naaso| tahA paratthisu pasattayassa, savvassa nAso grahamA gaI ya // 18 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam ___jIva hiMsA meM Asakta ho to uttama dharma kA nAza hotA hai| corI meM Asakta hone para zarIra kA nAza hotA hai / parastrI meM Asakta hone para sarva guNoM kA nAza hotA hai| itanA hI nahIM vaha mara kara bhI adhama gati meM jAtA hai // 18 // dANaM daridassa pahussa khaMti, icchA niroho ya suhoiyss| tAruNNae iMdiya niggaho ya, cattAri etrANi sudukkarANi // 1 // daridra avasthA meM dAna denA ati duSkara hotA hai / sattA prApti hone para namAvAn honA muzkila hai, sukhocita prANI ko icchAoM kA rokanA duSkara tathA tAruNyAvasthA meM indriyoM kA rokanA, nigraha karanA muzkila hotA hai / ye cAroM ati duSkara kArya jAnanA cAhiye / 19 / / asAsiyaM jIviyamAhu loe, dhammaM care sAhu jinnovitt| dhammo ya tANaM saraNaM gaI ya, dhammaM nisevittu suhaM lahaMti // 20 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautama kulakam [ 105 - saMsAra meM jIvitavya ko azAzvat kahA gayA hai / ataH he bhavyo! jinezvara upadeza kA anupAlana karanA cAhiye, kyoMki dharma hI trANa, zaraNa tathA zreSTha gati ko dene vAlA hotA hai / aise dharma ko jo prANI sevana karatA hai nizcaya hI use zAzvat gati prApta hotI hai| noTa-isa kulaka ke mUla racayitA prAcIna gautama muni hai / aisA Arambha meM batAyA gayA hai| isa kulaka para kharataragacchAcArya jina haMsasUri ziSya zrI puNyasAgara upAdhyAya ke ziSya u0 padmarAja gaNi ke ziSya zrI jJAnatilaka gaNi ne vi0 saM0 1660 meM vRtti kI racanA kI thI, 66 kathAoM dvArA viSaya suvodha banAyA gayA hai| // iti zrI gautama kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 ] zrI prAtmAvabodha kulakam [12] // zrI AtmAvabodha kulakam // dhammappaharamaNijje, paNamittu jiNe mahiMda namaNijje / appAvabohakulayaM, vucchaM bhavadukkha kayapalayaM // 1 // dharma kI prabhA se ramaNIya aura mahendroM dvArA namanIya zrI jinendroM ko praNAma karake bhava duHkha ko naSTa karane vAlA AtmAvavodha (anubhava) kAraka kulaka kA varNana karUMgA / / 1 / / attAvagamo najai sayameva guNehiM kiM bahu bhaNasi ? sUrudo lakkhijaI, pahAi na u savahanivaheNaM // 2 // jisa prakAra sUryodaya sUrya kI prabhAse mAnA jAtA hai, tejahIna sUrya udita nahIM hotA usI prakAra Atmabodha svayaM AtmaguNoM ke kAraNa hI jAnA jA sakatA hai saMkhyAvandha sogana khAne
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AtmAvabodha kulakam [107 se bhI Atmavodha hotA nahIM, he jIva ! adhika kyoM pralApa karatA hai, kyoM sva prazaMsA karatA hai // 2 // damasama samatta mittI. saMveza vivetha tivvnivveshraa| e e pagUDha appA vabohabIassa aMkurA // 3 // indriyoM kA damana, manovikAra kA zamana, samabhAva maitrI, saMvega, viveka aura tIvra nirveda ye gupta rahane vAle AtmajJAna rUpa vIja ke sava aMkura haiM / / 3 / / jo jANai appANaM, appANaM so suhANaM na hu kaamii| pattammi kapparakkhe, ___rukhe kiM patthaNA asaNe ? // 4 // jo AtmA ko jAnatA hai, vaha (saMyoga viyoga dharmavAle saMsAra ke) alpa sukhoM ke kAmI nahIM hotA hai, jise kalpavRkSa prApta ho gayA ho vaha asana ke vRkSa kI cAhanA bhI kyoM karegA // 4 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10.] zrI prAtmAvabodha kulakam niavinANe nirayA, nirayAI duhaM lahaMti na kyA vi / jo hoi magga laggo, kahaM so nivaDei kUvammi ? // 5 // AtmavijJAna meM nirantara rakta jIva kabhI bhI naraka tiyaMca Adi duHkha kAraka yoniyoM meM janma dhAraNa nahIM karate, kAraNa ki jo AtmavijJAna rUpI sIdhe rAjamArga para cale to saMsAra rUpI kUpa meM kaise giregA ? // 5 // tesiM dUre siddhI, riddhI raNaraNayakAraNaM tesi / tesima purANA zrAsA, jesi appA na vinAyo jo AtmA kI pahacAna nahIM kara sakatA, unase siddhi dara hI rahA karatI hai. lakSmI bhI unheM duHkha kA kAraNa hI banatI hai, tathA unakI AzAe~ hamezA apUrNa hI rahatI hai / tA duttaro bhavajalahI, __tA dujjezro mahAlazro moho|
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prAtmAvabodha kulakam [ 106 tA zrai visamo loho, jA jAzro na(no) nizro boho // 7 // jahAM taka hI bhava sAgara dustara hai taba taka ki mahAmoha naSTa nahIM huA tathA taba taka hI lobha rahatA hai jaba taka AtmajJAna nahIM hotA hai||7|| jeNa surAsuranAhA, hahA zraNAhubva vAhiyA sovi| zramappajhANa jalaNe, payAi payaMgattaNaM kAmo // 8 // are ! jinhoMne surendra tathA asurendra sabako hI anAtha kI taraha vaza meM kara liyA hai vaha prabala kAma bhI adhyAtma dhyAna rUpa agni meM pataMgIyA ke samAna jala kara bhasma ho jAtA hai // 8 // jaM baddhapi na ciTTai, vArijjataM vi(pa)sarai asese| jhANabaleNaM taM pi hu, sayameva vilijaI cittN| // 1 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 ] zrI prAtmAvabodha kulakam zubha bhAvanAoM se bhI baMdhA huA mana sthira nahIM hotA, abhigrahAdi se rokA huA bhI mana asthira ho jAtA hai vahI mana Atmabodha se vaza meM A jAtA hai tathA svayaM hI zAnti ko prApta ho jAtA hai| h|| bahirataraMgabheyA, vivihAvAhI na diti tassa duhaM / guruvayaNAtro jeNaM, suhajhANarasAyaNaM pattaM // 18 // jisane sadguru vacanAmRta kA pAna kara liyA hai, Atma dhyAna rUpa rasAyana kA sevana kara liyA hai use pahiraMga rogAdi aura antaraMga kAmakrodhAdi vividha prakAra kI vyAdhiyAM duHkha nahIM de sakatI // 10 // jigramappaciMtaNaparaM, na koi pIDei ahava pIDei / tA tassa nasthi dukkhaM, riNamukhaM mana mANassa // 11 // jo jIva AtmaciMtana meM tatpara rahA hai, use koI pIDA duHkha nahIM detI tathA yadi koI pIDA de to bhI duHkha nahIM
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AtmAvabodha kulakam [ 111 / / - hotA kAraNa ki pIDA dene se vaha yaha socatA hai ki 'maiM karja se mukta ho rahA hUM' aisA mAnatA hai // 11 // dukkhANa khANI khalu rAgadosA, te hu~ti cittammi calAcalammi / ajhappa jogeNa caei cittaM, calattamAlANi akuJjaruva / // 12 // nizcaya hI duHkhoM kI khAna rAga-dveSa hai, tathA rAgadveSa kI utpatti citta ke calAyamAna hone para hotI hai, jaise kIla ke baMdhA hasti calAyamAna nahIM hotA vaise hI, usI prakAra adhyAtmayoga se bhI mana calAyamAna nahIM hotA capalatA kA tyAga kara detA hai // 12 // eso mittamittaM, eso saggo taheva naro shr| eso rAyA raMko, appA tuTTho atuTTho vA // 13 // AtmA svayaM ke guNoM se saMtuSTa hai to vaha svayaM kA mitra bana sakatA hai svayaM svarga bana sakatA hai, svayaM rAjA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112] zrI prAtmAvabodha kulakam bhI hai, aura yadi svayaM se saMtuSTa nahIM hai to svayaM hI svayaM kA zatru hai tathA svayaM hI naraka hai svayaM hI raMka hai, ataH AtmA kI adhama tathA uttama sthiti kA svayaM hI jummedAra hai // 13 // laddhA suranarariddhi, visayA vi sayA niseviyA NeNa / puNa saMtoseNa viNA, ki kattha vi nivvuI jAyA // 14 // isa jIvane devoM kI manuSyoM kI samRddhi evaM Rddhi prApta kI tathA svarga meM cAra bAra samasta sukhoM kA sevana kiyA kintu use kisI bhI sthAna para saMtoSa nahIM milA, ataH saMtoSa hI zAnti kA mUla kAraNa hai // 14 // jIva ! sayaM citra nimmitra. taNudharamaNI kuTuMba neheNaM / mehe Niva diNanAho, chAinapti tezravaMto vi // 15 // jisa prakAra tejasvI sUrya bhI meghaghaTA se AcchAdita ho jAtA hai aura nisteja bana jAtA hai| usI prakAra he
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prAtmAkbodha kulakam [113 / M manuSya tU bhI jJAna prakAza meM bhale hI sUrya ke samAna tejasvI hai kintu strI, dhana, kuTumba tathA zarIra inake sneha se AcchAdita hone se tere jJAna kA prakAza bhI dhUmila paDa gayA hai / / 15 // jaM vAhivAla vesA narANa tuha verizrANa saahiinne| dehe tattha mamattaM jizra! kuNamANo vi ki lahasi ? // 16 // punaH tumhArA yaha zarIra vyAdhi sarpa tathA agni ke samAna viSayAdi kaSAyoM se grasita hai, zatruoM se AkrAnta hai ataH isa zarIra para mamatva karane se kyA phAyadA 1 / / 16 / / varabhatapANarAhANa ya siMgAravilevaNehiM puTTho vi| nitha pahuyo vihaDato, suNae Na vi na sariso deho // 17 // uttama bhojana, svAdiSTa peya, snAna zRGgAra, vilepana Adi se puSTa evaM sundara zarIra bhI apane svAmI ko dhokhA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 ] zrImAtmAvabodha kulakam de jAtA hai zvAna ke samAna bhI kRtajJa nahIM hai, ataH isa kA moha karanA choDa do // 17 // kaTThAi kaDua bahuhA, jaM dhaNabhAvajiaM tae jIva ! kaTThAi tujha dAuM, taM aMte gahizra mannehiM // 1 // he jIva ! bahuta prakAra se ThaMDa, dhUpa, kSudhA, tRSA tathA jaMgaloM kA duHsAdhya kaSTa sahana kara tUne dhana kA saMgraha kiyA usa dhana ne bhI tujhe mUJchita kara duHkha hI diyA hai| aura tumhAre sAmane hI agni, cora rAjAdi kA dhana calA gayA vahA~ terA koI vaza nahIM calA / / 18 // jaha jaha annANavasA, dhaNadhanapariggahaM bahu kuNasi / taha taha lahu nimajasi, bhave bhave bhAripatari vva // 1 // he jIva ! jaise jaise tU ajJAna ke vazIbhUta hokara dhanadhAnyAdi parigraha karatA hai usI pramANa se terI naiyA adhika
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mAtmAvabodha kulakam [ 115 bhArI hokara samudra meM DUba jAtI hai, aura saMsAra sAgara meM DUba jAtI hai / / 16 // jA suviNe vi hu diTTA, harei dehINa deha sabassaM / sA nArI mArA iva, cayasu tuha dubalatteNaM // 20 // strI jo svapna meM bhI manuSya kA sarvasva haraNa kara letI hai, usa strI ko apasbhAra kA roga samajha kara usakA tyAga kara // 20 // ahilasasi cittasuddhi, rajasi mahilAsu zradaha mUDhattaM / nIlI milie vatthe, dhavalimA kiM ciraM ThAI ? // 21 // he citta ! tU manazuddhi kI icchA bhI karatA hai tathA striyoM meM Asakta bhI rahatA hai, kaisI murkhatA hai ? nIla meM raMgA huA vastra kaise zubhra raha sakatA hai viSayAsakta mana kaise zuddha bana sakatA hai ? // 21 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 ] zrI AtmAvabodha kulakam moheNa bhave durie, baMdhita khittosi neha nigaDehiM / baMdhava miseNa mukkA, pAhariyA tesu ko rAyo ? // 22 // moharUpI rAjA ne tumako sneha rUpa beDiyoM se bA~dha kara saMsAra rUpI kArAgRha meM paTaka rakhA hai, tathA mAtA, pitA, bhAI, bandhu, Adi rakSaka ke bahAne kArAvAsa se bhAga na jAye isa hetu caukIdArI kA kAma karate haiN| phira bhI mRDha ina paharedAroM meM sneha kyoM rakhatA hai ? // 22 // dhammo jaNo karuNA, mAyA mAyA viveganAmeNaM / khaMti piyA suputto, ___ guNo kuTuMbaM imaM kuNasu // 23 // dharma hI tumhArA pitA, karuNA hI tumhArI mAtA viveka hI tumhArA bhAI, kSamA hI tumhArI patnI tathA jJAna darzana tathA cAritrya hI tumhAre uttama putra hai| isa prakAra tU tumhArA antaraMga kuTumba banA // 23 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prAtmAvabodha kulakam [ 117. - ai pAliyAhiM, pagaitthiyAhiM, jaM bhAmiyAsi vaMdheuM / saMte vi purisakAre, na lajase jIva ! teNaM vi // 24 // he jIva ! tumhAre meM ananta vala hote hue bhI ati pAlana kI huI karma prakRtti rUpI striyoM ke dvArA tU baMdha kara cAroM gatioM meM paribhramaNa kara rahA hai, kyA isakI lajA tUjhe abhI taka nahIM AtI ? // 24 // sayameva kuNAsa kamma, teNa ya vAhijasi tumaM ceva / re jIva ! appaverizra! annassa ya desi kiM dosaM // 25 // he jIva ! svayaM kI AtmA kA zatru tU svayaM karma upArjana karake bana rahA hai| usI ke kAraNa cAroM gatioM meM bhramaNa kara rahA hai| phira bhI 'amuka vyakti ne merA burA kiyA' yaha doSa para ko detA hai, jabaki tU svayaM isakA jummedAra hai // 25 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 ] zrI AtmAvabodha kulakam taM kusi taM ca jaMpasi, taM ciMsi jeA paDasi vasaNohe | eyaM sagiharahassaM, na sakkimo kahiumannassa 112EUR11 he Atman ! tU kArya, zabda tathA vicAroM ke kAraNa svayaM hI duHkha ke samudra meM giratA haiM tathA antaraMga bheda tU svayaM bahiraMga pragaTa karake svayaM kI pratiSThA girA rahA hai / paMcidiyaparA corA, maNajuvaranno milittu pAvarasa | nizranitthe nirattA, mUlaTThii tujjha lupaMti ||27|| he Atman ! apane apane svArtha meM Asakta pAMcoM indriyoM rUpa mahAn DAkU pApI manarUpI yuvarAja ke sAtha milakara tumhAre jJAna, darzana tathA cAritra rUpa dhana kA haraNa kara rahe haiM / AtmaguNa kI corI ho rahI hai tU bhUlA kaise baiThA hai // 27 // haNi vivegamaMtI, bhinnaM cauraMgadhammacakkaMpi /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prAtmASabodha kulakam [116 muTaThaM nANAidhaNaM, tumaM pi chUDho kugai kUve // 28 // inhoMne tumhAre viveka rUpI mantrI kI hatyA kara dI hai| tumhArI caturaMgiNI ( manuSya janma, dharma zravaNa, zraddhA tathA saMyamAdi ) ko bhI naSTa kara diyA hai| dharmacakra ko bhI bhedita kara diyA hai| jJAna rUpa ratnoM kI corI kara lI hai, aura tumhI ko durgatirUpI kUpa meM DAla diyA hai // 28 // itti thakAlaM huto, pamAya nidAi galiya ceanno| jai jaggiyosi saMpai, ___ guruvayaNA tA na veesi ? // 2 // itane samaya taka tU pramAda rUpI nidrA se galita cetanA vAlA rahA kintu aba to tU sadguru vacanoM se jAga gayA hai phira bhI tU apanA svarUpa kyoM nahIM pahacAnatA ? // 26 // logapamANosi tuma, nANa mo'NaM tavIriyosi tumaM / niyarajaThiiM ciMtasu, dhammajhANAsaNAsINo // 30 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 ] zrI prAtmAvabodha kulakama tU loka pramANa vAlA hai, jJAnamaya hai, ananta vIryavAna hai, ataH dharma dhyAna rUpI Asana para baiThakara Atma sAmrajya kA vicAra kara / / 30 // ko va maNo juvarAyA, ko vA rAyAi rajapabhaMse / jai jaggiyosi saMpai, paramesara ! pavisa ceanno (ceanna) // 31 // tU abhI jAga gayA hai / ataH dekha, tumhAre sAmane vaha avamAnita manarUpI yuvarAja tathA corarUpI rAjA kauna hai jo terI rAjyazrI ko samApta karane jA rahA hai, svayaM kI cetanA meM praveza kara, apanA svarUpa dekha / kyoMki tU svayaM paramezvara sarvazaktimAna AtmA se hai / / 3 / / nANamayo vi jaDo vi. paha vi coruvva jattha jAyo si / bhavaduggammi kiM tasya, vasasi sAhINasivanayare // 32 // jJAna ke rahate hue bhI tU jaDa jaisA ho gayA hai, svAmI ke rahate bhI tU cora ke samAna Dara vAlA ho gayA hai / mokSa nagara tere adhIna rahate hue bhI tU saMsAra kArAvAsa meM kaida ho gayA hai aisA kyoM ? soca / / 32 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAtmAvabodha kulakam [ 121 jattha kasAyA corA, ___mahAvayA sAvayA sayA ghoraa| rogA duTThabhubhaMgA, zrAsAsaritrA ghaNataraMgA // 33 // bhava rUpI durgama durga kaisA hai ? jahAM cAra kaSAya cora ke samAna sthita hai| jahAM Apatti rUpI zvApada nivAsa karate haiM jahAM roga rUpI sarpa nivAsa karate haiN| tathA vikalpa rUpI AzAnadI hamezA pahatI hai // 33 // citADavI sakaTThA, bahulatamA sudarI darI dittttaa| ravANI gaI aNegA, siharAiM aTThamayabhezrA // 34 // jahAM cintA rUpI kASTha yukta aTavI cAroM ora khaDI hai| jahAM mahAna andhakAra vAlI guphA meM ajJAna rUpI strI nivAsa karatI hai| cAra gati rUpa khAiyAM hai, ATha mada rUpI zikhara haiM // 34 // rayaNiro micchattaM, maNadukkaDo silA mamattaM c|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___122 ] zrI prAtmAvabodha kulakam taM miMdasu bhavaselaM, jhANAsaNiNA jitha ! sahelaM // 35 // jahAM mithyAtva rUpI rAkSasa rahatA hai, jahAM parvata ke samAna dRDha mana rahatA hai, mamatva rUpI zilAe~ rahatI hai / saMsAra rUpI kaThina durgama parvata ko dhyAna rUpI vajra se lIlAmAtra meM hI he jIva ! tU bhaMga kara de // 35 // jatthatthi prAyanANaM, nANaM viyANa siddhi suhayaM taM / sesaM bahuvi ahiyaM, jANasu zrAjIvizrA mittaM // 36 // saccA jJAna kyA hai ? isa viSaya meM kahate haiM, jo viratIdharoM kA jJAna hai vahI AtmajJAna siddhi sukha ko dene vAlA hotA hai, isake atirikta bahuta par3hA huA pothI kA jJAna, mAtra AjIvikA kA sAdhana hai / ataH kauna sA rAstA lenA hai yaha tU svayaM viveka se nirNaya kara // 36 // subahu ahiaM jaha jaha, taha taha gabveNa pUrinaM cittaM /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pAtmAvabodha kulakam [ 123 hI appaboharahissa, zrosahAuTTiyo vAhI // 37 // jaise jaise jyAdA par3he, mana ahaMkAra se bhara gayA / vAstava meM yadi paDhane meM Atmabodha nahIM huA to adhika paDhanA karmaroga ko miTAne kI auSadhi ke badale garvarUpI roga ko de gayA // 37 // appANamabohaMtA, paraM vibohaMti kei tevi jddaa| bhaNa pariyaNammi chuhie, sattAgAreNa kiM kajjaM // 38 // svayaM kI AtmA ko bodha karane ke badale loga paraupadeza jyAdA karate haiM, ve vAstava meM mUrkha hai / tumhIM batAo eka tarapha tumhArA parivAra bhUkhA hai jaba ki dUsaroM ke liye dAnazAlA kholane kI samajhadArI kahAM taka ucita hai ? nizcaya se to AtmA ko samajhAnA hI dUsaroM ko samajhAnA hai // 38 // bohaMti paraM kiMvA, muNaMti kAlaM narA pati sushrN|
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 ] zrI prAtmAvabodha kulakam ThANa mugraMti sayA vi hu, viNA''ya bohaM puNa na siddhI // 3 // dasaroM ko upadeza de, jyotiSa se maraNa tithi taka kA jJAna kara leM, sUtroM kA khUba pArAyaNa kareM, svasthAna bhI sammAna meM surakSita kara leM, phira bhI yadi AtmajJAna nahIM huA hai to ye saba vyartha hai siddhi nahIM hai / / 36 / / avaro na niMdigravyo, pasaMsizravo kayA vi nahu appA / samabhAvo kAyabvo, bohassa rahassa miNameva // 4 // kabhI bhI parAI niMdA nahIM karanI cAhiye tathA svayaM kI prazaMsA bhI nahIM karanI cAhiye, tathA sama bhAva rakhanA cAhiye / yahI Atmabodha kA rahasya hai // 40 // parasakkhitaM bhaMjasu, raMjasu appAgamappaNA ceva / vajasu viviha kahAzro, ___ jai icchasi appavinANaM // 41 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAtmAvabodha kulakam [125 yadi AtmajJAnI honA hai to dUsare tujhe acchA yA burA kahate haiM yaha moha choDa deN| bAharI DhoMga choDa de / AtmA ko AtmA se hI prasanna kara / tU svaguNoM kA upArjana kara AtmA ko prasanna kara dUsaroM kI vikathAoM ko choDa de| taM bhaNasu gaNasu vAyasu, jhAyasu uvaisasu pAyaresu jiyaa| khaNa mittamapi vizrakkhaNa, zrAyArAme ramasi jeNa // 42 // he jIva ! tU aisA hI paDha, aisA hI guna, aisA hI vAMca tathA aisA hI dhyAna kara, tathA AcaraNa kara jisase he vicakSaNa! tU kSaNa mAtra bhI AtmArUpI vAga meM rame-AtmAnandI ho jAye // 42 // iya jANiUNa tattaM, guruvaiTeM paraM kuNa payattaM / lahiUgA kevalasiriM, jeNaM jaya seharo hosi // 43 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126] zrIprAtmAvabodha kulakam isa prakAra se guru zrI ke upadezoM kA jJAna prApta kara usameM ramaNa karane kA prayatna kr| jisase kevalajJAna prApta ho jAve / tathA jayazekhara (ATha karmoM kA kSaya karane vAlA) bana skeN| ___ isa kulaka meM kulaka kartA 'jayazekhara' nAma sacita kiyA gayA hai // 43 // // iti zrI AtmAvabodha kulakasya hindI saralArthaH samAptaH / / 0000000 000000000000
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAnuzAsti kulakam [ 127 [13] // jIvAnuzAsti kulakam // re jIva ! kiM na bujjhasi, caugaisaMsArasAyare ghore| bhamizro aNaMta kAlaM, zrarahaTTaghaDibba jalamajjhe // 1 // he jIva ! cAra gati rUpa bhayaMkara saMsAra samudra meM pAnI meM rahaTa ke ghaDAoM ke samAna bhramaNa karatA huA tU anaMta kAla taka bhramaNa jIvAyoni meM karatA rhaa| abhI bhI tU kyoM mUrchita hai bodha pAmatA nahIM hai // 1 // re jIva ! ciMtasu tuma, nimittamittaM paro havai tum| asuha pariNAma jaNiyaM, phalameyaM puvakammANaM // 2 // ___ he jIva ! tere bhava bhramaNa meM dUsare to nimitta mAtra haiM vAstava meM bhramaNa meM azubha pariNAma kA jummedAra to tU hI svayaM hai // 2 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 ] jIvAnuzAsti kulakam re jIva ! kammabhariyaM, uvaesaM kuNAsi mUDha ! vivariyaM / duggai gamaNamaNANaM, esa for fees (cas) pariNAmo // 3 // he mRDha jIva ! tU pApa karma se bhare viparIta upadeza kara rahA hai / durgati meM jAne vAloM ke mana meM aise hI duSpariNAma utpanna hote haiM aura yaha bhAvI durgati kA sUcaka hai || 3 || re jIva ! tumaM sIse, sabaNA dAUNa suNasu maha vayaNaM / jaM sukkhaM na vipAvisi, tA dhammavivajjiyo nUgAM // 4 // he jIva ! tU kAna khola kara merA vacana suna ! tU jo sukha ko prApta nahIM kara rahA hai isakA tAtparya hI yaha hai ki tU dharma rahita hai / dharma nahIM to sukha bhI nahIM // 4 // re jIva ! mA visAya, jAhi tumaM picchiUNa para riddhI / dhammarahiyANa kutto ?, saMpajjai vivihasaMpattI // 5 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAnuzAsti kulakam [ 126 he jIva ! dUsaroM kI samRddhi dekhakara tU viSAda mata karanA / vinA dharma ke jIva ko vividha prakAra kI sampattiyAM kahAM se mile ? // 5 // re jIva ! kiM na picchasi ?, jhijjhataM jubvaNaM dhaNaM jIaM / tahavi hu sigdhaM na kuNasi, appahiyaM pavarajiNadhammaM // 6 // he jIva ! tU nAzavAna yauvana, dhana aura jIvana ko kyoM dekhatA aura socakara samajhakara AtmahitakArI zreSTha jinadharma kA sevana kyoM nahIM karatA 1 // 6 // re jIva ! mANavajitha. sAhasa parihINa dINa gayalaja / acchasi kiM vIsattho, na hu dhamme zrAyaraM kuNasi // 7 // he jIva ! itanA apamAna sahana karatA huA bhI tU he satvahIna ! he nirlaja ! abhI taka vizvAsa karake kyoM baiThA hai tU dharma meM kyoM Adara nahIM karatA // 7 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAnuzasti kulakam re jIva ! maNuyajamma, akayatthaM juvvaNaM ca volINaM / na ya cirANaM uggatavvaM, na ya lacchI mANigrA pavarA // 8 // he jIva ! teza manuSya janma niSphala gayA aura yauvana vyatIta ho gayA, tUne ugra tapa bhI nahIM kiyA tathA uttama prakAra kI lakSmI kA bhoga bhI nahIM kiyA // 8 // re jIva ! kina kAlo, tujjha gayo paramuhaM niiyNtss| jaM icchiyaM na pattaM, taM prasidhArAvayaM carasu // 1 // he jIva ! parAI AzAoM ko tAkate hue kyA tumhArA sampUrNa jIvana vyartha nahIM gayA ? aura dekha ! tujhe kucha bhI nahIM milane vAlA / ataH asidhArA ke samAna yaha vrata grahaNa kara / / isase nizcaya hI karmabandhana kaTa jAyeMge // 6 // iyamA muNasu maNegAM, tuma sirIjA parassa zrAittA /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAnuvAsti kulakam [131 tA pAyareNa girAhasu, saMgovaya viviha payatteNa // 10 // tumhArI lakSmI parAyoM ke adhIna hai aisA mAnanA bhUla hai AtmaguNoM kI lakSmI grahaNa kara tathA vividha prayatnoM se usakA rakSaNa kara // 10 // jIvidha maraNeNa sama, uppajjai juvvaNaM saha jraae| riddhI viNAsa sahizrA, harisavisAyo na kAyabbo // 11 // __ he jIva ! jIvana mRtyu ke sAtha, yauvana jarA-bUDhApe ke sAtha aura Rddhi vinAza ke sAtha utpanna hote haiM / arthAt jIvana ke pazcAt mRtyu yuvAvasthA ke sAtha vRddhAvasthA tathA samRddhi ke pazcAt vinAza hone hI vAlA hai| ataH harSa aura zoka se virakta raho // 11 // // iti zrI jIvAnuzAsti kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 ] indriyAdi vikAra nirodha kulakam 14] // indriyAdi vikAranirodhakulakam // rajAibhogatisiyA, aTTavasaTTA paDaMti tiriesu| jAImaeNa mattA, kimijAI ceva pArvati // 1 // rAjyAdi bhogoM kI tRSNA vAle ArtadhyAna se vazIbhUta hokara tiryazca meM par3ate haiM, tathA jAtimada se madonmatta hue kRmi kI jAti meM janma lete haiM / / 1 / / kulamatti siyAlitte uTTAIjoNi jaMti ruuvme| balamatte vi payaMgA, buddhimae kukkaDA huMti // 2 // kula mada karane vAle zRGgAla. yoni meM tathA rUpa kA mada karane vAle U~TAdi kI yoni meM janma lete haiM / vala kA mada karane vAle pataMga tathA buddhimada vAle murge banate haiM // 2 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyAdi vikAra nirodha kulakam [133 riddhimae sANAi, sohaggamaeNa sppkaagaaii| nANamaeNa baillA, havaMti maya zraTTa aiduTThA // 3 // Rddhi mada se zvAna, saubhAgya mada se sarpa-kauA aura jJAna mada se baila yoni meM janma dhAraNa karanA paDatA hai, isa prakAra AThoM prakAra ke mada atyanta duSTa hai // 4 // kohaNasIlA sIhI, mAyAvI bagattaNami vccNti| lohilla mUsagatte, evaM kasAehiM bhamaDaMti // 4 // krodhI vyakti agni meM utpanna hotA hai| mAyAvI vagule kI yoni meM utpanna hotA hai / lobhI cUhe kI yoni meM utpanna hotA hai| isa prakAra se kaSAyoM dvArA jIvoM ko durgati meM bhramaNa karanA par3atA hai // 4 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ 134 ] indriyAdi vikAra nirodha sakam mANasadaMDeNaM puNa, taMDulamacchA havaMti maNaduTTA / suyatittaralAvAI, 1. hou vAyAi bajhati // 5 // mana daNDa se duSTa mana vAle taMDuliyA matsya yoni meM janma dhAraNa karate haiN| vacana daNDa se zuka, tItara aura lAvarAdi pakSIoM hokara bandhana meM par3ate haiM / / 5 // kAraNa mahAmacchA, maMjArA(u) havaMti taha kuuraa| taM taM kuNaMti kamma, jeNa puNo jaMti naraesu // 6 // kAya daNDa dvArA manuSya kara matsya kI yoni meM tathA billI kI yoni meM janma dhAraNa karatA hai| tathA bhava bhava meM mana vacana kAyA se vahI karma karatA huA mara kara naraka meM janmatA hai // 6 // phAsiMdiyadoseNaM, vaNasuyarattammi jati jauvA vi /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyAdi vikAra nirodha kulakam [ 13.5 / / jIhA lolupa vagghA, ghANavasA sappajAIsu // 7 // sparzendriya doSa se jIva vana meM vanacara bhuNDa kI yoni meM janma dhAraNa karatA hai, ra.nendriya doSa se lolupta jIva vyAghra mAMsAhArI hokara janmatA hai, ghrANendriya doSa se sarpa jAti meM janma dhAraNa karatA hai / / 7 // nayaNidie payaMgA, haMti mayA puNa savaNadoseNaM / ee paMca vi nihaNaM, vayaMti paMcidiehiM puNo // 8 // cakSa indriya doSa se pataMgiyA tathA zrotrendriya doSa se mRga yoni meM janma letA hai, tathA pAMcoM prakAra ke jIva dUsare bhavoM meM bhI ve pAMcoM indriyoM ke dvArA punaH naSTa hokara naraka meM janma dhAraNa karate haiM / / 8 / / jattha ya visaya virAzro, kasAyacAyo guNesu annuraayo|
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 ] indriyAdi vikAra nirodha kulakam kiribAsu appamAzro, so dhammo sivasuho loe // 6 // - he jIva ! jisa dharma meM viSayoM kA virAga, kaSAyoM kA tyAga, guNoM meM prIti tathA kriyAoM meM apramAda hotA hai vahI dharma vizva meM mocasukha dene vAlA hai| h|| // iti zrI indriyAdi vikAra nirodha kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kulakam [ 137 // atha karma kulakam // te lukkikkassa mallassa, mahAvIrassa daarnnaa| uvasaggA kahaM hutA ?, na hutaM, jai kammayaM // 1 // tInoM loka meM advitIyamalla ke samAna zrI mahAvIra prabhu ko bhI upasargo bhayaMkara hue isaliye karma na hotA to yaha saba kyoM hotA 1 // 1 // vIrassa meDhiyaggAme, kevalissAvi daaruunno| aisAro kahaM huto ?, na hutaM jai kammayaM // 2 // jo karma na hotA to zrI mahAvIrasvAmI kevalajJAnI the unako meDhika gAMva meM bhayaMkara atisAra kyoM haA ? // 2 // vIrassa aTTiaggAme, jakkhAyo sUla pANiNo / vetraNAzro kaha hutI ?. na hutaM jai kammayaM // 3 // yadi karma kA astitva na hotA to samartha vIra bhagavAna ko asthika grAma meM zUlapANI yakSa se vedanAe~ kyoM hotii?||3||
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 ] karma kulakam dArUNAyo salAgAyo, kannesu vIra sAmiNo / pakkhivaMto kahaM govo ? na hutaM jai kammayaM // 4 // jo karma nahIM hotA to mahAvIra prabhu ke kAnoM meM govAla ke dvArA bhayaMkara kIle kyoM Thoke jAte ? // 4 // vIsaM vIrassa uvasaggA, jiNiMdassAvi dAruNA / saMgamAyo kahaM hutA, ? na hutaM jai kammayaM // 5 // ___ jo karma nahIM hotA to tIrthaGkara mahAvIra bhagavAna ko bhI saMgamadeva se bIsa upasarga kyoM hote ? // 5 // gayasukumAlassa sIsaMmi, khAiraMgAra saMcayaM / pakkhivaMto kahaM bhaTTo ? na hutaM jai kammayaM // 6 // jo karma na hotA to gajasukumAla ke mastaka para khera ke jalate aMgAre somila vipra kyoM rakhatA / pUrvajanma kA kama doSa hI thA tabhI somila se punaH kaSTa prApta huA // 6 // sIsAu khaMdagassAvi ?, pIlijjaMtA tayA kahaM / jaM teNa pAlaeNavi, na hutaM jai kammayaM // 7 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kulakam khaMdhakasari ke ziSyoM, pAlaka mantrI dvArA yantra meM kyu pIle gaye ? yaha saba karma bandhana hI to thA / binA karma bandhanoM ke saMbhava kaise ho sakatA hai // 7 // saNaMkumArapAmukkha-cakkiNo vi susAhuNo / veNaNAyo kahaM hutA ? na hutaM jai kammayaM // 8 // sanatkumAra cakravatti Adi uttama sAdhuoM ko vedanA huI yaha saba karma nahIM hote to kyA saMbhava hai ? // 8 // kosaMbIe niyaMThassa, dAruNA acchiveyaNA / ghaNiNo vi kahaM huti ? na hutaM jai kammayaM // 1 // jo karma nahIM hote to pUrvAvasthA meM kauzambI nagarI meM ati dhanavAna hone para bhI nirgantha aise anAthImuni ko netra pIDA kyoM hotI ? // 6 // namissaMto mahAdAho, nariMdassAvi daaruunno| mahilAe kahaM huto, ? na hutaM jai kammayaM // 10 // namirAjarSi jaise rAjA ko svayaM kI rAniyoM ke kaMkaNoM kI AvAja bhI sahana nahIM huii| aisA mahAdAha huA yaha saba karma ke binA anya kyA kAraNa ho sake ? // 10 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 ] karma kulakam aMdhattaM baMbhadattamsa, sudehassAvi dussahaM / cakkisAvi kaha hutaM?, na huti jai kammayaM // 11 // sundara zarIra vAle brahmadatta cakravarti ko bhI duHsaha andhatva prApta huA yaha karma vinA anya kyA kAraNa ho sake ? // 11 // nIyagutte jiNido vi, bhUripurANo vi bhaarhe| upajjaMto kahaM vIro ? na hutaM jai kammayaM // 12 // ___ isa bharatakSetra meM mahApuNyazAlI jinendra zrImahAvIra prabhu bhI nIca gotra meM utpanna hue yaha karma binA kyA kAraNa ho sake ? / / 12 // avaMti sukumAlo vi, ujjeNIe mahAyaso / kaha sivAi khajjaMto ? na hutaM jai kammayaM // 13 // uJjayinI nagarI meM mahAn yazavAna avantI sukumAra (muni) ko siyAranI dvArA bhakSaNa kiyA jAnA, karma ke sivAya aura kyA ho sakatA hai / / 13 // saIe suddhasIlAe, bhattArA paMca pNddvaa| dIvaIe kahaM huMtA, na huMti jai kammayaM // 14 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kulakam [ 141 pavitra zIla vAlI satI draupadI ko pAMca pANDavoM kI patnI honA par3A, yaha karma binA kyoM hove ? // 14 / / miyAputtAijIvANaM, kulINANa vi tArisaM / mahAduHkhaM kahaM hutaM ? na hutaM jai kammayaM // 15 // kulIna mRgAputrAdi jIvoM ko kaI prakAra kA tIva duHkha prApta huA vaha usI prakAra ke karmoM kA hI to vipAka hai| .. vasudevAINaM hiMDI, rAyavaMsobhavANa vi| tArurANe vi kahaM huMtA ?, na hutaM jai kammayaM // 16 // yadi karmoM kA cakkara nahIM hotA to rAjyakula meM janma dhAraNa karane vAle tathA sukhabhoga karane vAle vasudevAdi ko yauvana avasthA meM kyoM bhaTakanA paDatA ? // 16 // vAsudevassa putto vi, nemisIso vi DhaMDhaNo / alAbhillo kahaM huto?, na hutaM jai kammayaM // 17 // vAsudeva ke putra tathA zrI neminAtha prabhu ke ziSya hote hue bhI DhaMDhaNa RSi ko chaH mAsa taka AhAra nahIM milA vaha saba karma kA hI phala to hai // 16 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kulakam 142 ] karAhassa vAsudevassa, maraNaM egA giyo vaNe / bhAuyAyo kahaM hutaM ?, na hutaM jai kammayaM // 18 // jo karma nahIM hotA to zrIkRSNa kA maraNa ekAkI avasthA meM vana meM svayaM ke bandhu dvArA kyoM hotA ! // 18 // 1 nAvArudassa uvasaggo, vaddhamANassa dAruNo / khudADhAyo kahaM huM to ?, na hutaM jai kammayaM // 11 // jo karma kA phala nahIM bhugatanA paDatA hotA to zrIvardhamAna ko sudaMSTra yakSa se bhayaMkara upasarga kyoM hote ? // 16 // pAsanAhassa uvasaggo, gADho titthaMkarassa vi / kamaThA kahaM hu to ?, na hutaM jai kammayaM // 20 // tIrthaGkara paramAtmA zrI pArzvanAtha bhanavAna ko kamaTha se krUra upasarga sahana karanA par3A hai vaha bhI pUrva karma paripAka hI hai, ataH karma ko mAnanA hI par3egA // 20 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kulakam [ 143 zraNuttarA surA sAyAsukkhasohaggalIlayA / kahaM pAvaMti cavaNaM ?, na hutaM jai kammayaM // 21 // - anuttara vimAnavAsI zreSTha devo jo zAtAvedanIya aura saubhAgya sukha kI pUrNa sAmagrI yukta hote haiM ve bhI vahAM se cyava kara mRtyuloka meM Ate haiM yaha karma nahIM hotA to kisa taraha banatA 1 // 21 // // iti zrI karma kulakasya hindI saralArthaH samAptaH // 45
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 ] daza zrAvaka kulakam [16] // daza zrAvaka kulakam // vANiyagAma purammi, pANaMdo jo gihavaI shraasii| sivanaMdA se bhajA, dasa sahassa goulA curo||1|| ___ vANijya grAma' nagara meM Ananda nAma kA gRhastha thA, usake zivAnandA nAma kI strI thI aura daza daza hajAra gAyoM ke cAra gokula the // 1 // nihi vivahAra kalaMtara ThANesu kaNaya koddibaarsgN| so sirivIrajiNesarapayamUle sAvatro jaayo||2|| ___usake pAsa meM bhaMDAra tathA vyApAra meM aura byAja ke dhandhe meM cAra cAra karoDa kamAye hue kula bAraha karor3a svarNa sikke (mudrAe~) thI / vaha zrI mahAvIra jinezvara ke caraNa sevI zrAvaka the / / 2 // caMpAI kAmadevo, bhaddAbhanjo susAvo jaano| chaggoula aTThArasa, kaMcaNakoDINa jo sAmI // 3 // campApurI meM bhadrA nAma kI strI kA pati kAmadeva mahAvIrasvAmI kA suzrAvaka huA / vaha daza daza hajAra gAyoM ke cha gokula aura aThAraha karoDa sonaiyA kA svAmI thA / / 3 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ - daza zrAvaka kulakam __ _[ 145 kAsIe culaNI piyA, sAmA bhanjA ya goulA cha / cauvIsa kaNaya koDI, saDDhANa siromaNI jAyo // 4 // kAzI meM zrAvakoM meM ziromaNI 'culaNI pitA' zrAvaka prabhu mahAvIra kA bhakta huA thaa| usake zyAmA strI, ATha gokula, caucIsa koTi svarNa mudrAe~ thI / / 4 // kAsII sUradevo, dhannA bhajA ya goulA chacca / kaNayaTThArasa koDI, gahIyavazro sAvatro jaayo||5|| ___kAzI meM suradeva nAma kA gRhastha thA, usake dhanyA nAma kI patnI thI, cha gokula tathA aThAraha koTi svarNa mudrAoM kA svAmI thA / vrata grahaNa kara vaha zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna kA zrAvaka huA thA // 5 // zrAlaMbhitrAnayarIe, nAmeNaM culla sayagayo saDaDho / bahulA nAmeNa piyA, riddhI se kAmadevasamA // //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza zrAvaka kulakam AlambhikA nagarI meM zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna kA cullazataka nAma kA zrAvaka huA thaa| usake bahulA nAma kI patnI thI tathA upayukta kAmadeva ke samAna dhana sampatti kA svAmI thA / / 6 / / kaMpilla paTTaNammi, saDaDho nAmeNa kuDa koliyo| pussA puNa jassa piyA, . vihavo sirikAmadevasamo // // kAmpilyapura meM zrI mahAvIrasvAmI prabhu kA 'kuNDakolika' nAma kA zrAvaka thA usake puSpA nAma kI strI thI tathA kAmadeva ke samAna upayukta sampatti kA svAmI thA / / 7 / / sadAla puttanAmo, polAsammi kulAla jaaiiyo| bhajA ya aggimittA, ___ kaMcaNa koDINa se tinni // ___ polAsapura meM 'sadAla putra' nAma kA kumbhakAra zrI mahAvIra kA zrAvaka huA, usake agnimitrA nAma kI strI thI tIna koTi svarNa mudrAe~ thI // 8 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza zrAvaka kulakam [147 cauvIsa kaNayakoDI, goula Theva rAyagihanayare / sayago bhajA terasa, rekhaI aDa sesa koDIzro // // rAjagRhI nagarI meM zataka nAma kA zrAvaka zrI mahAvIra prabhu kA bhakta thA, usake cauvIsa koTi svarNa mudrAe~, ATha gokula tathA revatI nAma kI patnI thii| anya bAraha patniyAM thI, revatI ATha koTi svarNa mudrAe~ lekara tathA zeSa eka eka koTi svarNa mudrAe~ lekara daheja meM AI thI // 6 // sAvatthI vatthavvo, ___laMtaga piya sAvago ya jo pvro| phagguNinAmakalatto, jAyo pANaMdasamavihavo // 10 // zrAvastI nagarI meM lAntaka priya zreSThI rahatA thA, usake phalgunI nAma kI patnI thI vaha vaibhava meM Ananda zrAvaka ke samAna thA tathA prabhu mahAvIra kA parama zrAvaka thA // 10 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ] daza zrAvaka kulakam sAvatthI nayarIe, nadaMNipiya nAma saDaTho jaayo| assiNi nAmA bhajA, pANaMdasamo ya riddhie // 11 // zrAvastI nagarI meM zrI mahAvIra prabhu kA nandinI priya nAma kA zrAvaka thA, jisake azvinI nAma kI strI thI aura samRddhi meM Ananda zrAvaka ke samAna thA // 11 // ikkArasa paDimadharA, savve vi vIrapayakamala mattA / sabve vi sammadiTThI, bArasa vaya dhArayA save // 12 // ye saba zrAvaka gyAraha pratimA dhAraNa karane vAle prabhu zrI mahAvIrasvAmI ke caraNa kamala sevI, samyagdRSTi aura bAraha vratadhArI bane the| noTa-'uvAsagadasAo' sUtra meM bhagavAna ke dasave zrAvaka kA nAma 'sAlihI piyA' AyA huA hai| // iti zrI dazazrAvaka kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam [ 17 ] // atha khAmaNA kulakam // jo koi mae jIvo, caugai saMsArabhavakaDillaMmi / dUhavizro mohe, tamahaM khAmitivihegAM [ 149 11311 cAroM gatioM meM maiMne paribhramaNa rUpa bhavATavi meM bhaTakate hue mohavaza kisI jIva ko duHkhI kiyA ho to trividha trividha ( mana-vacana-kAyA se ) khamAtA hU~ // 1 // naraesu ya uvavanno, sattasu puDhavIsu nArago houM / jo koi mae jIvo, dUhavizra taM pikhAmemi // 2 // sAta naraka pRthvioM meM maiM jaba jaba nArakI ke rUpa meM utpanna huA vahAM maiMne jisa kisI jIva ko duHkha diyA ho use bhI trividha khamAtA hU~ // 2 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. ] khAmaNA kulakam ghAyaNa cunnamAi, paropparaM jaM kayAiM dukkhaaii| kammavasaraNa narae, taM pi ya tiviheNa khAmemi // 3 // karma ke vazIbhUta maiMne naraka meM dUsare nArakiyoM ke sAtha ghAta pratighAta darda, mAranA Adi paraspara vedanA rUpa jo bhI duHkha diyA ho usake liye maiM unase vividha kSamA mAMgatA hU~-khamAtA hUM // 3 // nidayaparamAhammizra rUveNaM bahuvihAI dukkhaaii| jIvANaM jaNiyAI, mUDheNaM taM pi khAmemi // 4 // nirdaya paramAdhAmIdeva rUpa meM utpanna hokara mUDha rUpa meM maine naraka ke jIvoM ko kATanA kolhU meM pIsanA, agni meM jalAnA, tapta zIzA pilAnA, zakaTi meM jotanA, ityAdi duHkha diye haiM una sabake liye maiM unase kSamA mAMgatA hU~ // 4 // meM
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam hA ! hA ! taiyA mUDho, nAma (haM) parassa dukkhAI ! karavattaya yaNa-bheyaNehiM, kelIe jaNiyAI // 5 // hA ! hA ! maiM mUDha para duHkha ke darda ko anubhava nahIM kara sakA, mAtra kutUhala ke liye dUsaroM ke prANa hara liye, unheM kATa DAlA, dhana kA haraNa kiyA apane dhana ke lobha se byAja, rakama Adi lekara unakI garIba avasthA kA dhyAna nahIM diyA jaise taise apanA dhana kamAne kI koziza kI, kaI taraha se unheM duHkha diye // 5 // jaM kiM pi mae taiyA, kalaMkIbhAva mAgaeNa kayaM / dukkhaM neraiyANaM, [ 151 - . taMpi yativiheNa khAmemi // 6 // maiM naraka meM utpanna huA taba kalaMkalI bhAva duHkha kI akulAhaTa ke vazIbhUta hokara maine nArakIya prANiyoM ko duHkha diyA ho usa duSkRtya tathA usase pIDita prANiyoM se mana vacana tathA kAyA se kSamA cAhatA hU~ // 6 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam tiriyANaM ciya majjhe, puDhavImAIsu khaarbheesu| avaropparasattheNaM, viNAsiyA te vi khAmemi // 7 // jaba maiM tithaMca yoni 'khAra miSTa' varNagandha rasasparzAdi bheda vAle pRthvI kAyAdi meM janmA tava khAre pAnI se mIThe pAnI vAle jIvoM ko arthAt virodhI prakRti vAle jIvoM ko paraspara zastra rUpa meM jina jina jIvoM kA nAza kiyA una sabako maiM khamAtA hUM kSamA cAhatA hUM // 7 // beiMdiyateiMdiya cariMdiya maainnegjaaisu| je bhakkhiya dukkhaviyA, te vi ya tiviheNa khAmemi // 8 // do indriya, tIna indriya, cAra indriyAdi jAtioM meM vividha yoniyoM meM utpanna huA, aura jina jina jIvoM kA bhakSaNa kiyA una saba ko trividha khamAtA hUM // 8 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam [ 153 jalayaramajbhagaeNaM, aNegamacchAirUvadhAreNaM / zrAhAraTThA jIvA, viNAsiyA te vi khAmemi // 6 // paMcendriya tiryazca meM jalacara rupa matsya macchAdi aneka yoni maiMne janma dhAraNa karake AhAra ke liye matsya nyAya se choTe jIvoM ko naSTa kiyA una sabake liye trividha prakAra se kSamA cAhatA hUM // 6 // chinnA bhinnA ya mae, bahuso duTheNa bahuvihA jiivaa| je jalamajbhagaeNaM, te vi yativiheNa khAmemi // 10 // jalacara yoni meM maine duSTatA se bahuta jAti ke jIvoM ko satAyA naSTa kiyA evaM bhakSaNa kiyA una sabase maiM vividha prakAra se kSamA mAMgatA hU~ // 10 // sappasarisabamajjhe, vAnaramajArasuNahasarahesu / je jIvA velavizrA, dukkhattA te vi khAmemi // 11 // sarpa gho-nakula tathA vandara, billI, zvAna aura zarabha ( aSTApada ) Adi jAtioM meM utpanna jina jina jIvoM ko satAyA ho una sabase vividha prakAra se bamA mAMgatA hUM // 11 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 khAmaNA kulakam saddUlasIhagaMDaya- jAisu, jIvaghAya jnniyaasu| je ubavanneNa mae, viNAsiyA te vi khAmemi // 12 // anya bhI vyAghra, siMha, gaiMDA Adi jIvaghAtaka mAMsAhArI jAtiyoM meM utpanna jIvoM ko mArA ho to una sabase trividha prakAra se kSamA mAMgatA hU~ // 12 // bolAvagiddhakukkuDa, hNsbgaaiisusunnjaaisu| je chuhavaseNa khaddhA, kimi mAi te vi khAmemi // 13 khecara tiyazca yoni meM, bAja, (zyena) giddha, kukkuTa, haMsA, bakAdi pakSiyoM kI yoni meM utpanna hokara maine bhUkha ke kAraNa kisI jIva ko naSTa kiyA ho to trividha prakAra se kSamA mAMgatA hU~ // 13 // maNuesu vi je jIvA, jIbhidiya mohieNa mUDheNa / pAddhiramaMteNaM, viNAsiyA te vi khAmemi // 14 // manuSya yoni meM bhI jihvA ke vazIbhUta mere zikAra hue koI jIva ho tathA yadi unheM satAyA ho to trividha prakAra se kSamAtA huuN|| 14 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam . [ 155 phAsagaThieNa je ciya, paradArAisu gacchamANeNaM / je dUmiya dUhavizrA, te vi ya khAmemi tiviheNaM // 15 // sparzendiya kA zikAra maiM jisake dvArA paradArA vaizyA kumArI adi meM maithuna sevita karate samaya jinako saMtApa diyA ho aprIti upajAI ho mAre ho, una saba se maiM trividha prakAra se kSamA mAMgatA hUM // 15 // cakkhidiya-dhANidiya, soiMdiyavasagaeNa je jIvA / dukkhaMmi mae ThaviyA, te haM khAmemi tiviheNaM // 16 // cakSu-ghrANa-zravaNendriya vaza maiMne kisI jIva ko duHkha diyA ho una savase maiM trividha prakAra se kSamA mAMgatA huuN| sAmittaM lahiuNaM, je baddhA ghAiyA ya me jIvA / savarAha-nirakharAhA, te vi ya tiviheNa khAmemi // 17 svAmitva ke kAraNa rAjA mantrI Adi ke rUpa meM sattAdhIza banakara maiMne jo aparAdhI yA niraparAdhI kisI jIvoM ko bandhana se bAMdhe ho, keda kiye ho, mAre ho yA marAye ho una sabase vividha prakAra se kSamA cAhatA hUM // 17 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 ] sAmaNA kulakam akkamiuNaM ANA, kAraviyA je u mANa bhaMgeNaM / tAmasabhAdagaeNaM, te vi ya tiviheNa khAmemi // 18 // __ mere abhimAna ke kAraNa mAna bhaMga hue mere mana se tAmasavRtti ke kAraNa yadi jIvoM ko saMtApa saMtrAsa diyA gayA ho to una sabase maiM trividha prakAra se kSamA cAhatA hUM // 18 // abbhakkhANaM je me, dinnaM duhraNa kassai nrss| roseNa va lobheNa va taM pi ya tiviheNa khAmemi // 11 duSTatA yA krodha se maiMne yA lobha se maiMne kisI manuSya para jhUThe kalaMka caDhAe ho to trividha prakAra se kSamA cAhatA hUM // 19 // parAvayAe hariso, pesunnaM jaM kayaM mae ihaI / macchara bhAvaThieNa, taM pi yativiheNa khAmemi // 20 // mAtsarya bhAva se isa saMsAra meM maine dUsare kI saMpatti meM zoka aura vipatti meM harSa kiyA ho to una sabake liye trividha prakAra se kSamA cAhatA hUM / / 20 / /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam [ 157 rudda khuddasahAvo, jAzro gogAsu miccha jAisu / dhammo tti suho saddo, kannehi vi tattha no visuho // 21 aneka mleccha bhavoM meM jahAM janmA aura dharma jaisA koI zabda bhI kAnoM se nahIM sunA ||21|| paraloga niSpivAso, jIvANa sayA'vi ghAyaNa satto / jaM jAo duhaheu, jIvANaM taM pikhAmi // 22 // vaha -- mleccha bhavoM meM paraloka ke bhayarahita jIvana karane vAlA maiM hiMsA meM sadaiva pravRtta rahA, aura jIvoM ko kaSTa diyA una sabase trividha kSamA yAcanA karatA hUM // 22 // riyakhitte vimae, khaTTigavAmuriyaDumbajAIsu / je vi hayA jiyasaMghA, te vi yativiheNa khAmemi // 23 AryakSetra meM utpanna hone para bhI maiMne kasAI pAradhi caNDAla Adi jAtiyoM meM janma liyA kaI jIvoM ko mArA ina sabake liye una jIvoM se kSamA yAcanA karatA hUM ||23|| micchatamohieNaM, je vihayA ke vi maMdabuddhie / ahigaraNakAraNeNaM, vahAvidyA te vikhAmemi ||24
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ] khAmaNA kulakam - mithyAtva se mUDha bana kara manda buddhi dvArA maiMne paraspara kalaha karAkara yadi jIvoM ko satAyA hai una saba se kSamA yAcanA karatA hUM // 24 // davadANapalIvaNayaM, kAUNaM je jIvA mae daDaDhA / saradahatalAyasose, je vahiyA te vi khAmemi // 25 // dAvAnala sulagA kara jina jina jIvoM ko jalA DAlA tathA sarovara tAlAboM ko sukhA kara matsyAdi kA vadha kiyA ho una sabase kSamA yAcanA karatA hUM // 25 // suhadulalieNa mae, je jIvA kei bhogabhUmisu / aMtaradIvesuvA, viNAsiyA te vi khAmemi // 26 // bhogabhUmi yAni yugalika kSetroM meM antaradvIpoM meM manuSya rUpa meM banA maiM yadi jIvoM ke prati nirdaya banA hU~ to una sabase kSamA yAcanA karatA hUM // 26 // devatte vi ya pate, kelipaboseNa lohbuddhiie| je dUhaviyA sattA, te vi ya khAmemi savve vi // 27 // devatva meM utpanna hone para mere dvArA kAma krIDArata hokara yA pradveSa se yadi kinhI jIvoM ko satAyA gayA ho to unase bhI kSamA yAcanA karatA hUM / / 27 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam [ 156 bhavaNavaiNaM majjhe, zrAsurabhAvammi vaTTamANeNaM / niddaya haNaNamaNeNaM, je dUmiyA te vi khAmemi // 28 // ___ yadi bhuvanapati nikAya meM atyanta kupitabhAva vaza maiMne nirdaya aura hiMsaka mana se kisI prANI kA mana dukhAyA ho to una sabase meM kSamA yAcanA karatA hU~ // 28 // vaMtararuveNaM mae, kelI kila bhAvo ya jaM dukkhaM / jIvANaM saMjaNiyaM, taM pi ya tiviheNa khAmemi // 26 // vyantara deva rUpa meM krIDA priya svabhAva se maiMne anya jIvoM ko duHkha upajAyA ho to una sabase kSamA yAcanA karatA hUM // 26 // joisiesu gaeNaM, visayAmisamohieNa mUDheNaM / jo kovi ko duhiyo, pANI me taM pi khAmemi // 30 jyotiSka devatva meM prApta viSayoM kI Asakti se mujhe mRDha bane mere dvArA koI jIva ko duHkha diyA gayA ho to maiM una sabase kSamA yAcanA karatA huuN|| 30 // parariddhimacchareNaM, lohanibuDaDeNa mohvsgennN| abhiyogieNa dukkhaM, jANa kayaM te vi khaamemi||31
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakama devagati meM Abhiyogika deva bane mere dvArA anya devoM kI Rddhi meM irSA matsara bhAva se yA moha paravaza hokara unheM duHkha diyA ho to una sabase kSamA yAcanA karatA hUM // 31 // iya caugaimAvannA, je ke vi ya pANiNo mae vahiyA / dukkhe vA saMThavizrA, te khAmemo zrahaM sabve // 32 // isa prakAra cAroM gatioM meM mere dvArA paribhramaNa karate hue jina jina jIvoM ko mArA ho, duHkha diyA ho to una sabase maiM kSamA yAcanA karatA hUM // 32 / / / save khamaMtu majha, yaha pi tesiM khAmemi savvesi / je keNai avaraddhaM, veraM vaiuNa majjhattho // 33 // ye sAre jIva mujhe kSamA kareM, meM bhI unheM mere aparAdha ke liye kSamA karatA hU~ / tathA vairabhAva choDa-madhyastha bhAva se kSamA yAcanA karatA hU~ // 33 // naya koi majjha veso, sayaNo vA ettha jIva logaMmi / dasaNanANasahAvo, ekko haM nimmamo nico // 34 // isa jIva loka meM merA koI zatru nahIM hai| yA merA koI snehI-svajana nahIM hai, maiM darzana jJAnamaya svabhAva vAlA nirmama aura nitya akelA zAzvat rUpa se hI hU~ // 34 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmaNA kulakam [ 161 jiNa siddhA saraNaM me. sAha dhammo ya maMgalaM paramaM / jiNa navakAro paramo, kammakkhayakAraNaM hou||35|| jinezvara devo, zrI siddha bhagavaMta, sAdhu munirAja tathA jina kathita dharma ina cAroM kI zaraNa hU~, ye cAroM mere liye parama maMgala haiM, paMcaparameSThi namaskAra mahAmantra mere liye karmakSaya kA kAraNa bane // 3 // iya khAmaNA u esA, caugai vAvannayANa jIvANaM / bhAvavisuddhIe mahaM, kammakkhayakAraNaM hou // 36 // isa prakAra kI huI yaha kSamA yAcanA cAroM gatioM meM bhramita jIvoM ko vizuddhi kA tathA karmakSaya kA hetu bane, yA cAroM gatioM meM rahe hue jIvoM ke sAtha bhAva vizuddhi pUrvaka kI gaI kSamA yAcanA mere AtmA ke karmakSaya kA kAraNa kne // 36 // / / iti zrI khAmaNA kulakasya hindI saralArthaH samAptaH / /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 ] sArasamuccaya kulakam [18] // atha sArasamuccaya kulakam // naranaravai devANaM, jaM sokkhaM savvamuttamaM loe| te dhammeNa viDhappai, tamhA dhamma sayA kuNaha // 1 // isa loka meM manuSya ko, rAjAoM ko yA devoM ko jo sukha milatA hai vaha saba dharma ke hI kAraNa milatA hai ataH he bhavya jIvoM ! sarvadA dharma kI ArAdhanA karo // 1 // ucchunnA kiM ca jarA ? - naTTA rogA ya kiM mayaM maraNaM ? / ThaDyaM ca narayadAraM ? jeNa jaNo kuNai na ya dhammaM // 2 // yadi jarA naSTa ho gaI hai| roga naSTa ho gaye hai| maraNa samApta ho gayA hai / naraka gati ke dvAra banda ho gayA hai to isakA eka mAtra kAraNa hai dharma rakSaka hai / nahIM to ina sabakA bhaya dharma ke vinA banA rahatA hai // 2 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam jANai jaNo marijai, pecchaI logo maraMtayaM annaM / naya koi jae zramaro, kaha taha vi aNAyaro dhamme ? // 3 // jIva jAnatA hai ki unheM maranA to hai hI, dUsaroM ko maratA huA dekhatA bhI hai, tathA saMsAra meM koI amara rahA nahIM hai, phira bhI dharma kA anAdara kyoM karatA hai ? // 3 // jo dhamma kuNai naro, ___ pUijai sAmiu vva loenn| dAso peso vva jahA, - paribhUyo atthatalliccho // 4 // jo dharma karatA hai vaha unameM svAmI ke samAna pUjA jAtA hai| tathA jo eka mAtra artha ke pIche hI tallIna hai vaha dAsa tathA naukara ke samAna parAbhava ko prApta hotA hai // 4 // iya jANiUNa eyaM, vImaMsaha attaNo payatteNa /
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ __164] sArasamuccaya sArasamuzcaya kulakam jo dhammAo cukko , ___ so cukko savvasukkhANaM // 5 // yaha samajhakara he jIva ! dharma kI kaThinatA ko sahana kara / kAraNa ki jo dharma se cyuta hotA hai vaha sarva sukhoM se vaMcita hotA hai // 5 // dhammaM karei turiyaM, dhammeNa ya huti savva sukkhaaii| so abhayapayANeNaM, paMcidiya niggaheNaM ca // // ataH he jIva ! tU zIghra dharma kA AcaraNa kara, dharma se hI sarva sukhoM ko prApta kara / aura yaha dharma abhayadAna dene se tathA paMcindriyoM kA nigraha karane se hI prApta hotA hai // 6 // mA kIrau pANivaho, mA jaMpaha mUDha ? aliyavayaNAI / mA haraha paradhaNAI, mA paradAre maI kuNAi // 7 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam __ he mUDha ! kisI jIva kA vadha mata kara, asatya vacana mata bola, paradhana haraNa mata kara, aura paradArA ko sevana karane kA vicAra mata kara // 7 // ghammo attho kAmo, anne je evamAjhyA bhAvA / harai haraMto jIyaM, ___abhayaM dito naro dei // 8 // ___ he jIva ! yadi tU dUsare jIva ko mAratA hai to usake dharma artha tathA kAma saba kI hatyA karatA hai| yadi dUsare jIva ko abhayadAna detA hai to usake dharma artha tathA kAma ko abhayadAna detA hai| ataH hatyA se sarvasva haraNa karatA hai, abhayadAna se sarvasva abhayadAna detA hai // 8 // naya kiMci ihaM loe, __jIyA hito jIyANa daiyayaraM / to abhayapayANAzro, - na ya annaM uttamaM dANaM // // isa saMsAra meM jIvoM ko apane jIvana se pyArA anya kucha bhI nahIM haiM / ataH abhayadAna se uttama anya koI dUsarA dAna nahIM hai // 8 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 ] sArasamuccaya kulakam so dAyA so tavasI, so ya suhI paMDizro yaso cev|| jo savva sukkhabIyaM, jIvadayaM kuNai khaMti ca // 10 // vahI dAnI hai, vahI tapasvI hai| vahI sukhI hai tathA vahI paNDita hai jo sarva sukhoM kA bIja samAna jIvadayA tathA kSamA dhAraNa karatA hai, dayA tathA kSamA vinA dAna tapa aura sukha evaM pANDitya kucha bhI upakAra kara nahIM sakate // 10 // kiM paDhieNa sueNa va, vakkhANieNa kAI kira teNa / jattha na najai eyaM, parasta pIDA na kAyavvA // 11 // usa adhyayana, zruta tathA vyAkhyAna kA kyA mUlya hai ? jisameM 'parapIr3A na karo' yaha jAnane ko nahIM milA arthAta-- dayA binA saba niSphala hai // 11 // jo paharai jIvANaM, paharai so attaNo sriirNmi|
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam pANa veriyo sI, dukkhasaharasANa zrAbhAgI // 12 // jo anya jIvoM para prahAra karatA hai / vastutaH vaha svayaM para hI prahAra karatA hai, dUsaroM ko mArane vAlA svayaM kI AtmA kA haMtA hI hai / kyoMki dUsaroM ko mArane se svayaM hajAroM duHkhoM kA bhAgI banatA hai / / 12 / / jaM kANA khujjA vAmaNA ya, taha ceva rUvaparihINA / uppajjaMti zrahannA, bhogehiM vivajjiyA purisA // 13 // saMsAra meM jo kANe, kubar3e yA vAmana rUpahIna utpanna hote haiM tathA daridrI paidA hote haiM, tathA anya hajAroM duHkhoM ko bhogane vAlA banatA hai vaha jIva dayA rahita hone kA pApa phala hI hai / tathA ye saba nirdatA ke hI phala hote haiM // 13 // iya jaM pAviti ya, [ 167 duisayAI jahiyayasogajaNyAI / taM jIvadayA viNA, pAvANa viyaMbhiyaM evaM 113811
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam jo bhI saMsAra meM jIvoM ko zoka utpanna karane vAle saiMkar3oM duHkhoM kI prApti hotI hai vaha saba jIvadayA hIna hone para hI prApta hotA hai pUrva meM kiye hue pApoM kA hI pariNAma hai // 14 // jaM nAma kiMci dukkhaM, nAratiriyANa taha ya maNuyANaM / taM savvaM pAveNaM, tamhA pAvaM vivajjeha // 15 // nArakI tiryazca tathA manuSya jo bhI duHkha prApta karate haiM, vaha saba pApa kA hI kAraNa hai| ataH pApa kA tyAga karo // 15 // sayaNe dhaNe ya taha, pariyaNe ya jo kuNai sAsayA buddhii| aNudhAvaMti kuDheNaM, rogA ya jarA ya maccU ya // 16 // svajana, parivAra tathA dhana meM yaha zAzvat buddhi 'ye saba hamezA raheMge' rakhatA hai usake pIche roga, jarA tathA mRtyu usa prakAra se par3e rahate haiM jaise cora ke pIche sipAhI, Akhira use daboca hI lete haiM // 16 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam [ 166 narae jiya ! dussaha veyaNAu, pattAu jAyo pa(ta)I mUDha ! jai tAzro sarasi inhi, bhattaM pi na rucae tujma // 17 // ___ he mUDha jIva ! jo duHkha tUne naraka meM bhugate haiM unako yadi yAda kareM to bhojana bhI nahIM kara sakatA / arthAt bhAvI karma duHkhoM kI yAda Aja ke jIvana ko bhI vyAkula kara detI hai // 17 // acchaMtu tAvanirayA, jaM dukkhaM gamavAsamajhami / pataM tu veyaNijja, taM saMpai tujha vIsariyaM // 18 // are ! naraka kI bAta to choDa, isa jIvana meM bhI garbhavAsa meM jo tUne AzAtAvedanIya duHkha bhugate haiM jo tU aba bhUla gayA hai ve yadi yAda kare to phira tU pApa karane kA nAma bhI choDa degA / / 18 / / bhamiUNa bhavaggahaNe, dukkhANi ya pAviUNa vivihaaii|
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 ] sArasamuccaya kulakam labbhai mANusajamma, zraNegabhavakoDi dullabhaM // 16 // isa prakAra saMsAra rUpI aTavI meM bhramaNa karatA huA jIva vividha jAtiyoM meM duHkhoM ko bhogatA huA aneka karoDoM bhavoM ke pazcAt manuSya yoni meM janma dhAraNa karatA hai // 16 // tatthaviya kei gambhe, maraMti bAlattaNaMmi taarunne| anne puNa aMdhalayA, jAvajIvaM duhaM tesi||20|| usameM bhI koI to garbha meM hI mara jAtA hai, koI janma ke pazcAt bAlyAvasthA meM hI naSTa ho jAtA hai, koI tAruNya meM tathA koI jIvana bhara andhA hotA huA duHkha bhogatA hai| 20 // annapuNa koDhiyayA, khayavAhIsahiyapaMgubhUyA y| dAride NabhibhUyA, parakammakarA narA bahave // 21 // to koI kuSTa rogI, koI kSaya rogI, koI paMgu, koI daridrI tathA koI jIvana bhara gulAmI karatA huA sar3atA rahatA hai| manuSya yoni meM dharma karane kI kSamatA bhI puNya se hI prApta hotI hai // 21 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam [ 171 je ceva joNi lakkha, bhamiyavvA puNa vi jIva ! sNsaare| lahiUNa mANusattaM, jaM kuNasi na ujjamaM dhamme // 22 // isa prakAra dharma sAmagrI prApta karanA ati durlabha hai| ataH manuSya bhava meM Ane para bhI dharma meM udyama nahIM kareM to phira he jIva ! isI saMsAra meM caurAsI lAkha jIvA yoni meM paribhramaNa taiyAra hai // 22 // iya jAva na cukkasi, erisassa khaNabhaMgurassa dehss| jIvadayAuvautto, to kuNa jiNadesiyaM dhammaM // 23 // ___ataH he jIva ! jaba taka isa kSaNabhaMgura zarIra se tU mukta nahIM huA hai taba taka jIvadayA meM upayogI bana kara jIvana ko jinabhASita dharma meM jina bhakti meM arpita kara // 23 // kammaM dukkhasaruvaM, dukkhANuhavaM ca dukkhaheuM ca / kammAyatto jIvo, na sukkhalesaM pi pAugAi // 24 // jIvana meM karma duHkha svarUpa hai, bhaviSya meM duHkha utpanna karane vAlA hI hai, aise karma ke AdhIna he jIva ! tU sukha kI anubhUti nahIM prApta kara sakatA hai / / 24 / /
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 ] jaha vA eso deho, vAhIhiM hiDiyo dudaM lahai / taha kammavAhidhattho, jIvo vibhave duhaM lahai sArasamuccaya kulakam // 25 // jaise vyAdhi se grasita zarIra kaisA duHkhI hotA hai vaise hI karma ke pAza meM jIva bhI duHkhI hotA hai / / 25 / / nAyaMti zrapacchAyo, vAhiyo jahA zrapacchanirayassa / saMbhavai kammavuDDI, taha pAvA'pacchanirayassa // 26 // jaise apathya bhojana ke sevana se rogI ko roga baDha jAtA hai usI prakAra apathya rUpI pApa meM nirata karma rogI jIva ko pApa bhI karma rUpI roga meM vRddhi karate haiM / / 26 / / igo kammarika, kayAvayAro ya niyasarI rattho / esa uvikkhijjato, vAhi vva vidyAsae paM 112011
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam [ 173 jisane bhayaMkara apakAra kiyA hai tumhArA aisA karma zatru atyanta balavAna hai| isakI upekSA karane se jaise vyAdhi zarIra ko naSTa karatI hai vaise yaha bhI AtmA kA ahita karatA hai // 27 // mAkuNaha gayanimolaM, kammavighAyaMmi kiM na ujamaha / lakSNa maNuyajamma, mA hAraha zraliyamohahayA // 28 // he jIva ! karma ko naSTa karane meM tU parizrama kyoM nahIM karatA hai, isake sAtha hAthI kI taraha AMkhamicaunI mata khela / mithyA moha meM bhramita tU uttama manuSya janma pAkara bhI hAra mata // 28 // zraccaMta vivajAsiya maiNo prmtthdukkhruuvesu| saMsArasuhalavesu, ___ mA kuNaha khaNaM pi paDibaMdhaM // 2 // AtmA ke svabhAva se atyanta ulaTI buddhi vAle jIvoM ko paramArtha se saMsAra ke duHkhasvarUpa sukhoM meM kSaNa bhara bhI pratibandhita mata kara // 29 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam - 174 ] kiM sumiNadiTTaparamattha-- sunnavatthussa karahu paDibaMdhaM ? / savvaM pi khaNimameyaM, vihaDissai pecchamANANa // 30 // paramArtha se zUnya svapnadRSTa vastuoM kA prativandha kyoM karatA hai, dhana zarIrAdi kSaNika sukha hai / dekhate hI dekhate naSTa ho jAte haiM // 30 // saMtami jiNudiTaThe, kammakkhayakAraNe uvAyaMmi / appAyattaMmi na ki, tahiTThabhayA samujjeha // 31 // jinopadiSTa karmakSaya upAya AtmA se kara sakatA hai phira karmoM kA bhaya pratyakSa sAmane dRSTigata hai phira bhI tU upAya ko upayoga meM nahIM le rahA hai kitanA mUDha hai 1 / 31 / jaha rogI koi naro, aidusahavAhiveyaNA duhiyo| tad duhanimvinnamaNo, rogaharaM vejamanisai // 32 // __ jaise ki ati duHsaha roga kI vedanA se duHkhI rogI manuSya duHkha se parezAna hokara roga ko miTAne vAle vaidya ko dRDhatA hai vaise hI tU bhI prayatna kara // 32 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam [ 175 to paDivanai kiriyaM, suveja bhaNiyaM vivajai apcchN| tucchannapacchabhoi, isI suvasaMtavAhiduho // 33 // phira vaha uttama vaidya kI cikitsA ko grahaNa karatA hai, apatthya choDatA hai, tathA tuccha supAcyAna pathya grahaNa karatA hai tava roga zanaiH zanaiH manda hotA jAtA hai vaise hI tU bhI karma ke roga meM bhI pathya nigraha kA pAlana kara // 33 // vavagayarogAyaMko. sNpttaa''roggsokkhsNtuttttho| bahu mannei suveja, ahiNaM dei veja kiriyaM ca // 34 // Akhira vaha rogI sampUrNa zAnti prApta karatA hai tathA prApta Arogya sukha se saMtuSTa hotA hai / isake sAtha hI usa vaidya kA bahuta sammAna karatA hai / apane Azrita anya rogiyoM ko bhI usa vaidya se parAmarSa hetu upadeza detA hai // 34 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___176 ] sArasamuccaya kulakam taha kammavAhigahiyo, jmmnnmrnnaauinnbhudukkho| tatto nimvinnamaNo, paramaguruM tayaNu anisai // 35 // ___ usI prakAra karma vyAdhiyoM se grasta janma-maraNa se duHkhI jIva bhI usake pazcAt vItarAgadeva yA usake mArga ko samajhAne vAle sadguruoM ko khojatA hai // 35 // laddhaMmi guru mi to, tvvynnviseskyshrnnudvaanno| paDivajai pavajja, pamAyaparivajaNavisuddhaM . // 36 // isa prakAra se zreSTha guruoM ke prApta hone para unake vacanoM se savizeSa anuSThAna dAnAdi kriyAoM se yukya pramAda ke parihAra pUrvaka apramatta dIkSA ko grahaNa karatA hai // 36 // nANAvihatavanirazro, suvisuddhA sArabhikkhabhoi y|
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccaya kulakam __ [177 savattha appaDibaddho. sayagAisa makavAmoho // 37 // evaM aneka vAdyAbhyaMtara tapa meM rakta bayAlIsa doSoM se vizuddha asAra bhikSA kA bhojana karatA huA sarvatra apratibaddha svajanAdi se mohamukta hokaraemAi guruvaiTaThaM, zraNuTThamANo visuddhamuNikiriyaM / mubai nisaMdiddhaM, cirasaMciya kammavAdIhiM // 38 // gurupadiSTa sAdhu kriyA ko Acarita karatA huA, nizcaya hI cirakAla se baMdhita karma vyAdhi se mukta banatA hai / tathA karmamala se nirmala bana moca ko prApta karatA hai // 38 // // iti zrI sArasamuccaya kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriyAvahi kulakam [ 16 ] // atha iriyAvahi kulakam // namavi siri vaddhamANassa paya paMkayaM, bhavi ali ji bhamaragaNa nicca pariseviyaM / cauragai jIva jogINa khAmaNa kae, bhaNimukulayaM zrahaM nisuNiyaM jaha sue || 1 | 178 ] bhavya jIvo rUpI bhramaroM se sevita zrI mahAvIra prabhu ke caraNa kamaloM ko namaskAra karake cAra gatimaya jIvAyoniyoM se kSamA mAMgane hetu jaise maiMne siddhAnta meM sunA hai vaisA hI kahatA hUM // 1 // nArayANaM jiyA sattanarapubbhavA, pa japajjattabheehiM jaudusadhuvA / puDhavipateyavAuvaNassaINaM tathA, paMca te suhumathUlA ya dasa huMtayA // 2 // sapta naraka pRthvioM meM utpanna naraka jIvoM ke sAta prakAra hai, usake sAta paryAptA aura sAta aparyAptA mila kara kula caudaha bheda hote hai / tathA tiryaJca meM pRthvIkAya appakAya,
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriyAvahi kulakam [ 179 teukAya, vAukAya aura sAdhAraNa vanaspatikAya ina pAMca bhedoM ke pAMca sUkSma aura pAMca bAdara donoM mila kara dasa bheda hote haiM // 3 // apajapajattabheehiM vIsaMbhave, __ apajapajattapatteyavaNassai duve / eva megidizrA vIsa do juttayA, apajapajabidi teiMdi cauridiyA // 3 // ina daza ke aparyAptA aura paryAptA isa prakAra do do prakAra ginate hue bIsa bheda hue, uparAMta pratyeka vanaspati ke aparyApta tathA paryApta do bheda hote haiM / isa prakAra ekindriya ke kula bAisa bheda hote haiN| atirikta isake paryAptA tathA aparyAptA, doindriya teindriya aura caurindriya milakara vikalendriya ke chaH bheda hue // 3 // nIra thala kherA uraga parisappayA, bhujaga parisappa sanni'sanni paMcidiyA / dasavi te paja apajatta vIsaM kayA, tiriya savve'DayAlIsa bheyA mayA // 4 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 ] iriyAvahi kulakam punaH saMjJI paMcendriya aura asaMjJI paMcendriya ina pratyeka ke jalacara, sthalacara, khecara, uraH parisarpa aura bhujaparisarpa isa prakAra pAMca pAMca bheda hone se dasa bheda hote haiM / isake phira paryAptA aura aparyAptA ginate haiM to bIsa bheda hote haiM, isa prakAra saba milakara tiryaJca ke aDatAlIsa bheda hote haiM | 4 | paMcadasa kammabhUmI ya suvisAlayA, tIsa kammabhUmI ya suhakArayA / taMtaraddIva taha pavara chapparANayaM, miliya saya mahiya megeNa naTaThAyAM ||5|| suvizAla pandraha karma bhUmioM, sukhavAlI tIsa akarmabhUmioM, tathA chappanna aMtaradvIpa isa prakAra manuSya ko utpanna hone ke kula eka sau eka sthAna hai // 5 // tattha zrapajattapajjattanaraganbhayA, vaMtapittAi zrasannipajattayA / miliya savve vitaM tisaya tiuttarA, maNuyajammammi iya huMti vivihattarA // 6 // vahAM para paryAptA tathA aparyApta bheda se do bheda vAle manuSya hote haiN| usake 202 bheda aura unake vamana garbhaja
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriyAvahi kulakam - - - pittAdi (caudaha sthAnoM meM ) utpanna hote hue aparyAptA saMmRrchima manuSyoM kA 1.1 isa prakAra manuSya janma meM 303 meda hote haiM // 5 // bhavaNavaideva dasa panara parammiyA, jaMbhagA dasa ya taha sola vNtrgyaa| cara thirA joisA caMda sUrA gahA, / taha ya nakkhatta tArA ya dasa bhAvahA // 7 // devoM meM bhavanapati devoM ke dasa, paramAdhArmika ke pandraha, tiryaga jaMbhaka ke dasa tathA vyantara ke solaha aura candra, sUrya, graha nakSatra aura tArA ye pAMca cara aura pAMca sthira milakara kAntimAna jyotiSa ke dasa bheda hote haiM // 7 // kibbisA tigiNa sura bAra vemANiyA, bheya nava nava ya gaMvija logNtiyaa| paMca zrANuttarA sukhasa, te juyA, egahINaM sayaM devadevI juzrA // // evaM kilbiSI deva ke tIna meda, bAraha bheda vaimAnika ke, nau greveyaka ke, nau lokAnti ke, pAMca anuttara ke, ye saba
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ .182 ] iriyAvahi kulakam ginate hue deva devioM sahita navANu bheda devoM ke hote haiM // 8 // apajapajjattabheehiM sayaTThANuyA, bhavaNavaNa joi vebhANiyA miliyaa| ahizra tesaTTI savi huMti te paNAsayA, abhihayApaya dasaya guNi pra jAyA tyaa||1|| ina nabbANu ke paryApmA aura aparyAptA do do ginate hue bhuvanapati, vyantara, jyotiSa aura vaimAnika ina cAroM ke milakara aTThANu bheda hote haiM isa prakAra 14+48+3. +198- 563 bheda narakAdi cAroM gatiyoM ke jIvoM ke hue, unheM abhihayAdika daza daza padoM se ginate huepaMca sahasA chatya bheya tIsAhiyA, rAgadosehi te sahasa egaarsaa| dusayasaTThI ti maNakyaNakAe puNo, saha satettIsa sayasatta asiI ghaNo // 10 // pAMca hajAra chasau tIsa bheda hue, unheM rAga aura dveSa se guNA karate hue gyAraha hajAra do sau sATha bheda kula hue,
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriyAvahi kulakam [ 163 unheM mana vacana tathA kAyA se guNA karane para taitIsa hajAra sAta sau assI bheda hue // 10 // karaNa kAraNaaNumaIi saMjoDiyA, egalakha sahasaiga tisaya cAlIsayA / kAlati gaNiya tigalakkha cau sahasayA, vIsahitra iriyamicchAmidukkaDapayA // 11 // ., punaH unheM karanA, karAnA tathA anumodanAH ina tInoM se guNA karane para eka lAkha eka hajAra tIna sau cAlIsa bheda hue, unheM tIna kAloM se punaH guNA karane para tIna lAkha cAra hajAra aura bIsa bheda hue una pratyeka ko 'micchAmi dukkaDa' dene se iriyAvahi ke micchAmi dukkaDaM ke utane hI sthAna hue // 11 // iNi pari cauragai mAhiM je jIvayA, kammaparipAki navanaviya joNIThiyA / tAha savvAha kara kariya sira uppare, demi micchAmi dukkaDa bahu bahu pare // 12 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184] iriyAvahi kulakam isa pramANa se apane apane karma vipAka ke anusAra naI naI yoniyoM meM cAroM gatioM meM jIva bhramaNa kara rahA hai| una sabako maiM mastaka nata hAtha jor3a kara anekAneka vAra 'micchAmi dukaDaM' detA hU~ // 12 // izra jizra vivihappari micchAmi dukkaDi, karihi ji bhavizra suThaThumaNA / ti chidiya bhavaduhaM pAmizra surasuI, siddhi nayarisuhaM lahai ghaNaM // 13 // isa prakAra se vividha prakAra ke jIvoM ke prati jo bhAvika zuddha mana vacana aura kAyA se "micchAmi dukkaDaM" karatA hai, vaha saMsAra ke duHkha kATakara bIca meM devoM ke sukhoM ko prApta kara antima meM mokSa kA ananta sukha prApta karatA hai // 13 // noTa:-anya granthoM meM ye 304020 ko cha sAkSI se guNA karane para 1834120 prakAra se bhI 'micchAmi dukkaDaM' hotA hai aisA nirdeza hai| // iti zrI iriyAvahi kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ varAgya kulakam [ 185 va vairAgya kulakam // hindI saralArtha yuktam / arthakartA-prAcArya zrImadvijayasuzIlasUriH jamma--jarA-maraNajale, naannaavihvaahijlyraainne| bhavasAyare asAre, dullaho khalu mANuso jmmo||1|| artha-janma jarA (vRddhAvasthA) aura maraNarupa jalavAle tathA vividha prakAra ke vyAdhirUpa jalacara jIvoM se bhare hue isa asAra saMsAra rupa sAgara meM manuSya-mAnava janma kI prApti avazya durlabha hai // 1 // tammi vi pAyariyakhittaM, jAi--kula-ruva--saMpayAuya / ciMtAmaNisArittho, dullaho dhammo ya jinnbhnniyo||2|| artha-usameM ( manuSya janma meM) bhI AryakSetra, uttama jAti, uttama kula, uttama rupa aura sampadA prApta hone para bhI cintA maNiratna samAna jinabhASita dharma (jaina dharma) milanA durlabha hai // 2 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 ] vairAgya kulakam bhavakoDisayehiM, parahiDiuNa suvisudbhpunnjoenn| ittiyamittA saMpai, sAmaggI pAviyA jIva ! // 3 // artha-he jIva ! saiMkaDo kroDo bhavoM taka saMsAra meM egbhrimaNa karane ke pazcAt atyanta vizuddha puNya ke yoga se itanI samasta sAmagrI aba tuma ko prApta huI hai // 3 // ruvamasAsayameyaM, vijjulayAcaMcalaM jae jIyaM / saMjhANurAgasarisaM, khaNaramaNIyaM ca tArunnam // 4 // artha--yaha rupa azAzvata-vinAzamAna hai, vizva meM bijalI ke camakAra jaisA jIvana caMcala hai aura sandhyA samaya ke AkAza ke raMga jaisI kSaNabhara ramaNIya yuvAnI hai // 4 // gayakannacaMcalAyo, lacchIyo tiyscaausaaricchN| visayasuhaM jIvANaM, bujhasu re jIva ! mA mujha // 5 // ____ artha-hAthI ke kAna jaisI lakSmI caMcala hai, indradhanuSya ke jaisA jIvoM kA indriyajanya viSaya sukha hai, isaliye he jIva ! vodha pAma aura ciMtita na ho // 5 // kiMpAkaphalasamANA, visayA hAlAhalovamA paavaa| muhamuharattaNasArA, pariNAme dAraNasahAvA // 6 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgya kulakam [ 187 artha-viSayoM kiMpAkavRkSa ke phala ke samAna haiM, halAhala [viSa-jhera ] jaise haiM, pApakArI haiM, muhUrta mAtra sundara aura pariNAme dAruNa svabhAva vAle haiM // 6 // bhuttA ya divvabhogA, suresu asuresu tahaya maNuesu / na yajIva ! tujha tittI, jalaNassa va kaTThaniyarehi // 7 // artha:-sura aura asura loka meM, tathA manuSya bhava meM divya bhogo bhogavane para bhI, he jIva ! kASTa se jaise agni tRpta nahIM hotI hai vaise hI tumako bhI bhogoM se tRpti nahIM hotI haiM // 7 // jaha saMjhAe sauNANaM, saMgamo jaha pahe ya pahiyANaM / sayaNANaM saMjogo, taheva khaNabhaMguro jIva ! // 8 // artha- jaise sandhyA kAla meM pakSIoM kA milana aura musApharI meM musApharoM kA samAgama kSaNabhaMgura hotA hai, vaise he jIva ! svajana kuTumbIjanoM kA samAgama bhI kSaNika hotA hai aisA samaja // 8 // piya mAibhAibhaiNI, bhajAputtataNe vi savvevi / sattA aNaMtavAraM, jAyA savvesi jIvANaM // 1 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ] vairAgya kulakam artha-pitA, mAtA, bandhu, bahana, patnI aura putra rUpe sarva jIvoM ko sarva jIvoM ke sAtha anaMtIvAra sambandha huA hai // 6 // tA tesiM paDibaMdha, uvariM mA taM karesu re jIva ! / paDibaMdhaM kugAmANo, ihayaM ciya dukkhiyo bhmisi||10|| artha--isaliye he jIva ! unhoM meM pratibandha (rAga) na kara, jo unhoM kI sAtha prativandha (rAga) karegA to tu idhara bhI duHkhI ho jAyagA / / 10 / / jAyA taruNI zrAbharaNavajiyA, pADhiyo na me tnnyo| dhUyA no pariNIyA, bhaiNI no bhattaNo gmiyaa| 11 / ____ artha--merI patnI AbharaNa-AbhUSaNa binA kI hai, maiMne putra ko abhI taka paDhAyA nahIM hai, putrI kI zAdI kI nahIM hai, bahina apane pati ke ghara jAtI nahIM hai / / 11 / / thovo vihavo saMpai, vaTTai ya riNaM bahuvvezro gehe| evaM citAsaMtAvadubhiyo duHkhamaNuhavasi [yugmN]|12| ___ artha-dhana alpa hai, abhI zira para devA ho gayA hai, gRha meM ati udvega-kleza cala rahA hai, aisI cintA santApa se duHkhI ho kara tu duHkha kA anubhava karatA hai / / 12 / /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ varAgya kulakam [ 189 kAUvi pAvAIM, jo tyo saMciyo tae jIva ! / so tesiM sayaNANaM, savvesiM hoi upayogo // 13 // artha-- he jIva ! pApa dvArA jo dhana tumane ekatra kiyA hai, vaha dhana sarva svajanoM ko upayogI hotA hai // 13 // jaM puNa asurha kammaM, ikkuciya jIva ! taMsamaguhavasi / naya te sayaNA saraNaM, kugai gacchamANassa // 14 // artha- he jIva ! vaha dhana kA saMcaya karane meM ekatra kiye hue pApa kA duHkharUpa anubhava tumako akele ko ho karanA par3egA / durgati meM jAtA huA tumako tere svajanoM zaraNa dene vAle nahIM hoMge || 14 // koheNaM mANeNaM, mAyA lobheNaM rAgadosehiM / bhavaraMgo suiraM, naDuvva naccAvizra taM si // 15 // artha - krodha, mAna, mAyA lobha, rAga aura dveSa ina saboM ne isa bhavamaNDapa meM dIrghakAla paryanta naTa kI mAphika tumako nacAyA huA hai / / 15 / / paMcehiM iMdiehiM, maNavayaka ehiM duTujogehiM / bahuso dAruNaruvaM duHkhaM pattaM tae jIva ! // 16 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgya kulakam 160 ] artha - he jIva ! unmArga meM gamana karanevAlI aisI pAMcoM indriyoM ke viSayoM se aura mana, vacana tathA kAyA kA duSTa yogoM se punaH punaH vaha dAruNa duHkha prApta kiyA hai // 16 // tA ennA uNaM, saMsArasAyaraM tumaM jIva ! | sayala suhakAraNammi, jiNadhamme zrAyaraM kusu // 17 // artha - isaliye he jIva ! isa saMsAra sAgara ke svarUpa ko jAnakara, samasta sukha ke kAraNa bhUta jinadharma meM Adara kara | 17| jAva na iMdiyahANI, jAva na jara rakkhasI parippharai / jAva na roga viyArA, jAva na maccu samulliyai / 18 / artha - jaba taka indriyoM kI hAnI huI nahIM hai arthAta nukazAna pahuMcA nahIM hai, jaba taka vRddhAvasthA rUpI rAkSasI sphUrAyamAna huI nahIM hai, jaba taka roga kA vikAra huA nahIM hai aura jaba taka mRtyu- maraNa samIpa meM AyA nahIM hai // 18 // jaha gehammi palite, kUvaM khaNiyaM na sakai ko vi| taha saMpatte maraNe, dhammo kaha kIrae jIva ! // 11 // artha - jaise gRha meM agni (Aga) lagate samaya kUpa khodA nahIM jAtA, vaise mRtyu-maraNa prApta hote samaya he jIva ! dharma kisa taraha ho sakatA ? arthAt nahIM ho sakatA // 16 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgya kulakam [ 161 - pattammi maraNasamae,Dajjhami so aggiNA tumaM jIva ! vaggurapaDiyo va matro, saMvaTTamiu jahavi pkkhii|20|| ___ artha-jAla meM par3A huA saMvartamRgapakSI jaise mRtyu pA gayA vaise he jIva ? manyu samaya Ane para tUM zoka rUpI agni se jalatA hai duHkhI hotA hai // 20 // tA jIva ! saMpayaM ciya, jiNadhamme ujamaM tumaM kunnsu| mA cintAmaNisammaM, maNuyattaM nipphalaM gesu // 21 // artha-isaliye he jIva! ava tU jinadharma meM udyama kara, cintAmaNiratna ke jaisA manuSya bhava niSphala na gumA // 21 // tA mA kuNasu kasAe, iMdiyavasago ya mA tumaM hosu| deviMda sAhumahiyaM, sivasukkhaM jeNa pAvAhisi // 22 // artha-isaliye [ he jIva!] tUM kaSAyoM ko mata kara aura indriyoM ke vaza nahIM honA, jisase devendroM se aura sAdhuoM se pUjita aisA mokSa sukha ko tU pAyegA // 22 // // iti zrI vairAgya kulakasya hindI saralArthaH samAptaH //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 ] vairAgyaraMga kulakam zratha vairAgyaraMga kulakam [ hindI saralArtha yuktam ] mUlakartA - zrI indranandI nAmaka guroH ziSyaH / zrarthakarttA - zrAcArya zrImad vijaya suzIlasUriH / Xin paNamiya samalajiziMde, nizragurucalaNe va maharisi savve veraggabhAva jAyaM, bhAvaNakulayaM lihemi zrahaM // 1 // artha - sarva jinezvaroM ko namaskara karake tathA apane guru ke caraNa kamala ko aura sabhI mahapiMoM ko bhI namaskAra kara ke vairAgya bhAva ko utpanna karane vAle isa 'bhAvanA kulaka' ko maiM likhatA hUM - arthAt meM racanA karatA hU~ // 1 // jIvANa hoi iTTa sukhaM mukhaM vizra taM natthi / jai zratthi kimavitA puNa niccaM veraggarasiyAkhaM // 2 // artha - prANI mAtra ko sukha ISTa hai, kintu vaha ( sukha ) mokSa ke atirikta anya nahIM hai aura ( saMsAra meM ) jo kucha bhI sukha hai to vaha nirantara vairAgya ke rasika jIvoM ko hI hai ( anya ko nahIM ) || 2 |
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ varAgyaraMga kulakam [ 163 tamahA rAgamahAyava - tavieNa zraIva sevizravvamiNaM / taduvasamakae sIyala vimalaveraggaraMga jalaM // 3 // artha - ataH rAgarUpI mahAna Atapa dhUpa se jalate hue tapta jIvoM ko isa tApa ke upazama ke liye isa zItala evaM nirmala vairAgya rUpa jala kA sevana karanA cAhiye || 3 || veraggajalanimaggA ciThThati jiyA sayAvi je tesiM / vammahadaha gAu bhayaM thovaMpi na hujja kaiyAvi ||4|| artha - vairAgyarUpI jala meM nirantara nimajjita rahate hai unheM kAmAgni kA alpamAtra bhI bhaya kadApi nahIM rahatA ||4|| bahuviha visayapivAsA- naisaMgamavaDDamAgarAga jalaM / kuvikappanakacakkAi- duTujalayara gaNAinnaM // 5 // pajjali bhayavADava - vibhIsaNaM nai pumaM mahasi tarijaM / tArurANa sAyaraM tA zraruha veragArapoyaM // 6 // artha - atyanta viSaya pipAsArUpI nadiyoM ke saMgama se vRddhi pAte hue rAga rUpI jalavAle, kuvikalpa rUpa nakracakrAdi duSTa jalacara jIvoM ke samUha se vyApta tathA prajvalita kAmAgnirUpa vaDavAgni se yukta ati bhayaMkara yauvanAvasthA rUpa sAgara ko pAra karane ke liye he puruSa 1 tU vairAgya rUpa pravahaNa para AruDha thA / / 5-6 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 ] vairAgyaraMga kulakam veraggaturaMgaM caDiyo, pAvesi sivapuraM jhatti / jai kuja bhAvaNagaI-prabhAso tassa puvakayo // 7 // ____ artha-vairAgyarUpI zreSTha azvapara caDhakara tU zivapura zIghra pahU~ca sakatA hai, kintu tumhAre dvArA bhAvanAgati kA pUrvAbhyAsa kiyA huA hogA tabhI yaha saMbhava hai // 7 // veragga bhAvaNAe bhAviacittANa hoi jaM sukhaM / taM neva devaloe devANaM saiMdagANaMpi // 8 // artha-vairAgya kI bhAvanA se yukta cittavAle ko jo sukha hotA hai vaha devaloka meM indrasahita devoM ko bhI nahIM hotA // 8 // tA maNavaMcchivi arnnkppdumkaamkubhsaaricchN| mA mucasu veraggaM khaNamavi niacittaraMjaNayaM // 1 // ___artha-ataH manovAMchita sukha ko dene vAle kalpavRkSa aura kAmakubha ke samAna svayaM citta kA raMjana karane vAle isa vairAgya kA tU sevana kara // 3 // paNizraparivajaNa pasu-itthIpaMDagavivajiyA vshii| sajjhAyajhANajogo, havaMti veraggabIyAI // 10 // ___ artha-pravIta (snigdha) bhojana tyAga, pazu strI aura napuMsaka vasatI ko choDanA, sajjhAya dhyAna ke yoga ko karanA yahI vairAgya ke bIja hai / / 10 / /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 165 tamhA parimilUhAhAreNa samayabhAviyamaNaM / hoUNa itthiyAo, dUreNaM vajivvA // 11 // vairAgyaraMga kulakam artha - ataH parimita AhAra vAle, samaya ke anusAra mana se striyoM se dUra rahanA cAhiye tathA unake vyavahAra hAva bhAva meM rata kabhI bhI na rahanA cAhiye || 11 || jamhA maNeNa zrarANaM, ciMtaMti bhAMti zrannameva puNo / vAyAe kAraNa ya tAyo annaM citra kuAMti // 12 // artha - striyAM mana se anya ko yAda karatI hai, cintana anya kA karatI hai aura mano vinoda pUrNa anya se karatI hai / kattha vi asaccarosaM, daMseMti kahiM ci aliyaratosaM / kassa videti josaM helAi bhagAMti puNa mosaM | 13 | artha - strI kisI para atyanta roSa dikhAtI hai, kisI para atyanta toSa dikhAtI hai, kisI ko doSa detI hai aura khela khela meM hI asatya bola detI hai || 13|| kattha vikuti hAvaM, kattha vi payaDaMti niyahizrayabhAvaM / valova pAvaM, pasavaMti kuNaMti maNAvaM // 14 // artha- strI kisI ke sAtha hAvabhAva karatI hai, kisI ke sAtha apane hRdaya kA bhAva prakaTa karatI hai, jo dRSTi mAtra se hI pApa prasavinI hai tathA manotApa utpanna karane vAlI hai || 14 ||
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 ] _ varAgyaraMga kulakam keNavi kuNaMti hAsaM, kassa vi vayaNe hi sukyninnaasN| virayaMti nehapAsa, kattha vi daMseti puNa tAsaM // 15 // ___ artha-kisI ke sAtha hAsya karatI hai aura sukRtoM ko vacanoM dvArA naSTa karatI hai, sneharUpI pAza meM jakaDatI hai tathA kisI ko vakra moha se trAsa detI hai / / 15 / / kattha vi divinivesaM, kuNaMti kattha vi ubhaDaM vesN| katya vi nikaraphAsaM,kareMti tAyo mynnvaasN||16|| artha-kisI ke sAtha dRSTi vibhrama utpanna karatI hai, kisI ke sAtha rahakara udbhaTa veza ko dhAraNa karatI hai arthAt veza vinyAla se mohita karatI hai tathA kisI ke sAtha apanA hasta kA sparza janya kAmotpAda utpanna karatI hai / / 16 / / ia tAsi ciTAyo, caMcala cittANa huMti gogvihaa| ikAe jIhAe tAkaha kahiuM mae sakA // 17 // artha-isa prakAra strI kI ceSTAyeM caMcala cittavAlI hone se aneka prakAra kI hotI haiM, usakA maiM eka hI jihA dvArA kahane ke liye kisa taraha zaktivanta ho sakU~ ? / / 17 / / ahavA visamA visayA cavalA pAeNa ithiyo huti| mAlliyAya teNa ya ciTThati aNegahA evaM / / 18 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ varAgyaraga kulakam [ 197 artha--athavA viSayoM viSama hai tathA striyAM prAyaH karake caMcala hotI hai, isaliye tU usakA AliMgana sparza matakara kyoMki yaha aneka ceSTAoM dvArA citta curA letI hai / / 18 / / tA tAsi ko dosA, jai appA hu visaya vimvimuho| tA na hu kIrai tAhiM, vivaso kai prAvi niymenn||11|| artha-kintu isameM strI kA kyA doSa hai ? kyoMki AtmA svayaM viSayoM ke viSa se AkrAnta hotA hai to tU usa AtmA ko hI viSayarUpI viSa se vimukha kr| jisase vaha strIkadApi nizcayapUrvaka tumako aMzamAtra bhI vivaza--paravaza nahIM kara sakatI / / 16 / / je thUla bhaddapamuhA sAhuya sudNsnnaaisitttthivraa| thira cittA tesi kaya kiccA hi aIva thuttIhi // 20 // ___ artha-he bhavya ! sthUlabhadra Adi jaise munioM aura sudarzana Adi jaise zreSThioM (brahmacarya meM) sthira citta vAle anupama ho gaye hai unakI stuti karake kRtakRtya honA cAhie / / 20 / / kevi ya iha kA purisA rujhAe mahiligrAi paaenn| tADijjaMtA vi puNo calaNe laggaMti kAmaMdhA // 21 // artha-saMsAra meM aise bhI kitane hI kApuruSa (kutsita jano) vidyamAna hai jo striyoM ke pAvoM se ThukarAye jAne para
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198] vairAgyaraMga kulakam bhI unakA anunaya vinaya karate haiN| striyoM ke ruSTa hone para bhI unheM yAcanA se prasanna karanA cAhate hai aura kAmAndha hokara unake pAMvoM meM paDate haiM / / 21 / / hu~ti hu nimittamittaM ithIyo dhammavigdhakaraNaMmi / paramatthayo a appA heU, vigdhaM ca dhammassa // 22 // - artha-dharmakArya meM vidhna karane vAlI striyAM haiM yaha to nimitta mAtra hai| vAstava meM paramArtha se to dharma meM vidhna kA hetubhUta AtmA hI hai (AtmA se hI vighna utpanna hote haiN)| appANaM appavase, kuNaMti je tesi tijayamavi vsyN| jesiM na vaso appA te huMti vase tihuNassa // 23 // ____ artha-jo manuSya svayaM kI AtmA ko vaza meM karatA hai vaha tIna loka ko bhI vaza meM karatA hai| jise svayaM kI AtmA vaza meM nahIM hai vaha tIna loka ke vaza meM hai / / 23 // jeNa jiyonizra appA,duggai-duHkhAI teNa jinniyaaii| jeNappA neva jiyo so u jiyo duggai duhehi // 24 // artha-jisane svayaM kI AtmA ko jIta liyA usane durgati ke duHkha ko bhI jIta liyA hai aisA samajhanA cAhiye /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyaraMga kulakam [ 1ee jisane svayaM kI AtmA ko jItA nahIM hai use durgati ke duHkhoM se jItA huA samajhe tathA durgati ko bhogane vAlA samajhe / / 24 / / tApA kAvvo, sAvi visaesa paMcasu viratto / jaha neva bhamai bhIsaNabhavakaMtAre duruttAre || 25 // artha - ataH sadA AtmA ko indriyoM ke viSayoM se virakta rakhanA caahiye| jisase AtmA bhavATavI meM bhaTake nahIM tathA duHkha prApta na kara sake / / 25 / / ramaNIgaNataNakaMcaNamaTTi zramaNi liT DumAiesa sayA / samayA hiyae jesiMtesi ma musu vegaM / / 26 / artha - striyoM ke samUha, tRNa, kaMcana, miTTI, maNi aura patthara Adi padArthoM meM sarvadA jisake hRdaya meM samabhAva rahatA hai usake mana meM vairAgya rahatA hai aisA samajha || 26 / / samayA zramiaraseNaM, jasma maNo bhAvi sayA hujjA | tassama iyaM neva duhaM hujja kaiAvi ||27|| artha- samatA rUpI amRta ke rasa dvArA jisakA mana sadA bhAvita rahatA hai usake mana meM arati ko utpanna karane vAle duHkha kabhI utpanna nahIM hote / / 27 / /
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20.] vairAgyaraMga kulakam samayAvarasuradhezU , khelai lIlAi jassa mgaasynne| so sayalavaMchiyAI, pAvai jA sAsayaM ThANaM // 28 // artha-samatArUpI zreSTha kAmadhenu jisake manarUpI sadana meM lIlA pUrvaka khela rahI hai vaha sAre bAMchita yAvat zAzvata sthAna paryanta sukhoM ko prApta karatA hai / / 28 / / veraggaraMgakulayaM, eyaM jo dharai sutta yattha judhe / saMvegabhAviappA, paramasuhaM lahai so jIvo // 26 // artha-yaha 'vairAgyaraMgakulaka' jo manuSya sUtra tathA artha sahita svayaM ke mana meM dhAraNa karatA hai vaha saMvega bhAvI AtmA vAlA jIva parama sukha ko prApta karatA hai // 26 / / tavagaNagayaNadivAyara-sUrIzvaraiMdanaMdisuguruNaM / sIseNa raiameyaM, kulayaM saparoesa kae // 30 // artha-tapagaccharUpa gagana meM sUrya samAna aise zrI indranandI suguru ke ziSya ne yaha kulaka [vairAgyaraMgakulaka] sva-para ke upadeza ke liye racA hai / / 30 / / // iti zrI vairAgyaraMgakulakasya saralArthaH samAptaH //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam [ 201 ra pramAdaparihAra kulakam / hindI saralArtha yukta ] NAMEER AMOURU PASHIKARINAK dukkhe sukhe sayA mohe, amohe jiNasAsaNaM / tesiM kayapaNAmo'haM, saMbohaM appaNo kare // 1 // ___ artha-jisane duHkha meM aura sukha meM, moha meM tathA amoha meM jinazAsana ko svIkAra kiyA hai| usako kiyA hai praNAma jisane aisA maiM samyak prakAra ke bodha ko apanA karatA hUM arthAt svIkAratA hUM // 1 // dasahi cullagAihi, dir3hatehiM kyaaiyo| saMsaraMtA bhave sattA, pArvati maNuyattaNaM // 2 // artha-saMsAra meM paribhramaNa karate hue jIva daza dRSTAMta dvArA durlabha aise manuSyatva ko kadAcit (sadbhAgya ke yoga) prApta karate haiM // 2 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam naratte pAriyaM khittaM, khittevi viulaM kulaM / kulevi uttamA jAI, jAIe svasaMpayA // 3 // rUvevi hu arogattaM, aroge cirajIviyaM / hiyAhiyaM carittANaM, jIvie khalu dullahaM // 4 // ___ artha-manuSvatva prApta hone para bhI AryakSetra milanA durlabha hai, ArakSetra prApta hone para bhI vipula uttama kula milanA durlabha hai, uttama kula prApta hone para bhI uttama jAti milanI durlabha hai, uttama jAti prApta hone para bhI rUpa saMpatti-- paMca indriyoM kI pUrNatA milanI durlabha hai, rUpasaMpatti-paMcaindriyoM kI pUrNatA milane para bhI Arogya kI prApti honI durlabha hai, arogya kI prApti hone para bhI cIrajIvita-dIrgha AyuSyatva kI prApti durlabha hai aura dIrgha AyuSya kI prApti hone para bhI saMyama cAritra se hone vAlA hita yA ahita ko jAnanA durlabha hai // 3-4 // saddhammasavaNaM taMmi, savaNe dhAraNaM thaa| dhAraNe saddahANaM ca, sadahANe vi saMjame // 5 // ___ artha- ukta ye saba prApta hone para bhI dharma kA zravaNa karanA yAne dharma ko sunanA durlabha hai, dharma kA zravaNa hone para bhI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakan [ 203 usakI dhAraNA karanI durlabha hai, dharma kI dhAraNA hone para bhI usakI sadahaNA - zraddhA honI durlabha hai, aura saddahaNA - zraddhA hone para bhI saMyama - cAritra kI prApti durlabha hai // 5 // evaM re jIva dullabhaM vArasaMgANa saMpayaM / saMpayaM pAviUNeha, pamAyo neva jujjae // 6 // artha - - isa taraha he jIva ! ukta kathana kiye hue manuSya janmAdika bAraha prakAra kI sampadA milanI durlabha hai / ve saba milane para bhI pramAda karanA vaha ucita nahIM hai // 6 // jiNidehi, zrahA parivajjiyo / annANaM saMso ceva, micchAnANaM taheva ya ||7|| rAgaddoso maibbhaMso, dhammaMmi ya jogANaM duppaNihANaM, zraTThahA vajjiyavva pamA NAyaro | // 8 // artha - jinezvara -- tIrthakara bhagavantoM ne ATha prakAra kA pramAda tyAga karane kA kahA hai| una ATha prakAra ke pramAdoM ke nAma isa taraha hai (1) ajJAna, (2) saMzaya, (3) mithyAjJAna, (4) rAga, (5) dva eSa, (6) matibhraMza, (7) dharma meM anAdara, aura (8) yoga kA duSpraNidhAna ina AThoM prakAra ke pramAdoM kA tyAga karanA cAhiye // 8 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ] pramAdaparihAra kulakam varaM mahAvisaM bhutaM, varaM aggIpaveseNaM / varaM sattUhi saMvAso, varaM sappehi kAliyaM // 1 // vA dhammami pamAyo jaM, egamuccu ya visAiNA / pamAeNaM gaNaMtANi, jammANi maraNANi y||10|| artha- mahAviSa khAnA acchA, anni meM praveza karanA acchA, zatru ke sAtha rahanA--nivAsa karanA acchA aura sarpadaMza se kAladharma yAne mRtyu pAnA acchA, kintu pramAda karanA acchA nahIM / kAraNa ki--viSayAdika (jhera Adi) ke prayoga dvArA to eka bAra mRtyu hotI hai, lekina pramAda dvArA to anaMtAnta janma-maraNa karanA par3atA hai // 6-10 / / caudasapubbI zrahAragA ya maNanANavIyarAgAvi / hu~ti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiyA // 11 // artha-caudaha pUrvI, AhAraka zarIra kI labdhi vAle, manaH paryavajJAnI aura vItarAga (gyArahameM guNasthAna para pahuMce huye) ye saba pramAda ke paravazapaNA se tadanaMtara cAroM gati meM paribhramaNa- gamana karate haiM / / 11 / /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakan [ 205 saggApavagga maggami, laggaM vi jiNa sAsaNe / saggApavaggamaggaMmi, paDiyA hA pamAeNaM, saMsAre seNiyAiyA || 12 || artha - jinazAsana ( jainazAsana ) meM svarga aura apavarga (mokSa) ke mArga meM lage hue bhI pramAda dvArA zreNika Adi saMsAra meM pratipAta pAye hue hai, vaha kheda kI bAta hai || 12 || soDhAI tikkha (vva) dukkhAI, sArIra mANasANi ya / re jIva ! narae ghore, pamANaM taso ||13|| artha-re jIva ! tumane zArIrika aura mAnasika tIkSNa ( tIvra ) duHkha pramAda dvArA anaMtIvAra ghora naraka meM sahana kiye haiM / / 13 / / dukkhAgalakkhAI, chuhAtanhAiyANi ya / pattANi tiriyatevi, pamAeNaM zraNaMtaso // 14 // artha- - [are jIva ! ] tumane tiyaMcapaNA meM bhI kSudhA - tRSAdika aneka lakSa duHkho anaMtIvAra pramAda dvArA prApta kiye haiM || 14 || roga- soga-viyogAI, re jIva maNuyatta / aNubhUyaM mahAdukkhaM, pamANaM taso ||15||
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 ] pramAdaparihAra kulakam artha - are jIva ! tumane manuSyapaNA meM bhI roga, zoka, aura viyogAdi mahAduHkho pramAda dvArA anantIvAra anubhave hai / / 15 / / kasAyavisayAIyA, bhayAINi suratto / patte pattAIM dukkhAI, pamAeNaM zrAMtaso // 16 // artha - - devapaNA meM kaSAya se, viSaya se bhayAdika prApta hone para bhI tumane anantIvAra duHkhoM ko prApta kiyA hai || 16 jaM saMsAre mahAdukkhaM, jaM mukkhe sukkhamakkhayaM / pArvati pANiNo tattha, pamAyA appamAyo ||17|| artha saMsAra meM jo prANI mahAduHkha aura mokSa meM jo 0 prANI akSaya sukha prApta karatA hai vaha pramAda se aura apramAda se hI prApta karatA hai / arthAt pramAda se duHkha aura apramAda se sukha prApta karatA hai / / 17 / / pattevi suddhasampatte, sattA suttanivattayA / uvauttA jaM na maggaMmi hA pamAtra duraMto // 18 // artha- zuddha samyaktva- samakita prApta hone para bhI zruta ke nirvataka - pravartaka aise jIvoM bhI jo mArga meM upayukta nahIM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam [ 207 rahate haiM, ve hA, iti khede ! duraMta aise pramAda kA hI phala hai / (aise duraMta pramAda ko dhikkAra ho)||18 / / nANaM paThati pAThiti, naannaassthvisaaryaa| bhullaMti te puNo maggaM, hA pamAyo durNto||11|| ___ artha- nAnA prakAra ke zAstra ke vizArada aise paMDitoM anya ko par3hAne vAle aura svayaM paDhane vAle bhI mArga ko bhUla jAte haiM, vaha duraMta aise pramAda kA hI phala hai // 19 / / annesiM diti saMbohaM, nissaMdehaM dyaaluyaa| sayaM mohahayA tahavi, pamAeNaM aNaMtaso // 20 // ___ artha--dayAlu aise manuSyoM dUsare ko niHsaMdeha aise sambodhane yAne upadeza ko dete haiM, to bhI svayaM anantIvAra pramAda dvArA girate haiM / ( isaliye aise pramAda ko dhikkAra ho) // 20 // paMcasayANa majjhami, khaMdagAyarizro tahA / kahaM virAho jAo, pamAeNaM zraNaMtaso // 21 // artha-pAMcaze ziSyo ArAdhaka hone para bhI guru khaMdhaka nAmaka AcArya virAdhaka kyoM huye ? (usakA kAraNa krodha
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] pramAdaparihAra kulakam - rUpa pramAda hI hai ) tasa taraha pramAda dvArA jIva anantIvAra virAdhaka huA hai // 21 // tayAvatthaM ho khaDDu, deveNa pddiboiyo| ajasAdamuNI kaThaThaM, pamAraNaM aNaMtaso // 22 // ___artha--usI avasthA vAle pRthvIkAyAdika nAmavAle kSullakoM ko (bAlakoM ko) vinAza karane vAle aSADhAmuni Arya ko deva ne pratibodha diyA / hA iti khede ! kaSTakArI hakIkata hai ki pramAda dvArA yaha jIva anantIvAra gIratA hai // 22 / / sUrivi mahurAmaMgU, suttapatthadharA thiraM / nagaraniddhamaNe jakkho, pamAeNaM aNaMtaso // 23 // artha-mathurAvAsI maMgu nAma ke AcArya sUtra artha ko dhAraNa karane vAle aura sthira citta vAle hone para bhI nagara kI khAla meM yakSa hue| isa taraha pramAda dvArA anaMtIvAra hotA hai // 23 // jaM harisavisAehiM, cittaM ciMtijae phuddN| mahAmuNINaM saMsAre, pamAeNaM aNaMtaso // 24 // ___ artha-bhAnanda aura viSAda dvArA munioM jo spaSTapaNe vicitra cintavana kara rahe haiM, vaha unhoM ko saMsAra meM paribhramaNa karAte haiM / isa taraha pramAda anaMtIvAra karatA hai // 24 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam appAyattaM kathaM saMtaM, cittaM cArittasaMgayaM / parAyattaM puNo hoi, pamAeM [ 206. to ||25|| artha - citta ko cAritrasaMgata banAkara AtmAyatta yAne AtmAdhIna kiye hue bhI vaha phira parAyatta yAne parAdhIna hotA hai vaha pramAda kA hI phala hai / isa taraha pramAda ne anaMtavAra kiyA huA hai // 25 // eyAvatthaM tumaM jAzro, savvasutto guNAyaro | saMpayaMpi na ujjatto, pamAeNaM taso || 26 || artha - aisI avasthA vAle tU saba sUtra kA pAragAmI aura guNAkAra yAne guNavAna hone para bhI varttamAna kAla meM usameM ( saMyama meM ) udyukta nahIM hotA hai, vaha pramAda kA hI phala hai / isa taraha pramAdane anaMtavAra kiyA hai || 26 // hA hA tumaM kahaM hosi, pamAyakulamaMdiraM / jIve mukkhe sayA sukkhe, kiM na ujjamasI lahuM ||27|| artha - hA hA iti khede ! pramAda ke kulamandira (sthAna) aise terA kyA hogA ? tU sarvadA sukhavAle mokSa meM kyu zIghra udyamavAlA nahIM hotA 1 / / 27 / /
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. ] pramAdaparihAra kulakam pAvaM karesi kiccheNa, dhammaM sukhehi no punno| pamAeNaM aNaMteNaM, kahaM hosi na yANimo // 28 // ___ artha-tU kaSTa sahana kara ke bhI pApa karatA hai aura sukhI paNA meM dharma nahIM karatA / isa se anaMtA pramAda dvArA he jIva ! terA kyA hogA ! vaha maiM nahIM jANatA arthAt nahIM kaha sakatA / / 28 / / jahA payaTTati zraNaja kajje, tahA vinicchaM maNasAvi nUNaM / tahA khaNegaM jaI dhammakajje, tA dukkhiyo hoi na koi loe // 26 // ___ artha-jisa taraha jIvoM (anArya) pApakArya meM pravRtti karate haiM usI taraha nizce mana dvArA bhI zubha kArya meM pravRtti nahIM karate / ve eka kSaNa mAtra bhI jo dharma kArya meM usa taraha pravRtti kareM to isa loka meM koI bhI jIva duHkhI na hove / / 26 // jeNaM suladdheNa duhAI dUraM, vayaMti zrAyaMti suhAI nUNaM /
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam [211 - re jIva ! eyaMmi guNAlayaMmi, jiNiMdadhammami kahaM pamAzro // 30 // artha--jo prApta hone para duHkhoM dUra hote haiM aura sukha samIpa Ate haiN| he jIva ! aise guNAlaya yAne guNa ke sthAnarUpa jinendra dharma meM kyu pramAda karate ho ? // 30 // hA hA mahApamAyassa, savvameyaM viyNbhiyN| na suNaMti na picchati, kanadiTThIjuyAvi jaM artha--hA hA iti khede ! mahApramAda kA yaha saba vijabhita hai ki jisase karNa aura netra donoM hone para bhI yaha jIva sunatA nahIM, aura dekhatA bhI nahIM hai // 31 // seNAvaI mohanivassa eso, suhANuhaM vigghakaro durappA / mahAriU savvajiyANa eso, aho hu kaTTAti mahApamAtro // 32 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdaparihAra kulakam artha - - yaha mahApramAda moharAjA kA senAnI hai, sukhIjanoM ko dharma meM vighnakarttA durAtmA hai| tathA sarva jIvoM kA yaha mahAna ripu yAne zatru hai aho ! yaha mahAkaSTakArI hakIkata hai // 32 // evaM viyANiUgAM muLeca. mAyaM sayAvi re jIva / 212 pAvihisi jeNa sammaM, jiNapaya sevAphalaM rammaM 11 3 3 11 ! artha -isa taraha jANakara re jIva / tU sadA ke liye pramAda ko chor3a de - ki jisase samyag jinapAda yAne jinacaraNa kI sevA kA sundara aisA phala mile prApta kare ||33|| / / iti pramAdaparihAra kulakasya saralArthaH sampUrNaH / / 000009
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ -* phra pra...za. ...sti. F [ 1 ] tapagaccha ke nAyaka sUri samrAT nemisUrIza ke, paTTadhara sAhitya samrAT lAvaNyasurozvara ke | paTTadhara dharmaprabhAvaka zrI dakSasUrirAja ke, paTTadhara suzIlasUrine hitArtha sarva jIva ke // 1 // [ 2 ] , do sahasa pAMtIsa nRpa vikrama varSa cAturmAsa ke vijayAdazamI ke dine rAjasthAna marudhara ke / - guDAbAlotAna nagare utsava Azvina olI ke, hindI saralArtha pUrNa kiyA kulaka saMgraha grantha ke // 2 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka sad guruve namaH jainadharmadivAkara rAjasthAnadIpaka-marudharadezoddhAraka pUjyapAd AcAryadevazrImadavijayasuzIlasUrIzvarajo ma. sA0 kA vikrama saMvat 2035 kI sAla meM guDASAlotAna meM paramazAsanaprabhAvanA pUrvaka kiyA gayA cAturmAsa kA saMkSipta varNana / cAturmAsa praveza, AcAryapadapradAna tathA dhvajArohaNa [1] gata varSa agavarI meM cirasmaraNIya abhUtapUrva cAtumAsa susampanna karake pAlI-khaur3a vigamI-cANoda-bhAnapurAvarADA Adi sthaloM meM mahotsava tathA sAdaDI meM aMjanazalAkA--pratiSThA tathA bAlI-DhIkor3A varamANa-maMDAra-soldaravaladarA Adi kSetroM meM pratiSThA mahotsava Adi kArya susampanna karake ASAr3ha zuda 10 guruvAra dinAMka 5-7-76 ke dina agavarI se vihAra kara guDAvAlotAna nagara meM cAturmAsa ke lie bhavya svAgata pUrvaka 50 pU0 AcArya mahArAje upAdhyAya Adi parivAra yukta praveza kiyA / aneka gahu~lIo huI /
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ usI dina (1) svargIya sAhitya samrAT pa0 pU0 AcAryapravara zrImad vijaya lAvaNyasUrIzvarajI ma. sA. ke paTTadhara ziSyaratna pUjya upAdhyAya zrIvikAsavijayajI gaNivarya ko AcArya padArpaNa kI nANa samakSa kriyA huI, aura unheM zAstra vizArada pada se samalaMkRta nUtana AcArya zrImadavijayavikAsacandrasUri nAma se pUjyapAd AcAryadeva zrImavijayasuzIlasUrozvarajI ma. sA. ne caturvidha saMgha samakSa jAhera kiye / (2) jJAnAbhyAsI-kAryadakSa pUjya munirAja zrIjinotamavijayajI ma. ko zrImahAnizitha sUtra ke yoga meM praveza kraayaa| (3) pa. pU. zAsana samrAT samudAya ke AjJAnuvartinI svargIya pUjya sAdhvIjI zrIjinendrazrIjI ma. ke parivAra kI pU0 sA0 zrI kIrtisenAzrIjI ko zrI AcArAMga sUtra ke yoga meM tathA pU. sAdhvI zrI bhavyapUrNAzrIjI aura pU0 sAdhvI zrItattvarucizrIjI ko zrIuttarAdhyayana sUtra ke yoga meM praveza kraaye| ___(4) zAsanaprabhAvaka paramapUjya AcAryavarya zrImadvijayadharmasUrIzvarajI ma. sA. kI AjJAnuvartitI pU0
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA. zrIkumudaprabhAzrIjI kI praziSyA nUtana sAdhvI zrI kalpadharmAzrIjI kI baDI dIkSA kI gii| (5) madhyAhna vijayamuhUrta meM zrIRSabhadevajI ke mandira meM vidhipUrvaka nUtana daNDa dhajArohaNa kiyA gayA aura bRhadzAntisnAtra sundara paDhAyA gayA / cAturmAsa praveza aura AcAryapadapradAnAdi prasaMga para takhatagar3ha se padhAre hue zA0 pukharAja hajArImalajI kI ora se saMgha pUjA huI / taduparAMta guDAenDalA zrIsaMgha aura cAcorI zrIsaMgha kI tarapha se ekeka rupaiyA kI prabhAvanA ghara dITha huii| sthAyI saMgha kI ora se bhI subaha aura syAma ko prabhAvanA huii| praveza prasaMga ke upalakSa meM saMgha meM se 125 uparAnta maMgalakArI AyaMbila hue| eka bRhad zAntisnAtra yukta aSTahnikA mahotsava pUrNa huA aura dUsarA zrI siddhacakramahApUjana yukta aSTAhnikA mahotsava kA prArambha huaa|
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] cAturmAsa sthita paramapUjya zrAcArya mahArAjAdi ke zubhanAma (1) paramapUjya AcAryapravara zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma0 sA / (2) paramapUjya AcArya zrImadvijayavikAsacandrasUrIzvarajI ma0 sA0 / (3) paramapUjya upAdhyAya zrIvinodavijayajIgaNivaryama. saa0| (4) pUjya munirAjazrI ratnazekharavijayajI ma0 sA0 / (5) pUjya munirAjazrI zAlibhadravijayajI ma. sA0 / (6) pUjya munirAjazrI jinottamavijayajI ma. sA0 / (7) pUjya munirAjazrI arihaMtavijayajI ma. sA0 / pU. sAdhvIjI mahArAja ke zubhanAma paramapUjya zAsanasamrATa samudAya kI AjJAnuvartinI-- (1) pU0 sA0 zrI kAntaguNAzrIjI ma0 / (2) pU0 sA. zrI dharmiSThAzrIjI ma0 / (3) pU0 sA0 zrI vicakSaNAzrIjI ma0 / (4) pU0 sA0 zrI kalpaguNAzrIjI ma0 / (5) pU. sA. zrI candrapUrNAzrIjI ma0 / (6) pU. sA. zrI indrayazAzrIjI ma. /
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma0 / ma0 / (7) pU0 sA0 zrI mahAbhadrAzrIjI (8) pU0 sA0 zrI kIrttisenAzrIjI (6) pU0 sA0 zrI mahAnandAzrIjI (10) pU0 sA0 zrI bhavyapUrNAzrIjI (11) pU0 sA0 zrI tattvaruci zrIjI ma0 / zAsanaprabhAvaka praramapUjya AcAryavarya zrImadvijaya maMgalaprabhasUrIzvarajI ma sA0 kI AjJAnuvarttinI(1) 50 sA0 zrI jJAnazrIjI ma0 / (2) pU0 sA0 zrI guNaprabhAzrIjI ma0 / (3) pU0 sA0 zrI AnandazrIjI ma0 / (4) pU0 sA0 zrI kusumaprabhAzrIjI ma0 / (5) pU0 sA0 zrI kiraNamAlAzrIjI ma0 / (6) pU0 sA0 zrI candrakalAzrIjI ma0 / (7) pU0 sA0 zrI yazapUrNAzrIjI ma0 / (8) pU0 sA0 zrI jayaprajJAzrIjI ma0 / ma0 / ma0 / (6) pU0 sA0 zrI muktipriyAzrIjI ma0 / pUjya sAdhvI zrI suzIlAzrIjI ma0 kI ziSyA (1) pU0 sA0 zrI bhAgyalatAzrIjI 50 / (2) pU0 sA0 zrI bhavyaguNAzrIjI ma0 / (3) pU0 sA0 zrI divyaprajJAzrIjI ma0 / (4) pU0 sA0 zrI zIlaguNAzrIjI ma0 /
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanaprabhAvaka paramapUjya AcAryavarya zrImadvijayadharmasUrIzvarajI ma. sA. kI AjJAnuvartinI (1) pU* sA0 zrI kumudaprabhAzrIjI ma0 / (2) pU0 sA0 zrI kalpalatAzrIjI ma0 / (3) pU0 sA0 zrI jayapUrNAzrIjI ma0 / (4) pU0 sA0 zrI kalpapUrNAzrIjI ma0 / (5) pU0 sA0 zrI saumyarasAzrIjI ma0 / (6) pU0 sA0 zrI priyajJAzrIjI ma0 / (7) pu0 sA0 zrI hitajJA zrIjI ma0 / (8) pU0 sA0 zrI kalparatnAzrIjI ma0 / (6) pU0 sA0 zrI kalpadharmAzrIjI ma0 / zAsanaprabhAvaka paramapUjya AcAryavarya zrImada vijayahimAcalasUrIzvarajI ma. sA0 kI AjJAnuvartinI - (1) pU0 sA0 zrI darzana zrIjI ma0 / (2) pU0 sA0 zrI tristuti vAle jI ma0 / (1) pU0 sA0 zrI premalatAzrIjI ma0 / (2) pU0 sA0 zrI pUrNakiraNAzrIjI ma0 / isa taraha cAturmAsa meM sAdhu-sAdhavIoM kI kula saMkhyA 44 kI thI / ......
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 ] OM zrI siddhacakra mahApUjana cAlu aSTAhnikA - mahotsava meM pratidina vyAkhyAna meM tathA prabhu kI pUjA meM prabhAvanA hotI rahI / zrAvaNa ( aSADha ) vada 3 guruvAra ke dina zrIsaMgha kI ora se zrI siddhacakra mahApUjana vidhikAraka zrI bAbubhAI maNIlAla mAsTara (bhAbharavAle) vAle ne vidhipUrvaka sundara par3hAyA / [ 4 ] * zrI jaina dhArmika pAThazAla kA udghATana phra pa0 pU0 A0 zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma0 sA0 ke sadupadeza se 'zrI jaina dhArmika pAThazAlA' kA phaNDa huA aura zrAvaNa ( aSADha ) vada 5 zanivAra se usIkA udghATana bhI huaa| pratidina prabhAvanA yukta prabhu kI pUjA kA kAryakrama cAlu rahA / pratidina vyAkhyAnAdika kA lAbha zrIsaMgha ko sundara milatA rahA aura pU0 sAdhu-sAdhvIoM ko zrIdazavaikAlika sUtra Adi kI vAMcanA kA lAbha bhI milatA rahA /
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU0 zrI bhagavatIjIsUtra kA aura zrIyugAdi kA prArambha zrAvaNa zuda 3 zukravAra ke dina sUtra kI uchAmaNI bolakara zA. zeSamala camanAjI acalAjI apane ghara para sUtra ko julUsa dvArA le nAkara rAtrijAgaraNa prabhAvanA yukta kiyA / zrAvaNa zuda 4 zanivAra ke dina apane ghara se julusa dvArA lAkara upAzraya meM pUjyapAda AcArya ma. ko saMgha kI samakSa sUtra ko vahorAyA / prathama pUjana gInI se zA. premacanda manarupajI ne kiyA / cAra pUjana anya anya gRhasthoMne kramazaH rupAnANA se karane ke pazcAd sakala saMghane bhI rupAnANA se pUjana kiyA / 'pUjya zrI bhagavatIjI sUtra' kA prArambha. pUjyapAd AcAryadeva zrImad vijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. ne kiyA / dvitIya vyAkhyAna meM 'zrIyugAdidezanA' kA prArambha pUjya AcAryadeva zrImad vijayavikAsacandrasUrijI ma. sA. ne kiyA / prAtaH sarvamaGgala ke pazcAd prabhAvanA huI / dupahara meM paiMtAlIsa Agama kI pUjA prabhAvanA yukta paDhAI gaI / pratidina prabhAvanA yukta pUjA kA kAryakrama cAlu rahA / pa. pU. AcArya zrImadvijayavikAsacandrasUrijI ma. dvArA vyAkhyAna kA bhI lAbha pratidina saMgha ko milatA rahA /
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] * caturvidha saMgha meM vividha tapazcaryA. (1) pUjya munirAja zrI jinottamavijayajI ma. sA. ne zrI mahAnizitha sUtra ke yoga kiyA / ( 2 ) pUjya munirAja zrI arihaMtavijayajI ma. sA. ne zrI varddhamAnatapa kI 15 vIM olI kI / (3) pUjya sAdhvI zrI vicakSaNAzrIjI ma. ne aTThAI (ATha upavAsa) tapa kiyA / (4) pUjya sAdhvI zrI bhAgyalatAzrIjI ma. ne cAturmAsa daramyAna bAraha uparAnta aTTama kiye / (5) pUjya sA. zrI AnandazrIjI ma. ne 500 AyaMbila cAlU / (6) pUjya sA. zrI kiraNa mAlAzrIjI ma. ne 500 AyaMbila cAlU (7) pUjya sA. zrI jayaprajJAzrIjI ma. ne 500 AyaMbila cAlU | (8) pUjya sAdhvI zrI bhavyaguNAzrIjI ma. ne zrIvIzasthAnaka tapa kI 16vIM olI kI / ( 8 ) pUjya sAdhvI zrI divyaprajJAzrIjI ma. ne zrI varddhamAna tapa kI 34 vIM olI kI / (10) pUjma sAdhvI zrI zIlaguNAzrIjI ma. ne zrI varddhamAna tapa kI 33 vIM olI kI / taduparAMta aTThAI bhI kI / (11) pUjya sAdhvI zrI kusumaprabhAzrIjI ma. ne 6 upavAsa kA tapa kiyA /
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 (12) pUjya sAdhvI zrI premalatAzrIjI ma. ne 5 upavAsa kI tapazcaryA kI / (13) pUjya sAdhvI zrI kIttisenAzrIjI ma. ne zrI AcArAMga sUtra ke yoga kiye | (14) pUjya sAdhvI zrI bhavyapUrNAzrIjI ma. ne zrI uttarAdhyayana sUtra ke aura zrI AcArAMga sUtra ke yoga kiye / ( 95 ) pUjya sAdhvI zrI tatvarucizrIjI ma. ne zrI uttarAdhyayana sUtra ke aura zrI AcArAMga sUtra ke yoga kiye / (16) pUjya sAdhvI zrI kalpadharmAzrIjI ma. ne baDI dIkSA ke yoga kiye / caturvidha saMgha meM - (1) zrI namaskAra mahAmantra ke nau dina ke ekAsaNeM pU. sAdhusAdhvI ma. uparAnta 65 bhAI-bahinoM ne kiye / unake upalakSa meM ArAdhaka bhAI-bahinoM kI ora se zrAvaNa zuddha 6 somavAra ko 99 abhiSeka kI pUjA prabhAvanA yukta par3hAI gaI / nave dina ke ekAsaNI karAne kI vyavasthA saMgha kI tarapha se saMgha ke rasor3e meM kI gaI / (2) zrAvaNa zuda 7 maMgalavAra ke dina subaha vyAkhyAna meM guDhA bAlotAna jaina chAtrAvAsa maNDalI kA kAryakrama rahA / dupahara meM zAsanasamrAT samudAya kI svargIya pU. sA. zrI kIrttizrIjI ma. kI chaTTI svargavAsa tithi nimitte
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ pu. sA. zrI kalpaguNAzrIjI ma. ke upadeza se surata nivAsI zA. jayantilAla maphatalAla tathA kumuda bahina maganalAla jhaverI kI tarapha se 'zrI vIzasthAnaka mahApUjana' par3hAyA gayA / (3) eka paMcaraMgI tapa ke pAraNAM zA. magarAja kastUrajI kI ora se aura dUsarI paMcaraMgI tapa ke pAraNAM zA. hajArI mala camanAjI pAvaTAvAlA kI tarapha se hue| (4) navaraMgI tapa kI bhI ArAdhanA sundara huI / (5) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ke aTTama tapa, zrI gautamasvAmIjI ke chaTha tapa kI tathA zrI dIpaka tapa kI ArAdhanA bhI sotsAha huii| zrI varddhamAna tapa aura zrI vIzasthAnaka tapa meM aneka tapasvIoM ke nambara lagane para zreNItapa meM bhI eka bahina kA nambara lgaa| zrI paryASaNAmahAparva meM upavAsa vAle 2 6 11 10 10 11 125 50 108 uparAnta saMkhyA thI / causaTha praharI pauSadha vAle cAlIza saMkhyA meM the| zrIsiddhacakra mahApUjana yukta aSTAhnikA mahotsava zrIsaMgha kI ora se ho jAne ke pazcAt pratidina pUjA prabhAvanA kA kAryakrama bhAdaravA (zrAvaNa) vada bArasa taka bhinna bhinna sadgRhasthoM kI tarapha se cAlU rahA /
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] zrI paryuSaNA mahAparva meM 'aSTAhnikA-mahotsava' pUjA prabhAvanA yukta zA. vIracanda sAMkalacanda eNDa kampanI kI ora se rhaa| zrI paryuSaNA mahAparva kI ArAdhanA zAsanaprabhAvanA pUrvaka pa. pU. AcAryapravara zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. kI zubha nizrA meM sundara huii| [agavarI meM pa. pU. A. zrImadvijayavikAsacandrarijI ma. sA. kI zubha nizrA meM zrI paryuSaNa mahAparva kI ArAdhanA acchI huI / bhAdaravA zuda 5 maMgalavAra ke dina tapasvIoM ke tathA garama pAnI pIne vAle taka ke pAraNe guDAvAlotAna nivAsI zA. sohanarAja dhanarUpajI kI tarapha se hue| stha, indradhvaja, pAlakhI, hAthI, ghor3e, moTara tathA do benDa Adi yukta julUsa ( varaghoDA ) zAnadAra nikalA / bhAdaravA zuda AThama taka vyAkhyAna meM aura prabhu kI pUjA meM prabhAvanA kA kAryakrama cAlU rahA /
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ vandanArthe Aye hue aneka saMgha 5 (1) agavarI saMgha vandanArthe Akara ghara dITha eka rupaye kI prabhAvanA kii| (2) dayAlapurA kA saMgha vandanArthe Akara prabhAvanA kI / (3) agavarI se zA. jayantilAla rakabIcanda vandanArthe Akara ghara dITha eka rupaye kI prabhAvanA kii| (4) cANoda saMgha kI eka basa vandanArthe Akara ghara dITha eka __rupaye kI prabhAvanA kii| (5) takhatagaDha kA saMgha vandanArthe Akara ghara dITha eka rupaye kI prabhAvanA kii| (6) valadarA kA saMgha bandanArthe Akara ghara dITha eka rupaye kI prabhAvanA kii| (7) rAnI sTezana tathA rAnI gAMva kA saMgha vandanArthe Akara ghara dITha eka rupaye kI prabhAvanA kI / cAturmAsa evaM zrI paryuSaNa mahAparva kI anupama ArAdhanA aura vividha tapazcaryAdika ke upalakSa meM zrI jinendra bhakti rUpa pAMca mahApUjana tathA 66 AbhaSeka kI pUjA yukta 35 dina kA mahotsava ujavane kA zrIsaMgha ne nirNaya kiyA / jina kA maMgalamaya kAryakrama nimnalikhita hai|
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 paiMtIsa (35) dina kA mahotsava kA maMgalamaya kAryakrama Wan bhAdrapada zuklA 6 zanivAra dinAMka 1-6-76 ko mahotsava kA prArambha huA / pUjya munirAja zrI jinottama vijayajI ma. ne kiye hue zrI mahAnizitha sUtra ke yoga kI pUrNAhuti nimitta 66 abhiSeka kI pUjA, prabhAvanA AMgI bhAvanA - zA. kesarImala, sInAlAla, lalitakumAra beTA potA ratanacandajI dhUlAjI kI tarapha se huI / pa. pU. A. ma. sA. catuvidha saMgha ke sAtha zA. sohanamala dhanarAjajI ke vahAM para padhAre puNyaprakAza aura padmAvatI sunAne ke pazcAt saMgha pUjA huI / bhAdrapada zuklA 11 ravivAra dinAMka 2-6-76 ko bArahavrata kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA - zA. bAbulAla, pUnamacandra, caMpAlAla putra zA. ratanacandajI lUmbAjI kI tarapha se huI / 1 bhAdrapada zuklA 12 somavAra dinAMka 3-6-76 ko pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma. sA. kA janma dina yAni 63 vA~ varSa meM praveza nimitta zrI bhaktAmara mahApUjana, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA tathA svAmI vAtsalya zrI jainasakala saMgha guDAbAlotarA kI tarapha se hue /
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAdrapada zuklA 13 maMgalavAra dinAMka 4.6-76 ko paiMtAlIsa Agama kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanAzA. oTaramala, pArasamala, kundanamala putra AIdAnamalajI bhImAjI kI tarapha se huii| bhAdrapada zuklA 14 budhavAra dinAMka 5-6-76 ko paramapUjya AcAryavarya zrImad vijaya dakSasUrIzvarajI ma. sA. kA janma dina yAni 68vAM varSa meM praveza nimitta zrI vIzasthAnaka kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA-zA. saremala devIcanda, hasamukhakumAra, phUlacanda, bhIkamacanda, pravINakumAra, saMjayakumAra, beTA potA varadIcandajI dhulAjI kI tarapha se huii| bhAdrapada zuklA 15 guruvAra dinAMka 6.6-79 ko pa.pU. AcArya zrImad vijayamaMgalaprabhasUrIzvarajI ma. sA. kI AjJAnuvartinI pU. sAdhvI zrI jJAnazrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI guNaprabhAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI kusumaprabhAzrIjI ma. ne kI huI hai upavAsa kI tapazcaryA nimitta hara prakArI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA nava upavAsa karane vAlI bahinoM kI tarapha se huI / Azvina (bhAdrapada) kRSNA 1 zukravAra dinAMka 7-6-76 ko zrI aId abhiSeka pUjana, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA, sva. sumativAI kI puNya smRti meM zA. khImacanda, motIlAla,
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramezakumAra, narendrakumAra, surezakumAra, manojakumAra, pritamakumAra, beTA potA guNezakumAra candAjI kI tarapha se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 2 zanivAra dinAMka 8.6-76 ko vedanIya karma nivAraNa kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. celAjI, magarAja, candulAla, dilIpakumAra, rAjezakumAra beTA potA genAjI jasAjI kI ora se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 4 ravivAra dinAMka 8-8-76 ko antarAya karma nivAraNa kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. magarAja, kizorakumAra, zaMkaralAlajI beTA potA kastUrajI khuzAlajI kI tarapha se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 5 somavAra di. 10-6-76 ko svargIya paramapUjya AcAryapravara zrImad vijayalAvaNya. sUrIzvarajI ma. sA. kA janma dina nimitta zrI aSTApadajI tIrtha kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. sA~kalacanda, rikhabacanda, nenamala, amRtalAla beTA potA sohanamala dhulAjI kI ora se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 6 maMgalavAra di. 11-9-79 ko aSTa prakArI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. sAMkalacanda, cunnIlAla, vIracanda, pukharAja, mohanalAla,
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ ambAlAla, bhaMvaralAla, jayantIlAla beTA potA sarupajI punamacandajI kI ora se huii| Azvina bhAdrapada kRSNA 7 budhavAra di. 12-9-79 ko zrI paMcatIrtha kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. cunnIlAlajI, sAMkalacanda, gajendrakumAra, dinezakumAra, mahendrakumAra beTA potA ruganAthajI gotra dolANI kI tarapha se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 8 guruvAra di. 13-9-79 ko ___pa. pU. zAsana samrAT samudAya ke AjJAnuvattinI svargIya pravartanI pU. sAdhvI saubhAgyazrIjI ma. kI ziSyA svargIya pU. sAdhvI guNa zrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI jinendrazrIjI ma. kI svargavAsa tithi nimitta pU. sAdhvI dharmiSThAzrIjI ma. pU. sAdhvI vicakSaNAzrIjI ma. tathA pU sAdhvI mahAnandAzrIjI ma. ke sadupadeza se zrI RSi maNDala mahApUjana, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA yukta khambhAta vAle zA. mAMgIlAlajI ke suputra nagInabhAI tathA bAbubhAI, zA. kezavalAla, bulAkhIdAsa, zA. kapUracanda malukacanda ke suputroM tathA menA bahina ratanalAla, jasI bahana boTAda vAle kI ora se huA / Azvina (bhAdrapada) kRSNA 9 zukravAra dinAMka 14-9-79 ko zrI navapadajI kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ megharAja, ratanacanda, ambAlAla, ramezakumAra, surezakumAra, azokakumAra, rAjezakumAra beTA potA zA. manarupajI kenAjI gotra togANI kI tarapha se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA zanivAra dinAMka 15-9-79 ko pa. pU. AcArya zrImad vijayamaMgalaprabhasUrIzvarajI ma. sA. kI AjJAnuvartinIpU sAdhIjI suzIlAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvIjI bhaktizrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI lalitaprabhAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI snehalatAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI bhavyaguNAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI divyaprajJAzrIjI ma. kI ziSyA pU. sAdhvI zIlaguNAzrIjI ma. ne kI huI aTThAI tapa kI tapazcaryA nimitta pU. sAdhvI bhAgyalatAzrIjI ke sadupadeza se zrI pArzvanAtha paJcakalyANaka kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA. rIkhavacandajI bApAlAla, kAntilAla beTA potA khumAjI lAsavAlA [hAla gulA vAlA] kI ora se huI / Azvina bhAdrapada kRSNA 11 ravivAra dinAMka 16-6-79 ko . jJAnAvaraNIyakarmanivAraNa kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA, mizrImala, jayantIlAla, mohanalAla, dinezakumAra, rAjezakumAra, kIrti kumAra, kiraNakumAra beTA potA bhIkkhAjI atamAjI kI ora se huii|
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 Azvi (bhAdrapada) kRSNA 12 [pra.] somavAra di0 15 6-76 ko ___darzanAvaraNIya karma nivAraNa kI pUjA, prabhAvanA, AMgI bhAvanA zA. saremala, kundanamala, kizoramala, dinezakumAra beTA potA punamacandajI tIkamajI kI ora se huI / Azvina (bhAdrapada) kRSNA 12[dUsarI] maMgalavAra di018-6-76 ko ___ vedanIya karma nivAraNa kI pUjA, prabhAvanA, AMgI, bhAvanA zA0 sohanalAla, bhUramala, mohanalAla, bhaMvaralAla, mahendrakumAra, narezakumAra, ramaNalAla, mukezakumAra, jitendrakumAra, lalitakumAra beTA potA dhanarupajI samasta togANI parivAra kI tarapha se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA 13 budhavAra dinAMka 16-6-76 ko mohanIya karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA zA. mizrIlAla, mIThAlAla, jugarAja, jayantilAla, mahendrakumAra, javaracanda, ramezakumAra, surezakumAra, indaramala, lalitakumAra beTA potA jasAjI khumAjI kI ora se huI / Azvina (bhAdrapada) kRSNA 14 guruvAra dinAMka 20.6.76 ko AyuSyakarma nivAraNa kI pUjA-prabhAvana-AMgI-bhAvanA zA0 TIkamacanda, borIlAla, jayantIlAla, campAlAla,
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ himmatamala, surezakumAra, azokakumAra, saMdIpakumAra beTA potA dhulAjI togANI parivAra kI ora se huii| Azvina (bhAdrapada) kRSNA )) zukravAra dinAMka 21-6-76 ko nAmakarma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA zA. sarupacandajI pomAjI Ahora vAle kI dharmapatnI bAI maganI kAsama gotra cauhANa kI ora se huI / Azvina zuklA 1 zanivAra dinAMka 22-8-76 ko gotra karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvana AMgI-bhAvanA zA. mAMgIlAla, kesarImala, manchAlAla, pravINakumAra, rAjezakumAra, kamalezakumAra beTA potA juhAramalajI chogAjI kI tarapha se huI. Azvina zuklA 2 ravivAra dinAMka 23-6-76 pa. pU. zAsana samrAT samudAya ke AjJAnuvartinI svargIya pravartanI pU. sAdhvI saubhAgyazrIjI ma. ke samudAya kI sva. pU. sAdhvI jinendrazrIjI ma, sva. pa. sAdhvI kIrtizrIjI ma. evaM sva0 pU. sAdhvI jayaprabhAzrIjI ma. kI puNya smRti nimitta pU. sAdhvI kalpaguNAzrIjI tathA pU. sAdhvI indrayazAzrIjI ma. ke sadupadeza se zrI cintAmaNI pAzvanAtha pUjana surata nivAsI zA. jayantilAla maphatalAla kI ora se huA /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 Azvina zuklA 3 somavAra dinAMka 24-9-76 ko antarAya karma nivAraNa kI pUjA- prabhAvanA - aMgI bhAvanA zA. cimanalAla, lekharAja, lalitakumAra, nitezakumAra beTA potA navAjI gotra kAsama kI tarapha se huI / Azvina zuklA 4 maMgalavAra dinAMka 25-6-76 ko sattaraha bhedI pUjA - prabhAvanA - aMgI - bhAvanA zA. bhRramala hajArImalajI bAgarA vAloM kI tarapha se huI / Azvina zuklA 5 budhavAra dinAMka 26-6-76 ko jJAnAvaraNIya karma nivAraNa kI pUjA- prabhAvanA AMgIbhAvanA zA. nemIcanda navalamalajI beTA potA narasiMgajI, gola gotA vAsa, guDA bAlotAna vAloM kI tarapha se huI / Azvina zuklA 6 guruvAra dinAMka 27-6-76 ko Azvina mAsa kI zAzvatI [ Ayambila ] olI kA prArambha / darzanAvaraNIya kI pUjA - prabhAvanA AMgI - bhAvanA zA. pukharAjajI, kirtIkumAra, bharatakumAra, popaTalAla beTA potA cunnIlAlajI varadarIyA bhAdrAjana vAloM kI tarapha se huI /
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azvina zuklA 7 zukravAra dinAMka 28.6.76 ko vedanIya karma nivAraNa kI pUjA-prabhAbanA-AMgI-bhAvanA zA. saMghavI dalIcandajI kapUrajI beTA potA azokakumAra, satIzakumAra, dayAlapurA vAloM kI tarapha se huii| Azvina zuklA 8 zanivAra dinAMka 29-6-79 ko mohanIya karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA zA. phaujamalajI, sAMkalacandajI, zAntIlAla, pannAlAla, bharatakumAra, mahendrakumAra, dinezakumAra, beTA potA chogAjI vAsa guDA vAloM kI tarapha se huii| uparokta mahApUjanoM tathA pUjAoM, paDhAne vAle mahAnubhAvoM kI ora se nimnalikhita kAryakrama hai:Azvina zuklA 9 ravivAra dinAMka 30-9.76 ko ___ AyuSya karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA Azvina zuklA 10 somavAra dinAMka 1.10-79 ko nAma karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA huii| Azvina zuklA 11 maMgalavAra dinAMka 210-71 ko gotra karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA huii|
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azvina zuklA 12 budhavAra dinAMka 3-10-79 ko ___ antarArya karma nivAraNa kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA huI / Azvina zuklA 14 guruvAra dinAMka 4.10-79 ko zrI navapadajI kI pUjA-prabhAvanA-AMgI-bhAvanA huii| Azvina zuklA 15 zukravAra dinAMka 5-10-79 ko zrI siddhacakra mahApUjana prabhAvanA-AMgI-bhAvanA yukta huaa| isa taraha 35 dina kA mahotsava abhUtapUrva zAsana prabhAvanA pUrvaka hubhaa| // zrI RSimaMDala mahApUjana Ahora meM // Azvina zuda 8 zanivAra dinAMka 26-6-76 ko pa. pU. A. zrImadvijaya vikAsacandrasUrijI ma. sA. pUjya upAdhyAya zrI vinodavijayajI gaNivarya ma. sA. tathA pU0 bAlamuni zrI jinottamavijayajI ma. sA. Adi Ahora padhArate zrIsaMgha kI tarapha se jaina benDa yukta svAgata huaa| AyaMbila bhavana kA udghATana hone ke pazcAt
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 maMgalika pravacana huA aura prabhAvanA yukta vidhipUrvaka zrI RSimaMDala mahApUjana paDhAyA gayA / isa prasaMga para godana se pU0 paMnyAsa zrI hemaprabhavijayajI gaNivarAdi bhI padhAre the| zAma ko pUjya AcArya ma tathA pUjya upAdhyAya jI ma. Adi guDAvAlotarA padhAra gaye / umedapura meM dharmazAlA kA khAtamuhurta tathA zilAnyAsa Azvina zuklA 10 (vijayAdazamI ) somavAra dinAMka 1-10-76 ko pUjyapAd AcAryadeva zrImadvijayasuzIlasUrIzrarajI ma. sA0 pU0 muni zrIzAlibhadravijayajI ma. tathA pU0 bAlamuni zrIjinottamavijayajI ma0 Adi ke sAtha guDAbAlotarA se agavarI hokara umedapura padhAre zrI umedapura jaina chAtrAvAsa kI ora se benDa yukta svAgata kiyA gyaa| papUA0 ma0 sA0 kA pravacana hone ke pazcAt pUjyapAd AcArya ma. sA. ke sadupadeza se hone vAlI nUtana dharmazAlA kA khAtamuhUrta tathA zilAnyAsa Ahora vAle zA. hIrAcanda bhagavAnajI ne kiyA / usa samaya 10 pU0 A0 ma0 ke sadupadeza se unhoMne nUtana
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 dharmazAlA kA vaDA yukta eka rUma, apanI tarapha se karAne kI ghoSaNA kii| zrI bhIr3abhaMjana pArzvanAtha ke mandira meM paMcakalyANaka pUjA prabhAvanA yukta paDhAyI gii| zAma ko pU0 A0 ma0 Adi guDAbAlotarA padhAra gaye / // grAhnikA - mahotsava // kArtika (Azvina vada 11 maMgalavAra di0 16-10-76 kI zA. himmatamala pukharAja bhImAjI ne apanI mAtAjI ke zreyo'rthe aSTAhnikA - mahotsava kA prArambha kiyA / (2) dIpAvalI parva ke upalakSa meM chaTha tapa kI ArAdhanA caturvidha saMgha meM sundara huI | (2) pU0 bAlamuni zrI jinottamavijayajI ma0 sA0 ne bhI ahama tapa kI pUrNAhuti amAvasa ke dina ko / dIpAvalI ke devavaMdana bhI hue / (3) amAvasyA ke dina sAdaDI vAle zA. sohanarAjajI tathA zA. vimalacandajI Adi vandanArtha Akara vyAkhyAna meM saMghapUjA tathA ekeka rupaye kI prabhAvanA kI /
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 [ 3 ] nUtanavarSa kA maMgalAcaraNa, julusa evaM pUjana zrI vIra saM0 2506 vikrama saM0 2036 nebhi saM0 31 kAttika zuklA 1 somabAra nUtana varSa kA prArambha | (1) pa. pU. A. zrImadvijaya suzIlasUrIzvarajI ma. sA. ne maMgalAcaraNa - maMgalaprArthanA - zrI gautamASTaka sunAyA / pa. pU. A. zrImadvijaya vikAsacandrasUrijI ma. sA. ne zrI gautamasvAmIjI kA rAsa sunAyA / pa. pU. upAdhyAya zrI vinodavijayI gaNivarya ma. sA. ne sAtasmaraNa sunAyA / pU. bAlamuni zrI jinottamavijayajI ma. sA. ne zrInemi sUrIzvarASTaka sunAyA / prabhAvanA huI / pazcAt - (2) prabhu kA ratha - pAlakhI - indradhvaja tathA benDa yukta julusavaraghoDA nikalA | (3) dopahara meM zrI pArzvanAtha prabhu ke 108 nAma kA pUjana paDhAyA gayA aura prabhAvanA saMgha kI ora se kI gii| sthApanAcArya kA bhI vidhiyukta pUjana pa. pu. A. zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma. sA. ne kiyA /
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 [ 4 ] tapa kI pUrNAhuti ke pAraNe (1) kArtika zuklA 2 maMgalavAra ke dina pa. pU. A. zrImadvijaya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. kI 41 vIM zrI varddhamAnatapa olI kI pUrNAhuti ke pAraNe ke prasaMga para zA. TImacanda dhulAjI ke vahAM para caturvidha saMgha sahita pa. pU. A. ma. sA. padhAre evaM maMgalika pravacana sunAyA / jJAnapUjana ke pazcAt vahAM para prabhAvanA huI / (2) pa. pU. A. zrImadvijaya vikAsacandrasUrizvarajI ma. sA. ne bhI paJcasthAnamayasUri mantra kI pahalI aura dUsarI olI vidhi pUrvaka pUrNa karake pAraNA kiyA / (3) pU. munirAja zrI zAlibhadravijayajI ma. sA. ne bhI zrIvarddhamAna tapa kI 11 vIM aura 12 vIM olI vidhipUrvaka pUrNa karake pAraNA kiyA / usa dina umedapura se zrI pArasamalajI bhaMDArI umedapura zrI jainavAlAzrama kI benDa yukta saMgIta maNDalI lekara Aye aura vyAkhyAna meM saMgIta kA progrAma kiyaa| dopahara meM pUjA kA kAryakrama cAlU rahA /
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] jJAnapaMcamI kI ArAdhanApa. pU. A. ma. sA. kI zubha nizrA meM kArtika zuda 5 zukravAra jJAnapaMcamI kI ArAdhanA zaNagArela jJAnasamaca devavandana pUrvaka sundara huI / pravacana kA lAbha pa. pU. A. zrIvijayavikAsacandrasUrijI ma. sA. dvArA zrIsaMgha ko milatA rahA / prabhAvanA yukta pUjA kA bhI kAryakrama cAlU rahA / thAMvalA gAMva meM pUjA tathA svAmIvAtsalya kArtika zuda ha somavAra dinAMka 29-10-76 ko pUjyapAd AcAryadeva zrImad vijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. caturvidha saMgha yukta guDAbAlotAna se thAMvalA gAMva meM padhArate hue zrIsaMgha ne svAgata kiyA / jinamandira ke darzana bAda A. ma. sA. kA pravacana huaa| zA hIrAcanda cunIlAlajI tathA zA. lakhamIcandajI.........ke vahAM para caturvidha saMgha yukta pa. pU. A. ma. sA. padhAre / jJAnapUjana aura mAMgalika pravacana ke pazcAt prabhAvanA huI / jinamandira ke sambandha meM saMgha ko mArgadarzana dekara pUjyapAda AcArya ma. sA. guDAvAlotAna padhAra gaye /
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ caumAsI caudaza kI ArAdhanApa. pU. A. ma. sa. kI pAvana nizrA meM caumAsI caudaza kI ArAdhanA caturvidha saMghane devavandana yukta sundara kii| caumAsI vyAkhyAna kA bhI lAbha zrIsaMgha ko acchA milA / [8] cAturmAsa parAvartanakAttika zuda 15 ravivAra dinAMka 4-11-76 ko pa. pU0 A. ma. sA. Adi sabhI munivRnda kA tathA pU. sAdhvI samudAya kA cAturmAsa parAvartana benDa yukta zrI saMgha kI tarapha se huaa| tIna jinamandira meM tathA jaina chAtrAvAsa ke jinAlaya meM bhI prabhAvanA yukta pUjA kA kAryakrama rahA / zrI siddhAcala mahAtIrtha ke paTTadarzana tathA 21 khamAsamaNa kA bhI kAryakrama sotsAha rahA / ratha, indradhvaja, pAlakhI tathA benDa yukta varaghoDA zrIsaMgha kI ora se nikalA / [ ] mAgasara (kArtika) vada 1 somavAra dinAMka 4-11-76 ko subaha pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. pUjya bAlamuni zrI jinottamavijayajI ma. Adi
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 sahita agavarI gAMva meM padhArate hue zrIsaMghane sotsAha svAgata kiyA, pravacana ke pazcAt prabhAvanA huI / punaH pU. A. ma. sA. guDAbAlotAna padhAra gaye / [10] zrI bhaktAmara mahApUjana mAgazara (kAttika) vada maMgalavAra dinAMka 6-11-76 ko paramapUjya AcAryadeva zrImadvijaya suzIlasUrIzvarajI ma. sA. ne apanI dIkSA paryAya ke 48 varSa pUrNa karake 46 veM varSa meM praveza kiyA / zrI jaina chAtrAvAsa meM cAlu paJcAhnikA mahotsava meM 'zrI bhaktAmara mahApUjana' zrI goviMdacandajI gRhapati tathA chAtrAvAsa ke vidyArthiyoM ne evaM vidhikAraka dhArmika zikSaka zrI bAbUlAla maNIlAla bhAbharavAle ne chAtrAvAsa kI tarapha se ThAThamATha pUrvaka sundara paDhAyA / pUjyapAda AcAryadeva ke sadupadeza se chAtrAvAsa ke jinAlaya meM pratidina subaha jinasnAtra par3hAne kI udghoSaNA gRhapati zrI goviMdacandajI mahetA ne kii| sabako Ananda huA / prAtaH prabhAvanA huI /
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 [ 11 ] pUjya zrI bhagavatI sUtra ke prathama zataka kI pUrNAhuti zrAdi mAgazara (kAttika) vada 5 guruvAra dinAMka 8-11-7e ko vyAkhyAna meM pUjya zrI bhagavatI sUtra ke prathama zataka kI pUrNAhuti huI / pUrvavat gInI Adi ke pAMca pUjana prabhAvanA, julUza tathA 45 Agama kI pUjA kA bhI kAryakrama rahA / [12] guDAbAlotAna se javAlI tarapha vihAra (1) mAgazara ( kAttika) vada 6 zanivAra dinAMka 10-11-76 ko pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayasuzIla - sUrIzvarajI ma. sA., pUjyapAda AcArya zrImadvijayavikAsacandrasUrijI ma. sA. tathA pUjya upAdhyAya zrI vinodavijayajI gaNivarya ma. sA. Adi subaha guDAvAlotAna se vihAra karate samaya zrI jaina saMgha aura guDA zrI jaina chAtrAvAsa kA benDa tathA saba vidyArthiyoM ko . pU. A. ma. sA. ne maMgala pravacana sunAyA aura sabako bhinna bhinna pratijJA karavAI | pazcAt zrIsaMgha ne azrudhArA nayanoM se vidAyagiri dete hue pU. AcArya mahArAjAdi munimaNDala sahita agavarI aura umedapura tarapha vihAra kiyA /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 agavarI padhArate hue zrIsaMgha ne benDa yukta svAgata kiyA aura maMgala pravacana ke pazcAt prabhAvanA kI / vahAM se umedapura padhArate hue zrI jaina bAlAzrama ke vidyArthiyoM ne benDa yukta zrIsaMgha ke utsAha ke sAtha pa. pU. A. ma. Adi muni samudAya kA svAgata kiyA / pravacana ke prazcAt guDAbAlotAn saMgha kI ora se zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jinamandira meM zrI pArzvanAtha prabhu kI paMcakalyANa pUjA paDhAI gaI aura svAmIvAtsalya bhI huA / paramapUjya A. ma. sA. ke upadeza se umedapura meM bana rahI jaina dharmazAlA meM agavarI nivAsI zA. tArAcandajI ke suputra zrI himmatamalajI ne apanI ora se eka kamarA banAne kA jAhera kiyA / pa. pU. A. ma. sA. ke sAtha isa prasaMga para tapasvI pU. paMnyAsazrIbhuvana vijayajI ma. sA. kA subhaga saMmilana huA / (2) mAgazara ( kArttika) vada 7 ravivAra dinAMka 11-11-76 ko pa. pU. A. ma. sA. Adi subaha umedapura se vihAra kara takhatagaDha meM padhArate hue zrIsaMgha ne benDa yukta svAgata kiyA / vyAkhyAna ke pazcAt prabhAvanA kI / (3) mAgazara ( kArttika) vada 8 somavAra dinAMka 12-11-76 ko subaha takhatagaDha se vihAra kara kosIlAva
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ padhArate hue pa0 pU0 A0 ma0 sA0 Adi kA zrIsaMgha ne svAgata kiyaa| pravacana ke pazcAt prabhAvanA huI / dupahara meM zrI zAntinAtha jinamandira meM paMcakalyANa pUjA prabhAvanA yukta paDhAI gii| ___(4) mAgazara (kAttika) vada 8 maMgalavAra dinAMka 13.11-76 ko kosIlAva se subaha vihAra kara khimADA meM jinamandira tathA gurumandira kA darzana karake virAmI padhAre / pUjyapAda AcAryadeva kA vyAkhyAna huaa| dUsare dina bhI sthiratA huii| (5) mAgazara (kArtika) vada 11 guruvAra dinAMka 15-11-76 ko virAmI se ghAcorI padhArate hue zrI saMghane donoM pa0 pU0 A0 ma0 sA0 Adi kA svAgata kiyaa| pUjya AcArya zrImadvijaya vikAsacandrasUri ma. sA. kA pravacana ke pazcAt prabhAvanA huI / dupahara meM zrI bhabhutamalajI ke ghara para donoM A0 ma0 Adi ke pagalA hone ke pazcAt saMgha pUjA huii| zrI tejarAjajI aura zrI camanapalajI ke ghara para bhI pagaleM aura prabhAvanA huI / jinamandira meM prabhAvanA yukta pUjA kA kAryakrama cAlu rahA / (6) mAgara (kAttika) vada 12 zukravAra dinAMka 16-11-76 ko cAcorI se zrI nAdANA tIrthaM padhArate hue peDhI kI ora se pa0 pU0 A0 ma0 Adi kA svAgata huaa|
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 (7) javAlI: zA. mUlacanda genamalajI sonimaliyA dvArA Ayojita zrI varakANA-rANakapura Adi tIrtha kA chari pAlita ( pada yAtrI) saMgha prayANa nimitta-mAgazara (kArtika) vada-13 zanivAra dinAMka 17-11-76 ko pUjyapAda zrI kA maMgala praveza tathA zrI siddhacakra mahApUjana yukta aSTAhikA mahotsava kA maMgala prArambha huaa| mAgazara suda-5 zanivAra di. 24.11.76 ko zrI siddhacakra mahApUjana tathA mAgazara suda-6 ravivAra di. 25-11-76 ko zrI varakANA-rANakapura Adi paMcatIrthI kA 'carI' pAlita saMgha kA maMgala prayANa huaa| __yaha saMgha javAlI se nAdaNA ( vijovA) varakANA, nADola, nAralAI, sumera, desurI, ghANerAva ) muchAlA mahAvIra (kIrtisthambha choDA, sAdaDI hote hue rANakapura praveza, vahAM poSa ( mAgasara ) vada-2 budhavAra di. 5-76 ko tIrtha mAlA isa bhavya padayAtrI saMgha meM pa. pU. AcArya guru bhagavanta ke sAtha samartha pravacanakAra pU. AcArya pravara zrImad vijaya vikAzacandrasUrIzvarajI ma. sA. madhura bhASI pU. upAdhyAya zrI vinodavijayajI gaNivayaM ma. sA. tathA vidvadvarya pa. pU. upAdhyAya zrI manoharavijayajI gaNivarya ma. sA. ( abhi
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ navAcArya zrI manoharasUrijI ma. sA.) adi ThANA-13, tathA 35 sAdhvIjI evaM karIva 100 yAtrI the, saMghapati kI udAratA evaM vyavasthA prazaMsanIya thii| 'pratyeka sthala meM vyAkhyAna-pUjA-prabhAvanA tathA svAmIvAtsalya Adi kA progrAma zAnadAra rahA | ghANerAva meM zrI nAkoDA tIrthoddhAraka pa. pU. A. zrImadvijaya himAcalasUrIzvarajI ma. Adi kA saMmilana huaa| (2) zivagaMja dharmaniSTha-vidhikAraka zA rAjamalajI sAgaramalajI kI ora se zrI udyApana zrI siddhacaka mahApUjana-zrI vIzasthAnaka mahApUjana yukta mahotsava ke nimitta posa ( mAgazara ) vada 7 maMgalavAra dinAMka 11-12-76 ko zivagaMja maiM bhavya nagara praveza huA thA / | udyApana-do mahApUjana yukta uparokta mahotsava zAnadAra saMpanna huaa| (ha) vivAndI posa zuda : guruvAra dinAMka 27-12-76 ko vijApura nivAsI dhvaja kezarI zA. zepamalajI sattAvata ko zrI vardhamAna tapa kI 66 vI olI kA anumodanIya pAraNA pU. AcArya bhagavanta zrI kI nizrA meM khivAndI nivAsI eka
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI ne bolI bolakara karavAyA / usa dina pUjA Adi kA bhI viziSTa kAryakrama rakhA gyaa| (10) takhatagaDha poSa zuda 10 zukravAra dinAMka 28-12-76 ko takhatagaDha meM bhavya praveza evaM vahAM virAjamAna zAMta svabhAvI pU. paMnyAsapravara zrI hemaprabhavijayajI gaNivarya ma. Adi kA saMmilana huA / pU. muni zrI satyavijayajI ma. tathA pU. muni zrI lakSmIvijayajI ma. Adi kA bhI saMmilana huaa| saMghavI zrI cunIlAla vIzAjI ke ghara pagalA hone ke pazcAt usI dina zA. sAMkalacandajI dAnajI ke ghara padmAvatI sunAne ke bAda unhoMne kariva 4 / ( savA cAra lAkha ) kI rakama zubha khAte meM ghoSitaH kii| pa. pU. A. ma. sA. kA dopahara meM jAhera vyAkhyAna do dina rhaa| vidvAn pU. maNiprabhavijayajI ma. kA bhI sAtha meM / (11) zrI nAkoDA tIrtha__mahAcamatkArI-rAjasthAna kA gaurava saMpanna zrI nAkor3A pAzvanAtha jaina tIrtha para takhatagar3ha nivAsI saMghavI zrI cunnIlAla vIzAjI dvArA Ayojita zrI upadhAna tapa ke maMgala prasaMga para mahA zuda 5 maMgalavAra dinAMka 22-1.80 ko zAnadAra praveza huaa|
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ usa samaya vahAM virAmAna paMjAba dezoddhAraka pa. pU. AcArya deva zrImadvijaya Atma-vallabha lalitasUrIzvarajI ma. sA. ke paTTAmIna paramAra kSatriyodvAraka pa. pU. AcArya deva zrImadvijaya indradinnasUrIzvarajI ma. sA. Adi ThANA24 kA subhaga saMmilana huA / sAtha hI cAturmAsa hetu aneka kSetroM kI vinaMtI hone para bhI pU. AcArya gurubhaganta kI janmabhUmi cANasmA (guja.) meM cAturmAsa kI svIkRti dI gii| mahA zuda 13 budhavAra dinAMka 30.1-80 ko upadhAna tapa kA zubhArambha huA, evaM caitra zuda 1 somavAra dinAMka 17-3-80 ko mAlAropaNa huaa| isa upadhAna tapa ke zubha prasaMga para vahAM padhAre huye vidvavarya samarthavaktA pa. pU. AcAryadeva zrImadvijayabhuvanazekharasUrIzvarajI ma. sA. tathA sevAbhAvI pU. muni zrI mahimAvijayajI ma. Adi ne bhI upadhAna meM karAne vAle zreSThi kI vinaMti se vahAM sthiratA kii| pratidina donoM A. ma. sA. ke vyAkhyAna kA lAbha janatA ko milA / mAlAropaNa ke zubha prasaMga para zrI 21 choDa ke udyApana sahita zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha mahApUjana zrI siddhacakra pUjana yukta dazAhnikA mahAmahotsava saMghavI zrI cunIlAla vIzAjI kI ora se manAyA gayA /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa prasaMga para saMghavIjI kI ora se pU. A. ma. sA. dvArA likhI huI "zrI upadhAna tapa ArAdhanA mArgadarzikA" nAma kI sundara pustaka prakAzita kI gii| zrI nAkoDAjI tIrtha para tapAgaccha kA prathama upadhAna bhavodadhitAraka pR. AcArya gurudevazrI kI nizrA meM abhUtapUrvaparamazAsana prabhAvanA pUrvaka susaMpanna huaa| (12) leTA (jilA-jAlora) caitra zuda 13 zanivAra dinAMka 26-3-80 ko zrI mahAvIra janma kalyANaka kA bhavya Ayojana tathA zrI zAntinAtha jina mandira tathA zrI zreyAMsanAtha jina mandira ina donoM jina mandiroM meM pratiSThA nimittaka patrikA meM jaya jinendra phalecuMdaDI, svAmIvAtsalya, pUjA Adi kI boliyAM bolI gaI thI, jo akalpanIya huii| (13) vAdaNavADI (jilA-jAlora) caitra zuda 15 somavAra dinAMka 31.3.80 ko saMghavI mAnamala zrIcandAjI kI ora se aSTottarI zAMti snAtra paDhAyA gayA, tathA vaizAkha (caitra) vada 2 budhavAra dinAMka 2 5-80 ko zAsanasamrAT samudAya kI AjJAnuvartinI tapasvinI pU. sAdhvI puNyaprabhAzrIjI kI ziSyA pU. sAdhvI zrI ratnaprabhAzrIjI ke zrI vardhamAna tapa kI 73 vIM oli kA pAraNA huaa|
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 (14 ) agavarI (jilA-jAlora ) : zAsana prabhAvaka pa. pU. AcAryadeva zrImadvijaya maMgalaprabhasUrIzvarajI ma. sA. kI AjJAnuvatinI pU0 sAdhvI zrI suzIlA zrI jI kI ziSyA tapasvinI pU0 sAdhvI zrI bhAgyalatA zrIjI ke 108 aTThama uparAMta : upavAsa kI tapasyA ke nimitte agavarI zrI saMgha dvArA Ayojita zrI 31 choDa ke udyApana sahita zrI bhaktAmara pUjana, pAzvanAtha bhagavanta ke 108 abhiSeka pUjana, navyANa abhiSeka kI baDI pUjA, zrI bRhad aSTottarI zAnti snAtra yukta zrI aSTAnhikA mahAmahotsava kA vaizAkha (caitra ) vada 9 budhavAra dinAMka 1-4-80 ko zubhAraMbha evaM pUjyapAda zrI kA nagara praveza huaa| vaizAkha suda 3 guruvAra dinAMka 17-4-80 ko 108 aTThama uparAMtaha upavAsa kI tapasyA karane vAlI pU. sAdhvI zrI bhAgyalatAzrI tathA usa prasaMga para 21-15.11.8 upavAsa kI tapasyA karane vAloM kA pAraNA huA / uparokta mahAmahotsava zrI saMgha ke utsAha ke sAtha zAnadAra saMpanna huA / ___ isa mahotsava kI patrikA bhI AkarSaka sundara nayanaramya nikAlI gayI thii| zrI jAlora jille meM yaha pahalA anUThA prasaMga huaa|
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) guDA bAlotAn (jilA jAlora): zA megharAja-premacanda-kAMtIlAla manarupajI phenAjI togANI dvArA Ayojita zrI zaMkhezvara-zatruJjaya mahAtIrtha kI basa yAtrA saMgha prayANa vaizAkha suda-7 somavAra di. 21-4.80 ko pUjyapAda zrI kI pAvana nizrA meM huaa| saMgha prayANa ke prasaMga para zrI siddhacakra-RSimaMDala-bhaktAmara mahApUjana yukta dazAnhikA-bhavya mahotsava vaizAkha ( caitra) vada-12 zanivAra di. 12-4-80 se vaizAkha zuda 7 somavAra di. 21-4.80 taka manAyA gayA / ( 16 ) leTA ( jilA jAlora ) : zrI zAntinAtha jina maMdira tathA zrI zreyAMsanAtha jina mandira ina donoM jina mandira meM zrI zAntinAtha bhagavAna, tathA zrI zreyAMsanAtha bhagavAna, Adi jina vimboM kI parama pAvana mahAmaMgalakArI pratiSThA ke nimica zrI aSTotarI zAntisnAtra yukta zrI ekAdazAnhikA mahAmahotsava vaizAkha suda 4 zukravAra di0 18-4-80 se vaizAkha suda 13 somavAra di. 28.4.80 taka manAyA gayA / donoM jina mandiroM kI pratiSThA vaizAkha suda dvitIya 12 ravivAra di. 27-4-80 ko abhUtapUrva parama zAsana prabhAvanA pUrvaka susaMpanna huii|
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa zubha prasaMga para itihAsavettA. sva. pU paMnyAsa pravara zrI kalyANavijayajI gaNivarya ma. ke guru bhrAtA pU. muni zrI saubhAgyavijayajI gaNi, pU. muni zrI muktivijayajI ma. tathA pU. muni zrImitra vijayajI ma. bhI upasthita the / (17) koselAva : zrI zantinAtha jinamandira meM zrI koselAva saMgha kI ora se zrI siddhacakra mahApUjana-aSTAdaza abhiSeka bRhad aSTottarI-zAnti snAtra yukta zrI jinendra bhakti svarupa dvAdazAnhikA mahA mahotsava vaizAkha suda 11 zukravAra di. 25-480 se prArambha huA, evaM aSTottarI prathama jeSTha (vaizAkha) vada 5 somavAra di. 5-5.80 ko paDhAI gii| isa mahotsava meM pratidina prAtaH karavA evaM donoM TaMka ke kula 22 svAmIvAtsalyAdi viziSTa prakAra ke huye the| prastuta mahotsava meM saMgha kA utsAha anerA thaa| (18) pAlI: zA. tejarAja kapuracandajI zrIzrImAla kI ora se zrI siddhacakra mahApUjana, zrI pArzvanAtha bhagavAna ke 108 abhiSeka, zrI bRhadaSTottarI zAntisnAtra yukta jinendra bhakti svarupa ekAdazAnhikA mahotsava ke nimitta prathama jeSTha (vaizAkha ) vada 10 zanivAra di. 10-5-80 ko pa.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 pU. AcArya gurudeva zrI tathA pU. AcArya zrI indradinnasUrIzvarajI ma. sA. Adi donoM AcArya bhagavanta Adi kA advitIya nagara praveza tathA prathama jeSTha ( vaizAkha ) vada 11 ravivAra di. 11-5-80 ko aSTottarI snAtra paDhAyA gayA / zA. tejarAja kapuracandajI zrIzrImAla kI ora se bAlI ke 1100 ghara meM sTIla kA Dhakkana sahita beDA kI prabhAvanA kI gaI tathA do svAmIvAtsalya bhI huye / isa mahotsava meM jalayAtrA kA varaghoDA, tathA ilekTrIka racanAdi darzanIya thA / (16) sAdaDI : zA. mAMgIlAla dhanarAjajI vidAmiyA kI ora se unakI mAtu zrI umarAvabAI ne kI huI zrI vIzasthAnaka Adi vividha tapa kI ArAdhanA ke anumodanArthe 27 choDa ke udyApana sahita zrI siddhacakra-vIzasthAnaka mahApUjana zrI bRhad aSTottarI zAMtisnAtra yukta mahAhotsava prathama jeSTha (vaizAkha) vada 8 guruvAra di. 8-5.80 se prathama jeTha suda 4 ravivAra dinAMka 18-5-80 taka manAyA gayA / jisameM aSTottarI snAtra evaM svAmIvAtsalya prathama jeTha suda 3 zanivAra dinAM 175-80 ko huA /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) laNAvA : zA. rupAjI bhagAjI golaMka parivAra kI ora se 31 choDa ke udyApana sahita zrI vIzasthAnaka mahA pUjana tathA bRhad aSTottarI zAntisnAtra yukta dvAdazAnhikA mahotsava ke nimitta prathama jeSTha suda 5 somavAra dinAMka 16.5-80 ko luNAvA praveza / usa samaya vahAM virAjamAna pU. AcArya zrI vijaya indradinnasarIzvarajI ma. Adi kA saMmilana huaa| praveza ke samaya prathama gahUMli para mahotsava karAne vAle kI ora se svarNa muhara rakhI gayI thii| aura bhI vizeSa prakAra kI vividha gahUliyA banAI thI / vyAkhyAna meM saMgha pUjAdi huye the| prathama jeSTha suda 8 zukravAra dinAMka 23-5-80 ko zrI aSTottarIsnAtra par3hAyA gayA, tathA mahotsava meM do svAmI vAtsalya huye the| luNAvA zrI saMgha ko zrI padmaprabhasvAmIjI ke mandira ke viSaya meM mArgadarzana diyA gayA / (21) sevADI : prathama jeTha suda 7 budhavAra dinAka 21-5-80 ko sevAr3I saMgha kI vinaMti se tathA pU AcArya zrI vijaya indradinnasurIzvarajI ma. Adi ke Agraha se sevADI meM dono
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. AcArya bhagavantoM kA sAtha meM praveza pravacana huaa| evaM zrI paMca kalyANaka pUjA bhI paDhAI gaI thii| sevADI zrI saMgha ko zrI zAntinAtha bhagavAna ke mandira ke viSaya meM mArgadarzana diyA gayA / (22) dhaNI : zrI jaina saMgha kI ora se jinendra bhaktisvarUpa zrI siddhacakra mahA pUjana zrI bRhadaSTottarI-zAMti snAtra yukta zrI aSTAhnikA mahotsava prathama jeSTha suda 8 zukravAra dinAMka 23-5-80 se dvi. jeSTha vada 1 zukravAra di. 30-5-80 taka manAyA gyaa| ___ isa mahotsava meM pra. jeSTha suda 15 guruvAra dinAMka 26-5-80 ko aSTottarIsnAtra evaM jeSTha vada 1 zukravAra di. 30-5-80 ko zA. prakAzacanda jasarAjajI kI ora se zrI pArzvanAtha 108 abhiSeka pUjana kA kAryakrama zAnadAra anumodanIya rhaa| pa. pR0 AcArya deva zrImad vijaya vikAzacandramarIzvarajI ma. sA. ke cAturmAsa hetu pAlI-cANoda Adi sthaloM kI vinatI hone para bhI unheM tathA pa. pU. upAdhyAya zrI vinoda vijayabI gaNivarya ma. sA. ko cANoda cAturmAsa kI svIkRti pUjyapAda guru bhagavanta ne pradAna kii|
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 (23) lAsa kA guDA: dvi. jeTha vada 2 zanivAra dinAMka 31-5-80 ko zA. devIcanda maganAjI dhaNI kI ora se dhaNI se pUjyapAda gurubhagavanta tathA caturvidha saMgha ke sAtha lAsa kA guDA jAne kA kAryakrama rakhA thA / vahAM unakI ora se zrI pArzvanAtha bhagavAna ke 108 abhiSeka, tathA svAmIvAtsalya rakhA gayA thA / usa samaya vahAM ke sAdharaNa khAte meM pUjya zrI ke upadeza se karIba ATha hajAra kI TIpa huii| ( 24 ) khimADA : pa. pU. A. ma. sA. kI zubha nizrA meM zA. bhabUtamala amIcandajI kI ora se zrI bAladA nAkoDA kI basa yAtrA ke upalakSa meM dvi. jeTha vada 5 maMgalavAra di. 3-6-80 ko zrI RSi maMDala mahApUjana paDhAyA gyaa| svAmIvAtsalya bhI huaa| (25) zivagaMja : vikrama saM0 2030 vaizAkha-6 ko pUjyapAda zrI kI nizrA meM pIpalIvAlI dharmazAlA ke pAsa sthita zrI munisuvratasvAmI jina prAsAda meM zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ciMtAmaNI pArzvanAtha Adi mUrti evaM zrI antarIkSa pArzvanAtha tathA zrI nAgezvara pAzvanAtha bhagavAna kI kAussagga avasthA meM dhyAnastha mRttiM Adi kI pratiSThA huI thii|
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ usa pratiSThA ke pazcAt philahAla vi0 saM0 2036 meM una donoM khar3I mUrtiyoM meM se amijharaNe dIrgha samaya taka cAlu rhe| isa anumodanIya prasaMga ke upalakSa meM zA. pukharAja chogamalajI kI ora se zrI pArzvanAtha ke 108 abhiSekaaSTAdaza abhiSeka, aSTApada pUjA tathA zrI cintAmaNI pArzanAtha mahApUjana yukta dvi0 jeSTha vada 8 zukravAra dinAMka 6-6-80 se tIna divasIya bhavya kAryakrama Ayojita kiyA gyaa| idhara bhI pa0 pU0 A0 zrImadvijayaindradinnasUrIzvarajI ma. sA0 Adi kA subhaga saMmilana huA / pU0 paMnyAsa zrIbhadrAnandavijayajI gaNivarya Adi kA bhI saMmilana huaa| zivagaMja se vihAra dvArA posAlIyA, pAlar3I, kolara, sirohI, jAvAla, pADIva, velAMgaDI, sanavADA, mAlagAma Adi sthaloM meM padhAra kara tathA vyAkhyAnAdi kA lAbha dekara, pa0 pU0 0 ma. sA. Adi pAMca ThANe zrI jIrAvalA tIrtha meM pdhaare| vahAM pAMca dina kI sthiratA daramyAna do dina pUjA kA kAryakrama rahA / (26) maMDAra vahAM se zrI paramANatIrtha meM eka dina sthiratA kara dUsare dina saparivAra maMDAra padhArate hue pa0 pU0 vA.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 ma0 sA0 kA zrImaMdhane svAgata kiyA / aneka garchulIoM huI / pa0 pU0 A0 zrImadvijayamaMgalaprabhabhUrIzvarajI ma0 sA0 evaM pa0 pU0 A0 zrImadvijaya arihaMta siddhasUrijI ma0 sA0 Adi kA subhaga saMmilana huA / pa0 pU0 A0 zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma0 sA0 kA maMgalAcaraNa evaM tAntrika pravacana hone ke pazcAt pa0 pU0 A0 zrImadvijayamaMgalasUrIzvarajI ma0 sA0 kA bhI pravacana zravaNa karane kA lAbha zrIsaMgha ko milA / sarvamaMgala. 1 ke bAda prabhAvanA huI / dopahara meM bhI prabhupUjA prabhAvanA yukta huI / eka sAtha meM tIna AcArya bhagavantoM, sAdhu mahAtmAoM evaM sAdhvI mahArAjAoM ke darzana- candanAdika se tathA jinavANI kA zravaNa se zrIsaMgha ko atyanta Ananda huA / vahAM se pAthAvADA tathA kucAvADA padhAra kara khImata padhArate hue pa0 pU0 A0 ma0 sA0 kA zrIsaMghane svAgata kiyA / pravacana ke pazcAt prabhAvanA huI / dopahara meM prabhu kI pUjA bhI prabhAvanA yukta huI / dUsare dina bhI pravacana ke pazcAt pa0 pU0 A0 ma0 sA0 Adi saMghayukta zA* dalasAbhAI maMchAlAla jogANI ke ghara para svAgata pUrvaka pdhaare| vahAM para bhI jJAnapUjana aura maMgalAcaraNa ke bAda saMghapUjA huI /
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ YC (27) pATaNa zahara___ vahAM se jherar3A, navA DIsA, AseDA, vAgaDola, cArupa. tIrtha padhArane ke pazcAt pATaNa zahara meM padhArate hue zrI saMghane benDa yukta pa0pU0 A0ma0 zrI kA bhAratI sosAyaTI se svAgata kiyA / AgamoddhAraka svargIya pa0 pU0 A0 zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma. sA. ke samudAya ke samarthavidvAn pannyAsapravara zrI abhayasAgarajI gaNivarya ma0 sA0 Adi tathA zAsanaprabhAvaka pa0 pU0 A0 zrImadvicayarAmacandrasUrIzvarajI ma. sA. ke samudAya ke saMyamI pUjya paMnyAsa zrIpradyotanavijayajI gaNivarya ma0 sA0 Adi sAmane padhArane se sabake AnaMda meM abhivRddhi huii| zrIpaMcAsarA pArzvanAtha prabhu ke darzanAdi kara sAgara ke upAzraya meM pdhaare| vahAM para pa0 pU0 A0 ma0 zrI kA pravacana pazcAt prabhAvanA huii| dUsare dina subaha svAgata yukta khetaravazI kA pADA meM padhAre / vahAM 'zrIbhuvanavijayajI jaina pAThazAlA' kA inAma melAvaDA ke prasaMga para pa0 pU0 A0ma0 sA0 kA 'samyagajJAna kI mahattA' viSaya para viziSTa pravacana hone ke pazcAt gaNi zrI nirupamasAgarajI ma. sA0 kA bhI pravacana huaa| dhArmika zikSakAdi ke bhI tad viSayaka vaktavya hone ke bAda pAThazAlA kI bahinoM ko inAma dene kA kAryakrama rhaa| prAnte pa0 pU0 A0 ma0 sA0 kA sarvamaMgala ke pazcAt prabhAvanA huii|
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 dopahara meM sAgara ke upAzraya meM pa0 pU0 A0 mA0 sA0 kA 'dharma kI mahattA' para jAhera pravacana hone ke bAda pUjya panyAsa zrI abhayasAgarajI ma. sA0 kA bhI pravacana huaa| prAnte sarva maMgala0 suNA ke pa0 pU0 A0 ma0 sA0 ne saparivAra kuNagera tarapha vihAra kiyaa| saparivAra padhArate hue pa0 pU0 A0 ma0 sA* kA zrIsaMghane svAgata kiyaa| maMgalika sunAne ke bAda prabhAvanA huii| (28) zrI zaMkhezvara tIrtha vahAM se hArIja, samI, baDI cAMdura padhArane ke pazcAt zrozaMkhezvaratIrtha meM padhArate hue peDhI kI ora se pa0 pU0 A0 ma0 sA0 kA svAgata kiyaa| cha dina kI sthiratA daramyAna pa0 pU0 A0 ma0 sA0, pUjya munirAja zrIpramodavijayajI ma. sA. tathA pUjya munirAja zrI jinottamavijayajI ma. sA. ne zrIzaMkhezvara pArzvanAtha prabhu kA ahama tapa vidhipUrvaka kiyaa| unake upalakSa meM pUjya munirAja zrI pramodavijayajI ma0 sA0 ke sadupadeza se aSADha zuda ekama ravivAra dinAMka 13-7 1980 ko 'zrI cintAmaNI pAzrvanAtha mahApUjana' mAlagAma nivAsI zA0 zAntilAla cunIlAlajI kaTArIyA kI tarapha se paDhAyA gayA /
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSADha zuda 2 somavAra dinAMka 14-7-1980 ko 'zrIsiddhacakramahApUjana' sAdar3I nivAsI zA0 ratanacanda kundanamalajI kI ora se paDhAyA gyaa| isa pUjana meM pa0 pu. A0 ma0 sA. ke sadupadeza se vidhi meM baiThe hue sajor3e zrI ratanacandajI ke suputra zAntilAla ne zrInavapadajI kA gInI se pUjana kiyA aura jIvadayA kI TIpa meM apanI tarapha se 501) rupaye jAhera kiye| vidhikAraka dhArmika zikSaka zrI bAbulAla maNIlAla bhAbhAra vAle tathA vidhikAraka navayuvaka zrI manojakumAra bAbulAlajI harana ( ema. kaoN. ) sirohI vAle ne ye donoM pUjana zrIzaMkhezvara pArzvanAtha prabhu kI chatrachAyA meM aura paramapUjya AcAryadeva zrImadvijayasuzIlasUrIzvarajI ma. sA. kI zubha nizrA meM vidhipUrvaka sundara paDhAyeM / (26) cANasmA-vidyAvADI vahAM se vihAra dvArA mujapura, hArIja, kaMboI tIrtha padhAra kara aSADha zuda 10 maMgalavAra dinAMka 22.7-1980 ko janmabhUmi cANasmA meM cAturmAsa praveza karane ke liye, cANasmA sTezana ke samIpa AI huI vidyAvADI meM jinamandira ke darzanAdi karake, zA. jayaMtIlAla maMgaladAsa premacanda ke baMgale saparivAra pa. pU. A0 ma. sA. ne
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiratA kii| vahAM para dopahara meM pa0 pU0 A0 ma. sA. kA tathA unake laghu ziSyaratna pUjya munirAja zrIjinottamavijayajI ma. sA. kA sundara pravacana huaa| zA0 kIrtilAla vADIlAla kI tarapha se saMghapUjA huii| vidyAvADI jina mandira meM saMgha kI tarapha se prabhAvanA yukta pUjA bhI paDhAI gaI / 48 varSa ke bAda janmabhUmi cANasmA nagara meM prathama cAturmAsArthe padhArela pa0 pU0 A0 ma0 sA0 kA abhUtapUrva svAgata karane ke lie zrIsaMghane anerA utsAha pUrvaka pUrNa taiyArI kii|
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAThi thAna: [1] sAhityasamrATa sAhityapracAra kendra Thi0 jItendraroDa, AcArya zrIlAvaNyasUrIzvara jJAnamandira TrasTa bilDiMga, mu0 malADa (isTa), muMbaI-40064 [2] AcArya zrIsuzIlasUri jaina jJAnamandira Thi* jaina boDiMga hAusa zAntinagara, mu0 sirohI, rAjasthAna (mAravAr3a) [3] zrIarihaMta-jinottama-jaina jJAnamandira Thi0 malliyoM kI zerI mu0 jAvAla jilA-sirohI, rAjasthAna (mAravAr3a) [4] sarasvatI pustaka bhaNDAra Thi0 ratanapola hAthIkhAnA mu0 ahamadAvAda-1, gujarAta. pha [6] jaina prakAzana mandira Thi0-30/4 dozIvADAnI pola khatrInI khar3akI mu0 ahamadAbAda-1. gujarAta.