Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazalakSaNa dharma athavA dshdhrm-diipk| [jApyamaMtra, dazadharma savaiye, dazalakSaNa vrata kathA, dazadharma bhajana aura dazalakSaNa vratodyApana sahita] lekhakasva0 dharmarana paM0 dIpacandrajI varNI, nrsiNhpurnivaasii| prakAzakamUlacanda kisanadAsa kApar3iyA, mAlika, digambara jaina pustakAlaya, gAMdhIcauka, suurt| caturthAvRtti] [prati 600 vIra saM0 2468 mUlya-nau aanaa| - - -
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlacanda kisanadAsa kApaDiyA jana vijaya presa.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana jaina dharmameM dharmake dazalakSaNa batAye gaye haiM ataH usako dazalakSaNa dharma kahate haiM aura isIpara dharmakI imArata khar3I hai / isakA itanA mahatva hai ki isIke nAmase jainoMkA mahAna parva dazalakSaNa parva prativarSa manAyA jAtA hai| jaina bhASA zAstroMmeM ina daza dharmokA svarUpa sAmAnyarUpase darzAyA gayA hai lekina sarvasAdhAraNake samajhanemeM AjAveM usa prakArase inakA svarUpa darzAnevAle granthakI bar3I AvazyaktA thI jisako hamAre nivedanase sva0 dharmaratna paM0 dIpacandajI varNI (narasiMhapara sI. pI. nivAsI) ne 28 varSa hue pUrNa kara dI thii| taba hamane vIra saM0 2440 meM usakI 2000 pratiyAM chapAkara vitarita kI thIM, phira isakI dUsarI AvRtti vIra saM0 2443 meM prakaTa kI aura tIsarI AvRtti vIra saM0 2453 meM prakaTa kI thii| vaha bhI khatama ho jAnese isakI yaha caturtha AvRtti prakaTa kI jAtI hai| isa AvRttimeM isavAra kaI vizeSatAeM kI gaI haiM jaise ki mukhapRSThapara khAsa kharca karake 'dazadharma dIpaka ' kA AkarSaka va bhAvapUrNa citra banAkara rakhA hai tathA bhItara dazalakSaNa vrata kathAke sAtha 2 sva0 bra0 sItalaprasAdajI kRta eka dazadharma bhajana aura AcAryazrI sumatisAgarajI kRta dazalakSaNa vrata udyApana bhI jor3a
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] diyA hai jisase dazalakSaNa vratake 10 upavAsa karanevAloMko dazalakSaNa vrataHkathA par3hanemeM tathA udyApana karanemeM subhItA hogA | isa vrataka udyApanameM 100 koThekA sAthiyA nikAlanA par3atA hai tathA saba prakArake daza 2 upakaraNa maMdirameM car3hAnekA rivAja hai vaha yathAzakti karanA cAhiye tathA dazalakSaNa vrata karanevAloMko khAsa karake zAstradAnameM acchI rakama nikAlanA cAhiye aura isa pustakakI prabhAvanA to avazya 2 karanI cAhiye / aba kAMca va dhAtuke vartanoMkI prabhAvanAkI AvazyaktA nahIM hai, yaha khyAla rakhanA cAhiye / dUsarI Avazyaka sUcanA yaha hai ki isa granthakA AdyaMta mananapUrvaka vAravAra svAdhyAya karate raheM aura dazalAkSaNika vratake dinoM meM nitya eka2 dharmakA pATha sabako sunAnA cAhiye va usapara vizeSa upadeza dete rahanA cAhiye / yadi hama ina daza dhamakA acchI tarahase pAlana kara sakeMge to saba kucha kara sakeMge aisA niHsaMzaya kahA jA sakatA hai / AzA hai isa caturthAvRttikA bhI zIghra hI pracAra ho jAyagA / sUrata vIra saM0 2468 caitra sudI 12 tA. 27-2-42 nivedaka mUlacanda kisanadAsa kApar3iyA / - prakAzaka /
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvItarAgAya namaH zrIdazalakSaNa dharme vandhu mahAvA dhammo, khamAdi bhAvo ya dasaviho dhammo / - svAmikArtikeyAnuprekSA / rayaNatayaM ca dhammo jIvANaM rakkhaNaM dhammo // --- artha - tukA jo svabhAva hai vaha dharma hai, arthAt jaise jIva darzanajJAnAdi upayoga svabhAva tathA cetanasvabhAva athavA pudgala acetanatva vA sparza, rasa, gaMdha, varNatva Adi svabhAva hotA hai, uttama - kSamAdi daza prakArake bhAva bhI dharma haiM aura ratnatraya rUpa bhI dharma hotA hai tathA ahiMsA lakSaNa arthAt jIvoMkI rakSA karanA bhI dharma hai / bhAvArtha yadyapi ukta gAthA meM vastu ke svabhAvako, uttama kSamAdi daza lakSaNoMko, ratnatrayako aura ahiMsAko, isa prakAra dharma cAra prakAra se kahA hai tathApi nizcayase vicAra karanepara kevala vastusvabhAvameM hI anya tInoM prakAra garbhita ho sakate haiM / kAraNa yahAM para jo dharma zabdakI vyAkhyA kI gaI hai, vaha jIvakI apekSA kI gaI hai; isaliye jisa prakAra ajIvakA svabhAva jar3atva hai, usI prakAra 'jIvakA svabhAva cetanatva arthAt jJAna, darzana, sukhaM, vIryAdirUpa hotA " hai " arthAt jahAM cetanatva hotA hai, vahAM usase avinAbhAvI sambandha rakhanevAle" darzana aura jJAnaguNa arthAt dekhanA va jAnanA avazya hI hotA hai| yaha kathana abhedana kI apekSAse hai No "
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2] : . zrIdazalakSaNa dhrm| .. mexwewAHIMNETA Nameerecaererewwwsewmom.mms. approprenesirernmwwere.' yadyapi jIvakA svabhAva caitanya-darzana aura jJAnamayI hai tathApi yaha anAdi karmabandhake kAraNa pudgalase milA huA vibhAva arthAt rAgadveSarUpa pariNamana karatA rahatA hai aura isIse yaha. iSTa-aniSTa buddhiko prApta hokara kabhI krodha, kabhI mAna, kabhI mAyA, kabhI loma, kabhI tRSNA, kabhI AzA, kabhI jhUTha, kabhI svacchanda iMdriya viSayAsaktarUpa pravRtti, kabhI kuzIla aura kabhI kudhyAnarUpa pravRtti karatA hai| kabhI anyathA zraddhAna arthAt atattva zraddhAna karake vastusvarUpako anyathA hI jAnatA huA anyathA pravRtti karatA hai| athavA kabhI svArtha va pramAdavaza hokara parapIr3anarUpa pravRtti karatA rahatA hai| so yadi vaha padArthake yathArthe svarUpakA zraddhAna va jJAna karake tadanusAra hI pravRtti kare jise ki "ratnatraya" kahate haiM, to vibhAva (rAgadveSa Adi) hone hI na pAveM / taba hI krodhAdi bhAvoMke na honese uttamakSamAdi daza prakArakAM dharma kahA jAsakegA / arthAt jaba yaha jIva svabhAvarUpa hI pariNamana karegA taba na to isase paTakAyI jIvoMke hananarUpa bAhya hiMsA hI hogI, aura na rAgAdi bhAvarUpa aMtaraMga hiMsA hogii| isa prakAra . hiMsAke na honese ahiMsA svayameva ho jaavegii| . isaprakAra ukta gAthAmeM kahe hue dharmake bhinna bhinna lakSaNoMkI yadyapi bhedavivakSAse bhinnatA pratIta hotI. hai tathApi abheda vivakSAse. ekatA hI hai|.. .... aba yahAM uttamakSamAdi dazaM prakAra dharmokA vizeSa svarUpa kahate haiM-., bhagavAn umAsvAmIne dharmakA svarUpa. kahA hai: - ..
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama kSamA ! - [3 gy' d- a- - pd- -p ----------5----dng---g-a "uttamakSamAmArdavArjavasatyazaucasaMyama.. tapastyAgAkiJcanyabrahmacaryANi dharmaH // " ___bhAvArtha-uttama kSamA, uttama mArdava, uttama Arjava, uttama satya, uttama zauca, uttama saMyama, uttama tapa, uttama tyAga, uttama AkiJcanya aura uttama brahmacarya, ye daza prakAra dharma arthAt AtmAke svabhAva haiN| so hI kArtikeyasvAmIne kahA hai yathA:so ciya dahappayAro khamAdi bhAvehiM suksasArehi / te puNa bhaNijamANA muNiyabvA paramabhattIe // so dharma kSamAdi bhAvarUpa daza prakAra hai aura sacce sukhakA denevAlA hai athavA yahI sukhasvarUpa arthAt sukhakA sAra hai, aura vaha Age kahA jAnevAlA daza prakAra kSamAdi bhAvarUpa dharma parama bhakti arthAt dharmAnurAgapUrvaka jAnane va manana karane yogya hai| (svA0 kA0 a0) uttama kssmaa| koheNa jo Na tappadi suraNara tiriehiM kIramANevi / uvasagge vi raudde tassa khimA NimmalA hodi / arthAt-jo deva, manuSya tathA tiryacoM dvArA ghorAndhora upasarga honepara bhI krodhase saMtapta nahIM hote haiM unake nirmala arthAt uttama kSamA hotI hai| (svA0 kA0 a0) - bhAvArtha kisI bhI prakArake deva, manuSya tathA tiryacoMkRta upasodvArA, honevAle duHkhako; vinA saMkleza. bhAvoMke saha lenekI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] zrIdazalakSaNa dharma / zaktiko uttama kSamA kahate haiM / arthAt jisa zaktike kAraNa jIva kisI bhI prakArake upasarga va kapTa (duHkha) Anepara bhI ghabarAte nahIM, arthAt vyAkula na hove, kintu usa duHkha va klezako apanA hI pUrvopArjita karmakA phala jAnakara samabhAvoMse sahana kare, so kSamAnAma AtmAkA guNa hai| prAyaH samasta saMsArI prANI apane isa uttamakSamA guNako bhUle hue isake viparIta-iMdriyoMke iSTa viSayoM vA viSayoMkI yogya sahAyaka sAmagrImeM aura viSayAnurAgI svamanonukUla calanevAle mitroMmeM rAga (rati) karate haiM / aura inase ulaTe indriyoMko aniSTasUcaka padArtha va icchAviruddha puruSoMse dveSa arthAt arati (aprIti) karate haiM / aisI avasthAmeM iSTAniSTa (rati-arati) sUcaka jo kucha bhAva hote haiM ve hI AtmAke parasaMyogase utpanna hue vaibhAvika bhAva haiN| tAtparya jaba kisI jIvako iSTa vastukI prApti hotI hai taba vaha praphullita citta huA apane Apako parama sukhI mAnatA hai| aura samajhatA hai ki isa iSTa vastukA viyoga mujhase kadAcit bhI kabhI nahIM hogA aura isIliye vaha usameM tallIna ho jAtA hai| parantu jaba koI bhI cetana arthAt deva manuSya yA pazu yA acetana padArtha usakI usa iSTa vastuke viyogakA kAraNa bana jAtA hai, taba vaha viSadhara (sarpa) ke samAna krodhita hokara usakA sarvasva nAza karanekA udyama karatA hai / isIko krodhabhAva-kaSAya kahate haiM / kSamA guNa isI krodhabhAvakA ulTA AtmAkA svabhAva hai| ' jaba yaha jIva nija bhAvarUpa pariNamana karatA hai, taba hI isako utane hI samaya taka, jaba taka vaha svabhAvoMmeM sthira rahatA hai, sukhI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5 yaang-y / -- ngs -ns- n-yng n m' / b- -- kaha sakate haiM kyoMki yathArtha meM sukha apane AtmasvabhAvako prApta hone ko kahate haiM, aura jyoMhI yaha svabhAvase cyuta hokara parabhAva arthAt vibhAva bhAvako prApta hotA hai ki yaha turanta duHkhI ho jAtA hai / tAtparya uparyukta kathana se yaha nizcita ho cukA ki krodhabhAva AtmAkA svabhAva nahIM, kintu vaha para padArthoMke saMyoga se utpanna huvA vibhAva bhAva hai, isaliye ye bhAva jIvako kevala duHkhake denevAle haiM / uttama kSamA sukha prApta karanA jIvamAtrako abhISTa hai / isIliye prANImAtrako cAhiye ki cipadharake samAna bhayaMkara aura prANaghAtaka jAnakara isa krodhako chor3a deveM aura uttama kSamAko dhAraNa karake sukhI hoveM / yadi yahAM yaha zaMkA upasthita ho ki kSamAse pAralaukika(mukti) sukha mila sakatA hai, kintu saMsArI sukha to nahIM milatA ? to uttara yaha hai ki yaha kSamAbhAva mukti sukhakA to hetu hai hI kintu sAMsArika sukhakA bhI eka pradhAna hetu hai / dekho, lokameM kahAvata hai ki baniyA sabase moTA hotA hai, kyoMki vaha gam khAtAkSamA rakhatA hai aura kSatriya dubalA hotA hai, kyoMki vaha sadA bAta meM krodhita ho jAtA hai| kahA bhI haikopaH karoti pitRmAsujanAnAmapyapriyattramupakArijanApakAram / dehakSayaM prakRtakAryavinAzanaM ca, matveti kopavazino na bhavanti bhavyAH || - subhASitaratnasandoha | artha -- krodha se mAtApitAdi snehI puruSoMkA apriya, upakA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6] zrIdazalakSaNa dharma | riyoMkA apakArI hojAtA hai, zarIra kSINa hotA hai aura sAMsArika kArya bhI bigar3a jAte haiM, aisA samajhakara bhavya (uttama) puruSa kadApi krodhake vaza nahIM hote haiM / krodhase jIvoMko kaise kaise duHkha bhogane par3ate haiM isIke udAharaNa svarUpa zreNikapurANakI eka kathA kahate haiM ki- eka nagarameM kisI brAhmaNakI ikalautI sundara kanyA thI aura vaha brAhmaNa rAjapurohita thA / isaliye vaha choTI kanyA pitAke sAtha kabhI kabhI rAjamahalameM AyA jAyA karatI thI / rAjA bhI usa kanyApara rUpavatI honeke kAraNa bahuta prema karate the / yadyapi vaha kanyA rUpavatI tathA vidyAvatI thI, tathApi usameM krodha bhI asIma thA, isaliye yadi koI kabhI use tU karake bola detA, to vaha mAre krodhake lAla ho jAtI thI / prANiyoMkI ruci vicitra hai / logoMne use tU zabdase cir3hatI huI jAnakara aura bhI cir3hAnA Arambha kiyA | yahAMtaka ki usakA nAma hI 'tUkArI' par3a gayA / tUkArI logoM ke kevala tU zabdapara hI aneka gAliyAM detI, mArane daur3atI aura kisI kisIko mAra bhI baiThatI thI to bhI rAjyake bhaya se usase koI kucha bhI nahIM 1 kaha sakatA thA 1 jaba vaha kanyA taruNa huI, to usake krodhI svabhAva ke kAraNa koI use nahIM vyAhatA thaa| nidAna koI eka juArI - dyUtanyasanI brAhmaNane (jo ki juA meM udhAra dravya lekara hAra gayA thA aura jise anya juArI apanA udhAra diyA huA dravya na pAneke kAraNa nAkameM kaur3I- pahinAkara aura ulTA jhAr3ase TAMgakara mAra rahe the, chuTakArA . --
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 111 110 ` .. uttama kSamA / pAne kI icchA se) vyAhanA svIkAra kara liyaa| so dekho, vaha tUkArI krodhita hone ke kAraNa eka raMka, guNahIna, kurUpa, vyasanI puruSase vyAhI gaI / pazcAt kisI eka dina usakA pati rAjasabhAse kucha derI se AyA ki isIpara se krodhita hokara vaha ( tUkArI ) gharase nikala gaI / aura coroMke hAtha par3I aura jaba unhoMne usakA zIlabhaMga karanA cAhA, taba usake zIlake mAhAtmyase vahAM vanadevIne Akara usakI rakSA kI / phira jaba vaha coroMse chUTI to baNajAroM ke hAtha par3I / unhoMne bhI usI prakAra usapara kudRSTi kI hai, taba phira bhI usane vanadevIkI sahAyatA se rakSA pAI, taba baNajAroMne kSobhita hokara use eka chIpe - (kapar3e chApanevAle) ko beca dI / vaha chIpA usakA mastaka AThaveM pandrahaveM dina cIrakara lohU nikAlatA aura usase kapar3e raMgatA | phira jar3IbUTiyoM (lakSamUla) ke tela se usakA ghAva acchA kara detA thA / isa prakAra kaI mahInoM taka kitane hI vAra usakA mastaka cIrA gayA ki jisase use ghora vedanA bhoganI par3I / eka dina bhAgyavaza kahIM usakA cAcA vahAM pahu~ca gayA aura chIpAko kucha dravya dekara jyoM tyoM use chur3A laayaa| tabase tUkArIne krodha karanA sarvathA chor3a diyA / tAtparya -- krodhake kAraNa hI tUkArIko itane duHkha bhogane par3e isaliye krodha pizAcako dUra se hI chor3a denA cAhiye, aura bhI kahA hai ki - " hane aurako, aru krodha hane Apako / " kSamA 'dekho, jo zatru bar3e bar3e zamradhArI kSatriyoMse bhI aneka ceSTAeM karane para bhI vaza nahIM hote haiM yA jo siMha vyAghrAdi ghAtaka jIva
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ aareewwwewrwww.omwwwmmswanata.vines vv.WHArran 8] zrIdazalakSaNa dharma / saMsArake prANiyoMko sarvadA bhayabhIta karate rahate haiM, ve saba anAyAsa hI kSamAvAn mahAtmA puruSoMke vazameM hojAte haiN| ____ kSamAvAn puruSakA kabhI koI bhI zatru nahIM honA hai| dekho, jaba koI puruSa kisI anya puruSapara kucha krodha karatA hai aura vaha anya puruSa yadi use zAnti bhAvase sahana kara letA hai, to krodha karanevAlA puruSa svayaM hI lajjita ho pazcAttApa karane laganA hai| aura bhI krodhase kyA 2 hAni hotI hai so suniye-krodhI puruSa maNivAle sarpavat guNayukta honepara bhI prazaMsA nahIM pAtA, krodhI puruSake vrata, japa, tapa, niyama, upavAsa, saMyama, dAna, pUjA, japa, svAdhyAya, vidyA Adi samasta guNa puNyasahitake bhI kSaNabharameM bhasma hojAte haiN| krodhase dhairya chUTa jAtA hai, vuddhi naSTa hojAtI hai roga ghera lete haiM, haTha bar3ha jAtA hai, zarIra zithila hojAtA hai, dharma alaga hojAtA hai, vacana anyathA pravRtta hone lagate haiM, mukha va netra lAla hojAte haiM, zarIra kAMpane lagatA hai, romAMca khar3e hojAte haiM, vicArazakti nahIM rahatI hai, dayA calI jAtI hai, mitratAke badale zatrutA bar3ha jAtI hai, apayaza phaila jAtA hai, daridratA ghera letI hai, ityAdi aura bhI aneka prakArase hAni hotI hai aura isake viparIta kSamAse sarva guNa pragaTa hote haiM, isIliye sukhAbhilASI satpuruSa sadaiva kSamAbhAva dhAraNa karate haiN| jaba koI unheM durvacana kahatA hai, arthAt unapara krodha karatA hai, to ve socate haiM ki amuka puruSake krodhakA kAraNa kyA hai ? yadi maiMne usakA kucha bhI aparAdha kiyA hai, taba to mujhapara usakA krodha kara durvacana kahanA ThIka hI hai / maiMne kyoM aisA anartha kiyA, jisase
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama kSamA / [ 9 5 100 aba jaise bane use kSamA apane doSoMkI AlocanA parake pariNAmoM meM krodhabhAva utpanna hogayA / grahaNa karAnA ucita hai aura isaliye ve karake svanindA karate hue usa puruSase namra zabdoMmeM kSamA mAMgakara zAnta kara dete haiM / aura apane Apako kiMcit bhI krodha nahIM 1 dete haiN| " -- -n-- - - , * . kintu kadAcit koI niSkAraNa hI krodha kara kuvacana bole to * socate haiM ki isameM merA to kucha bhI doSa hai hI nahIM, yaha puruSa vyartha hI kose apane AtmAko malina kara karmabandha kara rahA hai aura vyartha hI binA soce mujhako durvacana kaha rahA hai / yaha ajJAnI " hai, pAgala hai / isIse yaha viveka vinA vyartha hI apanA samaya naSTa karatA huvA svavacana bigAr3a rahA hai so pAgala va ajJAnI ke kahane kA burA hI kyA mAnanA ? vaha to abhI kevala muMhase hI bakatA hai, mAratA to nahIM hai kyoMki pAgala to mAratA hai, bAMdhatA hai, kATatA " hai, kapar3e phAr3a detA hai, vastuoMko tor3a maror3a kara phaika detA hai, aura aneka nahIM karane yogya kArya bhI karatA hai, so abhI to yaha 'kevala muMhase hI durvacana kaha rahA hai aura kucha to nahIM karatA hai, so ye durvacana mere zarIra meM kahIM bhI cipaTa to jAte nahIM haiM, isaliye inase merI hAni hI kyA hai ? kucha nahIM / aba yadi unheM koI mArane bhI lage to socate haiM ki vaha mujhe kevala mAratA hI to hai, kucha prANa rahita to nahIM karatA hai 1 aura yadi koI prANa haraNa bhI karane lage, to socate haiM ki - yaha prANa hI to haraNa karatA hai, kucha merA dharma jo kSamA ( AtmAkA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] zrIdazalakSaNa dhrm| . svabhAva ) hai, use to haraNa nahIM karatA hai| artha.t yaha raGka mere avinAzI, saccidAnanda akhaNDa svarUpa caitanya AtmAko to dekha hI nahIM sakatA, tatra pIr3A kise degA ? aura jise yaha mAratA kATatA vAMdhatA va haraNa kara rahA hai, vaha to merA svarUpa hI nahIM hai / vaha jar3a at acetana hai, nAzavAn hai| kisI na kisI dina isakA viyoga to honA hI hai so Aja isIke hAthase shii| aura yadi yaha mere prANa haranameM hI prasanna hai, to acchA hI hai| merA jo pUrvasta karmoMkA isase vaira thA, so yaha abhI merI sAvadhAna avasthAmeM liye letA hai / yaha isakA mujhapara bar3A upakAra hai / jo kadAcit asAvadhAna avasthAmeM prANa haraNa karatA, to saMbhavataH merA kumaraNa hokara maiM durgatimeM calA jaataa| ___ isaliye merA kartavya hai ki maiM isa pUrvakarmakRta Aye hue. upasargako zAMtipUrvaka sahana kara samAdhimaraNa sahita prANa tyAga kruuN| . isImeM merA kalyANa hai / isaliye ve aisA vicAra karake ki khammAmi saba jIvAnAM savve jIvA khamaMtu me| mittI me savva bhUdesu vairaM majjha na keNavi // 1 // arthAt-maiM saba jIvoMko kSamA karatA hU~, saba jIva mujhapara' bhI kSamA karo, mere sabase mitrabhAva hai, mujhe kisIse bhI vaira-dveSabhAka ' nahIM hai, uttamakSamA dhAraNa karate haiMtAtparya-mitra kSamA sama jagatameM, nahIM jIvako koya / __ aru vairI nahIM krodha sama, nizcaya jAno loya // . sohI paM0 dyAnatarAyajIne kahA hai- / .. .
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama mArdava / ... [11 pIhe duSTa aneka, bAMdha mAra bahu vidha kreN| dhariye kSamA viveka, kopa na kIje prItamA // 1 // uttama kSamA gahore bhAI, yaha bhava yaza parabhava sukhadAI / gAlI suna mana kheda na Ano, guNako auguNa kahe ajAno // . kahe ajAno vastu chIne, vAMdha mAra bahuvidhi kare / gharase nikAre tana vidvAre, vara to na tahAM dhare / tU karma pUkha kiye khoTe, saha kyoM nahiM jIyarA / ati krodha agni bujhAya prANI, sAmya jala le sIyarA // 1 // ani uttamakSamA dharmAgAya namaH / uttama maardv| uttamaNANapahANo uttama tava paraNa karaNa sIlovi / appANaM jo hI ladi maddava rayaNa bhave tassa / / arthAt-~-jo uttama jJAnameM pradhAna aura uttama tapazcaraNa karanemeM samartha honepara bhI apane AtmAko mAnakapAyase malina nahIM karate haiM unake uttamamArdava dharma hotA hai| (sva0 kA0 a0 ) ____ bhAvArtha-nirguNI, dIna, daridrI, azakta, ajJAnI, hIna, kulajAtivAlA, kurUpa, cAritrahIna purupa yadi vinaya (namratA) dhAraNa karate haiM to koI AzcaryakI bAta nahIM hai, kyoMki unako to dabanA hI par3atA hai yA vai dabAye jAte hI haiN| so unake aisA karanese ve
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] zrIdazalakSaNa dharma / ys-ns, nsaaan pds-ns / d-nng- nk-:'ng- bsd- --- --- ps+ s- n-s-.dp n ''dm-saa-paaps kucha mArdava guNake dhArI nahIM kahe jAte / kyoMki unakI yaha vinaya va namratA svAbhAvika nahIM hai kintu dabAva va lAcArIkI hai| ve avasara pAkara punaH mastake uThAkara calane lagate haiM / parantu jo uttama jJAnavAn , tapasvI, aizvaryavAna, samartha, balavAn, rUpavAna, kulavAna, uttama jAtivAna tathA dhanavAna hote huve bhI inakA mAna nahIM karate aura yathAyogya vinaya va ziSTAcArarUpa pravartana karate . haiM arthAt bar3oM (jo jJAna cAritra dIkSA pada va vayameM vRddha haiM) kI vinaya bhakti aura choToMmeM dayA va mRdubhAva rakhate haiM aura apane AtmAko mAnakaSAyarUpI malase malina nahIM hone dete haiM ve hI uttama mArdava dharmacArI kahe jAte haiM / kyoMki kahA hai mRdorbhAvaH iti mArdavaH arthAt-mRdu (namra) bhAvoMkA honA so hI mArdava dharma haiN| uttama arthAt saccA ki jisameM dikhAvaTa yA banAvaTa na ho, aisA uttama mArdava dharma AtmAhIkA nijasvabhAva hai| yaha guNa AtmAse, mAna kaSAyake kSaya, upazama vA kSayopazama honese pragaTa hotA hai-arthAt jabataka kisI jIvako mAnakaSAyakA udaya rahatA hai, tabataka vaha prANI apane Apako sarvocca mAnatA aura dUsareko tuccha ginatA huA, sabako apane AdhIna banAnekI ceSTA karatA rahatA hai aura jo koI use namaskAra va praNAma Adi ziSTa vyavahAra nahIM / karatA hai vA isase madhyastha athavA vipakSI hokara rahatA hai, to vaha use dekha nahIM sakatA tathA sadaiva use nIcA dikhAnekA vicAra aura upAya kiyA karatA hai| yahAMtaka ki vaha apane balAbalako na vicArakara apanese sabalakA bhI sAmhanA kara baiThatA hai aura baMdI ho
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama maardv| Basunak - 4 mm********3***4.:* *** *******"Wa.***.** **** jAnepara bhI vaha apaneko natamastaka na karake naSTaprAyaH hojAtA hai, isIko mAna kaSAya kahate haiN| isa kaSAyake udaya hote hue vicAra-zakti kama ho jAtI hai| dekho, laMkAdhipati prativAsudeva dazAnana (rAvaNa) jaba sItAko hara lAyA aura jaba maMdodarI Adi samasta svajanoMne use samajhAyA ki. sItA rAmacaMdrako pIche de do aura apane pavitra kulameM parastrI rUpI mala na lagAkara sukhapUrvaka rAjya karo yA vanameM jAkara tapazcaraNa karo isImeM hita hai, taba usane yahI uttara diyA ki "jAni haiM kAyara mujhe nRpagaNa sabhI saMgrAmase; tAse lar3anA hai mujhe dhuna bAMdhake aba rAmase / jItakara arpU siyA pyArI ju unake prANase yaza hoya merA vizvameM bezaka siyAke dAnase // " arthAt---saba kSatriyagaNoMko vidita hogayA hai ki rAvaNa sItAko hara lAyA hai aura rAma lakSmaNa yuddhake liye bhI Agaye haiM so yadi maiM sItAko abhI rAmake pAsa pahu~cA dUM, to kSatriyagaNa mujhe kAyara samajhakara hAsya kareMge, isaliye maiM rAmacaMdra lakSmaNako yuddhameM jItakara, sItA aura usake sAtha bahutasA dravya dekara unheM bidA karUMgA / kintu isa samaya to sItAko na bhejakara kevala yuddha karanA hI abhISTa hai ityAdi / aura isa prakAra usa mahApuruSane anta taka-. pANa jAte hue bhI apane praNako nahIM chor3A tathA vIrabhUmi (raNakSetra)meM hI mRtyuko prApta huaa| isIliye saMsArameM mAnI puruSoM ko loga rAvaNakI upamA dekara
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ *mmawwwwwVERN. " M.inhnimonwey" 14] zrIdazalakSaNa dharma / kahA karate haiM ki dekho "ika lakha pUta savA lakha nAtI / tA rAvaNa ghara diyA na baatii||" tAtparya-garca (mAna ahaMkAra) mata karo, trikhaNDI rAvaNakA bhI mAna nahIM rahA hai to auroMkI kyA bAta ? ityAdi / so jaba isa prakArake mAna karmakA kSaya vA upazama hotA hai tabhI AtmAkA mArdava nAmaka svAbhAvika guNa pragaTa hotA hai| isa guNake pragaTa hote hue jIva apane sivAya anya samasta jIvoMko apane samAna samajhatA hai, taba use kisIse rAgadveSa nahIM hotA / vaha vicAratA hai ki saba jIva samAna haiM, koI kama-bar3ha -nahIM hai| aura jaba koI kama-bar3ha hai hI nahIM, taba maiM jinako AdhIna karanA cAhatA hUM, jinako maiM apamAnita karanA cAhatA hUM, jinheM AjJAkArI banAkara namaskAra karAnA cAhatA hUM, ve saba mere hI -samAna haiN| phira samAna samAnameM adhikArI aura adhikRta bhAva kaisA? aura tU jo abhI apane Apako bar3A samajhatA hai, so jaba naraka . 'pazu Adi gatiyoMmeM, hIna sevaka devoMmeM va nIca gotrIya manuSyoMmeM utpanna huA thA, taba vaha terA bar3appana kahAM calA gayA thA? tU saikar3oMvAra kyA asaMkhyAta vAra naraka nigodameM gayA, eka pAIkI bhAjI / kharIdanevAleke yahAM rUkanameM calA gayA, mailekA kIr3A huA, taba terA bar3appana kahAM calA gayA thA ? ____ Aja jo tUne yaha uttama kula, bala, aizvarya vA rUpAdika pAye , haiM, yaha saba tere pUrvopArjita zubha karmoMkA hI phala hai so karma apanI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ meewanemomvwrveeren.w.vivowerswwwwwwwwwwwwwww. uttama mAdeva / - [15 sthiti pUrNa karake nirjara jAyagA, taba merA yaha saba vinaya lupta ho jAyagA / kyoMki kahA hai.. "sadA na phUle ketakI, sadA na zrAvaNa hoya / sadAna yauvana thira rahe, sadA jiyata nahiM koya // " arthAt-jina kAraNoMse tU apane Apako bar3A mAna rahA hai, ve saba kAraNa eka dina naSTa hojaayge| kyoMki prakRtikA aisA hI niyama hai| kArtikeyasvAmIne bhI kahA hai "jamma maraNeNa sama, saMpanjaI juvvaNaM jarA sahiyA / lacchI vinAza sahiyA, yaha savvaM kSaNabhaMguraM munnh||" arthAt-janmake sAtha maraNa, yauvanake sAtha bur3hApA aura lakSmIke sAtha daridratA lagI huI hai| isaliye ye saba kSaNabhaMgura (vinAzavAn ) jAnane caahiye| ____ jaba saMsArake sarva hI padArtha (paryAya apekSA) vinAzavAn haiM, to phira mAna kisa bAtakA ? dekho, zarIrakA bala aura saundarya bur3hApA Ate hI naSTa hojAte haiM, saba indriyAM zithila hojAtI haiM jisase ve apane apane viSayako grahaNa kara nahIM sktiiN|| yauvana thA taba rUpa thA, the grAhaka saba loya / * yauvana ratna gumo punaH, bAta na pUche koya // isaliye abhI tuma jo rUpa sauMdarya Adike madase apanI taruNAvasthAmeM auroMkA hAsya va nindA karate ho so ve bhI tumhArI . jarAvasthA honepara tumheM haMseMge taba tumheM bahuta duHkha hogA aura tumhArA , mAna gala jAyagA, jisase tumako krodha utpanna honese tumhArA rahA sahA ..
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | LI Now I hai kyoMki vaha tAr3ana tarjana Ananda bhI jAtA rahegA aura tuma zaktihIna honese kara bhI na sakoge / prAyaH nirbalako krodha bahuta hotA krodhavaza kisIko manonukUla daMDa nahIM de sakatA hai, nahIM kara sakatA hai arthAt apanA badalA nahIM le saktA tatra svayaM apane ApakA ghAta kara baiThatA hai / isaliye aise rUpa saundarya balAdikA mAna karanA kyA yathArtha hai ? kabhI nahIM / 16 ] 111.1 yTy kisIkA kucha yadi karmake kSayopazama se kadAcit tumako kucha bhI jJAnakA prakAza huA hai, to usakA mAna mata karo, kyoMki saMsArameM tumase bhI adhika anekoM jJAnI bhara rahe haiM so yadi tuma isa tuccha kSAyopazamika jJAnakA mAna karate ho, to tuma usa UMTake samAna ho, jo apaneko saMsArameM sabase bar3A mAnatA hai, kiMtu jaba pahAr3akI talahaTI meM pahu~catA hai, to usakA mAna bhaMga hojAtA hai, use hAra mAnanA par3atI hai aura bhUla svIkAranA par3atI hai ki maiM sabase bar3A nahIM hU~ kintu mujhase aura bhI bar3e bar3e padArtha saMsAra meM haiM / 1 so prathama to yaha kSAyopazamika jJAna hai isakA ghaTanA bar3hanA bhI saMbhava hai / dUsare yaha jJAna indriyAdhIna hai so iMdriyoMkI zakti kama honese svayameva kama hojAtA hai, isIse yaha parAdhIna aura parokSa kahAtA hai | isaliye jo tuma isakA mAna karoge, to indriyoMkI zakti kama ho jAnepara jJAnameM nyUnatA va viparItatA honese tuma dUsarokI dRSTimeM hIna ja~ca jAoge, ha~sIke pAtra bana jAoge, loga tumhArI yuktiyoMko ayukti ThaharAveMge aura tumhAre vacanoMko apramANa samajheMge, taba tumheM ghora duHkha hogA aura usa samaya tuma mAnake
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ numanv viv...... ... ..... Weesan uttama mArdava / 17 vazavartI hokara haThAt apane asatya vacanoMko bhI satya siddha karanekI ceSTA karoge / jaisA ki bahutase Adhunika paMDita pUrvIya tathA pazcimI vidyAke abhyAsI svavacana poSaNArtha anekoM kuyuktiyA~ lagAkara jyoMtyoM svapakSa maMDana aura parapakSa khaMDana kara DAlate haiM jisase lokameM asatya vacanoMkI pravRtti ho jAtI hai aura anekoM mithyA mata saMsArameM cala jAte haiM jinameM bhole prANI phaMsa apane AtmAkA akalyANa kara baiThate haiM / isaliye aise kSAyopazamika, parAdhIna tathA alpajJAnakA mAna karanA vRthA hai| dekho, jo koI alpajJAnakA mAna karatA hai aura dUsaroMko ajJAnI samajhatA hai, vaha sadA ajJAnI hI banA rahatA hai, usake jJAnakI vRddhi kabhI nahIM hotI hai| kyoMki kahA hai___"vinaya vinA vidyA nahIM, vidyA vina nahIM jJAna / . jJAna vinA sukha nahiM mile, yaha nizcaya kara jAna // " isaliye jJAnavRddhimeM bhI vinaya pradhAna hai aura mAna hAnikAraka hai| yadi pUrva puNyavazAt kucha aizvarya-adhikAra, pUjA, pratiSThAdi prApta huA hai to usake madameM Akara svacchaMda pravartanA acchA nahIM hai| kyoMki abhimAnIke saba loga niSkAraNa hI zatru banajAte haiM, jisameM phira abhimAnI adhikArIkA to kahanA hI kyA hai ? kAraNa usakA sambandha bahutoMse rahatA hai aura jisa jisase sambaMdha rahatA hai ve sabhI usake abhimAnase pIr3ita (duHkhI) rahate haiN| aura avasara dekhate rahate haiM ki kaba isase prabala puruSakA. samAgama milAkara isakA mAMnabhaMga karAveM aura baMdalA leve ityAdi / . . . . .
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18] zrIdazalakSaNa dharma / 11 yahAMtaka ki kabhI kabhI bahutase manuSya apane adhikAriyoMse aprasanna ho vipakSa dalameM milakara apanI 2 manokAmanAeM siddha karate haiM / vibhISaNahI ko dekho, ki jaba rAvaNane usakA apamAna kiyA, to vaha cAra akSauhiNI senA sahita Akara rAmacandra se mila gayA aura apane bhAIko maravA DAlA / isIse yaha kahAvata caritArtha huI, ki gharakA bhedI laMkA dAha ! " 66 phira bhI yaha aizvarya sadA nahIM rahegA, bala kSINa hote hI kSINa ho jAyagA, taba jinheM tuma tuccha samajhate the, aizvaryAbhimAnI hue dUsaroMke sukha duHkha hAni lAbhako nahIM dekhate the, tathA manamAnI AjJA calAte the so ve hI manuSya tumako adhikAra-bhraSTa dekhakara prasanna hoveMge, tumase ghRNA kareMge aura bharasaka tumhArA : apamAna niMdA karanemeM kasara na kareMge / dekho, rAvaNako mare hajAroM varSa hogaye haiM taba bhI prAtaHkAla koI usakA nAmataka nahIM letA / isaliye aizvaryAbhimAna karanA bhI vRthA hai / kahA hai aura " dina daza Adara pAyake, karale Apa bakhAna | jabalaga kAka zrAddha pakSa, tabalaga tujha sanmAna // " : tAtparya-aizvarya sadA sthira nahIM rahatA hai| vaha bhI bala aura buddhi tathA dravya Azrita hai, isaliye usakA abhimAna karanA bhI vyartha hai / yadi kula e ( pitApakSaM ) vA jAti ( mAtApakSa ) kA abhimAna karate ho to bhI mUla hai, kyoMki kula va jAti pUrva karma se prApta hue haiN| yadi aisA mAnoM to vartamAnameM tumhArA isameM puruSArtha hI kyA hai,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ aaayns-'pdm-saa pssraans---4---d-ypn p aaap dpl-naa-paanaaa-nntpntn-pxyaan- "uttama mArdava / [.19 jo inakA mAna karate ho ! yadi mAna karoge aura dUsaroMko tuccha ginoge, to nIcagotra karmakA Azrava karake nIca kulameM cale jaaoge| taba phira uccapaNA kahAM rahegA jaisA ki zrImadumAsvAmIne kahA haiparAtmaniMdAprazaMse sadsadguNocchAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya / __arthAt-parAI niMdA aura Atma-prazaMsA karane tathA anyake guNoMko AcchAdana karane va avaguNoMko pragaTa karanese nIcagotra karmakA Asrava hotA hai| - aura yadi puruSArtha ( ucca AcAra vicAra rakhane ) se kula va nAti ucca hotI hai, aisA mAnate ho, to phira harakoI apane ucca AcAra vicAroMse ucca bana sakatA hai| taba maiM hI ucca hUM aisA mAna karanA vyartha hai aura eka bAta yaha bhI hai ki ucca kula jAtidhArI mahAn puruSa kabhI apane Apako ucca ucca kahakara halake nahIM banate haiN| jaisA kahA hai: "bar3e bar3AI nA kare, bar3e na bole bol| . . . hIrA mu~hase nA kahe, bar3A hamArA mol||" : ___- lokameM svaprazaMsA karanevAlA manuSya nIcAtinIca samajhA jAtA hai aura yaha ThIka bhI hai kyoMki nIca uccapanA to manuSyoM ke AcaraNa ca vicAroM se apane Apa hI pragaTa hojAtA hai| ... . . mAnalo, koI manuSya brAhmaNa yA kSatriya, vaizyake gharameM utpanna hokara hiMsA kareM, jhUTha bole, corI kare, vyabhicAra kare, nyAyAnyAya rahita huA yathAtathA bhogAdi. padArthoke bar3hAnemeM tRSNAvAn rahe, adya,mAMsa bhakSaNa kare, juA khele, ityAdi aura bhI kutsitaM kArya kare,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20] zrIdazalakSaNa dharma / athavA aise hI hInAcArI, vyasanI, pApI logoMkA saMga kare, to kyA phira bhI vaha ucca gotrI raha sakatA hai ? nahIM kabhI nahIM, kabhI nhiiN| vaha nIca, zUdroMse bhI mahA nIca hojAtA hai| aura yadi koI zUdra, hiMsAdi pApa nahIM karatA hai, jhUTha corI vyabhicAra Adi pApa va durvyasana nahIM sevana karatA hai, nyAyAnukUla yogya AjIvikA karake saMtuSTa rahatA hai, madyamAMsAdi niMdya abhakSya padArtha nahIM khAnA hai, sadA bhale manuSyoMkI saMgatimeM rahatA haiM, to kyA vaha nIca hI kahA jAsakatA hai ? nahIM, kadApi nhiiN| saMsArameM jIva mAtrako apanI unnati karanekA svAbhAvika adhikAra prApta hai| ucca nIcapaNA kisIkI paitRka sampatti nahIM hai| jIva svakRta karmase ucca nIca hosakatA hai, isaliye ucca bananeke liye uccAcaraNa va ucca vicAra banAnA Avazyaka hai, kiMtu garva karanA vyartha hai| / aba yadi dhanakA mada karate ho, to pratyakSa dekhate hue bhI aMdheke samAna ho, kyoMki tuma jAnate ho ki yaha lakSmI ati caMcala svabhAva hai / puNyakI dAsI hai| ise puruSavizeSase prema nahIM hai / jaise vezyA dhanavAlese prema karake jahAMtaka usake pAsa ghana rahatA hai, dikhAU prIti batAte hue saMpUrNa dhana haraNakara apane usI premIko chor3a detI hai, vaise hI lakSmI puNya kSINa honepara puruSako chor3a jAtI hai| vaha nIca, ucca, mUrkha, vidvAn, kurUpa, surUpa, sabalaM, nirbala, kiMsIpara dayA nahIM karatI, na prema hI rakhatI hai| vaha to kevala puNyavAnase hI prema rakhatI haiM, jaise ki vezyA dhanavAlese / dekho ! kisI samaya eka puruSane apanI strIko lakSmI kahake saMbodhana kiyA thA, usapara /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANAawan 's - 1 MWW W iNewwwwwwwwwwwwwNY uttama mArdava / [21. usa strIne duHkhita hokara apane patise nimna prakAra prazna kiyA aura jisase vaha puruSa lajjita hokara niruttara hogayA thaa| vaha pUchatI hai---- jAU~ kahU~ na rahU~ gharameM, sahUM duHkharu saukhya sabahi kaThinAI / nIcana U~canake vaha (lakSmI) jAta hai. Avata jAta na neka lajAI // mere hU dekhata gaI kitake ghara maiM na diyo paga paura parAI / kAraNa kyA kuza leza piyA,jAte muhi sindhusutaa(lkssmii)tthhraaii|| tAtparya-aisI caMcala lakSmIkA mAna karanA vyartha hai| yadi apane tapa, vrata, saMyama AdikA mAna karate ho, to tumhAre jaisA mUrkha saMsArameM aura koI bhI nahIM hai, kyoMki tuma AtmakalyANake kAraNa tapako bar3hAI pAnekI tuccha icchAse naSTa kara dete ho arthAt jisa japa, vrata, tapa, saMyamase svarga mokSa prApta hotA use kevala mAna bar3AImeM hI beca dete ho aura jaba niraMtara tumheM apane tapa saMyamake mAnakA hI dhyAna banA rahatA hai taba tuma tapa saMyama va AtmadhyAna katra karate ho yA karoge ? jaba tapa hI nahIM karate ho to kevala kapaTa bheSa banAkara logoMko aura apanI AtmAko Thagate ho| aisA tapa karanA vyartha hai, jisameM mAna puSTa kiyA jAya / kyoMki tapa to icchAoMke rokaneko kahate haiM jaisA ki kahA hai-" icchAnirodhastapaH" aura tuma to niraMtara mAna pAnekI icchAmeM hI mana rahate ho isaliye tapakA mada karanA bhI vyartha hai / isaprakAra vicAra kara uttama puruSa mAna kaSAyako chor3akara apanA svAbhAvika mArdava guNa pragaTa karate haiN| . isa mArdava guNase AtmIka-svAbhAvika sukha to milatA hI hai, kintu laukika sukha bhI milatA hai| prakaTameM namra-vinayIkA koI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22] zrIdazalakSaNa dharma / ANANARTANANEWASANAWARAN.NPATREENAKSHARAMVARAVATIvaxminine zatru nahIM, aura mAnIkA koI mitra nahIM hotA hai| dekho, AMdhIke jhakoroMse bar3e bar3e moTe aura kaThora vRkSa mUla sahita ukhar3a jAte haiM parantu namra honese patalA bhI baiMtakA vRkSa AMdhIse kabhI nahIM ukhar3atA kintu vaha apane vinaya guNase vaisA hI banA rahatA hai| kahA hai . koI na mIta kaThorako, mRduko koI na arAt / / ___isaliye antaraGga mAna kaSAyako tyAga karanA aura vyavahArase apanese kula, vaya, pada, vidyA, guNa, cAturya, tapa, jJAna, cAritra AdimeM jo bar3e haiM unakA yathAyogya vinaya suzrUSA ( satkAra ) karanA tathA choToMmeM dayA prema va namratA rakhanA, aura avinayI va virodhI. puruSoMmeM mAdhyasthabhAva rakhanA, yahI mArdava guNa hai| kabhI apane muMhase svaprazaMsA nahIM karanA aura na kabhI paraniMdArUpa niMdya vAkya kahanA yahI vinayakA lakSaNa hai / apanese bar3oMko namaskAra karanA, ucAsana denA, samakSa hokara nahIM bolanA, unakI AjJA mana, vacana, kAyase yathAzakti pAlana karanA, ve caleM to unake pIche pIche calanA, unake guNoMkI prazaMsA karanA, unake uttama guNoMkA anukaraNa karanA, unake dvArA apane Upara hue upakArako nahIM bhUlanA, ityAdi vinaya hai / prasaMgavaza yaha bhI likha denA ucita hai ki kisakA kisake sAtha kaisA. vyavahAra honA cAhiye ? yathA namo'stu gurave kuryAdvaMdanA brahmacAriNe / icchAkAraM samibhyo vNdaamiityaarthikaadissu||1|| ... . zrAddhAH parasparaM kuryuH icchAkAraM svabhAvataH.. ... ... ... ...: juhAruriti lokesminnamaskAra svasajjanaH // 2 // .. ....
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- --- , uttama mArdava | [ 23 11" 11" 17 yogyAyogyanaraM dRSTvA kurvIta vinayAdikaM / vidyAtapoguNaiH zreSTho laghuzcApi gururmataH // 3 // zrAvakAnAM munIMdro hi dharmavRddhiM dadatya ho / anyeSAM prakRtAnAM ca dharmalAbha mataH paraM // 4 // AryikA tadvadevAtra puNyavRddhi ca varNinaH / darzanavizuddhi prAyaH kvacidetanmatAntaram // 5 // arthAta ---- digambara nirgrantha sAdhuoMko aSTAMga namaskAra aura AryikA tathA brahmacArIjanoM ko donoM hAtha mastakase lagAkara zironati karatA huA caMdanA kare / tathA sAdharmI, sAdharmI paraspara icchAmi 1 ( icchAkAra) kareM | zrAvakajana bhI paraspara juhAru kareM athavA apane se bar3oMko praNAmAdi kareM aura choToM ko AzIrvAda deveM / isa prakAra yathAyogya vyavahAra kreN| muni tathA AryikAjI zrAvakoMko dharmavRddhi aura ajaina (zrAvaketara) janako dharmalAbha kheN| isI prakAra brahmacArI zrAvakoMko puNyavRddhi athavA darzanavizuddhi aura jainetara janoMko pApaM kSayosstu Adi kahakara AzIrvAda deveM / yahI ziSTAcAra vyavahAra hai | isaliye saba madoM ko chor3a svAbhAvika aura ubhaya laukika sukha denevAle aise uttama mArdava dharmako dhAraNa karanA cAhiye isI meM hitaM hai| so hI kahA hai| gati jgtmeN| mAna mahA viparUpa, kare nIca komala sudhA anUpa, sukha pAve prANI sadAM // 1 // : .. uttamamArdava guNaM maNi mAnA, mAna karanakA kauna ThikAnA / so nigoda mAhise AyA, damarI rUkana bhAga vikAyA // : f
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ d pnnpaa-pnytsntn-nb-nss y d-ngnssr-nstwaa dpnn'd, n-s ng-bn-nsa5 sttn-p'tshl- 24] zrIdazalakSaNa dhrm| rUMkana vikAyA karmavazate, deva ika indrI bhayA / uttama muvA caNDAla huvA, bhUpa kIr3emeM gayA / / jItavya yovana dhana gumAna, kahA kare jala budabudA / kara vinaya bahuzruta bar3e janakI, jJAnako pAve vudhA // 2 // uttama aajv| jo ciMtei Na baMka kuNAdiNa baMka Na japae bakaM / Na ya govadiNiyadosaM ajava dhammo have tassa // arthAt-jo na to vakra ( kuTilatA mAyAcArarUpa) citavana karatA hai, na vakra kArya karatA hai aura na vakratA liye vacana hI bolatA hai, tathA apane doSoMko nahIM chipAtA hai, usIke uttama Arjava dharma kahA jAtA hai / tAtparya-mana, vacana, kAya aura vacanoM meM jisake saralatA ho arthAt jo manameM ho vahI kare aura vahI kahe tathA apane doSoMko na chipAkara svIkAra kare, vahI ArjavadharmadhArI mahApuruSa kahA jAtA hai aura usake doSa dUra hokara vaha zIghra hI eka pavitrAtmA hojAtA hai| so hI Age Arjava dharmakA bhAva kahate haiM / yathA (svA0 kA0 a0) RjorbhAvaH iti ArjavaH arthAt-sarala bhAvako Arjava bhAva kahate haiM / uttama vizeSaNa hai,. arthAt jina bhAvoMmeM kizcit bhI chala-kapaTa, dikhAvaTa, banAvaTa va mAyAcArI na ho ve hI bhAva Arjava bhAva kahAte haiN| ye bhAva AtmAke nijasvabhAva hI haiM jo ki mAyA kaSAyake kSaya va upazama honese prakaTa hote haiN|
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wrnment . ..".www.www.wmniwalMANYoews uttama aarjv| [25 jisa samaya jIvake mana, vacana aura kAya ye tInoM yoga vakratAmAyAcAra rahita sarala hote haiM, arthAt jo kucha manameM vicAra ho use hI vacanase prakAza karanA aura vacanase jo kucha prakAza kiyA ho, vahI kAyase karanA isIko Arjava nAma AtmAkA svabhAva kahate haiN| kintu jisa samaya yaha jIva nija Atmabuddhi arthAt apane AtmAmeM hI Atma bhAvanAse rahita huA, Atmabuddhi parapadArthoMmeM svAtma bhAva dhAraNa kara pravartatA hai, tabhI yaha apane icchita manonukUla viSayoM vA kapAyoMkI puSTyartha nAnA prakArakI kuceSTAeM karatA hai| arthAt manameM kucha aura vicAratA hai, vacanase kucha aura pragaTa karatA hai tathA kAyase kucha anya hI AcaraNa karatA hai| taba isake aMtaraMga bhAvoMkA bheda, sivAya kevalajJAnI va manaHparyayajJAnIke aura koI bhI nahIM jAna sktaa| ise hI arthAt aise hI bhAvoMko mAyA kaSAya kahate haiN| yadyapi mAyAcArI puruSa prAyaH Uparase miSTa bhASaNa karatA hai, saumya AkRti banAtA hai, apane AcaraNoMse logoMko vizvAsa utpanna karAtA hai aura apane prayojana sAdhanArtha vipakSIkI bhI hA~meM hA~ bhI milA detA hai parantu avasara pAte hI vaha apane mana jaisI kara letA hai| isakA svabhAva ThIka baguleke sarIkhA hotA hai-arthAt jaise bagulA pAnImeM eka pA~vameM khar3A hokara nAsAdRSTi lagAtA hai aura machalI jyoM hI usake pAsa use sAdhu samajhakara AtI hai tyoM hI vaha chadmabheSI jhaTase unheM pakar3a kara bhakSaNa kara letA hai| kahAvata hai ki--- ___ ujvala varNa garIba gati, eka TAMga mukha dhyAna / . dekhata lAgata bhagatavata, nipaTa kapaTaMkI khAna // 1 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26] zrIdazalakSaNa dhrm| mAyAcArI kabhI satya to bolatA hI nahIM hai aura yadi kvacit kadAcit vaha kucha satya bhI kahe, to bhI usakA kahanA asatya hI samajhanA cAhiye aura kadApi usakA vizvAsa nahIM karanA cAhiye aura prAyaH koI karate bhI nahIM haiN| yadyapi vaha apane doSoMko pUrNarUpase DhaMkatA hai to bhI usakA kapaTabheSa aMtameM prakaTa ho hI jAtA hai aura kapaTabheSa pragaTa hote hI phira koI usakA vizvAsa nahIM karate haiN| yadyapi kucha samaya taka loga vinA jAne usake paJjameM bhale hI phaMse raheM aura vaha bhI apane Apako kRtakRtya samajhale, para jaise ki miTTIse acchAdita hvIse pAnIke bhItara miTTI galakara chUTate hI Upara A jAtI hai, vaise hI kapaTa bheSa bhI bahuta samaya taka nahIM chipa sktaa| ____ mAyAcArIkA vizvAsa lokameMse uTha jAnepara usakA samasta vyavahAra baMda hojAtA hai, jisase use atyanta duHkhI honA par3atA hai| . . mAyAcArI manuSyako kabhI bhI zAMti nahIM milatI, vaha sadA hI udher3abunameM lagA rahatA hai| kisIkA burA karanA, kisIko lar3AnA, kisIkI cugalI khAnA, kisIkA apamAna va parAjaya karAnA ityaadi| tAtparya-use kabhI sukha-nIMda nahIM aatii| vaha niraMtara cintAgrasta rahatA hai aura cintAvAnako sukha kahA~ ? mAyAcArI Apa to duHkhI rahatA hI hai kintu anyako duHkhI karanemeM bhI harSa mAnatA hai / vAstavameM aise loga zatruse bhI bhayaMkara hote haiM kyoMki zatru to pragaTa rUpase dhAvA karake mAratA hai, isaliye usase to hama sadA zaMkita arthAt sAvadhAna rahaneke kAraNa kisI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama Arjava / - [27 mea irant.ma .mmsenees awr swamnetweexey prakArase bhI apanI rakSA kara sakate haiM parantu ina mIThe bolanevAle astInake sAMpoM sarIkhe mAyAcAriyoMse bacanA to bahuta kaThina to kyA asaMbhavasA hI hai| kahA hai 'arakasiyA (karoMta) ke mukha nahIM, nahIM gauMcake daMta / je nara dhIre bolate, inase baciye saMta " // 1 // kyoMki ye loga sadA mIThI mIThI bAtoMmeM antaraMgakA hAla jAnakara bAhira pragaTa kara dete haiM / ye kabhI kisIse mitratA to karate hI nahIM hai| ye loga to jahAM apanA matalaba hote dekhate haiM ki jhaTase vahIM jA milate haiN| inake vacanakI sthiratA to hotI hI nahIM hai| jhUTha bolanekA to inakA svabhAva hI par3a jAtA hai athavA jhUTha bolanemeM ye pApa hI nahIM samajhate haiM, isaliye sadA aise logoMse bacate rahanA hI ThIka hai| * ye loga apane prayojana sAdhanArtha va kautukavaza dUsaroMko ghAta pahu~cAnekI ceSTA karate rahate haiM, parantu auroMkA ghAta to unake pUrvakRtakarmAnusAra hove athavA nahIM bhI ho, kintu mAyAcArIkA ghAta usake. pariNAmoMse to sadA huA hI karatA hai / jaise darpaNameM muMha dekhanepara jaisA Ter3hA sIdhA karake dekho vaisA hI dikhane lagatA hai; ThIka, yahI hAla mAyAcAriyoMkA hotA haiN| jo auroMke liye kuA khodate haiM, 'usameM ve Apa hI anAyAsa gira jAte haiN| kahA hai-"jo koI kUpaH khane auranako, tAko khAI tayAra / " satya hai osakA motI kabataka sthira rahatA haiM ? . . . . . . .. / .... eka samaya eka kauA. moroMke paMkha: pahina kara apane Apako
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / mora prakaTa karatA huA svajAtIya kauoMke pAsa jA unheM bhalA burA "kahane lagA / ve becAre isakI mUrkhatApara cupa horahe aura apane saMghase use tyAga kara diyA / pazcAt vaha moroMke jhuMDameM jAke akar3a kara phirane lagA, isase moroMne bhI ise turata chadmabheSI kAga samajhakara khUba hI coMcoMse isakI khabara lI / aura saba nakalI para noMca DAle / -taba vaha mArase vyAkula huA, pIche svajAtiyoMke pAsa AyA aura pUrvavat unameM milanA cAhA parantu unhoMne bhI isakI moroMke samAna khUba khabara lI aura bAhara nikAla diyA / taba becArA mahA duHkhI ho janma paryaMta nAticyuta huA akelA hI banameM mRtyukI pratIkSA 28 ] " karatA karatA mara gayA / tAtparya-kapaTa - jAla kabhI na kabhI TUTatA hI hai aura usake TUTanepara kapaTIkI bahuta hI durdazA hotI hai| so jaba isI lokameM kapaTI mArana tAr3anAdi aneka vedanAe~ sahatA hai to parabhavakA kahanA hI kyA hai ? bhagavAn umAsvAmIne kahA 'hai - ' mAyA tairyagyonasya' arthAt mAyAbhAvoMse tiryaJcagatikA Asrava aura baMdha hotA hai| isase vahA~ para yaha jIva aneka prakAra chedana, medana, badha, baMdhana, bhUkha pyAsa Adi duHkha bhogatA hai / tathA zIta, uSNa, chedana, bhedana, DaMsa, macchara, bhAra vahana, mArana, tAr3anAdi aura bhI anekoM duHkha sahatA hai| -yadi yaha sabala huA to auroMko mArakara khAne lagA aura kabhI zikAriyoM dvArA Apa bhI mArA gayA / yadi yaha nirbala huA to dUsare -jIva ise mArakara khA gaye / yadi pAlatU pazuoMmeM huA to savArI meM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ in uttama aajev| [29 nwuniwni manawares jotA gayA, yuddhameM prerA gayA, nAka, mu~ha, jihvA, liMgAdi chedana kiye gaye, bhAra lAdA gayA, zaktihIna honepara kaSAyIke hAtha becA gayA, devI devatAoMkI bali diyA gayA, yajJameM homA gayA, yaha to pazcandrI samanaskakI kathA huI taba cau-indrI, tIna-indrI, do-indrI, eka-indrIkA to kahanA hI kyA hai ? jahA~ bar3e bar3e upakArI jIvoM hI kI dayA nahIM dekhI jAtI, vahAM dIna kSudra jIvoMkI to kauna rakSA karatA hai ? hAya! aise pazugatike duHkha mAyAcArIko bhogane par3ate haiM ? ye hI mAyAbhAva jIvako ananta saMsArameM bhramaNa karAte haiM, isaliye ye kubhAva sadaiva tyAgane yogya haiM / uttama puruSa aise kubhAvoMko tyAga kara svabhAvoM-Arjava bhAvoMko pragaTa karate haiM aura mana, vacana, kAyakI saralatA karake anAdi karma bandhanako kATakara avinAzI sukhoMko prApta hote haiN| isaliye uttama puruSoMko sadA svapara hitakArI uttama Arjava dharmako dhAraNa karanA cAhiye / so hI kahA haikapaTa na kIje koya, coranake pura nahiM base / sarala svabhAvI hoya, tAke ghara bahu sampadA // uttama Arjava rIti vakhAnI, raMcaka dagA bahuta dukhdaanii| manameM hoya so vacana ucariye, bacana hoya so tanase kriye|| kariye sarala tihuMyoga apane, dekha nirmala aarsii| mukha kare jaisA lakhe taisA, kapaTa prIti aMgArasI // nahi lahe lakSmI adhika chala kara, karmabaMdha vizeSatA / bhaya tyAga dUdha vilAva pIve, ApadA nahiM dekhatA // 3 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 ] 1000115 zrIdazalakSaNa dharma / SN uttama satya / jiNavayaNameva bhAsaditaM pAleDhuM asaka mANo vi / catrahAreNa vi aliyaM cadi jo saccAI so || arthAt ----jo sadaiva jina sUtrAnusAra hI vacana bolate haiM aura -yadi ve tIvra karmake udayase kadAcit unake anusAra cala bhI nahIM sakate, to bhI kabhI asatya bhASaNa nahIM karate, na kabhI vyavahAra meM ( athavA hAsya kautuka chalakara bhI ) jhUTha bolate haiM ve satyavAdI kahe jAte haiN| aise puruSoMke vacana sadaiva svapara kalyANa ke karanevAle hote haiN| * ( svA0 kA 0 a0 ) kahA bhI hai ki- 4 sate hitaM yat kathyate tat satyam = arthAt bhalAI ke liye jo bolA jAya use hI satya kahate haiM aura bhalAI taba hI ho sakatI hai jaba ki vastukA svarUpa jaisA hai vaisA hI - nyUnAdhikatA rahita kahA jAya, isaliye yathArtha bolanA hI satya bolanA ho sakatA hai / uttama zabda guNavAcaka hai / yaha batAtA hai ki jisa kathana meM apanI orase kucha bhI na milAyA jAya arthAt jaisAkA taisA hI kahA jAya vaha * satya hai / apanI ora se nyUnAdhika tatra hI kiyA jAtA hai, jaba ki kucha rAgadveSa ho, yA viSaya kaSAya puSTa karanA ho kyoMki apekSA -rahita puruSa kisaliye apane nirmala AtmAko bAta banAnekI vyartha kI ulajhana meM DAlakara duHkhI karegA ? arthAt nahIM karegA / * 1 tAtparya yaha hai ki viSaya, kaSAya, rAgadveSAdi bhAva AtmA ke nijasvabhAva nahIM haiM, aura jhUTha binA viSaya tathA kaSAyabhAvoMke bolA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmsmrivuwwew.vasnawwwwwesemat.uines uttama satya / [31 nahIM jAtA, isase yaha nizcita huA ki jhUTha parabhAva hai| arthAt AtmAkA svabhAva nahIM hai aura jo AtmAkA svabhAva nahIM hai vaha dharma bhI nahIM hosakatA / isaliye jaba AtmAse rAgadveSAdi bhAva alaga hote haiM-arthAt jaisA jaisA inakA kSaya, kSayopazama va upazama hotA hai, vaisA vaisA hI AtmAkA svabhAva pragaTa hotA hai| svabhAvake pragaTa honepara hI jo vastu jaisI hai, vaisI kahI jA sakatI hai aura usIko satya kahate haiN| - isaliye jIvamAtrakA kartavya hai ki ve satya boleN| kyoMki vyavahAra kArya bhI satyake vinA nahIM cala sakatA / lokameM bhI jisake vacanakI pratIti nahIM hotI hai, vaha niMdya samajhA jAtA hai| loga usase ghRNA karate haiM, usakA kabhI koI vizvAsa nahIM karatA jisase usakA saba vyavahAra aTaka jAtA hai, AjIvikA naSTa hojAtI hai| aura koI bhI usakI vipattimeM sahAyaka nahIM hotA hai| kahA hai "mithyAbhApI sAMca hUM, kahe na mAne koy| . bhAMDa pukAre pIra vaza, misa samajhe saba koya // " * jhUTha bolaneke kaI kAraNa haiN| koI bhayase bolatA hai to koI lobhase bolatA hai, koI.mohase bolatA hai, to koI vairavazaM bolatA hai.| koI AzAvaza to koI krodhavaza / koI mAnavaza, koI lajjAvaza / koI kautukase, koI kevala manoraMjanake hI liye bolatA hai| ityAdi aise hI aneka kAraNoMse lokameM prAyaH jhUThakA hI vyavahAra hotA hai| ...', yadyapi volate samaya bolanevAleko thor3A AnaMdasA pratIta hotA hai athavA jhUTha pragaTa : honetaka logoMmeM usakI styevntvt| pratIti
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | 32] ---- *A honese kathaMcit usake vipaya aura kapAryokI puSTi bhI hojAtI hai, taubhI pragaTa hone arthAt bheda khula jAnepara saba pola khula jAtI hai| aura phira usakI ekavAra bhI jhUTha pakar3a jAnepara sadA ke liye usase vizvAsa uTha jAtA hai / kAraNa, saMsAra meM na rahatI / kitaneka loga kahate haiM ki jhUTha vinA vyavahAra nahIM cala sakatA hai, parantu yaha kalpanA unakI jhUThI hai| yadi jhUTha vinA vyavahAra na calatA, to satyakI AvazyakatA hI yahAMtaka ki loga satyakA nAma bhI bhUla jAte, parantu dekhA jAtA hai ki jo loga jhUTha bolate haiM, yA apanI jhUThI bAtoMkA pracAra karanA cAhate haiM, yA jhUThase dravyopArjana karanA cAhate haiM, yA mAnAdi kaSA - yoko puSTa karanA cAhate haiM yA manoraMjana va hAsyAdika karanA cAhate. haiM, ve bhI to logoM meM apane jhUThako satyarUpase hI pragaTa karake logoM kA vizvAsa apane Upara khIMcate haiM aura taba satyakI oTameM hokara hI apane icchita viSayakI pUrti karate haiM / kyoMki yadi pahilese hI logoMko yaha pragaTa hojAya ki yaha puruSa jhUTha bolatA hai, to phira bhalA usake jAla meM phaMse hI kauna ? kyA koI saMsAra meM aisA bhI manuSya hai ki jo A~khase dekhatA huA aura jAnatA huA bhI arthAt apane hAthameM dIpaka liye huba usakA prakAza rahate bhI kuemeM gira jAya ? aura mAna lo ki kadAcit koI bhUlase kisI prakAra gira bhI jAya, to kyA vaha lokameM catura kahA jA sakatA hai ? aura kyA vaha sukhI ho sakatA hai ? nahIM; kabhI nahIM / tAtparya - jo jhUTha bhI saMsAra meM cala jAtA hai aura usase jo :
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ . uttama sty| 33 mula bhI logoMko lAmamA pArtha sAdhana hojAtA hai, vaha saba satya ko bAMTameM honA hai| dekho. Thaga loga mI pahile uttama utama vastukA namUnA dina aura pIsa kama dAmakI minAkara mApa tola dete haiN| yadi marIdadArako pahisa ho ya. vidita hojAya, no vaha le hI nahIM aura padAnita AvazyakatAnusAra lenako lAcAra ho, to utane dAga na de. aura yadi dAma bhI de to jitanA lenA cAhatA thA usase kitane hI aMgo kA lena / tAtparya-bheda gyulanase phira usakI bikrI Toka 2 nahIM hogii| ___prAyaH dekhA jAtA hai ki aise dhUrta dAdhikatara dezaparyaTana hI kiyA karane, athAMna ye sthira hokara kahIM eka jagaha dukAna nahIM khola sakataM. kyoMki ri kArakhAne to vizvAsapAtra puruSoM ke hI cala sakate haiM, dhRtIka nahIM. isIliye ve harajagahase apanI pola khulanakai pahile hI nau do gyAraha hojAne haiM, arthAt anyatra cala dete haiM, kAraNa ki pragaTa honapara rAjadaMDa milanekI to pUrI pUrI saMbhAvanA hai| ve sadaiva zaMkita rahate haiM ki kahIM koI merI pola na kholade / aura jo zaMkita rahe, vaha mukhI kaisA? / . tAtparya-jhuThA sadA hI duHkhI rahatA hai, isaliye sukhI honeke liye sadA satya bolanA caahiye| saMsArameM bhI jhuTha bolanevAleko jihAchedana, tAr3ana, mArana, phAMsI, dezanikAlA aura kArAgAra, Adi nAnA prakArake daMDa hote haiM / :. aura isake viparIta satyavAdIkA Thaura 2 Adara hotA hai /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 09. 34] zrIdazalakSaNa dharma / z-zs - ng dr -s- mdn tathA saba usakI pratIti karate aura cAhate haiN| dekho, mahArAja rAmacandrajI aura mahArAja dharmarAjajI Adike bacanoMkA prabhAva zatrupakSapara bhI par3atA thaa| mahArAja harizcaMdra tathA rAjA bali AdikA nAma unake satyavAdI hone hIse lokameM amara hogyaa| mahArAja dazaratha, ratipati vasudeva apane bacanoM hIse lokameM cirasmaraNIya hue haiM / Ajakala bhI eka vacana hIkI pratItipara huMDI purajAdi dvArA lAkhoM karor3oM rupayoMkA vyavahAra calatA hai / tAtparya-jahAMtaka lokameM pratIti hai vahAMtaka hI saba kucha hai aura divAlA nikalanepara arthAt bAta bigar3a jAnepara mu~ha kAlA hojAtA hai| rAjA vasu jhUThake kAraNa hI tIsare narakameM gayA aura kaurava, lokameM niMdya kahAye / dhyAna rahe ki thoDAsA bhI jhUTha kabhI 2 prANa takakA ghAta kara DAlatA hai / eka kathA hai ki kisI eka sthAnameM koI seTha thA, usane eka naukara rakkhA / usa naukarane seThase yaha vacana leliyA thA ki sAlabhara. ApakA kAma tanamanase saccA karUMgA, parantu varSameM eka dina kevala eka hI bAra jhUTha bola~gA / seThajIne yaha svIkArakara liyA, yaha socakara ki ekabAra jhUTha bolanemeM kyA hogA ? sAlabhara to acchA kArya kara skegaa| nidAna naukarane sAlabharataka kaThina parizramadvArA seThajIko bahuta prasanna kiyA aura sAlake antameM seThase bolA ki-"maiM kala jhUTha bolNgaa|" seThane yaha sunakara bhI isa bAtako upekSAbhAvase bhulA diyA / basa, naukarane dUsare dina savere seThAnIse kaha diyA ki " seTha vyabhicArI haiM aura ve nitya amuka vezyAke yahAM jAte haiM isaliye
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama sty| [35 Aja rAtako tuma ustarAse sote samaya seThajIkI eka orakI dAr3I va mUcha muNDa denaa| isase jaba ve vahAM jAyeMge aura jaba vezyA unheM pahicAnagI nahIM, tatra pIche Ayaga aura unakA saba bheda khula jAyagA, taba haMsIkA avasara hogA aura seThajI yaha niMdyakarma chor3a deNge|" seThAnIke sahamata honepara vaha seThajIke pAsa gayA aura bolA"svAmin ! maiM ApakA sevaka hUM, isaliye savaprakAra ApakI bhalAImeM rahanA merA kartavya hai / Apake prANa apane prANoMse bhI priya jAnatA hU~, isaliye nivedana karatA hUM ki Aja rAtriko Apa saceta raheM, kyoMki prANoMkA bhaya hai|" seTane pUchA-"tujhe kaise mAlUma huA ?" taba vaha naukara yolA-" svAmin ! seThAnIjI nityaprati rAtriko cupakese kisI puruSako ghara bulAtI haiM so Ajataka maiMne yaha bAta bhaya tathA lajjAvaza Apase chipA rakkhI thI, parantu jaba Aja Apake prANoMpara hI coTa Ana pahuMcI taba kahanA hI par3A ki Aja seThAnI apane premIke AdezAnusAra ustarese sote samaya ApakA galA kATanevAlI haiM aura isaliye ve pahile parIkSAke liye ApakI dAr3hI aura muMche khUba pAnIse tara kareMgI / jaba Apako aceta soyA jAnegI, zaTase. ustarA nikAla-.. kara tamAma kAma kara deMgI" isaliye Apa sAvadhAna rheN| , . seTa to naukarake jhUTha bolanekI bAtako bhUla hI cuke the, isaliye usakI bAta para vizvAsa karake saciMtya hogaye aura jaba rAtri huI to bagalameM naMgI, talavAra chupAkara palaMgapara par3a rhe| idhara seThAnI bhI apanA ustarA aura pAnI rakhapar3a rhiiN| nidAna madhyarAtrikA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ *36 ] zrIdazalakSaNa dharma / 10:01 samaya huA to seThAnIne seThakI dAr3hI bhijAkara jyoM hI unakI dAr3hI mUcha mUMDaneko churA nikAlA ki seThajI jhaTase talavAra lekara uTha baiThe aura coTI pakar3akara seThAnIko mAranA hI cAhate the, ki seThAnI cillAI aura usake cillAnese pherIvAlA (gastavAlA sipAhI ekadama AgayA aura hallA macA diyA / jaba saMveza huA aura isa vipayakI khoja kI gaI, to naukara ne saca bAta kahadI jisase seTha seThAnI AMtirahita hue anyathA seThAnIkI hatyA aura seTako sUlI to hotI hI jisase eka gRhasthakA nAma niHzeSa hojAtA / isa ghaTanA ke kAraNa naukara sadAke liye naukarIse alaga kiyA gayA, aura bhI dUsare loga usase hicakane lge| usakA saba kaThina parizrama vyartha gayA aura inAma yaha milI ki AjIvikA naSTa hogaI phira use kisIne nahIM rakkhA, becArA bhUkha, pyAsale pIr3ita ho bhikSA mAMgate mAMgate mara gayA / tAtparya - ekavAra ke jhUTase jaba yahAMtaka naubata pahuMcI to jo niraMtara jhUTha boleM usakA kahanA hI kyA hai ? isaliye jhUTha ubhayapakSameM hAnikara samajhakara chor3a denA hI hitakArI hai / aura bhI dekho, ki yadi gharakA putra, strI, bhAI, bahina Adi koI bhI jhUThA ho to loga usakA vizvAsa na karake karor3oMkI sampatti gairaAdamI - (munIma, rokar3iyA, divAna, bhaMDArI Adi) ko sauMpa dete haiM / yaha satyahIkA prabhAva hai| kahA bhI hai " sAMca barAbara tapa nahIM, jhUTha barAbara pApa / jAke hRdaya sAMca hai, tAke hRdaya Apa || " isaliye kadAcit saca bolanemeM pragaTarUpase kucha Apatti bhI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama satya / [ 37 "1 Ave, bhaya bhI ho, to bhI apane satyako nahIM chor3anA cAhiye, kyoMki yaha Apatti bhI parIkSA ke liye AtI hai| kahA bhI hai " dhIraja dharma mitra aru nArI / Apata kAla parakhiye cArI // " vAstava meM Apatti eka kasauTI hai, isase hI puruSoMke dhairyAdi antarat parIkSA hotI hai| sonA jitanI bAra AMca dekara tapAyA jAtA hai yA kasauTIpara kasA jAtA hai, utanI hI usakI kImata bar3hatI hai| ThIka isI prakAra satyaniSTha puruSoMkA bhI hAla hotA hai / ve parIkSA honese jagatpUjya hojAte haiM aura parIkSA meM phaila ho jAne se ve phira ghUrekA kurA (kacarA ) hojAte haiM, isaliye sadA dRr3ha satyavatI bananA cAhiye / dekho, ekendrI, dvandrI, trIndrI aura caturindrI tathA asainI paMceMdra Adi jIvoMke to bhASAvargaNA ( bolnekI zakti ) hI nahIM hotI aura sainI paMceMdrI pazuoMke yadyapi bolanekI zakti hotI hai to bhI ve sAkSara vacana koI bhApAtmaka zabda nahIM bola sakate aura manuSyoM meM bhI bacce do tIna varSataka to gUMge hI rahate haiM, aura kaI to Ajanma taka bhI gU~ge rahate haiM / isaliye bar3I kaThinatA se prApta kI huI yaha vAkya zakti mithyA bhASaNa karake jyoMtyoM kho denA kitanI bar3I bhUla hai ? kisI bhI bAtako viparyaya kahanA mAtra hI jhUTha nahIM hai, kiMtu 'jisa vacanase apane Apa ca parako pIr3A upaje, yA svaparakA ghAta ho ve yaha saba hI jhUTha hai / niMdA karanA, hAsya karanA, paraspara kalaha 1
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38] zrIdazalakSaNa dhrm| . wesomware.... ..........www karanA yA karA denA, kisIkI gupta vArtA pragaTa karanA, khoTA lekhA likhanA, rAjAjJA bhaMga karanA, zabdoMkA artha badala denA, haThavAda karanA, pApIjanoMkA pakSa lenA aura dharmAtmAoMse virodha karanA ArpapraNIta sat zAstroMko dUSita va svArthIjanoM dvArA saMpAdita batAnA, svaprazaMsA karanA, jhUThI sAkSI bharanA, bhaNDa vacana bolanA, gAlI denA, viSaya aura kaSAyoMmeM pha~sAnevAlA upadeza denA, zRGgArarasake graMtha banAnA, nyAyaviruddha vacaneM bolanA, ityAdi aura bhI aneka prakArakA jhUTha. hotA hai, jisase manuSyamAtrako bacanA cAhiye / sat puruSa yogyAyogya avasara dekhakara hI bahuta soca samajhakara vacana bolate haiM athavA jhUTha bolanake badale mauna hI dhAraNa kara lete haiN| kyoMki jahAMpara satya bolane arthAt jaisAkA vaisA kahane bhI satyako jhUTha samajhe jAnekI saMbhAvanA ho, yA usase apane Apa va parako anyAyapUrvaka pIr3A hojAnekI saMbhAvanA ho, vahAMpara mauna hI rakhanA zreSTha samajhA jAtA hai| isaliye dravya, kSetra, kAla aura bhAvakA vicAra karake tadanusAra nyAyapUrvaka hitamita vacana bolanA so hI satya vacana hai| isaliye isa laukika aura pAralaukika duHkhoMse nivRtta hone va sukhakI prAptike liye satya vacana hI grahaNa karanA yogya hai / so hI kahA hai kaThina vacana mata bola, paraniMdA aru jhUTha taja | sAMca javAhara khola, satavAdI jagameM sukhI // 1 // uttama satya varata pAlIje, para vizvAsaghAta nA kIje / sAMce jhUThe mAnasa dekhe, Apana pUta svapAsa na pekhe // 2 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 39 1 "11 BASANP pekhe tihAyata puruSa, sAMceko daraba saba dIjiye / munirAja zrAvakakI pratiSThA, sAMca guna lakha lIjiye || 3 // U~ce siMhAsana baiThI vasu, nRpa dharmakA bhUpati bhayA / vasu jhaThasetI narka pahuMcA, svargameM/ meM nArada gayA // 4 // satyameva sadA jati 16 1 uttama zauca / uttama shaac| sama saMtoSa jaleNa ya jo dhovadi tinha lohamala bhoyaNagiddhivihiNo tassu sucittaM have vimalaM // arthAt - jo samatA arthAt saMtoSarUpI jalase tRSNA (lobha) rUpI mahA malako dhote haiM, yahAMtaka ki bhojanameM bhI jinako gRddhatA arthAt tI lAlasA ( cAhanA ) nahIM hotI, usIke uttama zauca dharma kahA jAtA hai / (svA0 kA 0 a0 ) aura bhI kahate haiM-- zurbhAvaH iti zaucaH - arthAt bhAvoMkI zuddhikA honA so hI zuddhatA arthAt zauca hai / uttama vizeSaNa hai, jo ki kiMcinmAtra bhI malInatA ke abhAvakA sUcaka hai / vAstava meM yaha zaucadharma AtmAkA hI svabhAva hai kAraNa ki zauca dharma antaraGga AtmAse lobhAdi kaSAyake alaga ho jAnepara hI pragaTa hotA hai / lobhAdi kaSAyeM para padArthoM kI cAha rUpa prAptikI icchA se utpanna hotI haiM, isaliye ye parabhAva haiM / so ina parabhAvoM ke abhAva honepara jo AtmAkA svabhAva pragaTa honA so nizcaya zauca dharma hai /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40] KMAMIRKNamtvieweewwewanam wayam seventervansm zrIdazalakSaNa dharma / ____ vyavahAra zauca, bAhya zuddhiko kahate haiM--arthat deha, geha, vasana, bhUSaNa AdikI zuddhatAko zauca kahate haiM, parantu aMtaraMga zuddhi vinA yaha bAhya zuddhi vizeSa prayojanIya nahIM hotii| vaha bAhya zuddhi to kevala usa madyase bhare hue ghar3eke samAna hai ki jo bAhirase to sApha sutharA hai parantu bhItara madyase malina horahA hai| arthAt jisa ghar3e zarAba bharI hai, usa ghar3eko bAhirase khUba malamalakara dhonepara bhI . usakI durgadhi kabhI dUra nahIM ho saktI / ___ isI prakAra yaha zarIra jo raja ( mAtAke rudhira ) aura vIrya (pitAke zukra) kA piMDarUpa mala, bhUtra, rudhira, pIva, mAMsa, majjA AdikA ghRNita thailA hai so nAnA prakArake sugandhita padArthoMse dhonepara bhI kabhI zuddha nahIM hotA kiMtu ulTe isake sparzamAtrase saMpUrNa zuddha va sugandhita padArtha bhI durgadhita va ghRNita hojAte haiM / dekho, niraMtara isa zarIrase AMkha, nAka, kAna, mu~ha, gudA, yoni, liMga Adi dvAroM se durgadhita padArtha (mala) hI jhar3atA rahatA hai / yaha apane saMbaMdhase kezara, kastUrI, kapUra Adi padArthoMko bhI alpakAlameM hI malarUpa kara DAlatA hai| aisA durgadhita ghRNita mahA-apavitra zarIra jalAdikase dhonepara kaise pavitra ho sakatA hai ? kadApi nahIM, kadApi nahIM / yaha sadA mailA hai, kyoMki yaha svabhAvase apavitra hai| isaliye aise maile apavitra zarIrako dho poMcha karake zuddha mAna lenA nitAnta bhUla hai / isaliye sAdhujana, jinhoMne apane akhaNDa saccidAnanda svarUpa parama zuddhAtmAko isa zarIrase sarvathA bhinna jAna: kara ise chor3a rakkhA hai, ve isakI kucha bhI apekSA na karake apane
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama zauca / 41 ananta darzana, jJAna, sukhamayI caitanya svarUpa AtmAmeM hI magna rahate haiM / ve isa ghRNita zarIrake saMskAra karanemeM apanA samaya vyartha nahIM bitAte kyoMki ve jAnate haiM ki prathama to yaha zarIra apavitra hai so to kadApi zuddha ho hI nahIM sakatA jaise ki koyalA dUdhase dhonepara. bhI kabhI sapheda nahIM hotA / dUsare yaha Ayu-karmake AdhIna honese asthira hai / tIsare bur3hApA aura rogoMse bharA huvA tathA jar3a arthAt acetana hai, aneka prakArase surakSita rakhanepara bhI surakSita nahIM raha sakatA aura na kabhI sAtha hI detA hai / kisI kavina kahA hai(praznottara, caMtana aura kAyakA / ) 'caMtana-solaha zrRMgAra vilepana bhUpaNase nizivAsara tohi samhAre, puSTi karI bahu bhojanapAna de dharma aru karma savai hI visaare| seye mithyAtva anyAya kare bahute tujha kAraNa jIva saMhAre, bhakSa gino na abhakSa ginoM aba to cala saMgatU kAya hmaare||1 kAya--ye anahonI kaho kyA cetana bhAMga khAya kai bhaye matavAre, saMga gaI na calUM aba hU~ lakhi ye to svabhAva anAdi hmaare| indra narendra dhanendranake nahiM saMga gaI tuma kauna vicAre, koTi upAya karo tuma cetana to hU calU nahiM saMga tumhAre // 2 // tAtparya-jar3a aura cetana ye donoM paraspara virodhI haiM, taba anamelakA mela kaisA : aisA samajhakara ve isakI kucha bhI apekSA na karake socate haiM yAvanna grasyate rogaiH yAvannAbhyeti te jarA / - yAMvanna kSIyate cAyustAvat kalyANamAcara // . . .
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 ] zrIdazalakSaNa dharma / arthAt -- jabataka rogoMne nahIM gherA hai, bur3hApA nahIM AyA hai aura Ayu kSINa nahIM huI hai, tabataka kalyANa kara lenA cAhiye / kyoMki " sadA daura daurA ju rahatA nahIM / gayA vakta phira hAtha AtA nahIM || " 1.1. yahI kAraNa hai ki sAdhu AdikA zarIra yadyapi Uparase malIna dikhatA hai, parantu unakA antaraMga AtmA to sadA zuddha hI hotA hai / parantu sa~sArI gRhasthiyoM kA caritra isase bilakula ulTA haiarthAt ve kevala zArIrika zuddhiko hI zuddhi mAnate aura gaMgAdi nadiyoM meM nahAkara apaneko kRtyakRtya mAna baiThate haiM, parantu unakI yaha bhUla hai, yadyapi zArIrika athavA bAhya zuddhi gRhasthiyoM ko atyAvazyaka. hai, so vaha to unheM rakhanA hI cAhiye, kyoMki deha, geha, bhojanAdi bAhya zuddhi vinA prathama to unakA vyavahAra malIna hojAtA hai, unake nAnA prakAra ke roma utpanna hojAte haiM, cittakI prasannatA naSTa hojAtI hai, sadA Alasya AyA karatA hai aura lokaniMdya bhI hojAte haiM / isake sivAya cAhya zuddhi gRhasthoMko antaraMga zuddhikA bhI kAraNa hai, to bhI yaha zuddha antaraMgakI zuddhi vinA vizeSa lAbhakArI nahIM hotI / isaliye bAhya zuddhike sAtha sAtha antaraMga zuddhikA honA Avazyaka hai / sabase adhika antaraMga mailApana AtmAmeM lobhase hotA hai / dekho, yaha (sUkSma. lobha bhI ) upazama N zreNIvAle muniyoM takako bhI gyArahaveM guNasthAna se girAkara nIce paTaka detA hai| kahA bhI hai ki
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mom Madan * uttama zauca / [43 awanwwewan on twima..marvam " lobha pApakA bApa bakhAnA" arthAt lobhI puruSa na karane yogya bhI saba kArya karatA hai / vaha hiMsA, jhUTha, corI, kuzIla Adi kisI pApase bhI nahIM DaratA hai tathA nirantara jisa tisa prakAra tIna lokakI saMpattiko apanAnA cAhatA hai, parantu vinA puNyake kyA kucha bhI. kabhI pA sakatA hai ? kabhI nahIM / isake sivAya soco to sahI ki lokameM to saMpatti jitanI hai, utanI hI hai| aura utanI hI rahatI rahegI aura pratyeka jIvako tRSNA itanI hai ki kadAcit use yaha saba saMpatti mila jAya jaisA ki honA asaMbhava hai to bhI usakI. tRSNAke asaMkhyAtaveM aMzakI pUrti na ho, aura jIva saMsArameM anaMtAnaMta haiM, taba kaise kahA jAya ki vaha kabhI bhI usakA svAmI hokara tRpta ho sakegA arthAt usakI icchAkI pUrti hokara vaha sukhI ho. sakegA ? kabhI nahIM, kabhI nhiiN| ___ isaliye aisI lobha tRpNAko chor3anevAle parama vItarAgI puruSa hI sukhI hue vA ho sakate haiM aura zeSa saMsArI jIva to nirantara tRSNAgnimeM jalA hI karate haiM / isase nizcita hai ki jahAMtaka AzA tRSNA vA cAha lagI rahatI hai, vahAMtaka jIva kabhI sukhI nahIM ho sakatA / eka saMtoSI puruSa hI sadA sukhI rahatA hai| saMtoSI hI ucca aura lobhI puruSa saMsArameM nIca samajhA jAtA hai| jaisA ki kahA hai "deva kahe so nIca hai, nahIM kahe mahA nIca / .. leva kahe U~cA puruSa, nahIM leya mahA U~ // " . saMsArameM manuSyoMkA tabhItaka Adara rahatA hai, jabataka ve kucha
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | 44 ] "n- --n--ngs kisIse mAMgate nahIM haiM aura jyoM hI unhoMne kisIse kucha mAMgA ki usI samaya ve logoMkI dRSTise utara jAte haiM / lobhI puruSa cAhe jahAM -nIca ucca sabake sAmhane, dIna hotA hai / lajjA to usase kosoM dUra calI jAtI hai / vaha zIta, uSNa, bhUkha, pyAsa, saba kucha sahatA hai, strI putroMse vilaga hojAtA hai, saba logoMkA niSkAraNa vairI bana jAtA hai, deza videzoM meM bhaTakatA rahatA hai, bhakSAbhakSa khAtA hai / vaha na kabhI peTabhara anAja khAtA hai aura na tanabhara kapar3e pahinatA hai, kintu niraMtara sampatti jor3atA jor3atA mara jAtA hai / vaha Apa to kharcanA jAnatA hI nahIM, parantu auroMko bhI kharcate dekhakara ghabarA jAtA hai / jaisA kahA hai " nArI pUche sUmakI, kAhe cadana malIna ? | kyA tumharo kucha gira gayo ? yA kAhUko dIna 1 // 1 // suma kahe nArI sUno giro na maiM kucha dIna / detana dekho aurako, tAsoM vadana malIna ||2|| ityAdi / yadyapi saMsArake sabhI prANI yaha pratyakSa dekhate haiM ki jaba manuSya utpanna huA thA taba nagna hI thA aura jaba maratA hai, taba bhI nagna hI maregA aura yaha saba parigraha yahIM par3A raha jAyagA, eka tAgA bhI sAtha nahIM jAyagA, jaisA ki kahA hai " Aye kucha lAye nahIM; gaye na kucha lejAya~ / bica pAyo bica hI nazyo, ciMtA kare balAya // " tAtparya - tRSNA kisa vastukI ? yaha saba to karmakRta upAdhi hai isaliye aise lobha tathA tRSNAdise. apane antaraMga AtmAko rahita
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama saMyama / 45 karanA aura bAhya zarIrAdikI zuddhi karanA yahI uttama zaucadharma saba jIvoMko upAdeya hai| kahA hai ki dhAra hRdaya saMtopa. karahi tapasyA dehasoM / zauca sadA nirdopa, sukha pAve prANI sadA / / uttama zauca sarva jaga jAnA, lobhapApakA bApa bkhaanaa| AzA phAMsa mahA dukhadAnI, sukha pAve saMtopI prANI // prANI sadAzucizIla, japa, tapa, jJAna, dhyAna, prbhaavteN| nita gaMga, yamuna samudra nhAye azuci doSa svabhAvateM // Upara amala mada bharo bhItara kauna vidhi ghaTa zuci khe| bahu deha mailI suguNa thailI zauca guNa sAdhu lahe // 5 // uttama sNym| jo jIva rakkhaNaparo, gamaNAgamaNAdisavvakammesu / taNa chedapi Na icchadi saMyama bhAvo have tassa // 6 // arthAt-jo gamanAgamanAdi samasta kriyA karmoM meM bhI tRNa (haritakAya sthAvarajIva) taka chedanA nahIM cAhate, isa prakAra jIvoMkI rakSAmeM tatpara (sAvadhAna) rahate haiM tathA apanI indriyoMko viSayoMse rokate haiM tAki unake nimittase kisI bhI prANIke dravya va bhAvaprANoMkA ghAta na ho, aura na unake Azraya apane karmAsrava ho, unake 'uttama zauca dharma hotA hai| svA0 kA0 a0 ) aura bhI kahate hai : " ... "indriyanirodhaH saMyamaH // indriyoMko viSayoMse rokanAso saMyama
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 ] zrIdazalakSaNa dharma / hai / uttama zabda vizeSaNa hai, arthAt kisI bhI prakAra ke chala kapaTa vA khyAti lAbhAdikI icchAke vinA bhale prakArase indriyoMko unake viSayoMse rokanA arthAt viSayoMkA sevana nahIM karanA jisase ki prANa - rakSA ho sake so uttama saMyama hai / yaha saMyama dharma AtmAkA svabhAva hai aura ye indriyAM nar3a haiM nar3a jo nAmakarmake udayase prApta huI haiM, aura inake viSaya bhI jar3a haiM jo udayajanita antarAyakarmake kSayopazamase karmAnusAra prApta hote haiM, aura inako bhoganevAlA bhI jar3a zarIra hI hai tathA jIva caitanya svabhAvavAlA * darzana, jJAna, sukha, vIryAdi ananta guNoMkA AdhAra svarUpa zuddha cetanA mAtra hai | vaha ina karmajanita upAdhiyoMse bhinna hai aura jo sadA apane hI darzana jJAnamayI svarUpameM ramaNa karanevAlA hai / so vaha isa jar3a zarIra ke sAtha viSayoMkI icchAse apane apane vAstavika svarUpako bhUlA huA, anAdi kAlse saMsAra meM sura, nara, naraka aura pazugati sambandhI caurAsI lakSa yoniyoMke 199 // lakSa koTi kuloMmeM bhaTakatA * arthAt janma maraNa karatA aura duHkha bhogatA rahatA hai, parantu jisa- samaya vaha apane svarUpako vicAratA hai, taba hI zarIrAdi samasta jar3a * padArthoMse bhinna apane hI bhItara Apa hI apane eka jJAyakasvarUpa zuddha - paramAtmA ko dekhatA hai aura indriyoMke viSayoM ko karmakRta upAdhi samajhakara unase apanA mu~ha mor3a letA hai, arthAt unheM chor3a detA hai, - taba hI yaha apane sacce jJAyaka svarUpakA lAbha karake svAnubhavarUpI - sukhameM magna huA parama vItarAga avasthAko prApta hotA hai, aura tatra hI - saccA sukhI kahA jAtA hai /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama saMyama | [ 47 parantu jabataka indriyoMkI caMcalatA banI rahatI hai arthAt jabataka ve viSayoMkI ora lagI rahatI haiM, arthAt indriyAM vipayako cAhatI va bhogatI rahatI haiM tabataka svarUpakA anubhava nahIM hotA -isaliye indriyoMko viSayoMse rokanA hI uttama saMyamako prApta honA arthAt svabhAvakI prApti honA hai aura yahI AtmAkA dharma hai, isaliye saMyama dharma AtmAkA hai aura sukhAbhilASI jIvoMko ise avazya hI dhAraNa karanA cAhiye / prAyaH saMsArI jIvoMko vipayasevana karanemeM hI AnandAnubhava hotA hai aura isaliye unhoMne apanA yaha siddhAMta nikAla rakhA hai ki" yAvajjIveta sukhaM jIvet, RNaM kRtvA ghRtaM pivet / bhasmIbhUtasya dehasya, punarAgamanaM kutaH // 1 // arthAta- jabataka jInA sukhapUrvaka - indriyabhoga bhogate hue jInA cAhe karja bhI kyoM na karanA par3e, to bhI cintA nahIM karanA aura RNa lekara bhI ghI pInA, kyoMki zarIra ke bhasmIbhUta hojAnepara 'phira AvAgamana kaisA ? aMgrejI meM kahate haiM: Eat, drink and be merry. arthAta - khAvo, pIvo aura majA ur3Avo, parantu unakA yaha vicAra ThIka nahIM hai| kyoMki aisA vicAra ve hI ajJAnI, nAstika matI karate haiM, jo AtmAkA astitva va AvAgamana aura paraloka nahIM mAnate aura yadi aisA bhI mAne to ye viSaya sAmagriyAM icchAnusAra prApta hI kahAM hotI hai ? athavA kadAcit karmayogase thor3I . bahuta milatI bhI hai, to nirantara cAha bar3hatI hI jAtI hai, "jisase " 99
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48] zrIdazalakSaNa dharma / kabhI tRpti nahIM hotI / jaise ki agnimeM jyoM jyoM Idhana DAlA jAtA hai tyoM tyoM vaha aura prajvalita hotI hai taise hI viSayoMko sevana karate hue niraMtara caha bar3hatI hI jAtI hai| athavA jaise khAjako khujAnese yadyapi prathama mukha jaisA mAlUma hotA hai, parantu pIche aura bhI adhika vedanA bar3ha jAtI hai aura khujAnekI lAlasA bhI kama nahIM hotI vaise hI viSayabhoga pahile to sevana karate hue acchese lagate haiM, parantu antameM phala bhogate hue duHkhadAyI hokara pariNamate haiN| inhIMke kAraNa kaI AdamI Atazaka, sunAka Adiko vImAriyoMse pIr3ita dekhe jAte haiN| viSayI jIvoMke hAtha pAMca zithila ho jAte haiM, AMkhe aMdara gusa jAtI aura dRSTi maMda par3a jAtI hai, zarIrakI kAMti bigar3a jAtI hai, kAnoMse kama sunAI dene lagatA hai, nAkase zleSma vahA karatA hai, mu~hase lAra Tapakane lagatI hai, zarIrakI saba haDDI pasalI dikhane laga jAtI haiM, rakta, mAMsa, vIryAdi saba sUkha jAte haiM, dravya nAza hojAtA hai, lokase pratIti uTha jAtI hai, saba loga unase ghRNA karane lagajAte haiM, yahAMtaka ki unako makkhiyAM ur3Ate hue gharoghara bhIkha mAMgane para bhI khAneko dAne nahIM milate haiN| . "yauvana thA taba rUpa thA, grAhaka the saba koya / .. yauvana rUpa gayo jabai, bAta na pUche koy||1||". viSayoMkA sukha kSaNabhaMgura hai / phira bhI yadi viSayoMmeM kadAcit kSaNasthAyI sukha samajhA jAya to bhI asaMgata hai| kAraNa, eka jIva jisa padArthako bhalA mAnatA hai dUsarA usIko burA samajhatA hai, taka
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ w i . . .. ... .. uttama saMyama [49 kaise kahA jAya ki viSayoM meM sukha hai ? yadi viSayoMmeM sukha hotA, to phira unake sevana karanekA phara duHkhadAyI kyoM hotA ? dekho, kahA hai "alI. mAtaMga, mRga, sala, mIna, viSaya ika ikameM marate haiN| natIjA kyA na pAveM ve, viSaya pAMcoM jo karate haiM ? // " arthAta-bhauMrA nAsikA vaza. hAthI maithuna vaza, mRga kAnavaza, pataMga AMkha vaMza, aura machalI jihA vaza, ye pAMcoM eka eka indriyake AdhIna hokara prANa kho baiThate haiM taba jo pAMcoM indriyoMke vaza rahate haiM ve kyoM nahIM duHkha bhAgeMge ? avazya hI bhogeNge| ___isaliye ye vipaya sacce sukhAbhilApI puruSoMko viSadhara sarpake samAna chor3ane yogya haiM / saMsArameM jo mohI jIva haiM ve hI inakA duSpariNAma dekhate hue bhI nahIM chor3ate haiM, so ve puruSa AMkha rahate hue bhI andheke samAna saMsAra-kUpameM girate haiM aura apane sAtha anu. yAyiyoMko bhI le DUbate haiM / kahA hai "Apa Dubante pAMDe, le DUbeM yjmaan|" yathArthameM jo puruSa anya jIvoMko viSaya kapAyoMse chur3Akara sanmArgameM nahIM lagAte, na Apa sanmArgameM lagate haiM; kintu ulaTA unheM viSayoMmeM phaMsAne ke liye uttejanA vA sikhAvana dete haiM so aise puruSa pragaTarUpase bhale hI hitU jaise pratIta hote haiM, parantu vAstavameM to unake parama zatru haiM, kAraNa ki jo bAta vinA sikhAye hI jIvoMmeM AjAtI haiM taba unake sikhAnese to kyA hogA, usakA kahanA hI kyA hai ? jaisA ki kahA hai- . . . . . .,
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50] zrIdazalakSaNa dharma / rlp' pa- a- dddd dpd dpd dn ----, db - nn- d mnn- "rAga udai jaga andha bhayo sahajahi saba logana lAja gmaaii| sIkha vinA saba sIkhata haiM vipayAnake sevanakI caturAI // tApara aura race rasakAvya kahA kahiye tinakI nidvarAI / andha asUjhanakI aMkhiyAnameM jhoMkata haiM raja raamduhaaii||1||". tAtparya - viSaya kapAya to anAdise hI jIvako laga rahe haiM jinake kAraNa ve caturgatiyoMmeM duHkha bhogate haiN| isaliye inake sevanakA upadeza denA vyartha hai / vAstavameM AvazyakatA to hai ina viSayoMke chor3ane aura upadeza dvArA anyako inase virakta karAkara chur3AnakI tathA sanmArgameM lagAnekI / kAraNa, ki yadi yaha apUrva aura durlabha avasara hAthase nikala gayA, arthAt manuSya janma viSayoMmeM bIta gayA. to phira ananta bhavoMmeM bhI isakA pAnA durlabha hai| jaise-samudra meM girI huI rAIkA dAnA phira hAtha AnA kaThina hai aura yaha uttama saMyama sivAya manuSya-janmake anya deva, naraka, pazu Adi gatiyoMmeM nahIM ho sakatA, isaliye yadi avasara para cUke, to pachatAvA mAtra raha jAyagA / jaise koI ajJAnI puruSa cintAmaNiko pAkara kAga uhAnameM pheMkakara pIche pachatAtA hai / isaliye aisA samajhakara ki: " mAnuSyaM varavaMzajanmavibhavoM diirghaayuraarogytaa| sanmitraM susutaH satI priyatamA bhaktizca nArAyaNe / vidvatvaM sujanatvamindriyajayaH satpAtradAne ratiH / te puNyena vinA caturdazaguNA: saMsAriNAM durlbhaaH||" arthAt-manuSyatva, uttamakulameM janma honA, vibhave, sampatti, dIrgha Ayu, Arogya zarIra, uttama saMgati, suputra, saMtI strI, prabhu
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama saMyama | [ 5.1 ( jinendra ) bhakti, vidyA ( jJAna viveka ), saujanatA, indriyavijaya, aura dAnameM rati honA ye 14 bAteM saMsArI jIvoMko uttarottara durlabha haiM, yaha vicAra kara sadA uttama saMyama dharmako yathAzakti dhAraNa karake sacce avinAzI sukhako prApta karanA cAhiye / yaha saMyama dharma indriyoMke rokane para hotA hai| aura indriyoMko viSayoM se rokanekA sahaja upAya yaha hai ki saMsAra, deha, bhogake svarUpakA vicAra karanA, arthAt anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucitva, Azraya, saMvara, nirjarA, loka, bodhidurlabha aura dharma ina dvAdazAnuprekSAoM kA isa prakAra citavana karanA ki-- vizva meM jo vastu upajata nAza tinakA hoyagA / tU tyAga nahi anitya lakhakara nahIM pIche royagA // 1 // deva indra narendra khagapati tathA pazugati jAniye | Ayu aMte mareM saba hI zaraNa kisakI ThAniye ||2|| pitA marakara putra ho aru putra mara AtA sahI / parivartarUpI jagatameM bahu svAMga dhArata jIva hI // 3 // svarga narka hi eka jAve dukha suHkha bhoge eka hI / .. karma - phala zubha azubha jete anyako vATeM nahIM // 4 // kAya jaba apanI na hove seva jihiM nita ThAniye / . to anya vastu pratyakSa para hai apanI kaise mAniye // 5 // malamUtra Adi purISa jAmeM hAr3a mAMsa su. jAniye / 4 deha sucAma lipaTI mahAM azuci vakhAniye // 6 // - ..
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 ] zrIdazalakSaNa dharma / ,,,,,, mana vacana kAya triyoga dvArA bhAva caMcala horahe | tinase ju dravya aru bhAva Asrava hoya munivara yoM kahe // 7 // yogakA caMcalapanA roke ju catura canAyake | taba karma Avata rukeM nizcaya yaha suno mana lAyake // 8 // vrata samiti paMcaru gupti tInoM dharma daza ura dhArake / tapa tapeM dvAdaza saheM pariSaha karma DAreM jArake ||9| yaha loka manujAkara tInoM Urdhva matha pAtAla hai 1 tinameM sujIva anAdise bhaTake huvA behAla hai // 10 // kalpataru aru kAmadhenU ratna cintAmaNi sahI | jAMce vinA phala deta nAhIM dharma de vina iMcchahI // 11 // saMsAra meM saba sulabha jAno dravya yA padavI sahI / ika '"dIpacandra" anantabhabameM bodhidurlabha hai yahI // 12 // ityAdi citavana karane se saMyama bhAva dRr3ha rahate haiM / yaha saMyama do prakArakA hai - indriyasaMyama aura prANisaMyama / bAhya indriyoMko viSayasevana se rokanA aura aMtaraMga AtmAse viSayoMkI icchAko dUra kara denA so indriyasaMyama hai aura SaTkAyake jIvoMkI - rakSArUpa dayA pAlanA so prANisaMyama hai / vAstavameM antaraMga saMyama ke vinA bAhya saMyama kAryakArI nahIM hotA hai / jaise Uparase kisI prakA-rakA tyAga kara diyA, yA upavAsAdi kara liyA aura antaraGga viSaya - kaSAya kaisI hI banI rahIM, to usase kucha lAbha nahIM hotA / kahA hai" kapAyavipayAhAro, tyAgo yaMtra vidhIyate / - P upavAso sa vijJeyaH, zeSa- laMghanakaM viduH // 1 // ".
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ m uttama saMyama 1. [53 arthAt-viSaya kapAyoMkA tyAga jahAM hotA hai, vahIM upavAsa hai, zepa saba laMghanavat kahA jAtA hai| isaliye uAntaraGgase hI viSayoMkI icchAko ghaTAte hue tadanusAra bAhira bhI idriyoMko viSayoMse rokA jAya, tabhI vaha saMyama vizeSa lAbhadAyaka hosakatA hai| yaha saMyama dezasaMyama aura sakalasaMyamake bhedase bhI do prakArakA hotA hai| sakalasaMyama vaha hai jisase yAvajjIva pAMcoM indriyoM ke vipayoMko, paTakAyake jIvoMkI hiMsAko mana, vacana kAya aura kRtakArita anumodanAsa sarvathA tyAga kara diyA jAtA hai aura dezasaMyameM zakti anusAra niyamarUpasa tathA yamarUpase indriyoMke viSayoMkI sImA kAlI jAtI hai, saMkalpa karake trasa jIvoMkI hiMsAkA yathAyogya tyAga kiyA jAtA hai aura phira niraMtara use bar3hAte hue sakalasaMyama taka pahu~cA diyA jAtA hai-arthAt dezasaMyama bhI sakalasaMyamakA sAdhanarUpa hI hotA hai| sAdhu muniyoMkA sakala arthat uttama saMyama hotA hai, usameM ve indriyoMke viSayoMko to chor3ate hI haiM, kintu una viSayoM ke kAraNa hiMsA, jhUTa, corI, kuzIla aura parigraha ina pAMcoM pApoMkA bhI sarvathA tyAga karate haiM aura kisI prakArakA inameM dopa bhI nahIM lagane dete, jisake liye IryA, bhASA, epaNA, AdAnanikSepaNa aura vyutsarga ye pAMca samiti; tathA manavaza, vacanavaza aura kAyavaza ye tIna guptiyAM pAlate haiM / upasarga aura paropahAdi bhI sahana karate haiN| .. ... dezasaMyama gRhasthiyoMkA hotA hai, jisameM vai yama, niyamoM dvArA apanI indriyoMko vaza karane tathA jIvoMkI yathAsaMbhava dayA pAlanekA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54] zrIdazalakSaNa dharma / nvdd- -- -- - n-rs - - -pn- yathAzakti sAdhana karate haiN| yaha dezasaMyama ekAdaza pratimAoMmeM vibhakta hai jo granthAntaroM zrAvakAcAroMse jAnanA cAhiye / jo puruSa uttama saMyama dhAraNa nahIM kara sakate vai dezasaMyamadvArA kramase apanI zaktiko bar3hAte haiM aura jaba saba prakArase indriyAM vaza ho jAtI haiM, taba ke sakala saMyanako prApta hote haiM / so hI kahA hai kAya chahoM pratipAla, paMcendrI mana vaza kro| saMyama ratana samhAla, viSaya cora bahu phirata haiM / uttama saMyama gaha mana mere, bhava bhavake bhAjeM agha tere / svarga narka pazugatimeM nAhI. Alasa harana karana mukha ThAhIM / / ThAhI mahI jala agni mAruta, rUkha trasa karuNA dhreN| , sparza rasanA ghrANa nayanA, kAna mana saba kza kreN| jisa vinA nahiM jinarAja sIjhe, tU rulyo jaga kiicmeN| . ika ghar3I mata visaro bhaSika, tujha Ayu yama mukha bIcameM It . uttama tp| . ihaparaloyasuhANaM Niravekkho jo karedi samabhAvo / vivihaM kAyakilesa tabadhammo Nimmalo tassa / / 7 / / ___ arthAt--jo isa loka aura paraloka sambandhI sukhoMkI apekSA na karake zatru, mitra, kAMca, kaMcana, mahala, masAna, sukha, duHkha, niMdA prazaMsA AdimeM rAga, dvepa, bhAva vinA kiye samabhAva rakhate haiM aura nirvAchita huA anazanAdi bAraha prakAra tapazcaraNa karate haiM, unake uttamatapa hotA hai, so hI Age batAte haiM (svA0 kA0 a.)
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 55 uttama tapa / 1125000 + icchA nirodhastapaH arthAt icchAko rokanA arthAt manako vaza karanA yA usake viSayoMke prati indriyoMko prerakarUpa gatiko rokanA so tapa hai / uttama isakA vizeSaNa hai, isase vidita hotA hai ki jo tapa yaza, kIrti, pUjA, prakhyAti, rAma tathA aura anekoM laukika prayojanoMke sAdhanArtha na ho, loka dikhAU na ho, mArana, mohana, vazIkaraNa, uccAranArtha na ho. yantra, maMtra, taMtra, jar3IbUTI, auSadhAdikI siddhi karaneke artha na ho, kintu apane saccidAnandasvarUpa nirmala AtmAko anAdi karmabaMdha se chur3AnevAlA ho, vahI uttama tapa kahA jAtA hai | jAtA yaha tapa dharma AtmAkA svabhAva hai, isaliye hI yaha dharma kahA / kAraNa ki AtmA amUrtIka ( rUpa, rasa, gandha aura varNase rahita ) ananta jJAna, darzana, sukha aura vIryamayI, akhaNDa eka avinAzI, saccidAnanda svarUpa, zuddha, buddha, ajara, aura ajanmA hai / yaha svabhAvase hI roga, zoka, glAni, sveda, kheda, kSudhA, tRSA, rAga, dveSa, bhaya, vismaya, nidrA, mada, moha, arati, rati, veda, kapAya ( krodha, mAna, mAyA, lobha, ) Adise rahita, akhaNDa, avinAzI, sadAnandasvarUpa, eka, sthira, caitanya padArtha hai / uparyukta doSa to isameM karmaputra - ke sambandhase utpanna horahe haiM, kyoMki yaha isa pugalako apanAkara usake hAni, lAbha, sukha, duHkhako apanA hI hAni lAbha sukha vA duHkha samajha rahA hai / isIse yaha rAgadveSAdirUpa pariNamana karake navIna navIna karmabandha karatA hai tathA prAcIna bAMdhe hue karmoM ke udayajanita phalameM arati va rati bhAva karatA hai / isaprakAra navIna karma
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / p-- - - - n- , " 15 n-a-yng- bAMdhanA aura saMkleza bhAvoMse pUrvopArjita zubhAzubha karmoMko bhogakara chor3anA, yahI isakA eka pradhAna kArya hogayA hai 56 ] gs-n dhs / bs / - / isa prakAra karmacakrameM pha~se rahane se ise kabhI bhI apane nija svarUpakA dhyAnataka nahIM AtA, jisase parAdhIna huvA, saMsAra meM parivartana karatA aura duHkha bhogatA rahatA hai / jIva karma karane meM to svataMtra hai, parantu usake phala bhoganemeM ise parataMtra honA par3atA hai| yaha bholA jIva mRgamarIcivat vAstavika sukhako na jAnakara indriyoMke AkulatApUrNa alpakAlasthAyI parAdhIna thor3ese viSayasukhako pAkara unameM magna hojAtA hai aura unake abhAva meM athavA zIta, uSNa, kSudhA, tRpAdi pAdhAoM aura rogAdikoMke honepara vyAkulita hotA hai / kintu jaba yahI saMsArI AtmA koI kAraNa pAkara apane svarUpakA vicAra kara anubhava karatA hai, to vaha ina saba janma, maraNa, kSudhA, tRSA, zItoSNAdi vyAdhiyoMko karmakRta upAdhiyoM ko mAnatA huA unase bhinna apane Apako saccidAnaMda svarUpa, eka akhaNDa avinAzI, anaMtadarzana, jJAna, sukha, vIryakA svAmI. dekhatA va jAnatA hai aura taba hI saba ora se apane cittako rokakara ekAgra apane svarUpameM lagA detA hai / usa samaya nijAnandameM magna huA yaha tejasvI AtmA anekoM prakArakI vyAdhiyoMke upasthita hone yA upasargoM tathA parISahoMke Anepara unako sahatA huA, kabhI bhI apane dhyAnase cyuta nahIM hotA / isaprakAra jaba vaha nizcala hokara dhyAnameM maMgna hojAtA hai, taba use vAhya zarIrapara honevAle upasargoMkA kiMcit bhI dhyAna nahIM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama tapa / [57 rahatA hai / bhale hI loga use gAlI deveM, mArana tAr3ana kareM, ghANImeM peleM, karavatase cIreM phAr3eM, siMha vyAghrAdi duSTa pazu bhakSaNa kareM va vidAre, zIta, uSNa AdikA tIvratama prakopa ho athavA saMpUrNa roga' ekatra hokara ekasAtha udayameM AjAveM aura asahanIya tIvra vedanA AjAya to bhI ve apaneko sumeruvat sthira rakhate haiM / isIse ve rAga dveSake na honeke kAraNa navIna karmoko nahIM bAMdhate aura prAcIna ananta janmoMke kiye hue karmoko bhI bahuta thor3e samayameM bhasma kara Da late haiN| isaprakAra saMvara pUrvaka nirjarA karane aura pazcAt sampUrNa kauke naSTa hojAnepara avinAzI avyAbAdha svAdhIna sukha (mokSa) ko prApta hote haiM, isaliye uttama tapa AtmAkA hI svarUpa kahA jAtA hai| ___ uttama tapasvI nagna (digambara) muni hI hote haiM, jinakA svarUpa isa prakAra hai " viSayAzAvazAtIto, nirAraMbho'parigrahaH / __jJAnadhyAnataporaktastapasvI sA prazasyate // 1 // " arthAt-jo sAdhu viSayoMkI AzA aura AraMbha tathA parigrahase rahita hokara niraMtara jJAna, dhyAna aura tapameM lIna rahate haiM, ve hI tapasvI prazaMsanIya haiN| ___tapazcaraNa yadi viSayoMkI AzAse karanA, arthat jaMtra, maMtra taMtra... va auSadhAdi siddhi karaneko yA anya laukika prayojana khyAti, lAbha, pUjAdikI icchAse ghara chor3akara vanavAsa karanA aura nAnA prakAra kAyakleza karanA kevala ADambara mAtra vyartha hai kyoMki isase ulTA saMkleza bhAvoMke honese durgatikA hI baMdha hotA hai| :
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58] zrIdazalakSaNa dharma / ___aura viSayoMkI sAmagrI, khyAti, lAbha. pUjAdi prayojana to gharameM rahakara bhI kiMcit puruSArtha karanese prApta hosakate haiM, tava isake 'liye itanA kaSTa uTha'nA vyartha hai| dUsare viSayoM kI sAmagrI va laukika khyAti, lAbha, pUjAdika to saMsArameM anantabAra prApta hue hI haiN| yahAMtaka ki devendra, narendra Adikako aTa sampatti, aizvarya, rUpa balAdika bhI bahuvAra prApta hue haiM so jaba unase yaha jIva tRpta nahIM huA, to aba kvacit kadAcit tujhe manonukUla kucha siddhi ho bhI gaI, to usase kitane kAlataka tRpti rahegI ? ye vastueM to phira bhI nAza ho hI jAyagI, jaise pahile ananta vAra ho cukI haiN| usa samaya jo tUne unako prAptike artha ghora kAyakleza sahana kiyA hai, usakA citavana honese tujhe bahuta duHkhI honA par3egA, isaliye he bhavya ! kisI bhI prakArakI AzA va abhilASA na karake hI tapazcaraNa karanA caahiye| yadi sAvadya tapa kiyA jAya, jaisA ki prAyaH bahutase AtmajJAnazUnya ajJAnI puruSa paMcAgni tapate haiM, koI bhasma lapeTate haiM, koI mastakapara zilA rakhate haiM, koI nakha, keza Adi bar3hAte haiM, koI jhAr3a Adise ulaTe laTakate haiM, koI nAka, kAna, Adi phADa lete haiM, koI pRthvImeM zira davA lete haiM, koI kaMTakAsanapara sote haiM, ityAdi aura bhI aneka prakArake ajJAnI tapa tapate haiM, ve saba vyartha kevala saMklezatA bar3hAnevAle haiN| bhale hI kadAcit lokameM isase unako kucha khyAti lAbha hojAya, parantu paramArtha to isameM raMcamAtra bhI nahIM saghatA hai / kyoMki unakA citta to nirantara svArtha sAdhanameM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama pt| M.NEMAAVATMAVanween romaanwarswnwwww MAMANITARA hI lagA rahatA hai, jisase paramArtha arthAt sAdhyakI sudhi hI nahIM hone paatii| isake sivAya unakI khyAti karanevAle bhaktajanoMmeM to prIti aura niMdakoMmeM dveSa bar3ha jAtA hai tathA hiMsAse bharI huI Arambha janita sAmagrI ekatra karanekI ciMtA bar3hatI jAtI hai| jisase anaMtAnaMta jIvoMkI hiMsAdi aneka prakArake anartha utpanna hokara tIvra karmabaMdha hotA aura antameM unako durgatikA mArga pakar3anA par3atA hai,. isaliye aisI sAvadha antaraMga aura bAhya hiMsAse bharI huI tapasyA karanA vyartha hai / tapasyA nirArambha karanA hI zreyaskara hai / yadi saparigraha tapazcaraNa kiyA jAya, to usa tapako tapa kahanA hI anucita hai, kyoMki jahAM nirantara parigrahakI tRpNA, cAha aura usakI rakSAkI ciMtA laga rahI hai vahAM tapa kaisA ? vaha tapa bhI nahIM aura tapAbhAsa bhI nahIM, kintu kevala upahAsa mAtra hai, kAraNa parigrahake ekatra karane, aura usakI rakSA va vRddhi karane meM bahutoMse ke dhAdi kaSAyeM karanA par3egI, bahutoMkI sevA-suzrUSA karanI par3egI, bahutoMkI jhUThI saccI prazaMsA karanI par3egI, kisIko bhI avasara par3anepara satyopadeza na diyA jA sakegA, sadA bhayabhIta rahanA par3egA ityAdi aneka prakArakI bAdhAeM hoMgI aura phira gRhastha tathA tapasvI meM kucha bhI aMtara nahIM raha jAyagA, sadA mAyAcArI karanI par3egI, dikhAneke liye apane doSoMko DhaMkanA par3egA, kAmAdikI vRddhi hojAyagI / ityAdi kAraNoMse saparigraha tapa nahIM hosakatA hai, isaliye parigraha rahita hI. tapa karanA caahiye| .. . / __ saccA tapa do prakArakA hai--- antaraMga aura baahy.| .
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | 60 ] bbttttaayn waan syaa / antaraMga tapa jinakA sambaMdha mAtra AtmA ke antaraMga bhAvoM se hai, jaise prAyazcitta (apane dopoMkI AlocanA, niMdA, garhA pUrvaka guruke nikaTa karake ucita daNDa lenA ), vinaya ( apane se jJAnAcaraNa *tapAdimeM zreSTha gurujanoMkI prazaMsA Adara karanA, stuti tathA vandanA "karanA ); vaiyAvRtya ( sAdharmI sAdhujanoMkI sevA karanA ), svAdhyAya ( zAstrAbhyAsa karanA ), vyutsarga ( zarIrAdi mamatvakA tyAga karanA ), dhyAna ( cittako ekAgra karake eka jJeyapara lagA denA ) | bAhya tapa vaha hai jo zarIrake Azrita hai, jaise anazana (svAdya, khAdya, lehya aura peya, ina cAra prakArake AhAroM kA sarvathA yA kucha divasa, pakSa, mAsAdikA niyama karake tyAga karanA ), Unodara * ( bhUkha se kama bhojana karanA ), vrataparisaMkhyAna ( bhojanako jAte samaya kaThina aura acintya pratijJA kara lenA ), rasaparityAga ( rasa tyAgakara bhojana karanA ), viviktazayyAsana (nirjantu prAsuka bhUmipara alpa kAla eka karavaTa se zayana karanA ), kAyakleza ( zarIrako parISaha sahane yogya banAneke liye AtApanAdi yoga dhAraNa karanA / tapake abhilASI janoMko prathama hI mamattrabhAva chor3a denA cAhiye kyoMki krodha, mAna, mAyA, lobha, tRSNA, AzA, mada, matsara, pramAda Adi kaSAyeM, tapasvIko tapase bhraSTa kara detI haiN| jaise ki dIpAyana Adi. kitane hI muni krodhase Apa bhI bhasma hue aura asaMkhyAta vA saMhAra karake kug2atimeM gamana kara gaye / vAstava meM zAMti, kSamA, saMtoSa, sahanazIlatA, dRr3hatA 'yahI tapasviyoMkA bhUSaNa hai| jaise- svAmI sukumAla, bAhubalI, pArzvanAtha,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama tp| -bzpn- - - - - - -- -- -ny-d- - d-z9zpsw- z-waas- 4-0 dezabhUSaNa, kulabhUpaNAdi RSiyoMkA tapa, dRr3hatA va sahanazIlatAke kAraNa sarAhanIya hai| tAtparya-jabataka aMtaraMga bhAvoMse mamatva dUra na ho, arthat icchAoMkA abhAva na ho. tabataka bAhya tapa kevala. kAyakleza mAtra nirarthaka hai| isaliye zuddhAtmasvarUpakI prAptike artha mana, vacana, kAyase icchAnirodha rUpa lakSaNAtmaka uttama tapa dhAraNa karanA hI kartavya hai / jaisA ki kahate haiM ki yaha tapa devoMko bhI durlabha hai-- * tapa cAheM surarAya, karma zikharako vajra hai / dvAdaza vidhi sukhadAya, kyoM na kare nija zakti sama // uttama tapa saba mAhi bakhAnA, karma-zailako vana smaanaa| baso anAdi nigoda maMjhArA, bhU vikalatraya pazu tana dhArA / / dhArA manuSa tana mahA durlabha, sukula Ayu nirogtaa| zrI jainavANI tatvajJAnI, bhaI vipaya payogatA // ati mahA durlabha tyAga viSaya, kapAya je tapa AdareM / narabhava anUpama kanakaghara para, maNimaI kalazA dherai // 7 // uttama tyaag| . jo cayadi miTThabhoja uvayaraNa raaydossNjnnyN| . : vasadi. mamattaheduM cAyaguNo have tassa // 8 // ... . . :: :arthAt-jo viSayotpatti va vRddhikA kAraNa miSTa puSTa gariSTaH bhojana na kare, rAgAdi bhAvoMkI utpattikA kAraNa upakaraNAdiko chor3e.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ p --9-d d d d - -- ---d- -' --- - - , , ns-nng- - d- sdr-ns zrIdazalakSaNa dharma / aura mamatvakA kAraNa vastikA takakA tyAga kare, usake uttama tyAga 'dharma hotA hai / isIko Age aura bhI kahate haiM / (svA0 kA0 a0) " tyajatIti tyAgaH" artha.t tyajanA, chor3anA va denA ise tyAga kahate haiN| uttama vizeSaNa isakI nirmalatAkA sUcaka hai| arthat jisa dAnameM kisI prakAra mAna bar3AI yA chala kapaTa AzA va badalA pAnekI icchA yA khyAti lAbhAdi kaSAyoMkI puSTi na kI gaI ho, use hI uttama dAna kahate haiN| tAtparya-dAna use kahate haiM, jisase svaparakA upakAra ho / jaisA kahA hai-'anugrahArtha svasyAtisargo dAnam arthAt anugrahake liye apane dravyase mamatvakA tyAga karanA so dAna hai / vAsvameM dAna denese, usa vastuse jo dAnameM dI jAtI hai, apanA mamatva chUTatA hai aura vaha jise dIjAtI hai, usakI abhISTa siddhi hone se usake Arta pariNAmoMkI nyUnatA hotI hai isIliye svaparopakarArtha kahA gayA hai| jisa dAnase dAtAke mAnAdi kaSAyeM bar3he va pAtrake viSayoMkI vRddhi ho, athavA ekake dAnase bahutoMkA ghAta hotA ho, vaha dAna nahIM kahA jAtA hai; kyoMki usameM svaparakA apakAra hotA hai| dAna do prakArakA hai-aMtaraMga arthat svadAna aura bAhya arthAt 'prdaan| aMtaraMga dAna ( svadAna ) use kahate haiM, jisameM apane AtmAko anAdi kAlake lage hue moha, rAga, dveSa, mamatvAdi bhAvoMse jinake kAraNa vaha sadA bhayabhIta aura duHkhI rahatA hai, chur3Akara nirbhaya kara denaa| bAhya dAna ( pagdAna ) vaha hai, jisameM dUsare jIvoMke upakArArtha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'uttama tyaag| [63 mmuni.mmswami..vaviww.views unakI AvazyakatAnusAra AhAra, auSadhi, zAstra aura abhaya Adi dAna diyA jaay| dAna kaI prakArase diyA jAtA hai| jaise bhaktidAna, karuNAdAna, kIrtidAna, samadAna ityAdi / inameM aMtake samadAna aura kIrtidAna ye do dAna kevala laukika vyavahArArtha haiM / inase paramArtha kucha bhI nahIM hotA hai kintu pahile do-bhaktidAna aura karuNAdAna ye dAna bhaktidAna sAdhu, muni Adi gurujanoMko, tathA 'sAdharmI vratI zrAvakoM aura samyagdRSTi jIvoMko, unake darzana, jJAna aura cAritrakI vRddhike artha harpayukta hokara diyA jAtA hai / ____karuNAdAna duHkhita, bhUkhe, aMgahIna, 'apAhija, niHsahAya, bAlaka, vRddha, strI, dIna jIvoMko, unake dukha dUra karaneko karuNAbhAvoMse diyA jAtA hai| sudAna aura kudAna isa prakArase bhI dAna do prakArakA hai| sudAna vaha hai, jo bhaktise saMyamI muni, vratI, zrAvaka, avatI samyagdRSTi Adi supAtroMko tathA karuNAbhAvase duHkhI, dIna, niHsahAya jIvoMkA diyA jaay| kudAna vaha hai jo kIrtike liye pAtra apAtrako ne dekhakara kevala viSayakaSAyoMko bar3hAnevAlI vastueM jaise, gaja, 'azva, gAya, mahiSI, gAr3I, rupayA, paisA, strI, makAna Adi denaa| ... . Upara core prakArakA dAna to sAmAnya prakArase batAyA gayA hai, . 'kintu dravya, kSetraM, kaoNla, aura bhAvakI apekSAse dAnake prakAroM meM bhI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ smng--- -----dbk'- r- -m- - - - - - ------------ l- 64 . zrIdazalakSaNa dharma / vizeSatA par3a jAtI hai aura sadA kAla kisI eka hI dAnakI mukhyatA nahIM rahatI hai / AvazyakatAnusAra dAnoMmeM mukhyatA aura gauNatA huA karatI hai| jaise bhUkheko bhojana denahIkI mukhyatA hai, rogIko auSadhi denekI, bhayAturako abhayadAna denekI aura mUrkhako jJAna dAna hI denako mukhyatA hai / jaba koI bhUkhase pIr3ita ho taba use auSadhi, rupayA, paisA, zAstrAdi denA nipprayojanIya hai, use to peTabhara bhojana hI denA ucita hai-jaise eka murgA jo bhUkhase vyAkula ho, bhakSyakI khojameM phira rahA thA, use motI dRSTi par3A taba usase ati ghRNAse kahA-" re motI ! yadyapi tU jauharIke nikaTa jo ki tujhe cAhatA hai, bhale hI bahumUlya hai, kintu isa samaya merI dRSTimeM to tU eka dAne anAjase bhI kama dAmakA hai / " isI prakAra jaba jahAM marI, plega, vizUcikA Adi bImAriyAM phaila rahI hoM, taba vahAM koI zAstra bAMTane lage, to vyartha hI hogA / isaliye dAna karaneke pahile dAnakA dravya, dAnakA pAtra, dAnakI vidhi, kSetra va kAlakI AvazyakatA aura apanI zakti dekha lenA Avazyaka hai, tabhI vaha dAna sArthaka hotA hai / . auSadhi, zAstra, abhaya aura AhAra ina cAra dAnoMke sivAya yadi Avazyaka hai to makAna, rupayA, vastra, vAhanAdi bhI diye jA sakate haiM, kucha inakA sarvathA niSedha nahIM hai| jaise vastikA, proSadha zAlA, dharmazAlA; pAThazAlA, caityAlaya, Adi sarvasAdhAraNake upakArArtha . banavA denA. makAna yA sthAna dAna hai| rupoMse anAthAzrama, chAtrAzrama, zrAvikAzrama, vidyAlaya, auSadhAlaya, pustakAlaya khola denA hiraNya dAna hai / sarvasAdhAraNake upakArArtha sat zAstroMko prakAzita karake vinAmUlya
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama tyaag| [65 va alpamUlyameM vitaraNa karanA, zIta Rtu dIna pIr3itoMko vastra denA, vidyArthiyoMko vastra banavA denA, satpAtra sAdharmI bhAiyoMko jinake pAsa tIrtha yAtrAdikA sAdhana na ho, unheM usakA sAdhana vAhana AdikA bandovasta kara denA, ityaadi| ___dAnameM dAnakI vidhi, dAnakA dravya, dAnakA pAtra aura dAtArake bhAvoMkI apekSAse arthAt vizeSatAse vizeSatA hotI hai| inameM dAtArake bhAva mukhya haiM / zubha bhAvoMse supAtrako usakI yogyatAnusAra diyA huA dAna atula phaladAtA hotA hai| jaise tIrthakarako diyA huA dAna dAtAko tadbhava mokSa pahuMcA detA hai aura kupAtrako diyA huA dAna hInaRddhi, kubhogabhUmi yA tiryaMcagatikA kAraNa hotA hai| kahAvata hai__" mAna bar3hAI kAraNe, je dhana kharce mUMr3ha / marakara hAthI hoya~ge, dharanI laTake jhUr3ha // " aura apAtrako diyA huA dAna to naraka nigodAdi gatiko hI le jAnevAlA hotA hai| . dAna AtmAkA nijabhAva hai, isIliye ise dharma kahA gayA hai| kAraNa ki mohAdi bhAva, jinase yaha jIva paravastuoMko apanAkara unameM lavalIna huA " maiM maiM aura merA merA " kara rahA hai aura jinake saMyoga viyogameM harSa-vipAda karatA hai, isake svabhAva nahIM haiM kiMtu vibhAva haiN| aura yaha jIva to inase bhinna svacchanda sampUrNa padArthoMkA jJAtA- dRSTA mAtra hai, kartA bhoktA nahIM hai, sabase bhinna svarUpameM ramaNa karanevAlA sacidAnanda svarUpa hai / jaba yaha AtmA svAnubhava karatA hai
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ maand s-dpr d -g n- --- , 5 --- - -- -- -n- -g dp-, d- s-l- zrIdazalakSaNa dhrm| to tIna lokakI saMpattiko tRNavat dekhatA hai| ina saba padArthoMko karmakRta upAdhi mAnatA hai, taba inase virakta ho inheM jahAMkI tahAM chor3akara svarUpameM lIna hojAtA hai / aura yadi koI prabala cAritramohakarma inheM sarvathA chor3anemeM bAdhaka hotA hai to jalakamalavat virakta bhAvoMse lakSmIkA bhogopabhoga karatA huA usase bhinna rahatA hai tathA yathAsaMbhava samaya 2 use tyAga bhI karatA jAtA hai aura suavasara pAkara inako sarvathA tyAga detA hai| thor3A 2 tyAga karanekA prayojana kevala vinA saMkleza bhAva hue mamatva bhAva ghaTAnA tathA tyAgazaktikA bar3hAnA hai / jo niraMtara thor3A bahuta dAna kiyA karate haiM, ve kisI samaya sarvathA tyAga karanemeM bhI samartha hote haiM, parantu jinheM kharca karanekA ( dAna karanekA ) abhyAsa nahIM hotA hai, ve avasara Anepara bhI chor3a nahIM sakate aura isa sampattike itane mohameM par3a jAte haiM ki marate marate bhI unheM apanI dravyarakSAkI cintA banI rahatI hai jisase kitane to marakara apane pUrvajanmake dravya-koSa (bhaNDAra) meM sarpa hote haiM / aura yaha to nizcita siddhAnta hai ki jisa para vastukA saMyoga hotA hai usakA niyamase viyoga hotA hai|so dravya yA to apane saMcaya karanevAleko usakA puNya kSINa hote hI usI janmameM usake hI sAmane hI chor3akara calA jAtA arthAt pRthak hojAtA hai| jaise bahutase bar3e 2 raIsa, vyApArI, jauharI Adi dekhate 2 dhanahIna ho, para-Azrita bhojana pAneko bhI tarasate dekhe jAte haiM / arthAt rAjAse garIba-nirdhana' (raGka) ho jAte haiM yA saMcayakartA svayaM apane dravyaMko chor3akara cale jAte arthAt mara jAte haiN| aisI avasthA meM
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama tyAga | [ 67 jinako dravya utpanna karake usakA dAna karanekA abhyAsa hotA hai, kaSTa hotA hai aura na 1 unheM to dravyake viyoga honepara bhI na kucha usake saMyogameM harSa hotA hai / kyoMki ve to usake caMcala svabhAva se paricita haiM, isI se use dRr3hatA se nahIM pakar3ate aura dete rahate haiM / 'parantu jinheM dAna karanekA abhyAsa nahIM hai, ve to hAya 2 karake marakara pazu va narakagatimeM ghora duHkha bhogate haiM / jo loga dravya ekatra hI karate haiM aura kharca nahIM karate haiM, aise kaMjUsake saMsAra meM aneka loga niSkAraNa hI zatru bana jAte haiM aura dhanI kaMjUsa sadA ciMtAvAn tathA bhagavAn banA rahatA hai| jahAM unake pAsa koI milaneko' bhI AyA ki unheM yahI zaMkA rahatI hai ki kahIM yaha kucha mAMgegA to nahIM ? eka samaya eka seTake yahAM koI upadezaka gayA, to milate hI seThajIne juhAruke badale yahI kahA " the, kAMI kucha mAMgegA to naI ? aThe levA devArI bAta karo matI " tAtparya yaha ki kaMjUsa sadA zaMkita rahatA hai / kabhI vaha atilobhameM par3akara dhUnake hAtha ulaTA pAsakA saba dhana kho baiThatA hai / tathA aise 2 aura bhI bahutase anartha karatA hai| nidAna jaba anta samaya AtA hai to aura to kyA, apanA cira'poSita zarIra taka bhI sAtha nahIM jAtA aura saba ThATa yahIM par3A raha jAtA hai| kevala utanA hI sAtha jAtA hai jo uttama bhAvapUrvaka bhakti va dayAdAna meM diyA ho / so yadi kucha unhoMne diyA hotA to. avazya vaha usako AgAmI kisI samaya mila jaataa| isaliye jinheM 'apane sAtha le jAnA hai unheM cAhiye ki apane sAmane kyA, apane
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 ] 2009 zrIdazalakSaNa dharma / hI hAthase apanA dravya supAtra dAnameM lagAkara apane sAtha le jAMya / kahA hai "ghara gaye so khogaye; aru degaye so le gaye / " "yitA ratnAkaro yasya, lakSmI yasya sahodarI / zaMkho bhikSATanaM kuryAt, nAdattamupratiSThate // " arthAt - samudra ( jisameM ratna utpanna hote haiM ) jisakA pitA hai aura lakSmI bahina hai, vahI zaMkha ghara ghara bhIkha mAMgatA phiratA hai| yaha dAna na dene kA hI phala hai / pratyakSameM dekhA jAtA hai ki eka pitAke 4 putroMmeM 3 dhanI aura 1 nirdhana hojAtA hai, yaha saba dAnakA mAhAtmya hai | isaliye sadA dAna karanekA abhyAsa rakhanA cAhiye / jinako mamatva kama hotA hai, ve hI dAna karate haiM aura jaba sarvathA mamatva chUTa jAtA hai, taba use sarvathA chor3akara uttama puruSa svAtmasiddhi meM laga jAte haiM / 1 bahuta se loga apane jaise zrImAnoMko khilAne yA jImanavAra karaneko hI dAna samajhate haiM, para yaha unakI bhUla hai, kyoMki zrImAnoMko denA nirarthaka haiM / kahA bhI hai- " vRthA vRSTiH samudreSu vRthA tRpteSu bhojanam / vRthA dAnaM dhanADhyeSu vRthA dIpo divApi ca // " arthAt - samudra meM vRSTi honA, khAye hueko khilAnA, dhanIko dAna denA aura sUryako dIpaka batAnA vyartha hai / bahu loga apanI bahina, beTI, beTA, strI Adiko kucha dravyakA vibhAga karake apaneko dAnI mAna lete haiM, parantu yaha bhI dAna nahIM hai, kyoMki ve loga
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama tyaag| [69 to dayAdAra haiM / na doge, to lar3a jhagar3akara tumhAre Age pIche leveMge hI, taba unheM dekara tumane kyA dAna kiyA ? yadi kisI nirapekSa puruSako bhakti va karuNAse diyA, to niHsaMdeha vaha dAna kahAtA / kitane loga vinA soce samajhe purAnI rUDhiko pakar3e hue kevala eka hI kArya maMdira banAne va stha pratiSThAdimeM jo ki kucha kAlase usa samayakI AvazyakatAnusAra kisI buddhimAna purupakA calAyA huA thA, kharcate cale jAte haiM, aura yaha nahIM dekhate ki aba isakI kahAM kaisI AvazyakatA hai yA nahIM hai ? vinA AvazyakatAkA dAna dravyakA apavyaya mAtra samajhanA cAhiye / isaliye sadA dravya, kSetra, kAla aura bhAvakI yogyatAko samajhakara hI dAna denA caahiye| jo dAna nahIM dete haiM ve apane hI AtmAko Thagate haiM-arthAt mohase tIna karma bandha kara saMsArameM bhaTakate haiM, isaliye dAna karanA manuSyakA pradhAna kartavya hai / so hI kahate haiM dAna cAra parakAra, cAra saMghako dIjiye / dhana bijalI unahAra, narabhava lAho liijiye| uttama tyAga kahAM jaga sArA,auSadhi zAstra abhaya aahaaraa| nizcaya rAgadveSa niravAre, jJAtA donoM dAna samhAre // donoM samhAre kUpa jala sama, dravya gharameM pariNayA / nija hAtha dIje sAtha lIje, khAyA khoyA vaha gyaa| dhana sAdhu zAstra abhaya divaiyA, tyAga rAga virodhko| vina dAnazrAvaka sAdhu donoM; laheM nAhIMvodhako / / 8 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 ] zrIdazalakSaNa dharma / - 1111 uttama AkiJcanya / , ,, tiviheNa jo vivajjar3a ceyaNa miyaraMca. savvahA saMgaM / lAyavivahAraviraho NiggayayattaM have tassa // 9 // Se arthAt - jo cetana acetana donoM prakAra ke parigrahoM ko mana bacana kAya, kRta kArita anumodanA karake sarvathA chor3a detA hai tathA jo lokavyavahAra takase virakta hotA hai, vahI uttama AkiMcanya dharmakA ghArI nirgratha sAdhu hotA hai / Age isIko aura bhI kahate haiM // 9 // ( svA0 kA0 a0 ) | " na kiJcanaH iti AkiJcanaH, tasya bhAvaH AkiJcanyaH "arthAt kiJcit bhI parigrahakA na honA so AkiMcanya hai / uttama. vizeSaNa hai, jisase bodha hotA hai, ki parigraha kevala dikhAne mAtrako. alaga nahIM kiyA hai, kintu antaraMga meM bhI usakI cAha nahIM rahI hai| isa prakAra usake gurutvako prakAzita karanevAlA hai / yaha AkiJcanya dharma AtmAkA hI svabhAva hai kAraNa ki AtmA zuddha caitanya amUrtIka padArtha hai aura parigraha pudgalamayI rUpI padArtha hai, jo AtmA se sarvathA bhinna svarUpa hai | isake saMyogase AtmA mamatvarUpa pariNamatA hai aura isake mamatva chUTate hI svabhAvako prApta hojAtA hai| tAtparya - parigrahakI mUrchAtaka bhI na honA so AkiMcanya dharma hai aura isIliye ise AtmAkA svabhAva kahA jAtA hai / parigrahakA lakSaNa AcAryoMne isa prakAra kahA hai 66 mUrchA parigrahaH " - arthAt mamatva bhAva hI parigraha hai /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama aakinycny| [71 kevala dhana, dhAnyAdi yA padAki na hone mAtra se aparigrahamAninya nahIM kahA jAmakatA hai kyoMki yadi bAhya vastuoMkA maTAnA hI aparipatra mAna liyA jAya. to bAlaka, pazu, pakSI bAdi tamA garIya nirdhana, jaMgalI manuSya mIlAdika jo prAyaH nagna hI rahane meM bhI aparigrahI samajhA jAvaMgaM, parantu aisA nahIM mAyoki unako lAmAlagaya karmaka tIra udayase yadApi se padArtha prAma nahIM huA hai. to bhI unako una vastuoMke prApta kara kI avazya hai / imaliya va bAharase aparigrahI hote hue bhI cAparinaTI . / kyoMki ve nirantara cAhakI dAhameM dahA karate haiN| saniya una benAroMko mugala zAMti kahA~ ? isIse AcAryone aura bhI pagniTake yAbhyaMtara aura bAla do bheda kahakara bulAsA kara diyA hai| arthata lAmAka naudaha prakAraka vibhAvabhAva so hI antaraMga paripraSTa haiN| jaise-krodhe, mAne, mAyA, lobha, mithyAtva, rAga, dveSa, hAya, goma, maiye. rati, ani, jugupsI, veda ityAdi / aura bAhirake bhogoragoga sambandhI daza jAtika cetana acetana samasta padArtha, bAsa parigraha haiM / jaise dhane-gAya, mahipI, ghor3A, hAthI Adi jAnavara aura savArI Adi, dhAnya-annAdika bhojya padArtha, kSetra setAdi jamIna, jAgIra Adi, vAstu-rahane ke makAna Adi, hiraNya-rUpayA. paisA, muhara Adi mudrita sike, suvarNa-AbhUSaNAdi yamAdika, dAsI, dAsa, kupya-vakhAra, baMDA, khauDiyAdi, bhAnDa-thAlI, loTA Adi khAnepIne va rAMdhane ke bartana gAdi / ... antaraMga parigrahakA tyAga kiye binA bAhya parigrahakA tyAga
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ gszhnaaa-nn--wn-ls-- n-ns- 40--- 72] zrIdazalakSaNa dhrm| nirarthaka hai| itanA avazya hai ki bAhya parigraha antaraMga bhAvoMkI malInatAkA kAraNa hai, isaliye jo aMtaraMga parigraha tyAga karanA cAhate haiM unheM bAhya parigraha tila tuSamAtra bhI nahIM rakhanA cAhiye aura jinake antaraMga parigraha nahIM hai unake bAhya parigraha to hotA hI nahIM hai kyoMki binA rAgAdi bhAvoMke parigrahakI rakSA va samhAla hI nahIM sakatI, aura yadi eka la~goTI mAtra bhI parigraha pAsa rahegA, to vaha bhI sadaiva pariNAmoMmeM malInatA utpanna karatA rahegA, taba AtmadhyAnameM bAdhA pdd'egii| ___ jaise ki laMgoTI khojAne, phaTa jAne, malIna hojAne, use svaccha karane, saMzodhana karane, navIna prApta karane ityAdikI cintA hovegI hI athavA na milanese rAgadveSa bhI hojAyagA / ityAdi kAraNoMse bAhya parigrahakA sarvathA tyAga honA antaraMga vizuddhatAkA kAraNa hai aura isaliye digambara sAdhu bilakula turaMtake janme hue bacceke samAna nirvikAra nagna rahate haiN| bahutase loga nagna digambaratvako dekhakara apane pariNAmoMmeM vikAra bhAva utpanna hojAnekI zaMkA karate haiM aura isaliye vai sAdhuoMko nagna dekhakara nindA karate haiM, jainiyoMkI nagna digambara mUrtipara AkSepa karate haiM, parantu yaha unakI bhUla hai| nagna puruSako dekhakara vikAra bhAva utpanna ho jAte haiM, yaha asaMgata hai / yadi unhoMne kucha bhI vicArabuddhise kArya liyA hotA, to aisA kabhI bhI nahIM kahate kyoMki pratyeka puruSa apane gharameM yA bAhara choTe.2 bAlaka bAlikAoMko.prAyaH nagna dekhate haiM taba kyA unheM vikAra bhAva hojAtA hai ? mAtA apane
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama AkiJcanya / [ 73 putrako snAna karAtI hai, usake malamUtrake aMgoMko dhotI hai / isI - prakAra pitA va bhAI apanI putriyoM, va choTI bahinoM bacciyoM ko nahalAte, dhulAte, khilAte haiM, tatra kyA vikAra bhAva hojAtA hai ? athavA kyA ve bAlaka janmase hI vastra pahine rahate haiM ? kabhI nahIM, kyoMki bhAra - tI bAlikA kamase kama cAra pA~ca varSa taka aura bAlaka ATha daza * varSa taka to prAyaH nagna hI phirA karate haiM / MIMIM aura mAtApitAdi gurujana jaba koI asAdhya vyAdhise pIr3ita hojAte haiM, vastroMmeM mala mUtra kara dete haiM, svayaM svaccha nahIM kara sakate haiM, taba unake taruNa putraputriyAM, putravadhue~, bahineM Adi unake zarIrako 'dhokara sApha kara detI haiM, taba ve to vikArako nahIM prApta hote haiM / 'bAlaka mAtAke stanako masalatA hai, cUsatA hai. taba na mA aura na 'beTA koI bhI vikArako prApta nahIM hote haiM / DAkTara loga striyoMke peTameMse bAlaka nikAlate haiM, prasUti karAte haiM, nathA aura bhI strI puruSoMke gupta aMgoMkI parIkSA va cikitsA karate haiM, taba unheM to vikAra nahIM hojAtA hai, na ve strI puruSa, jinakI cikitsA hotI hai vikArako prApta hote haiM / pazu niraMtara nagna hI -rahate haiM, to bhI niraMtara nara pazu mAdIko dekhakara va mAdI narako dekhakara vikArako nahIM prApta hojAte haiM / isase jAnanA cAhiye ki mAtra nagnatva hI vikArako utpanna karanekA kAraNa nahIM hai kintu antaraMgakA bhedabhAva hI vikArakA kAraNa "hai aura kadAcit kisIko kAraNavaza vikAra ho bhI jAya, to kyA - uttama puruSa ina logoMke bhayase chor3a deMge ? mAnoM ki gaMdhA mizrI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ reetm. 74] zrIdazalakSaNa dharma / MANANNow eawww.marvari.vwsnatin.. khAnese mara jAtA hai to gadhA bhale hI mizrI na khAye parantu.aura puruSa to mizrI khAnA na chodd'eNge| isase nizcaya huA ki nagnatva vikAra utpanna honekA kAraNa nahIM hai| kintu jo puruSa bAharase to nama ho aura antaraMgameM malIna ho, to usase avazya hI vikArotpanna honekI saMbhAvanA hai, kintu nirvikArako nagna dekhakara nahIM, jaise bAlakAdikA dRSTAnta / dUsare, yaha bhI to kahAvata hai ki " jAke manahiM bhAvanA jaisI,, prabhu tina bhUrati dekhI taisI " ityAdi / isaliye aise nIca viSayI puruSoM ke kAraNa kyA mokSAbhilApI jana apane kartavyako chor3a dete haiM ? kyA ullUko sUrya apanI prabhAse andha huA jAnakara vaha apanI prabhAko roka letA hai ? arthAt kyA vaha phira udita nahIM hotA ? kyA coroMko iSTa na honeke kAraNa candramA apanI cAMdanIko saMkoca letA hai ? nahIM nahIM, kabhI nhiiN| isI prakAra kadAcit koI tIvra mohI rAgI puruSa parama digambara zAMtimudrAyukta sAdhuoMko dekhakara bhI vikArako prApta . hojAya to yaha doSa sAdhukA nahIM, kintu yaha usIke duSkarmokA doSa hai, jo ki. apanA tIvra karma bAMdhakara kugatiko jAnekA sAmAna taiyAra kara rahA hai| isaliye apane antaraMga bhAvoMko nirmala rakhanake liye bAharake bhI saba prakArake parigrahako sarvathA tyAganA cAhiye / kyoMki bhAvoMkI nirmalatAke vinA nirvikalpa AtmadhyAna nahIM hotA aura sacce AtmadhyAna binA mokSa nahIM hotI hai| aura jo koI jIva parigrahako sarvathA nahIM chor3a sakate haiM, to uheM usakA apanI paristhitike anu
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama brahmacarya / [ 75 **** $1 sAra yathAzakti pramANa avazya hI kara lenA caahiye| so hI kahA haiparigraha cauvIsa meda, tyAga kiyo munirAjane / tRSNA bhAva uccheda, ghaTatI jAna ghaTAiye || uttama AkiMcana guNa jAno, parigraha ciMtA hI dukha mAno / phAMsa tanakasI tanameM sAle, cAha laMgoTIkI dukha bhAle // bhAle na samatA sukha kabhI nara, vinA munimudrA dhare / dhana nagana tana para nagana ThAr3e, sura asura pAyana pare // gharamAMhi tRSNA jo ghaTAve, ruci nahIM saMsAra se | bahudhana burA bhalA kahiye, lIna para upakArase // 9 // 40" uttama brahmacaryya / jo pariharedi saMgaM mahilANaM Neva parasade rUvaM / kAmakahAdiNiyato vahA baMbhaM have tassa // 10 // arthAta - jo strIjanoMkA saMga, unake rUpAdikA avalokana aura kAma kathA zravaNa tathA pUrvaratAnusmaraNa, mana, vacana, kAya aura kRta, kArita, anumodanA karake nahIM karatA hai usake uttama brahmacarya hotA. hai / so hI Age kahate haiM / ( svA0 kA 0 a. 1 > " brahmaNi carati iti brahmacarya : " arthAt brahma-AtmAmeM caramaNa karanA, so brahmacarya hai| uttama vizeSaNa usakI nirdoSatAMkA sUcaka hai / yaha brahmacarya dharma AtmAkA hI svabhAva hai kAraNa ki jabataka
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / 151 jIva vibhAva bhAvoM sahita rahatA hai, tabataka use zuddhAtmasvarUpakA bodhataka nahIM hotA hai aura vaha pudgalAdi paravastuoMmeM hI lIna rahatA hai / isIliye jabataka para padArthoMke bhogarUpa vibhAva bhAvoMkA abhAva nahIM hotA, tabataka svabhAvako prApta nahIM hotaa| isaliye jaba yaha ina vibhAva bhAvoM tathA kriyAoMse pRthak hokara svarUpameM mana huA paramAnandamayI avasthAko prApta hotA hai so hI isakI yathArtha brahmacaryAvasthA hai / isaliye brahmacaryako karma kahA hai, kyoMki vaha vastukA svabhAva hI hai / 76 ] 1 vyavahAra meM brahmacarya maithunakarma se sarvathA parAGgamukha hone ko kahate haiM - arthAt saMsArakI strI mAtrako va puruSa mAtrako, cAhe ve manuSya, pazu, deva Adi gatiyoMke sajIva hoM yA kASTha, pASANa, dhAtu AdikI - mUrti va citrAmake hoM parantu unako sarAga bhAvase nahIM dekhanA athavA - unameM patnI yA patibhAva na karanA athavA unako mAtA, bahina, beTI, pitA, bhAI vaiTekI dRSTise dekhanA so brahmacarya hai / yadyapi aura indriyoMke viSayoMmeM lIna rahanA bhI abrahmacarya hai kAraNa viSaya. mAtra paudgulika vibhAva pariNati hai / tathApi mukhyatA se sparza iMdriyake viSaya (maithuna ) ko hI abrahma grahaNa kiyA hai, usakA kAraNa yaha hai ki aura iMdriyoMke viSayase sparza iMdriya ke viSayakI prabalatA dekhI jAtI hai / kAraNa, anya iMdriyoMke viSaya isaprakAra na to lokaviruddha hI par3ate haiM ki jinake sevana karanemeM janasAdhAraNakI dRSTi bacAne kA prayatna kiyA jAya, na itane bhaya vA parigrahakI ciMtA hI hotI hai / ve sahaja 2 thor3I mehanata se hI prApta hosakate .
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne . 11 . . uttama brahmacaryA / [77 haiM aura saba indriyoM ke viSaya sparza indriyake hI sAdhanarUpa haiM, ve saba ise uttejana dete haiN| yahI kAraNa hai ki brahmacArI nara-nAriyoMko aMjana, maMjana, zRMgAra, vilepana, vastrAbhUSaNa, pauSTika bhojana, rAja, raMga Adi kArya varjita kiye gaye haiM kyoMki ye saba kAmottejaka haiN| tAtparya-kAmako jItanA hI brahmacarya hai kyoMki yaha sarvasAdhAraNako sahaja 2 vaza nahIM hotA hai / yahAMtaka ki yaha tapasviyoMko tapase bhI bhraSTakara detA hai| dekho, brahmAkI lokaprasiddha kahAvata hai, ki jaba brahmAke tapase indrakA Asana kAMpane lagA, to use bhaya huA ki yaha merA siMhAsana lenA cAhatA hai / taba usane sabase prabala upAya use tapase bhraSTa karanekA yahI socA ki strIko bhejanA cAhiye, vahI merA abhISTa siddhakara skegii| kyoMki kahA hai" striyazcaritraM puruSasya bhAgya, devo na jAnAti kuto mnussyH1||". arthAta-strIkA caritra aura purupake bhAgyako deva bhI nahIM jAnatA hai, to manuSyakI kyA bAta hai ? dekho, strIke vazIbhUta hokara zivajIne use apane arddha aMgameM dhAraNakara rakkho hai| strIke viyogameM rAmacandra pAgaloMkI taraha banameM bhaTakate phire haiN| zrIkRSNa bhagavAnane rAdhikAko Thaganake liye nAnA prakArake svAMga race haiN| bhISma pitAmahako apane pitAke dhIvarI kanyApara Asakta honeke kAraNa Ajanma brahmacarya rakhanA par3A hai / maharSi pArAzarane usI dhIvara kanyAke sAtha balAtkAra kara: vyAsajI nAmake putrako .kAmase pIr3ita :hokara utpanna kiyA hai. aura bhI aneka kathAeM purANoM meM aisI haiM ki jo puruSa prabalaH
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78] zrIdazalakSaNa dharma / zatruko mukke se hI mAra DAle, jo siMhako pakar3akara usake dAMta apane hAthoMse upAr3a le, jo sAMpako pAMvase masala de, hAthIkA kuMbha nakhoMse vidAra DAle, aura bhI aneka apauruSeya camatkArI kArya kara sakeM tathA jisako jItanevAlA trailokyameM aura koI na ho, use bhI strI cAtakI bAtameM kevala kaTAkSa mAtra se vaza kara letI ( jIta letI ) hai / isaliye isase uttama aura koI upAya saMsAra meM nahIM hai, aisA sthira karake usane tilottamA nAmakI apsarA brahmAko Thaganeke liye bhejI / tilottamAne Ate hI aneka prakArake hAva, bhAva, vibhrama, kaTA'kSAdise pUrNa saMgIta va nRtya Arambha kiyA / jaba brahmAjI dhyAna se cyuta hokara usa ora dekhane lage, to vaha pIche nAcane lagI, brahmAne 'pIche bhI muMha banAyA / taba vaha dAMye bAMyeM nAcI, brahmAne dAMye vAMyeM bhI muMha banA liyA arthAt caturmukha hokara dekhane lage / taba vaha AkAzameM nAcane lagI isapara brahmAne gardabhAkAra muMha banAkara AkAzameM dekhanA Arambha kiyA, taba vaha apsarA inheM tapase bhraSTa jAnakara vilupta hogaI, aura brahmAjI apane 3500 varSake tapase bhraSTa hogayA / aisA (jainetara matake ) brahmAdi purANoM meM kahA hai / aura bhI pratyakSa dekha lIjiye / isameM pramANoMkI AvazyaktA nahIM hai kAraNa ki saMsAra meM vidyA, zAstra, kalA, kauzalyAdiko sikhAne ke liye to skUla, pAThazAlA, kaoNleja Adi saMsthAeM khulI haiM, - to bhI loga inheM kaThinatA se par3hate haiM athavA mUrkha rahakara pazuoMke - samAna saMsAra meM jIvana bitAte haiM-arthAt guNa, vidyA to sikhAnepara 2 bhI kaThinatA se AtI hai, parantu kAma kalA vinA hI sikhAye vinA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ m-wn-supn-hdp; --- ngs, n pns-ps-db, dbdwn-dg-* smnb dmngsmds- p - uttama brahmacarya / [79 hI zikSAke ApahIse A jAtI hai| yadi anya iMdriyoMkI viSayasAmagrI kucha kAlataka na bhI mile, taba bhI yaha jIva itanA vihala nahIM hotA jitanA ki kAmapIr3ita ho jAtA hai / vaha to khAnA, pInA, sonA saba bhUla jAtA hai| lajjA bhI lajjita hokara bhAga jAtI hai| vaha kabhI rotA, kabhI nAcatA, kabhI gAtA, kabhI haMsatA, kabhI dIna hojAtA, kabhI krodha karatA, akhAdya khAtA aura nIca janoMkI sevA karatA hai| kahAMtaka kahA jAya ? saMsArameM jo bhI na karane yogya kArya haiM so bhI karatA hai| vaha kulakI maryAdA, dharma Adiko jalAMjuli de detA hai, sadA ciMtAvAna rahatA hai, zarIrase kRza hojAtA hai, aneka prakAra rAjadaNDa, paMcadaNDa bhI bhogatA hai, to bhI viSayase parAGmukha nahIM hotA hai| tAtparya-kAma indriyakA viSaya anya indriyoM ke vipayoMse atyanta prabala hai aura anya indriyoMke viSaya bhI isImeM garbhita ho jAte haiN| isIliye isase virakta honeko hI brahmacarya kahA hai| isaliye sacce sukhAbhilApI jIvoMko sadA uttama brahmacarya vrata dhAraNa karanA caahiye| yadyapi yaha kAma atyanta prabala hai ki jisane tIna lokakeM jIvoMko vaza kara rakkhA hai, to bhI yaha na samajhanA cAhiye ki yaha durjeya yA ajeya hI hai / nahIM nahIM, yathArthameM kAyara jIvoMke liye , hI aisA hai, kintu puruSArthI vIroMpara to isakA kucha bhI vaza nahIM calatA hai| dekho, zrI neminAtha bhagavAnane dIna jIvoMko duHkha dekhakara hI sAMsArika viSayoMko chor3a diyA thaa| unhoMne devAMganA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ amanrn verwww.ni... .. . .... ..... .... .. 80] zrIdazalakSaNa dharma / tulya satI rAjamatIko vyAhate 2 chor3a diyA thA aura rAjamatIne svayaM bhI dIkSA grahaNa kara lI thii| ___ bhISmapitAmahane apane pitAke kAraNa hI Ajanma taka akhaNDa brahmacarya pAlana kiyA thaa| antima kevalI zrI jaMbUmvAmI apanI turantakI vyAhI huI cAroM striyoMko rAtrimeM hI jItakara tathA apane akhaNDa brahmacayaMse cyuta na hokara prAtaHkAla dIkSA le gaye the| ___zrI RSabhadevakI donoM putriyAM-brAhmI aura sundarI kumAra avasthAhImeM saMsArako tyAga kara dIkSita huI thii| ityAdi aura bhI aneka mahAtmA jaise bhagavAn zrI pArzvanAtha, tathA zrI vardhamAna bhagavAn Adine isa kAmako utpanna honeke pahale hI nAza kara diyA hai| aise dRr3ha vratako uttama brahmacarya kahate haiN| jinameM itanI zakti nahIM hai, ve apanI pANigrahaNa kI huI strImeM hI tathA puruSameM hI santopa karate haiM, aura prANa jAte bhI kabhI apane saMkalpase nahIM haThate haiN| dekho, seTha sudarzanako rAnIne kitanA phusalAyA, parantu usa vIrako kucha bhI vikAra nahIM huA, jisase usake satyazIlavatake kAraNa sUlIkA siMhAsana hogayA thaa| ___ . sItAko rAvaNane kitanA bhaya. dikhAyA, parantu dhanya vaha vIra vAlA ! usake phaMdemeM na AI, aura agnikuNDameM praveza karake janasAdhAraNako apane satyazIlakA prabhAva pratyakSa dikhA diyaa| sukhAnaMda, manoramA, syanamaMjUSA, draupadI Adi aneka stI nara-nAriyoM ke caritra . .. "
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama brahmacarya / ,,,,,, [ 81 1.5 purANoMmeM likhe hue haiM, jinase brahmacaryakI atula mahimAkA patA laga sakatA hai| yathArtha meM yahI kAraNa thA ki isa bhAratabhUmi para pAMDavAdi jaise mahAvalI tathA rAmacandrajI jaise nyAyI, zreNika jaise samAcatura, abhayakumAra jaise dayAlu, celanA jaisI viduSI, aMjanI jaisI patiparAyaNA, bAhubali jaise parama tapasvI utpanna hokara apane vala parAkramAdi atula guNa, kalA, cAturtha, nyAya, rUpAdise saMsArako vismita karate hue svarga - mokSako prayANa kara jAte the / vAstavameM saMsAra meM jitanI burAiyAM haiM, ve kAmase utpanna hotI haiM aura isake viparIta sampUrNa prakArake sadguNa brahmacaryyase prApta hote haiM / isI brahmacarya ke prabhAva se pUrva samaya meM bhArata dhana, bala, vidyA, kalA, caturAI, sauMdarya AdimeM sarvApekSA car3hA - bar3hA thaa| Aja isI pavitra brahmacarya na rahane se isa dezapara aneka prakArakI ApattiyAM Ane lagI haiM, aura yaha rogoMkA ghara bana gayA hai / isaliye laukika tathA pAralaukika sukhAbhilApI jIvoMko uttama brahmacarya dhAraNa karanA cAhiye / jo uttama puruSa haiM, ve kabhI aise kutsita kArya meM rakta nahIM hote haiM / ve socate haiM ki yaha zarIra jo sundara sukomala dIkhatA hai, isake bhItara asthi, mAMsa, rudhira, pIva, naze, mala, mUtra, zukra Adi ghRNita padArtha mara rahe haiN| Uparase kevala camar3ekI cAdara lipaTa rahI hai, jo saba aiboMko DhAMke hue hai| isake dUra hote athavA rogAdika hote hI isakI saba- pola khula jAtI hai aura asalI avasthA pragaTa
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ k yaan-maa-naa sng-dn- s- r- n-' - s -. -- d- d- n- - n-' -' -s-n-pd dw d- --a- zrIdazalakSaNa dharma / ho jAtI hai, taba phira isakI ora dRSTi uThAkara dekhaneko bhI jI nahIM cAhatA hai| ___ yaha daNDI sAdhu kisI suzIla strIpara Asakta hokara usake yahAM bhikSAke bahAnese gayA aura apanI ku icchA pragaTa kI / strI patiMtratA aura catura vidupI thI / usakA pati ghara nahIM thA, isaliye usane soca samajhakara kahA-" mahArAja ! Aja maiM RtuvatI hUM, Apa kala Aiye / " sAdhu dUsare dina AyA, yahAM usa strIne jarrAhako bulAkara apane zarIrameM kaI jagaha phaste khulavA lIM aura saba lohU ikaTThA eka vartanameM rakha chor3A aura dUsare dina usa asAdhuke Ate hI vaha dhIre dhIre aaii| jaba sAdhune use nahIM pahicAnA aura khaa-"daasii| tU apanI mAlakinako bulA lA |" taba vaha strI bolI-"svAmI mahArAja! maiM hI vaha strI huuN|" taba bhI vaha na maanaa| nidAna strIne vaha saba khUna lAkara dikhAyA aura bolI-" mahArAja ! Apake jAneke bAda maiMne phasteM khulavAI haiM aura saba lohU yaha rakhA hai| kala jo rUpa dekha Apa mohita hue the, vaha saba isI bartanameM hai, isaliye ise grahaNa kIjiye / sAdhu yaha dazA dekhakara lajjita huA, aura bolA-"tuma merI dharmakI mAtA ho, yathArthameM yaha zarIra aisA hI ghRNita aura nAzavAn hai| merA aparAdha kSamA kiijiye| abase maiM phira kabhI isa prakAra duSTa kAryakA citavana bhI na karU~gA / tumane mujhe Aja DUbatese bacA liyA / maiM tumhAre isa upakArakA cira kRtajJa rhuuNgaa|" ityAdi kahate hue cala diyA / : .. :: . tAtparya yaha zarIra.hI aisAANita vanAzavAn hai to isake
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama brahmacarya / [83 viSayasevana karane meM mukhya kahAM hai ? kevala mUrkhajana hI sukha mAnate ___ " nArIjavanagndhrastha,-vimutramayacarmaNA / vAgaha iva vibhakSI, hanta mhaasukhaayte||" imIliye yadi duHkhase chUTanA aura saccA sukha pAnA hai, to viSayAMsahita apane svarUpakA dhyAna karo, yahI uttama vAcarya hai| vartamAna mamayameM to isa brAmacarya vratakI kaisI durdazA isa samAlane kI hai jisake kAraNa dharma karma sabakA maTiyAmeMTa hogayA hai| eka ora to choTe 2 dudhamuMheM baccoMkA vivAha prArambha kara diyA aura dUsarI ora bUTa bAbAne vivAha karake vyabhicArakA mArga khola diyA / brAmaNa lobhI hogaye, unhoMne svArthavaza arthakA anartha kara diyA, khoTI pustakeM banA 2 kara jagatakA nAza kara diyA, jyotipakI zIghra pustakameM likha diyA-" aSTavarpA bhaved gorI, navavarSA ca rohiNI / dazavarSA saMvatkanyA tato UrdhvaM rajasvalA // 1 // " ____ ityAdi likhakara likha diyA ki jo daza varSase Upara kanyA 'gharameM rakhatA hai, usako pratimAsa 1 cAlaka mAranekI hatyAkA pApa lagatA hai ! basa, loga gADarI pravAhameM vaha gaye, aura yahAMtaka ina brAmaguruoMke AjJApAlaka bane ki garbhake bAlakoMkI sagAI aura mAtAkA stana cUsate huve pAlanameM jhUlate vardhokA vivAha (lama) karake Apako dhanya mAnane, aura bar3I umarameM honevAle sambandhoMko 'purNita samajhane lge| dUsarI ora ina bramaguruoMne yaha sujhAyAH aputrasya gatirnAsti' basa, phira kyA thA / eka 2 AdamI aneka
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84] zrIdazalakSaNa dharma / aneka vivAha karane lge| aura " sAThe nAThe bhI pAThe bana gaye " arthAt 61 varSake bUr3he vara vana banakara becArI kanyAoMkA bhAgya phor3ane aura unako vidhavA banAne lge| unhoMne isa bAtapara pAnI DAla diyA ki zukrodayake pazcAt aura zukrAmtase pahile pahile hI vivAha sambaMdha tathA strI samAgama karanA cAhiye / arthAt jaba puruSoMkA 20 yA 25 varSake bAda aura kanyAoMkA 16 varSake bAda zukrodaya (vIrya paripakka ) hojAya tabase lekara karIva 40 varSakI avasthA taka zukrAsta (vIrya kSINa ) honese pUrvataka hI sambaMdha yonya hotA hai ityAdi / brAhmaNoMne bhI lobhase caTa isa ( zukrodaya aura zukrAsta) kA artha badalakara zukra nAmake nakSatrakA udaya aura astakA artha batalA diyA ki-'kArtika mAsase zukra tArekA udaya hotA hai aura ASAr3hameM usakA asta hojAtA hai, isaliye kArtikake bAda ASAr3ha taka hI lagna karanA cAhiye ityAdi / vasa, bhole tathA viSayI jIva ThagAye gye| isa vAtakA 1 pramANa hI vasa hogA ki yadi ApAr3ake bAda kArtika taka lagAdi sambandha ayogya hote to bhagavAn zrI neminAtha ( tIrthakara) ke vivAhakA samArambha kaise zrAvaNa mAsameM hotA? aura kaise de toraNase ratha pherakara zrAvaNa sudI 6 ko giranAra girike zesAvanameM dIkSA lete ? ityAdi bAtoMse spaSTa hai ki ye jhUThe pacar3e arthakA anartha karake ina lobhI brAhmaNoMne jyotiSa AdikA bhaya batAkara logoMke pIche lagA diye aura khUba dravya Thagane lage, tathA ina bhole jIvoMkA. brahmacarya naSTa kara satyAnAza kara diyaa| . vidyArthiyoMkA to yaha bAlyavivAha pUrNa zatru bana gyaa| yaha
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama brahmacarya / [85 jJAna, viveka. vidyA tathA sadAcArako to jar3amUlase ukhAr3a pheMkatA hai| eka kavina kahA hai ki taba taka hI vidyA vyasana, dhIraja aru gurumAna / jaba taka vanitA nayana vipa, paiTho nahiM hiya Ana // 1 // sunane hIse itizrI nahIM huI, parantu logoMne Age aura bhI anAnAgmeM pA phailaaye| unhoMne vezyA tathA para vanitAoM tathA pApurupa sevana bhI Ambha kara diyA, jisase anAcAra to phailA hI kintu bala, vIrya aura sampattikA bhI sarvanAza hogayA, anekoM roga saMmAgmeM phaila gaye, mAra, kATa va IpabhAva bar3ha gyaa| hajAroM mRtyu kevala imI pApasa saMsArameM hotI haiN| yaha to nizcita hI hai ki koI bhI puruSa apane saMbaMdha rakhanevAlI tathA svavivAhita jhokI ora kisI anya purupakI dRSTi honA mAtra bhI nahIM saha sakatA hai parantu kheda to yaha hai ki vaha uparyukta bAta parakI jhoke saMbaMdha bhUla jAtA hai| isI pApamaM mavamya khogayA aura kho jAyagA / kisI kavine kahA haijAhI pApa indrakI sahasrabhaga deha bhaI, jAhI pApa candrameM kalaMka Aya chAyo hai| jAhI pApa rAtike bagatI zizupAla bhago, jAhI pApa kIcakako koca ThaharAyo hai / / jAhI pApa rAmane hato tho rAya vAlIko, __jAhI pApa bhasmAsura hAtha de jarAyo hai| jAhI pApa raunA(rAvaNa)ke na chaunAraho bhaunA mAhi, so hI pApa logana khilaunA kara pAyo hai //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / isaliye isa brahmacaryyake ghAtaka bAlyavivAha, bahuvivAha, vRddhavi cAha aura punarvivAhako sarvathA jalAMjali dekara, vedayA ora paradArAkA bhI tyAgakara acchA to yaha hai ki samasta strI mAtrakA tyAga karake uttama brahmacarya dhAraNa kareM, aura yadi jo koI aisA karane meM asamartha hoveM, unako svadArasantopatrata hI mana, vacana, kAyase pAlana karanA cAhiye / isIko kahate haiM - 86 ] 11 114 zIla vADha nava rAkha, brahma bhAva antara lakho / kara donoM abhilApa, karo saphala narabhava sadA || uttama brahmacarya mana Ano, mAtA bahina sutA pahicAno / sahe vANa varSA bahu sUre, Tike na nayana bANa lakha kUre || kUre triyAke azuci tanameM kAma rogI rati kareM / bahu mRtaka sar3e mazAna mAhIM kAka jima coMca bhare | saMsAra meM vipaveli nArI taja gaye jogIrA / dyAna dharama daza paiMDa car3hake zivamahala meM paga dharA // 1 // dharma-phala | aba antameM dazalakSaNa dharmake phalako darzAte hue jayamAla kahate haiMdaza lakSaNa vandU~ sadA, bhAva sahita sira nA~ya / kahUM AratI bhAratI, hama para hohu sahAya // uttama kSamA jahAM mana hoI / antara bAhara zatru na koI // 1 // uttama mArdava vinaya prakAze / nAnA bheda jJAna sava bhASe // 2 // uttama Arjava kapaTa miTAve | durgati tyAga sugati upajAve // 3 // 1
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazoM divasoMke daza jaapymNtr| [87 uttama satya vacana mukha bole / so prANI saMsAra na Dole // 4 // uttama zauca lobha parihArI / santopI guNa ratna bhaNDArI / / 5 / / uttama saMyama pAle jJAtA / narabhava saphala kare lahi sAtA // 6 // uttama tapa nivAMchita pAle / so nara karma-zatruko TAle // 7 // uttama tyAga kare jo koI / bhogabhUmi sura-ziva-sukha hoI // 8 // uttama AkiMcana vrata dhAre / parama samAdhi dazA vistAre // 9 // uttama brahmacarya mana laave| nara sura sahita mukati phala pAve // 10 // kare karmakI nirjaga, bhava pIjaga vinAza / ajara amara padako lahe, 'dhAnata' sukhakI rAza // dazoM divasoMke daza jaapymNtr| OM hIM arhanmukhakamalasamudbhatAya uttamakSamAdharmAgAya namaH / / 1 / / OM hI " " " " mAdeva // 2 // OM hrIM " " " Ajeva // // 3 // OM hI " " " satya , // 4 // OM hrIM , , , , zocA // 5 // OM hrIM , , , , saMyama , // 6 // " " " " tapa , // 7 // " " " tyAga , // 8 // " , " AkiMcanya // // 9 // OM hrIM , , , , brahmacarya . , // 10 // 2 42 42 42 2 gggggg.gg 2 2 2242
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88] zrIdazalakSaNa dharma isaprakAra uttama kSamA, mArdava Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya aura brahmacarya ina daza dharmokA saMkSipta varNana kiyaa| kahyau bhAva daza dharmako. 'dIpa' yuddhi anusAra / bhUla cUka kachu hoya to, budha jana lehu sudhAra / / zrI dazalakSaNadharmake svaiye| paMca jinendra dharUM manameM jisa nAma liye saba pAtaka bhAje / zArada mAta praNAma karU~ jisa hasta kamaNDalu pothI vigajeM // gautama pAya na mana zuddha su aMga upAMga vakhANahi gAje / sadguruko upadeza suno hama dharma sadA dazalakSaNa chAje // 1 // (1) kssmaa| kevala eka kSamA bina hI tapa saMyama zIla akAratha jaano| pAka supAka bano sudharoM jaiseM nauMna vihIna anAjako khAno / deva jinendra kahe jagameM, jana tAraNako yaha vAhana jaano| 'jJAna' kahe nara antara sUjhata sAra kSamA daza lakSaNa rAno // 12 // (2) maardv| mArdava bhAva na Avata jyolaga tyolaga dharma kahAM upajAveM / bhAva kaThora rahe ghaTa bhItara nUtana pApa saMyoga bar3hAveM // Arata raudra vase usake mana pApase nizcaya durgati pAveM / 'jJAna' kahe. mRdubhAvake dhAraka phera kabhI jagamAhiM na AveM // 2 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazalakSaNa dharmake sarvaye / `` `` ( 3 ) Ajaya . 89 15.55 Arjava bhAva ghare manameM jisase bhava nAzake mokSa sidhAre / havata jo bhavasAgara meM tisa hAtha pakar3a bhavapAra utAre || saMpata dena udAra bar3o, yaha Arjava karmako mAna vidAre / 'jJAna' kahe vaha mRha bar3o bhava mAnava pAya na Arjava dhAre // 3 // ( 4 ) satya | satya nahIM jisake ghaTa rAya vA jaga dekhata iva bhItara so nara kyoM ginatI meM ginAye / gayo gati narka mahA dukha pAye // jhUTha base jisake mukhameM jagameM nara te narake hi samAye / 'jJAna' kahe bhavatAranako naukA nahi anya ju satya vinA ye ||4|| (5) zauca / zauca khage jiya lobha tyajana mana zuddha rahe paramAratha kero / indriya paMca raheM apane vaza karma kapAyako pAta ghero // maMtra snAna kareM munipuMgava, pAvata nAhi saMsArako phero | 'jJAna' kahe jaga zauca yahI haga jJAna caraNa paramAratha hero // 5 // ( 6 ) saMyama / saMgama doU kahe jinarAjane saMyamase ziva mAraga lahiye / pApa lage, satra saMyamase hara, karma kaThora kapAya dahIje // saMyamase bhavapAra tare nara saMyama mukti-sakhA jaga kahiye / 'jJAna' kahe hi mAnavadeha vinA zubha saMyama kaiseke rahiye ||6||
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAIN .... .....n unrn 90] zrIdazalakSaNa dhrm| ... .... (7) tp| durdhara karma girIMdra girAvana bajra samAna mahAtapa aiso / vAraha bheda bhaNaMta jinezvara pApa pakhAlana pAnIya jaiso // duHkha vihaMDaNa saukhya samappaNa paMca hi indriya rakSaNa taiso / 'jJAna' kahe tapasyA vina jIva jo mokSa padAratha pAvata kaiso // 7 // (4) tyaag| dAna bar3o jagameM narako zubha dAnase mAna lahe jaga mAnava / bhUpa dayAla bhaye sabako ari mitra bhaye aru sevata dAnava // dAnase kIrti bar3he jaga bhItara dAna samAna na aura kahA nava | 'jJAna' kahaM bhavapAra utAraNa dAna caturvidha sAra kahAM tava 8 // (9) AkiMcanya / Alasa aMgase dUra karI kara nAma akiMcana aMga dharAvo / AlajaMjAla tajo ghaTase mana zuddha karo samatA ghara Avo // japatIrtha karI phala icchita ho, tisa mUla bhaye phala kiMcita pAyo / 'jJAna' kahe narako sukhadAyaka zuddha mane paramAratha dhyAvo // 9 // __ (10) brahmacarya / zIla sadA narako sukhadAyaka zIla samAna bar3o nahiM koI / zIla phale bhaI zItala pAvaka, sItAko jaga dekhata hoI / / seTha sudarzana zUlI siMhAsana, zIla bhale bhava sAdhata doI / 'jJAna' kahe nara sohi vicakSaNa jo nara pAlata zIla samoI // 10 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrata kthaa| [91 zrI dshlkssnnvrt-kthaa| prathama vaMdi jilarAjako, zArada gaNadhara pAya / dazalakSaNavatakI kathA, kahUM sabahi sukhadAya // 1 // vipulAcala zrIvIra ku~vAra, Aye bhavabhaMjana bharatAra / suna bhUpati tahaM vaMdana gayo, sakala loka mili AnaMda bhayo // 2 // zrIjina pUje mana dhara cAva, stuti karI jor3akara bhAva / dharmakathA tahaM sunI vicAra, dAna zIla tapa bheda apAra // 3 // bhavadukha kSAyaka dAyaka zarma, bhApo prabhu dazalakSaNa dharma / tAko suna zreNika ruci dharI, guru gautamase vinatI karI // 4 // dazalakSaNavrata kathA vizAla, mujhase bhApo dInadayAla / bole guru suni zreNika candra, divyadhvani kahI vIra jinendra // 5 // khaNDa dhAtukI pUrava bhAga, meruthakI dakSiNa anurAga / sItodA upakaMThI sahI, nagarI vizAlAkSa zubha kahI // 6 // nAma prItaMkara bhUpati vase, priyaMkarI rAnI tasu lase / mRgAMkarekhA sutA sujAna, matizekhara nAmA paradhAna // 7 // zaziprabhA tAkI varanAra, sutA kAmasenA sukhakAra / rAjaseTha guNasAgara jAna, zIlasubhadrA nAri vakhAna // 8 // sutA madanarekhA tasu kharI, rUpa kalA lakSaNa guNa bharI / lakSabhadra nAmA kutavAla, zazirekhA nArI guNamAla // 9 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 ] bb / y n--r - n -p -m- -"-- - zrI dazalakSaNa dharma / 1,, kanyA tAsa ghare rohanI, ye cAroM varaNI guru tanI / zAstra par3heM guru pAsa vicAra, sneha paraspara bar3ho apAra // 10 // mAsa vasanta bhayo niradhAra, kanyA cAroM vanahi ma~jhAra / gaI munIzvara dekhe tahA~, tinako vandana kIno yahA~ // 11 // cAroM kanyA munise kahI, triyA - liMga jyoM chUTe sahI / aisA vrata upadezo a, yAse nara tana pAveM saMva // 12 // bole muni dazalakSaNa sAra, cAroM karo hohu bhavapAra / kanyA bolIM kima kIjiye, kisa dinase vratako lIjiye // 13 // taba guru bole vacana' rasAla, bhAdoM mAsa kaho guNamAla / aru puni mAgha caitra zubha mAna, tinake aMtima dina daza jAna // 14 // dhavala paMcamI dina se sAra, pUnama taka kIje zubha sAra / paMcAmRta abhiSeka utAra, jina cauvIsa tanI Dara dhAra ||15|| pUjArcana kIje guNamAla, Arati kara namiye nijabhAva | uttama kSamA Adi guNasAra, dazamo brahmacarya ura dhAra // 16 // puSpAMjali isa vidhi dIjiye, tInoM kAla bhakti kIjiye | - isa vidhi daza vAsara Acaro, niyamita vrata zubha kAraja karo // 17 // uttama daza anazana kara yoga, madhyama vrata kAMjIkA bhoga | bhUmi zayana kIje daza rAti, brahmacarya pAlo sukha pAti // 18 // japo divasa dazakI daza jApa, jAsoM hoMya nAza saba pApa / tIna kAla sAmAyika karo, jina Agama guru zraddhA gharo // 19 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrata kathA / isa vidhi dazoM varSe jaba jA~ya, taba taka vrata kIje dhura bhI phira vrata udyApana kIjiye, dAna supAtroMko dIjiyaH / / aupadhi, abhaya, zAstra, AhAra, paMcAmRta abhiSeka hi sAra / 5 maMDala mAMDa pUjA kIjiye, chatra camara Adika dIjiye // 21 // udyApanakI zakti na hoi, to dUno vrata kIje loi / saMce pugyatano bhaMDAra, parabhava pAve zivapura dvAra // 22 // taba cAroM kanyA vrata liyo, munivara bhaktibhAva lakhi diyo| yathAzakti vrata pUraNa karo, udyApana vidhise Acaro // 23 // antakAla ve kanyA cAra, sumaraNa karo paMca navakAra / cAroM maraNa samAdhisu kiyo, dazaveM svarga janma tina liyo||24|| poDaza sAgara Ayu pramANa, dharmadhyAna seveM tahAM jAna / siddhakSetrameM kareM vihAra, kSAyaka samyak udaya apAra // 25 // subhaga avantI deza vizAla, ujjayanI nagarI guNamAla / sthUlabhadra nAmA narapatI, nArI cAru so atiguNavatI // 26 // deva garbhameM Aye cAra, tA rAnIke udara maMjhAra / prathama suputra devaprabhu bhayo, dUjo suta guNacandra hI kaho // 27 // padmaprabha tIjo balabIra, padmasArathI cautho dhIra / janma mahotsava tinako karo, azubhadoSa gRhako saba hro||28|| nikalaprabhA rAjAkI sutA, te cAroM paraNI guNa yutaa| / prathama sutA so brahmI nAma, dutiya kumArI so guNadhAma // 29 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwtantrawingh" . 94 ] zrIdazalakSaNadharma / rUpavatI tIjI sukumAla, sutA tUrya mRgAkSa gunnmaal| 'kara vyAha gharako Aiyo, sakala loka ghara AnaMda liyo // 30 // sthUlabhadra rAjA ika dinA, bhoga virakta bhayo bhavatanA / rAja putrako dIno sAra, vanameM jAya yoga zubha dhAra // 31 // tapa kara upajo kevala-jJAna, vasu vidhi hani pAyo nirvANa / aba ve putra rAjako kareM, pUrva puNya phala sukha saba kareM // 32 // cAroM bAMdhava catura sujAna, ahi nizidharai dharma zubhadhyAna / eka samaya virakta so bhaye, Atama kArya ciMtavata Thaye // 33 // cAroM bAMdhava dIkSA laI, banameM jAya tapasyA ThaI / nija manameM cidrUpArAdhi, zukladhyAnako pAyo sAdhi // 34 // sarva vimala kevala Upano, sukha ananta tava hI so Thano / karo mahotsava devakumAra, jaya 2 zabda bhayo tihivAra // 35 // zeSa karma nirbala tina kare, pahu~ce muktipurImeM khre| . agama agocara bhavajala pAra, dazalakSaNa vratako phala sAra // 36 // cIra jinezvara kahI sujAna, zItala jinake bAr3e mAna / / gautama gaNadhara bhASI sAra, suna zreNika Aye daravAra / 37 // jo yaha vrata naranArI kare, tAke gRha sampati anusare / bhaTTAraka. zrIbhUSaNavIra, tinake celA guNag2ambhIra // 38 // brahmajJAnasAgara suvicAra, kahI kathA dazalakSaNa sAra / .. mana, vaca, tana, vrata pAle joI, muktivarAMganA bhoge soI // 39 // ....: // iti zrIdazalakSaNavratakathA sampUrNam // . ... .
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNadharma / [15 prazasti / te ika madhya prAMnake madhya jAna / narasiMhapura nA kaho bakhAna / / taha bane janamaMdira vizAla / darzanase mana ho khuzAla | naha meM janadhI sudhIra / paravAra vaMdhya ati guNa gahIra // tina mAMhi gaNya dagyAvalAla / suta jaye kuja mana nAthUlAla / / pani nAgamake muta gu cAra / vara dIpacandra jeThe kumAra / / apha kAnlAma choTe mulAla / bhUpendra kuMvara saba hI khuzAla || nija mAna maraNa lakha dIpacandra / hA virati dhare vana zrI jinendra / / zrAvaka pratimA saptama sujAna / muna kimanadAsake tRtIya mAna / / zrI mUlacandra ina kahI jAya / ligviyaM dazadharma svarUpa mAya / / pratadhArI je nagnAri hAya / pahi haiM vrata divasImeM ju soya // yaha suna varNI dhUpa-yuddhi dhAra / saMkSipta kathana kara zrunAdhAra // yaha liyA legya nija dhI pramAna ! nahiM gnyAni lAbhakI cAha aan| yaha jaina dharma Agama apAra / tAmeM daza lakSaNa dharma sAra / / nA alpa vRddhi caraNA banAya / dhajana zudha kIje bhUla pAya | maMbana zrI vIrajineza mAra / cauvisa sI cAlisa zubha sudhAra / / papaNa bana daza dharma sAra / pUrana kIno hita svapara dhAra / jo bhavijana par3hi haiM cina lgaay| aru kari haiM vrata mana vacana kaay|| so lAha haiM mura nara muHkha sAra / anukrama pAveMge mukti dvAra / tAse bhI bhavijana ! hRdaya Ana / vrata pAlo kathA par3ho sujAna / / dhArI dhUpa jinavara kathita sAra / jyoM dIpacandra bhava laho pAra / / / iti / /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 ] SUBS dazadharma-bhajana | ..... 1 dharma daza haiM mere ghaTa meM, dazadharma - bhajana / ( zrI0 sva0 pUjya pra0 sItalaprasAdajI kRta ) inheM jAno amara ho lo | parama sukha zAMtikI chAyA meM, yahIM uttama kSamA mArdava, aah for amala ho lo // Teka // , ai yahIM Arjava yahIM sata hai | yahIM hai zauca hitakArI, parama saMyama se mala dho lo // 1 // yahIM tapa tyAga AkiMcana, yahI~ brahmacarya guNa-pUraNa / kahanako daza haiM eka hI ye, tU ApemeM magana ho jA, nijAtama maya inheM to lo // 2 // na kucha kara rAga kulaTAI | sahI vairAgI zakti se, ' ucita bhavadadhi se tara jAnA, apanI zAna sama kara lo // 3 // jahAM hara dama asAtA hai / sukhodadhi meM magana hokara, parama amRta sadA cakha lo // 4 // 10000
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANImammil M mm MINIMImaniw vratodyApana / ........97 atha dazalAkSaNika vrtodyaapnm| vimalaguNasamRddha jJAnavijJAnazuddhaM / abhayavanasamudraM cinmayUkhapracaNDaM // vratadazavidhadhAra saMjaye shriivipaarN| prathamajinavidakSaM savratAvyaM jinezam // 1 // dazalakSaNakaM sAraM vrataM sadvatamuttamam / prasaMkSepodyApanaM vakSye yathA jAtaM jinezvarAt // 2 // Adau garbhagRhe pUjA kriyate saddhottamaiH / jinanAmAvaliM zuddhAM sakIlakaraNAdikaM // 3 // sanmaMDapapratiSThA ca paThyate paNDitottamaiH / nAnAzAstrAnvitaiH dhIraiH kalAguNavirAjitaiH // 4 // zatakamalasamUha vartulAkAracakraM / bhavazatabhajanAzaM sarvamokSapracakra / / paramaguNanidhAnaM savi'taughapradhAnaM / vividhakusumavRndaiH zuddhayaMtraM kSipAmi // 5 // OM hIM bhAvikasadyasAnidhya zatakamalopari puSpAMjaliM kSipet / stotraM / suvratAya namo loke dazadhAya jinodite / vratezine guNodhAya mokSasAdhanahetave // 1 // 1-shsrnaamH| ," "
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98.] zrIdazalakSaNa dhrm| s / a-n nng-nnn- kaayaans- n p d-a -s d -s - s- d-yng-y-naa-s-yns-m uttamakSamAdhIzAya mArdavAMgAya namonamaH / ArjavAMgAya mahAMgAya jinAdhIzapramodite // 2 // suzaucAya guNaughAya vividharddhipradAyine / prasatyAya sudAntAya paTkhaNDapadadAyine // 3 // saMyamAya dayAMgAya pApatApavinAzine / kAyaklezaprayuktAya dviSadbhedaprakAzine // 4 // mahAtyAgaprayuktAya sadaMgAya namonamaH / lasadguNasamUhAya pApadhvaMsanahetave // 5 // sarvasaMgavimuktAya svAkiMcanyaparAtmane / vizvasaukhyapradAnAya namaH svargapradAyine // 6 // brahmacaryAya svAMgAya vizvadharmaguNezine / prabhavamAravaMsAya dazadharmaprakAzine // 7 // . mahAduHkhaprahaMtAraM muktisaMgamakAriNaM / . sthApayAmi vRSAdhIza cakravartipurAkRtaM // 8 // akalaMka guNabhadraM samantabhadraM paraM tu jinacaMdraM / vidyAnandimunIndraM sumatisamudraM jina naumi // 9 // OM hrIM caturviMzatikAgre puSpAkSataM kSipet / arhatamIzamanavadyamanantabodha makrodhamAnamanasaM zirasA praNamya / AhvAnanaM sthitisamIpakRtAdipUrva dharma zivAya daMzalAkSaNikaM yajAmi // 1 // OM hIM arhanmukhakamalasamudhRtadazalAkSaNikadharma atra avatara avatara
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratodyApana / - [99 m. ... ... .........mannamwom saMvauSaT ( AhvAnanaM ), OM hrIM arhanmukhakamalasamudhRta dazalAkSaNikadharma atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH (sthApana ), OM hIM ahanmukhakamalasamudhRta dazalAkSaNIkadharbha atra mama sannihito bhava bhava vapaT ( snidhikrnnN)| somAiyAM surasaritapramukhazravantI padmAdinirmalasaraH zucivAridhArAM / sArAM tupArakiraNAyamuhu dede'haM dharmAya zarmanidhaye dazalakSaNAya // 1 // ' OM hI arhanmukhasamudhRtAya dazalAkSaNikadharmAya jalaM // 1 // zrIcaMdanena kRmijagdhayutena candra mizreNa sArataralohitacaMdanena / bhUvibhramabhramarabhArabhareNa bhaktyA dharma sukhAya dazalakSaNamarcayAmi // 2 // OM hIM arhanmukhasamughRtAya dazalAkSaNikadharmAya candanaM0 // 2 // puNyaprarohanivahairiva shuklsaaraiH| sphaarsphuritprimlairivkundvRndaiH|| zAlyakSatAkSatacayairdazadhA jinoktaM / dharma vimuktipadazarmakRte'rcayAmi // 3 // OM hrI0 arhanmukha0 akSatAn // 3 // sacchItapuSpasubhagaiH sumnHsugndhH| satketakIsurabhigaMdhayutapradhAnaiH / padmotpalAdibhirapi prvrprsnaiH| . zrIjinadharmamadya bharmamidaM bhajAmi // 4 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / 100 ] 111 OM hrIM arhanmukha0 puppaM0 // 4 // somAlikAsaghRtaphenakasvAdakhAdyaiH / sanmodakairbaTakamaMDakadhArtapUraiH // anyairanekaracanaizcarubhirjinoktaM / sUktAmRtairiva vRpaM madhurairmahAmi // 5 // OM hrIM arhanmukha caruM0 // 5 // haiyaMgavInahimarazmisugaMdhataila | mANikyamaNyarucibhUritarapradIpaiH // mithyA kuvodhakucaritratamovinAzaM / dharma yaje jagadaniMdyapade'rcayAmi // 6 // OM hrIM arhanmukha0 dIpaM0 // 6 // gozIrSakRmijagmasurendradAru / 11 Jald karpUrayAvanalavaMgajaTAdimizraM // dhUpaM dadAmi madanArivinAzahetoH / dharmAya karmakarikesariNe zubhAptyai // 7 // OM hrIM arhanmukha 0 dhUpaM0 // 7 // zrImatkapitthakarakakramukAmrajaMbu, jaMbIrakaMTakIphalottamanAlikerai / kuSmANDakA mrakadalI varabIjapUraiH saMpUjayAmi jinadharmamanalpasiddhaiH // 8 // OM hrIM arhanmukha0 phalaM // 8 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Huawe ete vrtodyaapn| [101 -- -- 3 "4 s-, , - dd- d-dung- amalakamalagandhestandulaiH pANDakhaNDaiH / prasavacarubhirucIpadhUpaprasanaH / atha kuna (tha)zata ? parvasvastikAdyairdade'haM racitamucitamasme jainadharmAya vAgha // 9 // OM hIM arhanmu0 ardhe // 9 // atha jymaalaa| ghattA / dhammAlayasAraM lakkhaNabhAraM dahalakkhaNa lakkhaNa sahiyaM / daha diNasuhakAraNAmavipAraM ___ akkhamijaha jiNavara kahiyaM // 1 // paMcamIdiNa jiNaNAma sukahiyaM mujakiraNa uttamakhamasahiyaM / chaDidiNacanda kiraNaguNa bhariyaM ___ maddavasahiyasuposaha mahiyaM // 2 // sattamIdiNamaNikiraNa visAlaM __ ajaba sahapaNa suhusaha bhaalN| ahami dhammarayaNa guNamAlaM savvavayANa lahiyaM jagapAlaM // 3 // NamamI boharayaNa pujijai socasaMgasiri jiNavara gijii|
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102] 4011111 zrIdazalakSaNa dharma 1 dahamI abhayaraNa jANijjai saMyamasahiyajidi bhaNijjai // 4 // ekAdahImaNikuNDala nimmala paratava sahakijjata vimala / bArasi citArayaNasamujjala dANa supattahaM dijjai suhajala // 5 // terasi loyatilaya mahimAyara AkiMcaNaguNa sahiyaM guNabharaM / caudasibha tilayamahi maNohara vaMbhara guNa bhario suhakara // 6 // NAma sahiya sudiNa daha lakkhaNa puvrvvakiya bharaheNa sulakkhaNa | bAhuvale sukIya suvicakSaNa sirijayakumara lahiyaphaladakkhaNa // 7 // mahAvala lohajaMga vayadhArI rayaNaM gadarathaNappahakArI | ajita jaya jaya vijayamaNohara laliyaMgau vajrjaMga vathakara // 8 // citAgaNa hoha maNogaha amitagai taha kiyau capalagar3a / maNovega vaya dhariu capalagai vijjakumara citaMgamaravara // 9 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrtodyaapn| 6.103 bhANa subhANakiya uvayamuttama payApAla mahIpAla susattama / kiyau aNaMtapAla puruSottama dhaNavai dhaNapAleNa maNottama // 10 // bhavisakumara sirikumara susAraM vajakumara zrIpAla sudhaarN| kaMTha sukaMTha Narida bhAraM ghosa sughosa gamA vayapAraM // 11 // evaM garaNArI vaya suMdara pavikiya gaya mokkhsumNdir| kahiya jiNida divyadhuNi maMdira bhaviya saNANa lahai somaMdira // 12 // je NaraNArI bhaNai jayamAlA lahu te pAvai suha primaalaa| mukti ramaNI gala kaMdala mAlA NAsai bhavamaya dukkhaha mAlA || 13 // abhaya caMda muNi jaya maNohArA vaMdita abhayanandi jayakArA / pttaa| baMdita surasAgara, muNigaNa sAgara, sAgarasukha taraMgabhara / siri sumai susAgara, jiNaguNasAgara, sAgara kevala paramapada (2) ' OM hIM dazalAkSaNika dharmebhyo mahAgha /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ .104] zrIdazalakSaNa dharma / atha pratyeka puujaa| masurIdazamahIkAyarakSaNe zuddhamAnasaH / sacittadharaNyAM pAdaM na dadAtyarcate sadA // 1 // OM hI saptalakSamahAkAyarakSaNottamakSamAya jalAdika0 // 1 // sarvajIvahitAgAraM munIndra guNazAlina / kSamAsaddharmagehaM vA carce vItaparigrahaM // 2 // OM hI sarvajIvarakSaNottamakSamAya jalaM0 / / 2 / / avuvindusamaM gAtraM jalakAyasurakSakaM / vasudravyaparaiH zuddhaH saMyajAmi damIzvaraM // 3 // OM hIM jalakAyarakSaNottamakSamAya jalAdikaM0 // 3 // sUcikAgrasamaM kAyaM vahnijIvasurakSakaM / / mahAsiddhAntavettAraM saMjaye RSipaM mudA // 4 // OM hIM agnijIvarakSaNottamakSamAya jalAdikaM0 // 4 // dhvajAkAyasamaM dehaM vAtakAyasurakSakaM / jJAnavijJAnavArAziM mahAmi yatinAyakaM / / 5 // OM hIM vAtakAyarakSaNottamakSamAya jalAdikaM0 // 5 // anekavRkSajIvAnAM dazalakSavizAradaM / anekakAyajIvAnAM vai pAlakaM taM yajAmyahaM / / 6 // OM hIM vanaspatikAyarakSaNottamakSamAya argha0 // 6 // , nityanikotajIvAnAM mekarajjuprapAlakaM / taM kSamAgArakaM carce . jalacaMdanataMdulaiH // 7 // OM hIM nityanikotarakSaNottamakSamAya arba0 // 7 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vtodyaapn| [105 itaranikAMtajIvAmRhapratipAlaka / munIndaM guNavAgazi pUjayAmi damIzvaraM // 8 // OM nAnikatamavajIvarakSaNottamakSamAya argha0 // 8 // vikalendriyatrayoM bhedaM jIvarAziprapAlakaM / gbhaH candanagAlIyaH mahAmi bhavaghAtakaM // 9 // OM vikalandriyannayabhedajIvakSaNottamakSamAya jalAdikaM0 / garbhAdrayajIvAnAM pAlaka supatIzvaraM / paMcendriyapratAntaM yA rakSakaM prayaje sadA // 10 // OM zrI paMcandriyajIvarakSaNottamakSamAya jalAdika0 // 10 // jalacaMdanazAlIyaH puppanaivedyadIpakaH / dhRpaphalabhairavAye prathamAMga kSamAdhikaM // 1 // OM hIM uttamakSamAya mahAgha nirvapAmi svAhA / atha jymaalaa| uttamakSamA su Adijinezvara, bharatezvara vara bAhubalI / anantavIrya zrIkRpabhasena dhari, uttama puruSa saubhAgyakarI // 1 // dayA sahita guNavaMta kSamAlaya, kSamAjala krodhAgni sarva TAlaya / jIvameda kSamAguNa karipAlaya,zIla sulakSaNa kSamA sukhaaly||2|| dhyAna dhare kSamArakSaNa zuddhA, jJAnavaMta muni kSamA prasiddhA / prathama kSamA zrIcaraNabhUpaNa, kSamAvala munivara gata bahudUpaNa // 3 // kSamAthakI krodharI nivalA, kSamAthakI dharmadhyAna su sabalA / kSamAmAna moDemAna ripubhara, kSamAyoga yogIzvara zubhapara // 4 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ONAKAMANAwrv.................... von.........May 106] zrIdazalakSaNa dharma / kSamA kare mAyA guNaphalahara, kSamA laubhavairI viSavipahara / kSamA RddhidAtA muni jasakara, kSamAvIjakari bhavya subhavapara / / 5 / / kSamA mokSa rAnI susahelI, kSamA siddha nara-satI mhelii| kSamA karmanara bhakSaNa devI, kSamA sumunivara caraNa susevI // 6 // kSamA kriyANaka deza vizAle, kSamA kriyANaka hRdamAle / zrI jiNa gaNadhara nara munivara, vikraya kara isu lei bhavyacara // 7 // ghttaa| kSamAdharma jinaputra dhuraMdhara, mokSanagara vyApAra kare / zrIabhayanaMdi jinakSamA manohara sumatisAgara jinadharma dhare // 8 // OM hIM uttamakSamAya mahAdha / // iti prathama kSamAMgapUjA // atha dvitIya mArdavAMga puujaa| tyaktamAnaM sukhAgAraM mArdavaM kriyayAnvitaM / pUjayA parayA bhaktyA AhvAnAdi vidhAnataH // 1 // . OM hIM mArdavAMga atra avatara avatara saMvauSaT (AhvAnana) atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH (sthApana) atra mama sannihito bhavabhavavaSaT svAhA / pApagarvaprahaMtAraM rAgadvepavinAzakaM / .. mArdavaguNasaMyuktaM pUjayAmi guNotkaraM // 1 // ... . OM hIM mArdavAMgAya jalAdikaM0 // 1 // . jAtigarva prahaMtAraM dukhadaM saukhyadUragaM / . 1. garvanAzakaraM sAdhu pUjayAmi jalAdikaiH // 2 // .
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratodyApana | [107. " , , , , 1 OM hrIM jAtigarvarahitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 2 // rUparva na jAnAti vairAgyasahito mahAn / mahAdhyAnayuto nityaM maissau vizAradaH || 3 || OM hrIM rUparva hitamAdavAMgAya jalAdikaM0 || 3 || kulagarvavidhAtAraM munilAkaprabodhakaM / dharmadhyAnarataM nityaM yajAmi guNazAlinaM // 4 // OM hrIM kulaparvarahitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 4 // jJAnagarvavijetAraM murti bItaparigrahaM / citsvarUpaM cidAnaMdaM yaje'I jalamAdakaiH / / 5 / / OM hrIM jJAnagarvarahitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 5 // balamadabalArjitaM lokoddhArasamarthakaM / vItamanasarakaM carce dhyAnagamyaM muni sadA // 6 // OM hrIM baramadarahitamArdavagAya jalAdikaM0 // 6 // pakSAditapasA yukto garva na kurute kadA | bhuvanagandhazAlIyaiH pUjyate gurusaptamaH // 7 // OM hrIM taparva hitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 7 // bhAmAputramutrandhUnAM mahAgarvavinAzakaM / svabhacaMdanazAlIyaiH pUjayAmi RSi paraM // 8 // OM hrIM bhAmAputrAdigarvarahitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 8 // dhanadhAnyamuvastUnAm mamatAbhAvadUragaM / saMsAratArakaM deva mahAmi sutaponidhiM // 9 // OM hrIM dhanadhAnyagarvarahita mArdavAMgAya jalAdikaM0 // 9 // ,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4wpsl / pdm-ns h waab', dng--n--dng-- , ,-,-n- , 53 --- ---y-yns 108] zrIdazalakSaNa dharma / gomahipIgajAzvAnAM pApagarvavidUragaM / muni sumRdutAyuktaM mahAmi jalamodakaiH // 10 // OM hrIM catuppadAdigarvarahitamArdavAMgAya jalAdikaM0 // 10 // jalagaMdhAdikaiH puSpaiH dIpadhUpaphalottamaiH / mAdavAMgavaraM carce zuddhadharmopadezakaM // OM hIM mArdavAMgAya mahArya nirvapAmIti svAhA / atha jymaalaa| ghttaa| garva vinAzaka, madaparinAzaka, dharmAsana vara zuddha muni / bahukarma nirAkara, mArdava zubhakara, jinazAsana gRhakathita muni // 1 // jaya mArdava aMga vizAla rUpa / jaya mArdava sevita sumuni bhUpa // vara jAtI mada na karoti muni / vara bhavya saMbodhana dharma guNI // 2 // jAti garva bahu pApa bhayaMkara / jAti garva kutsita nara dukhadhara // jAti garva kulahIna subhvpr| jAtigarva na vikAra sumatipara // 3 // . rUpagarva guNaMgaNa saba TAle / rUpagarva apakIrti subhaale| rUpagarva avakurUpa sugharapara / ___ rUpagarva * niMdAgRha paranara // 4 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANABANANAINARMAmwmwwwmumbaiPINDIAcatwww.NowNAMAALIB. brvodyaapn| [109 vara kulagarva nIca kuldaataa| vara kulagarva sudurgati bhrAtA / / vara kulagarva sudharma niraakr| vara kulagarva supApa bhayaMkara // 5 // jJAnagarva munivara vibhaase| vara upadeza bodha suvibhAse / / jJAnagarva mUrkhapada paame| akSara artha bhAva para vAme // 6 // varatapa vimala sugati bahusAdhaka / tapabala karmasamUha vivAdhaka // munivara jinavara tapa guNa dhAraka / / sutapa karoti kudharma vidAraka // 7 // rIta bhai saha sasUra lakSAMkara / koTIbhaTa saMkhyA na vibhAkara / / dharmavaMta pANDava nara gunndhr| sutapa garva nahiM kIdhA munivara // 8 // lakSmIgarva karIne guttaa| pApa garva dhari te nara bhuuttaa|| mAna vimAna kadAnahi jaane| munivara vasumada kadA na mAne // vara mArdava sAdhe, dukha na vAdhe, . abhayacaMdra dayanandi vr| ghattA /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Comcamw w w. 0 110] zrIdazalakSaNa dharma / lg s- nsaaynnyskd-sn gsn s p- ng- -n- - zrIsumatisAgara, jinabodha divAkara, bhAkara mArdava zuddha kara // 10 // OM hIM mArdavAgAMya jayamAlA mahA nirvapAmIti svAhA / atha tRtIya ArjavAMga puujaa| sthApayAmi paramAMga dharmahetuvivardhakaM / zAsanodyotakaM carce vItarAga suvallabhaM // OM hI uttama ArjavAMga atra avatara avatara saMvauSaT (AhvAnanaM) 'atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH ( sthApanaM ) atra mama sannihito bhava bhava vapaTa ( snnidhikrnnN)| manasi kuTilatAM yo na karoti kadA muniH / vizuddhahRdayaM devaM mahAmi yatinAyakaM // 1 // OM hI manasi kuTilatArahitaArjavAMgAya jalAdikaM (aSTavyakA ardha denA) // 1 // satyavAkyayutaM dhIraM satyopadezadAyakaM / duHkhadAridrahaMtAraM yaje sAdhu niraMtaraM // 2 // OM hIM satyavAkyayuktAya ArjavAMgAya jalAdikaM // 2 // asatye ca mahAduHkhadAyake na rato muniH / carcyate'sau paro vettA jinazAsanarakSakaH // 3 // OM hIM asatyakAryarahita ArjavAMgAya jalAdikaM // 3 // satyAsatyadvayaM kArya hitAhitavicArakaH / .". parahitaciMtako'sau. mahyate guNasAgaraH // 4 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ todyApana | By : [ 111 515000 9000 4 // OM hrIM ubhayakAryavicArasahitArjavAMgAya jalAdikaM // trikaraNayogadharaM yudhiSThamiva vai muniM / paropasargajettAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 5 // OM hrIM paropasargasahanArjavAMgAya jalAdikaM // 5 // munIndraM guNavArAzi kumithyAmatakhaNDakaM / kSutpipAsAsahaM dhIraM saMyajAmi dayAdhikaM // 6 // OM hrIM paripahasahanArjavAMgAya jalAdikaM // 6 // hitamitamadhuzreSThaM vAkyasaMsAratArakaM / sadupadezakaM sAdhu ca taM dharmanAyakaM // 7 // OM hrIM madhuropadezArjavAMgAya jalAdikaM 7 // vItarAgamahAdhyAnadhArakaM cittavArakaM / RjupariNAmAgAraM taM mahAmi yatIzvaraM // 8 // OM hrIM RjupariNAmArjavAMgAya jalAdikaM // 8 // paDAvazyakasaMdhAraM cidrUpaM dhyAnatatparaM / kAyotsargamahAyoga dhArakaM taM yaje mudA // 9 // OM hrIM SaDAvazyakArjavAMgAya jalAdikaM // 9 // cakravAkyAdviraktaM hi pramANanaya dezakaM / 5. kAmasya madahaMtAraM bhAvayAmi yatIzvaraM // 10 // OM hrIM vakra vacanarahitArjavAMgAya jalAdikaM // 10 // vanacandanazAlIyaiH latAMtaca rudIpakaiH / dhUpaphalabharaizcAye ArjavaM sudharmodadhi // 11 // OM hrIM ArjavAMgAya mahArgha nirvapAmIti svAhA // 11 // 3
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112] zrIdazalakSaNa dharma / jymaalaa| ghattA / Arjava sukhamandira, tribhuvanasukhasundara, munivara baMdhava suguNa shii| samamanavaracetA, paraguNanetA, vidhanaM durgati gamana sahI // 1 // kuTila vicAra, kare na munivara / zuddhAcaraNa vicaraNa, suyativara / / satya asatya ubhaya anubhava mana / tathA munIndra sukathana vacanagaNa // 2 // tanu vicaraNa trayabheda susNkhyaa| manavacakAya gupti parirakSA / / kathita dharmadayAparazAsana / saMkalajIva hitakaraNa subhASaNa // 3 // RjupariNAma vividha jaNamaNDaNa / sama mana bhAva kumata mata khaNDana / parama vicAra svamana parirakSaNa / / . bheda bhAva sRti visaMta vicakSaNa // 4 // vItarAga guNa managata sundr| .: bodha vicAra paramapada mandira / / zuddhAcAra su Arjava gunndhr| . . . . . .. para dukha sahana sumana sughnvrH|| 5 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratodyApana / [113 vikaTa kathAnahi bhApita ytibr| zItala vacana madhuradhana sundara / / kAlatraya dhRtayoga sukandara / sarva jIva samatA jaya maMdara // 6 // pttaa| e guNadhari Arjava, munivara Arjava, Arjava aMga sujinavara vacana / mari abhaya yatIMdA jina muni bandA, sumati sAgara jinaguNa kathana // 7 // OM hIM ArjavAMgAya mahAdha nirvapAmIti svAhA / atha caturtha satyAMga puujaa| sthApayAmi sadA citte satyadharmogakaM mudA / dharmasiddhikaraM loke sarvakalyANakArakam / / OM hI uttamasatyAMga atra avatara avatara saMvopaTa (AhAnanaM) atra tiSTha tiSTa ThaH ThaH (sthApana ) atra mama sannihito bhava bhava vapaTa ( sannidhikaraNaM ) / satyazIlaguNAdhAraM spaSTasaMkhyAvivedakaM / carcAmi barapAnIya zrImuni madahiMsakaM // 1 // OM hrIM siddhaguNoddhArakasatyAMgAya jalAdikaM ( aSTadravyasya ardha) jinendravacanAdhAra vedavedAMgapAragaM / . .. prasatyAMgavidhAtAra pUjayAmi mahAmuni // 2 // . .
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ memewaseersonnivan... .......am 114] zrIdazalakSaNa dharma / OM hIM jinendravacanadhRta satyAMgAya jalAdikaM // 2 // dvAdazAMgazrutAdhAraM jinasaMghaprabodhakaM / prasatyAMgasudhAbdhi vA taM mahAmi yatIzvaraM // 3 // OM hI dvAdazAMgazruta satyAMgAya jalAdikaM // 3 // mahAsAdhu guNopetaM saddhyAnanirataM sadA / jalacandanazAlIyaizcarce zrImuni paraM // 4 // OM hrIM sAdhuguNarata satyAMgAya jalAdikaM0 // 4 // . satyavratadharaM sAdhU pApatApanivArakaM / satyakriyAdayAdhAraM sumuni pUjayAmyaham // 5 // OM hIM vratakriyAyuktasatyAMgAya jalAdikaM // 5 // satyapaMcamahAmeruM bhedajJAnaprakAzakaM / satyadharmaguNAdhAraM pUjayAmi gaNAdhipaM // 6 // OM hIM merupRthvIsatyAMgAya jalAdikaM0 // 6 // aSTabhUmijinendroktaM bhedabhAvaprabhAvakaM / sumunirmadyate nityamammacaMdanasvakSataiH // 7 // OM hI aSTabhUmijJAna satyAMgAya jalAdikaM // 7 // caturdazaguNasthAna satyabhAvavicAraka / yajAmi munipaM dhIraM zuddhabuddhipradAyakaM // 8 // OM hIM satyasiddhAMta satyAMgAya jalAdikaM // 8 // jinadeve jinagurau jinasUtre vizAradaH / jinavRSa mahAjJAnI bhASyate munipunggNvH||9|| OM hIM gurupatIti saMtyAMgAya jlaaNdik0||9|| .
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrtodyaapn| / 115 . .............. ......h indisnurpoorroine tatcapratItisatyAMga kAmadhvaMsanakovidaM / / yathAkhyAtacaritrADhyaM pUjayAmi jalAdikaiH // 10 // OM hrIM yathAkhyAta cAritra satyAMgAya jalAdika0 // 10 // dharma devaguru dayAprahasitaM vodhaM jinendroditaM / trailokyaM sakalaM sudevavitataM cAritraratnaM mahat / / satyaM dravyasutatvavodhanicayaM satyaM vinA cAnyathA / satyaM zrIjinadeva bhASitavaraM cArca dade bhAvataH / / OM hIM satyAMgAya mahArgha nirvapAmIti svAhA / jymaalaa| dhttaa| satyAMga jinadharma prakAzaM / kurute yatipati vigatamalA // jinadeva suvANI gunnnidhijaannii| .. paThita sudharma kathA vimalA // 1 // satya siddha guNa jinavara vettaa| . . : satya jinezvara dharma sugettA / / -satya sudarzana prathama su taarnn| .... satya subodha parama guNa kaarnn:|| 2 // . . satyasutrata bhara munivara bhUSaNa / ...' -- satya su gehI darzana poSaNa // satya su vRpavara jina mukha bhASaNa :: :'. ' '. .....satya sujIvadayoM muni zosana / / 3 / /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116] zrIdazalakSaNa dhrm| Samirmindanev....... nirwade satya parama guru paMca su saarN| . satya paMca guru pratimA tAraM / / satya sUri svAmI vrhaarN| satya pAThaka guNanidhi saMkAraM // 4 // satya sutrepaThi puruSa mahAgaNa / satya sulokAloka sudhiSaNa // satya parama guru vacana sutaarnn| satya aNatAjina ripu vAraNa // 5 // satya sutatva sapta jina bacanA / satya sudravya jinezvara vacanA / / satya padAratha kevl-jnyaanii| satya aMga zrIdvAdaza vANI // 6 // satya sumeru mahI jina zAsana / satya svarga apavarga mahI // zrIabhayanandI gurucaraNa sevaka / sumatisAgara jina kathita sahI // 7 // OM hIM utamasatyAMgadharmAya mahAdha nirvapAmi iti svAhA / atha paMcama zaucAMga puujaa| vizvajIvahitAgAraM zaucAMga sukhamokSadaM / sthApayAmi trivAra taM pUjayAmi pRthak-pRthak / / OM hrIM zaucAMga .anna avatara avatara saMvauSaT (AhvAnanaM) atra tiSTha ghattA / .
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ todyApana | zhng d- tiSTha ThaH ThaH (sthApanaM) atra mama sannihito bhavabhava vaSaT (sannidhikaraNaM) .... dharmapratItizaucAMgaM bhavyajIvahitAvahaM / pAlakaM sumuni cAye dharmadezanatatparaM // 1 // OM hrIM dharmapratItizaucAMgAya jalAdikaM 0 ( aSTadravyase argha ) // 1 // vAkyazaucaM paraM proktaM zrIjinendrastavAdikaM / manaH zauca vidhAtAraM yaje'haM munidharmadaM // 2 // OM hrIM pavitravAkya zaucAMgAya jalAdikaM0 // 2 // zrI cAritraparaM sAdhu zrIzaucAMgavinAyakaM / nagandhAkSa vItamohaM vizAradaM // 3 // OM hrIM cAritrasnAna zaucAMgAya jalAdikaM0 // 3 // antarAtmamahAbheda bhedakamaghachedakaM / zaucAMgasya dharaMdhIraM taM yajAmi guNodadhi // 4 // OM hrIM AtmadhyAna zaucAMgAya jalAdikaM0 // 4 // 117 guptagopanazaucAMgadhArakaM bhavatArakaM / mahAmi tatvavettAraM mahAdharma vidhAyakaM // 5 // OM hrIM guptitrayarakSaNa zaucAMgAya jalAdikaM0 // 5 // krodhotpattinirhatAraM vItarAgaM mahAmuniM / yajAmi kAmahaMtAraM jalacaMdanasAkSataiH // 6 // OM hrIM krodhAdi rahita zaucAMgAya jalAdikaM0 // 6 // caitmopadezakartAraM sarvajIvahitezinaM / jalAdyaSTamahAdravyaiH mahAmi jayadaM paraM // 7 // OM hrIM jinacaityopadeza zaucAMgAya jalAdikaM 0 // 7 // TH
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118] ... shriidshlkssnndhrm| paMcAcAravicArajhaM zrImuni zaucadhArakaM / samityAdivatasnAnadhArakaM taM yaje mudA // 8 // OM hIM vratamityAdi zaucAMgAya jalAdikaM0 // 8 // ___ vyavahArazaucasaMghAraM jinapUjAkaraM paraM / svargAdigatidaM sAraM taM mahAmyaghaghAtakaM // 9 // OM hIM jinapUjopadeza zaucAMgAya jalAdikaM0 // 9 // parabrahmajapAraMgaM jinazAsanapopakaM / ihAzaucadharaM devaM saMyajAmi jalAdikaH // 10 // OM hIM parabrahmajapAdi zaucAMgAya jalAdikaM0 // 10 // carmAsthimAMsacAMDAlamRtasparzAtsunirmalaH / vissttaasprshaanjlsnaanmaacrenmhaamuniH|| OM hIM zauca dharmAgAya mahAgha / atha jymaalaa| ghttaa| zaucadharma prmaarthvettaa| zrIjinanettA dharmadhurA // jinazAsana paramAratha dhrtaa| kartA muktivadhU madhurA // 1 // zauca paramajana munivara paamii| zauca subAhubalI bhava svAmI // . zauca jinendra vacana paripUjita / zauca sudarzanajala adha dhUjita // 2 // ..
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [119 . . . .. .. ....... ..AM A nn vratodyApana / - zauca sudarzana zeTha mhaajn| . parama suzIla vrata te dhana dhana / / zaucadharma pAle jana zuddhA / zauca vizvahita ciMtana buddhA // 3 // zauca suparadhana mana nahi suuraa| zauca dharma gaNadharanisupUrA // zaucatrakra vacanAvali nAzaka / zauca zuddha vacana prakAzaka / / 4 / / zauca Adi jina Adi prkaashii| zauca susanmati antima bhAzI / / zocakAyaguNarakSaka dhIrA / ___ zauca musaMyama dvAdaza vIrA // 5 // zauca parama vyavahAra lahijjai / zaucAparakRta jinapUjijjai / zauca vimanavRta ttprkaayaa| zauca rakSaNa kRta munirAyA // 6 // ghttaa| jalazauca sukRtagRha dharanipunAtu zrIjinapUjaparA // zrIabhayanaMdI gurucaraNa susevaka / sumatisAgara jinakathitaparA / / OM hrIM zauca dharmAgAya mahAgha nirvapAmIti svAhA / /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120] zrIdazalakSaNa dhrm| atha SaSThama saMyamAMga puujaa| dayADhyaM saMyama coktaM suMdaramindriyAtigaM / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye / / ekendriyA parAjIvA dvApaMcAzatpramANakAH / lakSyasaMkhyA dayAgAraM saMyajAmi damAdhikaM // 1 // OM hIM ekendriyarakSaNasaMyamAMgAya jalAdika0 // 1 // dvIndriyAdiparAjIvA lakSyadvayaprakAlakaM / svAtmavastuvibhedahaM taM yajAmyabhayAnvitaM // 2 // OM hrIM dvIndriyarakSaNasaMyamAMgAya jalAdikaM0 // 2 // trIndriyarakSakaM sAdhu lakSyadvayaprapAlaka / yajAmi saMyamanidhi jalAdivasudravyakaiH // 3 // OM hIM trIndriyajAtirakSaNa saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 3 // caturindriyajIvaugharakSakaM vanavAsinaM / lakSyadvayavicArazaM yajAmi bhavyavAMdhavaM // 4 / / OM hrIM caturindriyajAtirakSaNa saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 4 // paMcendriyavahubhedadAyakaM muninAyakaM / . jalanabhabhUmibhedajJaM pUjayAmi zamodadhi / / 5 // OM hrIM paMcendriyajAtirakSaNa saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 5 // sparzanaviSayAtIta yogabhAvavicArakaM / nagnarUpaM paraM sAdhu mahAmi bhavabhedakaM / / 6 // . OM hIM sparzanendriyaviSayarahita saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 6 // rasanendriyavaMcakajJAnadhyAnavipArajhaM / / yajAmi saMyamAgAraM jalagaMdhasutandulaiH // 7 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratodyApana | - [121 aman ... ........ ....... OM hI rasanendriyavipayarahita saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 7 // ghrANendriyarakSakaM vai viSayaviSanAzakaM / saMyamAgArakaM carce jinadharmavivarddhakaM // 8 // OM hrIM ghANendriyavipayarahita saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 8 // netrendriyarakSaka sUraM bhAmAsaMgavivarjitaM / zIlAzIlavicArajhaM carce zIlasaritpatiM // 9 // OM hIM netrendriyaviSayarahita saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 9 // karNendriyasAdhaka dhIra susvarAdivivarjitaM / varayogagRhaM cAye spaSTabhedavidhArcanaiH // 10 // OM hIM karNedriya vipayarahita saMyamAMgAya jalAdikaM0 // 10 // gaathaa| saMyamasaraM yatIndra jJAnAdhi dharmadaM paraM / sAdhu jalacaMdanazAliyai puSpodhaiH pUjayAmi dayAdhAraM // OM hIM uttamasaMyamAMgAya mahAthai nirvapAmi iti svAhA / atha jymaalaa| pattA / saMyama munitArakaM karmavidArakaM / . vArakakAma trizalya sadA // tribhuvanaparisundaraH gaNadhara vircit| ... vadati jinendra vigatapadA // 1 // : saMyama jina Adijinendra yukta ! . . . . . saMyama guNa-citta suvodha sutta //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122] zrIdazalakSaNa dharma / saMyama guNakaSTa vipAka sahana / ___ saMyama guNa vahni sukarma dahana // 2 // saMyamaguNa dhyAna dharati dhiir| saMyamaguNa samatAbhAva vIra // saMyamaguNa zuddhacAritra dhAra / saMyamagaNa jIva svarUpa pAra // 3 // saMyamaguNa sItAnAri paar| saMyamaguNa jIva na dopasAra // saMyamaguNa anantamatI vicAra // saMyamaguNa sAmAyika susAra // 4 // saMyamaguNa komala rati na saMti / __saMyamaguNa daza doSa harati // saMyamaguNa nayaguNa te dharati / saMyamaguNa maNavacakAya karati // 5 // sa~yamaguNa na harati pApabuddhi / saMyamaguNa mauna dharati zuddha // saMyamaguNa shuddhsudhyaanpuur| saMyamaguNa parahitakaraNa pUra // 6 // ghttaa| saMyama pAlaMtA, muni jayavaMtA, saMtA suranara pUja kare / zrIabhayanaMdI, gurusaMyama pAraga, sumatisAgara jinadharma dhare // 7 // OM hrIM uttama saMyama dharmAgAya mahA /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... todyApana | 14... atha saptama tapAMga pUjA / kAmendriyadamaM sAraM tapaHkarmArinAzanaM / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye || OM hrIM tapodharmaMga atra avatara avatara saMvauSaT (AhvAnanaM ) atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH (sthApanaM ) atra mama sannihito bhava bhava vaSaT ( sannidhikaraNa ) / aSTamIproSadhAgAraM vasukarma vinAzakaM / suranaraiH sadA pUjyaM mahAmi jaladravyakaiH // 1 // OM hrIM aSTamIproSadhotapoMgAya jalAdikaM / // 1 // caturdazIdamayuktaM parakaSTanivArakaM / mahAmi taM nRpArAdhyaM vasudravyasamUhakaiH // 2 // OM hrIM caturdazIpropaghatapoMgAya jalAdikaM // 2 // paMcama proSadhAgAraM kevalajJAnabhAvadaM / mahAmi yatipaM dhIraM canacaMdanapAvanaiH // 3 // OM hrIM paMcamI proSaghatapoMgAya jalAdikaM // 3 // ekAMtaratapogAraM vadhabandhanabhaMjakaM / mahAmi vratasaMdhAraM parAtIcAravarjitaM // 4 // OM hrIM ekAMtara kRtatapoMgAya jalAdikaM // 4 // [ 123 dvayantarAdivapAdhAraM paradezanatatparaM / jayadaM jAyate pUtaM vItamohaM mahItale // 5 // hrIM dvidinAnantara tapagAya jalAdikaM // 5 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124] zrIdazalakSaNa dharma / pakSapropadhakartAraM zubhatatva vidhAyakaM / pUjayAmi mahAdravyaiH bhAdaM ca vidAMvaraM // 6 // OM hIM pakSapoSadhatapoMgAya jalAdikaM // 6 // varSopavAsinaM vIraM kAyotsargadhRtaM varaM / vRpabhezaM jinaM cAye cAdi dharma prakAzakaM / / 7 / / OM hIM varSopavAsa toMgAya jalAdikaM // 7 // bAhubalimuni cAye kAyotsargadharaM paraM / varSopavAsina dhIraM pApanAzanazuddhidaM // 8 // OM hrIM bAhubalivarSopavAsatapoMgAya jalAdikaM0 // 8 // ahorAtrizrutAbhyAsakara dhyAnavipAraMgaM / carcAmi bodhakUpAraM svaSTadravyasamuccayaiH // 9 // OM hIM jJAnAbhyAsatapoMgAya jalAdikaM0 // 9 // manovAkAyavazyArtha dharmadhyAnaparAyaNaM / pUjayAmi mahAbhAgamanekAntadigambaraM // 10 // OM hrIM trikaraNazuddhitapoMgAya jalAdikaM0 // 10 // mahAtapAgRhaM sAdhumambhacandana sAkSataiH / latAMtacaradIpovaiH cAye kAmaripuM paraM // 11 // OM hrIM uttamatapoMgadharmAya jalAdikaM0 // 11 // atha jymaalaa| ghattA / darzana zuddhi, tapavarakari, vRSabha jinezvara, prathamadharI / ____ darzana vina na tapa, jina bhASita, sita mithyA bodhkrii||1||
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrtodyaapn| [125 Adideva tapa kRta para kArita / mAsa su traya ya tapa dhArita // para tapavaMta munIzvara suMdara / parataparvata suzAnti su mandira // 1 // paratapavaMta gaNadhara devasu shNkr| paratapavaMta cAraNamuni nabha saMcara / / paratapayaMta mu indra padAdhipa / paratapavaMta phaNendra surAdhipa // 3 // paratapavaMta sujayaMta sugAmi / paratapavaMta cakradhara svAmI // paratapavaMta parIpaha suurii| paratapavaMta suzIla supUrI // 4 // tapatapavaMta su eka dinAMtara / paratapavaMta supakSa mAsakara // paratapavaMta su eka kavala pr| parataparvata parISaha jina para // 5 // parataparvata kunda muni suuraa| paratapa jinavara gaNadhara tIrA // paratapa gati surapada dhaarii| . * paratapagatAM sumati padakArI / / 6 / ' paratapavaMta munivara sntaa| : ... . .. gaMtA. te muni mukti mahA zrI // "..
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma / abhayanandIzvara tapa jaya sundara / 126 ] sumatisAgara jina zuddha sahI // 7 // OM hrIM uttamatapoMgAya mahArgha0 / atha aSTama tyAgAMga pUjA / zrImannAbhisuMta natvA tyAgaM sarvasukhAkaraM / pUjayAmi mahAbhAgaM tamekAntadigambaraM // OM hrIM tyAgadharma atra avatara avatara saMvauSaT ( AhvAnanaM ) atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH svAhA (sthApana ), atra mama sannihito bhava bhava vaSaT (sannidhikaraNa ) caturvidhaM jinedroktaM dAnalakSaNasaMyutaM / samupadezakaM kAMtaM pUjayAmi jalAdikaiH // 1 // OM hrIM caturvidhadAnatyAga jalAdikaM // 1 // zrIjinendra zrutAgAraM bhavyajIvaprapAdakaM / sujJAnadAyakaM loke mahAmi bhavabhaMjakaM // 2 // OM hrIM zrutajJAna tyAgAya jalAdikaM // 2 // AhAradAnopadezadAyakaM yatinAyakaM / mahApuNyAkaraM carce bItakAmaM suzIlakaM // 3 // OM hrIM annadAnopadezatyAgAya jalAdikaM // 3 // kAntAnAM mithyAroganivArakaM / sadopadezadAtAraM mahAmi bhavatrAsakaM // 4 // OM hrIM auSadhadAnatyAgAya jalAdikaM // / 4 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrtodyaapn| [127 parigrahamahAdopajetAraM kAmatApakaM / / cAye dhanarasaiH zuddhaiH zuddhabodhaprakAzakaM // 5 // OM hIM parigrahatyAgAya jalAdikaM // 5 // darzanavittasaMdhAra mithyAvittanivArakaM / paropadezavistArakaraM cAye jalAdikaiH // 6 // OM hIM samyagdarzanarakSaNa mithyAtyAgAya jalAdikaM // 6 // mohatyAgakaraM sAdhu samatAdhanavipAragaM / zuddhadhyAnAptavistAraM karaM cAye jalAdikaiH // 7 // OM hrIM mohatyAgAya jalAdikaM // 7 // krodhatyAgakara siddhaM kSamApAragataM vara / mAnamardanakaM sUraM cAye vizvahitezinaM // 8 // OM hrIM krodharahita tyAgAya jalAdikaM // 8 // mAyAkuNDalinItyAgakara paropadezaka / mUrchAchedakaraM nityaM pUjayAmi zivaMkaraM // 9 // OM hIM mAyArahitatyAgAya jalAdikaM // 9 // mahAlobhaprahaMtAraM jinazAsanarakSakaM / pUjayAmi sutyAgezaM svaSTadravyasamuccayaiH // 10 // OM hI lobharahitatyAgAya jalAdikaM // 10 // jIvanacaMdana tandulalatAtaM carudIpadhUpaphala nikaraiH / tyAgajaladhi munivIraM samatAdhIraM yaje nityaM // 11 // OM hI uttamatyAgadharmAya mahAgha / ..
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | jayamAlA / prattA / tyAga sulakSaNa, munijana lakSaNa, lakSaNapAtra, vicArakarI | dAnasudAtA, zrImunitrAtA, tribhuvana jIvana, subhAvadharI // 1 // zuddha tyAga ekendriya rakSaNa | zuddha tyAga duticAra sulakSaNa | zuddha tyAga paMcendriya rakSaNa | 128 ] zuddha tyAga samatA guNapakSaNa // 2 // zuddha tyAga mithyAmata nirIkSaNa | zuddha tyAga para vastu virataNa || zuddha tyAga paripAlana tyAgI / zuddha tyAga vRSabhezvara bhAgI // 3 // zuddha tyAga paravodha sudAtA / zuddha tyAga darzana paribhrAtA // zuddha tyAga kaMdarpavidAraNa / zuddha tyAga zIlAdhipa tAraNa // 4 // . zuddha tyAga parakrodha nivAraNa | zuddha tyAga paramAna vidAraNa || 117 zuddha tyAga mAyAguNa dAraNa / zuddha tyAga ripumoha vidAraNa // 5 // zuddha tyAga, gRhamohavinAzaka / zuddha tyAga para hitakRta - bhApaka !!
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ " . vratodyApana . [1.29 zuddha tyAga jinasUtra supAThaka | .......... zuddha tyAga jinasamaya prakAzaka / / 6 // ___ghttaa| .. ... gRhapati padatyAga, gatamunibhAgI, kRta vairAgya, suparamapadaM / zrIabhayanaMdI guru samatA bhAjana, sumatisAgara jinudharmapadaM // 7 // OM hIM uttamatyAgadharmAya mahArgha nirvapAmIti svAhA / atha navama AkiMcanAMga puujaa| AkiMcanaM mamatAdidUraM kRtsnasukhAkaraM / / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // OM hIM AkiMcanadharma atra avatara avatara saMvauSaT (AhvAnanaM) atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH ( sthApanaM ) atra mama sannihito bhavabhava vaSaT ( snnidhaapnN)| cipaciMtanaparaM mamabhAvavivarjitaM / . .: AkiMcanya paraM loke yaje sAdhu supUjanaiH // 1 // * -- OM hIM mamatAbhAvavivarjitaAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 1 // para vairAgyamAvazaM prsaakhnnddvrjit| ... sAmAyikarataM nityaM saMyanAmi sugRhAtigaM // 2 // OM hIM vairAgyaparatAkiMcanyAMgAyaM jalAdika // 2 // anityabhavanAgAra-bhAmAmohavidaragA / ekatvabhAvamAlIna saukhyadaM taya mudA // 3 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130] zrIdazalakSaNa dharma / bsgs-tshul-bsaaasaawaanyts-aaa--- / n-- ns -b--- l- - - -n- - ,-83ylhg OM hIM anityabhAvanAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 3 // putrapautrAdikamohadhvaMzakaM ratinAzakaM / saMyajAmi supAnIyaiH candanAdisudravyakaiH // 4 // OM hIM putra pautrAdimoharahitAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 4 // gomhipaashvhstyaadidurgdeshnmaamk| mahAvairAgyamAvazaM yaje'haM taM vanAdikaiH // 5 // OM hIM gomahipyAdimamatArahitArkicanyAMgAya jalAdikaM // 5 // karmabandhakriyAhInaM mahAzravavinAzakaM / dharmadhyAnarataM nityaM mahAmitaM taponidhi // 6 // OM hIM pApakriyArahitAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 6 // jinapUjArataM nityaM jinasnapanadezakaM / dharmasneha paraM cAye svAkiMcanya visAradaM // 7 // OM hI jinapUjAratAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 7 // dhanadhAnyasuhRddAdimamabhAvavibhAvagaM / pUjayAmi gaNAdhIza mAkiMcanyaparaM yati // 8 // .. OM hrIM nagaraprAmagRhasuhRdAdiviraktAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 8 // parISahasahaM dhIra dvaaviNshtibhedg| . carce vItagRhaM sUraM bhavyajIvaprapAlakaM // 9 // OM hIM parISahasahanAkiMcanyAMgAya jalAdikaM // 9 // triguNayuktavAkveza mdhuraadivipaargN| : carce kAmajita sUra zuddha bhAvavimohakaM // 10 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ todyApana | ............ OM hrIM hitamitamiSTa triguNasahitA kiMcanyAMgAya jalAdikaM jalagandhAkSataiH puSpaiH naivedyerdIpadhUpakaiH / phalajAtisamUhaizca saMyaje'rdhakairvaraiH // 11 // HH [ 131 * 11 2012 // 10 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazalakSaNa dharma | 'AkiMcana chatra camara na dharaNa / 132 ] mnn- / g- - ng -n- 1,,,, AkiMcana bhUpatipada na taraNa || Akicana mama na vipaya, pAsa. / - 1 AkiMcana munitatta vipayatrAsa // 5 // . 1 AkiMcana dharaNI zayana zuddha / AkiMcana mama nahi zayana zuddha // AkiMcana sajjana taraha neda / AkiMcana muni nahi kara kheda || 6 || dhattA / AkiMcana zrImunisudhana, bhaNDAra ratnatraya bhUpaNavimala | zrI abhayanaMdI, yativaragata dUpaNa, sumatisAra hRdi jinakamala // 7 // OM hrIM uttama AkiMcanadharmAya mahArghaM !. 'atha brahmacarya pUjA | strIviraktaM jagatpUjyaM brahmacarya mahAvrataM / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye || OM hrIM uttama * brahmacaryadharma atra avatara avatara saMvauSaT (AhvAnanaM) atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH svAhA (sthApanaM), atra mama sannihito bhava bhava SaT ( sannidhikaraNa ) zuddhatagharaM dhIraM zrIbharatAdhipasundaraM / .. brahmacarya vratAgAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 1 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratodyApana | : SS OM hrIM zrIbharatAdhipatrahmacaryogAya jalAdikaM // 1 // OM OM hrIM zrI bAhubalibrahmacaryAgAya jalAdikaM // 2 // : anantavIrya vIrezaM brahmacarya vratAdhikaM / AdimokSagataM vIraM pUjayAmi zivaMkaraM // 3 // gAya jalAdikaM // 3 // mahAbalayutaM dhIraM bAhubali mahAmuniM / brahmacarya su bhaNDAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 2 // ... OM hrIM sudarzanabrahmacaryogAya jalAdikaM // 4 // sudarzanaM sudarzanaM dharmadhyAna vipAragaM / brahmacaryaprakUpAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 4 // surendradacaM kRpAdhi brahmAgAraM jinAcakaM / suzIlasaMyamApAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 5 // OM hrIM surendradatta brahmacaryAgAya jalAdikaM // 5 // } OM hrIM zrIrAmatrahmacaryAgAya jalAdikaM // 6 // zrIrAmabrahmadhAmaM brahmabhRpaNa tratAdaraM / dAnapUjA kRpApAraM pUjayAmi zivakaraM / / 6 / / kundakundaguruM carca sadbrahmavratapAragaM / dazadharmasudhAMmadhi pUjayAmi zivakaraM // 7 // OM hrIM kundakunda gurubrahmacaryogAya jalAdikaM // 7 // akalaMkaM guruM cAye dazadharmasudhAMbudhiH / mahAzAstrakaraM sUriM, pUjayAmi zivaMkaraM // 8 // [ 133 .
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134] zrIdazalakSaNa dharma / OM hrIM akalaMka guru brahmacaryogAya jalAdikaM // 8 // supAtrakezarI sari vItarAgoktabhAvagaM / svaSTasahastrI kartAraM pUjayAmi zivaMkaraM // 9 // OM hIM pAtrakezarIbrahmacaryogAya jalAdikaM // 9 // gomaTTasArasiddhAntakartAraM bhavyadezakaM / nemicandraM subuddhIza pUjayAmi zivakaraM // 10 // OM hI nemicaMdrabrahmacaryogAya jalAdikaM // 10 // bhuvanamala yajAkSata sarajamodakadIpadhUpamocaphalaiH / dazakamalebhyo'dhU dayAmyahaM zuddhabhAvena // 11 // OM hrIM uttamakSamAdi dazakamalebhyo mahAgha // 11 // jymaalaa| ghttaa| mahAbharaNa munijanahRdikIdhA, darzana bodha caritra dharI / brahmacaryavratapAlana, sahasraaSTAdaza, zrIjinabhASita, bhedakarI // 1 // muni vanitArUpa vikAra rahita / . muni vanitA saMgati nahiM karaMta // muni vanitA goSTi na manadharati / muni paMthi vanitA saMga na carati // 2 // muni devanAri nizcaya tyajati / ... muniya subhAmA saMga na bhajati // jaya .
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ameramiwwwmovie vrtodyaapn| [135 ns-p / mhaa-naa-saa-nn-wyg muni citra kASTa mAmA na sNti| muni mAnavanAri dUri tyati // 3 // e cyAra nArI jinaguru vdNti| te pi saMga muni nahi gardati // eka nAri eka muni nahi sarati / pazugaNa kapota saMga na karati // 4 // brahmacarya vrata pada indradeva / brahmacarya suvrata nAgadeva ! brahmacarya vrata su ckrdhaar| brahmacarya suvrata devatAra // 5 brahmacarya suvrata zrIviSNurAja / brahmacarya suvrata prati viSNubhAja // brahmacarya suvrata gaNadhara, subuddhi / brahmacarya zrI jinaya ruddhi // 6 // pttaa| brahmacarya suvrataparaM, brAhmI sundara prathama, vRSabhajina sutaarnn| zrIabhayanaMdIguru zIla susAgara sumatisAgara jinadharmadhurA // 7 // OM hI uttama brahmacaryogAya mhaa| itizrI dazalAkSaNika vratodyApanaM sampUrNam /