Book Title: Agamoddharak Pravachan Shreni 001 to 054
Author(s): Anandsagarsuri, Hemsagarsuri
Publisher: Anand Hem Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034377/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZIKEKEKEKEJIKKEIKEIKEIKSIKEIKEIKSHR AnaMda-hema-graMthamALA puSpa 15 muM zrI ArAmoddhAraka pravacana zreNI 54 pravacanono prathama vibhAga SKEJKENK SIKEIKEKEKETIKAIKENIKEKEKXIKEKEKEKEKEKEZAKE NKEIKEIKEIKEIKEIKEIKEIKEIKXXIKEIKEIKEIKIKEKAIKEIKSIKAKEKAL pravacanakAra : AgaddhAraka AcArya zrI AnandasAgara surIzvarajI ma. avataraNakAra tathA saMpAdaka A. zrI hemasAgara sUrijI mahArAja SKEIKAIKEKEJIKEIKEIKEIKEIKEIKEIKKEK Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DIKEIKEIKEIKNIKEIKEIKNIKEIKSIKEIKEIKER AnaMda-hema-graMthamALA puSya 15 muM thI AgamoddhAraka pravacana zreNI 54 pravacanane prathama vibhAga SIKEIKSIK SIKEIKSIKAIIKEIKSIKEIKEIKJIKXNIKEKEKEIKEIKSIKEIKEIKK JIKEIKEIKEIKEIKSIK SIKEIKEIKETIKETKEIKXXIIKEIKNIKNIKENIK NIKEIKETIK AIR pravacanakAra :- AgamAraka AcArya zrI AnandasAgara sUrIzvarajI ma. avataraNakAra tathA saMpAdaka A. zrI hemasAgara sUrijI mahArAja SIKEIKEHKEJIKESIKEIKEIKEIKEIKEIKEIKEIKSIL Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : AnaMda-hemagranthamALA vatI dhanajIbhAi devacaMda jhaverI 50-54mIjhA sTrITa, muMbai, 3 candrakAMta sArkarabhAi jhaverI 31-33, khArAkuvA, trIje mALe, muMbai, 2 prathama AvRtti : nakula 1001 vIra saM. 2495, vi. sa. 2025 I. sa. 1969 prApti sthAna-- zeTha meAtIzA jaina Tempala enDa rIlIjIyasa cerITI TrasTa, motIzAlena, bhAyakhAlA muMbai 24, DI. DI. tathA prakAzakA~~~ mudraka AzA prinTasa thai kumAra sI. zAha 108, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana amone jaNAvatAM ati harSa thAya che ke-amArI AnaMda-hema granthamAlAe sarvajanapriya prAkRta kuvalayamAlA mahAkathA, samarAditya mahAkathA, saMskRta vivaraNa yogazAstranAM gUrjarAnuvAdanA mahAgrantho saMpAdana karyA. atyAre zIlAMkAcArya racita prA. caupaja mahAparisacariyane gUrjaranuvAda chapAI rahela che, je TUMka samayamAM prasiddha thaze. vacamAM mahesANAmAM saM. 1880 nA cAturmAsamAM pa, pU. AgamoddhAraka A. zrIAnaMdasAgara surIzvarajIe ApelA 54 pravacanI zreNI rUpa 1lo vibhAga 15 mA prattharatna tarIke pragaTa karatAM amo atyaMta harSa anubhavIe chIe. muMbaI bhAyakhAlA zeTha motIzA jaina derAsara ane dhArmika ceriTebala TrasTanA TrasTI ane kAryavAhaka suratanA prasiddha jhaverI kuTuMbanA zrAddhavarya jJAnopAsaka deva-guru bhaktikAraka pravINabhAI amaracaMda jhaverI vakhate vakhata vaMdana ane jJAnacarcA mATe AvatA hatA. keTalAka varSo pahelAnAM AgamoddhArakazrInA mArA avataraNa karelA ane tenA AdhAre presa kepIo karAvelA pravacane pite svAdhyAya vAMcana manana karavA laI gayA ane moTI saMkhyAnA pravacananA pAnA hovA chatAM niraMtara kalAkonA kalAko sudhI tAtvika viSayanA vAMcana svAdhyAyamAM rasika hovAthI samagra lakhelA pravacananA avataraNe teo TUMka samayamAM vAMcI gayA ane vAMcIne ghaNA prabhAvita thayA. eTaluM ja nahiM paNa AvA tAttika Agama zAstronA bhAvagarbhita pravacano mudrita karAvI bhAvine temanA jJAnane lAbha maLe tevA zubhAzayathI avataraNe saMzodhana karI pera pADI vAcavA lAyaka taiyAra pustako prasiddha thAya to amArA derAsaranA TrasTanA jJAnakhAtA taraphathI paNa temAM sahakAra ApIzuM. temanA prayatnathI temanI kamiTImAM paNa A kArya mATe nirNaya levAmAM Avyo ane kAryAraMbha karyo. ane Aje kArya pUrNa paNa thayuM. AgamakAraka pravana zreNI prathama vibhAga taiyAra karyo, temAM pravacano be vibhAga rUpe yojAelA che. prathamanA 11 pravacano viSaSThInA eka zloka upara ApelA che, 12-54 sudhInA bIjA vibhAgamAM dharmaratna prakaraNa graMthanA AdhAre ApelA che. 11 pravacana chapAyA pachI tenA TAIpi vAMcatA bahu nAnA jaNAvAthI 12 mA pravacanathI TAIpi badalAvI naMkhAvyA che, je vAcaka-vRnda sahelAIthI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMcI zake. pravacanakAra AgamoddhAraka mATe A ja pahelA temanA apAyelA aneka pravacanonA pustako-sAmayike chapAyA che, tethI ahIM vizeSa vivecana na karatAM temanA pravacane vAMcIne vAcakSmaNa temanI Agama-zAstra garbhita pravacana zakti, padArthanirupaNa paTutA, yacita dRSTAMta ApavA pUrvaka padArthanuM hArda samajAvavAnI zakti apratima che, evI pratIti zAstra ane madhyastha daSTivALA darekane jarUra thavAnI ja. A pravacana zreNInA prakAzana ane saMpAdana kAryamAM saMpUrNa ke AMzika sahakAra ApanAra, avataraNakAraka-saMpAdaka AgamahArazrIjInA ziSya 5. pU. A. bha. zrI hemasAgara sUrijI mahArAja, mupha rIDIMga karI ApanAra 5. pU. munirAja zrI manojJasAgarajI ma. Arthika sahakAra ApanAra ane tenAM preraka motIzA zeTha cerITebala TrasTanA TrasTIo, zuddhipatraka taiyAra karI ApanAra suzrAddhavarya hIrajIbhAI gAlA ane parokSapaNe paNa je kaI e tana mana dhanathI sahakAra Apyo hoya te sarveno hArdika upakAra mAnI nivedana pUrNa karIe chIe. lI. AnaMda-hema-granthamALA vatI prakAzake. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya kiMcit aNuyogadhAraka-jJAnavRddhabhyo nama : anaMta duHkhasvarUpa, du:khaphala, duHkhaparaMparAvALA A anAdi anaMta saMsAra aTavImAM aTavAtA anekAneka ni bhogavatAM bhogavatAM A jIvane aparimita kALa pasAra thayo. chatAM haju A jIvane saMsAra samudrane pAra na dekhAya. keIka tevI anukULa bhavitavyA yoge paMcendriya manuSyatvAdika dharmasAmagrI meLavavA bhAgyazALI bane. uttama sAmagrI meLavavA bhAgyazALI banyA chatAM vAstavika kalyANamArganI prApti jinavacana zravaNa thayA vagara thaI zakatI nathI. gaNadhara gautamasvAmInA pade virAjamAna naya, nikSepA, utsarga, apavAda, dravya, kSetra, kALa, bhAvane yathAsthAne yojavA pUrvaka mokSamArgane anusaratI prabhuvANIne paraMparAthI TakAvanAra hoya te AcArya bhagavaMte che. A nircanja prabhuzAsanamAM AvA aneka prabhAvika mahAAcArya bhagavaMta ane mahApuruSo thaI gayA che, jenA samAgama ane jenI AgamAdi zAstragarbhita mokSamArgane samajAvanArI vANI zravaNa karavA dvArA aneka AtmAoe bhava nitAra karAvanAra sarvavirati, dezavirati, samyaktva, mArgAnusArIpaNuM, bodhibIjAdika prApta karyA. cAlu vartamAna kALamAM paNa AgamanA ajoDa abhyAsI tenA jJAnane pracAraTakAva-vadhAro karanAra, AgaddhAraka bahukRtaghara, Agamane ArasanI zilAo ane tAmrapatramAM prathama vakhata kotarAvanAra, Agama sAhityano sarvAgI vikAsa karanAra AcAryazrI AnaMdasAgara surIzvarajInuM sthAna jaina jainetara jagatamAM jANItuM ane paraM vizvasanIya manAyuM che. saM. 1880nI sAlamAM mUrtipUjaka zramaNasaMghanuM mahAsaMmelana rAjanagaramAM maLyuM hatuM jemAM aneka vivAdonuM sarvamAnya zAstrAnusArI nirAkaraNa karI TharAva pasAra karAvI saMmelana pAra utAravAmAM jemanuM agrasthAna hatuM. te saMmelana pUrNa thayA pachI ghaNA varSonI mahesANAnA sonA AgevAnonI vinaMtithI tyAM caturmAsa , tyAre temanA pravacana zravaNa samaye tenA avataraNa karyA hatA. te samaye kalpanA paNa na hatI ke A avataraNe pustakane AkAra leze. avataraNanI pharI zAhIthI nakala karAvI hatI paNa 35 varasathI te nakalo anAmata paDI rahI hatI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM. 2023nI sAlanuM mAruM maturmAsa muMbaI bhAyakhalA motIzA zeThanA udhAnamAM thayuM. tyAre tyAMnA kAryazIla menejiMga TrasTIe mane sAmethI pravacane prasiddha karAvavA anurodha karI pite sakriyapaNe sAro sahakAra Apyo. jenA yoge mArA anuvAdanA kAryo gauNa karI A kArya hastagata karyuM. pravacananA avataraNa karavA, tenA karatAM paNa vAMcogya vibhAgo pADavA, heDIMga karavA pravacanakAranA ane zAstranA Azaya viruddha kaMI kSati na rahe tenI takedArI rAkhavI, avataraNa karatAM koI saMbaMdha tUTI gayA hoya te vaktAnA AzayAnukUla joDI devA, te kALane anulakSIne kahela vartamAnakALamAM asaMgata hakIkata-carcA sthAnomAM vaparAela zabdonuM saMzodhana, kaThina sthAnonI sugamatA AvI ityAdika parI javAbadArI saMpAdakanI hoya che. mArA kSayopazama anusAra traNa traNa vakhata vAMcI sudhArI presamAM meksavela ane mudde paNa traNa traNa vakhata vAMcI sudhAryA che. chapAvatA kAnA reka mAtra hasva IkArane upale bhAga vagere uDI gayA hoya te vAcake svayaM sudhArI levA. te sivAyanuM zuddhipatraka Apela che, te te pramANe prathama zuddha karI vAMcavA bhalAmaNa che. goDIjI pArzvanAtha jaina daherAsara ) pAyadhunI, muMbaI-3. saM. 2025. 2. su. 11. 0 A. hemasAgarasUri Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 1 lAnI a nu * ma Na kA pravacana 13 - siddhonuM eka samayanu sukha keTaluM -1. saMsAranAM sasthAnake azAzvatA che, saMsAranAM bhAgavelAM sukhA dareka vakhate navA lAgera. kALajuM hatuM ja kayAre ?, viSayA jherIbarI samAna che-3. meAkSanI IcchA kayAre thAya ?-4. sarvadarzanavALAne mAkSanI IcchA thAya che, bhavyapaNu jANavAnuM lakSaNa, sidhdhAcalatInA mahimA-pa. zaMkA thAya teTalA mAtramAM meAkSa ApavA kema baMdhAyA ?-6. namo arihaMtANu prada kayAre khelI zake ?-7. dharmanI sAnukULa sAmagrImAM dharma nahIM kareA pachI pratikULatAmAM te| zAnA ja karA -8. sAdhue pAse dharma sivAya bIjI vAta na hoya, kAjaLa ane kolasAnA badalAmAM kAhi-9. pravacana 2 ju-11, janmyA pachInA ApaNA ItihAsa, vara vagaranI jAna jevA ApaNA karAtA dharma-12. jainazAsana rAkaDiyu che-13. runA dhADA tolavAnA kAMTAthI meAtI na teALAya-14, satI karA samAna chatAM mULanAyaka kema ?-15, nina niMdAmAM, dhanavAna garvamAM nabaLA paDe, vyavahAra ane AcAranI darakArI ane pariNatinI bedarakArI, zAsanamAM eklA pariNAma paNa nakAmA, tenI sAthe vyavahAranI AvazyakatA-16. dharmaguru ane nATakiyAno taphAvata 17. pravacana 3ju - 19, mahApuruSonAM caritrAnA smaraNu e nityakaraNI, pariNAma caDAvavA mATe uttama AlaMbana pakaDavA-19. gAra ane kATapITiyAnA kArya, AdityayazAnI dRDhatA-20. je dezanA ItihAsa ujjavala tenI kIrti ujjavala-22. vanasamaye avaguNanAM vanane sthAna nathI-23. jIbhanA svAda khAtara anaMta jIvone nAza-24. pravacana 4 chuM - sAdhue parAlI hotA nathI-25. anAja ane cAmaDAnA vepArInI vicAraNA-26. plATa kharIdavAnI zarate, dRSTAMtane upanaya- 27. myunisipAliTinI melAnI gADI jevuM zarIra-28. potAnA dehanI rakSA pachI sarva sabaMdho, dAkhala thaelAne duHkha-ra9, bhUlanA bhaDakA nahIM zamAve Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te cAra gaNe thaze-28. samaju kedI keda majabUta na banAve, chAzamAM mAkhaNa jAya ne vahu phuvaDa gaNAya-30. jiMdagInA vepAramAM meLavyuM zuM?-31. sAmAyikane lAbha-3ra. sAdhuone nirjarA saMce satata cAlu-32. viSaya aMge jAnavara ane manuSya-gatinI javAbadArI-33. hitanI prApti ane pApane nAza-34. pravacana 5 muM - dharmakathAnuyoganI asara ane jarUrIAta-35. vidhi-hetudaSTAMtanA vAkyo anukrame vadhAre asara karanAra thAya. traNa anuyogamAM Adarza nathI, jyAre dharmakathAnuyogamAM Adarza che, sthApanAcArya vagara vyAkhyAna kare te temAM prAyazcita kema ?-37. duSTa bhAvikone upakAra-38. Indra mahArAjAe saMgamane nivAraNa kema na karyo -40. hitabuddhivALA dharmopadezakane ekAMta lAbha-41. satya bolavAnuM vrata na kahetAM jUTha na bolavAnuM vrata kema kahyuM ?-42. evA koI guNa ke guNa nathI jene durjana, dUSita na kare-43. pravathana DuM - vihavAyA jevo dharma-45. Izvara ane avatAra, nirmalamAMthI malinatAmAM jAya tene Izvara kema kahevAya -47. nirvikArI sudarzana zeTha-48. uttama AlaMbane pakaDavA, RSabha-devanA prathama bhavanI ajJAnatA-48. kaI paNa prakAre avasthA-ucita dharmamAM jeDa-50. bAla-madhyama-budhane guru kyA lakSaNathI oLakhe ?-51. tIrtha kara-gaNadhara nAmakarma koNa bAMdhe ?-53. prakArAntare bAlAdikane dharmanuM jJAna-54. pravacana 7 muM - 50. ekacittiyA be mitro-57. pitAnuM gAya te naya ne pArakuM teDe to nayAbhAsa, traNe anuyoge dharmakathAnuyoga pUrvaka heya-58. strInuM mahAbaMdhana-58. strI mATenA parAbhava sthAne 60. baLatuM ghara che. kRSNArpaNa karo-61. jANakArane jakaDe ane vidvAnane vIdhe te moha, jaTharAgninI sagaDI-62. A phasA bhAI A phasA-63. pravacana 8muM- baccAone AhArajJA, tamane parigraha saMjJA-64. AMkha sarakhI AtmAnI khoDa-65. svamanA sApa jeTalA pApane Dara nathI, je pApane Dara nathI te samaktiI kema kahevAya che, ghAtI ane adhAtI pApane Dara kone hoya?-66.samaktiIo samajavA chatAM amala kema karI zakatA nathI ?-67. mArga bhUlelAne ThekANe AvatA keTale samaya joIe ?, dravya vagara bhAvamAM AvI zake nahiM-68. samartha graMthakAra caritra kema racatA haze ?-68. zayaMbhava sarakhA caudapUrvIe dharma samajAvatA devatAnA namaskAranI lAlaca kema batAvI -70. kaMdhavALAne sApane DeDe kuMdha bhAge-71. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 9muM- 72. jhADa sAkSI pUrI gayuM-73. jIva nitya che-75. manuSyapaNAnI peDhImAM jame karelI puNyanI traNa rakama-76. kuMbhAraNe svabhAvathI pADelI bolavAnI Teva-78. chae kAyanA AdhAre manuSya jIvana Take-78. dAna devuM ane dAna rucine taphAvata-80. pravacana 10muM- lokika ane laukattara Astikya-82. daza prakAranA dravyaprANa, sarva tamAruM, hukama hamAre evI jIvanI parAdhIna dazA-83. raiyata karatA lazkara vadhAre heya-84. AtmAnI parAdhInatAnI parAkASTA-85. AtmAnA nirmala ATha Tucaka pradezo-86. vANI ane gAzIyAnI taravAra jevo dharma-87. jIva zabdanI vyutpatti, hindu zabdanI vyutpatti arthAtuM cAre gatimAM pharanAre-88. jiMdagInI jahemata palakArAmAM palAyana-84. vagara jokhame mAla khAnAra kuTuMbIo. samyakatvanA cha sthAnako mAne tyAre sAce jaina-40. - pravacana 11muM- bALaka mAna-AbarUnI kiMmata na samaje tema tame mokSa samajI na zako-82. khaNI khasa konI maTI ? siddhone sukha zuM ?-83. nATaka-sinemAnA thiyeTaro pAse dharmasthAnako keTalA ane badIsthAne keTalA ? 44. jANavA chatAM siddhapaNAnuM sukha bIjAne kahI zakAtuM nathI-45. dharmanI vyAkhyAo-96. pravacana 12muM- 47. mokSanI nisaraNI-iTa. audayikabhAvanuM manuSyapaNuM kema prazaMryuM ?-100. baLavAna sAthe bhAgIdArI te gulAmInuM khata-101. UMTanA 18 aMga vAMkAM chatAM raNanI musApharImAM te upayogI-1 3. ala vagaranAne adhikAra na apAya-104. pravacana 13muM- 107. manuSyapaNuM meLavavAnA kAraNo-18. svabhAve pAtaLA kakSA-10. akhaMDa peDhI-110. manuSyapaNuM hArI jAya te mULa muDI TakAvI rAkhanAra rAMDarAMDa bAI karatAM napAvaTa-112. sImaMdhara svAmI pAse dharma karIzuM-114. ciMtAmaNI ratna pheMkI dIdhuM-115. pravacana 14 muM - 116. viSayonI saMjJA vikendriya ane pazuone paNa che-117. jhaLatuM bhaviSya konuM?-118. samakitI traNa kALane vicAra kare-120. bhADUtI ghara-121. peTA bhADUta kyA?-122. je divase kaMTALe te divase nIkaLI jAya-1ra3. bhavitavyatAnA bharose na rahetAM have udhama karo-124. pavana 15 muM - 125. caudapUrvI--cArajJAnI sarakhA anaMtara bhavamAM ekendriyanigodamAM utarI jAya-126. keTalA kALanA aMtare manuSyapaNuM pAmyA - Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127. upayoga karI na jANe te hAMsIpAtra bane-128. dharmane ratnanI upamA kema ApI ? zrAvakanA 35, 21, 3 guNono samanvaya12, tucchatA tyAge te gaMbhIratA meLave-132. kaMDolika zrAvaka ane gozAladevano saMvAda-133. bhavitavyatA ane udhama-134. - pravacana 26 muM - 135. caudamUva sarakhA mATe ekendriyanAM dvAra baMdha nathI-136. dharmamAM dhanabuddhi e samyaktvanuM pramama pagathiyuM-13che. temAM paramArtha buddhi e bIjuM pagathiyuM-140. bauddho ane jainAcAryone vivAda-141. pArasIo ahIM kema AvyA ? svatva TakAvavA sAdhupaNuM levuM-142. dIkSitaputrane mAtAnI hitazikSA-143. bharatanI paramArtha buddhi-144. dharma sivAya jagatamAM sarva anartha karanAra che e samyaktvanuM trIjuM pagathiyuM-145. pravacana 17muM- 146. anAdi mAnavAnuM prabala sAdhana-1319. janma karmanI paraMparA-148. atyAre saMsAra pAra pAmavA zuM karavuM ?-14. janmane aMge dhikkAra varase 150. prabhAvanA karIne paNa dharmamAM joDavA-upara. divya-pravRtti bhAva lAvanAra che,-dharma baLAtkArathI karAvAya ?-153, kesaranuM tilaka eTale jainadharmanuM borDa-154. pravacana 18muM- pApanAM phaLamAM AMtare kema ?-156. karmodayamAM abAdhA kALa-158. svabhAvamAM savAlane avakAza nathI-58. anAdinI taijasabhaThThI-161. dUdha dekhAya che, DAMga dekhAtI nathI-163. pravacana 19muM-tIrthakaranI vANI sAMbhaLanArane mArI bhASAmAM kahe cheema thAya-164. tIrthakaranI vANIno atizaya-145. dharma pravRttino kALa keTalo ?, kuTuMbIone ekarAra-166. bApa dekhADa nahiMtara zrAddha kara, narakamAM samakitIne vadhAre vedanA-167. deve vibudha ke gAMDA ?, e balA page vaLagI che-168. devone IcchA sAthe manoratha phaLe, nizALIyAnI lakhelI huMDI jevI devatAonA samyaktva ane jJAna che-170. phakta manuSyagatimAM vahIvaTI nAmuM che-171. pitAnI milakatane vahIvaTa karavAno haka kone ? 17ra. pravacana 20 muM- mAvvAne pANI vagaranA sthAna, tema gRhasthane sthAvaranI ahiMsA akaLAvanArI che-174. bhikSA koNa mAgI zake ?-175 phATayA denArA ane phegaTiyA lenArA durlabha, kalyANakArI bhakti karanAra bhAgavata bhakta-176. gRhasthanA paricayanI vicitra sthiti, mudhAdAyI karatAM mudhALavI durlabha che-178. AjanA dAtAranI sthiti-177, charaNazeThanI sthiti ane bhAvanA-180. sarvasaMpankarI bhikSA, gRhasthane bhikSA nathI-182. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 21mu'- dharmaratna mATe traNa gati nakAmI-183, kSAyiguNA manuSyatimAM ja utpanna thAya-184, magarukhIthI khelAte saMsArI zabda-185. puNyazALIne maraNu e mahotsava che-186, dharmaratna e bAju kAma karanAra-187. sAdhu saMsArI chatAM tene sa MsArI kema nathI kahevAtA ?-188. aniSTaharaNa karanAra dharma-189. svarUpe sarva AtmA kevala jJAnAdikavALA che-190. pravacana 22 muM- 191. khAvAnuM na maLe te khAjAnA bhukko khAya-19ra. anekamAM ApaNe ja kema apUrva vastu meLavI ?, kImatI padArthanuM rakSaNa sAvacetIthI karavAnuM hoya-193. sudevamAM 18 doSo na hoya-14, 18 doSarahita badhA deva na kahevAya-195. digaMbarAnI vicitra mAnyatA-196. terApathInA prakAra197. digambara zabdathI ja vasranI siddhi, 45 AgamamAM zvetAMbara zabda nathI- 198. maratI gheADInuM mUlya upajAvI levuM-199, pravacana 23muM- nizALIyAnuM nAmuM AMkaDe barAbara paNa AzAmIe nakAmuM-200, samyagdarzananuM Astikaya lakSaNa-201. adhikaraNa sidhdhAMta-2 03. cAra sthAnaka abhavya paNa mAne-24. AstikatAnuM pAMcamuM ane chaThThuM sthAnaka, bhavya-abhavyanI vicAraNA-205. Abhihika mithyAtva abhavyane hAya ?-206. jainanA Astika kayAre ?-208. niveda-209. akSudratAno prathama guNa-210. pravacana 24muM- 213. jIke dhera jesA vadhAmaNA tesI pAka-214. IndriyAnA haDakavA-215, strIenI gaMbhIratA-217, talavArathI taNakhalA kApavAnA na hoya, sajjane zikhAmaNe; durjane daMDe DAhyA thAya-218. caudaratnA karatAM dharmaratnanI adhikatA-219, pravacana 25muM-220. dhana e anarthanuM mULa-2218 retInI ramata sarakhuM ApaNuM manuSyapaNu, rajA ane rAjInAmuM kAne kahevAya ?-224. maratA nathI ke mAco melatA nathI-225, TApale dhara-226. traNa gatimAMthI sAthe kaMI laI jaI zakAtu nathI-228. pravacana 26 muM - aMta samaye namA rehatANuM kAne yAda Ave ?-230 saMskArAnI mahattA-231. bhavyatva paripakava karavAnAM sAdhano, cAra zaraNu-232. duSkRta-niMdana, zatru tarapha dhikkAranI lAgaNI kevI hoya ?-233, sukRta anumAna235, upabhraMNA kAnI karAya ?-337. guNu anumAdanA vakhate avaguNu dhyAnamAM levAnA na hoya-238. satkRtya karatA tenI anumodanA baLavAna-239. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pravacana 27 muM - 240. apUrva dharma khAtara AnathI satyAga karIe chIe-241. A bhavanuM sukha ruziyAnA rukhala mAphaka rAvaDAvanAra thaze-242, saddara dharma eka-243. AMdhaLA vaNe te vAcharaDA cAve, anya matAmAM pa AtmAnuM anAdipaNuM mAneluM che-244, mAla mAlikInA ke mAgelA che ?-245. jainAnI dayAne dUSita karanArA-246, anyoe karelI peAtAnA devanI stutimAM kalyANanA avakAza kayA ?-247. dareka Arya dAnAdi cAra dharma eka yA bIjA prakAre kare che-248, pravacana 28 muM - 249. jinezvara-kevalIoe karelA nahIM paNa kahelA dharma-251. dIvAe hIrA batAvyA paNa banAvyeA nathI--spara. mAyAne aMge sukha-du:khanI mAnasika lAgaNI-253, ajavALAe kAMTAthI bacAvyA-254. vadhAre akasAsa karavA lAyaka koNa ?-255. prArmika gaNAtI saMsthAnA uddeza ane pariNAmeAra56. satInI saMsthAmAM vezyAne vAsIduM kADhavA na rakhAya, bharata mahArAjAnI bhAvanA-257. jhagherI ane khArImAM mUkha kANu ?259, pravacana 29muM-cakravartIne bhAjI mATe bhIkha mAMgavI paDe-260. zarIramAM rahelI nADIo rAge Adita rUpI chatAM jANI zakAtA nathI-261. kevalIone jANavA mATe IndriyA rUpI lAlAnI jarUra nathI-262. jAtamAM jayAta maLe tema siddo . ekbIjAmAM avagAhIne rahe-263. AtmAmAM rahela kevalajJAna batAvanAra mahApuruSa ane te samayanA Anada kevA ? 244. chaThThA-sAtamA guNu- sthAnaka karatA prathama samyakatvaprApti samayanI adhika nirjarA-265. moTA gunhAvALA kese sarakArI vakIlA taiyAra kare-26. zrotAne ardhI banAvavA joI e-267. pANI mAphaka vacana buddhithI gALIne khelavuM joI e-268. jinezvaranI vANI hitakAMrI ja hoya. ahita lAge te mauna rAkhe-ra69. pravacana 30 mu'- bhavitavyatA ane udhamamAM mukhyatA kAnI ?-270. paDhamaM nALa to tyA-e vAkayanA 52mA samajo-272. kriyAmAM upayAgI thAya tevuM jJAna prazasyu che-ra73, anatI vakhata dravyacAritra AvyA pachI bhAvacAritra Ave-274, anatI vakhata dravyacAritra AvyuM te kevI rIte mAnavuM ?-- 275. Azcaya kAne kahevAya ?, lakSmInI traNa gati-276, jJAna meLavatA miniTa ane bhAvacAritra anaMtA bhavanI mahenate maLe-277. jJAnInI nizrAe ajJAnI paNa tenA sarakhuM phaLa meLave-278. bhavitavyatAne bharezAna rAkhatA have udyama karA-279. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 31 muM- vicAra sUtra AtmA kone kahevAya ?-280. samyakatva eTale e kAyanI zradhdhA-282. chakAyanA jIvo jANavA mATe nahi paNa bacAvavA mATe prarUpyA che-284. traNa saMjJAo-285. zAstrakAra vicAravALA kone kahe che ?-286. pravacana 32 muM - bIjA kara nyAye AtmAdikanuM anAdipaNuM - 288. zarIramAM sukha-duHkha anubhavanAra judI vyakti che-280. vakIlonA dhaMdhA-281. mukhatyAranAmuM rada karAvo-284. javAbadAra-jokhamadAra AtmA, karmapudgalane svabhAva-285. phaLa ApanAra Izvara ke pitAnAM karma-284. pravacana 33muM-sadgati meLavavI e potAnA prayatnane AdhIna che-ra87. kajIyAlAla zarIra-300. kUtarAnA bhramavALuM sukha-301. eka padArthamAM ISTaaniSTapaNe lAgaNIne AdhIna che-302. paropakArI vakIla, munImanI zAhakArI kayAM sudhI ?-303. dharmaratna ane ciMtAmaNiratnamAM adhika koNa?-305. dharmane ratnanI upamA kema ApI ?-306. prabhune siMha-hAthI-kamaLanI upamAo kega ApI ? upamAnA avaguNa grahaNa na karavA-307. pravacana 34muM -saMsAra-cakaDoLa-308. baLavAna sAthe maMtrI te gulAmI samajavI-310. pArakA pADozI sAthe prIti karanAra vahu je ajJAnI AtmA312. polIsa-dAdA sarakhuM zarIra-313. kiMmatI vastunI nakalo ghaNI hoya-315. pravacana 35muM-kAMTA cUravA karatAM mULamAMthI bAvaLIyA ukheDI bALI nAkho. niraMtara saLagatI saMsArI AtmAnI tejasa-sagaDI-317. puNyanI cerI karanAra saMpattio-318. nikAcita kahevAno haka kone ?-320. puNyathI maLanArI cIjanA paccakkhANa-321. gRhastha ke anyaliMge siddhi koNa meLave ?-322. saMpatti phasAvanAra, vipatti pApa nAza karanAra che-325. pravacana 3muM-3ra7. matyuno paMje kayAMya khAlI jato nathI, ApaNA prajAjanane mAranAra koNa?-328. sattAdhIzothI kamane hallo rokI zakAto nathI, TeTIyA pAse nyAya karAvyo-328. kAcA kuMbha je manuSyabhava-330. manuSya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marIne manuSya ja thAya te niyama nathI-331. be anaMtAnA prayatna maLeluM bArIka zarIra, mahAkamANInuM sthAne nirbhaya-332. sthAna manuSyabhaya-334. pravacana 37 muM -udhama mATe upadeza kema ?-337. pAtaLA kaSAya kone kahevAya ?-33. tAva ane krodhanI keTalIka samAnatA-340. savAre pAdazAha jenArane phAMsI-341. vagara nimitte nAga paNa karatA nathI-342. pitAnI phasAmaNa pite ja UbhI kare che-344. zeThanA lAbhanuM pariNAma-345. pravacana 38muM- pudgalanuM vyAghAta vagaranuM sUkSmapaNuM-348. jJAnapUrvaka hiMsA varjane te ahiMsA-348. sUkama ekendriya jIvo pApa na karavA chatAM kema pApathI baMdhAya che ?-350. pratijJA na kare te TIpAI jazo-35ra. sIdhA dUdha na pIzo te vAMkA mUtara pIze - 354. bAIo karatAM bevakUpha, paccakkhANa na le te pApI, toDe te mahApApI ", te kyAre bolAya ?-- 355. pravacana 39 muM-vArasadArone vAraso zAne Ape che ? -357. dAnAdijJAnAdi dharmo vinAzI ke avinAzI ?-358. siddho carittI ke acarittI-358. siddhone cAritraguNa kevA svarUpavALa hoya ?-360. saMvarahita karelo tapa lAbha kare-361. guNarUpa dharma avinAzI che-362. devAmAM rAjI kyAre ?-363. pravacana 40 muM-bIjA darzanavALA paNa ADakatarA nave to mAne che-366. AtmA samAna chatAM arihati ane guruo pUjya kema ? 368. guru ane devanI sevA kyAM sudhI karavAnI ? "kevalIne vaMdana kare" evA preraNAvacana e AzAtanA che-371. vajasvAmIne vairAgya kema thayo?-373. pravacana 41 muM-durjananA nukazAnanA Dare sajajanane upadeza baMdha karAte nathI-377. durjanane duHkha thAya te paNa dharma nirUpaNIya ja che- 378. vIjaLInA jhabakArAmAM motI parovI le-380. manuSyapaNAnI eka miniTanI kiMmata keTalI ? -381. dharmaratnanI kiMmata zAnA AdhAre karavI?-382. anartha haraNarUpa guNapradhAna ratna-383, anArya rAjA dharmaratna pA -384. pravacana 42 muM-385. jaina zAsana jugArI ane zAhukAra koNa? -386. prabhudezanA saphala kyAre gaNI ? -388. prathama dezanA TUMkAvI kema ? -388. sIdhI vAtane avaLI ghaTAvI ceDA karanArA, gaNadharanI gerahAjarImAM Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 nirupaNa nirarthaka jAya-390. tIrthaMkarA puNyanA pratiSThAta kema karatA nathI ? -391. kalikALamAM kalpavRkSa 393. pravacana 43 mu--396. araNikA putra AcAryanI pApabhIrutA-398. javAnuM ta5-399. kAya kAraNane javAve che-400, jayA che tyAM jJAna-darzana che-401. manuSyapaNA sudhI UMce AvyA te kAne AbhArI -402. gAMDA hAthIne haTAvavA mATe kUtarA upayegI-404. pravacana 44muM--405. siMha ane kUtarAnA svabhAva sAthe kaiAnI samAnatA ? -406. upadezane adhikAra kAne ?-408. vaDAne kema upadeza mATe mAlyA ? -409. dIkSA ApavAnI ke levAnI ?-410. avaLA akSara savaLA vAMcavA mATe gAThavyA hatA-412, madakaSAyanI pADelI Teva Ayubadha vakhate kAma lAgaze te mATe brAhmaNInuM draSTAMta-413. pravacana 45 muM -navakuMkarInI 2mata sarakhA dharma-415. mArA kuMDALAmAM rahI sadha karavAnI chUTa, 417. pAMca ane chanI paMcAta-418. meharAjAnI laDAI nuM sthAna-419. ISTane aniSTa, aniSTane ISTa gaNavA--A ja granthIbheda. -421.11 mA prANu anu anarthapaNuM kayAre saMbhaLAya ?-422. pravacana 46muM--ApaNI UMTa vidhA-424. jAtismaraNa samaye pApa- pariGgAra buddhi judI ja hAya-45. kumAranA 36 hajAranA vepAra-4ra6. zuddha upadezanI durlabhatA-427. puNya karatAM pApamAM 2hele eka guNa-429. bALaka lakheATIne raDe paNu lAkhane na gaNe-430. dharma ja ratna e buddhu kayAre Ave -431. pravacana 49 muM--433. e prakAranA rIpoTA, ArabhASThimAM joDeluM manuSyapaNuM gAMDAnA hAthamAM AvelI taravAra mAphaka potAnA aMgane chedanAra thAya che-435. cothA ArAmAM jAgatA saradAra zana pharatA hatA-436. pAMcamA ArAmAM prabhuvacana khAtara sarvasva samarpaNuM, pUrvakAlanA mahAjana ane jJAtinA baMdhAraNA-438. Aje vairAgyanI muzkelI-439. paraNanAranI javAbadArI, aI mattA muni-441. kaDhiyArAnI dIkSA ane tenI sthiratA-442. pravacana 48 muM--444. jIvananuM rakSaNa karavuM eTale zu ?-445. jIva marI jAya chatAM pApa kema na lAge ?-448. mahAvrata ane cAritramAM taphAvata- 449, kayA guNavALA dhama pAme ?, keTalAka guNAnuM spaSTIkaraNa-451. pravacana 49mu--454. tamArI mAlikI keTalI ?, jIvanu zekhacallIpaNu -456. sUtrakAra kayAMya 21 guNe kema jAvalA nathI ? 457, 18 doSanA abhAvathI ja sudeva mAnyA nathI-459, akSudratAnI maryAdA 461. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravacana 57 muM-anAdinI tejasa-sagaDI-463. dharma uttama che tene pUrA-464. upadezanA adhikArI koNa? 465. zAstro krodha karavAnI AjJA nahiM kare-67. vaimAnika sivAya bIje ArAdhaka jAya nahi-468. patthara ane vItarAgane samAna mAnanAra durjana-468. pravacana 51 muM-470. kaheNI-raheNInI samAnatA mAtra manuSyagatimAM ja heya-471. bhAvacAritra kyAre Ave ?-473. AcAra meLavavAnI muzkelI-474. karaNInuM saMpUrNa phaLa meLavyA pachI ja kathanI-475. adhika guNanI anumodanA ane ullAsa-477 karaNInI parAkASTAe mAtra manuSyagatimAM ja pahoMcAya, audayika-bhAvavALI manuSyagati kema vakhANI? -478. - pravacana para muM-nyAyAvika, vaizeSika, ane jaina-darzananA mokSanA kAraNo kayA -487, indranI Rddhine zI rIte tiraskArazo?-482. cha mahinA pahelAM avananA cihno jaNAya-483. dharmanuM upAdAna kAraNa kaI gatimAM?-484. jene ghera jevA vadhAmaNA tene ghera tevI pika-485. gaMbhIratA guNa vagara dAna, zIla, tapa, mUrtipUjA, gurubhakti Adi dharma kevI rIte gaNAya -486. - pravacana 53 muM-kama bhagavaTAne aMge zaMkA-488. karma be prakAre bhogavAya-487. kSaya-kSayopazama ane upazamabhAvanI daSTAnta dvArA samajaNa, audayika bhAvanuM manuSyapaNuM kema prazasyuM? 480. kaI dhAraNAthI tIrthakara nAma bAMdhyuM?-441. audayika traNa prakRtio prazasta kema gaNI? gAMDAnA hAthamAM AvelI talavAra sarakhI oyika manuSyaprakRti-482. zaktisaMpanna AtmA-487. AtmadaSTi vagaranAne pUrNaphala ApanAra dharmakriyA-ha4. bIjI gatimAM dharma pAmI zakAto nathI-485. zAstrakAroe vicAravALA kene gaNyA che?-486. pravacana 54 muM-upAdAna kAraNane badale samavAyakAraNa mAnavAmAM rahelA doSa-488. lUMTAya koNa?--500 manuSyapaNAne chellI Toca kema mAnI ?-501. zeSakarmo kayAM bhagavAya ane kSaya karAya ?-pa02. saMvara karavAnI tAkAta kaI gatimAM 1, saMte ucherela sApa paNa DaMkha mAre-pa03, saMvara vagara nirjarA azakya-504. sAgara-samAdhAna-507 thI 211. vyAjabhakSaNanA deSathI bace ane bacAvo-512. anukramaNikA samApta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra pakti azuddhi zuddhi patra pakti azuddhi ra 9 tame tamane hara 29 parIkSAnA 5 19 mAgavavALA mAgavAvALe 119 1 ra 2 teDale tADatA 134 13 Azraya, koNe Asava,krANu 145 *' Ta 10 11 23 28 31 34 ,, ,, 37 57 5 61 69 13 zrI AgamAhAraka pravacana zreNI vibhAga 1 lAnu zuddhipatraka 77 18 19 bhaganA 18 mud 5 puru Satri ra jana 16 bhApavAnuM 21 karyo, kaye 10 zreNI . 12 vidhAtA 19 30 bhavanA budha puruSa ritra 1para jaina ApavAnuM kA, karyAM ghaNI vidhAtA 33 30 1 tA paNa tA 27 rAya hAya cha samyagdaSTie 2 te che krodha . che te krADa 23 150 23 12 dw "1 25 24 samasaranI samavasaraNanI 270 28 bhavitavya cArI cerI cAra cArI 276 8 strIpaNe na 277 2 agala ajJAna 192 11 dhAre thA phe kA A te 20 pauline 16 -18 khajAno 25 terApaMthI di vicArA ja bhavitavyA 197 259 9 mAnamArA 263 20- 23 hisAbe 93 278 7 285 31 kAlikI 284 rasiyAya 300 10 paNAna 17 aDa zuddhi parIkSA vicAra bhavitavyatA pradhAne mATe phe ke, ahAne paudgalikane khAjAno . digaMbaranA mAnanArA hisAbe bhavitavyatA strIpaNe alaga ajJAnI dIrghakAlikI sivAya . paNAnAM ahiM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra paMkti azuddhi zuddhi patra paMkti azuddhi zuddhi 302 24 dhAe dhArAe 385 17 dharmasta dharmaratna 303 10 jaganamAM jagatamAM 303 14 tiryacane tiryacanuM zarIra 380 vItarAgane vItarAgano + 15 kabUla paNa kabUla, 381 27 tIrtha tIrtha karo 304 22 dAnatAnA dAnatanA , 28 pratihArya pratihAryo ,, ra8 kanAra karanAra 3ra 6 eka eka jaNa , 31 cAMDAlamAM caMDALamAM , 8 ghaDe ghaDo 307 25 ratna jema ratanI jema 413 8 pAtALa pAtaLA 311 25 IcchA na hoya IcchA hoya , 10 pAtALA , 28 zatrune zatrune 4ra0 3 sAgarepa sAgaropama 312 9 paDozI paDozIne 44ra 1 bhaNavA bhaNelA 315 18 doDI harIphAIthI doDI 447 3 hiMsamAMthI hiMsAmAMthI 316 24 ubho rahe ubhA rahe 454 5 joDAya joDAya 318 8 jhuMpaDAmAM jhuMpaDImAM 455 18 jaNAvavanuM jaNAvavAnuM 332 1 eDacaNa aDacaNa 45 23 jUnIne navIne 343 4 jamAI jame 473 14 jinezvaranI jinezvaranI 345 17 DahADA dahADA 474 12- 13 vitarAga te te vItarAga 347 21 pAtAlA pAtaLA 475 17 zeTha 355 8 maukaDAne mAMkaDAne , 18 rtikara tirthaMkara 372 19 nIkavAnA nIkaLavAnA 476 27 jJA 480 5 lApazaki kSApazarmika gAMTha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya upara motIzA zeThanI Traka, muMbaI bhAyakhalAmAM meTA udyAna sahita jinamandira ane agAzI mAM tIthanI " sthApanA karanAra muMbaI zrI jainasaMghane aneka dhama sthAnake samarpaNa karanAra zAha sodAgara suzrAdbhavaya, zeTha . me to zA A mI caM da Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamoCAraka pravacana zreNI pravacana 13 sa. 1990 aSADa suda 6 khIjI mahesANA dharmo maMgalamutkRSTaM dharmaH dharmaH saMsArakAMtArollaMghane svargApavargadaH / mArgadezakaH // 1 // siddhonuM eka samayanuM sukha keTala' ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna kalikAla sarvaza hemacaMdra sUrIzvarajI mahArAja bhavya prANIonA upagAra mATe 'triSaSThI zalAkA puruSa caritra' nAmane graMtha racatAM thakAM prathama te racavAno hetu batAve che ke mAtmanAM muLIrtana 6 ni:zreyaNAspada eTale ke mahAtmAonAM guNAnuM kIrtana e kalyANa ane mekSanuM sthAna prApta karAvanAra che. ane teTalA ja mATe huM A caritra karuM chuM. A uparokata vAkayamAM hi zabda nizcayavAcI hovAthI mahApurUSonuM kIrtana ja mokSanuM dhAma che. ema kahI prakaraNanI apekSAe caritranI uttamatA batAvI che. tathA uttama kzana karavAlAyaka paNa teja che. tema batAvavAmAM AvyuM che. dravyAnuyoga caraNakaraNAnuyoga ane gaNitAnuyoga e paNa tAja phAyado kare ke tenA nirUpaNa karanArA upara bharosA hoya to. AthI e paNa sUcana karyuM ke A jIve anaMtIvAra dravyAnuyoga caraNa karaNAnuyoganuM nirUpaNa karyuM, yAvata caraNakaraNa AdaryA paNa badhuM chAra upara lIMpaNa sarakhuM thayuM. kAraNa eTaluM ja ke tenA nirUpaNa karanAra tIrthaMkara deva tathA temanAthI tripadIpAmI te te sUtrane racanAra gaNadhara bhagavaMta upara vizvAsa, bhakita tathA bahumAna AvyA nahi. emanA kathana anusAra cAritra levAnuM, kaSAyo damavAnuM, ane mahAvrata pAlana karavAnuM je banyuM te temanA upara bharosA hato toja banyuM. paNa e bharosA chatAM vAstavika bharosA thayA nahotA. ane tethI ja pote jaNAvyuM ke, sarvakAlanA sarvArthasiddha nAme anuttara vimAnavAsI devatAonA sukhA ekaThA karIe, tene anaMtI vakhata varga karIe. tyAre kaho ke e sukha keTaluM vadhyuM? paNa ahiM te te sukhane siddhamahArAjanA eka samayanA sukha jeTaluM paNa nathI e batAvavAmAM AvyuM che. jo A tIrtha karadeva tathA gaNadhara bhagavAnanI prarUpaNA magajamAM utarI hoya to devalokanI IcchA rahe nahi. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pravacana 1luM sa'sAranA sarva sthAnake azAzvatA che. nAnA bAlakane kallI tathA baraphI be vAnAM eka sAthe ApIe to temAM kaI vastu tarapha tenuM mana AkarSAze? kaho ke kallI tarapha nahi, kAraNa ke te baMne vastu temanA dhyAnamAM barAbara beThI nathI. tevIja rIte dharmathI devalAka tathA mAA e baMne vAnA maLatA hatA chatAM A jIve meAAnI darakAra karI nathI kAraNa ke vAstavika jJAnanA abhAve kharI vastu meAkSanI IcchA tajIne devalAkanA sukhanI IcchA A jIve ajJAnInI peThe karI che. baccAMne koI kallI kImatI kahe to paNa baccAMne te magajamAM na utare. tene kallI Apo ne baraphI kheMcI lo to baccuM raDavA mAMDaze. tevI ja rIte chekarA pAse AvelA bArAM tamAre phUMkAvavA muzkela paDe. tame ahIM je jIvAne kevaLa paudgalika rAga thayo che tevA jIvAne anaMtA sukhane devAvALI, sarvakAla AtmAnA guNane avyAbAdha rAkhanArI meAA jevI uttama cIja rucatI nathI. baraphI, bAra vigere cIja khAdhI ne ukaraDe javAnI evI cIja che. tevI ja rIte A saMsAramAM paNa cAhe te sthAna maLe paNa te aMte azAzvata che. arthAta anitya che. kahayuM che ke'sarvAnuM TALafkhasArayALi' dunyavI sarva sthAnA azAzvatA yAne anitya che. kadAca sarvArtha siddha nAme anuttara vimAnavAsI je devo tetrIsa sAgaropama sudhInI sthitivAlA che ne teTalA kALa jyAM sukha ja bhogavavAnuM che, tenuM sthAna laIe to te paNa anitya che. kAraNa ke tyAMthI manuSya bhavamAM AvyA sivAya zAzvatA sukhanuM dhAma mokSa prApta thaI zakatuM nathI. cauda rAjalokamAM evuM eka paNa sthAna nathI jayAM jIvane zAzvatuM sukha ja rahyA kare. arthAta nitya rahevAvALuM hoya. ethI saravALe zUnya jevAM caudarAja lAkanAM sthAna che. saMsAranA bhogavelA sukhA dareka vakhate navA lAge. OU saravALe ekaDo rahe tevuM sthAna saMsAramAM eka paNa na maLe. zUnyatAvALA sthAna jANyA. anubhavyA chatAM paNa jagatamAM enA e sukha navA lAge. jevAM ke viSayo A jIve anaMtI vakhata anubhavyA. devalAkane manuSyanA sukhA anaMtI vakhata anubhavyA chatAM atyAre navA lAge che. vaLI vicAro ke A jIve jIMdagIthI Adina sudhI keTalI vakhata khAdhuM che? kaho ke hajAra vakhata. hajAro vakhata khAdhA chatAM eka divasa upavAsa karo tyAre pAraNe kevuM lAge che? jANe jIMdagImAM khAdhuM ja nathI. A jIvane svabhAva ja vicitra che ke anaMtI vakhata anubhave to paNa navuMne navuM ja lAge. ahiM A jIvane eka ne eka cIja vAraMvAra Ave to navAI jevI lAge che. te pramANe zAsrakAranuM kathana jo barAbara vicAre ke saMsAranA sukhavALI cIja anaMtI vakhata maLI ne gaI to paNa paudgalika sukhamAM haju A jIva rAcyA mAcyo rahe che. jagatamAM eka vakhata saMbaMdha kare vikhUTo paDe. pachI bIjI, trIjI vakhata saMbaMdha karatAM vicAra kare. jayAre eka be vakhata chUTo paDe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ddhAraka pravacana zreNI tethI citta AvuM thAya te anaMtI vakhata A jIva tALI daI chUTo paDayo che ema anaMtIvAra bheLa thayo ne chUTo paDyo ne corAzI lAkha yonimAM bhramaNa jevI ja hAlata rahI chatAM A jIva cetatuM nathI, kaho ke kALajuM ja ThekANe nathI. kALajuM zIyALIyuM khAI gayuM che. kALaju hatuM ja kayAre ? evuM banyuM che ke eka ziyALa che. eTalAmAM vAgha tyAM AvI caDayo, ne khAuM khA karavA lAgyo. zIyALe dekhyuM ke vAgha khAI jaze. tethI ziyALe kahayuM ke-ATaluM nAnuM chauM, mane khAIza to kAMI tAruM peTa nahi bharAya, e karatAM tene bIjuM bhakSya lAvI dauM- ema kahI ziyALa to nikaLI gayuM. AgaLa jatAM gadheDuM carI rahayuM che. durbaLa zarIravALo che tethI te kahevA lAgyo ke : "huM to dubaLo che. hA mArA bIjA mAmA ne to khabara paDe - ema kahI gadheDo bhAgI gayo. pachI vAgha bArobAra taDAko karyo. tyAM gadheDAnA mAmA jevA bIjA prANIne joyuM. teNe kahayuM ke cUpa rahejo. bolaze nahi. te pAcho gadheDA pAse gayo. gadheDA kahayuM : kema dekhuM? kevo joradAra te hato? tema tamAre thavuM joIe. te vAtathI vAghane khoTuM lAgyuM ne taDAko karyo hato tema na karyo. ziyALe kahayuM ke tamane maLavA hAtha lAMbo karyo. te tame bhAgI kema AvyA? rIMche vAghane mArI nAkhyo. ApaNane vacamAM kAMI maLavuM joIe, vizvAsaghAta karI mAryo che mATe ApaNe pApI chIe. mATe cAlo ApaNe snAna karI pavitra thaIe. zIyALa najIkamAM khAbocIyAmAM gayo. pele nadIe dUra gayo. ne zIyALa kALajAM khAI gayo. zIyALane kahe, kALAM? zIyALa kahe hatuM ja kyAre? jo kALajAM have to tamAro memAna thate kharo? A vyavahArika dRSTAMta uparathI e samajavAnuM ke A jIvane anaMta vAra saMsArika ddhi maLIne gaI, dhakko mArIne cAlI gaI. pAchA tene ja vaLagIe kharA ke? kharekhara vicArIe te ApaNe kALajA vagaranA chIe. eka be vakhata koI bharoso daI jAya pachI tene dekhIe te zuM karIe? kaho ke tene bharoso na rAkhIe. tema anaMtA janma saMsArika sukhanA bharose gayA. viSaye jherI baraphI samAna che. tIrthakaroe tathA gaNadhara bhagavatee spaSTa jaNAvyuM che ke A jherI baraphI to kutarAnA kAmanI. jema kutaro mIThI baraphI khAI jAya ne pachI TAMTiyA ghase, tema A viSayo paNa jherI baraphI samAna che. khAtAM prathama te mIThA lAge paNa pachI TAMTiyA ghasIne maravAnuM. sAMsArika sukhanI AvI sthitine tIrthakarAdikoe jaNAvI, chatAM te A jIvane lakSyamAM AvyuM nahi. tenuM kAraNa eka ja ke haju tirthaMkara mahArAja upara bharoso thayo nathI. baccAnI marajI baraphI levAnI heya paNa mAtA upara bharoso heya. mAtA tarapha DhaLela Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 1luM hoya te laI zake. mAtA baraphI levAnI nA pADe te baDuM paNa mAtAnA bharose baraphI choDI zake che. Ama che chatAM A jIva tIrthakara mahArAjanA bharose viSayo choDI zakato nathI. je tIrthakara mahArAja upara bharoso hoya te viSayo choDI de. chokaruM enuM pIrAla samajatuM nathI paNa mAnA bharose vagara samajaNe paNa baraphI choDI kallI pakaDI le che. tevI ja rIte ApaNe tIrthakara bhagavAnanA tathA gaNadhara mahArAjanA bharose viSayone choDI daIe te paNa lAbha ja che. ApaNane haju tIrthakarAdika upara joIe tevo bharoso beTho nathI. kema bharoso nathI beTho? tenA uttaramAM samajavAnuM ke ApaNe emanA guNane, emanI pavitratAne, ane emanAM paropakAripaNAne aMge dhyAna pUruM dIdhuM nathI, emanA kahevAnI khAtara paNa viSaya choDI mokSa tarapha prayANa karyuM hota to saMsAra bhramaNA maTI jate e cekasa vAta che. mokSanI IcchA kayAre thAya ? vaLI eka vAta e paNa yAda rAkhavA jevI che ke "manathI motInA ceka puryA kaMI vaLe nahi." paNa jaina zAsana evuM prabhAvika che ke tame manathI coka pUro teTaluM manathI sAkSAta Ape. tame manamAM cito. A vAta dhyAnamAM lezo tyAre je zAstrakAre jaNAvyuM ke ezane vicAra kone hoya? tenA uttaramAM samajavAnuM ke mokSe javAvALAne ja hoya, basa mA javAno vicAra karo eTaluM ja kAma. amane mokSa maLe eTalo vicAra kare eTale jainazAsana mokSa ApavA baMdhAyuM che. A vAta sIdhA zabdomAM kahI che paNa mAnavuM zI rIte? kAraNa ke manamAM metInA ceka puravAmAM kAcuM koNa rAkhe? paNa mahAnubhAva! manamAM khetInA ceka pUre keNa? motI samaje to ceka pUre. metInI kiMmata na samaje te metInA ceka pUre kharo? mATe metIne jANe mAne ane khetIne mAge tene ja matInI kalpanA che. je jANe nahi, jANyA chatAM mAne nahi, mAne chatAM mAMge nahi, tevAne metInI kalpanA Ave kharI? tema meNA mAge koNa? te ke mekA jANe, e che ema mAne, e vadhu zreSTha che, mATe mane maLavA joIe tema dhAre, teja mokSane maLI zake che. te sivAya je jIva mokSane jANatA nathI, mAna paNa nathI, te svapnamAM paNa zA mAge kharo? mekSa jANe, mAne ane e ISTa gaNe teja mekSa maLo ema mAne. A vAtane jyAre lakSamAM lezo tyAre ja zAstrakAroe kahayuM che tema "chellA pudgala parAvarta sivAya meLavavAne vicAra thAya nahi" e vAta samajI zakAze. sAthasfja janma kutrivatta vi 'e kathanathI samajAze, mokSa meLavavAne udyama, tyAga, tapasyA karavI e to dUra rAkho paNa, mane mokSa maLe e Azaya paNa eka pudagala parAvathI vadhAre saMsAra hoya te thAya nahi. arthAta mokSa meLavavAnI jene IcchA thaI tene eka pula parAvartathI vadhAre saMsAra heya nahiM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI prazna- sarvadarzanavALAne mokSanI IcchA thAya che? uttara:- me meLavavAnI IcchAthI guMsAI, saMnyAsI vigere paNa amane ema maLo ema IcchA karI teo paNa mokSanA bhAgIdAra thAya temAM aDacaNa zI che? A tamAruM kahevuM ThIka che. paNa mULa vAtamAM jarA Avo. mane vicAra Avo, mekSanI IcchA thavI, te eka pula parAvartathI vadhAre saMsAra na hoya teja bane. A te (jainadarzana pAse) mA mAgyo eTale tene meLavI ApavAne baMdhAya che. jema huMDI, 2-3-4 mAsanI mudatanI hoya che te te mudata purI thaye pAke che, tema manathI khetInA ceka puranArane mudata te vadhAre rahevAnI. ne te mudata pUrI thaye bekArUpI nANuM prApta thavAnuM. te mudata keTalI? te ke eka pudgala parAvartanI mudata bhavyapaNuM jANavAnuM lakSaNa A uparathI zAstrakAranuM kathana uMDA utarIne vicAravA jevuM che ke mAnI zaMkA kare tene mAre kema Apo. jaina zAsananI sthiti vicAro. bArIka dRSTithI jyAre vicAraze tyAre ja tamane te mAluma paDaze. anyathA nahi. zAstrakAra kahe che ke: rAmacI mA-svastha rAmAvata arthAta je jIva abhavya hoya che te jIvane huM bhavya chuM ke abhavya chuM e zaMkA paNa nathI thatI. tethI ja zAstramAM kahayuM ke huM bhavya chuM ke Abhavya chuM evI zaMkA thAya te bhavya che. bhavya abhavyanI A vAta vicAravAthI mAnI zaMkA thAya te paNa mekSa mAgavavALo che e bArIkIthI samajavAnuM che, te jaina zAsana mekSa ApavA baMdhAeluM che. zrI siddhAcalajI tIrthane mahimA prazna- siddhAcalane dekhe te bhavya hoya? uttara:- jene siddhAcala tIrthanA mahimA pratye bahumAna che tene te khaTakato nathI. mahAvideha kSetramAM haMmezAM tIrthakara hoya te kema khaTakatuM nathI? te kaho ke zAstrakAre je kahayuM te ApaNe kahayuM che. kSetranA mahimAe bhadrapaNuM male temAM vadhAre zuM? je siddhAcalatIrtha kevaLa jJAna pAmelA bhAva tIrthakarathI vadhAre mahimAvALuM che ema RSabhadevajI bhagavAna pote bhAvatIrthakara kevaLIpaNAmAM pharamAve che ke "A kotra adhika che." banyuM evuM ke bhagavAna rakSabhadevajI siddhAcalajI upara samavasaryA. teo vihAra kare che eTale puMDarika svAmI paNa vihAra karavA lAgyA tyAre kSabhadevajI bhagavAna kahe che ke he puMDarika! tuM vihAranAkara. ahIM A kSetranA prabhAve parivAravALA evA tamane kevaLa zAna thaze. jayAre Sabhadeva bhagavAna pote ema kahe che ke A jagyAe kSetranA prabhAve tane ane tArA parivArane kevaLa zAna thaze tyAM kSetrane mahimA mAnatA AMcako lAge? siddhAcala upara Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 1luM kSetrane mahimA che. mUrtine teTalo mahimA nathI. aDhIdvIpamAM eka eka kAMkare anaMtA siddho thayA che, te siddhAcalamAM zuM vadhAre sidhyA che? paNa je apekSAe akIkIpamAM kAMkare kAMkare anaMtA sidhyA te karatAM paNa ahIM anaMtaguNA siddhi pAmyA che. vIzatIrthakaro sameta zikharajI upara mokSe gayA. aSTApada parvata upara eka tIrthakara moko gayA. paNa siddhAcala upara kaI tIrthakara bhujAbale te mokSe gayA nathI te pachI tIrthakaro me gayA e sthAna sarvottama mAnavuM ke, tIrtha karo mokSe nathI gayA e sthAna sarvottama mAnavuM? bIjA tIrtho upara tIrthakaro mekSe gayA te bhUjabaLathI kSe gayA. paNa siddhAcala upara je mokSe gayA te kSetrabaLe mokSe gayA. bhUjabaLe gayA te sthAna tIrtha tarike AdaravAlAyaka che paNa ApaNA AtmAne kSetra baLavALuM sthAna vadhAre laMbana bhUta che. kSabhadevajI bhagavAnapuMDarika svAmIne potAnI pAsethI chUTA pADI, siddhAcalajImAM roke che. kAraNa kSetra mahAprabhAvavALuM che ne tyAM temanuM kalyANa bhagavAne dekheluM che, tethI te pachI AvA prabhAvavALuM siddhAcala jevuM tIrtha dekhe te bhavya kahevAya temAM khATuM zuM che? mokSa maLe evI IcchAvAlAne jyAre eka pudagala paravartamAM mokSa Ape. te vAta te ThIka paNa "mokSa maLaze ke nahi?' evI zaMkA thAya tene paNa mokSa ApavA jaina zAsana baMdhAyuM che. prazna- zaMkA thAya teTalA mAtramAM mekSa ApavA kema baMdhAyA? uttara- abhavyajIvane huM bhavya chuM ke abhaya che evI zaMkA paNa na thAya. mATe zaMkA thAya te bhavya. vahelo moDo te mokSane adhikArI che. tethI tene mikSa koIka sthiti paphavakALe paNa malaze tema jANavuM. tamane kadAca evI zaMkA thaze ke- mAnI zaMkA, e zuM mokSanuM jANapaNuM ane mokSanI mAnyatA thavAvALI cIja che? tenA uttaramAM zAstrakAra kahe che ke hA, zaMkA thavI te paNa te vastune ApavAvALI cIja che. dRSTAMta tarIke sApa che ke? AvI zaMkA kone thAya? sApa e vastu jagatamAM che ema jANatAmAnatA ho te sApa che ke nahi? evI zaMkA ud bhave. nAnA bALakane sApanI zaMkA thAya? kaho ke nahi, kemake tene te vastunuM jANapaNuM nathI. mATe je manuSya je padArtha jANepachI mAne, pachI ISTa aniSTa bemAMthI eka koTimAM nAkhe, sApanI zaMkA thAya tyAre meTA mANasane parasevo chUTe che. tevI rIte je vastune jANe, mAne ane ISTa gaNe te tenI zaMkAmAM kALajuM phalI jAya. bIjAM dRSTAMta e che ke jaMgala gayA ho, pahADa hoya, temAMthI hIrA mANeka nIkaLatA hoya, temAM vaLI cAMdanI rAta hoya ne lAla akIka patthara upara caMdranuM ajavALuM paDatuM hoya, cakamaka thAya te vakhata mANeka levA mATe phalI jAya tyAM mANeka maLavAne aMge zaMkA thAya che, tethI ISTa vastu jANI hoya te tene aMge zaMkA thatA AnaMdathI phalI javAya. tevI rIte ahIM paNa bhavyapaNuM ne abhavyapaNuM e be Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI vatuM pANI hoya tene ja huM bhavya chuM ke bhavya evI zaMkA thAya. paNa jANyA chatAM mAnavuM nahIM. jema mRgatRSNAnuM pANI pAyuM paNa mAnyuM nathI, te tenI zaMkAne avakAza nathI. mATe zaMkA kayAre thAya ke prathama jANe, pachI mAne; mAnyA pachI ISTa aniSTa gaNAya. tema mA jAya tyAre bhavyAbhavyapaNuM jANyuM, tyAra pachI ja tenI mAnyatA thaI ne te vakhate abhavyapaNAne aniSTa gayuM ne bhavyapaNAne ISTa gayuM. ane tethI ja zaMkA thaI ke huM abhavya te nahi uM? jyAre evI zaMkA thAya tyAre zAstrakAra tene jarUra bhavya kahe che. manathI khetInA ceka pUre tene metI devA paNa motInI zaMkA kare tene paNa khetI devA. e te mokSane mahimA vadhAre eTaluM ja ke bIjAM kAMI? zaMkAmAtrathI maLI jAya te pachI bIje joIe zuM? paNa "ve dIna kaba ke mIyA ke parame jutIyAM' te kahevata pramANe vicAro ke vIza kalAka viSayomAM lIna hoya tyAM e tarapha dhyAna jAya kayAre? teve TAIme mane vicAra ne ISTa meLavavAnI IcchA arthAta tenI zaMkA paNa thAya kayAMthI? A jIva saMsAramAM kAMIka vadhyo hoya to anukrame amuka amuka meLavavAnI IcchA thAya che. prathama sAMsArika sukhanI IcchA. pachI te meLavavAnI IcchA. trIjI vaLI AbarU mATe. khAvApIvA mATe vaLI pUjA kare te AvatA bhave devaloka maLe te mATe. vaLI rAjA mahArAjA thavA mATe dharmakaraNI karanAro hoya tene tenI IcchA thAya? name arihaMtANuM pada kayAre bolI zake? A jIva bhagavAnanA killA pAse Avyo che ema jANe. nahitara vItarAga kathita dharmakaraNI pAme nahi, cAhe bhavya mithyAdRSTi devalokanI IcchAe athavA rAjA mahArAjA thavAnI IcchAe dravyathI dharmakaraNI kare tene mehanIyanI 70 koDAkoDImAMthI 60 koDAkoDI khapI gayelI hoya. mehanIyanI sIttera koDAkoDImAMthI 69 koDAgaDI gaelI na hoya tyAM sudhI dharmanA killA pAse jIva na heya. abhavya devalokanI IcchAe cAritra le che. te ogA tera kokAkoDi khapAvyA vagara "name arihaMtANaM' pada paNa bolatuM nathI. jo ke te bhavyane memanI IcchA nathI paNa devalokanI IcchAnA kAraNe paNa ogaNotera koDAkoDi karmasthiti teDayA vagara "name arihaMtANa" bolanAro thatuM nathI. arthAta teTalI sthiti khapAve tyAre ja devaka paNa maLe che. kadAca tame ema kaheze ke bhavyane bhAvanA te che nahi, mAtra kriyA ja che. te tenA uttaramAM samajo ke eka jAnavara jema gAya zukanamAM Ave che. te gAyane zukana devAnI bhAvanA kyAM che? tevI ja rIte bIlADIne apazukana karavAnI IcchA hatI nathI. temAM gAya sAme Ave tyAre ullAsa thAya che. te gAyanuM savAbhAvika rItie gamana vakhate AvavuM. te ekane cAMllo meLavI de che. ekane hetane zabda kare che. te ahIM bhagavAna tIrthakaranA zaraNe AtmakalyANanI IcchAe agara Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 1 luM pauda galika buddhie Ave. je koI Ave che te ogaNotera koDAkoDi mehanIya karmanI sthiti teDalo ja Ave che. abhavya jIvo graMthI sudhI anaMtI vakhata AvI jAya. je koI jinezvara mahArAjanA zAstramAM kahelI navakArathI mAMDI utkRSTa cAritranI kriyA karanAra hoya te mehanIyanI ogaNotera koDAkoDi khapAvanAra che. teTalI sthitine khapAvIne Avyo che. AgaLa ghaTADo vadhAro te sthitimAM thAya paNa te vakhate teTalI sthiti khapAvIne AvyA che. anya IcchAe ke mAnI IcchAe jIva lukama thAya te A dharmanI prAptithI ja bane A uparathI e vAta daDha samajo ke prathama jInezvara tathA gaNadhara bhagavaMtanA vacana upara bharoso Avyo hoya, mokSa meLavavA mATe te jIvI talapApaDa thaI gayo hoya. anaMtI vakhata mA sAMbhalyo che. jAyo che, nirUpaNa karyuM che chatAM hajA A jIvane tene rasa Avyo nathI. dudhapAkanA kaDAImAM kaDache seMkaDo vakhata phare chatAM tene rasa kaDachAne Avato nathI. kaDacho te mAtra pIrasanAra, te te paIbhAra paNa svAda lenAro nahi. bIjA khAnAra hajAro saMtoSa pAme. paNa kaDachAne ratIbhAra svAda nahi. tema A jIva kaDachAnI jema kAyAmAMthI badhAne pIrase. pote svAda na le. anaMtIvakhata A jIva kaDachA jevo rahyo. paNa haju ApaNe kaDachAmAMthI nIkalyA chIe ke nahi te dhyAnamAM lyo. dharmanI sAnukULa sAmagrImAM dharma nahIM karo, pachI pratikULatAmAM te zAnA ja karo ? jIva-ajIva, punya, pApa, AAva saMvara tene koNa nathI jANatuM? ghaNe bhAge badhA jANe che. te chatAM vakhANamAMthI uTho ne prabhAvanAmAM patAsuM maLe te memAM mUko. tene je prabhAva gara camatkAra dekho tevo camatkAra ahIM thAya che? patAsuM khAtI vakhata rasanAne A viSaya che. saMsAramAM DUbADI nAMkhanAra che. phuriya kSaya davaya iMdriya kaSAya adyata seMkaDo vakhata bolyA paNa viSaya bhogavatI vakhate tenA AzravanA jJAna saMbaMdhI A jIvane levAdevA nathI. tame vicAra karo ke eka dahADo paNa A jIvane Azrava saMvarane bhAsa thayo? zavane aMge aniSTatAnA vicAro ane saMvarane aMge ISTatAnA vicAro na Ave tyAM sudhI navatatvanI gAthAo bolI jAva temAM kAMI vaLe nahi. te te kaDacho phare tenI peThe nakAmuM che. ratIbharane svAda levA nathI. nahitara iMdriyanA viSayo tathA mithyAtva ne avirati vakhate A jIvathI jhabakAtuM nathI ane bolAya che te te mAtra kaDachA phare che tenI jemaja nakAmuM mAne. vartamAnakALamAM jIva A kaDachAnI peThe pharI rahyo che, te pachI bhUtakALamAM kaDachA peThe pharyo hoya temAM to navAI ja zI? atyAre sAnukULa sAmagrImAM A dazA te sAmagrI vagaranA bhAvamAM zI dazA haze? ApaNe jhaverInA ghara khAlI beThA temAM kuMke ramAya che. jhaverInuM ghara jhAlanAra kuMke rame te zAstrokta je tathA prakArane tIrthakara gaNadhara upara rasa coMTa joIe te rasa haju vaLagyo nathI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmeDhAkaka pravacana zreNI sAdhuo pAse dharma sivAya bIjI vAta na hoya mahApura, kaI sthitivAlA che te khyAlamAM che. mahApuruSanuM vartana dhyAnamAM lo. te temanA dravyAnuyoga gaNitAnuyogane caraNa--karaNAnuyoga tamane phAyado karaze. have kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya mahArAja teTalA mATe ja kahe che ke A dhannA sArthavAhanuM caritra uparanA batAvela kAraNone laIne ja huM kahuM chuM. te dhannA sArthavAha mAphI mAgavA AcArya pAse gayA che. jema taLAvanI pAse Avelo ThaMDA pavanane pAme. cAhe nAhavA dhovA ke hagavA mutaravA taLAva pAse Avyo hoya to paNa te ThaMDo pavana pAme. tema ahIM mahAbhAgyazALI evo te jIva dharmaghoSasUri pAse Avyo hoya, bhale pachI te mAphI mAgavA Avyo hoya te tenI paNa darakAra nathI. sAcA vepArIne tyAM khoTo rUpiyo hoya te tyAM ja dATI de. khoTo rUpiyo kothaLImAM ghA na pAlave. tema sAdhu mahAtmAne tyAM dharmarahita cIja na pAlave. zA hukArane tyAM vagara kAme kheTo rUpiyo na pAlave. khIla mArI kANo karI devo paDe. evI rIte sAdhu mahAtmAne A mANasa mArI bhakitavALe che ke rUcivALe che ke AdaravALe che tene vicAra karyo na pAlave. mAtra ahIM to dharmanA sAcA rUpiyA sivAya bIjo upadeza devAne nathI. laMDanabeMka menejara bIjI beMkanI vAta na kare tema A dharma bhavAMtaranI beMka che. te bhavAMtaranI beMkamAM je nANuM mUko te joIe tyAre male. te dharmanI aMdara karelI pravRtti joIe tyAM phaLadevAvALI thAya. beMkamAM tamAruM khAtuM na hoya te paradezamAM to je beMkamAM nANuM mUkyuM hoya teja beMkamAMthI maLe. AvuM koTidhvajanI benkamAM na hoya. tyAMthI te bIjA bhavamAM kAMI na maLe. ahIMnA A bhavAnA meTripati te parabhavanA koDiyApati. A to jeo meLavavAnI buddhie. dharma karatAM hoya tene mATe. keDane chokaro jato karavo ne peTanA chokarAnI AzA rAkhavI, A bhavanI AzA choDavI ne AvatA bhavanI AzA rAkhavI tevuM karo cho. are! tame vicAro ke vyAje rUpiyA Ape che te kaI sthitie? keDane jAya ne peTanI AzAe ke ke nahi? rokaDA ApI udhAra lakhe te keDanA ApI peTanI AzA rAkhIe chIe temaja ke nahi? "kamAvAnI AzAe rokaDa mUDI kharacI mAla levAya che, nahitara enA vinA nibhAva nathI" ahIM sthiti zI che? te vicAze. kAjaLamAMthI kohinUra maLavAne, te chatAM kohinUra na meLavIe nirbhAgI. kAjaLa ane kolasAnA badalAmAM kehinUra eka rAjyamAM khUba dhULa che. have zuM karavuM? je musAphara jaya tene pharajIyAta maNa madhULa laI javAnI pharaja pADavI. AgaLadariyAne kAMTho. cIkaNA kAdavanI jamInavALAe dekhyuM ke tyAM mANasa besADayo che ke ahIM je dhULa nAkhe tene zaheramAM senAnI ciThThI lakhI ApavI. jeTalI dhULa nAkhe teTaluM sonuM maLe, kalamanI jagyAvALAe senAnI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pravacana 1 luM ciThThI ApavAnI kahI. ahI senAnI kiMmata Ape che te AgaLa vadhAre kaMIka maLaze. keTalAke "Avato lAbha lIdho, kheDUta Tekare ne khADe paNa khetI kare. ocho varasAda hoya te khADe pAke ane varasAda vadhAre Ave te khADe khetI kohAI jAya, te TekarA para khetI kare. keTalAke ardhI dhULa vecI. jyAM AgaLa dariyAne kAMThe gayA te ahIM mANasane bhAra parANe vecAya te che. dhULa pheMkI do. te pANImAM pheMkI devI paDI. senAnI ciThThI hatI te tene apI. adhI kiMmata maLI. have jene AkhI dariyAmAM pheMkI devI paDI tenI zI vale? purI ciThThI male tene AnaMda che? A bhavamAM karmarAjAe A zarIrarUpI mATI vaLagADI che. dareka mATI laI AvavAnuM che. dharamarAjAnI kalamanI dukAna che. tyAM senAnI ciThThI laI lIdhI. keTalAka vANIA aradhuM dharama karo aradhuM karama karo. keTalako dharama eTale dhatIMga mAnI AkhI thelI dariyAmAM pheMkI, have parabhavane pAra pahoMcyA. vicAra karIe te dharma je che te kAjaLa sATe, kolasA sATe kohinUra che. levAvALAnuM nasIba joIe. ahIM ja dharmane choDI jema azikSita manuSya sApane dekhe tyAMthI nAse, gArUDI vidyAvALA sApane gaLe vIMTe te paNa bhaya nahi. tema ahIM je mamatA pUrvakanI maLelI riddhi, kuTuMba, mAlamattA e azikSitane sApa paNa nirmamatvabhAve maLelI zraddha te madArIne sApa, tethI cakravartI thAya ne ta bhava meko jAya. phasAmaNa ochI na hatI. paNa madArIne gaLe eTale sApa ukheDatAM vAra nahIM. tema je tyAga buddhithI karela dharma ene aMge je riddhisiddhi maLe te madArInA sApa jevI. tethI sAkaranI mAkhamIThAza le ane bhaya vakhate uDI jatAM vAra nahIM. AvA dharmanuM svarUpa bALaka madhyaya ne budha puraSone jANavA yogya kevI rIte thAya te age vartamAna Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 2 ju saM. 1990 asADa suda 9 zAsakAra mahArAjA kalikAla sarvaza bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya sUrijI dharmopadeza karatAM thakA Agala jaNAvI gayA ke-mahApuruSonA guNanuM kIrtana te kalyANa ane mokSanuM dhAma che. teTalA ja kAraNasara huM paNa triSaSTIzalAkA puruSacatri karuM chuM. te caritramAM yAvata dhanA sArthavAha dharmaghoSasUripAse gayA che. dharmaghoSasUrine kahe che ke mAre dAna devAne samaya Avyo che. dAna denAra grAhakanI sthitine vicAra kare che. tevI ja rIte dharmazeSa sUri dhanAsArthavAhanI sthitine vicAra kare che. dAna denArA dAna lenArane pallo-pAtra kema che tene vinAra kare che. denAre dIdhuM, lenAre lIdhuM paNa pallo jANe ja che. jema kANA pallAmAM levAvALo leto hoya tyAre dAtAre dravyanA saMkocane aMge nahIM paNa dravyanA nAza aMge vicAra karavAnI jarUra che. dAtAre detA thatA yAcakanI sthiti ane pAtra tapAsavuM joIe. jo na tapAse te dAtAranuM dIdheluM dAna vyartha thaI jAya. tema ahIM dharmaghoSasUrijI vicAre che ke devAnuM zuM? ane kone devuM? te lAyaka che ke nahi? ane dauM chuM te vastu barobara raheze ke nahi? jhaverIne tyAM 5-50-500-1800-50,000 nuM naMga malaze tyAM cIbhaDAM, kArelAM ke bhIMDAnuM zAka nahi male tema ahIM muni mahArAja pAse Avela manuSya sAmAnya, madhyama yA to vizeSa koIpaNa rIte dharma pAmaze. adharmane avakAza nathI. kAraNa jhaverI pAse jhaverAta sivAya bIjuM nathI tema muni mahArAja upAdhyAya AcArya, gaNadhara ke tIrthaMkara pAse dharma sivAya bIjI cIja devAnI hotI nathI. A vAta te jagatamAM prasiddha che ke koNa kaI vastu de. je mANasa pAse je vastu vidyamAna heya teja de. te muni mahArAjAo AcAryAdikanI pAse adharma che nahi te de kyAMthI? AraMbha parigraha viSaya kaSAyanI buddhi che nahi te gha kayAMthI? heya ja nahi te de kayAMthI! temanI pAse eka ja cIja devAnI che. kaI? te ke dharmanI, dharma sivAya munirAjo pAse bIjI cIja nathI. hIrAnuM teja ane motInuM pANI agni ane varasAdanA pANI sAthe na mapAya. jhaverAtanA hisAbe jhaverInI kiMmata. koLI nALI jhaverAtanuM tatva na samaje koLIe naMga laI javA mAMDayuM. dIvAsaLI jeTaluM paNa ajavALuM nathI ane A jhaverI te naMganA tejane sUrya jevuM teja kahe che. eka jhaverI hatI. teNe metI lIdhuM. bolyo ke pANIne dariyo che. tenI pAse koLIe kapaDuM bhIMjAvA mAMDayuM. bhInuM na thayuM. je hIrAnA tejane Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 2 ju 12 agninA tejathI mApavA jAya che, vaLI khetInA pANIne varasAdanA pANI sAthe mApavA jAya, tene jhaverI juThTho tathA lucco lAge, tema ahIM paNa je manuSya dharmanI kiMmata AraMbhAdikanI dRSTithI levA jAya tevAne dharma habaga lAge. je bAhya pudgalanI viSayAdikanI dRSTithI dharma jovA jAya tevAne dharma huM baga lAge. bhIlane hIrAnuM teja ne motInuM pANI e kahenAra lucco lAge. tema ahIM paNa jeo paudgalika dRSTie samAjanI dRSTie yA jagatanI dRSTie dharma jovA jAya tevAMne dharma habaga lAge temAM navAI nathI. Ara bhAdikane mAge vaLagelAne dharmane samajAvanAra na game temAM navAI nathI. mAtInI kiMmata judI jAtanA pANIne aMge che. hIrAnI kiMmata judI jAtanA tejane aMge che. nahi ke agninA tejane aMge, tema dharmanI kiMmata AtmakalyANane aMge che. AtmakalyANa tarapha dRSTi gaI nathI, uttama dazA vicArI nathI. te meLavavAnI bhAvanA thaI nathI. tevA mATe dharma cIja nakAmI che. janmyA pachInA ApaNA itihAsa janmyA tyAMthI te maraNa pAmyA tyAM sudhI bahAranA vicAra karyA. AkhI jiMdagInA ItihAsa krama tapAso. temAM AtmA kyA TAIme tapAsyo te vicAro. janmyA tyAre khAvApIvAmAM, chekarA sAthe ramavAmAM, nizALamAM, vepAramAM, bAyaDImAM, chekarAmAM, zarIramAM jema jema meTA thatA gayA tema tema tapAsatA gayA. paNa dharmane te haja saMbhALyo ja nathI. maraNane dekhanAra 100 TakA che. jema pANImAM DUbelA hajI jIvatA che, paNa huM koNa chuM? te kema DUbyo? atyAre mArI zI vale che? kema pANIthI bahAra nIkaLavuM? nIkaLuM to kayo phAyado che? te vicAra DUbatAne Avato nathI. DUbelo je jIvato che tene kayo vicAra Ave, tene vartamAna tathA bhaviSyanI sthitinuM bhAna nathI. jema nadI, talAva ke dariyAmAM DUbelA jIvane potAnI sthitinuM arthAta ugaravAthI udaya che tenuM muddala bhAna nathI. tema saMsAranA ajJAna pravAhamAM ApaNe DUbelA chIe. mArI suMdara sthiti kaI hovI joIe te mAMheluM kaMI paNa bhAna nathI. A vastu pANImAM DUbelA jIvanI sthiti vicArIe te dhyAna Ave. jema jJAnanA pravAhamAM taNAI DUbI gayelA tethI tene potAno khyAla nathI ane tethI maraNa sudhI dharmane saMbhALato nathI. vara vagaranI jAna jevA ApaNA karAtA dha are! dharma karanArAne aMge vicArIe to vara vinAnI jAna. AthI dharma karanArAne utArI pADavA mAMgato nathI, paNa tene sAvaceta karavA mAguM chuM. vara vinAnI jAnanI mazkarI sAMbhaLo to jAna baMdha karatA nathI, paNa varane sAcavo che. tema dharma karanArAne aMge tevI sthiti thaI che. eka jagA para sadgRhasthI jAnamAM varane laIne nIkaLyA. pahelA kALamAM jyAM vevAInuM gAma Ave te tene be pAMca gAunuM aMtara rahe tyAre Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI 13 bele ne baLadone doDAvI mUke teve TAIme vacamAM cAhe te AvI jAya. Ama doDAvIe temAM varane besavAnuM khulluM hoya che. bIjA badhAne pakaDavAnuM hoya che. varanI vahela khullI hoya che. doDatA doDatAM vahelamAMthI vara paDI gaye. ne vahela barobara vevAInA mAMDave AvI, tyAM vevANa kaMkAvaTI laIne UbhI che. vahelamAM dekhe te vara dekhAto nathI. teve vakhate bele doDAvavA vALAnI kiMmata zI? vara vinAnI jAnamAM baLado doDAvavAmAM AvyA, tema ApaNe dharma karavAvALA thayA chIe, chatAM vara vinAnI janavALA jevAM chIe. jaina zAsana kaDiyuM che derAmAM jaIe chIe tyAM khuda bhagavAnanA zaraNe rahyA chIe tyAM utAvaLathI aMbAlAlabhAIe pakhAla karI, aMgaluhaNuM karyuM hoya tyAM bhIkhAbhAI AvI sevA karI che te zuM thayuM? eNe paNa bhagavAnane pUjyA chene? mArI mahenata badhI dhULa gaI. mahenata para pANI pheravyuM. eNe pUjA karI tethI tArI pUjA dhULa thaIne? zuM dhArIne kareluM? eka bIjA zrAvake pUjA karI lIdhI temAM tArI mahenata para pANI pharI vajuM ke? mahenata karatAM tuM samajyo na hate. nahIMtara jaina zAsana te rokaDiyuM che. mAla joIe te heya te sekaDAmAM karoDone vepAra thAya. korTa sTopa,relve, pesTamAM rokaDiyuM khAtuM. kalekTara vAIsa zeya jAya te paNa vepAra rokaDiyo. samayane udhAro nathI. eka samayane udhAro kare te ja mAlInA matamAM jAya. mATe samajo ke mahAvIra bhagavaMtanA matamAM rokaDiyo baMdha che. AthI keTalAka na samajavAvALA ApaNA loko kahe che ke AmAM pharaka zo? mAne kare tathA re re kahyuM temAM pharaka zo paDI gayo? mahAvIra bhagavaMta kahe che ke karavA mAMDayuM tyArathI karyuM kahIe ne jamAlI kahe che ke karyA pachI kahyuM ema kahIe. emAM zuM pharaka paDI gayo? eka jarA vAtamAM ATalI paMcAta zI? kuTuMbamAM, dezamAM, saMghamAM ne sAdhu sAdhvIomAM eka ATalA vacanamAM ja kaleza. mahAvIra bhagavAna nA re belanArA ane mAlI re re e pramANe bolanArA. jamAlI ke je bhagavAnanA jamAI thatA hatA. eka bAju bhANejane saMbaMdha. AvA kuTuMbanA saMbaMdhamAM paNa eka vacananI khAtara lAta mArI haze te kaI sthitie? je AvI rIte be bAjA saMbaMdhavALe chatAM satya, siddhAnta khAtara A pramANe bhagavAne jamAlIne mithyAtvI kahyo. eka apekSAe vicArIe te jamAline prabhAva keTalo? mahAvIra bhagavAna traNa zAnavALA chatAM temanI sAthe dIkSA lenAra koI nahi, jyAre jamAlI sAthe pAMca rAjakumAro dIkSA lenArA, eTaluM ja nahi paNa bhagavAna tIrthakara chatAM pitAnA gharamAM sugaMdha na phelAvI zakyA. potAnI strI jazodAne sAdhupaNuM pamADI na zakyA. kevaLI thayA chatAM je kArya na thayuM te karma jamAlie pote potAnI strI je Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravacana 2 ju - dIkSA lIdhI ne karyuM. hajAra kanyA sAthe dikSita thaelI, priyadarzanA 500 kumAra sAthe dikSita thaela jamAlinI chAyA keTalI paDI haze? rUnA dhokaDA tolavAnA kAMTAthI matI na telAya. chatAM eka ja vacananI khAtara zAsana bahAra. sthULa dRSTithI tapAse to lokone jamAlinuM vacana kharuM lAge. karavA mAMDayuM temAM te vikalpa-puruM thAya ke na paNa thAya. ane jamAlinuM vacana vAMdhA vagaranuM lAge. ne bhagavAnanuM vacana upalaka dRSTithI khoTuM lAge. vicAro ke ahIMthI muMbAI gayA. vacamAM goTALA che. vacamAM surata paNa utarI paDe paNa muMbAI pahoMcyo ne kAgaLa Avyo temAM goTALo nathI. tema karatAM karyuM kahevuM. temAM goTALo che ne karyA pachI karyuM kahevuM temAM gaTALe nathI. e apekSAe jamAlinuM vacana TaMkazALI ne bhagavAnanuM vacana geTALAvALuM lAge che. A badhuM vyavahArika dRSTie tapAse to lAge. paNa dhokaDA taLavAnA kAMTAe matI taLavA jAya te zuM thAya? tema ApaNe duniyAnI sthULa buddhi laIne jJAnInA vacana tapAsIe te kaDA taLavAnA kAMTe metI taLIye chIe. A sthaLe vicAra karo. karavA mAMDayuM tyAre thayuM nathI, te paNa AtmAnA pariNAma suMdara thayA. have bagaDavA mAMDayA. pUrA bagaDayA nathI. vakhate pApa bAMdhyuM te vakhate pariNAma bagaDyA che. bagaDayAmAMthI sudharavA mAMDayA te vakhate sudharavA mAMDyA. have jamAlinA mate vicArIe to pariNAma bagaDavA mAMDayA te vakhate nirjarA thavI joIe. bagaDelA vakhate nirjarA thavI joIe. pUrA bagaDI jAya tyAre bagaDayA kaho. ene nirmala pariNAma vakhate nirjarA mAnavI, malina pariNAma vakhate baMdha mAnavo muzkela paDe, eTaluM ja nahi, eka samayamAM be bhAga na mAne te che ke zI rIte kahevAya? marche te mAnI zakAya. samaya jevA bArIka kAlanI apekSAe samayane vibhAga laIe te karavA mAMDIe te ja samaye karyuM gaNAya. nirjarAnA pariNAma thavA mAMDayA ke saMvara thavA lAge. karma baMdha thavA mAMDe ke baMdha thayo. A uparathI mahAvIra mahArAjanA muddAe rokaDiyo vepAra, je samaye jevA pariNAma te samaye tevo ja baMdha ke nirjarI thAya, jaM jaM samayaM jIvo Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so tammi tammi samaye suhAsuhaM baMdhae kambha // 24 // upadezamALAmAM dharmadAsa gaNinuM A vacana che. je jIva je samayamAM, je bhAvamAM praveza kare te jIva te samayamAM zubha ke azubha karma bAMdhe. zubha baMdhamAMthI azubhabaMdhamAM Ave to zubha baMdhamAMthI azubha baMdhamAM Avo te tevo tevo baMdha te samaye paDe. ahIM udhAriyo vepAra nathI. rokaDiyo vepAra che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI jhaverAtanA kAMTe jhaverAta taLo, ghoDAnA kAMTe jhaverAta na taLe. mATe jamAlinA mate udhAriyA khAnuM che. beTA vaDA thAva, paraNAvIzuM, ahIM tema nathI. ahIM te tarata dAna mahA puNya: je samaye jevA pariNAma teja samaye te baMdha ne nirjarA samaya mAtrane vepAra rokaDiyo gaNavAvALAne te pUjA karatAM asaMkhyAta samaya thayA temAM zubha bAMdhyA hatA te mArI karaNImAM dhULa paDI ne pUjA upara pANI pheravyuM. ema mAnavuM te zI rIte? pakhAla aMgalUNAM vakhate nirjarA gaNato nathI. pakhAla aMgakUNAM vakhate nirjarA na mAnate hoya to pUjA karI temAM dhULa zI rIte karI? dhULa AvI kayAMthI? peTa ja phATeluM che. phATelA peTamAM, khAdhelAmAM paNa dhULa Ave, tema ahIM je nirjarA, punyabaMdha pakhAla karIne te meLavyo temAM dhULa kayAMthI maLI? sarva tIrthakara samAna chatAM mULa nAyaka kema ? bIjI bAju vicAra karavAmAM Ave to A bhagavAna te vIze sarakhA che temAM vaLI mULanAyaka zyA? e samajo. covIza tIrthakaro sarakhA che. temAM pheraphAra nahi. koI derAsaramAM AdIzvara mULanAyaka to koI jagyAe pArzvanAtha bhagavAna mULanAyaka, to AvI rIte zA kAraNe tene muddo paNa vicAravA jevo che. te ja uDI dRSTithI vicAro to samajAI jaze. covIza bhagavAna eka sarakhA chatAM mULanAyaka vigere kahIe chIe to covIza bhagavAnamAM nAyaka ke sevakapaNuM nathI. te to ApaNI kalpanAnuM che. 24 sarakhA che te eka nAyaka ne bIjA amasthA, A zA mATe? je koI bhavya jIva derAsaramAM pese, pahelavahelA e bhagavAnanAM darzana thAya, prathama je bhagavAnanAM darzana thAya tene mULa nAyaka kahIe ne tethI pahelAM naMbarane AMgI pUjAne sAmAna tyAM caDAvIe. bhavyanA ullAsane aMge sarakhA pUjyo hovA chatAM pahelA mULanAyakane pUjya gaNyA. mULa nAyaka zAne aMge kazyA? te ke bhavyanA bhAvollAsane aMge. A sthitine aMge amuka mANasa ApaNI vacamAM pUjA karI gayo. tenA bhAvellAsamAM bhaDako kayAM mUkayo? bhavyanA bhAvellAsane aMge nAyakapaNuM kahyuM. vIzamAM sarakhI sAmagrI na vaheMcatAM bhavyanA bhAvollAsamAM bIjA pUjA karI jAya temAM pANI pheravyuM, dhULa meLavyuM, A zI rIte kaho cho? vara khADAmAM paDI jAya, jAna cAlI che. paNa vara vagaranI jAna che tema na hoya to A mANasa A dharamamAM vadhAre kema joDAya? e vicAra kema na Ave. pUjArI kahe ke bhAI le A halacAvene tame phala caDAvyA. temAM tamane bhAllAsa thayo tema bIjAnI pAse pUjA karAve temAM paNa bhAvollAsa rahevo joIe. paNa pelo mArA mArgamAM vacamAM kema Ave? evA zudra vicAra svarUpa-zAtAne na hoya, vararAjA taiyAra hoya tyAM bIjA vicAro na Ave. te te vara jo khADAmAM paDI gayuM che tene aMge vikalpa Ave. tema bhAvollAsa vakhate bIja vicAro nahIM thavA joIe. teve TAIme karmanA pazamanI dRSTi kayAM gaI? Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana raju ne tIrthakara bhagavAnanI pUjAthI karmanI nirjarAnI dRSTi kyAM gaI? jema pUjA mATe kahevuM tema badhA dharmakAryamAM samajI levuM joIe. nirdhana niMdAmAM, dhanavAna garvamAM nabaLe paDe. caityavaMdanamAM sAmAyikamAM ke pratikramaNamAM thAya ke vaMdittAne Adeza na maLe che? malyo te kevuM phakkaDa bolyo, na malyAmAM ne malyAmAM baMnemAM kuTAo che. TAo cho. akarmInA paDiyA kAMNA deza mA te abhimAnamAM ne na malyo te kalezamAM. eve vakhate rakSaNa zI rIte? eka ja vastu che. vara khADAmAM paDI gayo che. je nirjarAnI Atma kalyANanI dRSTi hoya te te badhe sIdhuM che. tame pUjA karI te ullAsa ne bIjAe pUjA karI te ullAsa. paNa te kayAre? nizAna hoya to ApaNe te nizAna cUkIe chIe. nirdhana mANasa heya. jIrNoddhAra na karI zake. mUrti na bharAvI zake. tevAne anumodanAthI lAbha levAne rahe. karanAranI niMdA kare te nirdhana niMdAmAM nabaLo paDe ne dhanavALe garvamAM nabaLo paDe. dazA kaI jago para sudhare! sAdhya vagara A jIva bhUlI jAya che. eTale eja ke karminA paDiyA kAMNA. vyavahAra ane AcAranI darakArI ane pariNatinI bedarakArI tatva e che ke denAra muzkela ne kadAca dAtArane joba malyo ne denAra pAse vastu hAjara che. e vakhate paDiye kAMNo nikaLe te zuM? tema manuSyakSetra AryakuLa, zarIrAdi badhuM malI gayuM che. nirjarA karavAnA kAraNe badhA malyA che. saMjoga badhA malI gayA che. AvI jagA para jo tAruM jAya to pachI akarminA paDiyA kAMNA. trilokanA nAthane joga maLe. tuM paNa tenI pAse AvI caDayo evA vakhate krodhanA kANA pADe che. mAnathI maraDI nAkhe che paNa ArmI hAthe paDiyo kAMNo nahi kare. tenA nasIbe kANe Ave te vAta judI. mANasa pote kANuM na pADe. evA ApaNe akama chIe. ApaNA bhikSAnA bhAjanamAM hAthe karI kANAM pADIe chIe. karaNa eka ja, dharma karanArAone paNa vara vagaranI jAna jevuM thayuM che. vara khADAmAM paDayo che tenI koIne darakAra nathI. tema ahIM pariNAmanI koIne darakAra nathI. ApaNe kharekhara vicArIe te mAluma paDaze ke kriyA vyavahAra ne AcAranI darakAra rAkhI rahyA chIe. paNa vara tarike AtmAnI pariNatinI darakAra nathI. eklA varane tapAsanArA ne janane nahi tapAsanArA kanyA vagara pAchA pharaze. ahIM vyavahAranI jarUra ja che. zAsanamAM ekalA pariNAma paNa nakAmA tenI sAthe vyavahAranI AvazyakatA ekalA pariNAma. zAsanamAM UbhA rahevA lAyaka nathI. bharata mahArAjA sarakhA kSabhadeva bhagavAnanA putra cakavatI ne IMdranA goThiyA, kema ke IMdrane tathA bharata mahArAjane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. dhyAnastha svargata Agama ddhAraka AcAryazrIAnandasAgara sUrIzvarajI ma. 1931 janma | dIkSA paMnyAsa pada AcArya pada 1947 1960 1974 aSADa vada 0)) mahA suda 5 jeTha suda 10 vaizAkha suda 10 kapaDavaMja lIMbaDI amadAvAda surata svargavAsa 2006 vaizAkha vada 5 surata. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. pU. Agama ddhAraka AcAryazrI AnandasAgarasUrIzvarajI ma. nA ziSyA pUjya AcArya zrI hemasAgarasUrijI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAddhAraka pravacana zreNI 17 bhAIbaMdhI che te chatAM paNa ArIsA bhuvanamAM kevaLa zAna pAmelA. A kevaLa ajANyuM nathI. IMdra jANyuM che. tevI lezyAdrArAe kevaLajJAna IMdra jANyuM. paramezvaranA putra gharagaththu goThIyA. cakravartI ArIsA bhuvanamAM kevaLajJAna pAmelA te AzcaryanI vAta che. te kevaLa zAna jANI IMdra AvyA che, chatAM vaMdana namaskAra nahIM karyuM. tame dIkSA lyo pachI vaMdana karuM. kevaLajJAnIne kaI dIA levaDAve che? vyavahAra tyAgarUpa dikSA. kevaLazAna pAmyA pachI paNa vyavahAranI jarUra kharI, to pachI kevaLazAna pAmyA pahelAM vyavahAra tyAganI keTalI jarUra paDe te vicArI lyo. dIkSA lyo pachI vaMdana karUM. A uparathI vyavahAra kriyAnI kiMmata ghaTADAtI nathI paNa vyavahArane vaLago ne pariNAma cheDo te pAlavanuM nathI. relve DAbA pAse dhase te pAlavatuM nathI. ekalA jamaNA pAse dhase to paNa kAmanuM nathI. ahIM vyavahAra ane kriyAnA pATAne khaseDI nAkhe te pAlavatuM nathI. ahIM to be pATA upara barobara cAle to akasmAta nathI. tema vyavahAra lApI pari NAmane pATe cAlyo jAya agara ulaTuM cAle te banne akasmAta che. ahIM baMnee pATA upara cAlavuM joIe. paNa ApaNI dazA to evI che ke dAtAra maLyo che. dAna de che. ApaNe bhaTakatA bhikhArI dAtAra---bhagavAna pAse hAjara thayA chIe. abhimAna, IrSyA, ajJAnatAthI karelI dhakaraNI hArI javAya che. ApaNe AkarmI mAM ziromaNi ke ApaNA paDiyA ApaNe ja kAMNA karIe chIe. nahIMtara ApaNI dharamakaraNI upara anumedanA kema thatI nathI? pakhAla galuhaNAne vAra hoya to bahAra vAta karavA UbhA rahIe. rakhe pakhAla galUhaNAM karavA paDaze. ne kadAca pakhAla galuhaNAnI gAThIye vAra karI hoya to tenI dhULa kADhI nAkhIye ne Thapako daIe ke kema hajA pakhAla karI nathI? vigere teve TAIme tamA krodha karo che. hAya, hAya, mAre pakhAla jAte karavI paDaze; jemanI pUjAne aMge IMdro paDApaDI kare che te tamAne veTha lAge che. pUjA pratikramaNa vakhate ghInI bolI kare che to te bolInI kiMmata zI? zA mATe ghI bolyA ? bhakitathI bAlyA ke dekhAva mATe bAlyA? vagara paise maLelI bhakita vIkherI nAMkhe to paisA kharacI parANe le to temAM kAraNa zuM? te mATe kahevuM paDe che ke ApaNA hAthe dharmakaraNI thAya che paNa abhimAna IrSyA ne ajJAnatAthI karIne te hArI jAo che. mATe pAtrane taiyAra karo. vastunI durlabhatA ane lenAranI lAyakAtanuM bhAna karAvavuM joIe. ahIM bhAna karAvavA mATe dharmaghoSasUri potAnI pAsenI vastu de che. dha guru ane nATakiyAnA taphAvata vakIlanI dukAne vakIlAtanuM pATIyuM coDAya. dAkatarane tyAM amuka dAkatara amuka vastunA spezIyAlIsTa tema prathama borDa caDAve che. tema ahIM dharmadAtA pApano roga maTADanAra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 2 ju 18 dAkatara chIe. dharmanI davA levI hoya teNe ahIM AvavuM eneja A sAdhuveza--dharmadAnanA adhikAra. je vakhate AcArya ane gurUe cAritra ApyuM che te vakhate kahyu che ke ApyuM che te barobara sAcavI rAkhaje. bIjAne paNa Apaje, moTA guNoe vadhaje, sAdhuveSa ApatI vakhate guruo AvA karAra karyo che. jethI ahIM jaNAve che ke dharmanA spezIyAlIsTa mATe dharma sivAya bIjI bAbata joitI hoya to ahIM AvazeA nahi. dAkatarane tyAM jai kAyadA pUche te zuM kahe? tema vakIlane tyAM jai hrAyanI davA mAMgo to zuM kahe, bhaNyA che ke nahi? bahAra bArDa dekhyuM hatuM ke nahi ? ahIM A veSa, A borDa dharma. dharma eja sAdhunuM borDa. je koine dharma saMbaMdhI jANavuM hoya dharma vadhAravo hoya, tene ahIM AvavAnuM nimaMtraNa che. te sivAya arthanA prazno kAmanA prazno ahIM kADhe te borDane na vAMcanAra sarakhA mUrkha che. sanaMda maLe tyAre ja borDa caDAvAya. amane A veSa rUpI sanaMda ApelI che. A vAta lakSyamAM Avaze tyAre svayaM aai: eTale ke dezanA devAvALAe pote pApanA parihAra karelA hovA joie, nahiMtara nATakayo che. nATakayA ane dharmagurumAM pharaka eTalo ja ke nATakiyo tyAgadharmanI vAto zAMtinI vAtA lahekAvI kare che. te temane rovaDAve tevI vAto kare che, paNa gurumAM pharaka che. nATakiyA pete dharma ke tyAga karatA nathI mAtra bIjAne kahe che, tyAre guru pate tyAganA karanArA dhammo biLavattothaSanaphaLA heyallo / eTale dharma AcaranAra dharma kahI zake che. e dharmane jinezvare kahelA che. jema zahenazAhI DhaMDhero dareka peparamAM Ave chatAM zaheranI sattA thAya tyAre e DhaDherA zerIne vAMcavAnA hakaka. jinezvara mahArAjane DhaMDhero. jagatamAM jAhera, sarvane mAnavAnI chUTa paNa nirUpaNa karavAvALA zeripha joie. zeripha akakalavALA te sAthe khajAnAvAlA joie. ekalI akakala ke khajAnA para zeripha paNuM hotuM nathI, tema ahIM tyAga ne zAna baMnne joIe. tyAga ane zAna banne vALo jhabbAne dharAvanAro, nizItha sUtra jANakAra sAdhu joIe. te apekSAe dharmaghoSasUri jaNAve che ke mArI pAse dharma sivAya bIjI cIja devAnI nathI. tame badhI jogavAI pAmyA che. tame lAyaka AdamI che. tamane A dharma ApuM chuM. pote Ape che e dharma ApavAnI potAnI lAyakAte lenAranI paNa lAyakAta joIe. A kAraNasara dharma utkRSTa maMgala kahayuM che. Wan Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana raju saM. 1990nA asADa jIddI 10 mahesANA mahApurUSonAM cAritrAnAM smaraNu e nitya karaNI zAstrakAra mahArAjA kalikAla sarvaza zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna triSaSThIzalAkA puruSa caritra racatA mahAtmAonA guNAnuM kIrtana e kalyANa ane mAAnuM dhAma che. te mATe AdIzvara bhagavAnanuM caritra racavAmAM AvyuM che. kthAnuyogamAM kathA eTale kAMI nahi tema kahenArA bhUla kare che. dezanA ItihAsa yuvako mATe lAhi tapAvanAra tathA teja rAkhanAra che. tema dhArmika puruSone ItihAsa dhArmika yuvakane teja karanAra che. ahiM dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga sAmAnya che chatAM jeno ItihAsa jevA teja hoya, zaurya bharelA hoya te vaMzavAlA, dezavALA potAnA lohine sateja rAkhI zake che. je dharma mAge caDhelA hoya te dravyAnuyoga jANavAvALA hoya, tema dharmakathAnuyogamAM cAritranI prApti vigere sarva hakIkato hoya che. je dezanA ItihAsa ujajavaLa hoya te dezanA yuvako kevA ujajavaLa hoya che te vicAro. tema je dharmazAstramAM kathA ujajavaLa hoya, kathAnA nAyaka zaurya dekhADanAra hoya, AtmA ujajavaLa karanAra hoya to te sAMbhaLanArA potAnA AtmAne ujavaLa karI zake che. haribhadrasUrijIe jaNAvyuM ke svAdhyAya-artha ciMtavana karyA pachI mahApuruSonAM caritro yAda karavA. A nitya karaNI batAvI. mahApuruSanAM caritrane yAda karavA te sAdhunI nityakaraNI. te pachI sAmAnya vargane mATe te nitya karaNI hoya temAM navAI ja zuM? tamAre pratikramaNAmAM savAre bharahesara bAhubalI sajajhAya rAkhelI che. te mahApuruSanAM caritro khyAla lAvavA mATe. zAhukArIne dareka sArI gaNanArA hoya, chatAM jeNe potAnI pAse milakata rAkhI pATIyuM pheravI nAkhyuM hoya te zAhukArIne sArI gaNanAra kaI sthitimAM jAya? jeNe milakata khAnagI rAkhI pATIyuM pheravyuM hoya tevA be pAMca banI gayA hoya tenA upara dhyAna rAkhe to tenI dazA kaI thAya? e jagAe gharane potAnA paheravAnA lugaDAne vecI bAyaDI chekarAnAM ghareNAM vecI, devuM ApyuM hoya te vicAravAmAM Ave te zuM thAya? piraNAma caDAvavA mATe uttama AlaMbana pakaDavA zithilatAnA AlaMbana grahavAvALA maMda saMvegI hoya che. arthAta jenA saMvegamAM maMdatA hoya teja manuSya zithila sAdhunA dRSTAMto khyAlamAM lAve, paNa je tIvra saMvegavALA hoya te te je yatAe parisaha tathA upasargamAM jIva khAyA paNa dharmathI calAyamAna na thayA tevAnAM dRSTAMta khyAlamAM rAkhe. AthI bhava-saMvega thavo, TakavA tathA phaLa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pravacana 3 ju meLavavuM te tIvra saMvegavALAnA dRSTAMtane AbhArI che. saMvegamAM ochAza-maMdatA thavI durgatigAmI thavuM te zithila AlaMbanane vaza che. zAhukAranuM dhyAna zAhukArImAM khyAla rAkhe. sArA mANasane kahIe ke tane A zobhatuM nathI. devALIyAnuM oThuMdevAnuM tane zobhatuM nathI. patitonuM dRSTAMta devuM kema zobhaze? nAnA chokarA uMcI dRSTIe utare che. chatAM nAnA karAnI nIcI dRSTie na utare te pagathI pakaDI uMce moMe utaravAnuM bane. paNa nAnA ke moTAmAM nIce moDhuM rAkhI caDhAnuM nathI. ucca AlaMbana le to pariNAma caDhe, nIcuM AlaMbana le to pariNAma utare. gAra ane kATapIDiyAnAM kAryo jo tamArA AtmAne caDAvavA mAgatA ho to pahelAnAM, vartamAnanAM uttama puruSonA dRSTAMto gokhI rAkho. gAra bano paNa kATapITIyA na bano. gArane tyAM janmyAnI tathA lagnanI 'noMdha' maLe ne kApiTiyAne tyAM maDadAMnI noMdha male. AjakAla be varga che. eka gAra tarIke kAma kareche. ne eka kATapaTiyA tarIke kAma kare che. occhava ujamaNA dikSA padavIo vigerenI noMdha eka varga rAkhe che, jyAre bIjo varga jhaghaDAnI tathA patitenI noMdha rAkhe che. ujamaNA vigerenA jhaghaDA thayA hoya tenI noMdha rAkhe che. keTalAka gAra tarIke kAma karI unnattinA kAryo karI tenI noMdha rAkhe che. ema gArane ghera AnaMda zAmAM ? koIne tyAM janma thAya ke lagna thAya temAM, ne kATapiTiyAne AnaMda themAM? koIne ghera maraNa thayuM hoya temAM, tema uttama puruSane AnaMda zemAM? koI mArgamAM vadhe, caDhe, AtmAnuM kalyANa kare temAM ne nIca puruSone AnaMda jemAM ? to ke pitAnI noMdhamAM, jhaghaDAmAM. varaghoDA AdinI noMdha sAcI khoTI ApavI, khoTI jAherakhabaro ApavI, temAM e badhA kATapiTiyAnA dhaMdhA karanAra barAbara samajavA, zAsanamAM gAra tarIke zAsana pA kAma kare che. ApaNA AtmAne gAra pakSamAM laI javA che ke kATapiTiyAmAM? je je uttama dezivarati samyakatva mahAkaSTathI paLAya tevI sarvavirati laI tene TakAvI rAkhe, yAvata mekSA sudhI pahoMce tevAnA AlaMbana le te gora pakSamAM gaNAya. kezave rAtri bhAjanano niyama laI pAlyo, sahana karyuM, ghara cheDavuM paDayuM to paNa majabuta rahyo ne aMte DhaLI gayo. A pakSa kATapiTiyA pAmAM gaNAya. kATapiTiyA e zabda lakhavAnI jarUra na paDe. je patitA hoya tenA AlaMbana laIe to kATapaTiyA pakSa. uttama puruSo AvA pakSamAM dAkhala na thAya. gAra pAmAM dAkhala thAya. zAnA AdhAre ? to ke uttama evI dharmakathAo sAMbhaLe. AdityayazAnI dRDhatA eka pauSadha sAcavavA mATe pAtAno jIva kurabAna karavA AdityayazA taiyAra thayA. IMdra prazaMsA karI tyAre raMbhA-urvazI AdIzvara bhagavAnanA derAsaramAM stuti kare che. AdityayazA pUjA karI bahAra nIkalyA. tame kuMvArI che ke paraNelI ? teo kahevA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 AgamoddhAraka pravacana zreNI lAgI ke kuMvArI chIe. maMtrI drArAe mAgaNI karI. amArA rAja sAthe paraNaze? amAre paraNavuM che paNa vara ke joIe chIe? he maMtri! sAMbhaLe. amArA kahyAmAM rahe te vara joIe chIe. mATe tamAro rAjA amArA kahyA pramANe karaze? rAjA kahe che ke uttama kulavAlA uttama vANI bole te uttama kArya bALakanuM hoya ke bApanuM hoya te mAnavAmAM harakata nahIM, kabula che. kSabhadeva bhagavAnanI sAkSIe tamArI kabulAta thAya che tene aMge lagana kabula karIe chIe. uttama kulavALAne aMge, rAjane kabulAta karyAne keTalAka dahADA thayA. 13me dahADe bahAra Tela pharI, kAle caudaza che. bhagavAnanA zAsanamAM dharma ArAdhanane pavitra divasa che. mATe te divase sau koI dharmanI ArAdhanA karajo. mahArAja Ama AkhA zaherane sAvaceta kare che. rANIo (devIo) pUche che ke A zAnI Tela paDe che? uttara maLe che ke bhagavAnanAM tIrthamAM caudaza parvane divasa che te mATe te divasa sarvee dharma ArAdhanAmAM kADhavo. AtmAnI pavitratA karanAra te divasa jANavo. DUbatA mANasane samudramAM taravA mATe jema pATiyuM maLe tema saMsAramAM DUbatAne A pATiyA samAna che. AnuM nAma AMgaLI cIMdhyAnuM puNya. ne tene aMge Tela phare che. rANIo pUche che ke tame karavAnA che? AdityayazA kahe che ke pArakAne pATiyuM batAve ne pote DUbata rahe evo kayo mUrkha hoya? pAsenuM pATiyuM pote DUbato hoya te na le, ne bIjAne batAve te kema bane? tame vacana ApyuM che ke tamArA kahyA pramANe cAlIzuM te tamAre pasaha na thAya. have vicAro ke A jagoe vacana rAkhavuM ke pratijJA pALavI. sUryayazAne kahevuM paDyuM ke huM jANato hato, ke tame uttama phaLanI cho tethI uttamattA ghaNI karaze. te jago para kohinUranI gee kolaso nIkaLI gayo. eka pasaha rokavA mAMDayo. teTalAmAM mAnitI rANIone mATe meDha kahevAmAM bAkI na rAkhI. eka vakhata mAnI lyo ke A zabdo kema nIkalyA haze? jene mAnitA rANIo tarIke rAkhe che, evAne paNa dharma viruddha vacana kADhatI vakhate, kohinUrane badale kolase nIkaLyo tema kahI nAkhe che. te kahI nAkhe che te vakhata aMta:karaNa kaI dazAmAM haze? parIkSA karavA AvelI che. tene AgaLa caDhavuM che. tame karelI pratijJA yAda karo. kyAM AgaLa pratijJA karI che? te vicAre devIo kahe che ke kSabhadeva bhagavAnanuM maMdira teDI te sAkSIne abhAva thAya. A vacana jyAM kahe che tyAM rAjA mUccha pAme che. A vakhata AdityayazA sarakhe rAjA vacana sAMbhaLI mucha pAmate haze te vakhate tenA AtmAnI kaI dazA haze? tenA cAkaro zIta upacAra kare che. dhyAna Ave che. tyAM kahevA lAge che ke amArA kuLamAM kayAMthI AvI? mArA kuLamAM AnuM AvavuM mahApApane udaya. jemane devagurU tathA dharma e traNane aMge pratikuLatA hoya tevI tamo mArA kuLamAM kayAMthI AvI? AvAnA phaLamAM vAsa hoya tenuM jIvavuM nakAmuM che, mArI pratikSA yAvata jIva mATe eTale jIvuM tyAM sudhIne mATe che ne? parabhava mATe te nathI ne? gaLuM kApI maravuM bahetara paNa AvAnuM sAMbhaLavuM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pravacana 3 ju ke bhAvadharmanA lepaka thavuM te pAlavatuM nathI. A to devAMganA che paNa strI nathI. eka pauSadhane aMge ATalI daDhatA. dharmanA prasaMge pratijJA A bhavanI, dharma bhavabhavanI cIja. pratijJA pAlana karavI joIe paNa dharmathI lagIra khasAya nahIM. A vastu jenA hRdayamAM rame tene aMta:karaNamAM dharmane aMge keTalo ullAsa thAya? je dezano ItihAsa ujajavala tenI kIrti ujajavala tamArA lohIne dharmamAM te ja rAkhavuM hoya te dharmISTonA dRSTAMte lyo. ane te dharmanA gerane dRSTAMta levA sUjhe. naMdiNa AdrakumAra tathA siMha guphAvAsI muni patita thayA hatA. A badhI nedho dhama zuM kAma kare? AmAM AtmAne kahyuM sanmArganuM uttejana maLyuM, kaho ke kATapiTiyAnI nedha. be noMdha vAMcIe, dekhIe kharA paNa yAda kaI rAkhIe. AlaMbana kayuM laIe? nIcI dRSTie caDavAnuM nahi bane. caDhavuM hoya te dRSTi UMcI jaIze. tema ApaNA AtmAne unnata karavo hoya tathA zuddha mArgo rAkhavaya, pariSaha tathA upasargamAM AtmAne daDha rAkhavuM hoya te geranI noMdha ke dharmakathAnuyoga yAda rAkhavo paDaze. e tamArA AtmAne caDhAvavAnI nisaraNI che. ItihAsa jema upayogI che. sAmAnyathI kahevAya che ke je dezane ItihAsa ujaLo te dezanA loko ujavaLa kIrti meLavI zake. te ItihAsa zI cIja? manuSyanA vartane dezanA uddhAra mATe agara te rakSaNa mATe hovA joIe. tamAre pahelAnA puruSanI jarUra che te jemane dharmanI vRddhi karavI che tevAne mahApuruSanAM caritra ke ItihAsa hRdayamAM AlekhavA paDe to temAM navAI zuM che? jo dezane bagADavo hoya te ItihAsa bagADavo, amuka pakSanI bahAdurI, amukanI nirbaLatA jaNAvavI. AvI rIte kheTA beTA ItihAsa lakhI dezanA lohI ThaMDA karavAmAM Ave to AjakAlanA chApAo khoTI hakIkata lakhI tamArA lohIne ThaMDuM kare temAM navAI zI? duniyAdArInI apekSAe kahuM chuM, dhArmika dRSTithI A kaheto nathI, paNa bALIne rAkheDA karavo joIe. chokarAnA hAtha apavitra karavA na joIe. tevA ItihAsa ke ne chokarAne jhera samAna che. vicAro ke baccAne jhera kema apAya? juThA ItihAsa teja vAMce ke je potAnA bALakane adhama banAvavA mAMgatA hoya. je unnattinA arthio che teo patitanA ItihAsane vAMcavA IcchatA nathI. sAMbhaLavA paNa IcchA karatA nathI. eka vakhata sAcI banelI vAta vikRta karI cheTA rUpamAM cItarI hoya, viparIta karIne je vikheravI e kAma konuM? ane vAMcavAnuM koNe? sAcA maraNanI noMdha paNa kApiTiyAne tyAM hoya. paNa jenevivAha lagna karavA hoya te te gerane tyAM janmapatrIjovA jAya. evI ja rIte jeNe AtmAnI unnati karavI hoya teNe uMcA dAkhalA levA joIe. avaLuM samajAvavAnI nedha kyAM hoya? savaLAnI noMdhasAruM jANyA chatAM AtmAmAM TakatuM nathI. TuMkI vAta eTalI ja levAnI ke patitanA dRSTAMte levAthI kaI dazAmAM AvavAnuM thAya. ane Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI caDhatAnA dRSTAMte levAthI AtmAnI kevI ucca dazA prApta thAya che te ja atre vicAravA jevuM che. mevADane aMge pratApasiMha rANAne ItihAsa zIkhavA, amarasIMgane kema na zIkhavyo? kaho ke mevADanuM jeNe luNa khAdhuM che; nirvAha gaNyo che, vaLI jeNe mevADanI unnattimAM pitAnI unnati gaNI che te pratApasiMhane dAkhalo leze. tevI ja rIte udAyananA dAkhalA ja dharmo dhyAnamAM le. ItihAsa zabdathI dharmakathAnuyoga. dharmione ItihAsa jhAMkho paDe nabaLo paDe to dharmiSTho nabaLA paDe, jhAMkhA paDe, dharmIonuM zaurya ujavaLa5NuM te dharmasthAnI ujavaLatA ane zauryatA upara che. eTalA mATe mahArUkhAnuM guNakIrtana karavAnuM kahayuM che. jema jema dhArmikanI kathA sArI tema tema dharma karanArane ullAsa sAro thAya. vastupAla ne tejapAlane yAda karIe chIe, vimaLazA vagerenA kartavyone ItihAsa zravaNa thAya che. ne te vakhate anubhava judo ja thAya. AthI mahApuruSonAM guNa kIrtana, kalyANa tathA mokSanA hetubhUta che ema jaNAvI hemacaMdrAcArya mahArAjA paNa triSaSThIzalAkA puruSa caritra racavAnA potAnA kAryane sahetuka batAve che. varNana samaye avaguNa varNanane sthAna nathI vicAro ke mahApuruSo sarvaza nathI thayA tyAM sudhI zuM durgaNa nahi heya? daza vaikAlikamAM vaiyAvaccane aMge bharata ane bAhubalinuM dRSTAMta devAya che. paNa temAM agItArtha paNuM hatuM. pITha ane mahApIThane jevuM gItArthapaNuM hatuM tevuM temAM na hatuM, chatAM temanuM agItArthapaNuM varNavyuM nathI. kasturI ane kAjaLanA raMgamAM pharaka nathI. kasturIne kALo raMga varNavA nathI. tenI sugaMdha varNavAze. rAMdranuM saMcaLapaNuM koI varNave che? caMdranuM saumyapaNuM varNavyuM. vidyamAna doSo paNa jene potAne AtmA ullasita karavo che tene te zodhavA kAmanA nathI. caMdrane caMcaLapaNe tathA kasturIne kRSNavarNa che e varNana zAstrakAra nathI karatAM paNa tenI gaMdha guNanA varNana Ave che. amuka mANasa kALe kasturI jevo che ema koIne kahyo? varNananA prasaMgamAM AvA guNene sthAna nathI. dAMtane dAMtanI joDe (mAMsa peDhAnuM) lAlAza varNave te kavi nahi. AMkhamAM saphedAI che chatAM AMkhanI saphedAI varNave te kavi nahi. vidyamAna vastunA varNanamAM avaguNane sthAna nathI. te AthI daDha thAya che. jene suvihita mArge javuM che teNe te mArganI daDhatA thavAnA dRSTAMte levA. A kumAra-naMdiNanA dRSTAMta dhyAnamAM rAkhe te maMdasaMvegI thAya. A uparathI pitAnI unnati cAhanAranuM kartavya e che ke unnati tarapha la pahoMcADe. avanatinA mArgo chAMDavA mATe che. khuda bhagavAna mahAvIra mahArAjane tIrthakarane guNa. vIzAnanI ArAdhanAne guNa gAIe chIe paNa nIca netra kema bAMdhyuM te gAIe chIe? te apekSAe dharmakathAnuyoga zuM kAma kare che? kevI kaSTadazAmAM AtmAnI unnatine vadhArI. A vastuo eja jaNAve che ke ItihAsamAM paNa ujavaLa guNa batAvAya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pravacana 3 ju muzkelIthI karelA kAryo ItihAsamAM jaNAvAya che. ATalA mATe dharmakathA upayogI che. caMdanano svabhAva che ke bALanAra kApanAra ke ghasanArane sugaMdha ApavI tenuM upayogIpaNuM jaNAvI dharmaghoSasUri upadeza Ape che. tyAM dhannA sArthavAha Avela che. je manuSya gunegAra banyo che, chatAM AvA vizvAsa daI bhaMga karanAra cAra mahinA sudhI khabara nahi lenAro te upara dhyAna nahIM detAM jema caMdana agnine bALe che, karavata tene vahere che, ane keTalAo tene ghase che, e traNa vastu na dekhatA potA pase bharelI sugaMdha ja Ape. ahIM dharmaghoSasUri vizvAsaghAta karanAra Avyo che. khabara nahIM lenAro AvyA che te jotA nathI. jema caMdana agni, karavata ke orasIyAne na dekhe, mAtra potAnI sugaMdha jhaLakAve, tema dharmaghASasUri potAmAM raheluM bahAra kADhe. ane kahe che ke bhAI mArI pAse te A dharma che, bIjI cIja nathI. kAchIyAne tyAM mAtI na male. tema jhaverIne tyAM cIbhaDuM na male, tema mAre tyAM eka ja vastu che, dharma. e sivAya bIjI cIja nathI. jhaverAtane vepArI jhaverI bane. jhaverAtanI uttamatAne! khyAla kare tema dharmaghoSasUri dharmanA jhaverI banyA che tethI dharmanI uttamatAne ja khyAla kare. A jagatamAM sarva jIvo sukhanI IcchA kare che. te IcchA svAbhAvika cIja che. bIjI IcchAo kRtrima eTale enA sAdhana tarIke. eka vAta e samajajo ke devA-levAnA kATalA judA rAkhe te ImAnadAra na kahevAya. tevI rIte he jIva! sukhadu:khane trAjave tArA kRtyane tolatI vakhate kATalA judA na karIza. he jIva! jevuM tane sukha vahAluM che tema jagatanA tamAma jIvone sukha ja vahAluM che. du:kha vahAluM nathI. arthAta du:kha aLakhAmaNuM che. jIbhanA svAdu khAtara anaMta jIvAnA nAza anaMtakAyanuM zAka karyuM. khAdhuM gaLethI nIce utare tyAM sudhI saMtoSa. tame jo sAme cATaluM rAkhI mAMmA juo to UlaTI thAya. eka kSaNika saMtoSanI khAtara anaMtAnaMta jIvone kaccaraghANa. eka sAyanA agrabhAga upara lIdhelA kaMdamULamAM je jIvo che te jIvA saMkhyAmAM eTalA badhA che ke tamAma, nArakI, devatA, manuSyo, pakSIo, jAnavaro pratyeka vanaspatikAya vigere badhA bheLA karo te karatAM sAyanA eka agrabhAga upara anaMtaguNa jIvA zAstrakAro batAve che. gAjariyA, zakariyA, baTAkA, sUraNa e badhA kaMdamULa ja kahevAya. rogIne TADha khAya to vAyu kare, unuM lohI pADe. te camako che tema vadhAre jIvA sAMbhaLIe to camakA che. ATalA jIvA temAM rahyA zI rIte? jIvA svarUpe arUpI che. caMdramAne keTalA manuSya dekhe che? te caMdra upara badhAnI dRSTi zI rIte rahI? dRSTi eka bArIka cIja che, te ekendriyanI avagAhanA paNa bArIka che. te chatAM soyanI aNI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAddhAraka pravacana zreNI 25 upara eka be dIvAonA ajavALAnI jema lAkha dIvAnuM ajavALuM. ema badhA dIpakanA judA judA ajavALA che. soyanI aNI upara lAkhAbhe bhAga karyA? judA judA ajavALA che tema nigodanA jIvo mAnavAnI aDacaNa zI rIte? mAtra A cAra AMgaLanI luccI dalAlaNa jIbha, vepArI ane gharAka vacce kaI vAMdho nathI. vacamAM ADakhIlI jIbha kare che. vepArIne dalAlaNa adhara rAkhe. gharAkane bhUkhyo rAkhe. jo dalAlaNanuM cAle te bhANAmAM hatuM--bhUkha hatI paNa vacamAM bhUkhe mAranAra jIbha. pAtAnuM pASaNa thAya to sAdo thavA de. e dalAlaNanA pratApe anaMtA jIvo mAnavA muzkela paDe che. anaMtA jIvone saMhAra eka kSaNanA sukhane mATe, to levA devAnA kATalA kayA? dalAlaNe te kATalA judA karAvyA. tulanA karI hoya to hAsya sthitio na kare. jayAM AtmA peAtAnA sukha ane du:khane bIjAnA sukhadu:kha sarakhA kAMTe toLe nahi tyAM sudhI sukhane raste jaI zakato nathI. dharma konuM nAma? sva ane paranA kAMTA sarakhA karAvanAra, juThI mApa khaseDanAra dharma mATe lAyaka che. AvI rIte dharmoSasUri dhanAsArthavAhane dharmanAja upadeza ApI rahyA che. vaLI te dharmanuM svarUpa kevA prakAranuM che te age. pravacana karyuM asADa sudI 11 - ravivAra sAdhue parAvala'khI heAtA nathI zAstrakAra mahArAjA kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya mahArAja triSaSThIzalAkA puruSa caritra racatAM thakAM jaNAvI gayA ke mahApurUSonA guNAnuM kIrtana e kalyANa ane mokSanuM dhAma che. A hetueja AdIzvara bhagavAna vigere tresaTha salAkA puruSonuM caritra huM karU chuM. te caritramAM gai kAle jaNAvyA mujaba dharmaghoSa sUri dhanAsArthavAhane upadeza Ape che. dharmopadeza detAM yAvat comAsuM pUrNa thavA AvyuM che. sAthamAM AvavA mATe temane vinaMti karavAmAM AvI che tathA Apa saravenI saMbhALa huM laiza. vigere kahIne sAthamAM AvavA vinaMti karI hatI. tenI atiAgrahabharI vinaMtithI dharmaghoSasUri sAthamAM padhArelA che. paNa dharmaghoSasUri ane tenA gacchanA zI rIte nirvAha cAle che tenI bIlakula khabara lIdhI nathI. sArthamAM loko paNa mULIyA khAMDI khAvA lAgyA che. jhADa pAMdaDA khAvA lAgyA che. lAkaDAMo tathA pAMdaDAM khavAya tevA sArthamAM gaccha sahita AcAryano nirvAha zI rIte thAya ? teve vakhate paNa sArthavAhe potAnI kabulAta pALI nathI. A jagA para AcAryanI sthitinA vicAra karIe to gaMbhIratAnI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 4thuM hada AvI gaI. AvI vakhate jaMgalamAM lAvanAra khabara na le te zuM thAya? paNa te kyAre? mAro nirvAha phalANo karanAra che tema thAya tyAre. UMDI asara dekhe to parAvalabanatA paNa sAdhu dharmane aMge hotI nathI. labhyate lamyate sAdhuH, sAdhureSa na labhyate / alabdhe tapaso vRdhdhiH labhate jJAnakhaM pada // sAdhune AhArAdika maLyuM te sArUM. jevuM maLyuM te sArUM. tevI ja rIte na maLe te paNa sAruM, nahiM male tapanI vRddhi vicAre, maLe che tethI zAna saMpadA meLave che. uparokata zlokamAM sAdhu munirAje mikSatkRitine vicAra karela hoya tene aMge kahevuM che ke maLyuM te sArUM. jevuM maLe te sAruM. ne tevI ja rIte na maLe to paNa sAruM. have prathama maLe te sArUM. tyAM svAbhAvika. tyAM nizcaya na kahyo paNa na maLe tyAM sAdhuva kahI evakAra kahyo. te kahIne ema jaNAvyuM ke na maLe te paNa sAruM ja che. eka padArtha paraspara virodhI hoya to temAM sAruM kema hoya? te tene mATe jaNAvavAnuM ke, cAmaDIyAmAM sArUM gayuM. anAja ane cAmaDAnA vepArInI vicAraNA ema banyuM ke koI gAmamAMthI cAmaDIyo ane anAjane vepArI be nIkalyA. te vakhate sAthe janAra trIjA manuSya vepArInI sobata karI. pAchA vaLatI vakhate sabata cAmaDIyAnI karI. jatAM anAjavALAnI sebata karI. AvatA vepArInI sebata karI hota to AbarU jAmata, vAta kharI. bAhyadraSTithI AvatI vakhate vepArInI sabata jarUra lAgI paNa dAnata vakhate vicAra kare te cAmaDIyAnI dAnatA sArI che. jatI vakhate vicAra karIe te vepArI manamAM ema vicArato hato ke sukALa hoya anAja sastu hoya te sArUM. cAmaDIyo jatI vakhate zuM vicArate hate? ke Dhero marI gayA hoya. dukALa hoya te cAmaDuM sastu male. sAruM hoya tevo vicAra vepArIne, cAmaDIyAnI dAnata kharAba hatI paNa AvatI vakhate vepArInI e icchA hatI ke varasAda cAra dahADA kheMce te mAlamAM lAbha maLe. cAmaDIo dekhe ke have maraNa baMdha thaI jAya. Dhoro na mare to bhAva Ave. A uparathI AvatI vakhate cAmaDIyAnI dAnata sArI hatI. prANI lobhane vakhate citavana kevA prakAranuM kare che te vicAro? kaNIAne kharAba gaNIe chIe tenuM kAraNa? tenuM citavana kharAba che. tenI tAkAta hoya te AvatA varasAdane roke. AvI dAnate jyAM hoya tyAM AtmAnI kevI sthiti hoya? halakA vepArane zAstramAM varjavAnuM kahyuM ne halakA vepArInI sAthe levaDadevaDa na rAkhavAnuM kahyuM tenuM Aja kAraNa. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAdvAraka pravacana zreNI 27 have ApaNe mULa vAtamAM AvIe vepAra cAmaDAno halako chatAM dAnata uttama ke jAnavaro na mare to sAruM. eka ja vastumAM amuka apekSAe sArA narasApaNuM che, tema sAdhu gocarI jatAM, AhAra malavAmAM ane na malavAmAM sArApaNuM vicAre che ne te mATe ja AhArAdi nahi male to tapanI vRddhi thAze tema ciMtave. kema? te jarA uMDA utarIne vicAro ke A zarIra kaI sthitinuM ? jherano kIDo te sAkaramAM AnaMda na pAme, jheramAM AnaMda pAme, tema A jIva zarIranA kIDA thaI gayA che. AnuM svarUpa vicAre to dharmAdA khAte paNa A zarIrane koI na lye, tema A lIdhuM che. plATa kharIdavAnI zarata eka navuM zahera vasAvavAnuM hatuM. tethI tyAM ploTa pADayAM ane pachI plATa pADayA vigere jAherAta karI pleTo nIcenI zarate laI zakAya. e zaratA evA prakAranI hatI ke te ploTa koIthI laI zakAya nahi, tema ahIM AgaLa paNa zarata karI che. jo e zarato vicArIe to e zaratone ApaNe kabula karI che teno amala paNa karIe chIe. evI zarato plATa mATe lakhI hoya to eka ploTa koIthI laI zakAya ? arthAt nalaI zakAya dhAro ke eka plATa nIce evI zarata lakhI hoya ke pleTanuM badhuM bhADuM jeTalA varSa rAkhavA hoya teTalA varSanuM bhADuM pahelethI bharI devuM. 100 varSa rAkhavuM hoya te 200 rUpIA bhADAnA TharAvyA heya tA 20000 rU. pahelAthI bharI devA. ne A nIce batAvela nakazA pramANe ja makAna banAvavuM. bhADAnA rUpiyA pahelA ane makAna nIce batAvyA pramANe ja banAvavuM. e makAnamAM cAhe to milakata hoya ke na hoya to paNa tenI vRddhi karavI ja joIe. varase varase ATaluM makAna vadhAravuM ja joIe. tenA rakSaNa mATe ATalA baMdobasta karavo ja joIe. A badhAmAM jo kaMI cUka thAya to ApeluM bhADu temAMthI daMDa karI vasula karI levuM. ne e daMDa keTalA karavA, te amArI marajI pramANe karIzuM. te daMDanI tamane khabara ApavAmAM nahIM Ave. je vakhate rakama pUrI thaze te vakhate sIpAI tamAre tyAM Avaze te vakhate tamAre kAMI milakata na levAnI. bhAIbhAMDu koIne saMbhAravA nahi. sIpAI sIskArI kare te sAthe melI nIkaLavuM paDaze. ane tAjA kalama nIce pramANe che. amAro sIpAI Ave tyAre cAhe te bhADuM ApavA mAMDo te kaMI cAlaze nahi. have vicAra karI kaho ke A zarateo bhADe koNa rAkhe? e makAna amArI mAlikInuM temAM je milakata kuTuMba hoya te upara tamArI mAlikI raheze nahi. Aveza plATa hAya to keTaluM bhADuM Ave? kaho joIe. kahevuM ja paDaze ke eka paNa ploTa khape nahi. dRSTAMtanA upanaya evI ja rIte have ahIM vicAro ke karmarAjAe A manuSyabhavano plATa Apyo che. pelI zarata e ke jeTalA varasa rAkhavA hoya tenuM bhADuM pahelA bharI gho. puNya karI AyuSya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pravacana karthe bAMdhyuM te vakhate bhADAmAM anya bharI dIdhuM. pahelAM bhADuM ApI dIdhuM. ploTano kabajo levA pahelAM bhADuM ApyuM. AvuM zarIra ApaNe banAvavuM paDe. teTaluM ja AyuSya karma tathA gati nAmakarma tyAM ApaNe lAvI rAkho. bAkI tamAruM zarIra nAmakarma hoya tethI zarIra bAMdho, bAMdhyA pachI samaye samaye vadhAro. pahela vahelAM AvIe tyAre aMgulanA asaMkhyAtameM bhAge zarIra. janmIe tyAre veMtanA, emAMthI vadhAro karavAne rakSaNa mATe prayatna karavAne, svapnamAM sApa dekhIe te camakIe e rakSaNa mATe ke bIjAM kAMI ? eTalI rakSAnI ciMtA vadhAro karavo rahANa karavuM ene je virodha karanAra tene vairI gaNavA. rakSaNa karanAra batavALA gaNavA. temAM doDiye. unmAda karIe te bArebAra jamA karI che. ApaNane khabara na paDavA che. e khabara na detAM (mULa rakamanI khabara na detAM) keTalAka varSanuM AyuSya keTaluM lakhyuM te paNa na samajIe. aMte khalAsa thayuM. jyAM rokIdAra Avyo ke nikaLo. te vakhate devuM karyuM hoya. A makAnane aMge je vera vigere UThAvyA hoya tene kaMI levA devA nahIM. cAhe tevuM baLa ne AbarU hoya to paNa ekalA ja cAlI nIkaLavAnuM. AvI zaratavALuM makAna ApaNuM bhADUtI zarIra temAM zuM joIne rAccA mAgyA raho cho? je ploTa bIjo dharmade pe-maphata Ape te paNa na le. jemAM bhaviSyanI milakata khavAI jAya. bhaviSyanuM kuTuMba jAya. mAlikI jAya tevuM koNa ? bhADuM tyAre bharapeTe khApavAnuM tevuM A makAna maLyuM che. eTaluM ja nahi paNa AvI bhayaMkara zarata. myunisipAliTinI melAnI gADI jevuM zarIra makAna caNavAnI sAmagrI kevI male che? tene ciMtave te bhayaMkara myunisipAliTInI melAnI gADI hoya temAM uparanuM pataruM phakkaDa. mane haratA patarAnI paNa DhAMkaNuM kholyuM te nAzI bhAgI jAya. A zarIramAM cAmaDIrUpI patarU tenI ja maneharatA che. DhAkaNuM khele te kevI cItarI caDe che. cakI Ave, have vicAze. aMdara mAla te Avo gaMdo tathA saDela bharyo che. tevA zarIrane aMge mamatva rAkhavAmAM Ave che. pApa karavAmAM Ave che. vaLI tene aMge dharmathI dUra rahevAmAM Ave che. te te cIja kevI che tene vicAra avazya karo. pANIne pizAba, AhArane nihAra, havAne durgadhamaya banAvanAra evuM A zarIra zuM kare che? te vicAro. game te suMdara kIMmatI kherAka gayo, te paNa viSTArUpe thAya che. mATe A to mAlane bagADavAnuM kArakhAnuM che. duniyAmAM sudhAravAnA kArakhAnA hoya paNa A te sArI vastune ulaTI bagADe tevo saMce. gaTara Agala pANI sApha karavAnA phIlTaranA kArakhAnA hoya che tema cAhe tevI cIja bagADavI hoya te mATe A saMce che. pANI ane havA kImatI cIja paNa pANIne pesAba karanAra A kArakhAnuM, havAne jherI banAvanAra, zaraNa ke A 'jIva cokakhI havA le che ne kADhe che jherI havA havAne jherI karI pANIne pesAba karyo. pavitra evA kherAkanI viSTA banAvI. e mAtra upara A cAmaDIrUpI paDado che, tethI kAMIka sAruM dekhAya che. zaheramAM melAnI gADI upara TInanA patarA manahara dekhAya che, paNa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaddhAraka pravacana zreNI aMdara meluM che AvI zarate lIdhelA loTa tathA AvA svarUpanuM makAna che to pachI zAnA upara mohI paDe che? have tenA phaLa upara jaIe. pitAnA dehanI rakSA pachI sarva saMbaMdha tamane jagatamAM vadhAremAM vadhAre mamatA zAnA upara che? koIne mAtA upara, koIne paisA upara, koIne chokarA upara te koIne bAyaDI upara. jema bAdazAhe vAMdarIne khAlI kuvAmAM nAMkhI hatI. eNe koza nAMkhyo tyAM vAMdarIe baccAMne hAthamAM lIdhuM. dekha bIrabala? kaisA baccA pyArA hai. bAdazAhe kahayuM ke badhuM mArA-tArAnuM che te mAtra kahevAnuM che. jyAM bIjo koza nAkhe tyAM nAkha baccAne pANImAM ne potAno bacAva karyo. sAlIe baccAne DAla dIdhA. potAnA jAnanI pachI badhuM che. kahevAmAM te mArA prANa karatAM vadhAre vahAlI che. sarva kaIne vahAlAmAM vahAlI cIja prANa, strI, putra, mAtA-pItA, bhAI bhAMDu te badhAnI rakSA e potAnA jIva tathA dehanI rakSA pachI. A jIvanI rakSAmAM khAmI hoya to kiMmata ekanI nathI. meharAjAe melanuM bhareluM makAna kevI zaratee soMpyuM che chatAM temAM mUMjhAyA chIe. zarIra upara rAga karI zA mATe pApa bAMdho che. dAkhala thayelAne duHkha eka vAta dhyAnamAM rAkha. A saMsAranA badhA du:khe zAne lIdhe che? konA kAraNathI? zarIranA kAraNathI, zarIra jevI cIja na hoya to koI jagee duHkhanuM sthAna nathI. ekIlAne duHkha nahIM. dAkhala thayelAne du:kha, agni dhamaNamAM hoya tyAre koI ghANa mAranuM nathI. paNa arina loDhAmAM pese che tyAM dhaDAdhaDa ghANa paDe che. agni laDhAmAM paiTho ke ghANa mAthe paDayA. tema A meha rAjAnA gharamAM peTho ke ghANa paDe che. AkAza badhe che chatAM koIne Azraya karatuM nathI. te koI tene TIpatuM nathI. AkAzanI mAphaka AdhAra vinAne thAya te koI jAtanI pIDA na thAya. te AvA du:khanA kAraNamAM tuM rAga dhare che zI rIte? cAre gatinA duHkhe dalAla A zarIra che. AkAzane koIe paNa ghANa mAryA nahIM kAraNa te koImAM bhaLatuM ke dAkhala thatuM nathI. agnine paNa koI ghANa mAratA nahi paNa te agni lehamAM bhalyo te mAra khAdho. tema A AtmA niraMjana nirAkAra jayoti svarUpI che. paNa A meha rAjAnA melA makAnamAM mahAlavA mAMDayo tyAM zuM thAya? bhUlane bhaDake nahIM zamA ta cAra gaNe thaze A du:khanuM kAraNa zarIra temAM AvI phasAyA, AvI phasAyA. AvI bharANA bhAI, bhUla thaI eTale bhaDako che ja. e bhaDako maTavAne che ja. mAlikI karavA jaze te gaNe bhaDako thaze. mATe te veThI lyo. eka vakhata jatAM koIke mArgamAM mukelI vastune paga lagADayo. kema bhAI?joIne cAla, enA badale zuM che? ema kahe ke, bhAna che ke nahi? vacamAM kema nAkhI che? tyAre kahevuM paDe ke tAre AMkhe che ke nahi? ene magaja cUkI AgaLa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana karyuM javuM paDe. jo bhUlane bhaDako tyAMja zamAvyo hate to? bhUlane bhaDako zamAvI daIe te eTalA thI ja zamI jAya ne AgaLa vadhe to cauguNo thAya. bhUlanA bhaDakAne sahI le. tema ApaNe A zarIramAM dAkhala thavAnI bhUla karI che ke A zaratathI zarIra pleTa laI lIdho. e bhUla karI che paNa bhUla karI eTale bhaDako che ja paNa bhUla ne sahI lyo. samaju kedI keda majabUta na banAve have to du:khathI Dare che ke nahi? jo tuM kahe ke du:khathI DaruM chuM. tema kaheto hoya te navA loTa kharIda karavA baMdha kara, eka plAnamAM anubhava karI lIdho have navA plAna gaLe na paDe te dhyAnamAM rAkha. navA zarIra na karavAM paDe bIjA zarIramAM keda na thavuM paDe te dhyAnamAM rAkha. paNa ApaNe keda majabuta karanArA chIe. e keda ke rUpa lAgI nathI. A zarIra jelakhAnuM che. kedI jema jelakhAnAne choDI na jaI zake. jelakhAnuM saLagI jAya te kadI saLagI jAya. ApaNe koIne pakaDayo? zarIra pakaDyuM che paNa sAthe AtmA paNa kheMcAya che, AtmA chUTo paDI zakato nathI. gharadhaNI hoya to te paNa gharamAM bhaya lAge tyAre nIkaLI paDe. bhayana lAge tyAre dAkhala thAya, tema A zarIra ghara hoya te te sAruM paNa Ate kedakhAnuM che, ke jemAM potAnI marajIe pesavAnuM ke nikaLavAnuM nathI. tene ghara koNa kahe? jenI aMdara pArakA hUkame pesavAnuM rahevAnuM tathA nikaLavAnuM che. te kedaja kahevAya. koraTe kahelI mudata sudhI jelamAM rahevAnuM dAkhala thavAnuM ane chUTavAnuM. tene ja keda kahevAya che. tema ahIM karmarAjAnA orDare zarIramAM dAkhala thavAnuM rahevAnuM ane bahAra nIkaLavAnuM. AvI rIte svarUpa dRSTie yAte tattvadRSTie vicArIe te A zarIra te kedakhAnuM tathA azucinuM kArakhAnuM che. puNyanA poTalA ApI lIdheluM chatAM bhUlane bhaDako thavAne, cAhe A bhave ke pAchale bhave. bhUlane bhaDako thavAne. jo A jIva du:khathI Darato hoya te navA plAna kema kharIde che? du:khathI na DaratA che te A plAnanuM cAhe te thAya tenI ciMtA na karo. chAzamAM mAkhaNa jAya ne vahu kuvaDa gaNAya pahelA bhave karmo bAMdhyA tenAthI karma bhogavIe ane AdhyAna karI navA karma UbhA karIe te bhagavyA te gayA kayAM? bhagavyA e vaTAmaNamAM gayA. aTAmaNamAM hoya te kAma lAge. A te vaTAmaNa. huM tane khuvAra melavuM tuM mane zuM daIza? AnuM nAma vaTAmaNa. bIjA bhAvo mATe jyAre du:khe UbhA karyA te A du:khevaidyA tenuM zuM? mATe jo tuM duHkhathI Darato hoya te AvelA du:kha vaTAmaNamAM na javA de. ane vaLI jo du:khathI tuM Darate hoya te pApa karI navA duHkhane netaruM na de. atyAre AvI paDelA du:khethI Dare che zA mATe? kahe kenAla mATe, te udhama zAne kare che? kahe ke duHkha kADhavAne nahi paNa navA du:kha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI 31 vahorI levAne. mATe jo du:khathI DaratA ho te navA du:je UbhA thAya che tethI sAvaceta thA. A jIvanI evI vicitra dazA che ke ene pUchavAmAM Ave ke tuM du:khathI Dare che ke nahi? te hA kaheze. AvA du:khanA kAraNabhUta makAna evA makAna (zarIra)nuM peSaNa karavA mATe khorAka levo ke bIjuM kAMI? ame eTale sAdhu mahAtmA. e makAnanA poSaNa mATe khorAka letA nathI. gaLe paDelA makAnane durasta rAkhI bhADuM upajAvI bhAre thatA bacavuM. evI rIte A makAna durasta keTalA mATe rAkhavuM? bhADuM upajAvavA sArUM. bhADuM karmathI Ape tyAM kuratInuM kharaca, bhADuM sArUM na Ave to durastInuM kharaca koI karatuM nathI. A rahevAnuM makAna nathI. paNa bhADuM khAvAnuM makAna che. A makAna vAparavAnuM nathI, paNa bhADe ApI bhAra ocho karavAnuM che. A makAnanI kiMmata keTalI ApI che? te vicAra! pAMca hajAranI muDI nathI ne pacAsa hajAranuM makAna lIdhuM che, temAM paheLo thaI paDI rahe te pAlave kharuM? eka kSaNa paNa manuSya AyuSya meLavavAnI tAkAda nathI. te kSaNanI kiMmata keTalI che? jagatamAM tene koI AvI tArI jIMdagI dhULa maLI ema kahe to tene khAsaDuM mAravA Ave. jIMdagI dhULanA hisAbamAM maLe to sAruM. kema? A duniyAe badhI vastunI kiMmata karI che. ghI, tela DhoLAya te ararara thAya. sarAkhaDA ke usamAMthI koI be muThA pheMkI gho te cIDAya. dukAne kALI zAhI upara nAkhavA kALI reta rAkhIe chIe, temAMzI be muThA phekI dyo te laDavA mAMDI. kiMmata A badhI vastuonI che paNa A jIMdagInI kIMmata nathI. tamArI jIMdagInI kIMmata gaNe. dhULanA nukazAnathI je cAnaka thAya che te pramANe A jIMdagInA nukazAnamAMcAnaka lAge to kIMmata gaNAya. nukazAna sAthe cAnaka lAge to kiMmata gaNAya. dahADAnA vIsa kalAka cAlyA gayA, dahADo pUro thayo. tenI kiMmata zI meLavI? covIsa kalAka gayA temAM kiMmata meLavavA karyo udyama kayo? dhULa rAkhaDI retInA nukazAna mATe cAnaka caDe. ane kalAkanA kalAka cAlyA gayA. tenI cAnaka nathI. chatAM dhULa karatAM halakI jidagI. dhULa ochI thAya te camakAya che, paNa ahIM ke vepalo mAMDayo che te vicAro jiMdagInA vepAramAM meLavyuM zuM? eka zeThane chokaro chatrIsa hajAra rUpiyA laI paradeza gayo. navA zeTha tarIke gayo, navA saMbatIyA maLI gayA. sebatIne vahIvaTa soMpI dIdhuM. be varasa gayA eTale mAre vahivaTa che eTaluM bolatAM zIkhyo. daza paMdara varSa gayA eTale gAmane mANasa Avyo. tene uttara Apyo ke peDhI calatI hai, phalANAne vahIvaTa soMpyo che. saravaiyuM tapAsyuM? te tarapha ame nIghA paNa karI nathI. jokhamadArI tame rAkhe che, tene tame jotA nathI. jenI jokhamadArI ApaNe mAthe che te joIe Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pravacana 4thuM kema nahi? cepaDA khelyA. ATha hajAra dhIryA hatA te AzAmInuM nAma nIzAna nathI. sattara aDhAra hajAra rUpiyA dhIrelA che. roja mulAkAta laI jAya, vAtacIta paNa karI jAya, paNa rUpiyA jeTalA naLIyA paNa tene ghera nathI. have zuM karavuM? daza hajAra rUpiyA che tenuM nAma tapAsyuM badhA zAhukAramAM, mAge te tarata male paNa dazA evI che ke eka eka gAmamAM ekeka rUpIo che. ema daza hajAra che. munIma rAkhI kharca kare to te rakama maLe tema che. eka rUpiyo kharace to eka rUpIo male. A vepArInI vale zI? paNa ene bApanI mUDI hatI. tethI nirAMta hatI. paNa ApaNe vadhAremAM vadhAre Aje eka varSanuM AyuSya. chatrIsa hajAra dahADA. jyAM aDhAra vIza varSa thayAM hoya tyAM parabhavane vicAra nahi. paNa aDhAra vaza varSe vicAra Ave te pahelAM sAta ATha hajAra dahADA gayA, te te gayAja ane pacAsa varSa pachIne aMge je dahADA te dekhavAnA mAtra, kamANInA nahi. pachI zAnAbhyAsa, cAritranI tIvratA karavAnA ke zAsananuM kAma zuM karavAnA? kaho ke dahADA dekhavAnA paNa kAma karavAnA nahIM. vacalA daza hajAra rahyA. 20 thI 50 nI umara vacce 30 varasa temAM eka sAthe be dahADA levA mAge te maLe nahIM. eka dahADo jAya ane eka dahADe Ave. zAhukArane ghera daza hajAra nANuM che. gAmamAM daza hajAra rUpiyA che. eka khara to eka le. kALI retI dhULane vicAra thAya che, paNa A jiMdagI kema cAlI jAya che. tenuM phaLa zuM meLavavuM joIe tene vicAra nathI. jayAM sudhI tArI jiMdagI dhULamAM maLI nathI, tyAM sudhI A zarIranI kiMmata kema karato nathI? sAmayikano lAbha A manuSya bhavanI eka miniTa e devatAnA bejoDa palyopama jeTalI che. eka miniTamAMthI be palyopama devatAnA AyuSyanA sahaje laI zakaze. bAra vratanI pUjAmAM sAmAyikavratanI pUjAmAM paNa te adhikAra Ave che. sAmAyika 48 miniTanI, temAM devatAnA 925925925 palyopama tame meLavI zako. lagabhaga bejoDa palyopamasarakhI tamArI jiMdagInI eka miniTa. A dezaviratinI sAmAyika, eka miniTamAM ATalI moTI kIMmata meLavI Ape che. kIMmatI cIjanI kIMmata levAnI vecavAvAlA upara rAkhe che. kutarAnA hAthamAM kohinUra Ave te kImata koDInI paNa nahi. ApaNA hAthamAM AvI manuSya jiMdagI AvI chatAM paNa kohInUrane oLakhe te kiMmata karAvene? sAdhuone nirjarA saMce satata cAlu - sAdhu mahAtmAe eja rAkhyuM che. saM goThavI dIdhuM. pachI saMcA upara dhyAna rAkhavuM joIe. sAdhuoe A zarIrane nirjarAnA saMcA tarIke goThavI dIdhuM che. Azrava ane baMdhanA kAraNo choDI dIdhA che, nirjarane pakaDI lIdhI che. saM cAhe UMce jAya che paNa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 4thuM 33 vaNATa thatuM jAya. nirjarAnA kAmamAM lagADI dIdhuM che tethI zarIra UMcuM thAya ke nIcuM thAya te paNa nirjarA thAya. tyAM dharmaghoSa sUri vicAre che ke ame A meharAjAe vaLagADeluM makAna temAM mahAlIe evA nathI. have to vRdidha: eTale A zarIrane kherAka nahi maLe te tapasyA, tapasyA e paNa nirjarAnuM sAdhana. kadI kherAka maLyo te paSaNa nathI. A zarIrane poSaNa na maLe te tapasyA dvArAe nirjA ane 4 jJAnasaMpara: maLyuM te zAna dhyAna dvArA nirjarA. AvI rIte jeNe A kAyAne kasavA mATe nirjarAnI kAragata kaLA lagADI dIdhI che, tene para Azrita rahevApaNuM nathI. AvI sthitimAM dhamaghoSasUrine dhanAsArthavAha mArI khabara na lIdhI te vicAravAne vakhata na Ave. parAvalaMbI jIvana rAkhe, tene e vicAra Ave. parAvalaMbI jIvana hoya tene khabara na lIdhI evo vicAra Ave. mAre to nirjarAnI kalAmAM kAyAnuM kArakhAnuM cAlI rahayuM che. AthI dharmaghoSa sUrIjIne eTaluM paNa kahevuM na paDyuM ke amAro bIjethI nibhAva thato hato. jhaverI mAla vecavA jAya te khAvApIvAnI ciMtA na kare. sIdhI gAMsaDI bole. khAvAnuM koI kahe te tene kahe ke zuM ame khAvApIvA AvyA chIe? ema kahe. khAvAnuM to che ja paNa A mAla lAvyA tene khulAso karane? vepArI vakare kare tenI kIMmata che. dharmaghoSasUrie bIjI vAta na karatAM sIdhuM kahI dIdhuM ke mULa cIja dharma che. sIdho dharama na mAne teNe vicAravuM joIe ke jIvana koNe ApyuM che? pAMca iMdriyo koNe ApI che? manuSyanuM AyuSya jenAthI maLyuM che, tene aMge te kaMIka kara. ATaluM khAdhuM, ATaluM pIdhuM, ATaluM phaLa bhogavyuM have te mATe te kaMIka kara! dUdha ane phaLanI khAdhA pahelAM kamata apAtI nathI. chatAM eTalA sIdhA che te khAdhA pachI te kiMmata Ape! ATaluM manuSya jIvana bhogavyuM, manuSya gati anubhavI, te sAruM lAgyuM te kiMmata dharI de. kharAba lAgI te kahe ke huM Dhara na thayo te khoTuM thayuM to kahe ke khAdhA pachI kiMmata ApatAM kALajI kema kotarAya che? manuSyanI gati, manuSyanAM AyuSya tathA Idriyo anubhavI te have tenI kiMmata detAM kema acakAya che? viSaye aMge jAnavara ane manuSya gatinI javAbadArI athavA to vidhAtAne zApa devo joIe ke tArU nakhoda jAya, ke hevidhAtA! teM mane manuSyapaNuM ApyuM. jeo iMdriyonA viSayo mATe valakhA mAranAra hoya te vidhAtAne zrApa de ke teM mane zA mATe manuSyapaNuM ApyuM? ahIM badhI cIja ghI, jAnavaramAM ekeeka cIja ghI ane sulabha. eka sparza IMdriyane anukrama lyo. bAyaDInI AkhI palojaNa zA mATe? sparza IdriyanA viSaya mATe. sparza IdriyanuM strInuM sukha jAnavarane che. vagara palajaNe paNa sukha maLe che. kutarAne kutarInA poSaNane bhAra kharo? vagara mahenate malIdA khAvAnA che. ne ahIM manuSyabhavamAM te mAra khAIne baraDe raMgAI jAya tyAre malI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agama ddhAraka pravacana zreNI dAnuM nAma che. keTalAka ema kahe che ke ANe sAdhupaNuM lIdhuM te zuM samaje che? hiMsAdika na karavA temAM jokhamanuM kAma karyuM che te samajAvavuM che paNa tArI jokhamadArI te samajAva. paraNyAne pacIsa varSa thayA hoya tevAo paNa paraNyAnI jokhamadArI samajyA nathI. rAjyanI jelanA kedI che. je manuSya bAyaDInA bharaNa poSaNamAM khAmI kare te bAyaDI phariyAda kare. temAM phI kharacavAnI nahi. tamane vagara phIe kedamAM mokalyA. sAkSI lAvavAnA te bhaththu ApavAnuM nahIM. hukamanAmuM kare te bajAvaNamAM paiso paNa bharavAne nahi. mahine thAya ne na bharo te sIdhA kedakhAnAmAM laI jAya. bIje mahine Apo te ThIka, nahi te jiMdagI sudhI tene cheDo nahi. AvuM paraNanArA keTalA samajayA che? hagatI levA jAo cho te jiMdagI sudhInI heDa che tevuM keTalA samajyA? sAdhupaNuM le temAM bharaNa poSaNanI phariyAda hoya nahIM. je ghaNI dIkSA le tenA chUTAcheDA thayA samajavA. matalaba e hatI ke manuSyapaNAnI mokANa ke hagatI levA jatA jiMdagI sudhI kedamAM saDavAnuM, te karatAM jAnavara thayA hate ? mATe vighAtAne zrApa Apa ke tAruM nakheda jAya ke te amone ahIM mUkyA. eTaluM ja nahi paNa manuSya tarIke mekalyA te paNa kharAbIe mokalyA. nava mahinA udhe mastake laTakAvyA, tyAre manuSya thayA. gAya, bheMsa, kUtarI vigere jAnavaramAM UMdhe mastake garbha nathI. A pramANe sparzana IMdriyanA viSayo mATe samajavuM. have rasanA IMdriya tenA viSayo paNa moMghA. kIDI, maMkoDI mAkhIonA kuTuMba maphata peTa bharI le che. ApaNe bhUkhanA bhAga jeTaluM paNa na lAvI zakIe, e vAMka manuSya thayA tene. kIDI maMkoDI thayA hatA te A ciMtA maTI jAte. A badhI ciMtA paNa mANasAIne lIdhe karavI paDe che. e pramANe prANa Idriyane aMge tame bagIcAmAM jAva to nAgI talavAranA paherA. bhamarA one koI roke che? darabArane aMge tame jiMdagI sudhI rANI jovA na pAmyA. cakalAne kabutaro mATe chUTa, te meghavArI manuSyane, jAnavarane te badhuM sedhuM chene? viSaya tarapha lakSa hoya. kAma eja tattva hoya tevAne vidhAtAe manuSya nakAmA banAvyA paNa, vighAtAne AzIrvAda koNa Ape? dharmane kartavya tarIke manuSya jiMdagImAM gaNe teja jeo dharmane raste jAya te potAnA pahelAnA nazIbane AzIrvAda daI zake. viSayonI IcchAvALA manuba jIMdagInA vighAtAne zrApa gho. hitanI prApti ane pApane nAza dharamamAM rAcanAro manuSya jiMdagIne AzIrvAda de che. AMbAnA jhADanA ghaNA rUpiyA ne lIMbaDAnA vRkSanA teTalA nahIM. tenuM kAraNa? phaLa dvArA e kiMmata che. tema manuSyapaNAnI kIMmata kIMmatI phaLa dvArA ja che. dharma e ja phaLa che. phaLa kema gayuM? dareka manuSpo hitanI prApti I che, pApa nAza Icche. sAmAnya bhIla, koLI vagere laIe te paNa pApane nAza ane hitanI prApti thavI te samaje. dIkSA lenAra vakhate zuM samaje? paNa eTaluM samajyo eTale dIkSAne lAyaka thaI gayo! zAMbhavasUrI, caudapUva emaNe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5muM 35 manakane dIkSA ApI te mATe kyA zabdo uccArAyA? jene luccA-dhUrta sAdhu upADI gayA che, temAM koIne zaMkA thaI zake? pratA dhUrtarASA: ema kema kIdhuM? luccA sAdhu ema hemacaMdrAcArye paNa cekakhA zabdo mUkyA che. nirAdhAra sthitivALI brAhmaNIne A saMkalpa thAya temAM te navAI nathI. jenA hRdayamAM vAstavika vastune dropa na hoya te A zabdo na kahe. te manakane dIkSAnA mArge lAvanAra e zabdo thayA. e zabdothI bApa pAse javAnuM mana thayuM. mane ThagIne bALaka nIkaLyo. tenI dIkSA thayA pachI zayyabhavasUri zuM bhaNAve che? hitanI prApti ane pApane nAza. tethI paheluM pada dhabbo maMhamuvidhA gokhAvyuM. bIjuM kAMI gekhAvyuM nahi. sAdhupaNuM lIdhA pachI ApaNe te gokhavuM paDe che. ApaNI bhASA judI che. ApaNI navI bhASA che. abhyAsa karavAnI bhASA che. manaka munine mAtRbhASA che. te dezamAM pracalita bhASAmAM zIkhe che. kahe ke dharma e moTI cIja. chokarAne ApaNe zIkhavIe tema gho maMtramukiyA zIkhAvyuM. kahe sAdhupaNuM lIdhA pachI dharma e moTI cIja ema gokhAvavuM paDyuM te zIkheluM gokheluM zuM? e ja ahIM kahe che. bALaka, madhyama ane paMDitae badhAne mATe dho saMparka kuvicAruM e zlokamAM dharmanuM lakSaNa batAvyuM che. have saMsArarUpI samudra ullaMghana karavA mAge che. te te dharmanuM lakSaNa samajI kevI rIte saMsArane taro tathA bALa, madhyama ane paMDita e traNene dharmanuM lakSaNa zI rIte ghaTe te vagere age vartamAna. pravacana pamuM saMvata 190 nA asADa sudI 12 somavAra dharmakathAnuganI asara ane jarUrIAta zAstrakAra mahArAjA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna bhavya jIvenA upagArane mATe triSaSThI salAkA puraSacaritra racatAM thakAM jaNAvI gayA ke huM triSaSThisalAka purUSanuM caritra zA mATe karuM chuM? to ke mahApurUSanuM guNakIrtana e svarga ane mekSanuM dhAma che. tethI te uttama puruSanA caritrane ja karuM chuM. vyAkaraNa, nyAyanA graMtha zuM racavAnA nathI? tethI navaro thayo chuM ane tethI A racanA karuM chuM, ema nahi. mane racanA karavAnI Teva paDI che. vyAkaraNanyAyanA graMtha te thaI gayA che. hAlamAM tenuM kazuM kAma nathI. mATe Acaritra karuM chuM tema nahi. Adata paDI che mATe karuM chuM tema paNa nahi. kadAca graMtha racavAnI Teva paDI hoya te paNa nakAmA graMthanI racanA karavI tema paNa nahi. te kayA mudAthI kare chuM? te ke mahApurUnuM vartana kathana karavuM te kalyANa ane mokSanuM dhAma che tethI karuM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agama ddhAraka pravacana zreNI chuM. teonA caritro kahevAnuM vicAravA, saMbhaLAvavA. ne te uparathI AtmAnI pAse arise khaDo kara. te mATe mahApurUSanA caritranuM kIrtana avazya jarUrI che ne te dvArAe A jIvane kalyANa ane mokSanI prApti thAya che. seMkaDo vakhata eka AdamIne zikhAmaNa devAthI je asara na kare te dalIlathI samajAvavAthI asara kare. eka vakhata paNa barobara daSTAMta ApI samajAvo ke te vastu ThasI jAya ane tenI asara sAmAnA hRdayamAM jabarajasta thAya. A uparathI ema kahevAmAM AvyuM ke zikhAmaNa karatAM dalIla vadhI, dalIla karatAM dAkhalo vadhyo. A vAta anubhava siddha che. ahIM dravyAnuyoga zikhAmaNanI vAta tarIke jANo ane gaNitAnuyoga dalIla tarIke, paNa je caraNakaraNAnuyoganI mukhyatAvALo dharmakathAnuyoga e dAkhalo potAnA anubhavathI jovAze ke zikhAmaNanA vAkaya karatAM dalIlanuM vAkaya ane te karatAM paNa dRSTAMta vadhAre asara kare che. dRSTAMtanA sthAnane majabUta gaNatA hoya te zAstromAM dharma kathAnuyogane majabUta gaNyA vagara rahe nahi. nyAyanI rItie nyAya chaNIe te paNa dRSTAMtamAM jaI UbhuM rahevuM paDe. jaMgalamAM gayA, dhumADo dekhAyo to tyAM agni hovo joIe. ema nyAyanI yukitathI kahIe paNa raDAnI vAta dhyAnamAM na Ave to? jyAM dhUma hoya tyAM agni haya, jema rasaDAmAM, rasoDAnI vAta khyAla na AvI hoya te, agni ane dhUmADo dekhyA chatAM siddha karI zakIe nahi. nAnA baccAM dhUmADA dekhe ane ApaNe dhUmADA joIe temAM pharaka zo? tamane kema khyAla Avyo ke ahiM arina che. hetunuM zAna sarakhuM chatAM paNa bane jaNAe hetu sarakho jAyo chatAM paNa ekane sAdhya mAlama paDayuM ne ekane sAdhya mAlama na paDyuM. dRSTAMta vaDe vyaktine khyAla Avyo. tene sAdhyanuM jJAna thayuM. paNa je meTAo dhUmADo dekhavAnI sAthe rasoDAmAM agni hoya to dhUmADo thAya che. A badhA raseDAne khyAla kare te ahIM agni che te dhUmADo che. ema jANI zake te hetu drArAe sAdhyanI siddhi dRSTAMta dvArA thAya che. A vAta sAMbhaLIne keTalAkanA manamAM ema Avaze ke bIjAone dRSTAMta na maLe tevA hetu je nakAmA gaNyA che te vyAjabI che. pUrepUrA samaju hoya tene dRSTAMta na hoya te paNa jANavAmAM aDacaNa AvatI nathI. ane vaLI badhI jagoe kAMI dRSTAMta hoya tevo koI niyama nathI. enuM dRSTAMta ja nahi. AvA prakAranA viziSTa cinhavALI hovAthI A dAbaDI mArI che emAM dRSTAMta zuM levuM? aneka vastu hoya tyAM dRSTAMtane sthAna che paNa eka vastu hoya tyAM dRSTAMta zuM ApavuM? sarva karmarahita sarva sukhavALI cIja kaI? ke jenuM dRSTAMta devuM. te jyAM eka ja vyakitane aMge vAta karavI hoya tyAM dRSTAMta na paNa hoya. tethI hetu kheTo thata nathI. tethI jayAM eka ja vyakita hoya tyAM dRSTAMta paNa hoya agara samaju hoya tyAM dRSTAMta na hoya, paNa maMda buddhi hoya agara pahela vahelA samajavA mAgatA hoya tevAne dAMtanI jarUra rahe. tevAne dRSTAMta vagara vadhu vastu samajavAmAM AvatI nathI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5 muM vidhi hetu dRSTAMtanA vAkayeA anukrame vadhAre asara karanAra thAya. ahIM paNa je AtmakalyANa--e karavAnI zakayatA, sarva karmarahita mokSe jAya, to koI gayA? to javAya che. A raste javAya ema mAnIe ane e raste javAnA prayatna karIe, ne koI gayo ema mAluma na paDe te AtmA ullAsamAM na Ave. seMkaDo zikhAmaNanAM vAkayo karatAM eka dalIlanuM vAkaya asara kare ane te karatAM vaLI eka dRSTAMta vadhAre asara kare. vidhi, hetu ane dRSTAMtanA vAkayo, anukrame jabarajasta asara karanArA che. dravyAnuyogamAM vargaNA-karma bAMdhavAnA, te rokavAnA, te toDavAnA ane AtmAnA guNo vigere jaNAvyuM. siddha thaI zake te jaNAvyA chatAM koIe karma baMdha rokayo? sarvaguNane koIe pragaTa karyA ane siddhi dazA meLavI? enuM samAdhAna kyAre? toke evuM dRSTAMta batAvo tyAre. 30 traNa anuyAgamAM Adarza nathI, jyAre dharmakathAnuyogamAM Adarze che bIjI bAju dravyAnuyoga gaNitAnuyoga ane caraNakaraNAnuyogano Adarza nathI paNa dharmakathAnuyoganA jabarajasta Adarza che. siddhAcaLa upara jaI kayA Adarza dharo? to ke bhagavAna RSabhadevajInA gaNadhara puMDarika svAmI pAMca kroDa munirAja sAthe moko gayA. 'tane A kSetranA prabhAvathI ane tArA parivArane paNa A kSetranA prabhAvathI kevaLa zAna thaze.' AvA bhagavAnanA vAkayathI puMDarika svAmI siddhAcaLa upara ja rahyA ne tyAMja aNusaNa karI mAhA pAmyA. cAhe giranAra zikharajI, caMpApurI jevA tIrtho paNa e badhA Adarzo zAnA! dharmasthAnuyoganA Adarzo che. dharmakathAnuyogamAM bIjA anuyoganA adhikAra bhale AvI jAya. paNa mukhyatAo Adarza konA ? tamAma tIrthasthAnonA Adarza kayo ? sthApanAcAya vagara vyAkhyAna kare temAM prAyazcitta kema ? are ApaNe sthApanAjI vacamAM padharAvyA zA mATe? kaho ke dharmakathAnA Adarza che. zI rIte? tIrtha Mkara mahArAjAo jema samavasaraNamAM bese che, tema samavasaraNanI kalpanA karI, nIce jamInanuM taLiyuM, pahelA gaDha, bIjo gaDha ane trIjo gaDha. samavasaraNanI kalpanA karyA sivAya vyAkhyAna devAnA haka nathI. samasaraNanI sthApanA karyA vagara vyAkhyAna detA prAyazcitta. kayA muddAthI AcArya bhagavAnane vacamAM padharAvyA che? tathA traNa bAjoTha vigere hAlamAM je rAkhavAmAM Ave che te kayA muddAthI te jarA vicAro. samavasaraNanI sthiti ahIM meLavI che. ne tene aMge ja vacamAM sthApanAcArya padharAvavA paDe che, ne vacamAM gaDhanI kalpanA tarIke bAjoTha goThavavAmAM Ave che. have mULa vAtamAM Ave. dareka vyAkhyAnanI vakhate vacamAM sthApanAcArya padharAvI Adarza khaDo karAto hoya to dharmakkSAnuyogano, pachI tenI aMtargata caraNa karaNAnuyogA bhale hoya paNa Adarza tarIke racanA to kevaLa dharmasthAnuyoganI, samavasaraNa racAyuM tene Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ddhAraka pravacana zreNI 38 Adarza, emanuM kevaLajJAna, tenA Adarza zuM? kaMI nahi. prazastotrano Adarza parisaMha tathA upasarga sahana karo tenA Adarza zA? jagatamAM Adarza tarIke jo koI paNa vastu upagAra kare to te dharmakathAnuyoga. A kAraNathI zAstrakAra e kahe che ke mahApuruSonuM kIrtana e kalyANa ane mokSanuM dhAma che te te dharma kathAnuyogamAM ja che. duSTa bhAvikAnA upakAra RSabhadeva bhagavAnanA pUrva bhavano jIva dhanAsArthavAha ke je sAtha laIne nIkaLyA che. sAthamAM dharmaghaSasUrijI Adi parivAra rahelA che. teonI saMbhALa levAnI kabUlAta chatAM saMbhALa ke tajavIja sacavAtI nathI. sAthamAM khAvAnA paNa sAMsA paDelA che. loko jhADanA mULIyA tathA pAMdaDAthI peTa bhare che. kaMdamULa khAIne loko peTa bhare che. Ave vakhate dhanAsArthavAhane vicAra Ave che ke jeone phaLa, jhADa tathA pAMdaDAno sparza karavA nathI, tevAnuM zuM thatuM haze ? keTalAka duSTa bhAviko duSTa ane bhAvika banne kahuM chuM, te kema? te AgaLa jAo. sAdhuone kaMIka upasarga thAya to mahArAjane nirjarA thAya che tema kahe. vaLI nirjarAthI karmAya paNa thAya tema kahe. te bhAvikapaNuM kharuM paNa te bhAvikapaNa potAnA AtmAne upayogI che ke pArakAne upayogI che? saMgamadeve upasarga karyA tyAre IMdre tene duSTa pApI kahyo, ne saMgame upasarga karyA tyAre bhagavAnane karmanI nirjarA thaI. evA upasarga na karyA hate. to bhagavAnanA nikAcitakarma kAM tUTate? saMgame nikAcita karma teDAvyA mATe tene AkhA saMghamAM AgevAna gaNavA joIe. saMgamadevatA jevI bhagavAna mahAvIra mahArAjane upakAraka vyakti nathI. duSTabhAvika A vastu bolI zake. AkhA jagatamAM sAco upakAra karanAra vyakita saMgamadevatA ke jeNe nikAcita karmo toDAvyA. ApaNe devagurU dharmanuM ArAdhana karIe to nikAcita truTe ke na paNa tuTe paNa saMgame nikAcita karma tADAvyA. sAmAnya karrAyathI devAdinA upagAra karanAra mAnIe nikAcita karma toDAvanAranA upagAra kema na mAnavo? saMgama AvA upakAraka chatAM durgatio kema gayA? anya apekSAo pravarte lAne upakAraka mAnavA baMdhAelA che. dRSTAMta tarIke atre tamane dharma saMbhalAvIe chIe. tamAre upagAra mAnavAno nahiM. ame amArA kalyANa mATe saMbhaLAvIe to temAM tamAre upagAra zuM karavA mAnave ! zeThane ghera nokarI karIe. ene khapa hato ne ApaNane rAkhyA. temAM upagAra zA mATe mAnavo ? mA sthitimAM jaIe to zeTha ke gurU ke mAbApanA upagAranuM sthAna nathI. mAbApe ApaNane bolAvyA nathI. kaho ke emanA mAhanA udaye pravRtti karavA lAgyA (gayA) temAM sAhajIka ApaNI utpatti thaI. janmyA pachI ApaNA tarIke pAlaNa pASaNa karyuM nathI. mArA tarIke pAlaNa poSaNa karyuM che, e to jyAM jaNe tyArathI gaNe che. pArakI jaNI AvI ke pRthaga thavAno che. AvuM jANyA chatAM paNa mAro ne mArApaNAne aMge poSaNa kare. eka ApaNA khUda Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5muM 39 gharano jaNelA che.karo khALe ApIe chIe, pachI pAMca lAkhanI muDI hoya, ne traNa chokarA hoya to pelA khALe ApelA pacIsa hajAra mAge to paNa na Apo. chokarA tarIke poSaNa nathI paNa potAnA mAhane lIdhe pASaNa kare che. to A sthiti vicArIe to mAbApano upagAra mAnavAno rahe nahi. paNa sajajana purUSe e jovAnuM nathI. enAthI mAro upagAra thayo che ke nahi e jove temaja deva guru. zeTha ane mAbApano upagAra mAnavAno raheze. ame to lagIra bahAra rakhaDatA hatA. to ahIM bhaNAvaze ke sAmAyika karAvaze ane pote mAhAnI dorI meLavI leze. mATe amArA ATalA upagArathI temaNe ulTo amAro upagAra mAnavA joIe. zeThane aMge vicArIe to ame kahetA hatA ke emanA vepAra cAlyo, to zeThe nAkarano upagAra mAnavo joIe. tema mAbApane aMge paNa ame janmyA na hate to vAMjhiyA gaNAta. emanuM nAma rahayuM. mAbApe ane zeThe chokarA ane nekarane upagAra mAnavo. A ItihAsa duSTa bhAvikano thayo. saMgamadevatA ATalA badhA nirjarA karAvanAra, nikAcitakarmanA phrAya karAvanAra, ArAdhya hovA joIe. samaLe mAthuM maDhAvIne e nAma saMgamadevatAnI parIkSAmAM pAsa thayA to maLyuM. DepyuTI saMgamadevatAne ? A badhuM duSTa bhAvikane ge kahayuM. gaNAya bhAvika paNa hoya duSTa. mahAvIrane moTuM nAma ApanArane mATe IMdra duSTa, pApI, mAM dekhavA lAyaka nahIM vigere kahayuM. nirjarA karAvanArane duSTa pApISTa kema kahevAya! mahAvIra mahArAjane uttama nirjarAnA kAraNamAM joDI ApanArane duSTa pApI kema kahevAya? paNa tene pApI ane duSTa kahenAra IMdrane bhagavAnane uttama bhakata ane samakita gaNyo. te kema ? te jarA vicAra karo. bhagavAna mahAvIra mahArAjA saMgamanA eka bAju upakAra gaNI zake. AvuM sAdhana na maLyuM hate to nirjarA kayAMthI thatu? paNa bIjAo te jayAre te saMgamane jANe tyAre dhikkAra karyA vagara rahe nahi. kAraNa? e saMgamanI dhAraNA adhamAdhama, dharmathI calAyamAna karavAnI, mahAvIranA jIva jAya to paNa pratizA toDAvuM, pratizAthI na khase te cUrI nAMkhuM, meru parvata paNa cUro thAya tevI zIlA ane cakra mUkI, bhagavAnanA cUro karavA vicAra karyo. jIvana levA tarIkenI sajA karI cUkayo. parIkSAe jIvana levAnI A saMgame karelI pravRtti jANanAro saMgamane dhikkAra karyA vagara rahe nahi. jo duSTa bhAvikapaNu na hoya to ahIM saMgama upasarga karI rahyo hoya, pachI duSTa bhAvika vicAra kare ke tA mahAvIra mahArAjane nirjarAnuM kAraNa thayo vigere, te ajJAnI tathA dharmAddhAthI rahita hoya te ja kahI zake. varasAdanI Rtu hoya, te khAtara mahArAja gocarI jaI na zakayA hoya, teve TAIme samaju bhAvika zuM vicAra kare ? are huM saMjamamAM vighnabhUta thayo, mahArAjano to dharma che ke sahana kare, ema duSTa bhAvikabole. A to eka sAmAnya vAta che. A sthaLe munirAja Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. AgoddhAraka pravacana zreNI pote e vicAre ke pharasanA haze tema banaze. varasAda raheze te gocarI jaIzuM, ne varasAda nahIM rahe te jJAna dhyAna karIzuM. Ama to ApaNe tapasyA karatA na hatA paNa Aje tapasyAne vakhata aNadhAryo maLyo. vaLI A sthaLe zrAvaka zuM vicAre? te tapAse, are huM kevo nibhaMgI ke sAdhu mahAtmAne mane lAbha na maLyo, Ama samaju Avaka vicAre. IMdra mahArAje bhagavAnanI karelI prazaMsA nahIM sahana karI zakavAthI bhagavAnane upasarga karavA je sthaLe bhagavAna rahyA che tyAM saMgamadevatA devalokamAMthI gayo ane ghora evA vIza upasarga karyA. tevA ghara upasargathI paNa prabhu calAyamAna na thayA ane pitAne hetu pAra na paDo, eTale vilakhe vadane pAcho saMgamadevatA devalokamAM Avyo. A upasarga thayA teTalIvAra Idra mahArAja te nATaka vigere baMdha karI, lamaNe hAtha mUkI, citAmAM besI rahyA che. e kAMI saMgama jevA duSTa bhAvika na hatA. pUjaya bhagavAna upara upasarga thatA hovAthI tenuM kALajAM kapAI jAya che. tethI saMgama vilakhe mukhe devalokamAM pAcho Avyo tyAre paNa IMdra mahArAje devatAone eja kahayuM che ke e duSTa, pApI, caMDALa, saMgamadeva Ave che, tenuM me paNa jovA lAyaka nathI. teNe ApaNA svAmIne AvI kadanA karI che mATe tene devalokamAMthI hAMkI kADho. evigere IMdra je kahyuM te bhagavAna upara iMdra mahArAjanI keTalI zraddhA che te sUcave che. tethI ja saMgamane duSTa pApI kahenAra te IMdrane paNa samakitI kahyA. tema ahIM dharmaghoSasUri sAthamAM AvelA che tenI sAra saMbhALa dhanAsArthavAhe kAMIpaNa lIdhI nathI. paNa te duSTa bhAvika na hate. jo te duSTa bhAvika hate te tenA manamAM A kAryathI thaela pazcAtApa kadI thate nahi. prazna : IMdra mahArAje saMgamane nivAraNa kema na karyo? uttara : A vAta jarA uMDA utarIne vicAro ke saMgama bhagavAna pAse zA kAraNathI Avyo che? kahe ke IMdranI prazaMsAmAM avizvAsa AvavAthI. tame dAgInA upara sIkko mAze ke A te se TacanuM senuM che, pachI patharA-kasoTI upara tene koI ghase te tamArAthI tene parIkSA karatAM rokAya kharo? kaho ke nahIM ja. tema IMdra mahArAje bhagavAnanI prazaMsA karI ke atyAre bhagavAna evA dhyAnastha che ke tene dhyAnathI calAyamAna karavAne IMdranarendra paNa zakitamAna nathI. AvI rIte IMdra karelI prazaMsA sAMbhaLI tenA upara avizvAsI evo saMgama bhagavAnane upasarga karavA Avyo ne upasarga karyA. tethI IMdra pote pazcAtApa karyo ke are, bhagavAnane je A upasarga thayA, temAM kAraNa mArI karelI prazaMsA che. chApa mAryA pachI tene kaseTI upara koI ghase te chApa mAranArathI nA na belAya, tene agnimAM nAkhe ke kAnasa lagADe te paNa na bolAya. bele te beImAna gaNAya. tema te TAIme IMdramahArAja bhagavAnane upasarga karavA jatAM saMgama devane kAMI paNa karate te IMdra mahArAjanI ImAnadArI uDI jAta. ane mahAvIra svAmI bhagavAnanI prazaMsA paNa UDI jAta. e vakhata to cha mahinA sahana karyA sivAya chUTako nahi. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5 muM 41 have ApaNe cAlu adhikAramAM AvIe. dharmaghoSasUrine sAthamAM lAvela, dhanAsArthavAhane mATe have vicAra karIe. je te duSTa bhAvika hatuM te, dhanAsArthavAha ema vicAra karata ke huM dharmaSasUrijI mahArAjane sAthamAM nahIM lAvyo hate te, teo karmanI nirjarA zI rIte karI zakata. paNa dhanAsArthavAha te na hatuM. te te uttama samajI zrAvaka hato. vaLI paNa dhanAsArthavAha je duSTa bhAvika hatuM te A pramANe vicAratA ke dhanabhAgya mArA jo meM kabulAta ApI nahate ne teone mATe meM mAvajata karI hate, te ATalI karmanI nirjarA temane thatuM nahi. mATe dhanabhAgya mArA ke mAre lIdhe ATalI karmanI nirjarA teone thaI. Ama paNa dhanAsArthavAhe vicAryuM nathI tethI te uttama purUSa hato te siddha thAya che. hitabuddhivALA dharmanA upadezakane ekAMta lAbha vaLI A sthaLe koI vadhAre daMbhI hoya te, kevA kharAba vicAro kare te jarA tapAse. tIrthakara mahArAjanI mUrti ApaNane saMsArathI pAra utAre che ane zAsana pragaTa karyuM tene AbehUba citAra che tethI temanI mUrtine paropagArI mAnIe te kema manAya? kema ke je nukazAna veThIne phAyado kare te atyaMta upagArI thAya, te pachI tIrthaka, gaNadharo, AcAryo, upAdhyAya, ke munirAja kevI rIte upagArI kahI zakAya? teo ko phAyado kare che? zeTha ane munima tApaNI tApe che, temAM zeTha kahe che ke are munima! AmAMthI eka taNakhe tArI ne mArI bannenI dADhImAM uDe te pahelAM konI dADhI bacAve? munima kahe sAheba? pahelAM ApanI dADhI bujhavuM. paMdara dahADA thayA ne bIjo munima Avyo. evIja rItie, munimane savAla karyo tyAre te bahu cAlAka hatA. teNe cAlAkImAM be lahakkA mArI pahelAM tamArI dADhI bUjhAvuM pachI mArI bUjhAvuM ema te bolyo nahi, ne jaNAvI dIdhuM ke mAre beTA zabdo belI lhAvo le nathI. atyAre bolelA vakhata Ave te pramANe karatA nathI. saLagavAne prasaMga Ave te vakhate hAtha potAnI dADhI tarapha ja jAya. zeTha samajI gayA ke A manuSya kharo che. uttara devA pahelAM tenuM svarUpa samajanAro che. tIrthakara-gaNadhara racA-upAdhyAya sAdhu vigere be laharakA potAnA mAre che, pachI bIjAne bUjhAve che. jIvonA upagAranI buddhie dharmopadeza devAvALe vakatA tene ekAMtathI nirja thAya che. emAM pachI zrotAone dharmopadeza lAge ke na lAge. badhA zrotAo hitathI sAMbhaLe te paNa badhAne phAyado thAya tevo niyama nathI. AthI potAnA be laharakA mArI lIdhA. tema A jagatamAM potAnA be laharakA mArI devAvALA che. tIrthakara nAma karma bAMdhyuM che te teDavA mATe upadeza Ape che, te tIrthakaro kahevAya che. gaNadhara nAmakarma bAMdhyuM che te teDavA mATe gaNadharo upadeza Ape che, A badhAja upagAra kare che te pahelAM potAnA be laharakA mArI le che. potAne nukazAna thAya to paNa bIjAne tAre evA vizeSa upagArI teo kahevAya che. saMgamane aMge vicArIe ke potAnA AtmAne DUbADI bhagavAnane tAryA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 42 AgoddhAraka pravacana zreNI tema dhanAsArthavAhe duSita thaI vizvAsaghAtI thaI, bedarakAra thaI potAnA AtmAne DUbADI dharmaghoSasUri tAryA. AvA vicAro duSTa bhAvikone Ave. pitAnA kapelA nahIM paNa zAstramAM kahelA lekavirUddha mAnavA jema kavirUddhane tyAga karavo eTale lokaviruddha konuM nAma? te ke Aje ApaNane mAnItuM na hoya te lokaviruddha e tene A karIe chIe. paNa lokaviruddhanI vyAkhyA paMcAzakamAM zrImAna haribhadra sUrIjIe karelI che temAM tamArI marajIe mAnI na hoya te laka viruddha evo artha karyo nathI. tamArA hisAbe te mayaNAsuMdarIe lakaviruddha karyuM kahevAya? mayaNAsuMdarIe tamArA hisAbe dharmanI ane AcAryanI helaNA karI che paNa ho vina adhamavA ra6 Dhovidha eTale lokomAM je virUddha adharma, anIti, jUTha, cerI,parastrIgamana, ItyAdikanuM AcaravuM te lokaviruddhane sAco artha che. koInI paNa niMdA karavI ene leka viruddha kahenArA tamAruM mAnItuM na hoya te lokaviruddha, e kaviruddha zabdano artha karavAmAM pahele naMbare Ave che. ekalI joLI sAIDa na jovI. bleka sAIDa paNa jovI joIe. jemane kALI sAIDa jovI che to temane leka viruddha bolavAne paNa adhikAra nathI. AthI koInI paNa niMdA karavI nahi, tene lekaviruddha evo artha kADhI zakAya nahi. mahAsAhasa pakSI jhADa upara bese ne "sAhasa na karo ema bole. vAgha zikAra karI sUI gayo hoya pachI mAMsanI kaNI khAvA vAghanA momAM mAMsa khAvA jAya, tene tyAM ema kahe ke koIe sAhasa na karavuM tene artha zo? dhIThThAIne pUro namune che, tema bleka sAIDanA khAnAmAM boMkanAra loka viruddha zabda zI rIte bolI zake? keTalAka ema kahe che ke ApaNe te jevuM hoya tevuM kahenArA, paNa zAstrakAra jevuM hoya tevuM kahevuM ema kahetA nathI. jarA vicAra karo ke jo ema hoya te kevaLa jJAnIe keTalAnuM kahevuM? jeTalAnuM na kahayuM teTalAne doSa lAgyo. A mANasa te lucco che. tevI rIte se luccA mANasamAMnI jenI luccAI na kahI tenuM pApa kevaLIne lAgyuMne? satya bolavAnuM vrata na kahetA jUTha na bolavAnuM vrata kema kahyuM? zAsakAroe satyanAmanuM vrata nathI rAkhyuM, to tame A sthaLe pUchazo ke kayA nAmanuM vrata rAkhyuM che? tenA uttaramAM samaje ke jUThuM na bolavAnuM vrata rAkhyuM che te dhyAna rAkhajo. emAM pharaka zo? jarA akkalathI UMDA UtarIne vicAra karo. sAcuM bolavuM tene artha e ke je je sAcuM hoya te belavuM. eka mANasa AlayaNa levA Avyo pachI tenI khAnagI vAta paNa na kahuM te huM jUThone? kema? te ke koI pUche te sAcuM hoya te bolI devuM. paNa evuM vrata hoya ja nahi. koIpaNa mata pramANe tevuM hoI zake nahi. devaLamAM ravivAre prArthanA karavA jAya tyAre pAdarIne Father phAdhara kahe che. aThavADiyAmAM je pApakaryuM hoya te pApa, pAdarInI ghUMTaNIe besIne kahI de che. te upara pharIyAdI thaI hoya te phAdharane sAkSImAM na lavAya. kadAca ema kahe ke amArA dharmanI rUe emAM sAkSI pUrI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5 muM 43 zakatA nathI. sAcuM bolavuM ja, A niyama rAkhIe te dhabaDako vaLe. have duniyAmAM cAlIe, sAcuM bolavAnuM hotuM ja nathI. kevaLa zAnI paNa sAcuM ja bole evuM nathI. AnuM nAma sUrajamala ane AMkhe cazamA hoya te sUrajamala kaheze ke nahi? vAMjhaNInuM nAma kulavaIna hoya te tene kevaLI zuM nAma laI belAve? vyavahArathI paNa satya nahIM. je sAcAnuM svarUpa, satyabhASA, vyavahArabhASA jANatA nathI tema AmaMtraNa nimaMtraNa, pRcchanAmAM vyavahAra, tyAM satya asatyane saMbaMdha nathI. tethI satya bolavuM e vrata na rAkhyuM. bolavuM tyAre satya bolavuM e paNa nahIM. bole tyAre paNa satya nathI. mATe bIjA mahAvratanuM nAma mRSAvAda viramaNa-jUThuM na bolavuM, tema rAkhyuM. satyane rAMge ke vyavahArane aMge pratibaMdha nahi. A badhA kAraNethI bIjA vratanuM nAma mRSAvAda viramaNa rAkhyuM. DuMgaro baLe che tathA ghaDA kare che. A bhASA bolIe chIe tyAre vastuta: te ghAsa baLe che ne pANI jhare che, chatAM vyavahAramAM DuMgaro baLe che tathA ghaDA jhare che ema belavAne vyavahAra hovAthI vyavahAra bhASA juThI gaNI nathI. sarvAsa re rinA sarvanI nizcaniMdA temAM guNI manuSyanI paNa niMdA e artha kADhe ne te pramANe varte che te bIjA vratane tyAgI kahevAya che? evA keI guNa ke guNa nathI jene durjana dUSita na kare jagatamAM evo koI guNa nathI ke jene jagatamAM durjana purUSa dUSita na kare. kSamAM rAkhe te kahe ke bAyalo che. nirabhimAnapaNuM rAkhe to kahe ke bhAna kayAM che? lobha na kare te udAratAvALAne uDAu kahetA vAra lagADatA nathI. gusse na kare te bAyale kahetA vAra lAgatI nathI. 2nAvI rIte durjane kSamA vigere guNane paNa dUSita karyA vagara rahetA nathI. Aje samAjamAM kAma lAge te sAdhu. samAjamAMthI khasI gayA te deSa rUpa. jeNe AraMbha parigrahathI chUTavA mATe pitApaNuM choDayuM che tevA sAdhumahAtmAone paNa durjane duSita kare che. guramidhAmaphi niMdA guNa karIne samRddha (moTA) evAnI paNa niMdA atyaMta lokaviruddha che. purUSanI Apatti vakhate saMtoSa mAnavo te lekaviruddha, IMdra mahArAja saMgamadevanA vakhate saMtoSa mAne to lokaviruddha. dhanAsArthavAha e kahe che ke ApaNAmAM tAkAta hoya ne sAdhunI Apattine pratikAra na karIe te moTo doSa che. A hisAbe IMdra mahArAjane saMgamadevane bahiSkAra karavo paDyo. luhAzadika ke je bhagavaMtane ghANa laI mAravA doDayo hato tene prANAMta zikSA karI, te paNa tamArA mate te loka viruddhane? prazna:- A vakhate IMdra tenA upara dayA ciMtavavI joIene? uttara:- AvezamAM A jIva Ave te vakhate rahI zakAtuM nathI. lokaviruddhanI apekSAe chati zakitae Apattine pratikAra na kare te lokaviruddha che ema jANI saMgamane deza pAra karyo ema gaNo. jema namucie cakravartIne orDara lIdho te vakhate tene muzkelI paDI che tema sau dharma IMdra saMgamane saudharmadevalathI bahAra nIkaLe ema kahayuM, tethI muzkelI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 AgaddhAraka pravacana zreNuM to paDI che. pachI te devane devalokamAM rahevAnuM sthAna na rahayuM. jemAM sarakAra dezapAra kare to? aMdAmAna TApumAM ke nahi? kaho ke dezanA vyavahAranI bahAra. ema saMgamadevane devalokanI bahAra karyo eTale have te rahe che kayAM? dakSiNa bAjane tirjI ane devalokanI bahAra merU parvatanI cUlikAmAM rahe che, ane te sthAna dharmendranI apekSAe aMdAmAna kahevAya. devatAnI apekSAe meranI cUlikA paNa evI sthitimAM che. A zikSA zAne aMge karI ? kaho ke sAdhune herAna karanArane sajA na karuM te lokaviruddha che. A vyAkhyA paMcAzakamAM haribhadrasUrijIe jaNAvI che te khyAlamAM laIe tyAre badhuM mAluma paDe che. dharma ghoSasUrinI ApattikALe dhanAsArthavAhanuM kALajuM jarUra baLe che ane sUrijI pAse Ave che ne potAnA aparAdhanI kSamA yAce che, kAraNa aparAdha jANyAne badale, ochAmAM ocho mAphI mAgavAne have joIe. tema dhanAsArthavAha paNa aparAdhane aparAdha tarIke jANe che, ne te jANato thayo hovAthI ja dharmaghoSasUrijI pAse Ave che ne pitAnA aparAdhanI kSamA yAce che. saMgamadeva cha mahinA sudhI mahAvIra bhagavAnane upasarga kare che, chatAM paNa saMgamadeva jatAM mahAvIrasvAmI bhagavAnanI AMkhamAM dayAnAM AMsu Ave che. keTalI badhI dayA? aparAdhI jIva upara paNa kAmA! are, A bicArA jIvanuM zuM? Avo vicAra aparAdhInA jIva upara Avyo, kAraNa? bhagavAna dayAnA dariyA hatA. krodhanI kaNI paNa bhagavAnamAM na hatI. tevI ja rIte dharmaghoSasUri pAse jyAre dhanAsArthavAha Ave che tyAre tenA upara jarA paNa gusse sUri mahArAje karyo hato. kodhane chAMTo paNa nahi. ugharANIe gaele vyApArI khAvApIvAnI vAtamAM na khUMdAya, khUMdAyo te mUvo. tema ahIM dharmaghoSasUrijI dhanAsArthavAhanA svarUpa upara, AjIjI upara ke mAphI upara jAya eTale ke tenI pAse te badhuM karAvavA mathe te khUdAI jAya. tethI temaNe cakakhI vAta karI ke he mahAnubhAva! saMsAramAM Apatti yAne du:kho bharelA ja che. tathA ajJAnapaNuM bhareluM che temAMthI pAra utAranAra mAtra dharma ja che. teTalA ja mATe jJAnIoe dho maMdAjita kahI dharmane maMgala kahayuM che. te paNa utkRSTa maMgala kahevAya che. pApane bhaDakAvanAra hoya te dharma ja che. jA bhavanI apekSAe ane parabhavanI apekSAe dharma ja sukhAvaha che. mA e vastu kuTuMba ApI zakatuM nathI. AyaMde-bhAvI jIMdagImAM jo svarga ane mokSa denArI cIja koI hoya te te dharma ja che. svarga kriyA dvArA Ape che. svataMtra ApatuM nathI, paNa punya dvArA svarga Ape che. bhUlA paDelA mArge caDhIe te zahera na Ave. jaMgalamAM cAlavuM paDe. mArge AvyA pachI AgaLa vadhavuM paDe. A dharmadrArAe svarga athavA rAjya ddhi vigere je kAMI maLyuM hoya te sIdhA rastA tarIke che. temaja vaLI AgaLa punyamAM vadho te mekSa taiyAra ja che. mATe saMsArarUpI jaMgalane ullaMghana karAvanAra ane svarga ane mekSane devAvALo A dharma che. AvI rIte dharmanA traNa svarUpa batAvyA. have kone ke upadeza devAya te vigere adhikAra AgaLa kahevAmAM aAvaze. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 6 DuM 45 pravacana 67 saMvata 190 aSADa sudI 13 zAstrakAra mahArAja kalikAla sarvaza zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna jaNAvI gayA ke mahAtmanAM muLajItana hi ethoriyAraM eTale ke mahAtmA purUSonA guNonuM kIrtana e kalyANa tathA mokSanuM sthAna che. mahApurUSane vaMdana, temanuM kIrtana, satkAra, sanmAna te badhAnuM je phaLa te badhAno AdhAra temanA caritro sAMbhaLI tenA aMge thaelI zraddhAne AbhArI che. temanA pUjana, vaMdana tathA ArAdhanamAM je phaLa kahevAya che te pUjaya purUSonA guNo, caritro tathA vartane sAMbhaLyA hoya te te pramANe bahumAnAdika thAya. je pramANe Adara te pramANe nirjarAdika prApta thAya che. Adara bahumAna e tenA guNonA zAna upara AdhAra rAkhe che. nAnA chokarAnA hAthamAM Avela hIre durlabha yAne megho ne kImatI che paNa te bAra peTe jAya tevo che. tene kImata pUrvaka grahaNa na levAthI grahaNa karela chata be peTe cAlyo jAya. tema jeoe tIrthakara Adi mahApurUSonAM caritro sAMbhaLyAM nathI, guNa jANyA nathI, tevArone tIrthakara bhagavAnanI gurUmahArAjanI, dayAlakSaNa dharmanI prApti thayelI hoya te paNa te najIvI vAtamAM cAlI jAya che. vahavAyA jevo dharma - dunIyAnuM svAbhAvika sAmAnya sukha maLatuM hoya to dharma choDI de che. kiMcita mAtra du:kha TaLatuM hoya to dharma choDI de che. ApaNe paNa evA ja chIe. eka vakhata jhADe jaMgala vadhAre javuM paDe te pUjA nahIM thAya. peTamAM jarA du:khavA AvyuM te paDikamaNuM sAmAyika nahIM thAya, ghera jarA vivAhAdikArya AvyuM te Aje dahere-upAzraye nahIM javAya. kema? phUrasada maLI na hatI. kAraNa ke ghera lagna hatA. A vAkya-vacanamAM khoTuM nathI, paNa e vAkya dhikkArane lAyaka che. eTale eno artha ApaNe ema karI beThA chIe ke devanuM ArAdhana pharasada maLe te karavAnuM. pharasada laIne karavAnuM nahi? pratikramaNa mATe tathA jinezvara devanA ArAdhanA mATe pharasada levAnI nahi. te tenI kIMmata ApaNe keTalI gaNI te vicAro. pharasada na maLe te pharasada kADhavA taiyAra nathI. tethI A jinezvara deva AdikanuM ArAdhana ApaNe AlatuM phAlatuM gaNI kADhayuM che. eTale pharasada maLe te karI levuM, nahIMtara kaMI nahiM. nAtamAM jamaNa hoya tyAre vahavAyAne aMge rasapatI vakhate ApaNe kahIe chIe ne ke vadhyuM nathI. vadhe to ApIe ne? Ama vahavAyAne uDAu javAba ApIe chIe, tevI ja rIte uparane devagurUnI bhakita karavAne tamAro javAba paNa uDAu che. bAyaDI, dhana, kuTuMba, mAlamilakata e nAtIlAne mATe khUTayuM te na ghANa vo paDe. nAtIlAne vaLyuM nathI mATe nahIM ApIe ema kahevAtuM nathI, kAraNa tyAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ddhAraka pravacana zreNI pharaja che. ne vahevAyAne te vadhyuM hoya te paNa vadhyuM nathI ema kahI devAya che. vIle moDha bicArA pAchA jAya. tema devagurU ane dharma ApaNe mATe vahavahIyA. ene mATe pharasada levAtI nathI. nAtIlA mATe udhAre lAvI devuM karI navo ghANa karavo paDe. A uparathI deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA ApaNe nAtIlA jevI, pharajIyAta gaNI nathI. vahavAyA jevI gaNI che. meja Ave te devAya, tema devAdikanI ArAdhanA amulya chatAM bhavabhava bhamatAM paNa durlabha. AtmAnuM A bhava para bhava zreyas karanAra chatAM ApaNe hAthe saMsArI boranI kiMmatamAM dhamarAdhanA cAlyuM jAya che. hIro kIMmatI UMcI jAtane paNa nAno chokaro bera peTe daI de. tema A jIva devAdikanI ArAdhanA vakhate pharasada nathI. eTale te vahavAyAnI kiMmatane dharma che ema mAnI tenI upara dhyAna detuM nathI. nAtIlAne kAMI vadhyuM nathI ema kahevAya? kema? te ke Ijajata jAya. ne A ThekANe deva gurU dharmanI bAbatamAM pharasada nathI ema kahenAranI Ijajata nathI jatI zuM? A uparathI vArtAvamAM vahavAyAnI lAInamAM ApaNe devAdikane mUkayA che. moDhe bole ke na bolo paNa te jaNAI Ave che. zAne lIdhe? jema hIrAne aMge chokarAnI ajJAnatA ane berone aMge lAlaca che tema ApaNe paNa deva-gurUnuM ArAdhana kIMmatI che, karaNIya che, tema mAnyuM nathI. karavuM joIe tema paNa ApaNe haju mAnyuM nathI, ApaNI te karavAnI pharaja che tema haju barobara ApaNe samajyA nathI. te dharma vigere cIja bhavabhava sudhAranAra che. avyAbAdha sukhane ApanAra che, evI ja kharA aMta:karaNathI tenA upara dhAraNA have to te karavAmAM ApaNane Adara kema na thate? nAtamAM paNa je moTA kuLanA ke zeTha zAhukAro vigere hoya che tene Avo bhAI, besa vigere kahI Adara satkAra karavo paDe che. te tene mATe Adara karIe chIe ane deva gurU tathA dharmanI je kIMmata che te dhyAnamAM AvatI nathI. hIrA mATe nAnA chokarAne jema bane che tema ApaNe paNa deva gurU dharma mATe bane che. ApaNane zarIra, bAyaDI, chokarA, dhana, mAla, kuTuMba tathA hATa havelInuM UMca5NuM bhAsyuM che, paNa devanuM gurUnuM ke dharmanuM uccatarapaNuM hRdayamAM utaryuM nathI. ApaNane deva gurU dharmanI uttama sAmagrI AvI maLI te nAnA chokarAne jema be bera peTe hIro tema cAlI jAya che. tethI ja devAdikanA kArya mATe pharasada nathI vigere bAnAM kaDhAya che, tenA pratye anAdara karAya che. temanAM guNo, temanI AjJA vigere dhyAnamAM levAtA nathI. chokarAnA hAthamAM cha ghaDI hIro rahyo paNa berAM maLyAM eTale be miniTamAM hIro ApI de che, tema ApaNe pacAsa sAMTha varSa sudhI dharma ArAdhanA karIe paNa lagIra prasaMga Ave te tarata tene pheMkI daIe chIe. asArane sAra gayuM ane sArane asAra gayuM. je tema na gayuM hatuM te ApaNI A dazA thAta nahiM. temanA guNa tenAthI thatA phAyadA vigere magajamAM yathAsthiti paNe laI zakyA nahIM. tethI ja ApaNI tenA pratye bedarakArI che. zreSTha zalAkA purUSa caritramAM paNa pathama varNana karavA lAyaka hoya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 66 47 te te jhaSabhadeva bhagavAna. kAraNa ke teo A avasarpiNIne aMge pahelavahelA dharmapravartaka thayA che. tIrthanI sthApanA paNa teoe ja prathama karI che, vaLI A avasarpiNImAM prathama dAna dharma pravartAvanAra paNa teo ja thayA che, tethI 63 uttama puruSamAM 24 tIrthakaro12 cakravartI-vAsudeva-9 prati vAsudeva-9 baLadeva thayA che, paNa te sarvamAM A avasarpiNImAM prathama dharma pravartAvanAra kSabhadeva thayA che mATe temanuM caritra prathama kahuM chuM. vaLI Adara haMmezAM guNone aMge che. guNarAe jo ke vIze tIrthakaronuM pUjana thaI gayuM che. vaLI eka vAta bIjI e ke ApaNe pote hAla je ke mahAvIra mahArAjanA zAsanamAM chIe. paNa pahelavahelA ApaNane paNa mArgamAM pravartavApaNuM thayuM hoya te RSabha devajI bhagavAnathI, ema bArIka dRSTithI tapAsatAM mAluma paDaze. kAraNa-A pRthvI upara jyAre dharma nahote tyAre prathama kSabhadevajI bhagavAne dharma pravartAvyo, tyAra pachI jIve dharmamAM joDAyA, mATe te apekSAe paNa paraMparAe kSabhadevajI bhagavAna ApaNane prathama dharmamAM joDanAra gaNAya. vaLI kSabhadevajInA samavasaraNamAM bharata cakravartIe pUchelA praznanA uttaramAM paNa marIcinA bhavamAM te vakhate rahelA bhagavAna mahAvIra svAmI vIzamAM tIrthakara thaze tema SabhadevajI bhagavAne kahela hatA, tethI paNa ApaNe mahAvIra svAmI bhagavAnane jANI zakyA. A badho vicAra karatAM sarvanA mULa tarIke zlabhadevajI bhagavAna thayA mATe temanA caritrane prathama varNana karavAnI jarUra che. Izvara ane avatAra anya matavALAno ane ApaNe banne vastu mAnIe chIe. Izvara ane avatAra bIjAo mAne che ane ApaNe paNa mAnIe chIe temAM pharaka che. e loko IzvaramAMthI avatAra Ubho kare che ne ApaNe avatAramAMthI Izvara mAnIe chIe. AmAM yogya zuM te kaho. IzvaramAMthI avatAra UbhuM karavAvALA niraMjana nirAkAra, jayoti svarUpa AtmA e paNa avatAra le che. tene aMge teo IzvaramAMthI avatAra le che, tema mAne che ane ApaNe ATha karmathI pAola, saMsAramAM rajhaLate, janma, jarA, maraNanI jALamAM phasAelo e AtmA paNa tapa vigere karavAthI nirmaLa thAya che ne zuddha thaI pitAnuM svarUpe pragaTa kare che. A pramANe mAnatA hovAthI avatAra laI Izvara thAya che tema ApaNe kahIe chIe. nirmaLamAMthI malinatAmAM jAya tene Izvara kema kahevAya? have vicAra karo ke dareka ArAdhanA karanAra mANasa zA mATe ArAdhanA kare che? nirmaLa thavA ke malina thavA? te jeNe malinamAMthI nirmaLa thavuM hoya teNe Adarza mATe kayo purUSa levo joIe? kaho ke malinamAMthI nirmaLa thaelo e purUSa Adarza tarIke levo paDe. paNa nirmaLamAMthI malina thaelA purUSanuM AlaMbana levAmAM Ave to? A AtmA kaI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama ddhAraka pravacana zreNI sthitie Ave? emAM AlaMbana badhuM malina, niraMjana nirAkArImAMthI avatArI thAya. kahevAya sarvazakitamAna, paNa nava mahinA mAtAnA peTamAM rahevuM paDe, uMdhe mastake laTakavuM paDe. nirmaLamAMthI malina thavAnuM sAruM mAnIe te pachI sonA sAMTha kare, tene paNa bAhozI ApavI joIe, tema IzvaramAMthI avatArIpaNuM mAnIe te nirmaLamAMthI malina thavA barobara che. A ThekANe samaju hoya te te zaramAI jAya. nirmaLa evI Izvara sthitimAMthI eTale ke Atma sthitimAMthI khasI jagatanA kedakhAnAmAM AvavuM te kAMI sAruM gaNAya? are, kedakhAnAmAM paNa je vastu na hoya tevI kharAba sthitimAM AvavuM te kaI rItie sAruM gaNAya te tame pote ja vicArI juo. vicAra karo ke kedakhAnAmAM paNa viSThA, mUtra, kacaro na hoya tevA viSThA ane mUtravALA kharAba sthAnamAM AvavuM paDe ane nava mahinA sudhI UMdhe mastake laTakavuM paDe. kahe AvA IzvaranI mahattA keTalI ghaTI ke vadhI? kaho ke ghaTI. A Izvara kamAyo ke khoyuM? A sthitie IzvarAvatAra mAnavo e jainene pAlavatuM nathI. AvI rIte mULa vastune bevAvALA nirmaLatAmAMthI malinatAmAM AvavAvALA jANI joIne durgadhI sthAnamAM rahevAvALA tene jene Izvara mAnavA taiyAra nathI. teo to hA karmane AdhIna hovAthI teone garbhamAM upajavuM paDe che tathA garbhamAM rahevuM paDe che, te tevAone ArAdhana zI rIte karI zakAya? arthAta tevI vyakitaone Izvara tarIke manAya nahi. prazna : jagatanA uddhAra mATe eTalA du:kha veThe che ne? uttara-UTho re murArI! gepIonA cIra koNa kheMcaze." savAranA paheramAM ja AvuM bolaze. kaMsane ghANa kADhavA tathA jAdavakuLane nAza karavA avataryA. pApIonA nAza karavA avataryA. pApIone janmAvI teonA nAza karavA avataryA. temAM potAnuM saccidAnaMdapaNuM choDavuM paDayuM. gopIo taLAvamAM nahAvA gaelI che, teve vakhate teonA cIra paheravAnA vasa para laI ADa para caDhI jAya che. jhADa para caDhI meralI vagADe che. strIo nAnapaNe nahAya che tyAM javuM, meralI vagADavI, kahe bhAI! A kaI duniyAdArInI ucca sthiti? kalAlanI dukAne dUdha pIe te paNa dArUDIo kahevAya. prazna- teo te (kRSNa bhagavAna) to nirvikArI hatA. vagara IcchAe bhegavatA hatA. uttara - nivikArI te nahIM ja, vikAra IcchA vagarane hotuM nathI. temane lIlAne paDado che. nirvikArI sudarzana zeTha emanAM karatAM te sudarzana zeTha nirvikArI sArA hatA. kAraNa? rAjAnI rANI aneramA ke jemanuM rUpa joI mohita thaI che, temane calAyamAna karavA teNIe ghaNA upasargo karyA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 63 chatAM paNa sudarzana zeTha calAyamAna na thayA. chevaTe pitAnuM vrata sAcavavA huM napuMsaka chuM- ema paNa kahI dIdhuM. rANIne paNa te vakhate khAtrI thaI che ke AvA ekAMtamAM paNa mArA sarakhI upasarga karanArI hovA chatAM vikArI na thayo te kharekhara napuMsaka ja haze. pachI amuka TAIme meLA prasaMge sudarzana zeThanA putro joyA. rANIe sakhIone pUchayuM, A konA putre? teNe kahayuM-te te sudarzana zeThanA putra che. rANIe kahyuM-te te napuMsaka che ne? sakhIo kahe che ke e bhrama tamane thayo kayAMthI? tane kharekhara teNe chetarI lAge che? AvI rIte gharamAM rahyA chatAM tevAne nirvikAra kahIe to cAle paNa pratyakSa cALA caTakA karavA pachI nirvikArIpaNuM kahevuM te ghaTatuM nathI. uttama AlaMbane pakaDavA - have ApaNe mULa vAtamAM Avo. Izvara niraMjana nirAkAra jayoti svarUpI thaI, ne pachI garbhAvAsanA du:kha Izvara zA mATe le che? ane tevAnA AlaMbane ApaNe karavAnuM zuM? arthAta tevA AlaMbanathI te potAnuM paNa khavApaNuM che. mATe malinamAMthI nirmaLa thaela, zuddha svarUpe pragaTa karela hoya tevAonA AlaMbane ApaNe paNa zuddha thaI zakIe, tethI AlaMbana tevAonuM levuM ISTa gaNAya. have bannenA bane AlaMbanatapAsI le. jemAM malinamAMthI nirmaLa thavAnA AlaMbana. AlaMbana karyuM sAruM gaNavuM joIe? malinamAMthI nirmaLa thavAne mATe haMmezAM nirmaLa ArIso joIe. satI thavuM hoya te jo vezyAnuM AlaMbana le to tenuM satItva kyAM sudhI TakI zakavAnuM? nirmaLamAMthI malina thanAra AtmAnI harniza adhogati thayA vinA rahe nahi. vezyA chatAM paNa satInI mUrti rAkhI, satInA caraNamAM zaraNa mAnanArI hoya to koIka vakhata satInI saDaka upara jAya. A jIva malina che temAMthI nirmaLa thavA mAMge che te te mATe Adarza kevo levo joIe? malinamAMthI nirmaLa thayelAnAM caritro dhyAnamAM le te ja nirmaLa thaI zake. bhASabhadevanA prathama bhavanI ajJAnatA A apekSAe dareka tIrthakaranI ArAdhanA karavAvALAoe emanI malina dazA kevI hatI? ane have nirmaLa kevI rIte thayA tathA keTalA nirmaLa thayA, e vigere tapAsavuM joIe, A badhI hakIkata kahevAthI caritra kartA purUSa e kahe che ke te uttama purU nAM caritro ja jIvane upagArI che. ane te caritromAM prathama kSabhadevajInuM caritra huM kahuM chuM. ahIM dhanasArthavAhane bhava te kSabhadevajIne prathama bhava. teonA tera bhave thayA che. temAM pahele bhava te have tapAsIe. kahe ke ApaNI apekSAe buDathala. A kahIne huM temanI avajJA karatA nathI paNa prathama bhAvamAM kevA prakAranI temanI malina dazA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. AgAme ddhAraka pravacana zreNI hatI te jaNAvavA mATe kahuM chuM. teone saMghayAtrA karavAnuM nathI sUjhayuM paNa sAtha laI javAnuM, vaLI sAthamAM vepAra karavA karAvavAnuM, sAthe AvatA hoya tene vAhana bhaththu vigere ApavAnuM, ema tenA rakSaNanuM sUjhayuM che, ke je tenA svArthane AdhIna che. temAM dharma bhakita jaNAtI nathI, to Ama svArtha hoya, tyAM paisA kharacAya che paNa dharmAnI bhakitamAM se kharacAto nathI. saMghayAtrAmAM dhamaonI bhakita keTalI thAya che te vicAro? te karavAnuM mana thatuM nathI. dharmaghoSasUrijI jevA mahAna guNI AtmA sAthamAM AvyA che tenI bhakita karavAnuM mana A dhanAsArthavAhane thatuM nathI ane tethI kema AvyA cho? ema mahApurUSane pUche che. have vicAro ke A jIva kevo khAlI haze? dharmavAsanAnuM biMdu paNa nathI, eTaluM ja nahi paNa AcArya beThA che tyAM kerIo bheTa levAya che. AcArya beThA chatAM kerIo bheTa levAnuM kAma kare che temAM AcAryane Adara keTale? bIjI bAju AcAryane Adara kare che ke mahArAja kerIo leze? keTalo badho ajJAnI puruSa? kerInuM bheguM levAya che chatAM AcAryane kerI lyo ema kahe che. potAnI apekSAe te bhale sAruM gaNe paNa AcAryanI apekSAe jovA jAo to temane anAdara ja thaele gaNAya. koI paNa prakAre avasthA ucita dharma mAM joDavo vAstavika rItie AcAryane kerInuM levAnuM kahevuM te keTalI azAnatA che! sAthe cAlyo, rastAmAM gaccha ke AcAryanI khabara lIdhI nathI. AvI dazAmAM comAsuM rahyA che. jyAM anAjanI paNa muzkelI, mULIyA, pAMdaDAM, phaLa ane phalathI nirvAha karavAne vakhata tevA vakhatamAM vizvAsa Apela che. jene AcAra jAgyo che, tevAnI khabara lIdhI nathI. A purUSa malinatAmAM keTalo che? AvI malinatAvALo mANasa ke jene AcAryanuM ghera AvavuM kAMI hisAbamAM nathI. AcAryo sAthamAM AvavA kahayuM temAM kAMI nahi. AvI dazAne manuSya paNa jo te bhagavAna RSabhadevajI thayA. arthAta koI paNa jIva pote nAsIpAsa thAya teNe A jhaSabhadevajInAM caritro yAne vartane dhyAnamAM levA ke jethI nAsIpAsa na thavAya. cAra mahinAne aMte zrI dharmaghoSasUrIjI pAse te Ave che. chokaro vIza varSane hoya to tene ema kahe ke koThalAmAMthI laI le 10 varSane hoya to pIrase, cAra varasano hoya te kaTakA karI Ape, ne bALaka hoya te dhavaDAve. taravamAtra putranA poSaNa upara. arthAta je jIva je hoya te rIte poSavo te mAbApanuM kAma che. tevI rIte ahIM paNa dharmaghoSasUrijInuM eka ja kArya, ne te e ke je jIva je heya tene game te raste dharmamAM utAravo. bALaka, madhyama ke paMDitane lAyaka dharma kahevo. chokarA AgaLa citranI cakacakATI vakhANa cho. rekhAo vakhANatA nathI kAraNa tene citra ke chApathI rAjI kare che. enAthI AgaLa raMgaberaMgIpaNuM. enAthI AgaLa Agama. ne moTo purUSa hoya te A phalANA rAja kumAra che ItyAdi avasthA rUpe samajAvo cho. eka ja chabI chatAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 6 ThThuM 51 chokarA AgaLa chApanuM varNana, cakacakATIthI mAMDIne rekhAnuM AgaLanuM ne moTo hoya to mAlIkanA guNavarNana vaDe. varNana karI tene samajAvavAmAM Ave che. tema dharmopadeza denAra dharmaghoSasUrijIne paNa eka ja kArya che, ke koIpaNa jIvane dharmamAM joDavo. paNa dharmopadeza sAMbhaLanArA keTalAka bALa hoya. atre bALaka eTale nAnI uMmaravALA evo artha na samajaze. tyAre dharmamAM bALakapaNuM kone kahevuM? te jaNAve che: bAla-madhyama--budha-gurune kayA lakSaNathI oLakhe ? vAja: pati digam bALaka ha MmezAM li Mgane eTale cinhane jue che. bAhya tapasyA ke AcArane dekhe te bALaka. tapasyA, tyAga, loca, vihAra, abhigraha vigere vastu gurUmAM dekhe ne te dvArAo gurUnI parIkSA kare te bALaka. tathA pAMca samiti tathA traNa guptimAM kema che, te dvArAe gurUne dekhe te madhyama buddhivALA samajavA. eTale aSTa pravacana mAtAnA pAlana drArAe gurUne mAne te madhyama buddhivALA kahyo. paNa budha kayAre ? to ke zAstramAM lakhAelA akSaro drArA jenuM jIvana hoya te tapAsI mAne te budha jANavo. je koI jinezvara bhagavAnanI AjJAne mAne teja gurU, tenA vacana pramANe ja varte, ne AzAthI bAhera hoya to gurU nahiM, ema mAnanArane budha kahevAya. gurU tattvane aMge A traNa cIja bALa-madhyama ne budha batAvI, jema chApamAM traNa vAnA hatA--caLakATa, rekhA ne mULa purUSanI sthiti, tema gurUmAM traNe vAnA hoya. pachI bALaka bhale juduM juduM dekhe. gurUmAM tyAgapaNuM aSTa pravacana mAtAnuM pAlanapaNuM ane siddhAMtamAM pravINapaNuM joIe. gurUmAM A traNamAMthI ekenI ochAza na pAlave. jema gurUmAM tema jinezvaramAM paNa bALaka bALakanI apekSAo tathA madhyama ane budha potapotAnI apekSAe dekhaze. aSTa prAtihArya tathA cotrIza atizayo bALakane jInezvara bhagavAna samajavA mATe basa che. A ThekANe eka vAta lakSyamAM levA jevI che te te e ke dIgambaro ema kahe che ke ame to nira Mjana, nirAkAra, vItarAga, bhagavAnane ja mAnIe, tevA bhagavAnane vaLI AMgI, AkhA tathA bIjA prakAranI zobhAnA AkAra vigere karavAnI zI jarUra che? to teone ApaNe ema pUchI zakIe ke sAmAnya kevaLI ane vItarAga bhagavaMta te bemAM phraka ze? kAraNa vItarAgapaNu bannemAM sarakhuM che. tamArA mate to tIrthaMkara bhagavaMtane Thokare mArI sAmAnya kevaLIne pUjavA joie. kAraNa ke sAmAnya kevaLI nirUpAdhika che, devatAnA amUlya chatra cAmarathI tirthaMkarapaNAne bAdha nathI. to pachI gIo vigere racavAthI zuM vItarAgapaNuM temAMthI khasI gayuM ? ane te AMgI vigere to gRhasthI potAnA bhAvanI vRddhi mATe race che. vItarAga bhagavaMtane te AgI raco yA na raco te mATe kAMi che nahi. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgameddhAraka pravacana zreNI vaLI jagatamAM koI jIva AMkhavALo leze te mAlUma paDaze ke zarIranA raMga karatAM AMkhane raMga jAdo che. AMkha tathA zarIrane raMga zeraDImAM eka sarakho heya che. jemAM paNa cauriMdriya tathA ciMdriya jIva lyo, te mAluma paDaze ke AMkha ane zarIrane raMga eka heya nahi, tethI siddha thAya che ke bhAvanI vRddhi mATe dravya AkRtinI jarUra che, ne temAM paNa je je avayavo jevA jevA rUpe hoya tevI AkRtinI khAsa jarUra che. A pramANene AkAra hoya te te bhAvavRddhimAM kAraNarUpe thAya che. mAtra eka cakSanA AkAranI jarUra nathI ema mAnI laI bIja AkArane rAkhavo ne nirajana nirAkArI bhagavAna ja pUjya che tema kahevuM te jarA vicAraNIya che. kAraNa ke bhagavAna niraMjana nirAkArI che temAM koI nA pADatuM nathI, paNa bhAvavRddhi mATe dravya AlaMbananI jarUra hoIne vItarAganI pratikRti-pratimA derAsaramAM besAravAmAM Ave che ne tene joI bhavya bhAvuka AtmakalyANa sAdhI zake che. AthI mUrtimAM AMkhane sthAne AMkha tathA bIjo paNa zarIrane raMga jevA prakArane hato te karo joIe. bAlajIvo haMmezAM bahiranI racanA joI pratibodha pAme che. zarIra ane cakSune varNabheda darekane hoya tethI mUrtimAM cakSunI jarUra eka manuSyanI mUrti banAvavI hoya temAM paNa AMkha ane zarIrane varNa judo karavuM paDaze, nahIMtara mUrti yAne pUtaLI AMdhaLI che tema loko kaheze. uparanA kathanathI e kahevAnuM ke vItarAganI pUjA karIe chIe temAM te vItarAga bALakane eLakhAvavA hoya te, tene bAhya AkRtithI oLakhAvAya che, tethI bhAmaMDaLa vigerenI racanA Avazyaka che. janmAbhiSeka vakhate paNa prabhune vastra ane ghareNAM hoya che. vaLI aSTa mahAprAtihAryathI jinezvaranuM jinezvarapaNa, bALako oLakhI zake che, te mATe pratihAryAdikanI racanA tathA cetrIza atizayukata zarIranI suMdara pratikRtivALI jinezvaranI mUrtithI bALaka pratibodha pAme che. eTalA kAraNasara te bAda vItarAga bhagavaMtane karavAmAM Ave che, tema samajavuM. | madhyama buddhivALAne, vItarAgatA ane sarvajJatAthI baMdha thAya che. strI dikanA saMsargathI rahita hathiyAra Adika zastrathI rahita dUSaNa vinAnI vItarAganI mUrti dekhavAthI madhyama buddhivALAne vItarAgapaNAnuM bhAna thAya che, tene mATe zAna thavAnuM A sabaLa kAraNa kahevAmAM Ave che. paMDite vItarAgAdi svarUpa dvArA bhagavaMtane jANe budha eTale paMDita buddhivALA to vItarAganuM prathamathI ja svarUpa hRdayamAM utAre che ke je vItarAga dee prathamathI ja evo saMkalpa karela hoya che ke "jo have bhuja zakita esI, savi jIva karUM zAsanarasI." jo mArI zakita hoya to sarva jIvone jaina zAsananA rasika banAvI dauM. AvI bhAvadayA jagata bharanA tamAma jIvo upara jene hoya che te vItarAga bhagavAna che. zAsana eTale tyAga dharma. jagatanA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 6 ThuM 53 sarva jIvone tyAga dharmavALA karUM evI je bhAvadayAvALA hoya te ja tirthakara che. sAcA pUjya purUSa che. tyAgadharmamAM Adara satkAravALA sarva jIvone karavA te bhAvadayA che. athavA nirgatha pravacanamAM sarva jIvone rAgI karavA te bhAvadayA; bhagavAna te bhAvadayAnA sAgara heya che. pUrvabhavamAM tIrthakara nAmakarma nikAcita karyuM che. evA tIrthakara bhagavAna yA kevaLI bhagavAna vItarAgapaNAmAM upara pramANe zAstrokata svarUpavALA hoya che evuM budha eTale paMDita buddhivALA jANe che ne tethI teone vItarAganA svarUpanuM bhAna thAya che. AvA svarUpavALA tIrthakara bhagavAna jyAre kevaLI thaI devatAe racelA samavasaraNamAM birAje che ne caturvidha saMghanI sthApanA kare che, te bAra parSadAmAM dharmadezanA Ape che te TAime te dezanA amogha guNavALI hoine dezanA sAMbhaLavA vALA ke bhavya jIve teve TAIme samyakatva pAme che. kaI dezavirati aMgIkAra kare che, ne koi bhavya prANIo sarva virati aMgIkAra kare che. ema uttama jJAnI bhagavaMtanuM svarUpa hoya che. tevA zAnI bhagavAnanI dezanA khAlI jatI nathI ane kadAca koi anaMtAkAle te paNa banAva bane eTale ke tevA zAnI tIrthakara bhagavAnanI paNa dezanA khAlI jAya che tene zAstramAM Azcarya tarIke varNana karavAmAM Avela che. tIrthaMkara-gaNadhara nAma kama keNa bAMdhe? A uparathI paMDita purUSa tIrtha kara5 kaI apekSAe vicAre te jaNAvavAmAM AvyuM. "samasta jagatane tArUM, evI bhAvanAvALA tIrthako thAya che. mAtra kuTuMbane ja tyAga dharmamAM lAvavAnI bhAvanAvALA gaNadhara mahArAja thAya che. ane "mArA pitAnA AtmAne tAruM evI bhAvanAvALA aMtagaDa kevaLI thAya che. A badhuM svarUpa paMDita vicAre ne tethI vItarAga devane oLakhe ke jeNe bhavAMtaramAM AvA kaSTo veThayAM te zA mATe ? to ke jagatanA uddhAra mATe. jeoe prathamanA bhavemAM je tapasyA ane tyAga vigere karyA te kevaLa jagatanA uddhArane mATe. Ama karIne jeoe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM che, te pramANe budha eTale paMDito tenA svarUpane vicArI tenI mAnyatAvALA thAya che. ke tIrthakara nAmakarma e bIjA cAra aghAtIyA karma khapAvIne meNA thAya temAM ADuM AvavAvALuM che, chatAM jagatanA uddhAranI ja eka abhilASA tIvra hovAne kANe jeoe te upArjana karI te karI batAvyuM ne pachI aghAtIyA karma khapAvI pote kRtakRtya thaI potAnA AtmAne paNa uddhAra karyo-evA bhagavAna hoya che tema paMDita vicAre. vaLI paNa paMDita purUSa te tIrthakaradevanuM svarUpa A pramANe vicAre ke-tIrthakara thaI devatAne pUjya banyA tema nahIM paNa jagata mAtranA uddhAranuM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agame!ddhAraka pravacana zreNI lakSya rAkhI cAritrya laI parisaha upasarga sahana karI kevaLajJAna upArjana karI, gaNadharo pAse zAstro racAvI, mokSamArga batAvyo te duniyA mATe te rastA khullA karyo ema sarvazatA sAthe vItarAgatAne mAne che. tethIja tIrtha karapaNa kahevAya che, ne tenA aMge devapaNa zuM kahevAya che, ne te devamAM prAtihArya vigerethI bALakane bAdha thAya che. madhyamane tenA savistaratAnuM bhAna thAya che ne paMDito uparokata pramANe vizeSa svarUpathI te tIrthaMkara devane samajI zake che. samajadArane paNa samajAvavA ema kahevAmAM A uparathI bALaka, madhyama ane AvyuM. jema mAtA 22 varSanAne, ATha varSanAne, 4 varSanAne tathA be varSanA bALakane paNa poSe che, tema guru mahArAja paNa bALaka, madhyama ane paMDita e sarvane dharmathI poSaNa kare che. devatattvamAM bALaka, madhyama ne paMDita e traNene samajI zake tema traNene lAyaka sAmagrI che ne te apekSAe traNa bheda pADayA che. tevI ja rIte ahIM dharmASa sUri paNa bALaka, madhyama ane paMDita e traNe vargane dharma samajAve che. nAnA bALaka devalAka ke mokSa e na samaje, tene te prathama bhaNAvavuM joie. zAMbhava sUrie paNa A hetuthI ja prathama thamo maMgamuki vigere bhaNAvyuM. paNa dharmanuM phaLa zuM? teno hetu zo? ane tenuM vistArathI svarUpa zuM ? te prathama na samajAvyuM. tyAre kaho ke zayyabhava sUrie manamunine baccApaNAnI rItie prathama dharma samajAvyo. prakArAntare bAlAdikane dharmanuM jJAna dharmathI moTuM kalyANa thAya che, pApathI bacAvanAra te dharma, hitanI prApti karAvanAra te dharma, mane saMsArathI gALe te dharma, jIvane. dharma e mekSa pamADanAra che. utkRSTa bhAvamaMgaLa jo koi hoya to te dharma ja che. AvI rIte bALakone lAyaka dharmanuM svarUpa te te sutrA bhaNAvIne samajAvyuM. madhyama buddhie pahoMcelA dharma e maMgala che tema kahevAthI maMgala zabdamAM muMjhAya te na hoya te mATe tene dharmanuM svarUpa samajAvavA mATe svargApavarnara: ema kahyu, eTale ke dharma e svarga ane mokSane devAvALA che. Ama phaLa batADavA rUpe tene dharma samajAvavAmAM Avyo che. sAmAnya rItie madhyama buddhivALA cAra gati samajavAvALA hoya che. temAM svarga e punyasthAna tarIkenI gati che ane tethI paNa uttarottara uttama pAMcamIti je mekSa, te paNa le!kottara puNyathI prApta thAya che. Ama svarga tathA meAkSa ApavAne dharma eja samartha che. jema khetI karanAra kheDUtane anAja e sAdhya che tyAre ghAsa prApya che. ghAsa mATe dhAnya vALuM chuM ema kheDUta bole to te mUrkha gaNAya che ane anAja vAveluM che tenI sAthe ghAsa to vAvetara vinA paNa thavAnuM ja che. mATe anAjathI ghAsa ane dhAnya banne thavAnA che. tema dharmanI apekSAe mokSa e sAdhya che ane devalAka e prApya che. jema ghAsa prApya hatuM tema ahIM devaloka e prApya che. eTale ke dharma Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 6 TuM 55 rUpa vAvetarathI thAya che, tenI sAthe devaloka to avazya prApta thAya ja. arthAta mekSarUpI dhAnyanI apekSAe devaloka rUpa ghAsa to enI meLAe ja nipajavAnuM che. ema dharmanuM svarUpa samajavI madhyama buddhivALAne temAM joDavAmAM Ave che. jema kheDUta e dhAnyane sAdhya na gaNatAM ghAsane sAdhya gaNe te mUrkha kahevAya. tema A jIva paNa mazna e sAdhya na gaNe ne devakane ja sAdhya mAne che te paNa kheDUtanI peThe mUrNa samajavo. tethI A jIvane mukhya sAdhya tarIke mokSa che. mekSA bahAranI koI cIja nathI. tethI dharma e sarvotkRSTa phaLa mokSane jyAre Ave che tyAre tenAthI nIcenA phaLa tarIke gaNAtA svargane to Ape ja temAM navAI zuM? AvI samajaNa madhyama buddhivALAne AvavI joIe. have budha eTale pAMDita. tene dharma kaI rItie samajAve che te jarA juo:ke jema vaTemArga joDene vaLAva gAma lAvI detA nathI. rasto pakaDI lAvato nathI paNa anukuLa rakate lai jai vacamAM AvatuM jaMgala ullaMghana karAvI te vaLAvo gAma najIka lAvI mUke che, tema ahIM dharma e mokSarUpa nagaranA vaTemArga tarIke nIkaLelA jIvane vaLAvIyA tarIke che eTale ke dharmanA khajAnAmAM mokSa bharela nathI paNa mokSa e Atma svarUpa che. ne tevA mokSanA svarUpane prApta karavAmAM A AtmAne saMsArarUpa jaMgala naDe che. (ADuM Ave che, temAM dharma e avaLe mArge na javA detAM sIdhe raste laI jAya che mATe dharma e mokSamArgamAM jatAM jIvane vaLAvA tarIke che. A pramANe pAMDitane dharmanuM svarUpa samajAvavAmAM Ave che. vaLI paNa kahe che ke jema vaTemArgune javA lAyaka zahera sthira che tema ahIM mokSarUpa nagara te paNa sthira che. vaTemArga te zaheramAM javA irache che, vacamAM vATa Ave che. jema saMsArI vaTemArgune vacamAM gADI, raNa rUpa jaMgala naDe che tema mokSanA vaTemArgune saMsArarUpa TavI naDe che. tyAMthI pAra utArI mokSanA nagaramAM dharma lai jAya che. ADo rasto AvatAM sAvaceta karI sIdhI saDake lai janAra eka dharma che. ApaNe saMsArarUpI meTA jaMgalamAM paDelA chIe paNa tene oLaMgavAnI ApaNI ekalAnI tAkAta nathI, jethI sAthe vATamAM bhomIyo joie-te bhemIyA tarIke dharma che. te dharmarUpa bhomIyo ApaNane viSama vADamAMthI pAra utArI mokSanagara pratye laI jAya che. A pramANe paMDitane vistArathI dharmanuM svarUpa samajAvavAmAM Ave che. AvI rItie bALaka, madhyama ane paMDita traNene samajAvI zakAya tevA upadezathI dharmaghoSa sUrijI dharmanuM svarUpa samajAvI rahyA che. mULagraMthakartA hemacaMdra sUrijI traNe jagA para dharma zabda uccArI dharmaghoSa sUrijI dvArA dhanAsArthavAhane dharma upadeza apAvyo ane tethI kalyANa ne mokSanI prApta thAya che, e dharma siddha thayo. A sAMbhaLI jeo dharma karavAmAM pravRttivALA thaze te jIvo A bhava ane parabhavanI vAMdara kalyANa maMgalikamALA prApta karI uttarottara mA sukhane vize virAjamAna thaze. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56. AgoddhAraka pravacana zreNI pravacana 7muM saMvata 1990 asADa sudI 2 zukravAra zAstrakAra mahArAjA zrImAna kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAja jaNAvI gayA ke mahAtmA purUSonA guNonuM kIrtana e kalyANa ane prekSanuM dhAma che. hi zabda nizcaya arthamAM joDIe, nizcaya kaI bAju karavo te kartAnI marajI upara AdhAra rAkhe che. te apekSAe mahAtmA purUSonuM kIrtana ja kalyANa ane kAnuM dhAma che. jema duniyAdArInuM eka draSTAMta laIe 'mahAjana ja zAhukAra che," ne "mahAjana zAhukAra ja che.' mahAjana zAhukAra hoya che ja. pahelAmAM zo artha thArya ke jagatamAM mahAjana sivAya bIjo zAhukAra nathI. bIjAone bhale khoTuM lAge paNa mahAjana sivAya bIjo koI zAhukAra nathI. 'mahAjana zAhukAra ja che ene aI mahAjanamAM badhe zAhukArI rahI. mahAjanamAM apramANakatA heya nahIM, bIjAmAM pramANikatA heya ke na paNa haya, mahAjanamAM koI paNa bIjI sthiti te nathI. mahAjanamAM zAhukArapaNAnI zaMkA te bIjAmAM uDI gaI. "mahAjana zAhukAra hoya che. tyAM mahAjanamAM badhA pramANika nathI. mahAjanamAM keTalAka keTalAka pramANika hoya che, zAhukArIne asaMbhava nathI. tema pahelAmAM bIjAmAM zAhukArI nathI, bIjAmAM mahAjanamAM koI apramANika nathI, trIjAmAM zAhukArI nathI ema nahIM. juduM vakatavya dhyAnamAM lyo. jayAre mahAtmAonuM kirtana te kalyANa ane mokSanuM dhAma che tyAre mahAtmAne vyavachaMda thayo. nAnAM thars ma pApIonI kathAothI paNa saryuM, arthAta pApInI vAta paNa na karavI. tiraskAranI draSTithI vAta karazo. je vAta pahelAM tiraskArathI karI che te vAta prasaMge tameja amala karavA taiyAra thaze. pApIonI vAtathI paNa saryuM. eka vakhatanI vAtane saMskAra, prasaMga e vAta AgaLa Ave. ApattimAM AvaData AgaLa Ave, pApInI vAta tiraskAranI najarathI karI hoya, paNa prasaMge e AgaLa AvIne ubhI rahemATe pAnAM jathayAga 3 pApInI kathAthI saryuM. te kIrtana te hoya ja zAnuM? pApInuM kartana kalyANa karanAruM hoya ja nahIM. cAluM, prasaMga mahAtmAnA guNa kIrtananuM, pApInI kathAnA vyavacchedane A prasaMga nathI. mahAtmAonuM ja kIrtana kalyANadinuM dhAma che. A artha na kara, paNa mahAtmAonuM kIrtana ja mokSanuM dhAma che e artha vyAjabI che. Ama kahI spaSTa jaNAve che keguNa jANune ane vagara jANyA satkAra sanmAnAdi thAya temAM ghaNe AMtaro che. mahAtmAonI sevA jaya, bhakita, Adara, satkAra kare. jo temanA vartana, AcaraNa tarapha bahumAna na hoya te te badhAnI kiMmata nathI. kAraNa kaMI? kema Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 7 me 57 nahi? guNa jANIne je satkAra ke sanmAna thAya ane jANyA vagara satkAra-sanmAna thAya temAM lAkha gADAne pharaka che, kRSaNa mahArAje aDhAra hajAra sAdhune vaMdana karyuM tevuMja vIrA zAlavIe vaMdana karyuM hatuM. te bannenA satkAra-sanmAna-bhakita, bahumAnamAM koI jAtane pharaka na hato, kayo pharaka hato ? kaho ke mahAtmAna kIrtanane pharaka mahAtmAnA vartana upara bahumAna Adara rAga na hate. kRSNa kare che mATe mAre karavuManusaravuM paNa 2 kalyANane mArga che mATe huM e mAge huM jauM e dhyeya vIrAne nathI. prazna -dAkataranI davA auSadha laIe, auSadhamAM zuM che? kema banyuM che te ApaNane mAlama nathI, chatAM je davA dAkatara Ape te ajJAnI chatAM laie chIe, tema vaDA pradhAnane zahenazAha sarakhAne karavuM paDe, tamAre amuka rAka le, amuka na le, tyAM cAhe jevI dunIyAdArInI akkala ke sattA hoya, paNa dAkatara ke vaida pAse hetu yukita lagADavA jatA nathI, tyAM A davA kema banI vigere pUchAtuM nathI. davA banAvavAnI rIti jANyA sivAya, davAnA pathya kupagya jANyA sivAya vaida dAkataranA kahevA pramANe karavAthI phAyado thAya che, tema samyaga darzanAdi zI cIja che te ApaNe jANavAnI jarUra nathI, paNa ApaNe jinezvarane vaida-dAkatara mAnI temaNe samyaga darzanAdinI cIja davA ApI. Azrava cheDavA, saMvara Adaravo te ema karavAthI cAle ke nahi? emanA kahevAthI AdarIe te phAyado thAya ke nahi, arthAta mahAtmAonuM kIrtana na heya to paNa bhakata-sanmAna-satkAra AdarIe te phAyado thAya ke nahi? arthAta mahAtmAonuM kIrtana na hoya te paNa bhakita-sanmAna-satkAra kAyado kema na kare ? uttara - jagatamAM dekhIe chIe ke dravya-vastu dravyanuM kAma kare che paNa bhAvanuM kAma bhAva ja kare che. zarIra dravya hovAthI tenA roge dravyathI nAza pAme che. vidyA bhaNAvavI hoya to vidyA bhaNavAmAM bhaNanAranuM lakSya joIe temAM bIjanuM karyuM kAma na lAge, davA aNasamajamAM kAma kare paNa abhyAsa e koIne nAkhele, pAI dIdhela, ghaLI dIdhela vidyAmAM kAma na lAge. vidyA e jIvanI cIja che. te koinI pAI dIdhelI kAma lAgatI nathI. tema AtmAnuM kalyANa karavAmAM kalyANa buddhi vagara kArya thai zake nahiM. A vAta cAlu aMge jaNAvI. have bIjI bAju jaie, kalyANa vagara je karavAmAM Ave te zuM nakAmI? ekacittiyA be mitre be cAra che corI karavA jAya che. gharamAMthI nikaLyA, bahAra jAya che, tyAM sAdhu dekhavAmAM AvyA, ekane zakunamAM muMDI kyAMthI maLyo tema thayuM, te ekane maMgaLakArI thayuM. gayA banne corI karI dhana lAvyA, jIMdagI bannenI pUrI thai, cerI corI karavA jAya Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAdvAraka pravacana zreNI 58 che to paNa dayAnA prasaMgamAM prANa paNa kadAcita ApI de che. draDha prahArIe ghA karyo paNa garbha taraphaDavA lAgyo tyAre dayA AvI. banne pelA cAro phera avatAra pAmyA. bALapaNamAM beMkane game te bIjAne paNa game. ekane na game te bIjAne paNa na game. tethI temanuM nAma ekacittiyA pADayuM. eka cittapaNuM-sarakhA manavALA evuM nAma pADyuM. koI prasaMge zAnI mahAtmA padhAryA che. loko tyAM javA lAgyA. kutUhala evI cIja che ke tyAM sAdhya ciMtavavAno avakAza nathI. A banne jaNa paNa kUtUhalathI tyAM cAlyA. eka sAMbhaLe tyAre bIjAne paNa kutUhalathI e ja vicAra thAya, kahevuM na paDe ke ke cAlA sAthe ja paga upaDe. tyAM jJAnInI vANI sAMbhaLI ekane pratibodha thayA, bIjAne pratibodha na thayo, ekane ullAsa thayo, bIjAne ullAsa na thayA tyAre teNe vicAryuM ke ullAsamAM phera kema paDayo ? zAnIne pUchyuM ke ame ekattiyA tarIke prasiddha thayA ne ahIM phera kema ? tyAre zAnIe kahyuM ke pahelA bhavamAM eka munine joi apamaMgala dhAyuM hatuM ne eka jaNAe munine joi maMgaLa dhAryuM hatuM. maMgaLa dhAranArane phAyado thayo, Ama bIjA bhavamAM ATaluM kAma karI de che, ATaluM dhAre che, te bIjA bhavamAM AkhA pratibodha karAvI de che. saMskAranI apekSAe sajajanA saMsargamAM phAyado kare che. tema dharma saMskAra to phAyado jarUra kare che, paNa ahIM phaLanI apekSAe atyAre vicAra karIe chIe. mahAtmAnA satkArAdi karavAmAM Ave paNa guNA tarapha lakSa kheMcAyuM na hoya tyAM sudhI mukhya phaLa maLI zake nahiM, mATe mahAtmAonA kIrtana eTale mahAtmAonA caritro- vartanA uttamattA manamAM lAvavI eja kalyANa ane mAnuM dhAma che. Ama artha karyo tyAre moTo vAMdho Avyo. potAnuM gAya tA natha ne pAraku' toDe tA nayAmAra traNe anuyAge dharma kathAnuyAgapUrNAMka hAya. naya hoya to jainadarzana, nayAbhAsa thayo eTale mithyAtva. A sthitie mahAtmAAnuM ja kIrtana ja kalyANanuM dhAma che. AthI dharmakathAnuyoga ja kalyANa ane mokSanuM dhAma thAya to dravyAnuyoga vigere traNa anuyoga kalyANanuM dhAma na rahyA, aMkuro ja choDavo ubhA kare, e aMkurAthI ja vRkSa thAya, AmAM skaMdha ne DALa DALIone kADhI nAkhyA nathI. eTaluM cokakasa ke aMkurA pUrvaka ja skaMdha, DALa ane DALIo hoya AdikAraNa hovAthI aMkuro eja bIjanuM kAraNa, aMkurA vagara bIja hoya nahIM. photarA vagere thavAnA paNa mULa kAraNa aMkura pachI thatA kAryone avAMtara kAraNo hovA chatAM vivakSA na karIe to Adya kAraNane mukhya kAraNa tarIke lai zakIe, kurAne mULa kAraNa gaNavAthI thaDiyuM DALa - DALI e badhA cAlyA jatA nathI paNa e aMkurA para AdhAra rAkhe che. ema dharmakathAnuyoga ja kalyANamAnuM dhAma che. ema kahevAthI bIjA traNa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 pravacana mu yogA kalyANa-mAnAM dhAma nathI ema samajavuM nahIM, paNa aMkurAne jema bIjanuM kAraNa. kahIe tema bIjA yogA paNa para pagae kalyANa-mohAnAM dhAma che. A uparathI DALa - DALIne khaseDatA nathI, paNa enuM kAraNa paNa Aja. ema ahIM mahAtmAonuM kIrtana mA ane kalyANanuM dhAma che. AthI dravyAnuyoga - gaNitAnuyoga ke caraNakaraNAnuyogane kADhI nAkhyA nathI. traNe yoga kathAnuyogathIja zarU thAya che. thaDa ww kSetra samAsa tathA kammapayaDI Adi dravyAnuyoganA viSayamAM Ave che. prathama jinezvarone namaskAra karavA paDe che ema mahApurUSonuM kIrtana e asalI aMkuro che. e aMkurAthI phaLa che, ema ahIM mahApurUSonuM kIrtana eja aMkurA tarIke kurApUrvakaja DALa-DALI thaDa, hoya tema ahIM paNa dravyAnuyoga gaNitAnuMyoga ne caraNa karaNAnuyoga e traNe dharmakathAnuMyoga pUrvaka hoya paNa badhAmAM mahAtmAnuM kIrtana cAlu ja hAya jene maMgalAcaraNa -kahIe chIe. sUcaLapaDyuM vIjuM zA mATe kahe che ? miruM pIliLe e pada zA mATe ? kahe ke dravyAnuyoga tathA gaNitAnuyoga vigerenI saphaLatA mahAtmAnA kIrtana upara AdhAra rAkhe che. e dravyonI upara bharosA zAne aMge? mahApurUSe kahyu tethI bharoso rAkhIe chIe, muMbaIthI tAra Avyo, harSanA ke zokanaH samAcAra che, paNa tAra ophIsanA bharosAthI mAne che.. mAstaranA bharosA upara mAne che, tema ahIM ApaNe karma dekhatA nathI, jANatA nathI paNa mahApurUSanA bharosA upara mAnIe chIe. tema gaNitAnuyogamAM asaMkhyAtA dvIpa samudro thI rIte mAnavA ? asaMkhyAta jyotiSIo devalAko cAranikAyanA te paNa temanA vacanathI mAnavAnA. dravyAnuyogamAM jIva mAnavA karma mAnavA, na mAnavA te vAta ThIka che paNa caraNakaraNAnuyoga temAM kAyA kapAvAnI. A sAcuM, A khATuM, A mAnyatA dravyAnuyogamAM paNa caraNa karaNAnuyogamAM cAlI dekhADavuM te karUM paDe che. je kuTuMba kabIlA jI MdagIthI mAro mAro karyo hoya, hajAro pApa karI popyA haya, herAna thai sAcavyo hoya, tene zatru gaNI nIkaLavuM, phAyadA karanAra nathI e tarIke cheDe. dhanamAla vigere phAyado nathI karanAra, eTalA mATe cheADatA nathI. paNa DUbADI denAra che mATe cheDe che. vairAgyavALAne mATe ekaja zloka basa che. dArA paribhava kArA, bandhu jano ya baMdhanaM / strInuM mahAbaMdhana strI-gRhiNI paraNe to ghara maMDAyuM, marI gai to ghara bhAMgyuM. e AvI to ghara maMDAyuM, to tuM koNa ? tuM kayA hisAbamAM ? maMDAyuM eTale zobhAyuM, to kadAcita karma saMjoge tenuM AyuSya TUMkuM hoya to marI jAya to ghara bhAMgyuM. tyAM zuM kahIza ? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI tuM to nahIM ne? pArakI Ave te ghara maMDAyuM ne jAya tyAre bhAMgyuM, A kayA hisAbe tuM te gharamAM nahIM ne ?tane khullA zabdomAM kahI de che. pote strInA rAgamAM che tethI maMDAyuM te paNa vicAra karato nathI. tArI kiMmata zAmAM? ethI maMDAya che ne e jAya te ghara bhAMge eTale huM te kaMi nahine ? paNa e vicAra nathI Avato ke mAre gherathI Avaze, pote ghara gaNe to eja AvI rIte pate dekhe che, tethI mamatva kare che, sarakAranI ke phojadAranI beDI jeTalI nathI bAMdhatI, teTalI A strI rUpI beDI bAMdhe che. kahyA vagara bahAra jAva te guno karyo gaNAya. rajA sivAya bahAra paNa na javAya. sarakAra aDhAra varSa pachI svataMtratA Ape che. ahIM DacakA khAya tyAM paNa svataMtratA nahi. kahyA vagara tame gayA kema? pAMca paisA kharaca karyA che ema kahe ke zuM dhAryuM che? pUchavuM to hatuM? huM hakadAra chuM, mane pUchayA sivAya tamArAthI bane kema? mATe tame pUchayA vagara karyuM te tamAro gunho che. sarakAramAM aDhAra varSathI svataMtratA paNa gharanI devIthI svataMtra kayAre? duniyAdArIthI uMDA utarI vicArIe te sAta peDhInI AbarUnI kiMmata, potAnA bApadAdAnI AbarUnI kiMmata, e AbarU kanyAne cheDe bAMdhelI samajavI, A sArI cAlI to te kAMI nahiM ne ADI cAlI to muzkelI. strI mATenA parAbhavasthAne ATaluM thayA chatAM ApaNane na sUjhe paNa yathAsthiti draSTinA cazmA Ave tene vAstavika sUjhe. dArA (strI) parAbhavanuM eTale avanatinuM sthAna che. rAjA deza para rAjya kare paNa rANI AgaLa zaMka. rAjA rAjyane mAlika paNa rANIne mAlika rAjA nahiM. hAthamAM hAya sAMbhare nahiM. te ghera Ave che tyAre je tamArI dazA thAya che te yAda karo te basa che. ghUMke che pachI tame paDado kare che, paNa e te thuMke che. tame koinA upara zuM to karo. A te sAkSAta zuM zuM thAya tyAre te tAraNe dAkhala thAya. tamAruM nAka maraDe, A kaI rIte occhava ane sAruM gayuM te samajAve. vAta eka ja ke tA-svArthI roSA na gharAta rAgI ane svArthI mANasa doSane dekhate nathI. paraNavAmAM talapApaDa thaelA manuSyo potAnI dazA dekhatA nathI. A te nakaTo thaI ubhe eTale vevANa mAtAne, mAsIne, benane badhAne gALo ApavA lAge, e vakhate samatAthI sAMbhaLe, eka rUMvADuM ubhuM thatuM nathI. thuMke, nAka kheMce che, cAhe te mA, mAsI, bena, phaI, badhAne sarakhI rIte bole che, chatAM bhale mArA kakaDA thAya, bhale mArI mA vigere badhA ukaraDe bese paNa mAre lADI te levI che. svAthI thayo eTale doSo dekhAto nathI. ATalA apamAna tathA tiraskAra veThIne je ghera Ave tene haiDAne hAra kevI rIte dekho cho? kAyado, kuTuMbathI svataMtra thAo te paNa devIthI svataMtra thatA nathI. strI eja parAbhavanuM sthAnaka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 7 muM baLatuM ghara te kRSNArpaNa karo baMdhujane baMdhana, bIjAM baMdhane zarIranA parAkramathI tUTI zake che, paNa A baMdhunuM baMdhana teDavuM ghaNuM muzkela che. choDIne javuM che, huM ane e koI kALe maLavAnA nathI, AvuM nakakI thayuM che. maraNa vakhate have ame maLavAnA nathI, A badhuM jANe che, chatAM paNa baLatuM khoyaDuM kRSNArpaNa thatuM nathI. rAjInAmuM daI nIkaLe te sAjAM ghara kRSNArpaNa. A te baLIne khAkha thayuM have to kRSNArpaNa kara. dAkatara - vaida - kuTuMbIo pote samajI gayA che, ke maravAnA chIe. have te sire sire kara, AnA jevuM baMdhana kayuM? ke maratAM paNa A baMdhana guTatA nathI. lAkaDAnA seDhAnA bIjA baMdhana toDI zakAya paNa A baMdhane maratAM majabuta thAya. chokaro bajAramAM jato hato, paDayo, vAgyuM, reyo na royo, jayAM mAbApe dekhyo eTale rovA maMDI jaya, zuM thayuM? e vakhate pika mUke chokaro samajato hato ke bajAramAM rouM to bApa sAMbhaLe! koI sAMbhaLe tyAM rUve na sAMbhaLe te chokaro paNa rote nathI. marI gayAnI mokANa kone saMbhaLAvIe chIe? maranAra te sAMbhaLato nathI. chokarI raDe te ghera sUtaka nahIM chatAM kALA kakSAi jAya che. e rUve. AvyA hoya tene saMbhaLAve. jIva janmyo tyAre jajamenTa ApyuM che. rovuM cAhe ubhA page ke ADe page jau te paNa rojo. saMsAramAMthI tyAga karI ume page jAuM te paNa ene choDIne javuM te paNa rojo. ADe page marI jAuM te paNa rojo. maryAnI bekANanA samAcAra maLyA to rovA mAMDayuM maranAranI pAchaLa je mokANa mAMDe, kALajAmAM khUba lAgyuM hoya, roine AMkha khUve paNa pelo sAMbhaLato nathI. AthI chokarA karatAe ApaNe gayA. chokaro te sAMbhaLanAra che tyAM rahe che. tame pelo sAMbhaLato nathI tenI AgaLa paNa rahe 3vje rita jaMgalamAM royA te zuM vaLe? nirUpAya vastumAM revuM zuM? evA mehamAM muMjhAI gayA chIe ke jemAM dAkhIe, dAjhIe, davA hoya to paNa lagADavI nathI tema ahIM paNa e sthiti che ke jANIe chIe ke maryo, e sAMbhaLatA nathI, jo nathI, pAcho AvavAne nathI. royA kaMi vaLavAnuM nathI paNa dunIyAnI Teva paDI che ke nakAmA paNa rovuM te kharUM. DuMgaLInI Teva che ke mANasa hoya te paNa durgadha phelAve ne na oya te paNa durgadhi phelAve. tema maLavAnuM che ke nahi, te jovuM nahiM. dhamAla macAvavI eTalo ja dhaMdho. maratAM paNa baLeluM beDuM kRSNArpaNa karatA nathI. eTaluM paNa thAya che? maryA pachI paNa saMtoSa vaLato nathI. dareka jIva jAdA che. darekanA karmo paNa judA judA che. darekanA karma pramANe janma-maraNa thAya che. mArA ane tenA karma judA che. karmane anusAreja parabhavamAM paNa utpatti thAya che. A badhI mehanI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaddhAraka pravacana zreNI dazA che. loDhAnI beDI e beDI nathI. kharekhara beDI hoya te kuTuMbIone mamatva bhAva eja mahA beDI che. A badhuM zAne aMge? eThuM khAya te mIThAnA mATe. strIne AvI rIte tiraskAranuM sthAna samaje che. jANakArane jakaDe ane vidvAnane vIMdhe te moha AbarU e rAkhe to rahe, e kADhe to jAya, kuTuMbIo A sthitimAM che. paNa jhera caDyuM hoya te jagyA jAe nahiM, e te ukaraDe hoya te ukaraDo, khADo khADI game tyAM paDe che. A paNa nAka kapAve che. zuM zuM thAya che. kAM te vacanathI viMdhavAnuM, mA, bena, mAsI, koI badhAne bhaMDAve che. badhuM chatAM nakAmAM cAlyA javAnA ne rovaDAvAnA. khAtara mAthe dIvo hoya te paga bagaDate te bace. A te kSayane mATe kuTuMbIone saMbaMdha, Ama parAbhavamAM rahevuM, beDImAM jakaDAi rahevuM, samaje che chatAM kema zANe nathI rahe ? meha eTale hIsTIrIyA, phepharuM, cakInuM darada hoya, je vakhate darada na hoya tyAre DAhyo. jANakAra paNa darada caDayuM eTale bhAna nahIM, DahApaNane jANapaNuM badhuM dhULa bheLuM, jANanArane paNa jakaDI nAkhe che. vidvAnane paNa vIMdhI nAkhe che. tema ahIM jANakArane jakaDe ne vidvAnane vadhe te meha jJAnAti motIti rAghavajanAt jANatA evA prANIne paNa muMjhAve te meha kahevAya che. marakI ghaNe bhAge DAhyAne hoya che, jene magajanI mArI nathI temane marakInA darada ghaNe bhAge hotA nathI. kAyAnI majurI vALAne marakInuM darada hotuM nathI. jANakArane kahe che. vidvAnane viMdhe che. jemAM strI tema ha paNa jANakArane muMjhAve che. temAM paNane artha zo ? meha-madiza jANanArane paNa tANe che. e vicAro tamane muMjhave che. je strI viSayane vicAra na kare tene muMjhAro thAya kharo? jANe che ke huMvidhAiza, jakaDAiza, chatAM vicArane vamaLamAM vahe che. kema? jaTharAgninI sagaDI tAjIyAne dahADo che, saraghasa nikaLyuM che, musalamAne eka vidurane pakaDayo, dhAusaNa karavA sAthe lai gayo. dhAryuM hatuM dukAne javAnuM, tema A jIvane dhAraNAmAM dhADa paDI. prathama A jIva mAtAnI kukSimAM Avyo, te vakhate svapna paNa zarIra bAMdhavAne ke iMdriya bAMdhavAne vicAra na hato. vicArathI vaMdhya hatA, ekaja vicAra hato. mAtAnI kukhamAM Avyo tyAM zarIra, iMdriyo ke viSayo mATe vicAryuM na hatuM. mAtra khAvuM. jyAM sagaDI joDe hoya tyAM bhaNya khALe che, agni bhaNya khaLyA ja kare che, jema agni kudI kudIne bhaya pakaDe che. jALa vAMkI, thai lAkaDAne pakaDe che. hadamAM hoya te jALa lAMbI thai dAghane pakaDe che. agni cheTe rahelA dAhyane pakaDe che. pAse mahuM te bhasma karyA vagara rahe nahi. ApaNe sagaDIne cheDe laIne pharIe chIe. jaTharAgni e sagaDI che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 7muM A phasA bhAI A phasA A vAta khyAlamAM rAkhazo te jIva anAdine mAnavuM paDaze. agnine bALavAne svabhAva che. tethI bALavAnuM maLe toja agni Take, bALavAnuM na maLe te bujhAI jAya. TakAva dAhya maLe tyAM sudhI ja, e svabhAve vicAro te A jaTharAgni paNa teja che. bALavAnuM maLe to ja Take, bALavAnuM na maLe to na Take. atyAre rAgni dekhIe chIe mATe kaI divasathI bALavAnuM cAlu che. baLatA vagarane koI divasa khAlI nathI. AthI anAdi che. khAvuM eTale mAMkaDA bhAie gAgaramAM hAtha nAMkhyo. berAnI muThI bharI eTale cIcI karI cakakara mAravA paDayA. tema A jIvane khorAkanI khaMta-IcchA thaI eTale ene rasane loe vaLagyo, maLa nikaLI gayo paNa rasa vaLagyo, emAMthI zarIra, emAMthI iMdriya paNa thaI eTale viSayo paNa vaLagyA. tenA sAdhane vaLagyA. kharAkanA khADAmAM paDayA te khaLabhaLI uThayA ane gaLe paMcAta vaLagI. vANI DAhyo ke pharaja paDI te AphasA bhAI AphasA, dhAusaNa na kahyuM vANIyo musalamAnanA kAbumAM AvI gayo. chuTako na rahyo tyAM karavuM paDyuM paNa tyAM vacana vicAramAM sAvaceta, tethI AphasA bhAi aphasA. kherAkanA khADAmAM phasAyo chuM, lagIra bakarAne aDo te be be kare. A manuSya meM meM kare. manuSyamAM mammI eTale meM meM kare. meM kahyuM mAruM A, mAlIka huM, A kherAkanA khADAmAM phasAyo tethI meM meMnI bUma mAratAM zIkhyo. musalamAne mArIne manAvyuM te na mAnyuM. khADAmAM khaLabhaLI tuM rAkanA khADAmAM khaLabhaLI gayo, phasAyo tethI meM meM karavA mAMDayuM. badhAnuM kAraNa viSaya, viSayamAM lepAyo eTale strI-kuTuMba baMdhana-beDarUpa na lAgyA. mATe viSama viSayo eTale garelInuM jhera, saDAvI saDAvI mAre che, ne sApanuM jhera tatkAla mAre che. A viSayanuM viSa gALI gALI mAranAruM che, A dRSTi thAya te AtmA karma tenA phaLa AtmAnA guNo ne tenA AvaraNane samajI zake. A badhuM samajavAmAM sAdhana mahApurUSanA vacane che. temAM paNa vizeSa kAraNabhUta mahAtmAnuM guNakIrtana. A traNe ayoga mahApurUnI pramANikatA ne temanA vartana upara AdhAra rAkhe che. mahAtmAonuM guNakIrtana, kalyANa ane mokSanuM dhAma che. emanuM kIrtana, caritra, vahana, vacane, tenuM manana karavuM te kalyANa ane mekSanuM dhAma che. AthI karIne niSaSThI salAkA purUSanA caritramAM AdIzvara bhagavAnane AdI bhava ne temAM dharma ghoSasUri kevI rIte upadeza Ape che te avamAna. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 AgameddhAraka pravacana zreNI pravacana 8muM saMvata 190 asADa sudI 3 zanIvAra, mahesANuM dharmo maMgalamutkRSTaM dharmaH svargApavargadaH / dharma: saMsAntAnone mArA / 2 // zAstrakAra mahArAja hemacaMdrAcArya triSaSThI salAkApurUSa caritra racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke mahAtmAnuM kIrtana te ja kalyANa ane mokSanuM dhAma che. te vAtane nakakI karatAM dravyAnuyoga gaNitAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga e traNe upara phaTako mAravo paDe che. eka paMDita tamane jIva vicAra navatatva bhaNAve, navatatvane jevI rIte tame jANo te karatAM paMDita savAyuM jANe che. pachI e samakitI kema nahIM? dravyAnuyogamAM tamArAmAM ane paMDitamAM pharaka kayo? ulaTuM paMDita vadhAre jANe che. gaNitanuyoga tarIke kSetra kALanI prazastatA joSIe pAse vadhAre mAluma paDe che. temAM jo samyakatvanuM bIja rAkhIe to tamArA karatAM jozI ane mALI vadhAre jANe che. dravya cAritranA anaMtamA bhAge bhAvacAritra hoya ApaNe anaMtIvakhata dravya cAritra lIdhA pachI samyakatva kema na thayuM? jagatamAM bhAvacAritra te dravya cAritrane anaMta bhAga hoya, eka jIvanI apekSAe bhAvacAritra dravyacAritranA anaMtame bhAge. sarva jIvonI apekSAe paNa tema ja bhAvacAritra sAmAnya rItie ATha bhAva Ave. niryukitakAra samavAra variro ema kahe che. je bhAva cAritrane aMge ATha bhava gaNAve che tyAre dravya cAritrane aMge sarva jIvane anaMtI vakhata greveyakamAM utpAta thayo. je siddha thayA teoe anaMtI vakhata dravyacAritra lIdhuM tyAre bhAva cAritra AvyuM. Aja vAtanI apekSAe haribhadra sUrijIe paMcavastumAM dravyacAritrane bhAvacAritranuM kAraNa gayuM. haribhadrasUrinA muddA pramANe nisaraNInA 100 pagathIyA che, te 100 oLaMgyAja meDo AvavAne. bhAvacAritranI prApti mATe dravyacAritra pagathIyA che, anaMtI vakhate dravya cAritro AvI jAya tyAre ja bhAva cAritra Ave, kheDavAthI khetI thAya, pachI vAvavAmAM bhUla thaI hoya te na Uge. vAvavAmAM bhUla thAya tethI anAja na Uge. tethI kheDavAmAM bhUla nathI. tema mAnI icchA na thaI hoya, jaDa cetanane vibhAga ne dhyAnamAM lIdhI heya. baccAMe nathI guNane samajatA ke nathI kaMcanane samajatA. baccAone AhAra saMjJA, tamane parigraha saMjJA nAnA baccAMone loDhA nI ke cAMdInI saLI Apa. hIrA motI Ape to paNa mAM, lAkaDAnuM cuMbaDImuM Ape te paNa emAM, ene ekaja saMza, bIjI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 8muM ene saMzA nathI. khAuM khAuM ne khAuM-ArI dekhADe tepaNa bacakuM bharavA jAya. dekhavAnuM nahIM, ekaja saMjJA che. AkhA jagatamAM je che te khAvAnI cIja che. khAvA sivAya bIjA kAmanI koI cIja tene mana nathI. eka rasanA viSaya hovAthI tene AkhuM jagata rasanA viSaya, ApaNane pudgalanI mamatA eja viSaya, baccAne ekalI khAvAnI saMjJA tema tamane pagala parigrahanI saMzA, paulika bhAvanI saMjJA, e saMzA hovAthI cha varasane thAya te paNa milakata ke mahAjana e kalpanAmAM paNa nathI. AbarUnI tene kalpanA nathI. ApaNane A anAdi AtmA anaMtakALa sudhI temAM rahyo. haju mAruM zuM te samajyo nathI. chokaro mAtra khAvAnuM samaje che tema A yugalanI mamatA samaje che. karavA gayo AhAra, temAMthI zarIra, iMdri, viSayo coMTayA-vaLagyA. akho kahe -"vastu pAmavA gayo navI paNa peTa payA le bhegavI.' A dazAmAM AtmA zuM-e tapAsavA taiyAra nathI. AMkha sarakhI AtmAnI khoDa AMkha che. e AMkha jiMdagInuM javAhara che. AMkha e kIMmatI paNa AMkhamAM moTo eka avaguNa rahelo che. kha ane AtmA akhila vizvane vileke, paNa potAne pArakhe nahIM. thAMbhalAdika badhA jagatane jAe paNa AMkha pitAne na jue evI jAtane AtmA; AtmA-hATa, havelI, zarIranI badhI ciMtA kare paNa evIza klAkamAM huM koNa? mArI zI sthiti ne dazA kaI e kyAre joyuM? AvI samajaNanI sthitimAM A bhava jAya te aNasamajamAM anaMtA bhava jAya temAM navAI zI? AryakSetra vigere anukULa dazAmAM uccadazAmAM paNa AtmA AtmAne oLakhatA nathI te nIca dazAmAM AtmA, AtmAne zI rIte oLakhe ? AtmA anAdi kALathI rakhaDe che kema ? madhaLo jotA kema nathI? AMdhaLe kahyo eTale jotA ja nathI e prazna raheto nathI. tema avaLe mArge mahAlata A AtmA rakhaDe che kema ? e prazna ja kema hoya? abhaNa ukelato kema nathI ? tArA praznamAM ja tAre uttara AvI gayo, pachI abhaNa ukelate nathI e praznane avakAza nathI. tema AvI palika dazAmAM rAcanAra pAlika vastumAM mamatA hovAthI rakhaDe emAM prazna ja nathI. A AtmAne na jANanAra AtmA anAdithI rakhaDe emAM prazna ja na hoya. prazna karyAM hoya? AtmAnuM avalokana karanAra kema aTavAya che? pApane kharAba ne punya ne sArU. Azrava baMdha haya, saMvara nirbhara AdaraNIya mAne. memanI IcchA che evo AtmA aTavAya che kema? cokakhI AMkhavALa aTavAya temAM vicAra. janmathI maraNa sudhI dekhIe te AMkha anyanuM avalokana kare, paNa potAnuM avalokana karatI nathI. tema AtmA AkhuM jIvana, AhAra, zarIra, Idri, ne tenA sAdhanene dekhe che. AtmAne AtmAe dekhyo nathI. gulAma pAse Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. AgaddhAraka pravacana zreNI milakata keTalI? gulAma che pachI milakatane savAla zAne? janmathI maraNa sudhI pudgalamAM ja pravarte che, pachI AtmAnuM avalokana na karanAra rakhaDe che kema ? A prazna ja na heya. navAI te tyAM che ke avalokana karanAra rakhaDe che. navatatva jANyA-mAnyA chatAM rakhaDe che te navAi che. svamanA sApa jeTaluM pApane Dara nathI AtmAnuM avalaMbana karanAra kema rakhaDe che? ahIM je dharmiSTho haze te Atma nidA karaze, keTalAka bIjA ratAvALA paNa hoya che. samakitInI zuddha pravRttivALAnI bedaNIniMdA karanAra paNa hoya che. aMdara zraddhA tene nathI. jo aMdara zraddhA hoya to A thAya kema? mAMthI mAtra vAta kare che. pApane Dara lAgyo hoya to pApa kare zAthI? svapnamAM paNa sApanA memAM aMgUTho nAkhyo? jo sApane Dara che, A vAta samakitIe sidhI paraNAvavAnI che. jevo sApane Dara tevo pApane Dara. sApa zarIrane mAre che. pApa AtmAne mAre che. pApane Dara banAvaTI kRtrima dekhADavAnuM che. A vAta samakitIe pote vicAravAnI che. sutA chIe. svapnamAM cheTe sApa nIkaLato dekhe, te sAthe kema thAya che? sApa Avyo, vIMTAyo, be AMTA mAryA. tyAM bhayaMkaratA bhAse che, have jAgyA. sApa nathI chatAM chAtIe hAtha mUko. svaramAM, zabdamAM ane kALajAmAM traNemAM tapAsa karo. kALajAmAM keTaluM kotarAyuM che, svaramAM, zabdamAM keTalo pheraphAra thayo che, eja jagA para svapnamAM devagurunI AzAtanA karI, jAgyo, svapna che, te vakhate kALaje kAMi thAya che ? svAbhAvika kaMI nathI. koIne vAta karatAM mAre AvuM svapna AvyuM ema katarAIne kRtrima zabda bole che, paNa kALajuM kapAyuM nathI. samakitIne e vicAravAnuM che, ke haju pApane mane bhaya thayo nathI. prazna:- je pApane Dara nathI te samakitI kema kahevAya? uttara:- duniyAmAM vivekavALA manuSya mAtra pApathI Dare, vaiSNava, zai, kIzcIyane, musalamAne, yAhudIo pApathI nathI DaratA tema nahIM kahI zako. e pApathI Dare che. tame paNa pApathI Daro che, paNa samakitI je pApathI Dare che, tame ane mithyAtvI je pApathI Daro cho temAM pharaka che. ghAtI ane aghAtI pApane Dara kene hoya ? tame ane mithyAtvIo pApathI Daro cho te aghAtI pApathI Daro cho, azAtAvedanIya, azAtAne udaya thAya, du:kha, pIDA, rogAdika Apatti Ave tenAthI Do, nArakInuM-tirmacanuM AyuSya tethI Daro cho, nIca getrathI Daro cho, halako zabda koi kahI jAya te sahana thatuM nathI. aghAtInA pApathI, mithyAtvIe ane ApaNe paNa tenAthI rAta divasa DarIe chIe. aghAtinAM pApo eTale zuM? uMDA utarIe te deva Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 8muM 67 lokanA dalAla-aghAti pApane udaya eTale devaloka apAvanAra devalokanA kAraNe gaNAvatA vagara IcchAe zudhA- tRSA, brahmacarya, asnAna, parisaha-upasarga sahana karavA, zIta-tApasahana karavA tenuM phaLa zuM? A ghAtinA pApe e te devalokanA kAraNe tethI ApaNe DarIe chIe. pADozIne ghere pika tenI paMcAta, paNa potAnuM ghara saLagI jAya te jovuM paNa nahIM. 'kAjInI kUtarI marI jAya to AkhuM gAma AbhaDavA Ave. kAjI marI jAya te kALo kutaro paNa nahIM. jene prabhAva pulamAM paDe tevA karmanI ApaNe paMcAta. vedanIya, AyuSya, nAma tathA gotrane prabhAva pulamAM paDe evA pApanI ApaNe paMcAta. AtmAne Akhe avaLe nAkhe tenI ApaNane paMcAta nathI. caNA jeTalA bhAgamAM phollI thAya te dhamapachADA. AtmAne samaye samaye anaMtA zAnAvaraNIya karma baMdhAya che, temAM parivartana thAya che te samaje che ke nahi ? te tenA dhamapachADA keTalA thayA? pulamAM ATale bhaya, ciMtA te AtmAnA parivartanamAM keTaluM levuM joIe? pApathI Daro cho eTale devalokanA dalAlI karanAra du:khothI Daro cho, AtmAne ArapAra viMdhanAra evA pApathI DaratA nathI. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya, tathA aMtarAya e cAra ghAtI karma baMdhAya che tene vicAra Ave che? ghAtI aghAtIne vibhAga samajyA nathI. jJAnAvaraNIyadi cyAra te ghAti ane sIdhA AtmAnI sAme tIra tAkanArA che. pula upara pAradhI Ave tene vicAra che, pApathI DaravuMDaravuM ema badhA pokAre che, pApathI Dara na hoya tema bolanAra koI nathI paNa te Dara kevaLa aghAtika mAM che. pApa zabda kahevA sAthe tenuM lakSya sarakhuM nathI. AtmAne guNa AvI rIte avarAya che, e pApa lakSyamAM paNa nathI. haju sudhI samakitI barobara thayo nathI. pApakAryothI pApane Dara anaMta guNo hovo joie, te sarakhAvaTamAM paNa Dara Avyo nathI. samakitIe A rIte vicAra karavAne che, paNa A sAMbhaLI uddhatae vizA karavA taiyAra thavuM nahIM. pApane Dara che. ATalo Dara paNa jene na hoya te azAnI, unmArge caDhelA uddhato bIjane unmArge caDhAvavAnI phIkara karavAmAM paDe che. pitAnuM nAka kapAyAthI bIjAne paNa nAka kApavA de. bIjI bAju e vAta jovI. samakitIo samajavA chatAM amala kema karI zakatA nathI? khasavALo manuSya svapna paNa duHkhane icchavAvALe nathI, khaNavAmAM bAra vAgavAnA che te jANe che. khaNyA sAthe lohI nIkaLaze, baLatarA uThaze te jANe che paNa je caLa ubhI thAya che te bhAnane bhUlAvI de che. tethI khaNanAro, khasanI dazA jANato nathI, mAnato nathI, ema kahI zakAya nahi. jANe che, mAne che, na khaNavA lAyaka mAne che, baLApo rahe che, chatAM A caLa zArIrika vikAra ene samaju sahana kare. samAjamAM khAmI hoya, sahana zakitamAM khAmI hoya te sahana na karI zake tethI e samajato nathI, jANato nathI, mAnato nathI, e kahI zakAya nahIM. ema samyakatvanA gharane aMge ghAti aghAti Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ddhAraka pravacana zreNI Ama, saMvara, Adi badhAnuM svarUpa jANe paNa joDe cAritra mohanIyanA cakrAvAmAM paDI jAya te jANyuM gayuM badhuM dhULamAM. badhA roja sAMbhaLIe chIe, bIjAne samajAvIe chIe ke pANImAM bAcaka bharyuM zuM thAya? A koNa nathI jANatuM, mAnatuM, chatAM nadImAM jatA ie, lagIra pANImAM AvI jAva te vakhate kAussagna dhyAnamAM hAtha keTalA rahe che? zAmAM bAcakA bharyA ? 50-60 varasa sudhI "pANImAM bAcakA bharyA, kaMI na vaLe" te bolate hate. atyAre zuM karavA mAMDayuM? jIMdagInI cAhanAmAM caDe te vakhate 70 varasanI sAna sukAI gaI, 50nI paMDitAI pANI thaI gai, jIMdagInA mamatvabhAvathI, jIvavAnI icchAthI 50nI paMDitAI pANI thaI gaI te ahIM cAritra behanIyana udaya thAya tyAM samyakatvIo AdarI na zake temAM navAI nathI. AvI rIte ghAti ane aghAtine vibhAga jene mAluma nathI, anaMtI vakhata tyAgI thayA, sAdhupaNA lIdhA, temAM mAnuM bIja vAvyuM nahIM te uge kyAMthI? anaMtakaLane vyavahArarAzIne jIva ekake evo nathI, ke jeNe anaMtI vakhate dravya cAritra na lIdhA heya. chokaro cha vakhata gekhe, AvaDe nahi, paNa jyAre AvaDe tyAre cha vakhata gekhavAnA pratApe. lAkha lITA karyA pachI AkhIramAM ekaDo. A jIvane anAdikALathI pulanI palejamAM parAyaNatA hoya te ekadama zI rIte choDe? pahelI AtmakalyANanI buddhi vagara paNa aThavADIyA, mahInAe, kADhavA joie. bI. e. mAM be varasa rAkhavA paDe che. mArga bhUlelAne ThekANe AvatA teTale ja samaya lAge A anaMtakALanI jaDa ukheDavI tene abhyAsa kALa keTalo? anAdikALanI jaDa ukheDavAmAM anate abhyAsa joie. mithyAtva karmabaMdhana kayAranuM? anaMtApudgala parAvartanathI thaela bagADe che. jemAM hAthanA karelA haiye vAge che. sudhAravA mATe paNa teTalo samaya lAge. anaMtA pudgala parAvartathI A AtmA bhUle paDe che. bhUlA paDayAne jeTalo vakhata teTalo vakhata ThekANe AvatA thAya. avaLe mArge caDhIne jeTalo vakhata kADhe teTalo vakhata savaLe mArge AvatA joIe. dravya vagara bhAvamAM AvI zake nahIM A dravya cAritra AtmAnI apekSAe tenuM phaLa kaMI nathI paNa avaLe mArga A maTI gayo. viSayAnaMda je jaDa ghAlIne AtmAmAM beTho hato, te dravya cAritrane lIdhe bhavAbhinaMdIpaNuM cAlyuM gayuM. dravya cAritra paNa evI cIja che ke je bhavabhava sudhI sAthe rahe che. bhAvacAritra te rahe. mahAvIra mahArAjanA caritramAM marIcinA bhavamAM tyAgI thayA, jyAM devalokathI manuSyamAM AvyA tyAM tyAgI; bhale pachI saMnyAsI. tyAgI, dravyatyAgane paNa saMskAra lAMbo cAle che. vagara upage te Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 8muM temanuM kAma kare che. dAdarAnA pagathIyA caDhatA badhAe upayoga rAkhyuM che? "aNasamajamAM paNa paDelI Teva e AgaLa Ave." AzAnapaNAmAM paDevI Teva AgaLa Ave te pachI vicArapUrvaka dhArIne karelo tyAga te kema AgaLa nahIM Ave? haribhadrasUrIjIe jaNAvyuM ke, bhAvacAritramAM koNa Ave? amuka vakhata abhyAsa karyo hoya, Tarma bharI hoya, teja parIkSAmAM bese, dravyacAritra na lIdhA hoya te bhAvacAritramAM AvI zake nahi. bhAvacAritranA sAdhana tarIke dravyacAritra hoya. AthI caraNakaraNAnuM ga, A jIve anaMtI vakhata karyo, abhavya, mithyAdraSTie yAvata samya daSTie anaMtI vakhate dravya caraNa-karaNAnuyoga karyo. samartha graMthakAra caritre kema racatA haze? dharmasthAnuyoga e mokSanuM sthAna, dhAma, dharmakathAnuyoga paNa anaMtI vakhata A jIvane AvyA paNa temAM mahAtmAnuM kIrtana, aMta:karaNathI temanA guNenuM bahumAna, anudanA te prApti mATenI utkaMThA AvavI joIe te AvI nathI. temanA bhakita, sanmAna yAvata temanA caritranA bahumAnathI kIrtana te vAva mokSa gha che. atyAra sudhI vyAkhyA karI te avadhAraNAmAM thaI paNa e zabda kayA arthamAM levo? avadhAraNamAM kema levo? avadhAraNamAM mahApurUSanuM kIrtana ja kalyANa ane mokSanuM dhAma che. A vyAkhyA konI apekSAe? have hetumAM vyAkhyA karAya che. hemacaMdrAcArya mahArAjanI apekSAe thAya che. temane prazna karyo ke tamArA jevA samarthe rAjarANInA TAyalA karavAnA heya? prauDha graMthakaranArane kathAo karavAnI hoya? hemacaMdramahArAja tyAM kahevA lAgyA ke di deta-vyasmAta je kAraNathI hi zabda hetumAM che. huM paMDitAi dekhADavA mATe ke lokone khuza karavAne artha nathI. huM phakata kalyANa ane kSane arthI chuM, ne te dharmasthAnuyogathI thAya che, tethI kahuM chuM. vyAkaraNa, nyAya, koSa, kAvya, te saghaLA kalyANa ane mokSA mATe karyA, tema ahIM triSaSThI salAkA puruSanA caritranuM vidhAna te paNa kalyANa ane emanA arthe ja che. caMdanane ghasAya te upayoga mATe ane baLAya te upayoga mATe. vaherAya te upayoga mATe tema kalyANa ane mA eja tatva. cAhe nyAya, kAvya, koSanA graMtha karUM te badhuM kalyANa ane mokSa mATe vidhAna che. AthI mahApuruSanA caritre, vartananA guNa gAvAe je mATe kalyANa ane mAnuM dhAma che, te mATe triSaSThI salAkA puruSa caritra kahuM chuM. hemacaMdrAcArya mahArAjanI apekSAe hi zabda hetumAM prakaraNanI apekSAe hi zabda nizcaya arthamAM jANa. nizcaya arthamAM lIdhuM te traNa anuga uDI gayA. bIjathI jhADa thAya tema thaDa, DALa, DALIo uDI jatA nathI. mahApuruSonuM kIrtana kalyANa ane enuM dhAma che. te kIrtanadrArAe pramANikatA pANIne karAvAtA traNa anuyogo uDI jatA nathI. thaDa, aMkurApUrvaka, DALa-DALI aMkurApUrvaka ja, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 AgameddhAraka pravacana zreNI tema dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNa-karaNAnuyoga te mahAtmAonA guNakIrtanapUrvaka. aMkUrA tarIke asalI jaDa mahAtmAnuM kIrtana, temAM kSabhadevajInA caritramAM dhanAsArthavAhane dharmaghoSasUri upadeza Ape che. temAM prathama vAkaya kayuM kahe che ? nAnA baccAo bheda prabheda na jANe. ghaDo jANe, lAkaDAne ho, ke TaTTa ho agara arabastAnane ho, mAtra ghoDo jANe. tema dharmamAM pravartelA bALako, kalyANa thaze, sArUM thaze, kalyANa ane sArU e zabda mAtra samaje. je maga je pANIthI caDe tenuM AMdhaNa melavuM, caDe te jovuM. khArUM mIThuM pANI na jovuM. pANI na jovAya paNa caDavAnuM jovAya, tema pratibodha karanAre kaI samajaNa dauM chuM, te jovAnuM che. kaye raste samajAvuM? teja dharmane upAya ke je raste dharmane pratibodha thAya. je jIva jevI rIte samaje tene tevI rIte samajAvavo. te te usUtrathI samaje te usUtrathI samajAva? samajAvavuM konuM nAma? mArgane unmArga tarIke samajAve te samajAvavuM kahela nathI. samAvavA prayatna karavo paNa samaje-mArgamAM Ave tevI rIte samajAvavA, A vAta eka bAju rAkho. zaAbhava sarakhA caudapUvIe dharma samajAvatA devatAnA namaskAranI lAlaca kema batAvI ? gharano maMgAI muvi A gAthA koNa bole che? caudapUrvadhArI zaabhavasUri thayA teo A gAthA bole che. aNasamaju kahI zake ke cauda pUrvadhArI thaI nakheda kADhayuM, A vacana temane zobhatuM nathI. kema nathI zobhatuM? prabhudAsa! becaradAsa paMDita) dIkSA lyo. rAjA mahArAjA tamane vAMdaze. mahArAja phosalAve che, lalacAve che. tema lAge che ke nahi? tame dIkSA lyo te rAjAmahArAjA dhanya bhAgya kaheze. AjakAlanA alpazo mATe vAkya kharAba gaNAya to zrutakevaline A vAkya bolavuM kema zobhe? vAva namaMti, dha tathA mait jenuM dharmamAM haMmezA citta che tene devatAo paNa name che. devatAnA nAme phelAve che, me meLavazo e kharuM phaLa, tenI to chAyA nahIM. jenuM dharamamAM haMmezAM mana che tene devatA paNa namaskAra kare che, zrutakevali lAlaco Ape, bharamAvavAnA vacane kahe, ATha varasane manaka nAme je tene putra che tene kahe che ke beTA! dharamamAM mana rAkhIe te devatAo namaskAra kare che. AvI vAtethI chokarAone chetarapIMDI karavAnI A gAthA ke bIjuM kAMI? durgatine nAza, sadgati dhAraNanI vAta nahIM. AtmAnuM svarUpa jJAna, darzana, cAritra te rUpa nahIM kahetAM ahiMsA, saMjama, tapane dharma kahyo. anaMtAkAla je kuthalI karI tene te kuthalI ahIM karI. tevI rIte chokarAo devatAnA nAme chetarAya tevAne devatA haMmezA vaMdanA kare. je dravyakriyA anAdikALathI karI te paNa ahIM jaNAvI. Avo zrutakevalIe dharmopadeza dIdho, chokarAne caLakATa vALI chabI Ape chokarAnI samajaNa cakacakATamAM che. te sarUpacaMda bhAI gharaDA thayA te paNa chokarAne ramADatA. chokarAnA jevA thaI ramADe che. 70 varasane Deso chokaro ramADe tyAre enI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 pravacana 8muM lAyakAta pramANe ramADe che. amatho DacakArA kare te gAMDo gaNAya paNa chokaro ramADatI vakhate DacakArA kare teja DAhyo gaNAya. te tyAM bhakatAmara praNatara e leka belavA maMDe che? chokarAnI yogyatA leze eTale ahIM samajaNa paDaze, mAne mUkIne, kuTuMbane kakaLAvIne ATha varasane chokaro nAsI bhAgI Avyo che. mAtAnA peTamAM hato tyAre zavyAMbhave dIkSA lIdhI che. bejIvayAtI mA chatAM sAdhupaNuM lIdhuM haze, te prasaMga samajo. saba sabakI saMbhALo meM merI phoDatA hUM, ema na rAkhyuM hota to mAramArtha ra4 - AtmA mATe sarva tajavuM. tenI darakAra na karavI. zayaMbhava sUrie AtmAnuM zreya karavAnuM vicAryuM, te vakhate garbhavatI strIne vicAra na karyo. rAjagRhImAM pratibodha pAmyA, ghara bAyaDI kayAM che, te tapAsyuM nathI. have A chokaro garbhamAM che, loko badhA kacakacATa karI rahyA che. guNakAra ane TIkAkAra lakhe che ke-A chokarAvALI bAyaDIne jAvAna avasthAmAM melI cAlI gayA, garbhamAM manAka mAluma paDe che. nava mahinA gayA. anukrame janma thayo. garbha vakhate ciMtavelA zabda uparathI "manamAM evuM te putranuM nAma rAkhyuM. pachI chokarAe mAtAne pUchayuM ke mArA bApa kayAM che? luccA sAdhuo bharamAvI bhagADI gayA. zarmAbhavasUrinA caritramAM Aja zabdo hemacaMdrAcArya jaNAve che. e brAhmaNIne e zabda zebhatA hatA. Aje zrAvikAo bole che, gurujIe manasukhabhAIne bheLavyA che. kuMdhavALAne sApane kuMphADe kuMdha bhAge pelI zaryAbhavanI strI nava varase, luccA sAdhuo bharamAvI bhagADI gayA. A baLatarAmAM bolAelA bele-vacane chatAM paNa muMdhavALAne sApane puMphADA kaMdha bhAMge,' ATha varasanA manaka baccAMne mAe to zabda evA kahyA ke luccA sAdhuo bharamAvI- bhagADI gayA, chatAM ene to mAre sAdhu thavuM che AvA vicAro pragaTyA. ATha varasane chatAM mAyakAMgaLo nahIM, ATha varasane chokaro mAne, kuTuMbane chetarI 60 koza cAlI gayo. paradeza janAra gADAmAM AjIjI karI gaye. caMpAnagarImAM zAMbhava sUri pAse pahoMcyo. zarmAbhavasUrine mAlama paNa nathI ke A mAro chokaro che. mahArAja ! zayyabhavane oLakho cho? ema pUche che. te pUche che ke tuM ahIM kema Avyo? ne tuM koNa che? te bALaka kahe che ke huM rAjagRhamAM rahuM chuM. huM zayayaMbhavane chokaro chuM. mArI dIkSA levAnI IcchA che. gurue kahayuM, huM pote ja zAMbhava chuM. mArI pAse dIkSA le. te pachI upAzraye temanI pAse rahe che. anukrame tene dIkSA ApI. zayyabhavasUri 14 pUva che. putranuM AyuSya che mahinAnuM che. nathI pUchayuM tenI mAne ke tenA dAdAne. putrane uddhAra zI rIte kare? te vicArIne daza vaikAlika sUtra banAvyuM. tene prathama pAda "dharmo maMgala mukikaThuM kharuM kalyANa dharmamAM che. sArUM uMcAmAM uMcuM maMgala dharma, bALaka ATaluM ja samaje. chokarAne caLakATI batAvI tema ahIM zakhaMbhava sUri caudapUva hatA chatAM chokarAne kaI rIte dharmamAM lAvavA te vicAra karIne kahayuM ke sArAmAM sArI cIja tenuM nAma dharma. tene dravya bhAvavigere bhedo zI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 AgameddhAraka pravacana zreNI rIte samajAvavA? pachI bIjI pATI gekhAvI, tyAre hiMsAno to te dharma ahiMsA, saMjamane parUpa che, eTale dayA pALavI, mana tathA iMdriyane damana karavuM ne tapasyA karavI, te dharma che Ama kahe che paNa prathamathI ja tene samyaga darzanAdinuM svarUpa nathI samajAvatA, Azrava ke saMvara prathama tene nathI samajAvatAM, ne te dharmanuM phaLa batAvatAM zuM kahe che ke, devA vi << namasaMti, jalsa dhakhe sayA maNa. jenuM mana haMmezAM dharamamAM hoya tene devatAo paNa namaskAra kare che. bALakane haMmezA sIdhI vAta turataja gaLe utarI jAya. bALaka uMmara dekhIne dharmamAM lAvavA, tene paNa dharamamAM cokkasa lAvavo paNa kayA raste tene dharamamAM lAvI tene parabhava ke punya pApanI sAbitImAM kAMI nahIM. tema dharmaghoSasUri dhanA sArthavAhane pahelAM badho maMgalamukikaThuM" bALajIvane maMgala zI cIja che, maMgaLanA bheda vigere jaNAvI, madhyama buddhi ane budhane aMge dharmanuM lakSANa kayuM batAvyuM te aMge vartamAna. pravacana 9muM mahesANA, aSADa sudI 4, ravivAra, 1990 zAsakAra mahArAjA kalikAla sarvaNa zrImAna hemacaMdrAcArya mahArAjA triSaSThI zalAkA puruSa caritragraMthane racatAthakA kahe che ke mahAtmanAM kuLavArtai diyoni thavAnA mahAtmA puruSonAM guNanuM kIrtana te kalyANa ane mokSanuM dhAma che. hi zabdano artha avadhAraNA mAM laI, nizcaya artha paNa laI tene mATe hetu tathA avadhAraNA artha ghaTAvyo. hemAcArya mahArAjanI apekSAe prakaraNathI hi zabda hetumAM lagADayo. tethI cAhe jeTalI pravRtti dravyAnuyogamAM, gaNitAnuyogamAM ke caraNakaraNAnuyogamAM karavAmAM Ave paNa temAM jo dharmakathAnuyogane rasa na hoya te sarva niSphaLa jAya. abhavya mithyAdraSTi, tathA durbhavya jIva dravyathI sAdhupaNAmAM heya te vakhate dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoganI jarUra hoya che, kAraNa ke dravyAnuyoga vagara jIva ajavAdi vastune samaje nahi. jo te na samaje te devaloka meLave che te khyAla ja kayAMthI hoya? Astika bane tene devaka meLavavAne heya, Asitaka kone kahIe? ati paralokAdi matirasya sa Asitaka: paraloka vagere che evI buddhi jene heya tene Astika kahIe. je devalokana, parabhavane, punya pApane mAne te Astika ja hoya. Asitaka thayA vagara A mAnyatA thaI zakatI nathI. nAstika bhavya hoya tema abhavya nAsitaka heya tevo niyama nathI. cAlu adhikAramAM devaloka mATe sAdhupaNuM lIdhuM che teNe jIvatatva jarUra mAnelo hoya, nahitara parabhava devaka zAne? eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI ke samyakatvanA sthAna tarIke kahevAnuM astiya jAdu che ne jagatamAM kahevAtuM AstikapaNuM juduM che. jagatamAM kahevAtuM Aritakya jIva, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 9muM 73 parabhava, punya, pApa, vigere mAnyatAvALuM bhavyane paNa AvI jAya, paNa samyakatvanA sthAna tarIke je Asitakaya te che Astiye dhyAnamAM lyo. jIvanI siddhi asthi nIro jIva che. evI prathama mAnyatA thAya, samajI zakIe chIe ke meM sAMbhaLyuM, meM joyuM, meM ApyuM, meM pharasyuM, AmAM meM ema kahenAra koNa? pAMce Idriya sivAyane koI meM che, jene aMge meM kahIe chIe, kadAca kahIzuM ke te mana che. meM tarIke kadAca mana laIe paNa te nahIM levAya, meM vicAryuM, mArA vicAro tyAM mana juduM paDayuM. eTaluM ja nahiM paNa vicAra, zravaNa, darzana, prANana, sparzana, rasana e cha vAnAM karanAra koI padArtha hovo joIe. anyanA viSayamAM anyanI dakhalagIrI kema? meM sAMbhaLyuM, te jIbha sAMbhaLatI nathI. meM joyuM, bolanAra jIbha paNa jIbha jotI nathI. meM pharamyuM. jIbha pharase che? A pAMca peDhIne hisAba eka jagAe na rahetA hoya te mAre nukazAna ane phAyado ema kahI zakAya nahi.eka zeThanI cha jagA paradukAna hoya, zeTha eka mAlika hevAthI koI paNa eka dukAne thata phAyado ke nukazAna thAya to mane nukazAna thayuM ke mane phAyado thaze ema kahI zake, peDhIe eka kaMpanInI hoya to, majIyArAnI e peDhIo na hoya to kalakattAmAM thaelI kamAI muMbAimAM beThela kema kahI zake ke huM kamAyo? tyAre ja kahI zake ke jyAM e sarva peDhIo eka mAlikInI hoya. eka mAlikInI peDhI ahIM jIbha bole che. meM sAMbhaLyuM, meM joyuM, meM pharahyuM, meM vicAryuM, meM saMdhyuM, jIbhamAM sAMbhaLavAnI jovAnI ke vicAravAnI tAkAta nathI to jIbha kema bole che? A badhAne aMge koika mAlika che, ema kabula karavuM paDaze. jo jIbhathI judo mAlika na hoya to arthAta jIbha svataMtra mAlika hoya to tene bolavAne hakaka nathI. meM sAMbhaLyuM, joyuM, suMbuM vicAryuM, te bolavAne hakaka jIbhane nathI, tevI rIte vAgha Avyo, sAMbhaLyuM kAne, nAsavAnI taiyArI paga kema kare che? page kayAre sAMbhaLyuM ke paga doDavA taiyAra thayA. AkhA zarIranA IjInamAM aMdara Ijanera che. AthI jIva che ema mAnavuM ja paDe. pAca IMdriya ane chaThA manathI judo evo eka padArtha aMdara rahelo che. Ane aMge zAstrakAroe je jevo hoya tene tevI rIte banAvavuM. nAsitaka jIva nathI ema kaheto hato, tenI sAme evo manuSya Avyo ke tapAveluM loDhuM pakaDI cAMpavA mAMDayuM. to phaTa khasya. jIva nathI, ema kaheto hato paNa jIva mAnya, sAbita thayuM ke tuM jIva mAne che. methInA kahe che, paNa aMdarathI jIva mAne che. jhADa sAkSI pUrI gayuM eka vANIyAnA garAsIyA pAse 500 rUpIA vyAja caDatA thaI gayA. vANIyAne caTapaTa thaI, ugharANI kare, laDe - garAsIyo TuMkAro sahana na kare paNa kare zuM? "kayA kare nara baMkaDA ke thelI kA meM saMkaDA.' ghaNuM lAge, baLI jAya, paNa kothaLI khAlI che. koika vakhata Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgameAddhAraka pravacana zreNI garAsIyA bahAra gayo che, tyAM dhADa paDI. ekalA jhUjhayo, dhADa pAchI vALI. gAma lAke tene pAMcaso rUpIA inAma ApyA. rUpIA laine Ave che, tyAM vANIyo bahAra maLyo. vANIyAne khabara nathI ke 500 tenI pAse che. paNa zeTha, sAhukAra, vepArInA rIvAja che ke maLe tyAre Takora kare, jhADe jaMgala jatA hoya to paNa ugharANI kare. varasAda varasato hoya, zeTha dekhe ke kAMi maLavAnuM nathI, paNa zeTha eka AMTo khavaDAve, Avo ugharANInA rIvAja che. devuM tAjuM karavuM. vANIyo kahe, kema ? mArA rUpIA ? pelA kahe ke le bhAi. A tArA rUpiyA. vANI vicAramAM paDayo ke mAraze ke jhUDaze, paNa pelA garAsIyAe te kharekharA jhADa nIce besIne rUA. 500 gaNI ApyA. bhAra utarI gayo. garAsIyA potAne ThekANe gayo. dastAveja phaDAvyo nathI. have vANIye zuM karyuM ? kema ThAkaraDA ! devA levAnI vAta nathI. vANIyo dekhe che. A raste, thoDI mudata thai eTale vaLI kahevA lAgyo, kema ThAkaraDA ! vicAra karaze kAMi ? zuM eka vakhata leNadeNa thai tA pharI deNa leNa na karavI ? have to kAMi kALajAM kuNu thAya to sArU che. zuM che, bhAi! 500nI rakama bole che. ceApaDAmAM 500nI rakama tamAre nAme bole che. pelA vANIAe garAsIyAne kahyu, khAvAno roTalo maLe nahi to eka sAthe pa00 ApyA zI rIte ? kAyado satyane zodhatA nathI paNa sAbitIne zodhe che, sAbitI tenI pAse che nahi. vANIye pharIyAda karI. AvI rIte rUpIA le che te pAchA Apato nathI. sIdhA rUpI Apato nathI. AvI rIte haju jiMdagI kADhavI che, koi phera dhIraze nahIM. garAsIyA kahe che ke 500 devAnA hatA te kabula paNa tene rUA. pAMcasA me' ApyA che. ekI kalame 500 ApyA te zI rIte mAnavuM? pelA bicArAe sAce sAcuM kahI ApyuM ke jaMgalamAM gaNI ApyA che, paNa dIvAne taddana khoTuM mAnyuM. haju ghera ke dukAne athavA bIjAne ghera ApyA hoya to mAnI zakAya ke ApyA paNa jaM galamAM, vANIe ekalA hoya. chevaTe vaLAvA tA hovA joie. sAkSI lAvavI paDe eTale vaLAvA na hatA. 74 A tA rAjane ThagavA beTho che. akakalavALA rAjanA karmacArIo, bole kAM ane bahekAve kayAM ? dIvAne kahI dIdhuM ke rAjamAM pAla nahIM cAle. pArakAnA nANAM nahIM DUbADAya, hA vicAra kara. bapAre dIvAne ghera bolAvyo. sAce sAcuM bola. pagarakhA ke dhotIyA lAvavA hoya to koi mane dhIre ema nathI. lANe gAma dhADamAM madada karI. jora devuM paDayuM tethI khuzI thai. teNe mane rUA. 500-- ApyA hatA, te meM vANIAne rastAmAM maLavAthI tarata gaNI ApyA. sAcI vAta, paNa zAhukAre sakhyuM tenuM kema kApavuM ? tenuM khAtuM che. dastAveja che. sahI che. khAtAmAM udharyA che, khAtuM cAlyuM che. vaLatI eka rakama nathI, meM paNa rakama janme karAvI nathI. A mANasa sAco che paNa sAcAnI sAbitI AnI pAse nathI. gaNIne to ApyA haze ne ? beThA tA hazAne ? beThA hatA kayAM ? pelA jhADa nIce. lANA jhADanI nIce beThA hatA. A badhuM jaje sAMbhaLI tene vidAya karyo. bIje dahADe vANIyA tathA garAsIyA Avyo. kema garAzIyA ! have vicAryuM ke nahi ? zAhukAranA rUpI bharI de, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 9 muM 75 nahIMtara AvI sthitimAM koi nahIM dhIre. te tArUM ne tArI bAyaDI chokarAnuM thaze zuM? badhA na Ape te kAMdhe kAMdha ApIza? ema kahe pele garAzIyo nyAyakorTamAM sarvanI samakSa kahevA lAgyo ke, sAheba meM rUpIA 500 ApI dIdhA che. to vANIyo zuM jUThuM bole che? jaje savAla karyo. vANIyo paNa kahevA lAgyo ke kayAM ApyA che? AkAzamAM to nathI ApyA ne? ApyA che, jaMgalamAM jhADa nIce, pelA garAsIyAe javAba dIdho. AkhI sabhA mazkarI mAne che. cItharehAla dazA che evA mANase jaMgalamAM rUA. 500- eka sAmaTA ApyA che ema kahe che ke te zI rIte manAya? jaje hukama karyo, are sIpAi! tenI joDe jA. e jhADa batAve che te jhADa che ke gapa che? Ama kahI AkhI sabhA, garAsIyo, sIpAio vicAra kare che ke dIvAnajI dIvAnA thayA jaNAya che. jhADa jovA mekale temAM vaLavAnuM zuM? jyAM sIpAi jAya che, tyAM jhADane kaheje ke ahIM sAkSI pUravA Ave, tema tene bhalAmaNa karI. have pUrepUro dIvAne thayo, bIjuM to belAya nahIM, sIpAIe pUchayuM ke jhADa sAkSI puravA na Ave te ? hukamano anAdara kare to sajAne hukama Ape. je prajA je jagA para rahe tenA mAlikanA tAbAmAM tene rahevuM paDe. mANasa tAbAmAM rahe te jhADa zuM gaNatarInuM ke hukama na mAne, joke kharo kema nathI AvatuM? sIpAie dekhyuM ke cakkara khAvA de ne. jhADa pAse gayA, vAra paNa lAgI, dIvAna bIjA kAmamAM joDAyo, aradho kalAka, poNo kalAka tha, zeThajI! haju kema na AvyA ? garAsIyo ne sIpAI bAne ghera besI gayA jaNAya che. tame ne huM beTI thaIe chIe. zAhukAre kahI dIdhuM ke jhADa cheTuM che, dIvAne lakhavA mAMDyuM. doDha kalAke bane AvyA. kema? jhADa batAvyuM, jhADana AvyuM, Apane hukama eTale javuM paDyuM, jhADa AvIne sAkSI pUrI gayuM, zAhukAra kahe che ke ahIM beTho chuM, jhADa kyAM AvyuM che? dIvAna cIDAyo. kema zeThajI! rAjane ramADavA mAMgo cho, bolo jhADa taLe tame maLyA hatA ke nahi? e kayuM jhADa kahevA mAMge che, tenI tamane zI mAlama? kahe ke 500 rUpI lIdhA che. paNa dastAveja tame tene pAchI soMpyo nathI e vAta kabula karo. jIva nitya che jema garAsIyAne aMge, zAhukArI mATe, jhADa jAte sAkSI pUrI gayuM tema jIva nathI, paNa tapelo saLIye aDakAvavA mAMDe tyAM jIvanI sAbitI thai gai. jo jIva na hato te kema camakayA? A agni, A bALanAra aDake te baLe, tethI vedanA thAya tethI khasavuM joie, A badhuM jIva vagara koNe joyuM? kaho ke jIva che. to anyanA viSayamAM anyanI dakhalagIrI hovAthI temaja sukhadu:khanA kAraNonuM bhAna hoI du:khathI khasavAnuM ne sukhanA kAraNo tarapha ghasavAnuM hovAthI jIva mAnyA vagara chUTako nathI. kadAca jIva mAnI le ke mAnA peTamAM jIva utpanna thayo, maraNa thaze, tyAre jIva marI jaze, Ama mAne te aDacaNa zI? kariza vIvo nivo jIva nitya che, jIva ke mAnavAne? Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AgameddhAraka pravacana zreNI A jIva che, eTaluM ja nahi paNa "jIva nitya che A jagA para vicAravAnuM ke jagatamAM je cIje che te badhI anitya che. nitya hoya te A jIva eka ja che. meLavyuM te melavA mATe A upara lakSma jAya te mAlama thAya ke meLavyuM te melavA mATe. cAhe dhana, kuTuMba ke zarIra, je meLavo te melavA mATe meLavo cho. cAra cIja, kaMcana, kAminI, kuTuMba ane kAyA. A cAra sivAya pAMcamI cIja meLavatA nathI paNa e meLavAya che te melavA mATe. jayAre pAchaLathI lAvyA tethI te ahIMthI laI javAnA kayAMthI? nathI parabhavathI lAvyA, parabhavamAM nathI laI javAnA, to meLavyuM e khelavA mATe. nAgo manuSya saTa TA bajAramAM gayo. kamAyo to ghera laI AvavAnuM che. eve te ApavAnuM zuM che? tema ApaNe nAgA AvyA hatA. laI javAya te ThIka, na laI javAyuM to nAgAnuM gayuM zuM? jo bajAramAMthI laI gayA te ThIka, nahIMtara hatuMzuM? nAgAne saTTA bajAramAM khAvAnuM nathI. nAgAne saTTA bajAramAM vAMdho che? kamAyA te gAMThe bAMdhavuM che ne evuM to devuM che kone? nAgo meLave eTaluM gAMThe bAMdhe che. khoyuM te gayuM zuM? ene gharanuM kaMI devuM nathI. saTTA bajAramAM kamAIne sAmaTuM khUve te enuM hatuM zuM ke javAnuM zuM-ema ahIM meLavIne melI devuM paDe tenI phakara nathI, nAgo saTTAbajAramAM pa-25 hajAra kamAyo, are pAyamAla thaiza, are laIne Avyo to zuM ke jaze te zuM? tema A jIvane gayAne Dara kayAre Ave? laIne Avyo hoya to. ene maLe, to majA karavI che, ne jAya te, ho kayAM paiso? manuSyapaNunI peDhImAM jame karelI puNyanI traNa rakama jema nAgo kahyo te nAga Avyo hato to sAruM hatuM paNa ahIM moTI paMcAta che. pelA bhavamAMthI manuSyapaNAnI gati, manuSyanuM AyuSya, pAMca Idriyo vigere mAla lAvyo che. IMdrone bhaMDAra lAge che e badho ahIM saTTA bajAramAM pAyamAla thavA beTho che. pUMjInI pAMkhe lAvavA mATe beTho che. pahelA bhavanuM puNya ahIM lAvyA che, ahIMthI paNa pUMjI laI jaIzuM ne? je pUMjI na vadhArI zake te chevaTe lAvyo che teTalI te kAyama rAkhaje, bolavAmAM vAMdho nathI. jIbhamAM hADakuM nathI ke ADuMavaLuM bole te godo vAge. milakata mATe dareka manuSya vicAravuM joIe ke, A purAMta laIne meM peDhI mAMDI che. manuSyapaNAnI peDhI purAMtathI mAMDI che. pathaII taNukasAo, dANaI majigama guNa a A traNa rakama prakRtie alpa kaSAya, dAnarUcine madhyama guNavALe te purAMtamAM hatI, tethI peDhI maMDAI che. koI dukAna mAMDe, sAsarAnA 500lAve, mAmAnA 500 lAve, kAkAnA 500 lAve, tema A jIve traNe ThekANethI rakama lAvI peDhI zarU karI che. have dareka manuSya-traNanI purAMtathI peDhI zarU kare che, to te peDhInA vepArIe pitAnI peDhIne purAMtane purepuro khyAla rAkhavuM joIe. pahelI purAMta e che ke svabhAve pAtaLA kaSAya. A purAMta tame melI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 5 muM 77 rAkhI che. tene paDacho ? tamane khabara haze ke jene aphINanuM vyasana paDe tene jamavA bolAve, pAMca pakavAna dUdhapAka purI jamADe te dhULa, tene gammata kyAre paDe ke kazuMbe nikaLe te kallola. te na hoya to pAMce pakavAna, dUdhapAka purI badhuM nakAmuM. AthI jene je Teva paDe te sthAnane rAjIpo hoya, ahIM tIvra kodhanI Teva hoya tene kayAM javAnuM hoya? jayAM tIvra krodha hoya tyAM javAnuM hoya. jyAM Akhe janmAro mAre mArI cAlatI hoya tyAM, krodhanI TevavALAne svAbhAvika Teva ya, sApane tathA vAgha siMha vigerene dUra gaNIe chIe. e paNa koIne gunha dekhe tyAM potAnI badhI sattA ajamAvaze. nAne chokaro gAyane aDapaluM kare to zIMgaDuM mAre, tene bALaka samajatuM nathI. gAyane khyAla nathI. jAnavaranI sthiti e che ke gunegAranA gajA tapAsyA sivAya sajAne amala kare che. jAnavara mAtramAM A sthiti che. have ApaNe ahIM tapAso, manuSyapaNAmAM gunhegAranI sthiti na tapAse ne sattAne koyaDo calAve tenI sthiti bhaviSyamAM zI? te jIva janmIne khAvI jagA para upaje temAM navAI zI? zAnIne AmAM pUchavuM paDe tevuM nathI. manuSya ane jAnavara keTalAka evA hoya che ke gunhegAra upara sattA ajamAvatA nathI. badhI gAyo ke kUtarA-mAranAra, karaDanAra hotA nathI. jene pAchuM e jAtimAM janmavuM nathI tene e svabhAva hoya kyAMthI? pahelA bhavanI purAMta uDI gaI che. have janavaranI gatinI purAMta dAkhala thaI che. eka vacana zIkhAmaNanuM kahayuM tyAM cAra AMkha. have navuM devuM laI beTho. manuSyapaNAnI purAMta hAjara hoya te cAhe jeTaluM kahe, to paNa kapAya na karavo, eka ja khyAla rahe. tAvane te koNa mekale? paNa ahIM zuM thAya che? kSaNika kAdhanA phaLa tAvamAM zarIra ukaLe, AMkha lAla thAyabhojanarUci ochI thAya. A badhA cinho paNa jIvane krodha vakhate thAya che. te tAvane tevuM kahyuM ke nahi? keTalIka vakhata pANI pAva te ThaMDuM paDaze ema kahevAmAM Ave che. ene pANI paNa bhAve nahi, A gaNAte tAva, e to cAmaDIne tAva, paNa A kodha je che te AtmAne tAva. pelA tAvane mATe kavInAInanI zIzIo paisA kharacI lAvavI paDe che, myunisipAliTI te zIzIo maphata ApatI nathI. A melerIyA tAvanI geLIo paisA kharacI rakhAya che paNa A krodharUpI tAvanI davA vagara paisAnI maLe che te rakhAtI nathI, gaLIo bharI che. bATalA bharyA che, paNa tAva Ave tyAre bATalA phUTI jAya che. tAva jAya tyAre bATalA khaDA thAya che, A kamanasibIne cheDo kyAM lAvavo? vicAro "ko koDa pUrava taNuM saMjamaphaLa jAya." A goLI konI pAse nathI? kSaNavAranA kodhamAM krodha pUravanuM saMyamanuM phaLa cAlyuM jAya A vacana rUpI gALI konI pAse nathI? chatAM goLI tAva na caDe tyAM sudhI, tAva caDe tyAre gaLI gepa thaI jAya che. gusso Ave tyAre e gebI kayAre khyAlamAM lAve che? krodha Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agame ddhAraka pravacana zreNI jAya, meM kodha karyo. koDa pUravanuM saMme tapa jAya e badhuM pachI yAda kare che. krodhane aMge samajI zakIe chIe, ke eka sAdhu paMcamahAta pAlanArA, mA khamaNa karanArA, aSTa pravacana mAtA dhAraNa karanArA, tIrthakaranA vacana ArAdhanA mATe jiMdagI arpaNa karanArA evA mahApuruSa eka kSaNika krodhanA pratApamAM kaI dazAmAM Ave che, tIrthakarane kema mAruM? jiMdagI jene mATe arpaNa karI hatI, jenI ArAdhanA mATe kAyA gaNI ne hatI, kuTuMba gayuM na hatuM, tevA mahApuruSane mAravAmAM meTAI mAnanAro, ghAtakIpaNe mAravAmAM dRSTinI javAlA melI salagAvI melavAne vicAra tIrthakara mahArAja mATe kare, tenA sivAya bIjuM ghAtakIpaNuM karyuM? gozAle mUkelI tejalezyA je kharAba gaNIe chIe te ja kharAbI ahIM che. tIrthakarane ghAtakI rIte mAravA taiyAra thanAro, na maryA tene aphasesa karanAra, eka vakhata be vakhata dRSTi melI te paNa tIrthakara maratA nathI. mArI nAkhavAnA vicAramAM chAza rahetI nathI. tethI kALo nAga tIrthakarane DaMkhe che. je tIrthakaranA vacananI khAtara duniyA viSaya kapAya zarIranI mamatA choDI, temanA vacanane AdhAre pAMca mahAvratAdika badhuM karI rahyo hato. AvA mahApuruSa tIrtha karane mAravA taiyAra thAya che, na maryAne pazcAtApa kare che, ne chello mAravAne upAya kare che. A uthalo kSaNika krodhane, ziSya AvavAnuM kahyuM tyAre krodha karyo, deDakI AlAvo ema kahyuM tyAM mAravA doDyo temAM kALa karI gayo tenuM A pariNAma. eka kSaNika krodha mahAvratane mULathI nAza kare che, ATha pravacana mAtAnI mokANa karI de che. AvI kSaNika krodhanI dazA. A gALI krodhane tAva na caDe tyAM sudhI, tAva caDe eTale goLI gepa. zAhukArane core be vela mArI ane polIse be bela mArI, temAM phesalAmAM pharaka rahe. kAyado mAravAnI chUTa ApatA nathI. tema vItarAga paramAtmA koI divasa krodha karavAnI chUTa Apaze nahi. polIsa potAnI prakRtimAM jAya, tyAM svArtha nathI. luccAe lagAvI hoya te? tema karma baMdhanamAM pharaka paDI jAya. kAyadAmAM gunahegArane hAtha lagADavAne nahIM. tema vItarAga zAsanamAM krodha karavAnI AjJA nahIM. parINAma tarapha vicArIe tyAre pAMca mahAvrata mULathI ukhaDI gayA. AraMbhAdinA tyAga nakAmA thayA. ATha pravacana mAtAnI mAnyatA mULathI khasI gaI. tIrthakaranI ArAdhanA karI te niSphaLa gaI. A kSaNika krodhanuM pariNAma. A vicArarUpI goLI maLI che. paNa tAva Ave tyAre goLI gepa. tAva jAya tyAre goLI maLe te zuM kAmanI? kuMbhAraNe svabhAvathI pADelI belavAnI Teva ahIM vicAravuM ke pUrAMtamAM pala keTalI paDI che, svabhAve pAtaLA kaSAya kayAre kuMbhAraNa gadheDI upara mATInA vAsaNa bharIne jaMgalamAM AvI rahI che. bhara unALAmAM jaMgalamAMthI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 9muM 79 Ave che. gadheDIne paNa taDako lAge che, gadheDI dhIme dhIme cAle che, kuMbhAraNane krodha caDe che. DaphaNuM ThokatAne "cAla bena cAla! sAmethI koI Avato haze, A zuM? bena bole che ne DaphaNuM mAre che. jhADa AvyuM. beTI thaIza paNa mane javAba Apa. DaphaNa krodha vagara marAya nahIM, ne cAla bena cAla te zI rIte? kuMbhANa kahe che ke bajAramAM jaIza tyAre ThAkaraDI Avaze, kaTakaTa karaze, hAMlluM gamaze tyAre kiMmata karavAmAM kAyara karI nAMkhaze, be paisAnA vepAramAM mArI A dazA. emAM jo rAMDa-kabhArA. tArI mA mare, ATalI Teva ahIM paDe che. tyAM gharAka pAse e zabdo nIkaLe te zuM thAya? AjakAla rAMDa-kabhArajA tamArA saMtAna mATe vAparo cho, mUI vagere kone mATe AvA halakA zabdo vAparo cho? gAMDAnA hAthamAM taravAra AvI pachI pheravato jAya te vacamAM koNa Avaze tene tene khyAla na heya. konA upara pheravaze, tenI darakAra nathI, tema tamane moMmAM eka cAra AMgaLanI jIbharUpI taravAra prApta thaI, eTale game tenA upara calAvo che. chokarI hoya te karI. krodhamAM kuTuMba upara karavata pharI vaLe che. krodha konA upara kera vartAve che tenuM bhAne nathI. krodhanA chAkamAM tenuM bhAna rahetuM nathI. ekakuM bhAraNa kahe che ke jIbharUpe kurakRpANane cAhe jenI para calAvuM to mArI zI vale thAya? mATe A gadheDI cAlatI nathI. taDako caDavo che, bhUkha tarasa lAgI che, tethI cAla bena cAle ema kahuM chuM. A Adataja pADI devAmAM Ave to vagara upayoge paNa eja zabdo bolAya. AvI AdatathI krodhAdika pAtaLA pADavA joIe, vicAra karavo paDe tema nahIM. svabhAve kapAye pahelA bhavamAM pAtaLA karyA che te purAMtamAM che. manuSyapaNAmAM AvyA kayAre? jyAre kaSAya pAtaLA karyA tyAre, manuSyanI peDhImAM prathama pUrAMta svabhAve pAtaLA kaSAya, jeTalA pAtaLA kapAya svabhAve na hoya tenI pahelI rakamamAM pola. svabhAve pAtaLA kapAya zuM kare? koIke orDara lakhI Apyo, jAva AkhuM rAjya tamane ApyuM paNa amalamAM melavAnI vAkAta cIThI lenAramAM joIe. tema ahIM AyuSya karmo tamane manuSyanA AyuSyanI cIThI ApI, pAtaLA kapAya rAkhyA, tenA peTe tene amala karavAmAM tamArAmAM parAkrama joIe. jagatamAM pArakI AzAe AyuSyane vahenArA kevaLa puruSa che. chae kAyanA AdhAre manuSya jIvana Take pRthvIkAya tamArAthI jIve ke tame pRthvIkAyane jIvADI kahe tame pRthvIkAyanA devAdAra. pANI tamArAthI jIve ke tamArAthI agni jIve? havA agni ne vanaspatimAM paNa samajo Dhora-DhAMkharathI tame ke te tamArAthI jIve? devALIyo devALuM kADhavuM hoya te je Ave tenuM jame mAMDe. devAvAlo bhUle ema pATIyuM pheravavAnI dAnatavAlAne pRthvI, apa, vAyu, agni, vanaspati tathA trasakAya e chae kAyane upakAra jame mAMDavAmAM vAMdho nathI. devA kene che? ApaNe AkhA jagatanA dareka padArthonA devadAra, enA AdhAre ApaNuM jIvana tapAso, ApaNe AdhAre konuM jIvana che? bIja AdhAra tarIke na rahe to ApaNuM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAme ddhAraka pravacana zreNI jIvana keTalo vakhata Take? kahe tyAre jIvana AyuSyane aMge mathuM chatAM tene amala, jIva nanuM vaheluM, TakavuM, e A sAdhane upara AdhAra rAkhe che. prakRtie pAtaLA kapAyathI manuSya jIvana maLyuM paNa tenuM TakavuM anya saMyoga para AdhAra rAkhe che te kayAMthI maLe? pahelAM bhavamAM tame dAnarucivALA banyA hatA. dAna devuM ane dAna rucine taphAvata dAna denAra ane dAnacivAlAne aMge pharaka che. jo dAna denAra upara rAkhIe te mAladAra hoya te the. AthI mAladAra che ke na he paNa dAnanI rucivALo hovo joIe. derAsaramAM kAraNasara TIpa kare. prabhudAse 50 bharyA, bhIkhAbhAI dhAre ke mAre 50 bharavA paDaze. to pahelethI mAre Ama che, mAre kharaca thayuM che. jyAM dharamanuM kArya Ave tyAre kakaLATa karavo, A dAnarUci nathI. traNaso gharamAM kharaca thayo te ahIM kema na ApavA? A vicAra bhAgyavAnane sUjhe, khAsaDA mArIne laI jaze to A sonAne kodALe vAvuM kema nahIM? dharmiSTha dAna rucivALe te bacyAmAMthI bAcako bhare. dAnarUci na hoya to kohAI gayelAnI kathanI dharamanA kAryamAM kathe che. pelA bicArA saMghanuM kAma karavA AvyA hoya tenA paga keDa, gaLuM badhA sarakhA karI de che. mAro vicAra ja nathI ema kahI dyo. zrIphaLa zabda pahelA bolAya nahIM, pahelAM jAyaphaLa bolI nAkhe. ema karatAM karatAM kaMI nathI karavuM to lyo tyAre 11 mAMDo. paropagAra karyo. cAra AvanAra upara paropagAra karyo, ema kahetAM tamArAM ATalA to bIjA zuM mAMDaze? chevaTe 31 nakkI thayA. chevaTe TIpa bharAvanAra gayA eTale 20 bacyA to hAtha; 20 bacyA, 31 mAM pallo chUTayo. AvAnuM zuM thayuM, AmAM meLavo keTaluM? badhA dharamanA kAma tame ja karo che, koI devalokamAMthI karavA AvatuM nathI, paNa tame meLave chekeTaluM tene dAkhalo lauM chuM. paisA ApIne meLave che keTaluM te tapAso. "khudA egA to sahI, lekina hagAhagAke deegA" tamArI pUrAMtanI rakama kaI? dAnaruci pelo 51 kahe tyAre dharma upara dAnarucivALo 5vA kahe. AmAM mAtrane pharaka che paNa bhAvanAmAM phera hovAthI dAna civALo heya te Ama bole. dAnarUci jhaLakI. tamane saMskAra paDI gayA che, nahIMtara sAdhune roTalA bhArI paDI jate. dAna saMskAra jJAnAbhyAsa, pustako prabhAvanAo pAMjarApoLa derAsaro pAThazALAonA kharcA bhAre lAge che. halakuM kadI lAge to vivAhamAM lAlA lAkha, to savA lAkha, tyAM Ama belAya che. lITI bheLa laharako. dharamanA sIdhA raste AtmAnuM zuM karavA sArI nAkhe che? uMdhA raste kharacavAmAM udAranA dIkarA banI jAya che, dAnarUci e guNa samajo na hovAthI manuSyapaNAnI purAMta pAyamAla thAya che. jIvananI sAdhanA tarIke dAnarUci pAtaLA kaSAya kAma lAgyA che. chatAM mANasAI lAvavI te mATe trIjI pUrAMta che. manuSya koNa jIvI zake? mANasAI koNa meLavI zake? madhyama guNavALo mANasAI keLavI zake, A traNa purAte pitAnI peDhImAM paDI che. A traNa puratathI A peDhI mAMDI che. atyAre Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 9muM - ~ purAMta keTalI che te tapAsyuM? purAMtamAM pala melIne mAla meLavyo che. kaMcanaAdi cArane mAla meLavyo che. A meLavyuM te melavAnuM ja che. sAthe laI javAnuM nathI. A bhavanuM meLaveluM melIne ja javAnA cho. pahelA bhavamAM meLaveluM te melIne AvyA chIe. sAruM laIne zuM khAvyA hatA? paNa melo thelo paNa khAsaDA khAtA e na mela. hAya gayuM, erarara melavuM paDe che. Arara oya oya karI mele te karatAM vosire sire kara. hasatAe paNa, rotAe paroNo te roIne zA mATe sAcavavo? tame rovo ke haze to paNa melavAnuM che. DAhyo ho nai hasatA ja sire karane. jo melavuM che to hasatA zA mATe na melavuM? 1914 nI laDAImAM bahAdurIthI pAchA haThIe chIe ema hAMkyuM. ema melatA te bahAdurI kara. lakarane rakSaNa karavA pUrvaka pAchA haTha te mAnasara pAchA haThayA, te paNa bahAdUrI. te prANathI melane vagara prANa guMthAI jaze temAM zuM? ema AtmAnA pariNAmanI dhArA na bagaDe tevI rIte cheDa. nahIM to pariNAmanI dhAra bagaDaze te te rIte paNa chUTavAnuM to cheja. je meLavyuM te melavAnuM che. jo meLavyuM te melavAnuM che to temAMthI mAraga karI le. paNa mAraga koNa kare? A zarIra bhADUtI ghara che. A jIvane mAlika samaje. arthAta java nitya che ne te sivAya badhuM anitya che, e samajanAro meLaveluM melatA mAraga pakaDI le. A AstikatAnuM bIjuM sthAnaka, comAsAmAM aLasIyA mAphaka A jIva puNyathI ubharAI jAya. paNa punyanI picAze padArtho nAza pAmI jAya che paNa jIva nAza pAmato nathI. mATe AtmA nitya che. A vicAra karyA. AcAra vicAra bIjA che, jIva karma kare che, karma bhogave che, makSa che, mokSanA upAya che. A cha vicAra kare te Asitaka. A cha vicAro samyakattvanA AstikatAnA che. parabhava devalokAdi mAnanAra te duniyAdArInI apekSAe anaMtI vakhate te Astika thaye. chatAM mahApuruSa tarapha kIrtana vaMdana satkArAdi karI guNanA bahumAnanA raste na Avya, mATe mahAtmAonA kIrtana teja kalyANa ane mokSanuM dhAma che e rahasya jANavuM. ane te hetuthI ja hemacaMdrAcArya paNa triSaSThI zalAkA puruSa caritra kahe bALaka madhyama tathA budha janAM lakSaNa zuM hoI zake te AgaLa kaheze. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 AgameddhAraka pravacana zreNI pravacana 1muM saMvata 190 asADa sudI 5 semavAra laukika ane lakattara Astiya zAstrakAra mahArAja kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAja 63 zalAkApuruSa caritra karatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke mahApuruSanuM kIrtana teja kalyANa ane mokSanuM che. Ama hi zabdane nizcaya artha karI jaNAvI gayA. AthI dravyAnuyoga, gaNitayoga tathA caraNakaraNAnuyoga e traNa anuyoge A jIve anaMtI vakhata karyA, kAraNa e che ke zAstrakAra spaSTa kahe che ke, dareka vyavahAra rAzivALA jIve anaMtI vakhata dravyacAritra lIdhA che. jyAre cAritra dravyathI grahaNa kare tyAre jIvAdika tatvo saheje mAnavAmAM Ave. jIva na mAne te devalokanI IcchA puNyanuM mAnavuM narakane Dara pApane bhaya hoI zake nahi. jyAre jIvAdika padArthonI zraddhA thaI hoya tyAre anaMtI vakhate dravya caritra lIdhA, tyAre jIvAdika ATha padArthonI zraddhA thaelI hatI ja, nahIMtara devalokanI abhilASA thaI na hoya te vagara utkRSTa cAritranuM AcaraNa thaI zake nahi. te na thayuM te navaraiveyaka sudhI javAnuM thAya nahIM, anaMtI vakhata nava graMyake A jIve utkRSTa cAritranA pratApe jaI Avyo che. utkRSTacAritra pALyuM kema haze? mokSanI lAgaNI nathI. jo mokSanI lAgaNI hoya te saMbhavita che ke utkRSTa cAritra pAle. je vakhate kevaLajJAnI vidyamAna hatA, samartha para vidyamAna hatA, tevA vakhate je cAritra AcarAtuM hoya te mokSanA lAyakanuM cAritra. je kALe AcarAtuM hoya te kALe tevA dIkSita thanArAM kyA cAritramAM rahe? mokSa thata hoya te vakhata ane mokSa pAmanArAnA vakhatamAM sArAmAM sAruM cAritra kevuM Acare? je cAritra AcarAya te te mezanA lAyakanuM. haMmezAM ekAsaNAnI, parvatathie upavAsanI tapasyA kare evA samudAyamAM dIkSA lenAro ekAsaNA upavAsa kare. cAritra levAvALo samudAyanI paddhatine pahelethI vicAre che. je kALe je samudAyamAM je paddhatinuM cAritra paLAtuM hoya tevuM cAritra pALe. e kALamAM makAnA lAyakanA cAritra paLAtA hatA. te vakhate bIjI IcchAvALA paNa cAritra che tevuM ja utkRSTa pALatA. tIrthakaronA vakhatamAM A jIve kaI vakhata caritra lIdhA che. te uparathI kahe ke evA utkRSTa cAritra anaMtI vakhata AvI gayA. te vakhate jIvAdika tatvanI dravya kSetranI vyAkhyA karI hatI. kharI vAta e che ke Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 pravacana 10 muM AstikatA thayA vagara e AvatuM nathI. paNa e laukika Astiya, parabhava puNya pApa mAnavA e laukika AstikAya che. jenA matanuM AstikA cha varanuM mAnavAthI Ave che. prathama jIva che. A pakSa vicArIe te jagatamAtramAM badhA kaheze ke jIve che. nAsitaka kadAca jIva nathI ema kaheze. jIvane niSedha karanAra koI nathI. paNa nAstika jIva nathI ane mokSa nathI ema kaheze to zuM mAnavuM? nAtika jIva mAne che ane te niSedha paNa kare che. nItIti vIvaH vartamAnakALe jIvitane dhAraNa karanAra te jIva. Ama jIvitane dhAraNa karanAra laIe te pramANe jIva laIe te nAstika paNa ADo Avato nathI. tethI pAMca bhUtathI jIva utpanna thAya che tene aMge tenuM kahevuM ema che ke vijJAnavara semyo bhUtebhyaH samutpadyate tAnyaiva vinazyati, na pretya saMzA'stiIti se pAMca bhUtathI utpanna thAya che ne temAM ja enI meLe nAza pAme che. je utpanna thayuM te nathI ema kema bolAya? mATe eNe jIva che ema mAnyuM. vAstavika rIte je ApaNe jIva mAnIe chIe tevo jIva te mAnato nathI. jo ApaNe eNe mAnela jIva mAnIe te jaDa jIvanamAM joDAIe. ApaNe be prakAranA prANa mAnIe chIe. dravyaprANa ane bhAvaprANa. dasa prakAranA dravyaprANa dravyaprANa e jaDa prANa che. zrotra, cakSu, dhANa rasanA, spana IdriyanA pudgale, mana, vacana, kAyA, zvAsozvAsa ane AyuSya te pudgalanA gharanA. jIvanA gharanuM dazamAMthI zuM? A daza prANa nAstika paNa mAnaze. je jatanA ApaNe karIe chIe te jaDajIvananI. ApaNane bhaya jaDajIvananA nAzane lAge che. pADozIne ghare mare tenI mekANa mATI maMDAya. je AtmajIvana tenuM lakSya ja nathI. zAnadarzana cAritra AtmAnuM jIvana tenuM lakSya nathI. emAM zuM ghaTayuM vadhyuM ke kaI jIvanI dazA che tenuM zakya ja nathI. rAtadivasa A jaDa jIvananA jatananuM ja lakSya che. e daza prANane ja sarvakALa vicAra kare. sarva tamArUM, hukama hamAre evI jIvanI parAdhIna dazA tame haju AtmajIvana oLakhyuM ja nathI. AtmajIvanane oLakhyuM hoya te kevI udAsInatA rahe. eka cakravartI cha khaMDane, 14 ratnane, navanidhAna mAlika che. tene zAka badale be paisA meLavavA hoya to bhIkha mAMgavI paDe to tenI ciMtAne pAra rahe Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 AgamAdvAraka pravacana zreNI kharo? cha khaMDa pRthvInA mAlika cauda ratnano prabhu, navanadhAnano netA te zAkane badale be paisA jeIe to AkhA gAmamAM bhaTake paNa na male. te vakhate tenA mananI dazA kaI ? te cakravartI ne je gulAmI nathI te ApaNe che. cakravartInI Rddhine ane be paisAne AMtarU saMkhyAnuM. ApaNA AtmAnuM kevaLa, ane atyAre thatuM mati, zruta temAM keTaluM AMtarUM ? AtmA svAbhAvika kevaLajJAnane! dhaNI, siddhane joDIye. te matijJAna meLavavAmAM jiMdagIo gujAre ane cAre bAju bhaTake te potAnI dazA yAda kare te zI dazA thAya ? gAMDo hoya to be paisAnA mULA lAvI khAya to khuza thAya, paNa magaja ThekANe hoya to baLApAno pAra nahIM. tema ApaNe kevaLazAnanA dhaNI, ApaNe mati zruta mATe bhaTakIe chIe. mati zruta paNa kevuM? vartamAna rAjayomAM marI javuM e gulAmI karatAM ghaNuM uttama che. te jagA para ApaNe be paisA jeTalA matijJAnane meLavavA jiMdagIo sudhI gulAmI karavAnI. AtmA samaje che ke huM mAlika chuM. je peDhI upara risIvara nImAyA te peDhInA mAlika paNa gulAma, ahIM risIvara nImAI gayA che. bhale pote potAnA mAlika gaNe. paNa risIvara nImAyA pachI mAlika e maryo mAlika, risIvaranI sahI vagara peAtAnI muDI paNa maLe nahIM. potAnI sahI paNa na cAle. risIvaranA tAbAmAM gayelI milakatane mAlIka chatAM maDaduM, ApaNe mATe paNa karmarAjAe A pAMca risIvaro nImyA tene tAbe cAlavAnuM. zabda sAMbhaLavA te kAnanI maherabAnI upara AdhAra. cAkhavuM, jovuM, sparza jANavA, suMghavuM, te badhuM IMdriyonI maherabAnI upara AdhAra. 5 pudgalAmAMthI pAsa thAya te tamane maLe. kAnane mAlika AtmA, IMdriyonA AdhAra upara tamAre zAna thavAnuM. caitanyane! vyavahAra AtmAnA nAme cAle. zAna AtmAnuM, mAlika AtmA paNa saba tumerA hukama hamerA-ema zAnane! mAlika, zAna karanAra vadhAranAra pote paNa hukama tene nahIM. risIvaramAM paNa vaDIlApArjIta milakata upara risIvara nImAya. svApArjita milakata hoya te risIvara nImAtA nathI. paNa ahIM te svApArjita DilApArja ta badhI milakata risIvaroe kabaje karI che, cetanA AtmAno svabhAva, cetanA e AtmAnI vaDIlopArji ta ke svoparjita kahe chatAM banne risIvaranA tAbAmAM, raiyata karatA lazkara vadhAre hoya ? jagatamAM badhA dezanA rAjayA tapAse. evuM julmI, eke rAjya nathI, ke jemAM raiyata karatAM lazkara vadhAre hoya, raiyatanI saMkhyA karatAM lazkara vadhAre hoya tevuM rAjya koI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 pravacana 10 muM nathI. ahIMA karmarAjanuM rAjya evuM jabarajasta che ke AtmAnA eka pradeze anaMtAnaMta karmavargaNAnA pula che. jIva zuM joIne uMcuM mAthuM kare che? eka prajA pAchaLa eka sIpAI rAkhavAmAM Ave to prajA mAthuM uMcuM na karI zake. te A eka jIvanI pAchaLa anaMtA. ahIM rakSaNa karanArA bhakSaNa karanArA paNa nIkaLe. haMmezAM lazkarane phoDe koNa? mAladAra deza. mAladAra deza na hoya te lazkara phaDI zake nahi. je dezane tAbe rAkhavo hoya tene mAladAra ApaNA dvArAe rAkho. AtmAnI parAdhInatAnI parAkASTA AjakAla navI sRSTimAM lona lekone kabajAmAM rAkhavAne raste. abajo rUpiyAnI lena lIdhI. te lena rAkhanArA eja vicAra rAkhe ke rAjA amara raho. dIkarI daIne nakheda javAnuM koI Icche nahIM. jamAInuM huM koI Icche che? tema lenamAM paisA rokanAra rAjyanuM svapna paNa huM Icche nahi. amara tapamAMja rahe. pahelAM te mAladAra banavA na de. mAla hoya te rAjIkhuzIthI ApaNe kabaje seMpI jAya te rAkhavo. te rAjyane khasavAne vakhata nahIM Ave. Atmapradeze anaMtA cekIdAro rokyA pachI, mAla lIdho kabajAmAM, AtmAne mAla zAna, darzana, cAritra, A traNa tamArI milakata. eka beMka kADhI dIdhI. temAM anAmata tarIke mUko. tame dekho ke rakSaNa thAya che. tema tamArI jJAnAdikanI milakata pula beMkanA kabajAmAM mUkAvI dIdhI. tamane jJAna darzana cAritra pagala beMkamAMthI maLe teTalI milakata kabaje laI lIdhI. jayAM lazkarIo vAMhe karI dIdhA tyAM AtmAnuM zuM cAle? risIvara tarIke Indriyone goThavI dIdhI. jyAre joIe tyAre sahI karAvIne lyo. te karatAM vadhAre julama karmarAjAe karyo che. tamArA dezanI pedAza utpatti paNa tamArA hAthamAM nahIM. ATalA dezo che. ATalA rAjayo che. paNa dezanI utpatti te to jajAnI mAlikInI haya, sonuM Adi utpatti cIja potAnI mAlikInI hoya. yune AkhA dezanuM anAja bALI nAMkhyuM paNa emAM ene gunho nathI. je deza je utpanna kare tenA mAlika te prajA hovI ja joIe. paNa A karmakaTakamAM AtmAne zAna utpanna karavuM temAM paNa parAdhInatA, zabda, rUpa, rasa, gaMdha ke sparzanuM jJAna utpana karavuM temAM paNa parAdhInatA. kAyA pudgalane piDa tenI utpatti temAM potAne pagadaMDo. cakravartIne cha khaMDa, cauda ratna, nava nidhAna cAlyA jAya, be paisA mATe bhIkha mAge. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 Agama ddhAraka pravacana zreNI tenI jeTalI ciMtA na hoya te karatAM anaMtaguNI ciMtA AtmAnI heya. haMsiddha sarakhe, mArI riddhi, e Indriyo ane pudagalane AdhIna? A dazAno vicAra karIne Ave? je jIva pudgala jIvana jIve tene e vicAra Ave. Da-jIvanavALA e vicAra na kare, daza prANavALAne e vicAra Avato nathI. AtmAnA nirmala ATha Tucaka pradeza ATaluM karmarAjAe karyA chatAM, AdamI navA navA vicAro kare ! paNa kudaratanA garbhamAM kaI jAdu ja hoya, cakravartIe pitAnA vaMzamAM cakravata thAya, te vicAramAM bAkI na rAkhe, chatAM tenuM ciMtavyuM kAma nathI lAjatuM. kudarata kaMI juduM ja kare che. tema AtmAnA pradeza para anaMtI karma vaNAnI cakI rAkhI che. AtmAnuM sAmAnyajJAna paNa Idriyane AdhIna karyuM che, kudarata jAduM ja vicAre che. kudarate AtmAnA ATha pradeza siddha sarakhA rAkhyA che. nAbhinA caka tarIkenA je ATha pradeza te haMmezAM nirmaLa. tenI pAchaLa eka karma sIpAI nahi-svataMtra. e kudarate ATha pradezanI rAkhelI svacchatA, svataMtratA. AkhA asaMkhyAtA pradezamAM asvasthatA, asvacchatA samagra Atma pradezamAM Ave che. je ATha pradezane karma lAgI jAya, pudagalAdhIna thaI jAya te jIva gaNAya ja nahIM. to te ajIva ja thaI jAya. ATha pradezo karmathI rahita che. tenI utpatti iMdriyanA tAbAmAM nathI. ATalo paNa svataMtra deza, AkhA mulakane svataMtra karI zake che. ATha pradeza svataMtra, svaccha ane asaMkhyAtA Atmapradezane svataMtra ane svaccha karI zake che. paNa nItine niyama che ke koI paNa kArya thAya che tema thaI jatuM nathI, paNa kAraNa meLavyA ja thAya. kAraNamAM paNa tenuM potAnuM kAraNa joIe. daDo karavo hoya te sutarathI bane. kApaDa banAvavuM hoya ne mATI lAve to? mATIthI kapaDe ke kokaDIthI ghaDo na bane. bIjA kAraNo kAraNa na bane. khuda kAraNathI kAryanI siddhi thAya che. bIjA kAraNothI kAryanI siddhi na thAya. mATe kAryanI IcchAvALAe yogya kAraNa meLavavA joIe. mekSanA kAraNo cAra kahelAM che. cattAkara maMviA manuSyapaNuM vigere caccAra kAraNo maLI gayA che. kAma thaI jaze paNa kAraNa kriyAmAM joDAya te kArya kare, kAraNa vyApAramAM na Ave te paDyuM paDayuM kAraNa kArya karI de nahiM. manuSyapaNuM maLI gayuM eTale me na maLI jAya. zeThanI taravAra kArya karanAra na thAya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 pravacana 10 muM vANI ane garAziyAnI taravAra je dharma eka zeThane tyAM garAsiyAnI AvaDa jAvaDa. tenI sAthe leNadeNa rahyA karatI. garAsiyA eka vakhate paragAma javAne haze, tyAre garAsiyo taravAra laI zeThane ghera Avyo. zeThe pUchayuM-A zuM che? garAsiyAe kahayuM ke, talavAra che, AnAthI cAra cakkaDa khAI jAya, dhADapADuo bhAgI jAya, zatru zaramAI jAya. te zeThe kahayuM ke mane eka Apa. garAsiyo kahevA lAgyo, sAheba hamaNAM gAma jAuM chuM. AvIza tyAre ApIza. gAma jaI Avyo. pachI zeThane taravAra ApI. eka vakhata zene gAma javAnuM thayuM. zeThe taravAra bAMdhI. nakheda gayuM heya tema rajapUte dekhyuM. zeTha zamazera sajI subhaTa banyA che paNa gaLuM kapAvaze ne nAma mAruM vagovaze. garAsiyA bahAravaTIyAne veza laI, pAchaLathI jaMgalamAM zeTha sAme Avyo. UMha bole to oLakhAI jAya eTale bukAnI bAMdhI che. pelAe bahAravaTIyAne lIdhe che. taravAra mArI pAse che ne Avyo kema? paNa tene khabara nahIM hoya ke mArI pAse talavAra che. paNa garAsiyAe ghodo mAryo, mAre nathI. zeThe myAnamAMthI taravAra kADhI. bhaiyapara mUkI. "tArA bApane ghera karatI hoya tema kara. zeThajInI zamazera zuM sAdhe? e te khelAvavAvALo joIe. zamazera kAma sAthe, paNa khelADI bane tyAre. tema traNa lokanA nAtha, anaMtA lokone mekSa ApanAra, temaNe Agama ApaNA hAthamAM ApyuM. mekSanI nisaraNIrUpI manuSyanuM zarIra ApaNA kAbumAM che. anaMta jIvone unmArge thI khaseDI sanmArge lAvanAra traNa loko nAtha ApaNo dhaNI che. rajapUtane zamazera maLI hatI tema zeThane paNa zamazera maLI hatI. paNa ApaNane taravAra tArA bApane ghera karatI hatI tema kara, tenA jevI dazA. dezamAM gayA. bhagavAnane kahe che ke tame taryA amane tAro. prazna: bhAvanA na bhAvavI? uttara- pelADI banavuM arthAta jinezvara mahArAjanI AgaLa je prArthanA stuti karIe chIe te bhUlelA bhAnane ThekANe lAvavA mATe. paNa sAdhya siddha karavA mATe khelADI banIe tyAre kAryanI siddhi thAya. khelADIpaNuM karyA vagara taravAra bApAnA gharanuM kAma nahIM kare, chokarAnI vahu pAse kAma karAvavAmAM sAsu sasarA pAse sattA joIze, kAma karanArI maLI che paNa sattA joIe nahIMtara mace besavA taiyAra che. hAthe page meMdI mUkavA taiyAra che. maLelA sAdhanane zeThanI zamazera tarIke rAkho te sAdhyasiddhi nahIM thAya. paNa rajapUta raNe caDI rame te taravAra kAma kare. tema AtmA raNAMgaNamAM paDe te vakhate, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 Agama ddhAraka pravacana zreNI jinezvara, Agama tathA zarIra badhAM kAma kare. zeThanI zamazera ema kahyA kAMTo nahIM kADhe, tema A ekSanA sAdhana malyA paNa mane dejo tema kahevAthI kAMI na vaLe, jajAe te te sAdhane upayogI thaze. karmazatru sAthe laDavA mAMDe tyAM upayogI thAya, AtmA karama kaTakanI sAmA keDa bAMdhI kudyA vagara sAdhya siddhi thavAnI nathI. ahIM AtmajIvana jIvanAro AtmadazA dekhI zake che. jeNe AtmajIvanane oLakhuM nathI, mAtra jaDajIvanane oLakhI rahyo che te dizA ja bhUlI gayo che, e jaDajIvanamAM sarNakALa jIvyo, parI, rasana, prANAdikathI traNa baLathI, e jaDa jIvane haMmezA jIvyo, paNa jIvajIvanathI jIvI jANo. jIva zabdanI vyutpatti kudarate nirmala ATha pradeza mAre mATe rAkhyA che tenA namunAthI mAre badhuM taiyAra karavAnuM che, e plAna dekhI badhe racanA karavAnI che. je jIvana jIve teTalA mATe jJAti ti jIva: jIve te jIva. evA jIvane mAnavAnuM koI nA kahetuM nathI. kayA jIvananAM nA pADe che, A jaDa jIvananA jIvananI apekSAe jIva mAnavA taiyAra che. jIvana apekSAe jIva mAnavA taiyAra nathI. tethI ghaNI jago para jIva zabdanI vyutpatti kevI karIe chIe. anIvAta nIti rItithati ti nI je bhUtakALamAM jIvanane dhAraNa karanAra, vartamAnamAM tathA bhaviSyamAM jIvanane dhAraNa karanAro, Avo jIva 'nAstikane mAnava pAlava nathI. hindu zabdanI vyutpatti arthAt cAre gatimAM pharanArA paralokathI Avele paraloka javAvALo jIva nAstikane mAnyo pAlava nathI. tethI nAstikone korANe khaseDayA, tethI te nAma dhAraNa karyuM ke hindu. tamane bIjAo kAphara kahe che tenA dharmAbhimAnane lIdhe. tame hindupaNuM dharAvo cho, te dharmAbhimAnane lIdhe. keTalAka to hiMdustAnamAM janmelAne hiMdu mAne che. hiMdustAnanI bahAra thayelA yahUdI' musalamAna tathA krizciyane kaI sthitinA che? Agale bhava nahIM mAne, A bhavamAM je kare, marI javAnA, gharamAM rahI javAnA, jyAre nyAya divasa-kayAmatane divasa Avaze tyAre badhAne khudA khaDA karI nyAya karaze. pachI keTalAkane dagamAM ne keTalAkane beratAmAM kalaze ? pachI pUcho ke temAMthI nIkaLaze jyAre? e nIkaLavAnI vAta karo to tame kAphara. eka vakhatanA satkRtyathI besta malyuM. pachI tene cheDo ja nahIM. temAMthI nIkaLavAnI vAta karaze Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 10 muM 89 to kAkura. tame hindu khristute mavAt mavAntAM kRti ddintu jIva eka bhavathI bIjAmAM, bIjAthI trIjAmAM, trIjAthI cothAmAM ema phare. evA AtmAne tame mAnanArA, hindu eTale cAre gatimAM pharanArA evA AtmA mAne te hindu. Ama mAnA tyAre bicArA tamane kAphara na kahe to zuM kahe? je Astika zabda zAstramAM vaparAya che te mATe lekomAM hindu zabda vaparAya che. AthI jagatanI dRSTie hiMdupaNuM ne darzanakAronI rItie Astakapazu mAnanAro jIva jIvAda ATha vastu tatvane mAnanAro che. e mAnanAra hovAthI jIva mAnyo tene nitya mAnyo eTale nakkI karyuM, ke jIva musApharI, ahIM musApharI mATe Avyo che. jiMdagInI jahemata palakArAmAM palAyana vacamAM bAdazAhano mahela haze tyAM jatAM jatAM sAMI-phakIre paDAva karyA, sIpAI Avyo. kayuM sAMI! Idhara kayA DerA lagAyA ! Idhara se cale jAva, sAMI ! Idhara se jAke sarAme (dharmazAlAme) DerA lagAvo. sAMI kahene lage ke hama to yahAM hI DerA lagAyagA. sIpAIye jaIne bAdazAhane jaNAvyuM ke eka sAMya AyA hai. yahAM DerA lagAyA hai. jema musAphIrImAM caDelA musAphIra jaMgo jaMgo para dharmazALAmAM Utaryo eTale oraDI mArI paNa nIkalyA pachI mAlikI nathI, ApaNe ahIM vasyA, ApaNI oraDI, AkhA saMsAra dharamazAlA che. bApukI milakata nathI, mAnI lyo ke bApukI paNa A sUjhe kone? dharamazAlAmAM utarelA musAphara dhakkAmukkI kare to lAjavA jevuM che, kharekhara dharamazAlA samajyA ja nathI. dharamazAlA samaje to musApharo dhakkAmukko kare nahi, paNa dharamazAlA samaje kayAre ? jIva nitya che, kuTuMba, zarIra, dhana, anitya che. jo jIva nitya samaje to meLavyuM te melavA mATe, A AtmAne nitya ane zarIrane musApharakhAnuM na samaje tee buddhi Ave naha. e chatAM meLaveluM melavuM paDe to mUMjhAvAnuM nathI. zAhUkAra eka hAtha cAMdIne ne eka hAtha sAnAnA bharIne dAnamAM jAte kharace tene aphasosa nahIM. paNa zAhUkAranuM nAka kapAI jAya to? vepAramAM Avaka jAvaka badhuM sahana karI zake paNa nAka kapAya te zAhUkArane pAlave naha. tema janma janma jiMdagIne jahemate joDelI cIja palakanA palakArAmAM palAyana karI javAnI. A zarIra janmathI mAMDI banAvavA, poSavA sAcavavA mAMDayuM che. te jiMdagInA cheDA sudhI sAcavaze TakAvaze,, nabhAvaze, palakanA pala Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 AgamAddhAraka pravacana zreNI kArAmAM palAyana thavAnuM. saravALe zUnyAM. jiMdagInI mahenate meLaveluM. palakamAM nAza pAmavAnuM. saravALAmAM zuM rahevAnuM. khAsaDA khAvAnA ubhA rAkhyA che. vagara jokhame mAla khAnAra kuTuMbIe A zarIra dhana kuTuMbane aMge je aDhAra pApo AcaryA, je mithyAtvo sevyA, kaSAyo karyA, te badhAnuM zuM thavAnuM? mAla khAya mAlika, joDIdArane mAthe jItIyA, evA vepAramAM bhAgIdAra thavA keTalA taiyAra che? lAbha thAya to lakhapatino, ToTo Ave te bhAgIdArane, evI kaMpanImAM bhAgIdAra thAo che.? to AkhuM jIvana evI kaMpanImAM kema bhAgIdArImAM gumAvAya che? mitra chekarAne kahe che ke bApane zuM Ape che ? khAhaDuM mArIne bhAga lauM, tamArI milakatanA hakadAra khAhaDuM mArI lenAra,tamArI najara taLe traNa chekarA hAya, lAkha rUpIA hoya, ekane 60 hajAra ne bIjAne 20-20 hajAra ApA tA darabAre doDe. mAlika e, hakadAra e te ApaNuM zuM ? pApa bAMdhyuM te. tamArA gharamAM dasa mANasa hoya eka zAka samAre, lohI nIkaLe, AMgaLI kapAya tA ekanI, corI karI Ave te hakakadAra koNa ? AkhuM kuTuMba jema corI karavA jAya, khUnI khUna kare temAM je meLave tenuM mAlika AkhuM kuTuMba, phAMsI mAtra khUna karanArane thAya. zAka samAranAra vedanA bhAgave che paNa khAnArAo kaMi vedanA bhogavavA AvatA nathI. jayAM pratyakSa anubhavo che ke karanAro ja kohAya che. khAnArane kohAvAnuM thatuMja nathI. AkhA janmArAmAM viSayAdikanI pravRtti karIne meLavA temAM te khAnArA che. keTalAka zera dalAlA tAravaNI karanArA hoya che. malIdo khAnArA hoya che. vagara jokhame . malIdo khAi jAya che. tema A tamArA saMbaMdhIo vagara jokhame . malIdo khAnArA maLyA che. jokhama khAvAnuM tamAre. khAvA maLelA jokhamadArI vahAravAnA nahIM. jokhamadArI tamArA mAthe . te| meLavyuM te melavuM paDe teTaluMja nahi, mAra khAvAnA mAthe rAkhIne melavuM paDe, A vicAra kone Ave ? samyakatvanA cha sthAnaka mAne tyAre sAcA jaita je ' A jIvane nitya mAne ' zarIrane musApharakhAnuM mAne mATe A jIva nitya che. e bIjuM sthAnaka, jIva-jIvananuM jora vadhAre tene maraNa-janamane bhaya nathI. jaDa jIvananuM jora dharAve tene maraNa janamane bhaya che. ' karmane pote kare che.' ane ' pote ja karama bhAgave che' A vaiSNavA sevA mAne che paNa AgamanI vAto mAnavI muzkelIvALI . ' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 10 muM 91 che. 'mAkSa che' A mAnyatA thavI muzkela che. sadgati durgaMta anumAnathI sarajAya paNa AtmAnA mezane aMge samajavAnuM sthAna nathI. sAta ATha daza varasano chekaro khAvA pIvA oDhavAmAM samaje, rUpiyAmAM na samaje, mahoramAM na samaje, AbarUmAM na samaje, ene dudhe khAvAnuM samajelA hovAthI akakala baDI ke bheMsa to khAvAnI saMzA hovAthI AbarUmAM tatva nathI. tamAre lagIra AbarU vadhe to mAtA, ghaTe to sUkAvA mAMDo che. tamAre mokSatatva samajavuM hoya to chekarAne AbarUnuM tatva samajAvo pachI ame tamane mokSanuM tattva samajAvIe. AbarU evo viSaya che ke te chekarAnI avasthAmAM khyAla Ave nahIM. tema meDhA, Atmiya viSayo IMdriyonA khyAlavALAne te viSayano khyAla Ave nahIM. mAhAno khyAla AvavA muzkela che. mAnA artha thAya tyAre ja jainadharmamAM Avyo gaNAya. teTalAthI saranuM nathI, 'mokSano upAya mAne' AvI rIte mahA mAnanAro anaMtAbhava sudhI A java thayo nahIM. e nahIM thaelA hovAthI traNa anuyoganI vyAkhyA karI te badhI nakAmI gai. kAraNa ? dharmakathAnuMyoga hRdayamAM Avyo na hotA, tethI je tIrthakaro upara bahumAna vItarAgapaNuM dhyAnamAM AvavuM joie, te dazA AvI nahIM, have te kevI rIte samajavaze te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaddhAraka pravacana zreNI pravacana 11 muM saMvata 1990 asADa sudI 6 maMgaLavAra zAstrakAra majA kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjA traNa alaga kalyANa ane mAnuM dhAma chatAM ekalA dharmakathAnuMyogane kalyANa ane mokSanuM dhAma kahyo. javadikanI zraddhA mekSa sivAya ATha tatvanI zraddhA anaMtI vakhata thaI che. AthI devalokanI prApti mATe A jIve anaMtI vakhata cAritra lIdhA. tenA pratApe navayaka sudhI pahaM. jAdika na mAnyA hota to parabhava devalokAdika mAnavAnA na hota ane duSkaraNI karatA nahIM. dravyAnuM yogamAM ATha tatve mAnelA che. ane vyAkhyA karatI vakhate navatatvanI vyAkhyA anaMtI vakhata karI che. caraNa karaNAnuyoga tenI rIti anaMtI vakhata 29mAM mele chatAM A jIvanuM kArya na thayuM. kAraNa devalokAdikanI prApti mATe je cAritra karavAmAM AvyuM te jinezvaranI sarvAze pramANikatA mAnI nahIM. jo sarvAze pramANikatA mAnI hota to mela sAdhya thAta. mokSa sivAya bIjuM sAdhya tene na hoya. bALaka mAna-AbarUnI kiMmata na samaje tema tame mekSa samajI na zake nAnA baccAne mAnanI kiMmata hotI nathI. mAna zI cIja ? tema A saMsArI jIva, teo parIkSA kare, tapAse paNa tene camA kyA? cazamA spa-rastana prANa kotra cahyuM e Idriyo sivAya tene bIjo ca nathI. te tapAse to viSayodarA. vAtra rasadAra cIja, sugaMdhI cIja, te badhAnuM tapAsavuM Idriyo dvArAe. iMdriya sivAya bIjA dvArA jJAna karavAnI bIjI tAkAta bALakamAM nathI. tema saMsArI jIva je jANe tapAse te iMdriyo drArAe. jyAM iMdriyone viSaya nahIM, tyAM bALaka ane ge na samaje. AbarU mIThI ke khArI, sugaMdhI ke durgadhI? tema bALaka pUche to zuM javAba Apo? kaho bALakane zI rIte AbarUno viSaya samajAvo? nAnAM baccAMne AbarUnI rithati samajAvavI muzkela. AbarU jANavAnuM jJAna paNa baccA dharAvatA nathI. tema AtmAnA svarUpanuM jJAna kema karavuM te ApaNe jANatA nathI. pelA kALA dhoLA sugaMdha durgadha khArA mIThA padArthamAM bALaka samaje che. tema ApaNe khAvuM pIvuM haravuM pharavuM nATaka sInemAM reDIyo mane raMjana te sivAya samajatA nathI. je merAmAM na khAvuM, nathI pIvuM, nathI haravuM, nathI pharavuM, nathI koi vAta ke vinoda karanAra mitra, tevA mekSamAM che zuM? bALakanI AgaLa AbaranI vAta karo te bALaka tamane ema kahe ke AbarU gaLI lAge kharI? kAraNa? evuM kema bole che. tene pariNA karavAnA dvAra eja che. suMvALuM chuM, mIThuM emAM ja che. ApaNe paNa sukhanI parIkSAnA karavAnA dvAra kayA pakaDayA che.? e drArAe ri binA nI parIkSA karavI che. tame AbarUne khAvAnA padArthanI jema parIkSA karI gho to ApaNe mAnI rahyA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 pravacana 11muM karAvI daIe. paNa emanA sukhanI parIkSA te dvArA thai zakatI nathI. prathama to vicAravAnI jarUra che ke khAvuM e sukha che.? je khAvAne sukha mAnIe to ADo hAtha devo na joie, e sukha che te dharAyA pachI ADo hAtha kema dave? je khADo pUra te khADAnA du:khano pratikAra karyo, bhUkhanA du:khano abhAva tene sukha mAnyuM. tarasa maTI gaI pachI pANI na pIe kema?? to kahe. vRSAnI baLatarA maTADavI tene tame sukha gayuM. kharekhara khAvAmAM pIvAmAM sukha che. khAvA pIvA maMDo, ATako nahIM. zarIramAM tApa ThaMDo na thayo tyAM sudhI pIvAmAM sukha gaNAyuM. khaNa khAsa kenI maTI? tamane khAvAthI pIvAthI saMtoSa thayo have khAvuM pIvuM du:kha lAgyuM. jene koTho khAlI nathI. zarIramAM bhUkha tarasa tApa nathI, tene khAvuM du:kha che. jene aMdara khAlI nathI tevAne khAvuM e du:kharUpa, pIvuM e paNa du:kharUpa. keTalAka kahe che ke mokSamAM bAyaDIo nathI, rati nathI. A jagatamAM vaidyanI ke dAkaTaranI dukAne khasa maTADavAnI davA hoya che, paNa khasa karavAnI davA hotI nathI. tevI davA kema nathI rAkhatA? jene khasa thAya ene khaNatA je ramUja Ave tevI ramUja tamane AvavAnI che? te khasa na thAya teTalA badhA kamabhAgI? kema kamabhAgI nahi? to khasa khaNavAvALa, khasanI pIDAvALo khaNavAnI ja Ave te vakhata te kahe ke tame kamabhAgI che. mane sukha thAya che. sArI cAmaDIvALAne khaNavAnI meja maLatI nathI, mATe khasavALAe badhAne kamanasIba gaNavA joIe. kahe. khasa vikAra rUpa hovAthI e vikArane dUra karavo rahyo. paNa manathI mAne ke huM vikAra dUra karuM chuM paNa khasa khaNavI te khaTa dUra karavAne rasto nathI. khaNI khasa kone maTI? pariNAma vicAro! khasa khaNatA roke to cIDIyAM thAya che. khasa khaNavAmAM keTalI moja AvatI haze ke tamane cIDIyA kare che. jo ke A badhI mUrkhatA che, khasa khaNanAro ema gaNe ke A mArA zatru che. khaNatA rokanArane virodhI gaNe. vikArane ene valepAta nathI. valUravAmAM vakaraze, te vakhate svapnamAM paNa khyAla Avato nathI. khasavALAnI apekSA vagara khasavALA nibhaMgI kharA ke? khasa thai na hoya tene khaNavAnI ramUja na Ave tema ApaNe mehanA vikArathI valUravAmAM zreya mAnyuM. temAM roke teM cAra AMkhe karazuM, paNa valUryA pachI pariNAmamAM zuM? siddhone sukha zuM? tema A jIvane mehane udaya thAya te vakhate pariNAma zuM thAya? tenuM pariNAma jANe che, paNa ahIM visarAI jAya che. je mokSadazA siddhidazA pAmelA temane bAyaDI chokarA nathItimane kaMi nahIM. khasavALe AvuM bela nathI. ApaNe mUrkha ziromaNi evA ke eka to vikAramAM paDIe ane vikAra na hoya, tene kaMI nahIM ema kahIe. A mehAdhIna jIvo mehanI khasamAM AnaMda mAne ane siddhinA jIvone e khasa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 AgamAddhAraka pravacana zreNI nathI te| ene kaMi nathI. have kadAca ema kahezo ke bhUkha - tarasa nathI, tethI khAvA pIvAnuM kaMi nathI. have kadAca ema kahezeA ke bhUkha tarasa nathI. tethI khAvA pIvAnuM na hAya, strInI icchA na hoya paNa temane sukha zuM? zAsra draSTie samAdhAna ApuM te pahelAM nATaka che te dunIyAne bheLI kare che. nATakanA thiyeTara pAse dhamasthAnA keTalA ane badrIsthAnA keTalA ? dunIyAmAM khUNe khAcare je badI hoya te nATakamAM hoya, nATaka to dunIyAnA ArIsA che. ArIsAmAM jevuM hoya tevuM dekhAya. dunIyAmAM hoya tevuM dekhAya. dharma adharma nyAya anyAya banne nATakamAM dekhAya. lagIra lakSya devAnI jarUra che. nATakanA thIeTara pAse cAvALAnI te kaMdoinI dukAna hoya che ke tenI pAse derA apAsarA hoya che? tyAM AvanArA cA nAstA jUgAranA tathA raMDIbAjInA khapI hoya che. tene rAjI karavA mATe A ubhuM thaeluM che. have temAM zuM haze ? jagatamAM nATaka ArIsA che tethI dharma-dharma banne heya paNa kayA manuSyo mATe A nATaka ? dunIyAmAM tamAma badInuM sthAna nATaka. te sthAnamAM tame jAo che. tyAM javAvALA eTaluM jarUra jANe che ke A juThuM che. bhajavI batAvavAnuM che. bhajavI batAvavAmAM Avaze eTale vastutAe nathI. je jovA jAe che te jAhuM badInuM sthAna che. te jovuM te ujAgaro veThIne kharI badInI pArTI bAra ane eka pachI. bAra eka vAgyA pahelAM sArI pArTI nahIM Ave. ujAgaro veThyA chatAM rUpiA kharacIne vaLI bIje dahADe dhaMdhA ochA thAya, dhaMdhAne dhakako vAge rUpiA kharacAya, ujAgaro thAya, badIo vadhe evI jagA para karyuM sukha dhAryuM ke paisA kharacI nATaka joyA ? mAtra jovAnuM amUkanI jADhI hakIkata. ATalA du:khamAM tame sukha mAnyuM to jene traNa kALanA sarva banAvanuM dareka samaye dekhAvuM thAya tene AnaMda keTalA hovA joie. devatAI nATakamAM eka nATakamAM be hajAra varSa nIkaLI jAya. tevA sarvanATako samaye samaye dekhAya tene sukha keTaluM hovuM joie. sAcA banAvo sarvakALanA devatAi nATako jenI AgaLa nAcI rahyA hoya to tenA sukhane pAra karyo ? kahya. eka cazmA tamane lagADe, te ahIM beThA tAra'gA juo to tamane keTalo AnaMda ! 20-25 gAu cheTenI cIja dekhAya che te AnaMda thAya, te dareka samaye lokAlAka dekhAya tene AnaMdano pAra kayo ? A tamArI apekSAe have zAstranI rItie AvIe. jema AtmA zAna svabhAvagaMta che, te zAna zAnAvaraNIye rokayuM, tethI zAna rokAyuM che. zAna svabhAva hovAthI anaMta zAna svabhAva che. tema AtmAne sukha svabhAva hovAthI anaMta sukhavAlA ja AtmA che. kadAca ema thaze ke, AtmAnA zAna svabhAvane zAnAvaraNIya roke che. darzana svabhAvane darzanAvaraNIya roke che. vItarAgatA ne mohanIya karma roke che. anaMtavIrya guNane aMtarAya karma roke che. paNa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 11 muM 95 cAramAMthI eka karma AtmAnA anaMtA sukha guNane ghAta karanAra nathI, mATe AtmAne sukhasvabhAva hoya tema manAya nahIM. jo koI rokanAra hoya to te pAMca ghAtI karama mAnavA joie, to sukhAvaraNIya karma juduM mAnavuM joIe. paNa sukhAvaNIya karma to mAnatA nathI, te kaho ke, AtmAne sukha svabhAva nathI. jagatamAM sAdhana e zakitane rokanAra nathI paNa sAdhana sAdhananA pramANamAM zakita khIlave che. ekanA hAthamAM seya ApI, seyanuM sAdhana maLyuM te kAma kare to seya jeTaluM, taravAra jeTaluM kAma karavAnI tAkAta seyamAM nathI. jenA hAthamAM seya Ave, charI Ave teTalIja zakita pheravI zake to samaya e zakitane rokanArI cIja nathI. e madada karanArI cIja che. te madada paNa teTalAmAM ja kare ke potAnA zAyakanuM kAma thatuM hoya. tema zAtAvedanIya pulo te madada karanArA che. sukhamAM sahAya karanArAM che. paNa zAtA vedanIyamAM tAkAta hoya teTalI sahAya Ape. lAgelA zAtAvedanIya keTaluM sukha bhogavAve? jeTalI zAtA vedanIyanI tAkAta hoya teTaluM vedAve paNa saMya paNa muddala na hoya tema muddala zAtAdanIya na hoya te sukha muddala nahIM ne ? vAta kharI paNa paNa ApaNe pagalikamAM nathI jatA, AtmIya sukhamAM AvIe chIe. draSTAMta pheravIe camA ghAlIe, kAcamAM jeTalI tAkAta teTaluM dekhIe, AMkhano dekhavAne svabhAva tema, AtmAne sukhano svabhAva rokANa karI potA jeTaluM ja dekhADe. AtmAnA svabhAvanuM sukha davA de nahIM. chokarAne ThelaNIyA gADI hoya te chokaro gADInA hisAbamAMja cAle. ThelaNIyA gADI gatimAM madada karanArI che paNa doDa karavAne lAyaka nathI, tema A zAtAvedanIyanA pudagalo ThelaNIyA gADI peThe saMsArika sukhamAM madada karanAra che, paNa AtmAnA svAbhAvika sukha bhagavatI vakhate ThelaNIyA gADI madada karatI nathI. esthitie AtmAnuM anaMtu zAna darzana vIrya sukha che, A rajIsTara che. koi kALe paNa zAnamAM lezamAtra ochAza thAya nahIM. darzanamAM koI kALe, vItarAgatAmAM raja paNa ochuM thAya nahIM. anaMtA sukhamAM saheja paNa nyunatA thAya nahIM. A badhAne rajIsTara karavAnuM koI sthAna hoya to te kSa sthAna ja che. manuSyapaNAmAM kevaLajJAnI rahe te ATha varSa uNA koDa pUrva varasa sudhI agara jadhanyathI aMtamUhUrta sudhI. sarvakALa mATe rahevAnI tAkAta ahIM nathI. te kevaLa siddhapaNAmAM rajISTara karavAnuM che, Ama paNa manAvatA ane sukha manAvatA mahenata paDe che. jANavA chatAM sidhdhapaNAnuM sukha bIjAne kahI zakAtuM nathI - be chokarIo hatI, bAra cauda varasanI thai, gharamAM lagananI vAta thaI, be benapaNI ekameka jevI, mAbApa paraNAvavAnI vAta kare che. paraNavAmAM thAya zuM, mATe pahelI paraNe teNe pati sAthe anubhavelA sukhanI vAta kahevI, sAsare gaI,pAchI maLI paNa bolI zakatI nathI. ekaja divasamAM luccI ane judI thaI gaI? kahe zuM? kuMvArI kuMvarInI vAta sAcI chatAM luccI lAgI. anubhava na hovAthI tema saMsArI jIva IMdriyo dvArA thatA zAnarUpI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI sukha meLavanAra tenI AgaLa kevaLajJAnI mAnI vAta kare to gaLe zI te utare? enaMtI vakhate A jIva cAritra pAmyo ane mAnuM sukha na mAnavAmAM rakhaDayo. devaloka mAnyA, te mATe cAritro pALyA, paNa mokSanuM sukha na mAnyuM, te na mAnavAthI anaMtA cAritra karyA paNa rakhaDa. AmAM asalI eka vastu-mokSanI zraddhA AvI hate to anaMtA cAritra nakAmA jAta nahIM. mahApuruSoe je jaNAvyuM ke, sarvArtha siddha sarva kALanuM sukha ekaThuM karIe tenA anaMtA vakhata varga karIe tanu vatenuM sukha siddha dazAnAM sukhanuM mApa pAmavA mATe sarvArthasiddhanuM sukha ekaThuM karI anaMtI vakhatavartIta kare. je hisAba Ave te siddha bhagavaMtanA eka sabhyanA sukhanI barobara Ave nahIM, ATaluM badhuM sukha paNa mAnavAnuM mahApuruSanI pramANikatA upara. tema A ja kAnA sukhanI sthiti vItarAganA vacana upara samajavAnI, te na samaje te anaMtI vakhata cAritra lIdhA te paNa cakakaramAMthI nikaLe nahIM. jIvAdikanI vyAkhyA, sAdhanonI vyA, anaMtI vakhata karI, cArizno atI vakhata pALyA paNa saMsAramAMthI kADhanAra na thayA. ekaja khAmI rahI ke mahA puruSanA vacana upara pUro bharose thayo nahIM. te zAthI Ave? mahApu nA je vartane guNe sarvazapaNAnI dazA khyAlamAM rAkhI mahApuruSonuM kIrtana kare to kalyANa ane mekSanuM dhAma thAya. tethI hemacaMdracArya mahArAje A bALa gapALA yAvata vidvAne paNa te jarUrI che ema kahyuM. gaNadhara mahArAjA sarakhA eka aMtarmuhUrtamAM rauda pUrva nAhavAvALAevA paNa prathamAnuga kema kare che.? caritro kema guMthe che. teo paNa tenA kAraNa mAM teja jaNAve che ke mahApuruSanuM kIrtana eja kalyANa ane mAnuM dhAma che. dharmanI vyAkhyAo dharmaghoSasUrika kahe che ke du:khathI kaMTALo cho ke nahi? vaLI tame sukhane IcchA che? kerI AMbAsivAya nahIM maLe. jo du:kha dUra karavA mAMgatA he ne sukhanI prApti karavA mAMgatA huM to ekaja dharmasthAna che. durgatimAM paDatA ane dhAraNa karI rAkhe te dharma kahevAya. e jIvane zubha sthAne mUke evo je koI padArtha che te dharma kahevAya che. e dharma durgati nivArI sadgatimAM mele. koI jagA para dharmanI vyAkhyA karI che ne te dharma ahiMsA saMjama tathA tapa rUpa kahyo che. koI jagA para dharmanI vyAkhyA ema karavAmAM AvI che ke avirUddha kevaLI bhagavaMtanA vacana anusAre karAtI kriyA tenuM nAma dharma, AvI rIte dharmanI vyAkhyA karI che te have dharma kahevo kone? hetu svarUpa ane phaLa e traNa karAe yA to traNanI apekSAe dharma tapAsavAne che. dharma e svarga ane makA denAro che. dharma e saMsAra rUpI arayane oLaMgavAmAM mArgadarzaka che, ne utkRSTa maMgaLa tarIke svarga ne meza denAra dharma, mArgadarzaka tarIke dharma, emAM hetu svarUpa ane phaLa zI rIte samajavA te vigere adhikAra prasaMge jaNAvavAmAM Avaze. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 12 muM 97 zrI dharmaratna prakaraNa viSayaka pravacana pravacana 12 muM saM. 190, akhADa vadI 2, zanivAra bhavajalahimmi apAre dulahaM maNuyattaNaMvi jaMtUNaM / tatthavi aNatthaharaNaM dulahaM saddhammavararayaNaM / / vahIvaTa karavAno adhikAra kene saMpAya? zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAjA bhavya prANIonA upagAra mATe dharmaratna nAmanA prakaraNane banAvatA prathama jaNAve che ke he jIva! prApta thaela vastunuM svarUpa prathama dhyAnamAM le. bajAramAM gayele mANasa hAthamAM rahelI thelI na sAcavI zake, thelImAM keTaluM che te na jANe, tene bajAramAM ubhA rahevAno haka nathI. nANuM keTaluM kiMmatI che te samajanArAne bajAramAM UbhA rahevAne haka che. tenI sAthe levaDadevaDa karavAne haka che. nANAnI kiMmata samajato nathI tevAnI sAthe levaDadevaDa karavI te ra6 bAtala che, tamAre dasabAra-cauda varasane chokaro hAthamAM sonuM-cAMdI ke motI laIne koInI dukAne jAya, vAta kare te dukAnadAra mAryo jAya, te levaDadevaDanI vAta zI? pariNAma e thAya ke rUpiyA jAya ane mAla pAcho Apavo paDe. kiMmata daI mAla , pAchaLathI vAlI ke bApa Ave, koraTamAM ThasaDI jAya te tamArI kiMmatane bhAga jAya, mAla jAya ane TakAnA bane. kAraNa? huM zuM karyuM hatuM? sonIe sonuM ke cAMdI jehatuM te kahyuM hatuM. bhAva pramANe ja dAgIne lIdhe che. konI sAthe levaDadevaDa karI che? nAnI uMmarano chokare bajAra bhAve ghara lakhI Ape to? AthI samaje ke jene nANunI, dAgInAnI, sonAnI, cAMdInI, noTa-lenanI prApti thaI che chatAM kiMmata nathI, tevA sAthe levaDadevaDa karavAne vyavahAra karavo e paNa zAhukArane ucita nathI. kAraNa? vastunI kiMmata samajavA lAyaka thayo nathI. maLelI vastunI kiMmata samajyo nathI, mATe tenI sAthe tene vyavahAra karavo nahiM. vyavahAra kare te mAryo jAya. Ane artha avaLe na leze. keTalAka ajJAnI kahe che ke tene te heya nahiM. e chokarA pAse dAgIne hoya, te paNa enI pAsethI dAgIne levAne tamane Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 AgamAddhAraka pravacana zreNI na karAya. haka nathI. teA ajJAnI dharamakaraNI kare te samajatA nathI. tene rokavAne tamane haka nathI. nathI samajate mATe jhuMTavI lyeA te tevA tamane haka nathI. ajJAnI jIva punya-pApa samajatA nathI, tethI prApta thaelI dharamakaraNI lUTavAne tamane haka nathI. ema je bicArA jIvAdika padmA na jANe tenI dharmakaraNI baMdha karavAnA tamane haka nathI. agItArthane svataMtra haka nathI, paNa tene luTavAnA tamane haka nathI. ApaNane maLelI vastunI kiMmata ApaNe pichANI che ke nahi? ApaNane khIju kAMI nahiM paNa A manuSyapaNArUpI maLelA dAgInA, hIrA, maLelI milakta enI kiMmata ApaNe pichANI che ke nahi ? jenA hAthamAM hIrA ke kAMIpaNa Avelu hAya paNa kiMmata na jANe te vyavahAra tema ApaNA hAthamAM A manuSyabhavarUpI dAgInA che milakatamAM naga che. tenI kiMmata ApaNe zu AMkI ? te na jANIe tyAM sudhI mANasAInA vyavahArane lAyaka nathI, tyAM metI, cAMdI, seAnuM, hIre hAya paNa tenI kiMmata jema bALaka jANatA nathI. tethI tenI sAthe levaDa-devaDa kare te tame| mUrkhA aneA. tema ApaNane manuSyapaNAnI kiMmata samAI na hoya te ApaNane mANasa kahe te| mUrkha kahevAya. ApaNI sAthe manuSyapaNAnA vyavahAra kare te murkha gaNAya. manuSyapaNAnI muzkelI ApaNe na vicArIe teA manuSya kahe te murkha. maLelI vastunI kiMmata jANe te manuSya. vyavahAra mATe upayegI samajaNa mAlikane hAya. 12 varasanA chekarA AkhI milakatanA mAlika hoya tenI sAthe vyavahAra na karAya. tene ghera rahelA munIma mAlika nathI paNa tenI sAthe levaDa-devaDa karAze. vyavahAramAM vahIvaTane pradhAnatA maLe che. jokhamadAra te che.kare che. rIsIvara agara munImane jAya te| jozInA ne mare te| mecInA.' javAbadArI munImanI paNu gayuM te chekarAnuM, vyavahAra samajadArI sAthe sabadha rAkhe che. jokhamadArI mAlikI sAthe saadha rAkhe che. jokhamadArImAMthI ApaNe khasI zakIe tema nathI. e javAbadAra na hAvAthI gharanA mAlika chatAM magaja ThekANe na heAya te tenA dastAveja khATA Thare ane tame phaisAI jAva. vicAra ! mAlikI chatAM samajaNu na hovAne lIdhe vyavahAra karanAra phasAya. ( ApaNe manuSyapaNAnA mAlika chatAM tenA upayogane samajIe nahi te ApaNane vyavahAra karavAnA haka nathI. mANasAI bAbataneA keAI vyavahAra kare te te sajApAtra. manuSyapaNAnI durlabhatA-zreSThatA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 12 muM ApaNA magajamAM Ave nahi tyAM sudhI mANasAIno vyavahAra karanAra zikSApAtra. mAlika chatAM aNasamaju hoya te sarakAra rIsIvara nImI de che ane mAlikane pharajiyAta rIsIvaranA kabajAmAM rAkhavuM paDe che. meTA sTeTamAM adhikArIo nImavAmAM Ave che. moTA rAjya potAnI vyavasthA na karI zake, kimata samaye paNa vyavasthA barAbara na kare te eDamInisTreTa nImAya che. vyavasthA suMdara na thAya te mAlika chatAM vahIvaTa karavAno haka maLe nahi. A vAta lakSyamAM laIzuM te mAlama paDaze ke keTalAka dADhAraMgA tadana gAMDA nahIM, kaIka DAhyA ane kaMIka gAMDA. keTalAka DAhyA sarakArane arajI karI sarakArane pitAnI milakata sepe che. keTalAka rAjyo ke gRhastho mArI milakata mArAthI saMbhALatI nathI mATe tene vahIvaTa tha joIze. kiMmata tathA durlabhatA samaye che paNa vahIvaTa karI zakatuM nathI. dADhAraMgA evuM kare che to A ApaNe AtmA ke samaja. mokSanI nisaraNI A manuSyabhava mekSanI nisaraNI malI. haju nisaraNa vagara meDe kudake mArI caDavAvALA maLe paNa anaMtakALanI apekSAe vicArIe to Azcarya tarIke paNa A nisaraNI sivAya koI mokSane meDe caDyo nathI. anaMtakALa gayA, vartamAnamAM mekSa paNa thAya che paNa manuSyabhava sivAya koI mele gaye nathI. AnuM nAma zuM? te ke mokSanI nisaraNI. ATalA mATe ja zAstrakAroe manuSyapaNAne vakhANyuM che. zAstromAM rAri virLa cAra mokSanA parama age che tema kahyuM che. temAM susTa mAdhuNatta eTale durlabha evuM prathama manuSyapaNuM jaNAvyuM. sude vaju maryNe e he gautama ! manuSyabhava kharekhara maLavo bahu muzkela che. eka amuka pakSane jhaMDe laIne pharatA hoya evA bIjA pakSa tarapha DhaLI jAya to beImAna kahevo paDe, tema tIrthakara mahArAjA beImAna thayA. tIrthakara mahArAjA jhaMDe traNane ce. karamanA kSaya, upazamana, kSayopazamane. tIrthakaranA jhaMDAno ekaja zabda. karmanAza, kRSNane age garUDa, hanumAnane aMge dhvajamAM vAMdare, emane vajamAM amuka cihno tema tIrthakaranA vAvaTAmAM karmanAza e ja cihna. A vAta khyAlamAM rAkhaze tyAre jema kRSNane garUDavija kahIne garUDa dvArA zrIkRSNane oLakhAvyA. arjunane dhvajamAM vAMdare hovAthI kapidhvaja tarIke arjunane oLakhAvavAmAM AvyA. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AgameddhAraka pravacana zreNuM tema tIrthakara bhagavAnane karmanAza vaja tarIke oLakhIe chIe te ApaNane haju lakSamAM AvatuM nathI. tema jidaMtALa eTale kamarUpIzatruone haNanArAone namaskAra ho. arihaMtanA pitA-mAtAnuM AmAM nAma nahIM, phakta karmazatru haNanAra tarIke namaskAra e emane vaja. anAdikALanA vartamAna ane bhaviSyakALamAM thanAra tIrthakarane vAvaTe karmanAza eja che. je zahenazAhata tene vAvaTe dhULamAM ragadoLAI jAya te jIvatI zahenazAhata marI jAya, tema jaina zAzanamAM karmakSayano muddo khasI jAya te jaina zAsana dhULamAM maLI jAya. jeoe anAdikALathI A vAvaTo pharakAvyuM che tethI ja vizvamAM vikhyAta thanAra te thaI beThA che. A manuSyapaNane vakhANavA lAgyA paNa manuSyapaNuM e karmanA nAzanI cIja nathI paNa karmanA udayanI cIja che. manuSyagati AyuSya, audyArika zarIra aMgopAMga vigere badhA karmo kahelA che. tenA lIdhe thatA avanavA banAve tenA pakSamAM tIrthakara joDAyA; te udayamAM athaDAI paDyA. zAstronuM zravaNa zraddhA mithyAtvamohanA nAzathI thavAvALA che, tethI tenI prazaMsA karo temAM khoTuM nathI. manuSyapaNuM e karmanAzanI nizrAe thaela nathI paNa karmanA udayane lIdhe thayeluM che. zAstranuM zravaNa" rAkhyuM che paNa manuSyapaNuM vakhANyuM, eTale "karamanA nAzane mudo uDI gaye. caMDakauzika kodhathI Daryo ane te kAraNe pratibaMdha thayo. tame je vAvaTe karmanAza nAza-nAza kaho che, temAM kaI vakhata udaya paNa khare, namo arihaMtANuM hatuM tyAM namo udayANuM belo. audayika bhAvanuM manuSya paNuM kema prazasyuM? manuSyapaNane manuSyapaNunI apekSAe vakhANyuM nathI. zAstrazravaNa zraddhA saMyamamAM vIryapaNAnI apekSAe vakhANyuM che. jeTalA zraddhAvALA zAstra zravaNavALA saMyamamAM vIryavALA te badhAnI te rUpe anamedanA. tethI tamo carittasta kSApazamika bhAvanA saMyamavIryanI saMyama vIryarUpe anumodanA che. to hu ja vIzasthAnaka tapamAM zratane dhRtarUpe namaskAra karIe chIe paNa vIzasthAnakamAM no gajumaraNa ema lIdhuM nahI, zravaNarUpe zravaNa anumodanIya, zraddhA rUpe zraddhA anumodanIya paNa manuSyapaNuM te rUpa anumodanA nathI. e te karmanAzanA kAraNa tarIke anumodanIya che, e mAtra karmanAzamAM sAdhana bane che tethI anamedanIya che. tIrthaMkara mahArAja sarakhAne bhedaka rAjyanIti akhatyAra karavI paDI. tIrthakara mahArAja jaNAve che huM athavA kaI paNa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 12 muM - 101 svataMtra karma haNavA samartha chIe nahIM. ame bhedaka nItie karmane bhedI zakIe chIe. bhedanIti sivAya karma haNavAnI koInI tAkAta nathI. karma rAjAnA punya ane pApa evA be chokarA che. ekeka pakSamAM na rahete kaI divasa ekeke karamano jIva nAza karI zake nahIM. have pakSamAM kone levo? manuSyanA be jaNa virodhI hoya. be bhAI sAmasAme laDatAM hoya te pakSamAM kone leve sAre? ane nabaLe-naThAre ene pakSamAM laIe te pariNAma zuM Ave? jate dahADe zekavuM paDe, tema sabaLanA pakSamAM rahIe te 'baLavAna sAthe mitratA te gulAmInuM khata." dostInuM nAnuM gulAmImAM cheDe ANe. bhAgIdArImAM paNa AvatA lAbhamAM aMgArA levA paDe. ene bhAgamAM ApatAM ApatAM muzkelI paDe? zAthI? te ke baLavAna sAthe bhAgIdArI karI tethI. baLavAna sAthe bhAgIdArI te gulAmInuM khata sarakAre pahelA badhA sAthe mitratA karI hatI. desTa opha laMDana chatAM dasta kyAM che? je koI samajatuM hoya ke ame mitra chIe to te bhUla che. sArvabhauma sarakAra je vicAre tene anukULa rahevuM joIe. baLavAna sAthe bhAgIdArI te gulAmInuM khata. tema ahIM sAre ane nabaLe joI tene pakSa kara. evAno pakSa karIe ke jethI bhaviSyamAM ApaNe udaya rahe. tethI tIrthakara mahArAjA pahoMcela buTTI ke jethI puNyane pakSa karyo te sAre che. punyanA TAMTIyA pApa che. punya bAMdhatAM paNa kaSAyanI pariNati jarUrI. sthitibaMdha-eka samayathI vadhAre sthiti bAMdhavI hoya te kaSAya joIe. kaSAya vagara punyanI sthiti paNa na baMdhAya. punyanA paga pApamAM rahyA. Ane aMge vicAraze te sArA ane nabaLA tene zaraNa ApIe to ApaNe beIe nahIM. nabaLe eTale kharAba nahIM paNa nirbaLa. sArA ane nirbaLa te punyane pakSa. baMdhamAM udayamAM sAro paNa nirbaLa. e bicAro Ave te pApanA meM sAmuM juve. kema bhAI AvuM? pApa madada kare te punya Ave. nabaLe-nirbaLa, sAro hoya tene pakSe karavAmAM aDacaNa na Ave. te pakSane aMge-punyanA kSayane aMge eka paNa kiyA na batAvI. nahIMtara jevuM pApa tevuM punya mokSamAM naDe che. jevuM pApa naDatara tema punya paNa mekSamAM naDatara che. banane beDIo to che, te pakSapAta kema karyo? pApa karamanA nAza mATe kema kahyuM? vAvAje rAma vighAcaThTharg pApa karamanA nAza karavAne arthe-AvuM zA mATe batAvyuM. jema pApane Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Agama ddhAraka pravacana zreNI mATe kahyuM tema punyavALo tiraskArapAtra zabda na gaNAye, je pApa zabda gaNAya. eka paNa jage para punyadaSTine halakI nathI gaNatA. keIpaNa jage para punyane kSaya karavA mATe tIrthakara mahArAjAe na jaNAvyuM. AthI bhedaka rAjanIti pakaDI punyane paDakhe pakaDI pApane pakSanA karyo. eka ja mutaranI kuDInA be kakaDA che. sArI ane nirbaLa evo punyane pakSa tene paDakhe lIdhe. paDakhe laIne salepATa kApavo hoya te loDhAnI karavata joIe. lAkaDuM ke moTe pATaDe hoya te chINI kAma nahIM lAge. pApanA sale pATane kApavA mATe punyanI karavata AgaLa melavAnI jarUra, te muddAe pApane kSaya, pApano udaya pApI jaNAvyuM, paNa punya baMdhAI javAne Dara na batAvyuM, ene pakSamAM lIdhuM che. e puNya dvArA mokSa sudhInuM kAma lIdhuM che. ethI manuSyapaNuM ane paMcadriyapaNuM mekSe javA sudhI rAkhyuM che. e hathIyArane loDhA tarIke keI nathI mAnatuM, hathIyAra tarIke mAne che. udayanA pratApe sAruM nathI gayuM. karmanAzanuM sAdhana che, tene pratApe manuSyapaNuM sArUM gayuM che. mokSa ne sara karI de hIrAne tAbAmAM karI ghe. hIrAne bera peTe ApI te lenAra zAhukAra chatAM cAra gaNIe. ApaNane mokSanI nisaraNI maLelI che. mokSa meLavI ApanAra moTo padArtha maLela tene jAnavaranI sthitimAM mUko. pAMca IndriyanA viSayanI sthiti, kAvyakAro tene pazukaDA kahe che. jAnavaranI kIDAe kIMmatamAM Ane vaTAvI dyo che. tamane kharekhara kahevuM paDe che ke manuSyapaNuM harAmIthI malyuM che, nahIMtara AvI rIte pazukaDAmAM vaTAvI na nAkhe. bApakamAI vALAne paisAnI kiMmata na hoya. ApaNane harAmInuM manuSyapaNuM AveluM gayuM che. kAMta bApakamAInuM manuSyapaNuM AveluM che. cAhe te kAraNathI mekSanI nisaraNarUpI manuSyapaNu zAnA peTe hArI jaIe chIe? Ane vahIvaTa karavAnI ApaNane samajaNa AvI nathI. AnI upara eDaminIsTeTa nImyA vagara A milaktanI vyavasthA thaI zake nahi, te mATe guharaM svastha toti potAnAmAM amuka samajaNa na Ave tyAM sudhI rIsIvaranA tAbAmAM rahI AgaLa vadhavuM joIe. A AtmAe manuSyapaNAnI vyavasthAmAM mAthuM mAravano haka na rAkhave. gurU rIsIvaranA tAbAmAM rahI AgaLa vadhavAne udyama karo. AnI vacamAM vahIvaTamAM mAthuM mAre te nAlAyaka gaNAya. rIsIvaranA hukamamAM na rahe, sAme paDe te phajadArI gunha gaNAya che, tema ahIM jyAM sudhI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 12 muM 103 manuSyapaNAnI kiMmata oLakhI nathI, tenI durlabhatA ke sadupayoga jANe nathI, tyAM sudhI vahIvaTI upaga karavAne ApaNane haka nathI. rIsIvaranA tAbAmAM rahI AgaLa vadhavAne haka che. paNa e badhuM manuSyapaNu madhuM samajAya tyAre, mukelI samajAya tyAre ja mAthuM khaseDe. ahIM A jIva milakatano mAlika chatAM paNa samaje ke mAthuM mAravAmAM muzkelI che. jarA bhUla thaI te bAra vAgI javAnA. mATe prathama milakata je manuSyapaNuM tenI kiMmata samaje. lAkaDAnI kiMmata vadhAre nathI. lAkaDAnA pATIyAnI kiMmata vadhAre nathI. paNa tenI banelI hADI tathA tenuM pATIyuM dariyAmAM DUbatI vakhate maLe te vakhate tenI kiMmata judI che. tenI kiMmata te samaye te jIva ja jANe jagata tenI kiMmata nahIM jANe. enI kiMmata DUbanAra ja jANe. duniyA enI kiMmata 25-50 rUpIA jANe. uMTanA 18 aMga vAMkAM chatAM raNanI musApharImAM te upayogI jagatanI apekSAe cAmaDInI kiMmata keTalI ? kiMmata nathI paNa ulo tiraskAra che. jAnavaranI cAmaDI hoya te kiMmata, manuSyanuM maDaduM AMgaNAmAM paDayuM hoya te zI dazA ? jAnavarane aMge aMge paisA ApI ApIne laI jAya che. manuSyanI cAmaDInI ke hADakAMnI kiMmata nathI. jAnavaranA hADakAM paNa kiMmatavALA. jyAM cAmaDA-hADakAMnI kiMmata nathI tyAM bIjuM zuM? jAnavaranI viSThA tathA mUtra paNa kAma lAge maratuM maratuM mAlikane kAMIka nyAla karI jAya ane A maratuM maratuM paNa mAratuM jAya. jAnavara maratuM nyAla karatuM jAya ne, A maratuM mAratuM jAya. temAM dhAgApaMthIo-brAhmaNane dhoke vAge te khApaNanuM kharca puruM na thAya te paNa sejanI taiyArI thAya. bAramuM teramuM tathA varasI karavI paDe. chevaTe varase varasa zarada karavA paDe. AvI dazA chatAM paNa Ane UMcuM gayuM, zAnA aMge? eka jagatanI vAta dhyAnamAM . UMTanA aDhAre vAMkA paNa raNamAM raMga rAkhe. retInuM raNa hoya tyAM UMTa raMga rAkhe. ghoDA, hAthI, gAya, baLada, bheMsa ephake raNamAM kAmanA nahIM, tema A manuSya dehane koI dharmAde paNa na bhe, AvuM ghara tamane ApyuM hoya te tenuM kAma karyu? suMdara annanI viSA, nirmala pANuno pisAba ane sArI havAne jherI kare. A traNa sivAya zuM kare che? are UMTa pANIne pANI tarIke rAkhe che. ApaNe pANIne pisAba banAvanArA, pAMca paka Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 AgamoddhAraka pravacana zreNI vAnane viSThA banAvanArA, havA game tevI sArI heAya tene jherI banAvanArA. kahA ApaNe aDhAre age vAMkAM. utpanna thAya tyAre kharAkhamAM, nava mahInA udhe mastake laTake tyAre janme. jAnavarane tema nathI. temanA garbhAzayA tIrchA che. nirbhIgI eka manuSya ke jene janmasthAna ( garbhAzaya ) udhAmukhe che. uMdhAmukhe laTakavAnu' bIjA jAnavarane garbhAvAsa rA, 3, gA mahInA, manuSyane nava mahinA joIe. laTake tyAre janma maLe. maryA pachI pANInA pisAkha vigere. paNa rAkhyuM ke melyu pesAtuM nathI. nathI lIdhuM pAsAtuM. nathI rAkhyuM ke melyuM peAsAtuM. uMTane caravA ApA, khAvA-pIvA Ape te bagaDe. tene bAMgaDavAnI Teva paDI hoya che. paNa bagaDavAmAMthI upayAga karI levA te ustAdanu kAma che. ema A zarIra utpanna thAya, tyAre avaLe raste cAlanAruM, cheDatI vakhate vAparatI vakhate ulaTu' cAlana ruM paNa suMdara upayoga kare teA sAru vaDe. akkala vagaranAne adhikAra na apAya pAdazAha AgaLa sALeA rahe che. divAna khAIjAtinA niyama che ke, ' mAla khAya mATInA ne guNagAya vIrAnA ' ene bhAI nAma paDayuM tyAM sAsarIyAnI AkhI milakta, temAM diyara jeTha na heAya te piyara jAya. pitarAImAM koi nirAdhAra hoya te pAMca paisA maLe nahI. pitarAInA bApadAdAnI upAjelI hAya. piyaranA poSaka te pitarAInA zASaka ' evIne lAvIne besADI haiAya tyAM zuM thAya ? ahI' bAdazAha che paNa mArA bhAInuM kaMI thatuM nathI. rAja pAdazAhanA jIva khAya. kAMi sUjhe che ? te sudharelA zabda che. tame AMdhaLA che. bhAna che ke nahI? eTale gAMDA. karavu zuM che ? ATaluM rAjya che. ekAda adhikAra mArA bhAInA hAthamAM jAya te aDacaNa zI ? rAjyamAM peAla ghUse te mula paNa mArA bhAIne adhikAra maLavA joIe, rAjA samaje che ke ahIMnuM kuLa zeAbhAvavA rANI lAgye chuM paNa kalaMdhara pedA karavA nathI lAvyA. ' sAcuM sagI mAne na game. ' rAja pAdazAhane rANI kahe che. mUrkhA talavAra ugAme, akkalavALA kalama upADe. mUrkhAnI talavArathI be pAMca mare. akalavALA kalama calAve tA kaTakasenA uDAve. pAdazAhe kalama calAvI. evAM sagAsa''dhIne adhikAra ApavA hAya tA khIjA rAjyAnI meAbatamAM rAkhe. kuMvara kuMvarInA vivAhamAM, peAzAka lai javAmAM, akakala vagaranA agatAne rAkhe. paNa meAmatanA d Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 105 kAmamAM rAkhyA chatAM akakalanI parIkSA karavI paDe. rANI pherama joDe beThI che. hIrAnI DabbImAM dhULa bharI-baMdha karI sALAne bolAvya. rasAlA le ke amuka bAdazAhakuM najarANA lekara jAva. rasAle dIdhe. sALo ga. pahelethI khabara apAvI. pelA sAme gayA, pezvAI karI, AvyA tyAM darabAra bharyo, bheTa dharI. DabbIne hIrA jaDelA che. hAthamAM lIdhI. khola. kholavA jAya che. dhULa bharAvAthI ughaDatA muzkelI paDI. ughaDI, ekrama dhULa uDI. dADhImAM, mUchomAM, nAke dhULa lAgI. beadamI ! amArI hAMsI kIyA, kedha caDa, dhamadhamyA, sALo caTaka karI nAsI ga. gheDe besI doDI rAjyamAM doDI AvyA. rasAlA kIdhara? gusse ho gayA. meM baMdA, te cala AyA. dusarAkI kamabakhtI ho jAve. jANuM joIne mAravA badala meka hatuM. mahAghAtakI pAse dhULa laI mokale to jIvato zI rIte Ave ? kahevaDAvela ke jIvato rAkhaje. adhikAra de hoya to deje. aMte bena te enIne. rANI kahe mAre tyAM zA mATe makA ? adhikAra ke akakala rAkhela rahe ke dIdhelo rahe ! dhULamAM akakalanuM sthAna nIkalyuM. cAhe jeTalI rANI karI paNa bahena enI. bIjI enA e namunAnI pherama rANInA dekhatAM tevI DabbI dIvAnane ApI. amuka bAdazAhane ApI Avaje. divAna nIkalyo, pahelA kAsada Aga mokalyo. gaphalata thaI che, pahelAnI badhI vAta uDI gaI che. gaye sAmA levA AvyA. darabAra bharyo. phera dhULa, have dIvAna jhaTa uThIne rAjAne page paDyo. tAbedAra khaDA hai, Apane apamAna mAlama ho te sevaka hAjara hai, ApakA tAbAmAM huM, lekina kucha suna lIjIejI, bAlIe. citta zAMta che te meM chU. jayAM ulaTI thatI have tyAM davA nakAmI hogI. Apa zAMta he jAva to kahuM. vAta ema che ke amArA pAdazAha khudAnI khIjamatamAM haradama hAjara rahetA he. rAjyamAM bI itejAma na karatA hai, niraMtara khudAkI baMdagI karatA he. khudA khudA karatA hai. madharAtakI vakhata khudA hAjara ho gayA. be kalAka sudhI khudAne vAta kIyA, jyAM khudA khaDA hatA tyAM saba reta-dhULa leke pherakuM zAhajAdAku dII. pachI parama snehIne e cIja bhejI nahIM. vaheMcI gaI temAMthI le leke aMgata AdamIkuM devA ke lIye sALA kuM bhejhA. vAta e huA ki chabhAna cAlI nahiM ne bAta samajI zakAI nahIM. hamakuM khulAsA karane ke lIye bhejhA he, Apa daMDa dIjIe, hama taiyAra che. zirapAva Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 AgAme ddhAraka pravacana zreNI denA paDA. pharamakuM sabhAkI vacce suMghADI. matalaba e che ke akkalavAlA dhULa; dhamadhokAra prabhAvita karatA hai. kahevAnuM tatva e che ke akkalavALA dhULane paNa kiMmatI gaNAve to A zarIra ke je mokSanI nisaraNI tulya che tenI vyavasthA na karI zakIe? rIsIvara ke eNDamInIsTreTa nImI upaga na karI zakIe to? milaktanI mahattA samajyA vagara vyavasthA karI na zakIe to ApaNe pAgala gaNAIe. ethI dariyAmAM jema eka lAkaDAnI kiMmata che tema A saMsAra samudramAM hADakAMnI cAmaDAnI saMsAra samudra pAra utaravAne aMge kimata che. apAra A saMsAra samudramAM anaMtA pugala parAvartana thayA ane thaze, jyAre tyAre nAvaDInA nAvika banIne nimaka thaIzuM tyAre ja pAra AvavAne, nahIMtara dariyAne kAMThe maLI zakavAne nathI. AvA samudramAM zAstra zravaNa zraddhA saMyama-vIrya durlabha che. tema manuSyapaNu paNa durlabha che. jIva mAtrane mATe A niyama che. A vicArazo tyAre AThamA devaloka sudhI gaele devatA manuSyapaNAnA phAMphAM mAre che. tyAMthI mArIne tiryaMca paNa thAya. nava, dazama, agIArame bArame devaloka hoya tyAM manuSyapaNuM rajIsTara, bIjA sudhI ekendrIyapaNAmAM paNa utarI javAnuM thAya. niyamita 9-10-11-12 mAM devalokamAM manuSya ja jAya te cokakasa. tiya tyAM jatA nathI. manuSyapaNAmAM paNa niyamita AvI zake te 9 - 10 - 11 ne 12 me devaleka, navagreveyaka tathA anuttaramAMthI AvI zake. devatAne je cIja muzkela te ApaNane maLI, tenI kiMmata na gaNuM zakIe to ApaNA jevo koI bhUkhe nahIM. A kAraNathI ja jIvamAtrane manuSya paNa maLavuM te ghaNuM durlabha che. vaLI temAM duHkhane nAza karanAra evuM saddadharmarUpI ratna maLavuM muzkela hoya temAM te navAI ja zI? A banne durlabha vastu ApaNane sAMpaDI che. te tene sadupayega kema thAya te vicAravAnI tamArI pharaja che ema samajI je kaI bhavyajI pitAnI pharaja samajI dharma karaze te A bhava parabhava kalyANa maMgalika mAlAne prApta karI mokSa sukhane viSe birAjamAna thaze, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM pravacana 13muM mesANA--ravivAra 1990 asADa vadI 3. vi jaha ciMtAmaNirayaNaM sulahaM na hu hoi tucchavihavANaM / guNavibhavavajjiyANaM jiyANa taha dhammarayaNaM pi // 107 zAstrakAra mahArAjA zrImAn zAMticaMdrasUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke A sauMsAra samudramAM A jIva anAdikALathI rakhaDe che. temAM manuSyabhava meLavavA muzkela hatA. jagatamAM kAMte je cIjanI utpatti muzkela hAya te cIja maLavI muzkela hAya. athavA je cIja parAdhIna hAya te tenI pAsethI maLavI muzkela thAya. athavA keAI ADe Ave te te cIja maLavI muzkela bane che. ApaNe te cIja meLavIe temAM khIjAne aDacaNa hoya te te vastu meLavavI muzkela kahI zakAya che. manuSyapaNuM prApta karavAmAM A traNamAMthI kaI muzkela nathI, te manuSyapaNuM meLavavuM muzkela che ema kema kahyuM ? manuSyapaNAnI utpatti jugupsA tarIke nahi paNa svarUpe vIrya ane rudhiranA binduthI. je eka rudhira ane vIryanA binduthI utpanna thavAvALI cIja temAM muzkelI zI ? tema ja manuSyapaNuM koIne AdhIna nathI. jeA jaga paramezvarane mAne temane e hAya ke paramezvaranI marajIne AdhIna hAya te muzkela hAya, temAM paNa evA pArakAnA hAthamAM che ke jene maLavu nathI, dekhavu' nathI evAnA hAthamAMthI vastu maLavI muzkela emAM navAI nathI. e apekSAe eka daridra manuSye rAjAne kahyuM hatuM ke badhA tane dekhe che, tuM keAIne dekhatA nathI. badhA tArI pAse AzA karI Ave che. Tagara Tagara adhA tane jue che. tuM keAinA upara nidhA karatA nathI. ahI paNa paramezvarane age e dazA che. Akhu jagata paramezvara tarapha jue che paNa paramezvara phAInA taraphe jotA nathI. je dezamAM TapAlI manuSya na jatA hAya, jAvaDa AvaDa na heAya, tevA dezathI mAla magAvave hAya tA ? tema ahIM paramezvara AdhIna manuSyapaNuM hoya te ! paramezvara pAse keAIne javAnu nahIM, e paramezvara pAsethI manuSyapaNu* zI rIte meLavavuM ? paNa tevuM jainamatamAM nathI. jo tema manuSyapaNuM maLatuM hete te jagatamAM kAI paNu Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 Agame ddhAraka pravacana zreNI jIvane manuSyapaNA sivAya na rAkhate. paramezvarane badhA upara upakAra STi hevAthI badhAne sArI sthitimAM rAkhata. paNa paramezvaranuM ApeluM manuSyapaNuM na rahyuM. tema ja ApaNe manuSyapaNuM meLavIe te bIjAne aDacaNa nathI. parAdhInatA ke bIjAne aDacaNa paDatI hoya to te meLavavI muzkela paDe. paNa manuSyapaNAne aMge upara kahela traNa bAbatemAMthI kaMI paNa kAraNa nathI, chatAM manuSyapaNuM muzkela kema? laMgaDo, bahero, muMge, AMdhaLA, unmArga choDI mAge Ave temAM mArga muzkela nathI, parAdhInatA nathI, vinna karanAra nathI te tevAne mArga hAtha AvavAmAM muzkelI kema che? jo ke vastunI muzkelI nathI. parAdhIna nathI, vighakaranAra nathI, chatAM mArge AvavAnI sAmagrI tenI pAse nathI. unmArgamAMthI mArgamAM paga hoya to ja mAge Ave. e manuSyapaNuM ke jenI utpattimAM muzkelI nathI, parAdhInatA nathI, bIjAne vinna karanAra nathI, te muzkelI kema? phakta eka ja kAraNa ke sAmagrIne abhAva. manuSyapaNuM meLavavAnAM kAraNo AgaLa hI Avyo chuM ke kaI paNa jIva manuSyapaNumAM Ave teNe pahelA bhavamAM traNa vastu meLavI hoya te ja manuSyapaNAmAM AvI zake. te traNa vastu kaI? payai a taNukasAo dANarui majjhimaguNo a|| eTale ke ke svabhAvathI ja alpakaSAyI hoya ne dAna ApavAnI rucivALa hoya, te tathA madhyama guNavALo hoya te jIva manuSyapaNuM meLavI zake che. svabhAve pAtalA kaSAya, dAnarucipaNuM, lajajA, dAkSiNyatA vigere madhyama guNa hovA joIe. A traNa cIja jenI pAse hoya te manuSyapaNAmAM dAkhala thAya. A traNa cIja TakAvI rAkhIe te rAMDarAMDane avatAra, bicArI rAMDarAMDa pAse, 5, 10, 15 hajAranI milakta hoya, vyAje mUke, muDInuM rakSaNa karI, vyAjamAMthI nibhAva kare, milaktamAM vadhAro kare, kharaca kADhe. te marada hoya teTalI milakatamAMthI vyAjamAMthI nirvAha kare to rAMDarAMDa. ApaNe A traNa rakama rAkhI melIe. prakRtie pAtaLA kaSAyapaNuM, dAnarucipaNuM ane madhyama guNa. A traNa vastu rAkhI melIe te rAMDarAMDamAM gaNAIe. have traNamAM khuTake Ave to kuLamAM kalaMdhara. bApanI muDI sApha karavA maMDe te kalaMdhara. A traNa cIjamAM khAmI Ave te kuLamAM kalaMdhara pAkyA ke bIju kAI ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM svabhAve pAtaLA kaSAye svabhAve pAtalA kaSAya-AtmAnI hAjarI lIdhI ke kema chuM? pAtaLA kaSAyamAM chuM ke nahiM? jyAM pAtalA kaSAya na hoya te ApaNuM milaktamAM khAmI che. kedha, mAna, mAyA, lobha pAtalA hovA joIe. banAvaTI nahIM. krodhAdi banAvaTI pAtalA thAya che, paNa tevA nahiM, svabhAvika pAtalA hoya. subAne tamane dhakako lAge. ulaTuM ApaNe mAphI mAgIe te ApaNe samatAnA dariyA ke nahiM? eka ja kAraNa, te taLAI jaIza, mATe ja kRtrima kaSAyanuM pAtaLApaNuM che, paNa e svabhAvika samatA nathI. garIbane dhakaka vAgye hoya ane bhAI tane vAgyuM to nathI ne ? svabhAvika pAtalA kaSAya kahevAya. durbaLa upara duzmanAvaTa kaI cheDI? sAmAne baLavAna dekhI gAya banAya che? durbaLa pAse gAya kayAM banyA ? ahIM je kaSAya pAtaLe thaya te svabhAve pAtale nathI. tema tamAruM abhimAna eTaluM pAtaluM thayuM che ke te jogIzvarane paNa thavuM muzkela. kApaDano vepArI hoya. bhIla, keLI sarakhe kApaDa levA Avya, bhAva kahyo, zeThajI ! sAcuM bole. ene artha tame juThAbelA cho. tamArA upara bharose nathI. mATe sAcuM bele kahe che. te vakhate AMkha kenI UMcI thaI ? are bhAI ! tArI AgaLa khoTuM baluM? abhimAna kyAM che? gaLI gayuM che. vicAro, bajAra vacce dukAna para ja TharAve che. tame sAcA nathI ema cokkhuM kahe che. te chatAM tame ene pAchA bhAI kahe che. pratIti karAvavA jAo che. abhimAna hoya te A bane kharuM? eka be AnAnA paisA khAtara abhimAna keTaluM dAbI dIdhuM ? ahIM dhamaSTa pAsethI vacana saMbhaLAtuM nathI. hitaiSI pAsethI je vacana saMbhaLAtuM nathI te vacana kenI nAnI pAsethI sAMbhaLo che. be paisA meLavavA mATe abhimAna garlDa, TAlyuM che, paNa tevA abhimAna gALavAthI manuSya paNuM maLI jAya nahIM, kAraNa svabhAve abhimAna TALyuM nathI. ema kapaTa paNa jyAM akkalavALo uDatA pakSI tapAse eve hoya te paNa tamArI pAse kapaTa nahIM karuM. zAnA saraLa? pakaDI pADaze mATe sarala bane che. svabhAvika kapaTa rahitapaNuM nathI. e te sAmAnI baddhine prabhAva ke tethI sidhA rahe che. lebhamAM A dhana kharacIe, dhIrIe tyAre badhA jAya che. te dhIre che to tene Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AgAme ddhAraka pravacana zreNI cho cho rAtre mono nArA: lakSmInuM dAna, bhoga ane chevaTe nAza to che ja. tethI dAna gho, bhagavaTa kare, nahIMtara nAza te che ja, dasa hajAra dhIryA. vepAra che tyAM lagI vyAja Ape che. paNa dukAnadAra bIje raste nIkalyo dAnata bagaDe te vakhata vyAja tathA rakama bane na maLe. hAthe na te kharacAI. bIjAe kharacA mIlanA zere, benkanA zaira, rAjyanI lene lIdhI. temAM pAMca hajAranA pAMcaso thaI gayA. have zuM thayuM? dhake vAgye. hAthe kharacyA? tArA hAthe na kharacyA te pelAe kharacyA, dAna, bhoga pachI nAza na hatuM to lAkho varaso sudhI je leu leu karI rahyo che te duniyAmAM dhana samAte kyAM? dAna bhoga sAthe nAza na hatuM te jagatamAM dhana samAta ja nahIM. dareka peDhIe nAza vagarano eka rUpIo bAkI rAkhyuM hatuM te atyAre darekanA hAthamAM lAkho hate. kaho nAza vagarano raheto ja nathI. phakta eTaluM ja ke ApaNuM hAthe dAna na thAya. pArakA hAthe thAya. 100nA 50] thaI gayA che. lonanA pArakA kharace, ApaNe khUTe. eka bhUla, e vicAra kare ke je ApaNI milakata che te upara rajIsTara nathI. jemAM saravALe nAza dekhe che, temAM kharacI zakato nathI. koI jage para dhIrIe chIe te lAkhanA 60 hajAra Ave che. to zuM thayuM ? sthiti AvI vicitra che. have daSTAMtamAM Ave. tame uDAuDa vakhate vyAja Dabala Ave te paNa vyAje dhIratA nathI. te vyAjane lebha jIne? nathI joItuM vyAja, vyAja ghera gayuM. zuM thayuM? paNa nAzanA bhaye lebha jItyo che. bhayathI kedhAdika jItIe tethI pAtalA kaSAya gaNAya nahiM. ane tethI manuSyapaNuM na male. tethI svabhAvika-kudaratI pAtalA kaSAye hoya tyAre manuSyapaNAnuM kAraNa sAcavI rAkhIe. pAtalA kaSAya rAkhyA to mULa mUDI rahI. tevI ja rIte dAnaruci-chokarAne lAkha, paNe lAkha, aDadho lAkha Apo temAM kaI jAtane pharaka nathI. e upagAra nathI mAnato paNa haka mAne che. e jagapara lakhI ApeluM e che ke AgalathI bhUMsI nAkhavAnuM cAle che. pAMca, cha peDhInA nAma yAda kare che. dareka bhusatA cAlyA Ave che. chatAM akhaMDa peDhI rahe e ApaNane sUjhatuM nathI. akhaMDa peDhI vastupAla, vimaLazA, tejapAlanI peDhI akhaMDa, dharmanA kAryo kya tenI peDhI akhaMDa. zuM tevA bIjA pradhAne nahIM thayA hoya? pachI te Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM 111 bhuMsAtI peDhInA pradhAna che? ApaNe bhuMsAtI peDhInA mAlIka chIe. ApaNe ApaNI pAMcamI peDhI bhusIe. ApaNA chokarA enI pAMcamI peDhI bhu'saze. nAmadhArI kayAM che ? bhagavAna mahAvIra mahArAja vakhate lAkhA kuTuMbe hatAM ane rAjyA hatAM temanAM nAma kyAM che ? phUMkata gautamasvAmI ane mahAvIra mahArAjAnA nAma akhaMDa che. kalikAla sarvajJa hemacadrAcArya mahArAjAnA vakhate karoDo nAma hatA, kyAM che te nAma ? bIjI bAju vimaLazA sarakhA vicAra kara. vimaLazAe daivI ArAdhI, prasanna thaI, eka der eka cheAkarA Apa, mevAnA nahIM maLe, eka maLaze. mATe tuM kahe te Apu. tyAM vimaLazA kahe che ke keAhInUra cheDI kAyale keNu mAge maMdira cheADI eTa mAgavA temAM vaLe zuM? vicAre chekarAnA sATe chokarAne cheADI madira mAgyuM haze tenuM aMtaHkaraNa kaI sthitinuM haze ? eka ja kahetA ke chekarA thaIne zuM karaze ? jo e chekarA sArA kAma karaze ema dhArIe te ApaNA hAthe sArA kAma na karavA ? sArA nahIM kare ema dhArIe teA janma Apave zA mATe? A sthitie hatI. te jage para mArU nAma e paNa rAkhatA AvaDatuM nathI. leAkeA gAya tevuM tuM kara. ApaNuM nAma ApaNe joIe. khIjo ApaNuM nAma jue te nAmavArI AcAryanuM lIsTa heAya te hemacandra mahArAjanuM nAma che ke nahi ? zrImantAnA nAma nIkaLyA haiAya te 8 meAtIzA'zeThanuM nAma che ke nahi ? matanA nAma nIkaLyA hAya te mahAvIranuM nAma che ke nahIM ? tArU nAma tuM dekhe, tenuM nAma ke vaMzanI nAmavArI ke nAmAvalI nathI. kayAre ane ? khIjo jyAre ApaNuM nAma dekhe te| nAmavArI tarIke dekhatA hai| tA 7 mI peDhIvAlA paNu, tamane na bhUle. tame cheAkarAne 1-2 lAkha ApI jAe te eka e peDhImAM khalAsa. cAlu jamAnAmAM devacaMda lAlubhAIvALAne 20-25 lAkhanI milakata hatI. pustaka uddhAramAM eka lAkha kADhI nAkhyA te devacaMda lAlabhAI rahI gayA. have peDhI ke lAkha kAMI na maLe. eka lAkhanAM pustaka chapAI gayA, haju lAkha kAyama rahyA. kesara sukhaDa, suratamAM hAIskula khAte nagInabhAI ghelAe kADhyA te rahI gayA. bAkI 8-10 lAkhamAMthI kAMI nahIM maLe. gokaLa mUlacaMdre karyAM te kAma thayA. maNIbhAIe na karyo. tyAre je uttama kArya karyuM te AtmAnA kalyANane artha ane saMghanA lAbhArthe thayuM ne tenI nAmavArI rahI. chokarA hakanI rUe e leze te nAmavArImAM upakAra ke klyANu kazuM rahetuM nathI. ekane pAMca hajAra Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 AgamAddhAraka pravacana zreNI ApI raste caDAvA ane chekarAne pAMca lAkha Ape te A emAM AzIrvAda kANu Ape che te juo. chekarAne teA Ape teA kaheze ke mAre haka che. na Ape te nathI kahetA ke tame svecchAe kharcI zake che. tema tamA huthI lenArane ApavA taiyAra che paNa klyANu ke upagAra thAya e raste ApavA taiyAra nathI. cheAkarAne bharaNa pASaNa khAtara Ape te vAta judI che. prazna- parabhavanA deNA leNAnA saMbaMdha hoya tyAre pitA-putra thAya che ne ? pratyuttara e gAMDAI che. ApaNe kharacavA taiyAra thAe pachI leNAM-deNAnuM nAma lyA. eka lAkha judA kADhyA. khIjAne ghera amuka khAte rAkhavA nakkI karyAM. ApyA. eTalAmAM marI gaye. nakkI karatAM vAra lAgI, eTalAmAM cAlyA gayA. teA kAyadAnI rUe pAchA malI gayA teA leNAdeNInA saMbaMdha gaNAya. kharI vAta te e che ke svabhAve leAbhanu pAtalApaNuM thayuM nathI. have khIjAbhave manuSya kyA hisAbe thavAnA ? jo manuSyapaNuM hArI jAya tA mULa muDI TakAvI rAkhanAra rAMDIrADa bAI karatAM manuSya napAvaTa svabhAve kaSAyAnuM pAtalapaNuM joIze. te vagara manuSya thaI zake nahiM te rAkhIe teA rAMDIrAMDanI gaNatarImAM rAMDIrAMDa vyAja upajAvI peTa bhare, mULa rakama kAyama rahevA de. marada kharaca kADhe ne mULa muDI vadhAre. ApaNe devagati laIe te maradamAM. emAMthI nyUna karIe te kALIpalaTanamAM-rAMDIrAMDamAM, pahelAM te manuSyapaNuM maLyuM TakI rahe eTaluM ja mAtra kare te ghaNuM ja che. A cAra krama sAcave. ATaluM sAMbhaLe, samajo, vastu tarIke mAneA chatAM paNu kaSAya pAtA rAkhavA muzkela paDe. te sAMbhaLe ke mAne nahI, tevAone kaSAya pAtalA kema rahI zake ? te vicAre. atyAre sAmagrIthI sAMbhaLe che, samajo che, mAne che paNa kharA. paNa pAtalA-kaSAya rAkhavAnA prasaMga vakhate muzkela che, teA jyAM nathI sAMbhaLavAnuM, jANavAnuM, mAnavAnu, te jagAe kaSAyA pAtalA kema rahyA haze ? A vicArazeA te muzkela Ape Apa lAgaze. kharekhara anAdithI rakhaDatA jIvane manuSyapaNuM. maLavuM muzkela che. e maLI gayuM; maLyuM chatAM paNa jagatamAM niyama che ke maLelI vastune Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM 113. upayoga karI zake te maLI barAbara paNa upayoga na thAya te? khAjAnA kANanA vicAramAM-kaDAIyAnuM ghI AkhuM baLI gayuM, tema ApaNe Ama karIe ke Ama karIe tema vicAra karatAM cAlyA jaIzuM. ApaNe vicAramAM ne vicAramAM cAlyA gayA te te vakhate zuM thAya? kAle karIza, Avate varSe karIza. tArA hAthamAM jidagIno ka bhosa che ? je kAle karavAne vicAra che te Aje kara. ApaNe rakama lakhavI che jamenI, udhAra bAju lakhAI te bevaDuM nukasAna. bhUle te ekavaDuM nukasAna, avaLuM lakhe to bevaDuM nukasAna. e na tapAsIe, lakhAyuM che ke nahIM te jovAnuM. tema zAstranI zikhAmaNa kALajAmAM utarI che, kSaNano bharose nathI. chokaro samaju na hoya ne paraNAvI de, hoya to ema kahe ke bhAI AvatI kAla koNe dIThI che ? e bharoso palakano nahIM. pahoranI koNe dekhI che? mATe karyuM te kAma. Ama te pApanA poTalA bAMdhavAmAM A vAkya barAbara goThavI rAkhyuM che. ke karyuM che kAma. bhajyA so rAma." zAstrakAre kahela anityapaNuM samajyA paNa pApanA poTalA bAMdhavAmAM samajyA. nirjarAmAM samajyA nathI. saMsAranA nATakamAM jIvyA maryAnI bhAvanA AvI gaI. paNa caudaza che. pisaha karavo hoya to AvatI kAle caudaza che. AvatI caudaze vAta. tyAM paNa jANe ke rakhe baMdhAI jAuM. ApaNe ghara levuM che. gharamAM vakhate vAMdho vaLagI jAya nahIM. tyAM kSaNane bharoso nathI-ema anityatA tyAM che. zAstranI rakama barAbara rAkhI che. paNa koInA khAtAnI keInA khAtAmAM jamA kare che. je kAle karavAnuM che te Aje utAvaLa karI kare. A dharamane aMge kahe che, tyAre ApaNe pApamAM utAvaLa karI Aja karIe chIe. ApaNe khAjAnAM kANanA vicAramAM kaDAIyA bALIe chIe. maLelI vastuno sadupayoga kema thAya tene vicAra Avate nathI. AtmAnuM kalyANa cAmaDAM hADakAMthI thAya tevuM che. mutaranI kothaLI ne viSkAnI koDI rUpe zarIra che. tevA zarIrathI punya nathI thatuM? te bIje zI rIte karIza? kSaNamAM e zarIranI sthitine bharoso nathI. aNubhasAvALI cIjamAMthI bharosAvALI cIja laI zakatA nathI. virati paccakkhANa vigere kacarA peTe kehinUra maLe che. maLelA kacarAne sadupayoga karI le. cAhe jeTaluM zarIrane pApe piSe, paNa aMte che rAkho . e sivAya bIju hoya te je je. jagatamAM chevaTamAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 Agama ddhAraka pravacana zreNI kaI hoya te tuM pote jANe che, nizcaya che, daSTAMte che. chatAM kALajAmAM kaI nathI AvatuM, te kALajuM che ke nahi? jemAM aMte rAkhoDo che evAthI satkArya na karI zake te bIjI vakhate kaye sadupaga karI zakIza? ukaraDAmAMthI ratana kaDhAya che tyAM taiyAra nathI thato te DuMgarA bedI zuM kADhavAne? kuMDAmAM kohinUra. sImaMdharasvAmI pAse gharma karIzuM: rASabhadevajInI vakhate dariyAmAM kehinUra hato, atyAre kuMDAmAM che. aSabhadevajI vakhate akhaMDa cAritra keDapUrava sudhI pAle. keDa pUrava sudhI cAritra pAle tyAre akhaMDa cAritra kahevAya. tenI AgaLa AjakAlanuM 5-10-25 varSanuM cAritra kayAM? 84 lAkhane 84 lAkhe guNIe tyAre 1 pUrava. ApaNe mahAvidehamAM jaIzuM tyAre dharma karIzuM, paNa tyAM 84 lAkha pUrva nAma sAMbhaLI nAzI jaze. eka 5-25 varasanI vAtamAM bALaka buTTAnAM bheda pADavA paDe che, te lAkha corAsImAM keTalA bheda pADazo? khAI pIIne utaraze tyAre vAta. khAI pIIne utaryA hoya tene karavAnuM, te maMdira svAmI pAse 84 lAkha pUrvanI vAtamAM zI rIte karazo? kahe ke ApaNane prApta thaelI cIjane sadupayoga karavAno vicAra Avato nathI. keTalIya vakhata e zabda pracalita thaye che ke mahAvideha kSetra maLe te kAma thAya. thoDAmAM kAma sare che. jAtismaraNavALAne te kAmanuM che. kamajAtavALAne jAtismaraNa kAmanuM nathI. SapuruSa cAritramAM eka nAstika manuSya nAstikapaNuM pravartAvyuM che. keTalAka bhavothI kaIka bhavamAM nAstika che. tyAM cAra jJAnI mahAtmA AvyA che. teNe kahyuM ke AvI rIte ATalA bhavothI nAstika thayA. have te kaMIka kara. ema kahetA jAtismaraNa jJAna thayuM. uTha uTha koNa jANe, A evo jAdu che ke kahyuM te jovA lAge. vadhAre vakhata besIza te ThagAI jaIzuM. upadezakanI dhUrtatA mAne che. jAtavAlA thaIe te zAstra basa che. te vakhata tIrthakarane mAnIzuM te temanA vacano mAnIzuM ne? atyAre na mAnIe te te vakhate kema mAnIzuM? ge zAlA jamAlI mahAvIra vakhate thayA hatA. maMdIrasvAmI ke mahAvIra svAmI maLe paNa zraddhA vinA koI vaLe nahiM. je 50 varasa cAritra ArAdhyuM te jhapATA baMdha kevaLajJAna Ave. kuMDAmAM ratna chatAM levAtuM nathI. jyAM olAmAM paga, cUlAmAM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM 115 mAthuM evI dazAmAM vairAgya nathI Avato. atyAre mAthuM UDIne zIrA khAvAnA che, temAM vairAgya nathI, te devatAI siddhi maLe te vakhate zuM thaze? zAlibhadrajInI mAphaka devatAI riddhi AvatI hoya to dharamane dhakko mAraze. vadhAre kALa dharama thAya te AtmA ane jagatanuM kalyANa thaze. mahAvidehamAM paNa darIyA tarapha meM rAkhe te ghaDe bharAya? ahIM gyatA meLavI haze te tyAM tIrthakara mahArAja pAse dharmArAdhanA karavAnA, ciMtAmaNi ratna pheMkI dIdhuM : eka jhaverIputra ratnanI parIkSA zIkhe. ciMtAmaNinuM lakSaNa zIkhyo tyAre A bIjA badhA ratna kAMkarA che ema mAluma paDyuM. ciMtAmANI ratnanI zodhamAM nIkaLI paDyo, cAre bAju pharyo. pharatAM pharatAM keTalAka kALa nIkaLI gayo. kaI gAma pAse AvyuM, taLAva pAse beThe che. gAma javuM che, tyAM rabArI pAse bakarI che. te bakarInA gaLe ciMtAmaNI ratna che. A vakhata pelAne harSa keTale thayo haze te vicAro. acAnaka ciMtAmaNI de. rabArIne kahyuM ke mane A Apa. jAta rabArInI pite upagamAM na bace te bIjAne upayogamAM ApI zake nahiM. nA ja hI, pachI zeThaputre vicAryuM ke mArA upayogamAM na Ave paNa tenA upayogamAM Ave tema karUM. tene sApha karI pATalA upara melI pUjA karavI, dhUpa, dIpa, vigere karI tenI sanmukha ama karI ceAthe dahADe savAre je mAgIe te maLe. zeThaputra tenI pAchaLa cA, vicAryuM ke nibhaMgIyAnA hAthamAM raheze nahi. jaMgalamAMthI ghare pAcho Ave che. gAma cheTuM che. kAMte tuM vAta kara, ne kAMte huM vAta karU, te tuM haMkAre de ema rabArI ciMtAmaNane kahe che. ciMtAmaNuM vAta karatuM nathI. te vAta kahevA mAMDI. pele huMkAre detA nathI. paNa dahADA traNa ja ADA che. cothe dahADe mAguM te ApavuM paDaze. AgaLa cAlya. kharekhara tuM ciMtAmaNi ja che. ciMtA e ja maNi, tethI jyArathI mArA hAthamAM tuM AvyuM che tyArathI ciMtA ciMtA ne ciMtA. kharekhara tuM ciMtA karAvanAra maNi. Icchita denAra nahIM, paNa vANIye mAgyuM te ApyuM nahIM mATe vANiyAe herAna karavAne raste karyo. tuM AvyuM tenuM A pariNAma ema karI ciMtAmaNi phekI dIdhuM. rabArIe huMkArAnI AzA karI tema ApaNe A zarIra, khAvuM, pIvuM tenA upaganuM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 Agama dvAraka pravacana zreNI rAkhyuM. tenA kAmamAM Ave te sAruM nahIMtara nakAmuM. A mAMsanI kothalI. hADakAnA TekA tarIke nasAthI saMdhAelI kothalI upayogamAM laI dharma sarakhI apUrva cIja meLavI zakIe tevuM che. paNa rabArIne nasIba nathI ke ciMtAmaNInI ArAdhanA sUjhe. ApaNe paNa rabArInA ja bhAI chIe. zAstramAM bhUta kahelA che. na jaDatAM hoya te zAstramAM jevAnI jarUra nathI. ApaNuM sAmuM juo te bhUtane namUne tarata dekhAze. jenI nazIbadArI hotI nathI tene ciMtAmaNi ratna maLatuM nathI. malyuM hoya te paNa tevAone sAdhanA nahI AvaDavAthI kArya thaI zakatuM nathI. tema A jIva paNa guNavALe te joIe. paNa jenAmAM guNarUpI vaibhava nathI tene dharma-ratna maLavuM ghaNuM muzkela che. have dharma ratna meLavavA mATe udyama AkhA kuTuMba mATe kare jyAre bane? tene mATe kyA guNo joIe, te guNothI dharmarUpI ratnanI prApti kema thaI zake te vigere adhikAra agre vartamAna. pravacana 14muM aSADa vadI ane somavAra, mahesANA. igavIsaguNasameo jogo eyassa jiNamae bhnnio| . taduvajjaNami paDhama tA jaiyavvaM jao bhaNiyaM // zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAjA bhavya prANIonA upakArane mATe, dharmaratna prakaraNa nAmanA graMthane karatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke bhAgyahInane ciMtAmaNI ratna maLavuM muzkela che. karthacit te ratna maLI jAya paNa tene TakAva the ghaNe muzkela che. riddhimAna kULamAM janma thavo muzkela, te thayAM chatAM lAMba jIvana ane trAddhi TakavI e vadhAre muzkela che. tevI rIte prathama te dharma prApta thavA muzkela, kAraNa dharma suMdara cIja te tenI prAptimAM muzkelI kema? kharekhara vicAra karIe to prAptinI muzkelImAM ja sArApaNuM heya. tema ahIM ekendriyaMthI mAMDI paMcendriya sudhInA ja badhA janma, maraNa, bhava dhAraNa kare che paNa dharma sAMbhaLanArA bAda karIe te sarva jIvanuM jIvana vicAro. tamAre ghera gAya-bheMsa avataryA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 muM 117 tene gayA janmane ke AvatA janmane vicAra nathI. gAya hoya, bheMsa hoya, gheADI hoya, baLada hoya, paNa koIne gayA ke AvatA bhavanA vicAra nathI. A kAraNathI te badhAne sattI-asaMjJI-gaNavAmAM Ave che. sa jJIpa'cedriya jAnavara tamAre ghera AvyuM che tene gayA bhavane ke AvatA bhavane vicAra nathI. te corendriya sudhInAne asa"nI pacendriya jIvAne te e vicAra kyAMthI heAya ? e jIvAne je vicAra hoya te te bhavapUratA ja hoya. te bhavanI aMdara, khAvuM, pIvuM, javuM, AvavuM, tenA vicAra hoya paNa gayA ke AvatA bhavanA vicAra nathI. A kAraNathI tene asaMjJI gaNyA che. sAmAnya rIte vicAra hoya te sannI ane jene vicAra na hoya te asa'nI. zAstrakAra kahe che ke vicAra kaceA kAmanA ! viSayAnI saMjJA vilendriyA ane pazune paNa che : zeTha rAja dAtaNa karavA bese. sAme gAya bese che. gAyanA ziMgaDAmAM pesI nIkaLI zake ke nahIM? ema vicAra karatAM cha mahinA thayA. eka divasa zeThe kacheTA mArI mAthuM ghAlyuM, gAya camakIne UbhI thaI. zeTha hA hA karavA lAgyA. zeTha ? kAMI vicAra karavA hatA ne ? are meM cha mahinA sudhI vicAra karyAM che. vagara vicArye nathI karyuM. je vicAra avaLA pariNAma lAve te vicAra cha mahinA sudhI karAya te te karanAranI mUrkhatA gaNAya. jevI rIte zeThiyAe cha mahinA sudhI gAyanA ziMgaDAmAM pesavAnA vicAra karyAM, tema ApaNe bhaveAbhava vicAra karyAM. eka paNa bhava vicAra vagaranA nathI karyAM. asa`jJI jIvAmAM paNa ekendriyamAMe zAstrakArAe cAra sattA mAnelI che. ahIM veleA vAgye che. vele! vADa tarapha cAlyuM jAya che. egha saMjJA che. trADa taraphe vele cAlyA jAya che. ema vikalendriyane age paNa temane pAtapeAtAnI saMjJA che. ahIM patAsuM mRtyu. kIDInu ghara jo ke AdhuM che. kIDIe AvI. patAsuM laI gaI. kaheA vicAra na hote te zI rIte AvIne laI gaI ? viSayAne age manuSya karatAM jAnavara jabarajasta saMjJAvALA hoya che. sAkaranA gAMgaDA muThThImAM rAkho. manuSyane khakhara nahIM paDe, kIDIne tarata khakhara paDaze. peAlIsa na pahAMce ne kIDI pahoMce. gunA kIDIthI pakaDAya che. dhInA kullA cAra cArI gayA, paNa mUkavA kyAM ? nAnI cIja nathI. cAra paNa jakharA. pAse nadImAM ghare temAM kullA nAkhyA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AgoddhAraka pravacana zreNI savAramAM corInI bUma paDI. polIsa cAre bAju pharI. patto na khAdhe, tevAmAM e gharane kAMThe jhADa UgeluM, kIDIo jhADa para caDhe che. TheTha cheDA sudhI jAya, vAyarAthI kIDIo nIce namI paDI jAya che. polIse vicAra karyo ke ahIM kulA che. aMdara mANase utarI kulA kADhI lIdhA. kIDIne tarata mAlama paDI. kutarA ajANyA sthAnamAM eka vakhata gayA te bhulA na paDe. tame dasa vakhata javAM chatAM bhulA paDI jAya che. ene saMjJA gaNe che. A badhI viSayanI saMjJAo che. sthAvarone ghasaMjJA, vikalendrI tathA asaMjJI paMcendriyane hetuvAdopadezikI saMjJA, zarIranA poSaka viSayo tenI saMjJA, dIvela para keTalI kIDI Ave che? ghI para kema Ave che? kahe ene anukULa viSaya ka? pratikULa viSaya karyo, te samajavAnI, jANavAnI tAkAta che. tethI anukULa viSe pakaDe che. masANamAM rAkheDAnA lADavA upara kIDIo caDhe che? viSayanI apekSAe derAvuM e te jAnavara paNa dorAya che. tAtkAlika viSaye mATe vicAro karavA te vikalendriyamAM ane DhoraDhAMkharamAM paNa che. uMdara becAra phasAyA dekhe to sAvaceta thaI jAya. A jIva anaMtAne phasAelA dekhe te paNa jhaMpalAya, kAraNa eka ja ne te e ke, e vikalendriya jIne, jAnavarane viSaya karatAM vimAsaNa vadhAre che. bhaviSyanI vimAsaNa vadhAre che. A jIvane bhaviSyanI vimAsaNa ja nathI. zAstrakahe che ke jene bhUta-bhaviSyanA bhavane vicAra nathI, tene asaMsI eTale vicAra zUnya gaNavA, vagara vicArano avicArI kahe. jene bhUta ane bhaviSyanA bhavanA vicAra AvyuM nathI te vagara vicArane. gaNadhara mahArAjAe jInezvara deva pAsethI tatva meLavyuM. vairAgya thaye sAdhupaNuM lIdhAM pachI pelA gaNeza tyAM mAMDyAM? kayAM? ahIM keTalAkane A saMjJA hetI nathI. pUrva dizAmAMthI ke pazcimamAMthI ke uttara dizAmAMthI ke dakSiNa dizAmAMthI huM Avyo chuM, huM ahIMne AtmA nathI. ahIM te A chuM. asalane vatanI hoya tene veTa ApavAne haka che. tema A jIve vicAravuM joIe ke, A bhavane vatanI nathI. ahIMthI paralokamAM kANuM thaIza te paNa mAlama nathI. pahelA bhavane ke bhaviSyanA bhavane vicAra nathI. tene vartamAnane vicAra hoya ja kyAMthI? vicAra kare che? A jIvane je dharma saMjJA na malI hoya, samyakatvavALo na thayo hoya tene cAra ja vicAra hoya. AhAra, zarIra, viSaya ane tenA sAdhano, A cAra Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 muM 119 vicAra sivAya pAMcame vicArI ja nathI. A uparathI jagatamAM mAtra daSTi karI le. eka IndriyavAlA, be Indriya, traNa Indriya, caurendriya, paMcendriyavAlA lyo. teo paNa upara kahela AhAradika cAranA ja vicAravAlA, ApaNe manuSya thayA te paNa kyA vicAre che, AhArAdi sivAya bIje kaye vicAra Ave che? AtmAne vicAra kaI gatimAM ? A badhAmAM AhArAdinA haradama vicAro cAlI rahyA che, tenI prApti thAya tyAre ja paramAnaMda prayatna, sAdhya, siddhi traNe A cAra vastumAM ja rahI che. tamAre tyAM jammu, te jAnavara gAya, gheDe, baLada hoya, te tamAre uttama ghera che. rabArInA gharanI gAya heya, bhIlanI gAya heya, ke vANiyAnI gAya hoya. temAM pharaka karyo ? karavAnuM keTaluM ? cAre cara, mahenata karavI, dUdha devuM, AkhI jiMdagI eja. tema ApaNe paNa ApaNe kuTuMbamAM jamyA grAsa AcchAdana khorAka levA, lugaDAM levAM ane kamAI karavI, jAnavara marI jAya te bahAra pheMkI deze. ApaNe marIe te bALI devAnA, pharaka karyo? jAnavara ane dhamahIna manuSyanA avatAramAM pheraka ka? zAstrakAra kahe che ke ghaNo pharaka che. jeo dharmahIna manuSyapaNe jamyA ane jAnavarapaNe na jamyA, temAM jAnavaranuM bhAgya che. jAnavaranuM bhAgya na hota ane dharamahIna mANaso jAnavara thayA hota te jAnavarane cAre pUre temane na maLata. ghAsa mevuM maLata. tethI sukA sAthe lIluM baLI jAta, mATe tenuM nasIba che ke A badhA jAnavara na thayA. A ghaTanA karI. jhaLakatuM bhaviSya kevuM? tatvadaSTie vicAra karatAM zAstrakAra kahe che ke manuSya karatAM jAnavara thayA hatA te sAruM hatuM. eka lakSAdhipati chatAM saTeDI ane uDAu che, eka devAdAra che paNa vepArI ane khelADI che. rUpiyA dhIre kene? Ane devuM chatAM lAta mArI devuM vALe te che. A kuMkamAM kukI nAkhe tevo che, ApaNe kuMkamAM pheMkI denAra, jAnavara lAta mArI pitAnA kharce calAve che tethI jAnavara khelADI che, jeTaluM che teTaluM jeTale vakhata bhagave teTale vakhata pApa tuTe; jAnavaranI gatimAM ra thake pApa teDe, ApaNe manuSyanI gatimAM rahyA chatAM punyane saLagAvI denArA, e pApa saLagAvanArA, ApaNe punyane Dhagalo saLagAnArA, adhika keNa? eka rUnI gAMsaDI bALe che, eka ukaraDAne kacare bALe che tema jAnavaranA bhavamAM pahelA bhAnAM pApa bhegavIne Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 Agama dvAraka pravacana zreNI teDe che. ApaNe pahelA bhavanA pu teDIe chIe, zAstrakAra paramArtha daSTie bIjuM kahe che ke jAnavara zAhakArImAM vadhe che. ApaNe deNadArImAM vadhIe chIe, nazIba AtmAe karelI cIja che. jAnavara jaLatA bhaviSyavALuM che. jyAre manuSya maMda bhaviSyavALe che. kema ? jAnavarane akAma nirjarAnA sAdhane Dagale pagale che. kSudhA tApa, TADha sahana karavAthI UMcagati meLavavA lAyaka che. manuSya "huM ane mArUM" -ema mamatAmAM marI paDe che. bakarAmAM bakhe che. manuSyamAM mamma che. tethI meM meM bole che. manuSya e mArUM huM ene, e mArA, jatI vakhate jAnavarane jovAnuM rahetuM nathI ane A (manuSya) DoLA kADhI jue che. mA, bAyaDI, cheka, chokarI, bhAI bhAMDu tarapha AMkha phADI jue che. e karatAM bakarA sArA ke nahIM? jhaLakatuM bhaviSya kenuM gaNavuM? manuSya jIvanamAM A dazA te pachI kyA jIvanamAM sudharavAne ? samakitI traNe kALano vicAra kare : AcArAMgamAM jaNAvyuM ke, AtmAne kheLavAvALA ghaNu thoDA che. vicAraze te mAluma paDaze ke A jIvane dharmavAsane keTalI muzkela che ? vagara zIkhelAnI vAsanA kema bese ? AhArAdinI vAsanA anAdithI bharelI che. AtmAnI anveSaNa kyAre karI ? have manuSyabhava madhe tyAM AtmAnI anveSaNa nahIM thAya te kyAre thavAnI? apUrva maLele vakhata AtmAnI khojamAM nahIM jAya te pachI kyAre ane kema meLavaze? A vakhatane durupayoga thAya to kharekhara nadImAM taNAI rahyo che, pUra AvyuM che, vAdaLamAM caMdra camaka, vAdaLa vikhUTuM paDayuM. taNAto manuSya caMdramAM citta kyAre coMTADe? te eka nadInA pUramAM taNAI rahelAnuM caMdramAmAM citta coMTatuM nathI, to anAdithI saMsAra samudramAM taNAI rahela viSayamAM valakhA zI rIte mAre che ? bhAna khasI gayuM che. ahIM jenuM bhAna ThekANe hoya, bhAna khaseluM na hoya, te anAdikALanA AhArAdimAM pika nahiM mele. samaje che ke- anAdikALathI temAM poka melate Avyo chuM. marela pAchaLa AkhuM jagata peka mUke che, te paNa kaI marele pAcho AvatuM nathI. tema A pAMcanI paMcAta karuM to paNa AhArAdi mArA thavAnA nathI. AhAra zarIra, Indriya, viSayo ane tenA sAdhane tenI pika nakAmI che, te mATe prathama to nirbhAgIne buddhimAna, RddhimAnanA kUlamAM avataravuM muzkela, AtmAne khaLa karavAnI khaDakImAM pesavuM muzkela chatAM anAdikALanA bhaTaktA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 muM 121 bhaTaktA bhavitavyatAnA bharose sukuLamAM pesI gayA, pUramAM taNAtA manuSyane bhavitavyatA mege lAkaDuM hAthamAM AvyuM, te lAkaDAne choDI de tene ke gaNa ? tema koIka bhavitavyatAnA yoge AtmAne oLakhavAne, bhUta-bhaviSyano vicAra karavAne avakAza maLe che. deva, guru, dharmanI jogavAI maLI che. tene aMge traNe bhavano vicAra karavAno avasara maLyo che. te mATe zAstrakAra kahe che ke mArge caDelA samakitI keNa? bhUta-bhaviSya, ane vartamAnakALane vicAra kare che, jene A saMjJA hoya, A vicAra hoya, huM ahIMno vatanI nathI paNa utpanna thavAvALo chuM, ahIMthI AgaLa calatI pakaDano chuM. kULamAM vasyA te bhADUtI vasyA chIe. bhADUtI ghara : AhAra, zarIra, idriya, viSaye tenAM sAdhane te bhADAnA gharanuM pharanIcara che, bhADAnA gharanuM pharanIcara manane khuza karI de paNa temAM vaLe kaI nahIM, A zarIra te bhADAnuM ghara paNa jeTaluM pharanIcaravALuM ghara teTaluM vadhAre bhADuM besavAnuM, tema ahIM jeTaluM sAre AhAra, zarIra, Indri, viSa, ne tenA sAdhane, teTaluM vadhAre punya khavAvAnuM che. paisAnI kamAI na hoya ane UMcA naMbaranuM pharanIcaravALuM makAna bhADe rAkho te zuM thAya? purajA-lena pheravAyA che, purajA le che, tenI vaye zI? ema ahIM kSaNe kSaNe, koIka vakhata kene, abhimAnano, mAyAno ane lobhanA purajA, zretra, cakSu, ghANa, rasanA, sparzanA, AraMbhanA purajA uparAuparI jame mAMDyA jAya che. jyAM pharanIcarathI bhareluM bhavana (ghara) bhADe rAkhyuM che, keDInI kamAI nathI, ane uparAuparI purajA jame maMDAya tyAM dazA zI thavAnI? te samaje keNa? chakelAne bIju na sUjhe, te te temAM paNa AnaMda pAme. lAlA sAheba banI bahAra phere tevA chekelA sivAya bIjuM koI na nIkale. A jIva paNa atyAre chakelo che. eTaluM moTuM bhADuM bharyuM jAya che, purajA lakhe jAya che, te kaI kamANI upara ? tene vicAra che? te vicAra hoya te vicAravALe, nahitara chakele. vicAra karo ke ApaNe chAka utaryo che ke nahiM? makAna bAMdhI mudatanuM bhADe rAkhyuM che. tenuM bhADuM bhaye ja chUTake che, A (zarIra) te bAMdhI mudatanuM makAna che. moMghA bhADAnuM che. A punya te khAvAnuM ja. AhAra, zarIra, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AgAme ddhAraka pravacana zreNI Indri, viSa, ane tenA sAdhanane age dareka kSaNe punya khAvAnuM ja. paNa zANuM meMghA bhAvanuM bhavya bhavana, bhAre paDe te peTA bhADuta UbhA karI bhADuM halakuM kare. mAthe devuM na paDe tema A saratI, bhADe lIdheluM bhavya bhavana (zarIra) tenuM zuM thAya ? piTA bhADUta kayA? AhArane upayoga, dayA, dAnamAM, zarIrano upayoga zIla rakSAmAM kare, indriyane dharmanI vRddhimAM, supAtradAna, abhayadAna ne anukaMpAdAnamAM upaga kare to peTA bhADuto ubhA karyA. peTA bhA Dute ghaNuM samajAvIne lAvavA paDe che. e potAnI garaje Ave che chatAM phanIcara ane bIjI sagavaDanI vAta karI peTA bhADUta lAve che. e svAbhAvika thAya tevA nathI, dayA, dAna, zIla, bhAvanAne peTA bhADUta tarIke khaDA karo te kaIka jakhama utare, AvuM saratI bhavya bhADUtI ghara laIne gaLe rAkhe tene je mUkha ka ? DAhyA hoya te peTa bhADUta UbhA kare. A zaratI gharanuM bhADuM ubhuM karavA covIsa kalAka prayatna kare jaIe. AraMbha parigrahamAM sAvacetI rAkhavA nathI kaheto, paNa saMvaranI karaNI karI pUrajA halakA karI nAMkho ane dAna, zIla, tapa karI bhADuM halakuM karI nAkhe. manuSyapaNuM mahyuM chatAM sadupayoga karI zake keNa? hIrA motI, senuM khovAya tene vicAra karo paNa jiMdagI khovAya tene vicAra karatA nathI. kaI paNa vastu khavAya tyAre tene zodhavA mATe dhULa bheLI karIne cALa paNa AkhuM jIvana khavAya tenuM kAMI ? tene kyAM kheLyuM? metIne dANe ke hIrAne TUkaDe baLe che te Ane kaI kheLIza? kAle savAre sUryodaya thaye te vakhate manuSya paNuM hatuM temAM Aje sUryodaya thayo temAM eTaluM ochuM thayuM. mAM jANe ke dIkaro 6-7-8 varasa thayo paNa pacAsa varSa jIvavAno hato te have betAlIsa rahyA te kyAM jANe che? jIvavAno hato temAM ochuM thayuM. jIdagI ghaTyAmAM aphasosa nathI. saratI makAna rAkheluM che, paNa peTA bhADuta karI . zarata purI thaze tyAre peTA bhADUta karavA che. chellI avasthAe dharmAdo karavA taiyAra thaIe chIe. dhavA, khAMDavA, daLavAnA paccakhANa, maratI vakhate bhADuM zuM utArIza? khAlI makAna karatI vakhate karyo bhADUta Avaze. jyAM vImo paNa na utAre tevI dazAmAM peTAbhADUta kyAMthI khaDA thavAnA? paNa bhADu caDe tyAMthI peTA bhADUta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 muM 123 UbhA karavA joIe te sujhatuM nathI, makAna mAthe paDayuM te piTA bhADUta UbhA karavA. je divase saMsArathI kaMTALe te divase nIkaLI jAva zrutikAe paNa lakhyuM che ke je divase saMsArane kaMTALe thAya te divase nIkaLI jA. cAhe te Azrama hoya, mAthe paDelA makAnanA peTA bhADUta khaDA karavAmAM ALasa hAya nahIM. tema A manuSya bhava, kuTuMba, AhArAdi tathA pharanIcare bhareluM makAna mAthe paDeluM che. have peTA bhADUta karI bhADuM utAro te ja kalyANa che. A vicAra kone ? kaMIka zANa bane tene. zANA na hoya tene A vicAra Ave ja nahiM. tevI rIte A anAdikALathI makAnanA bhADA bharato ja AvyA ane budhavArI thato Avyo che, paNa A sthAna tane evuM maLyuM che ke zAhukAra rahevA mAge te rahI zake tema che. devALiyAnI paraMparAmAM zAhukAra thavAnI muzkelI che. savaDa maLI chatAM tene lAbha le ghaNo muzkela che. e mATe jema ciMtAmaNi ratna maLavuM muzkela che, vaLI TakavuM vadhAre muzkela che. jagatamAM niyama che ke meLavavAnuM miniTamAM jALavavAnuM jiMgIoe. tame bajAramAMthI pAMca lAkhane eka nIlesa lIdho ne te ghera AvI bAyaDIne Ape. manya miniTamAM paNa jALavavAne jiMdagI sudhI. mATe meLavavAmAM mahenata miniTonI paNa jALavavAmAM jiMdagInI mahenata, tema ciMtAmaNi ratna meLavavAnuM miniTamAM paNa jALavavAnuM jiMdagInA bhege. ahIM ( A saMsAramAM) nirbhAgIyAne ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurendriya, paMcendrimAM paNa dharmane vicAra ja AvatuM nathI. dharmaratna maLavAnuM ja nathI. ahIM AryakSetra Adi malyA tyAre dharmaratna meLavavAnI tAkAta AvI. manuSyabhava, AryakSetra uttamakRLa-jAti devAdinI jogavAI, zravaNa zraddhA e badhuM uttarottara muzkela che. eka jagAe leTarI kADhI. pahelI badhI sAmaTI pachI eka lAkhe eka TakaTa nIkaLe te bIjA relaramAM. emAM eka pujAre eka temAMthI nikaLelI 100 temAMthI 10 temAMthI pAe eka, te pAMcamAMthI eka TIkITa nIkaLe te keTale nazIbadAra hoya tyAre nikaLe. tema ApaNe anaMtakAyanA jIva ekendriya tenI sAthe ApaNI TIkITa hatI. te anaMtAmAMthI ApaNe eka nikaLyA. te paMcendriyamAMthI manuSyanI TIkITa, temAMthI AyakSetranI, temAMthI paMcendriya saMpUrNapaNAnI, temAMthI deva gurunI jogavAInI, pachI zAstra zravaNanI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 Agama ddhAraka pravacana zreNuM TIkITa, tevAra pachI zraddhAnI TIkITa maLI. ciMtAmaNi ratna jeTaluM muzkela nathI, tethI anaMta guNI mahenata manuSyapaNA mATe tathA dharmazraddhA thavA mATe kahelI che. relarane vicAra haju Avyo nathI. iMdrapaNuM, cakravartIpaNuM paNa tenI AgaLa saheluM che, paNa jinezvaranA dharmanuM zravaNa muzkela che. keTalA relamAMthI pAsa thayA tyAre ahIM AvyA che. te vicArI jo. saheje mAluma paDaze ke ApaNe manuSya bhavamAM keTalI caDiyAtI hade AvyA chIe. bhavitavyatAnA bharose na rahetA have udyama kare : jeTalo UMce caDyo hoya te ja paDato pachaDAya. ApaNe jeTalA UMcA caDyA, sAvacetI na rAkhI te jorathI pachaDAvAnA. have te caDI gayA paNa sAvacetIthI UbhA raho. paDe nahIM te ja tamArA mATe rasta che. te mATe ciMtAmaNi ratna maLavuM nirmAgIne muzkela che. ahIM bhaviSyamAM A sanna mokSagAmI na hoya tevAne dharmaratna pAmavuM paNa muzkela che. A dharmaratna meLavyuM meLavAya ke bhavitavyatA meLavI de che? bhavitavyatAe dareka vakhate TIkITa kaDhAvI che; Izvare dAMta ApyA che te cAvaNuM paNa Apaze, paNa e te khoTAM phAMphAM mAravAnuM che. ATalI muzkelI bhavitavyatAe pAsa karAvI te have paNa bhavitavyatA ja pAsa karAvaze. baMnemAM dayAnI paNa kaMIka maryAdA che. gaLe utAravA mATe UbhI rahetI nathI. mA lAvI ghe pachI potAne cAvI gaLe utAravuM paDe che. tema bhavitavyatAe ahIM lagI lAvI nAkhyA have tamArI pharaja. jAMbunA jhADa upara mANasa caDyo, paDI gaye. tyAM dhabakArAthI jAMbu chAtI upara paDayuM che. khetaranI pelI bAju UMTavALo jAya che. ahIM Ava, bUma mArI, kema bhAI zuM kAma che? chAtI upara jAMbu che te moMmAM mUka. ALasunA pAdazAha, tAre ahIM melavuM hatuM te kaThaNa paDayuM, UMTa parathI mAre utaravuM paDayuM. UMTane tyAM vagara bharose mUkavuM paDyuM. tyAre UMTavAlAne kahe che ke hAthe page meMdI dIdhelI kahe tene arthaze? tema ApaNe udyama karI zakIe tevI sthitimAM chIe, te bhavitavyatA karaze. je zAsakAre bhavitavyatAnuM svarUpa jaNAve che. e ja zAstrakAre A jage para bhavitavyatAnA bharose bhulA na paDe. have dharmaratnanI prApti mATe udyama karo. tenA sAdhano meLave. te kevI rIte meLavAya ane te saphaLa kevI rIte thAya te agre. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 15 muM 125 125 pravacana 15 muM 1990 asADa vadI 6 maMgaLa mesANu. igavIsaguNa sameo jogo eyassa jiNamae bhaNio / taduvajjaNami paDhamaM tA jaiyavvaM jao bhaNiyaM // zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIjI mahArAjA bhavya prANIenA upakArane mATe dharmaratna prakaraNa nAmanA graMthane racatA thakAM prathama jaNAvI gayA ke A saMsAra samudramAM pahelAM te manuSyabhavanI prApti thavI te durlabha che. A manuSya bhava sAmagrInI muzkelIvAle nathI, parAdhInatAvALo nathI. bIjAne vikta hoya tethI keI aMtarAya karatuM nathI, te muzkela kema? kalpanA karIe ke bAjarInuM bI hoya. dhAna thAya, aMkuro thAya. keDe varasa sudhI dhAna thAya temAM navAI nathI, navAI tyAM che ke bAjarImAMthI bIje padArtha bana asaMbhavita tema ekendriyapaNumAM A jIva rakhaDe. temAM ekendriya maTI ekendriya thAya temAM Azcarya nathI. pudagalane svabhAva mULa upAdAna kAraNa hovAthI enI paraMparA cAle paNa ekendripaNu ke beIndripaNu te AtmAne aMge che. paNa ene evoja AtmA kema thAya ? ene saMga ekendriyapaNAne lAyakanA hevAthI tenA pariNamavAvALe che. pariNati AdhAre karmabandha ne te AdhAre bhavAMtara, te ekendriyane saMge kevA hoya? ekendriyapaNAne lAyaka sagomAMthI paMcendriyapaNuM ke beIndriyapaNuM pragaTAvavuM ghaNuM muzkela che. te mATe kAyasthiti kahI. nigadamAM anaMtI utsarpiNI sudhI janma tathA mare, ahIM jyAM AvyA che tyAM sAvaceta thAva. nahIMtara nigedamAM utaryA te dazA zI thaze? manuSyapaNuM pAmI ekendriyapaNAmAM gayA te anaMtI utsarpiNI tathA avasarpiNa sudhI nIkaLavAne patte nahIM khAya; kAyasthitine vicAra karIe to A jIva lathaDyo te zuM thaze, kAMThe AveluM lAkaDuM dhakko vAgye ne phera pANInA pravAhamAM gayuM te lAkaDAne patto kayAM? kAMThe AvatA sAme dhakko lAgyo. pravAhamAM paDI gayuM te lAkaDAne patte nahIM. ema A jIva paNa kaI karmanA saMge bhavitavyatAnA jore manuSya gati sudhI AvI gaye, ne je utarI nigodamAM gaye to dazA zI thaze ? ekendriyanI kAyathiti vicArIe to manuSyapaNAnI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 AgamAddhAraka pravacana zreNI muzkelImAM mAluma paDaze. he gautama ? ekendriyapaNAmAM-ke nigeAdamAM gayA te anaMtI utsarpiNI-avasarpiNI sudhI tyAM rahevAnA mahAna puruSa sarakhAne A vAta jaNAvavAmAM Ave, tadbhava mAkSe javAvAlA gaNadhara tene bhagavAna jaNAve che ke- jo ahIMthI nigodamAM gaye tA anati utsarpiNI-avasarpiNI sudhI janma-maraNa karavAM paDaze. caudapUrvI-ca2 jJAnI sarakhA anaMtara bhavamAM ekendri--nigeAdamAM UtarI jAya mati-zruta-avidha ne manaH pava-Rjumati nAmanuM manaH pavajJAna thAya. Ane dhaNI paNa anatarabhavamAM niAdamAM jAya. caudapUrvI je eka pUrva mahAvidehanA hAthI jeTalI zAhI hAya teA lakhAya. khIjuM-ra trIjuM-4 ceAthuM-8 yAvat 16383 hAthI jeTalI zAhI cauda pU lakhavAmAM joIe. enAthI lakhAya teTaluM jJAna dhAraNa karanAra e paNa khIjA ja bhavamAM nigeAdamAM utarI jAya. mekSanAM AMgaNAmAM peThelA, vItarAgapaNu pAmanArA, 11 mA guNaThANe caDhelA tevA jIve joDalA bhavamAM nigodamAM, upazama zreNIvALA, cau pUrvI tathA cAra jJAnI evA paNa paDe te nigodamAM utarI jAya, te ApaNI zI dazA ? A utsAha teDavA kahyuM nathI. rAjAne ghere tijorI luMTAI sAMbhaLI kAI gharanuM kAMI pheMkI de che ? rAjAnA gharanI luMTa sAMbhaLI, bheAMya khAdI dATIne ApaNI milakatanuM rakSaNa karIe chIe. arthAta rakSaNanI buddhi vadhAre karIe chIe paNa nAsIpAsa thatA nathI. cAra jJAnI, caudapUrvI, AhAraka zarIra, upazama zreNivALA patita thAya te sAMbhaLI ApaNe sAvaceta thavAnI jarUra che. karma parAkrama sAMbhaLI sAvaceta thavA mATe kahyuM che. nahiM ke nirmAlya thavA mATe. tIrthaMkara mahArAje bhavyaprANIne mAge caDhAvavAnI dhAraNA rAkhI che, nahIM ke mAthI vimukha karavAmAM. ta AnuM phaLa mArge caDavAmAM AvavuM joI e. AvA jIva patita thaye te ekendriyapaNAmAM rakhaDI rakhaDI anatakALe manuSyapaNu meLavI zake. mahAvIrane jIva marIcinA bhavamAM cAritra pAmI tyAgavALA thayA. vacamAM rakhaDayA tA asakhya bhatra sthAvaranA karavA paDayA. sattAvIsa bhava meTA gaNIe chIe. nAnA bhava sahita sattAvIsa bhava hAya te marIci ane mahAvIranA lavanuM AMtar kroDAkADa sAMgarApama che. 27 bhavamAM eka eka bhavanuM AyuSya kevI rIte gaNaze ? 33 sAgarApama kadAca dareka bhavanA gaNA 800-900 sAgaropama AvI jAya. ahI' 33 sAgarApamavALA khIje bhave Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 15 muM 127 33 sAgarepamavALe heya nahIM. sarvArthasiddha vimAnanA ke kaI paNa devatA marI pharI devatA thatAM nathI, nArakI marIne tarata ja nArakI thatAM nathI. te 27 e meTA bhava che. koDAkoDa sAgaropamamAM bAkIne badhe kALa sthAvarapaNAmAM rakhaDavuM paDayuM to ApaNe kene bharose? ApaNe mATe e bAraNuM baMdha thayuM che ema mAnavuM? sAmAnya kaDIvALe koTidhvaja thAya e keIka vakhata bane che, ke varasomAM tapAsIe te kaIka daSTAMta maLI Avaze. keTalA kALanA aMtare manuSyapaNuM pAmyA? ekendriyamAM paDayA pachI beIndriyamAM Ave te paNa tevuM muzkela che. te muzkelIo pAsa kare, pAchuM manuSyapaNAnuM sAdhana meLave. sAdhana na maLe te manuSyapaNuM maLe tevuM nathI. anaMta utsapiNInI kAyasthiti pUrI thaI eTale bahAra kADhavuM ja paDe. jeo punyaprakRti bAMdhe evA ekendriyapaNamAM manuSyapaNAne lAyaka karma bAMdhavA ghaNuM muzkela che? manuSyapaNAnA tevA karma bAMdhavAM muzkela te ekendriyapaNAmAM manuSyapaNAnA karma zI rIte bAMdhavAne? jyAM jANavAmAM mAnavAmAM karavAnI IcchA che tevI jage para tevA karma baMdhAtA nathI, te tyAM saMbhava zI rIte? AthI anaMtI utsapiNI kema cAlI jAya che te vicArajo. e sUkSma nigedamAM je kAyasthiti che, temAM manuSyapaNAne lAyaka puNyopArjana ghaNuM muzkela che. AvI kAyasthitio anatI vakhata olaMdhI, AvI AvIne athaDAye. A pahela vahele AvyuM che ema nathI. te temAM kAMI bhAna AvavuM joIe. je jage para ApaNane bhAna AvavuM joIe je jaga para ApaNane kAMThe vAgye, mahIne khATalo bhoga. bIjI vakhata tyAM jatAM keTalAM sAvaceta rahIe chIe. te anaMtI vakhata kAMTA lAgyA, khATale paDayA te kema sAvaceta thatAM nathI? je anaMtI vakhata AvI gayuM te manuSyapaNuM pAmavuM saheluM che. manuSyapaNuM anaMtI vakhata AvI gayuM chatAM pAmavuM saheluM nathI. anaMtA anaMtakALane AMtare AveluM che. anaMtA kALa sudhI A jIva bhaTa che. bAkI manuSyapaNuM ghaNuM anaMtA kALane AMtare AveluM che. AvI rIte mahA muzkelIthI manuSya bhava maLe che. te talavArathI taNakhaluM kApyuM temAM bahAdUrI koNa bane che? tema A manuSya bhava uttama maLI gayo. taravAra rakSaNa mATe, zatru haThAvavA mATe. tevI taravArathI taNakhaluM kApI nAkhyuM temAM bahAdUrI nathI. tema A manuSyapaNAthI me jamajAha Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Agame ddhAraka pravacana zreNI bhegavI te jAnavaranA bhAvamAM paNa majamajAha karI zakAte. manuSyapaNAmAM vadhAre zuM karyuM? taravArathI zatru haThAvI mana malakAvAya. manuSyabhavathI mehanI karma sAme medAnamAM paDI ha haThAvAya te malakAvAnuM. mehane haphA nahIM, mejamajAha mAnI lIdhI te malakAvAnuM nathI. mATe manuSyapaNuM mahAmuzkelIthI anaMtA bhavane AMtare maLavAvALuM, tevuM manuSyapaNuM maLI gayuM. maLelAno upayoga karyo? upayoga karI na jANe te hAMsIpAtra bane : upayoga karI na jANe te hAMsI pAme che. paTelanI vasativALuM zahera, pAdazAhanI rAjadhAnI che.pAdazAhe paTelane bhegA karyA. meTA paTelane chokare sabhAmAM Avyo che. attara pAna kya. temAM badhAne attara ApyuM. paTelane chokarAe cAyuM. pAdazAhe mAnathI bolAvyA te vakhate avaLuM kare te bolAya nahIM. julama karyo. manamAM samajyA. bIje melAvo thaye temAM meTA paTela AvyA che, paTela ! tamAre cheka akkala pahoMcADate nathI. te divase suMghavAnuM attara cATI gaye. paTela kahe che ke te gAMDa ghera lAvyuM hatuM te peTalAmAM cepaDIne khAta. paTelane attara cATavAnuM ke roTalAmAM khAvAnuM lAge. maLelI cIjane upayoga kema karo te khabara nathI. kharekhara hAMsIpAtra thayA. temAM maLelI A cIjo tene upayoga na karIe te ApaNe siddhone hAMsIpAtra thaIe. A manuSyabhava mokSanI ophisa temAM jaIne meLavavAnuM zuM tenuM dhyAna nathI. mekSanI ophisamAM jamajAmAM kucA mAgIe chIe. je sarvakALanuM anaMta jJAnAdi catuSka sukha Ape tevI A ophisamAM AvIne zAna sade karIe chIe? A manuSmapaNuM prApta thayA chatAM anarthane nAza karanAra dharmaratna maLavuM ghaNu muzkela che. mokSanI ophisa chatAM arajI devAvAle bhUle tyAM kalArko zuM kare? ema A jIva A ophisamAM Avya, kalAke badhA taiyAra che. indriya badhI kalArka samAna che te taiyAra che, paNa mokSanI arajI te kAma lAge. tamAre arajI jAjarU sApha karavAnI ApavI che. A ophisamAM A kalArko pAse kacarApeTInI arajI karIe chIe, paNa milaktanI arajIo karatA nathI. kalArkone mokSanA kAryo sivAya bIje chuTavA na do. arajI sApha karo. idri rUpI kalArko jAgrata che, te arajI sApha rIte kare. je samajate hoya ke arajImAM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 pravacana 15muM zuM lakhAya? paNa arajImAM samaja na hoya te tamArA manane daravA mATe kAma karavA mATe tame lAyaka banAve. gharmane ratnanI upamA kema ApI? anAjano dANe moTo hoya paNa kheDa karyA vagaranI jamIna para nAkhIe to temAM dhAnyanI niSpatti na thAya, tema AtmAmAM dharmarUpI bIja cekakhuM paDe chatAM AtmA kheDA na hoya te dharama bIja te phAyade nahIM kare. mATe dharma grahaNa kare heya, dharmaratnane lAyaka thavuM hoya te jema tyAM khetara tema ahIM 21 guNa zrAvakanA upArjana karavA joIe. A dharma e eka ratna che. jagatamAM ratnane kIMmatI gaNavAmAM Ave che. kIMmatI kema gaNavAmAM Ave che? DhekhALAne naLIyAne kImatI kema nathI gaNatA ? sAmAnya rIte cAra sthAyI guNavAna vastu e vadhAre kIMmatI hoya, ratna te cIrasthAyI ane adhika guNavAna tethI ja carasthAyI tethI ja dharmane ratna tarIke gaNIe chIe. sAgaropame sudhI keDIkeDa sAgaropama sudhI ApaNane javAba de. tIrthakara nAmakarma eka vakhata bAMdheluM hoya to aMtaHkoTAkoTi sAgarepama sudhI javAba denArI cIja, eTaluM ja nahi paNa guNavAlI cIja che. AtmAne unnati tarapha laI jAya, tenI hayAtimAM avanatimAM javAnuM na thAya. tethI dharmane ratnanI upamA ApI, cAhe tevuM saMkaTa ratna TALe. lAkhonuM devuM eka ratna TALe. tema asaMkhyAta bhanAM karmo dharma kSaya karI nAkhe. kroDAkaeNDa sAgarepama sudhI unnatinA raste joDate hovAthI dharmane ratna gamyuM. dharmaratna anarthane hare. dharmanI prApti karAve. maLe kone? egyane. dharmaratnane gya keNa? ekavIsa zrAvakanA guNe karI sahita hoya te ja dharmaratnane lAyaka che. 35, 2, 3 guNano samanvaya 21 guNa jaNAvyA pahelAM vicAra karavo paDaze. koI jago para mArgAnusArInA 35 guNe batAvIne athavA kaI jaga para zrAvakanA 21 guNa batAvIne dharmanI lAyakAta kahevAya che. te lAyakAta kyAM samajavI ? yegazAstrane anusAre 35 guNavALe dharmane lAyaka gaNAya. ahIM 21 zrAvakanA guNe sahita hoya te dharmane cagya jaNAvyuM ane Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka kaMkA 130 Agama ddhAraka pravacana zreNI lalita vistarA nAmanA graMthamAM to dharmane athI haya, samartha, zAstrathI aniSiddha, maicAdi bhAvanAvALo hoya, jene zAstrakAre niSedha na karyo hoya te tamAma egya samajavA. A traNamAMthI udhama kene mATe kare ? sAmAnya zaMkA paDI jAya to vastu na bagADavI. enA vivecanathI paNa vastu samajavI. paNa saMzaya thavAthI vastu uthalAvI na nAMkhavI. hamAre udyama kare kone mATe ? yathArUci. cAhe 35 guNo mATe, cAhe 21 guNa mATe ke cAhe ethI vagere traNa mATe udyama kara, te mATe amAre aDacaNa nathI. jyAre 35 mAnusArI guNavALo hoya te ja dharmane lAyaka thAya, 21 guNavA lAyaka thAya. to te 35 ke 21 guNe na hoya to teNe dharmane mATe udyama na kare ? 21 guNe AvyA vagara dharma Avato nathI te pachI 35 AvyA vagara dharmane mATe je udyama kare che, teo bhUla kare che-tema mAnI le. te mAnavA mana thatuM nathI evA vimavaH paise nyAyathI pedA karela hoya te dharmane lAyaka hoya, ahIM eka ja vrata hoya te dezavirati dharma che. tene paNa dharmo ane dharma gaNyA. mAtA pitAne pUjaka dharma pAme ane keNika sarakhe paNa dharma pAme che. abhici ke je udAyano putra halAhala udAyana upara zreSa che. pitAnA kAryane niMdI rahyo che, chatAM dharma pAme che. cera tathA vezyA paNa dharma pAmI che, to 35 guNavALo dharmane lAyaka hoya to avaguNavALA paNa dharmane pAmyA che. te te vagaranAne dharma na gaye, tema nahIM manAya. paMcendriya saMpUrNa heya nahIM, sArA rUpavALo na hoya te dharma na kare. caMDakeziyA sarakhA dharma pAmyA, te te niyama kayAM rahyo? vAta e che ke-35 mArgAnusArInA ane 21 dharma ratanane lAyakanA guNanI vyavasthA karavAnI jarUra che. te na hoya te dharma Ave che te tenI jarUra zI? paNa te vicAranuM samAdhAna saheluM che. 35 guNo kahyA te tamArA kuLamAM atyAre gurumahArAjane jega na hoya te dharma pesADavA mATe, lAyakAta pesADavI hoya te 35 guNo keLavavA, tethI sadagurUne jega maLe te tarata raste AvI jaze. AkhA kuTuMbane saMskArita karavuM te mATe 35 guNonI jarUra ane pitAnA AtmAne mATe 21 guNe taiyAra rAkhaje, te taiyAra rAkhela haze to saMjoga maLaze ke tarata dharmaratna maLI jaze. khetara kheDI vAvI taiyAra rAkheluM heya to varasAda vara ke mahelAta khIlI nIkaLe. ema lugaDAne Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacane 15muM 131 dhaI cokakhuM karI khaTAzavALuM karI nAkhyuM. jyAM raMgane camako dIdho ke raMga coMTaye, tema dharmane eka vakhata saMskAra thAya to jiMdagI sudhI kuTuMbamAMthI dharmanA saMskAra na jAya. tevA pitAne tathA kuTuMbane dharma mATe taiyAra karavA hoya to pitA mATe 21 guNa, kuTuMbamATe 35 guNanI jarUra che. dharma pAmatI vakhate traNa guNane niyama, grahaNa karatI vakhate IcchA hovI joIe, chatAM asamartha hoya te? AMdhaLe aNagArapaNanI IcchA kare, te mATe kahyuM ke samartha hoya, tAkAtadAra hoya, arthe hoya, paNa jAsusa tarIke hoya to, teno niSedha karela na hoya to tarata dharma pAmI zake. dharmaprApti vakhate traNa traNa guNa joIe, pitAne dharma pAmatI vakhate lAyaka banelo hoya, ane kuTuMbamAM 35 guNe hovA joIe. 21 AtmA mATe, 35 kuTuMba mATe, traNa dharma grahaNa karatI vakhate. have 35 mArgAnusArInA guNa na hoya te kuTuMbamAM dharma na Ave? cakravatinA carmaratnanA prabhAve savAre vAvyuM ne sAMje anAja taiyAra thAya, paNa sArI rIte vAvavuM hoya teNe kheDa karI taiyAra karavuM joIe. AvelA dharmane khaseDavA mATe 21-35 guNa nathI. guNabIja na paNa maLyuM hoya to maLe tyAre majabUta thAya. te kuTuMbamAM 35 ne AtmAne 21 guNanI jarUra ane letI vakhate traNa traNa guNanI jarUra. arthAta 35-ke 21-guNa na hoya to paNa dharma pAme temAM Azcarya nathI. jagatanI apekSAe tamAro dharma kathaMcit che. keTalIka vakhate niMdA kare che ke, prApta thaeluM ratana niSkAma banAvI de che, ke 21-ke 35 guNa AvyA nathI ne dharma karavA nIkaLe che. dharma choDavavA mATe 21 ke 35 guNo jaNAvyA nathI. mArgAnusArInA guNo na Ave to vrata paccakhANuM na hoya, tema kahI keTalAka vrata paccakhANa choDAve che. jinezvaranA dharmanI prApti na thaI hoya tevAne mardAnusArInA guNa hoya te kALAMtare jarUra dharmaprApti karaze. jeo kaMI paNa samajyA nathI tevAne dezavirati ke sarvavirati prApta thaI che. zuM rehirANIye cora mArgAnusArI hato? te dharma kema thaye. kamaTha tApasa samyakatva kema pApe ? tIrthakarane upasarga karavA te zuM mArgAnusArIpaNuM haze ? A to gurunI jogavAI maLI nathI tevA kuTuMbane 35-guNavALuM karavuM, viruddha kaMIpaNa thatuM hoya to rokI devuM, dharmane ratna mAnyuM hoya to zrAddhavidhi tathA gazAstranA bhASAMtara ghaNAnA gharamAM hoya che, paNa tene A jIva garajI nathI. garajI hoya to bIjAne pUche. mArA AtmAne ke kuTuMbane saMskArI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 AgamAddhAraka pravacana zreNI kema rAkhuM te haju garaja jAgI nathI. 21 guNNA AtmA mATe ja che zA uparathI samajavuM ? tucchatA tyAge tA gaMbhIratA meLave : jo dharmanI IcchA hoya to 21-guru upArjana karavA tAre prayatna karavA joIe. ekamAMthI nANAM levAM pahelAM nANAM bharavAnI kAthaLI zIvaDAvavIe chIe, pachI nANAM levA jaIe chIe. tema dharmanI IcchAvALAe dharmaratna levA pahelAM guNarUpI kAthaLI taiyAra karavAnI jarUra che. te 21 guNunuM upArjana zI rIte ? enA viruddhane parihAra karavA ane ane anukULa rasto leve jethI guNa Ave. prathama tucchatA na hoya to tenuM rakSaNa karavuM, svabhAva teve! hoya to khaseDatA jAva, ApeApa akrUrapaNuM AvI jaze. kathaLI taiyAra karI nAkhelAM nANAM rastAmAM lUMTAI nahIM jAya, tema lAyaka banAvI dharmarUpI nANuM bharaze to Takaze. kANI kAthaLImAM je nANu* bharIe te ApaNe bharIe paNa nIce gayuM che. ApaNI mAlikImAM rahetu nathI. tema A AtmA guNavALA na bane to dharmaratna AvI jAya to paNa Take nahI. tevA phAyadA nahIM kare. e ja koNika ke je tIrthaMkaranA sAmaiyA karanArA chatAM mahAvIra bhagavAnanA meDha cakravatI thavA gayA ke ? cakravatI nathI. cakravatI ne tA 14 ratna hAya-ema bhagavAne kahyuM. tyAre kRtrima ratna banAve che. eka khAju bhakti, sAmaiyA karanArA manuSya, asthimajajAne rAga che teveA manuSya gabhIratA na hAvAthI kaI dazAmAM Ave che ? tucchatA che. basa huM Ave! nahIM? bhagavAna cakravartIpaNAnI nA kahe che tA paNa te mAnatA nathI. ne banAvaTI 14 ratna ubhA kare che. Ave! jIva 21 guNa na heAvAthI rakhaDI paDe che. tema abhica putra mahAvIra bhagavAna pAse 12 vrata uccare che. maratI vakhate salekhanA (aNusaNu) kare che, chatAM pitAnA vivekane dhikkAranAra tevA bAravrata dhArI hAvA chatAM marIne halakA deva thAya che. salekhaNAvALA chatAM gaMbhIratAnI khAmIne lIdhe halakA deva mane che. pitAnA viveka sAcavavA joIe ema sajJa bhagavAna kharAkhara samajAve che. te guNu na AvavAnA pariNAme kANikane chaThThI nArakIe javuM paDayu. mahAvIranI bhakti viSe tathA temanA sAmaiyA viSe jene dAkhalA devAya ke nA joLiya eTale jema keANike mahAvIra bhagavAnanu' sAmaiyu* karyuM' tema khIjAe paNa bhaktithI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 15 muM 133 karavuM. A keNika prakRtinI tucchatAne lIdhe tene tIrthakara bhagavAnanuM vacana gaLe UtaratuM nathI. mahArAja kahe che paNa gaLe UtaratuM nathI. te AjakAla kahevAya che. A zabda zAne lIdhe? prakRtinI tucchatA havAthI, yukti pura sara kahelA zabdo gaLe kema nathI karatA ? tucchatAnI garamI vyApI gaI che. bhagavAna tarapha ATaluM mAna tathA bhakti paNa tucchatAnI garamIne lIdhe sarvajJa bhagavAnanuM vacana gaLe UtaratuM nathI. je te UtarI gayuM hota to kRtrimarane banAvavAnI jarUra na paData. khaMDe sAdhavA mATe vaitADhaye javuM na paData. tathA chaThThI nArakIe javuM na paData. bAra vrata pAlanAra abhici eka prakRtinI tucchatAne lIdhe kaI sthiti pAme che? AthI tijorImAMthI nANuM lAvavA pahelAM kothaLI taiyAra karavI. te cIja tenI meLe AvavAvAlI nathI. bhavitavyatA haze te Avaze. mahAvIra mahArAjanA matamAM rahelA keTalAka gozALAnI chatrachAyAmAM jAya che. udyamanI bedarakArI karavI udyama karavA taiyAra na thavuM ne bhavitavyatA mAnavI, te zALAnI mAnyatA che. kuMDalika zrAvaka ane gesAladevano saMvAda : mahAvIra bhagavAnanI mAnyatA e che ke kiyA, baLa, vIrya puruSakAra parAkema che, mATe udyama karavo e pharaja che. A jago para daza zrAvakamAMthI kuMDalika zrAvakanuM daSTAMta . madhyAhnane vakhata che. madhyAhe zrAvaka dukAna para jeka khAya che. gharAka hetA nathI. te zrAvake zuM dekhatA hatA ke atyAre upAdhinI naDatara nathI mATe nirUpAdhika paNAnuM kAma karUM. jyAre jyAre navaro thAya tyAre sAmAyika e. arthAt e zrAvaka upAdhi na hoya tyAre dharama karI letA. ApaNe purasada maLe te dharama karUM. dharama mATe purasada kADhavA ApaNe taiyAra nathI. teNe te azekavADImAM jaI uttarAsaMga vIMTI zIlA para melI bhagavAnanA smaraNamAM lIna thavA mAMDayuM. te ge zALAno devatA Ave che. zrAvakane kahe che ke, tuM gozALAne ceka mata kema nathI mAnate? gazALAne mata sIdhe che. mahAvIrane mata te vAMke che. zALA kahe che ke thavAnuM hoya te thAya che. mahAvIra kahe che ke udyama kare. uMdara udyama kare te karaDiye kotare paNa aMdarathI nAga nIkaLe to? uMdare zuM karyuM? bhavitavyatA avaLI hatI te teja ume ulaTuM mata Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 Agama ddhAraka pravacana zreNI thayuM. mATe gozALAnI mAnyatA sAcI che ke thavAnuM hoya te ja thAya che. mahAvIra mahArAja udyama kahe che, baLa-vIrya-parAkrama karavuM e mahAvIra mahArAjane mata jANa. bhavitavyatA ane udyama : ahIM devatA sAme kahe che ke gozALAne mata badhe rahe che ne mahAvIrano mata keTalIka jagAe khasI jAya che. zrAvaka tene kahe che ke tuM keNa che? te kahe! huM devatA, tyAre zrAvake kahyuM ke tuM ja devatA kema? badhA ja devatA kema nahi? bhavitavyatA badhAnI kema nahi ? devatApaNAno udyama karyo tyAre te deva thaye ne? bhavitavyatA udyama vagaranI thatI hoya te lAva. badhAmAM bhavitavyatA kema nathI? badhAnI bhavinavyatA deva thavAnI kema nahi? jenAmAM devapaNAne lAyaka udyama thavAne che tyAM bhavitavyatA kahevI paDI. badhAmAM udyama thavAne nathI ane badhAne devaleka thavAno nathI mATe bhavitavyA kahevI paDI. udhama vagara zeko pApaDa bhAMgato nathI. bhavitavyatA bhaviSyakALa. udhama e vartamAnakALa. bhavitavyatA e kaMI thayelI cIja nathI, thavAnI bAkI che. bhavitavyatA-bhaviSyanI cIja nathI banI te udyamane lAvaze kyAMthI? uMdaranuM dRSTAMta dIdhuM. te bhalA. karaMDiye na khotaryo hoya te nAga nIkaLe kharo ? karaMDice kApyA vagara nAga kema na nIkaLe? AthI udyama vagara bhavitavyatA bhAga bhajavatI nathI. bhavitavyatA-eTale bAyalApaNuM. thavAnuM haze te thaze. udyama eTale maradAnagI. huM bAyela chuM ema belatA kharAba dekhAtuM hoya te bhavitavyatA belI devuM. bhavitavyatA eTale thanAra te vagara kAraNe nahIM. mATe pelo zrAvaka gozALAnA devane kahe che ke tuM ekalo devatA thaye tenuM zuM kAraNa? bIjAo deva kema na thayA ? AvI rIte zrAvake gozALAnA devatAne kahyuM. devatA nirUttara thaye. bhavitavyatA karIne je bhavAI karI te gazALAnA matamAM chAje, jainamatamAM te jinezvare kahelA raste udyama kare. karma che, baLa che. vIrya che, puraSkAra parAkrama che, A mAnIzuM te tIrthakaree dIdhelA upadeza gya thaze. tIrthakara bhagavAne pitAne udyama karI upadeza dIdho ke bhavitavyatAe dhakko mAryo, zravaNa karIe, samajIe, manana karIe, grahaNa karavA taiyAra thaIe, te ApaNA udyame. te mahAvIranA matamAM bhavitavyatAne sthAna nathI ne? te Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16 muM 135 praznanA uttaramAM jaNAvavAnuM ke bhavitavyatAne sthAna che. paNa kayAM? ekendriyapaNAmAM jAo tyAM kAMI sAdhana nathI. temAMthI nIkaLavAmAM bhavitavyatA e sAdhana che. bhavitavyatA anaMtA jemAM amukanuM nIkaLavAnuM thAya, amuka jInA pariNAma sudhare, apakarma baMdhane ghaNuM ne ghaNuM nirjarA dhaNuM. so sAdhana saDI gayA hoya tyAM bhavitavyatA UbhI kare. ATalA mATe prathama te 21 tathA 35. guNe upArjana karavA mATe udyama kare. ke jethI uttarottara kalyANamAMgalika mAlAnI prApti thAya. pravacana 16 muM mesANa-190. asADa vadI 7 budhavAra tA. 1-7-34. dhammarayaNassa juggo akhuddo rUvaSaM payaisomo / logappio akUro bhIrU asaDho sudakkhinno // zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrizvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMtha banAvatAM AgaLa jaNAvI gayA ke saMsAramAM manuSyabhavanI prApti thavI te durlabha che. manuSyapaNAne lAyaka karmo keNa bAMdhe? prakRtie pAtalA kaSAyavALo dAna ApavAnI rUcivALA, ane madhyama guNavALe heya te manuSyapaNAne lAyaka karmo bAMdhe. te pramANe manuSya thayA, Aya kSetra, uttamakuLa sujAti, saMpUrNa indriye vagere pAmyA, devagurunI jogavAI paNa pAmyA. je pagathiyA caDavAnA hatA temAMthI ghaNA caDAI gayA che. have thoDA caDhavAnA bAkI che. emAM je cUkIe to phera nIce jaIe. paDavA mAMDe tyAre aTakavuM muzkela. caDhatAM jage jage e aTakAya, utaravAnuM hoya te paNa paga hAthamAM rahetA nathI. siddhAcalamAM utaravA dhArIe te paNa dhImA paga paDatA nathI. te paDavAmAM rokANa kayAMthI hoya? tethI jeTalA caDyA tenI upara caDhavAno udyama na thayuM ane paDaze te patta nahIM rahe. devagurUnI jogavAI tathA dharmazravaNa malyuM. te malyA chatAM pAtalA kaSAya, dAnarUci ane madhyama guNa lAvavA keTalA muzkela paDe che ? avaguNa AvavA sahelA che paNa guNa AvavA muzkela che. A sthiti lAvavI muzkela che te pahelAM Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 Agama ddhAraka pravacana zreNI kema sahelI thaI haze? manuSyapaNuM tamAre pArakA pAsethI levAnuM nathI. utpattimAM vidhdha karanAra koI nathI, paNa tenA sAdhanabhUta karmo upArjana karavA muzkela che. manuSya saMjJI paMcendriya levAthI AgaLanA bhavane vicAra karI zake, bIjI jAtemAM te vicAra karavAnI tAkAta nathI. manuSyamAM paNa dharma pAmyA teone AgaLanA bhavane vicAra, AvI muzkelI vicAravALAne aMge che, to vicAra vagaranAnI zI dazA? akAma nirjarAe keTaluM manuSyapaNuM maLe? vicAra vagara evI akAma nirjarA thavI joIe jethI manuSyapaNu pAme. vicAravAlAne muzkela che te vicAra vagaranAne keTalI akAma nirjarA thAya tyAre manuSyapaNuM maLe. caudapUrve sarakhA mATe ekendripaNAnA dvAra baMdha nathI : manuSyapaNumAM bIjA keTalAe duHkha veThe. kharAba baMdha na thAya, zubha baMdha thAya. bere, lele, laMgaDo, bobaDe, gAMDe bhUlo paDelo mAge AvI jAya kyAre temAMthI kaIka mAge AvI jAya. tema ekendriya anaMtA hoya temAMthI keIka nIkaLavAvALo thAya. sUkSama ekendriyamAMthI nIkaLI kaIka bAdara ekendriyamAM AvyA. je bAraNethI talAvamAM pAchuM Ave che te javA mATe bAraNuM khulyuM ja che. ekendriya bAdarapaNuM pAme, temAMthI be indriyamAM ekadama cAlyo jato nathI. tene sUmanuM paNa bAraNuM khulluM ja che. AtmA badhe pariNAmavAle che. bAhyazakti ochI che. eka cupacApa besI rahyo. mANasAI che. paNa jyAre manuSyapaNAmAM Ave tyAre te akAmanirjarA thAya tyAre ja Ave. anaMtakALa rakhaDo. atyAre a5baMdha, bahu nirjarA kema thaI? te ke bhavitavyatAthI. manuSyapaNuM pAmavuM muzkela keTaluM? sUphamamAMthI bAdaramAM AvyA chatAM paNa kukarma karIne mAravAnuM che ane gharamAM paNa pesavAnuM che. tema bAdaramAM Avela trasamAM AvI ja jAya te niyama nathI. asaMkhyAtI utsarpiNI sudhI tyAM rakhaDe, pAcho sUkSmamAM cAlyo jAya, ema cakkara mAratA mAratA keIka vakhata nIkaLI gayA tyAre pRthvI kAyamAM AvI gaye, tyAM bane dvAra khullAM ja che. jyAM manuSyapaNumAM ekendriyanA dvAra baMdha thayA nathI. cArajJAna pAme chatAM caudapUrvI thAya te paNa AhAraka zarIravALo, upazama zreNie caDhe te paNa ekendriya paNAnA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16 muM 137 dvAra khadha nathI teA sUkSmamAMthI bAdaramAM AvyA tene dvAra madha hAya ja kyAMthI ? kAIka bhavitavyatAnA cAga hAya tyAre trasakAmAM AvyA, temAM e IndriyamAM AvyeA. tyAM sUkSma khadara nigeAdamAM na jAya tema nahIM? kaI vakhata tyAMthI ahIM ne ahIMnA tyAM jAya. AvI rIte rakhaDatA rakhaDatA ii trasapaNAmAM teIndriyamAM saMkhyAtA varasa rakhaDyo, pAchA tyAM jAya. anukrama karavA paDe teveA niyama nathI. anA ivanaspatimAMthI nIkaLI mandevImAtA thayA. A bhUlabhUlAmImAMthI nIkaLatA muzkelI keTalI che ? temAMthI manuSyapaNAmAM AvyA. anatAe eka ciThThI pachI asaMkhyAtAe eka ciThThI. pachI sakhyAtAe eka ciThThI, te pAsa thavI keTalI muzkela paDe, temAMthI ApaNI A ciThThI chellI pAsa thaI, te ciThThI pAsa thavI muzkela tema saMsAranI sthiti dekhatAM manuSyapaNuM pAmavuM muzkela che. zAstrakAro daza daSTAMta I manuSyapaNu durlabha kahe che, temAM navAI nathI. AvI kAyasthiti hAya ane durlabha kahe temAM navAI nathI. kAlA che|karAnA hAthamAM kAhinUra AvyeA, aNusamaju che|karAnA hAthamAM hIrA zA kAmamAM lAgavAne ? TIcavAnA. ApaNI milakata kema raphedaphe thAya che tene vicAra nathI. kukAne vicAra che. A jiMdagImAM puNya keTaluM thayuM tenA vicAra nathI. mATe A saMsAramAM A jIva anAdikALathI rakhaDyo temAM muzkela manuSyapaNuM maLI gayuM chatAM paNa dharmaratna maLavuM e vadhAre muzkela che. dhamAM dhanabuddhi e samyakatvanuM prathama pagathiyuM : dareka manuSya vastunI prApti kare temAM vidma vinAzanA prathama vicAra kare, dIve| saLagAvatA pahelA pavananA jhapATA na Ave te jovuM joIe, vastu utpanna karavA pahelAM vizna dUra karavAne prathama vicAra karIe. have manuSyapaNAthI nIce na utarIe tevI geraTI kANu Ape ? dhana kuTuMba zarIra peAtAnA AtmA paNa geraTI de nahIM. jo A jIva manuSyapaNAnI UMcI hade caDhyo tenI geraTI dharma ja deze. dhama sivAya nIce na paDavAnI tathA UMce caDhavAnI geraTI ApanAra khIju` keAI nathI. e mATe zAstrakAre dharmaratna ' ema kahyuM. druti AdinA anIne haranAra paNa dharma che. have A dharatna tamAma anaCne haranAra, durgatine dUra karanAra, sadgatine samarpanAra che. " Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Agama ddhAraka pravacana zreNI dharmane ratna kahyuM te eka ja kAraNe che. chokaro pUche bApA bApA dariye kevaDe? te zuM kahe. je vastumAM e samaje te vastuthI ja tene samajAvo paDe, paNa ApaNe ATale kahevAthI ApaNe mUrkha TharatA nathI. zrotAne magajamAM e raste ja utaravAnuM che 2000 mAIla kaho te chokare na samaje. tema ahIM A jagatamAM UcAmAM UMco padArtha gaNA hoya te ratna. ratna jevI bIjI uttama cIja gaNavAmAM AvI nathI. nararatna, azvaratna, gajaratna. uttama cIjane ratna kahevAmAM Ave che. uttamottamane mATe ratna zabda vaparAya che. paNa dharmaratnane artha zI rIte kare? dharma e rUpI ratna-dharma e ja ratna, kahevuM zuM? ema pharaka che paDe? je pahelavahele mArgamAM praveza karanAra,nAnA baccAMo nizALamAM jAya, nizALamAM bese paNa citta kayAM che? ramatamAM, ramata ne tattva gaNanAre hAI mAstarane zuM kahevuM paDe che ke ramatamAM jevuM citta rAkhe che tevuM abhyAsamAM rAkha. mAstara banne sarakhA gaNatuM nathI. paNa chokarAne ramatamAM tattva lAgyuM che tevI tatvadaSTi ahIM kara. pahela vahelA mArgamAM praveza karatA hoya, pahela vahelA AtmAnA kalyANanI AkAMkSAvALA thayA hoya, temaNe "dharmo dhanabuddhi" dhana upara je buddhi, evI dharma upara buddhi rAkhe, AtmAne bhase khudane pitAne nathI. rAtanA svapnamAM be hajAra rUpIA laI gaye, jAgyo, nathI laI gayo paNa peTI le tyAre nirAMta vaLe che. AtmAne paNa bharoso nathI. joyA pachI saMteSa vaLe che. je dhana upara ATalI mamatA cUMTelI che, tevI rIte A dharmanI aMdara buddhi thavI joIe, A prathama pagathiyuM. te mATe zAstrakAroe jaNAvyuM ke me nitha gvatha a nigraMtha pravacana eja AtmAne tAranAra che. jainazAsanamAM "savi jIva karUM zAsanarasI, aisI bhAvadayA dila ullasI" evI bhAvanA joIe, zAsana eTale sarva virati, te mATe A nitha pravacana tyAgamaya pravacana, nircanthanuM ja utpanna kareluM calAveluM ane cAlatuM evuM pravacana-zAsana temAM artha buddhi thAya. A nircantha pravacanamAM jeTalI dhanamAM prIti teTalI dharmane aMge prIti thavI joIe. ne jeTalI dhana javAthI aprIti thAya teTalI ja balka tethI vadhAre dharma javAthI aprIti thAya. benI sarakhAvaTa. jevI dhana upara buddhi tevI ja dharma upara buddhi. dhana para rAga te dharma para Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16muM 139 rAga. dhana vadhAravAnI IcchA, tema dharma vadhAravAnI icchA. A hoya te prathama pagathiyuM, prathama pagathiyAmAM A buddhi te tyAgadharma. jevI dhanamAM buddhi tevI tyAgamAM buddhi dhana maLavAthI khuza, tema tyAga maLavAthI khuza. dhananI khAmIthI aphasosa tema dharmanI khAmIthI aphasosa. haju bIjA trIjA pagathiyA bAkI che, pahelAM pagathiyAmAM Ave. aMbAlAlane rAtri bhejananI bAdhA ApI te Aja amane mahArAje bAMdhyA. vicAre ke magaja kaI jage para jAya che? baMdhamAMthI bacAvyA te zabda kayAre nIkalyo? vAta kharI che. eNe baMdhamAMthI bacavA tarIke lIdhuM ja nathI. sAdhue vAta kADhI tyAM A vAta cheDI de te ThIka, chatAM bArIo chUTI kema rAkhu? bArIonI chUTI paNa sAdhue dekhyuM ke svArInA ghaDA nahIM te kuMtalanA gheDA, te varaghoDAmAM zebhA mATenA ja, bIjA kAmamAM na Ave. sAce Araba nahIM te putaluM ArabasaI. Araba zeThane tyAM nekarI karavA Avyo. nekarI milegI? zeThane rokIdArane khapa hate. kyA pagAra leoge? pagAranI vAta pahelAM merI do bAta sAMbhaLe. jIsa vakhata Apake vahAM dhADa paDe, luMTArUM Ave, nukazAnI have, Usa vakhata hamerI nokarI nahIM. jIdagIkA bhaya vakhata nokarI na gaNavI. AvA Arabane rAkhI kara zuM ? je jaMgama sthAvara milaktanA jokhama vakhate taiyAra nathI. tevAne karavuM zuM? chUTa mAganAro Araba nokarImAM rAkhavA lAyaka thAya nahIM. bhaya vakhate bacAva mATe Araba rakhAya che. ne bhaya vakhate mArI nokarI na gaNavI tevAne nokarI rAkhatA nathI. tema ApaNe dharmanI sthiti evI rAkhI che. A jIva be vAtamAM dharma rahita bane che. kAMte rAganA prasaMgamAM ne kAMte zreSanA prasaMgamAM. kAMte harSanA prasaMgamAM kAMto zekanA prasaMgamAM. Apatti prasaMge dharma nahIM te dharma lIdhe zA mATe? kAraNasara chuTI. kAraNu be heya, harSanuM ne kAMte zonuM. be kAraNamAM dharma sAthe mAre saMbaMdha nahIM. e dharama zuM daLadara phITe? harSa ane zeka e banne prasaMgomAM A AtmA lepAya. lepa hoya te vakhate chUTa. je harSa ane aphasosa, A AtmAne dhrujAve tevA prasaMge vakhate dharma sAthe chUTAcheDA. e dharma ApaNuM zuM kAma kare? kAraNe chUTI. ene artha zuM ? AthI dharamanI kiMmata dhyAnamAM AvI nathI. bAkI kAraNa zA kAraNa bAyaDIone, maradane kAraNe zA? ApaNI sthiti e thaI che ke vrata, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AgameddhAraka pravacana zreNI paccakhANa,niyama ethI jema cheka hAuthI Dare tema Dare, zabda e ja, lAgaNuM eja, vAta nIkaLe tyAre cAre bAju citta phare. chUTI meLavI teTalI pitAnI bahAdurI gaNe. haziyArI gaNe. haziyArImAM chUTI levAnI rahI gaI te phasAye. te vakhate chUTI khyAlamAM na lIdhI. chUTI na rAkhI te phasAye gaNe. A sthitie dharma rAkhavAmAM Ave te dharmanI kiMmata keTalI gaNe? vepArI sodo batAve te sodAmAMthI chaTake kema te vicAra Ave che ? haju dharmamAM prathama pagathiyuM AvyuM nathI. tAtkAlika lAbhane lAbha gaNyA, te bhaviSyanA lAbhane na samajyane? mATe dharma dhanabuddhi, dhanabuddhi jeTalI ja dharmabudhi kara. dhananA kAraNe tarapha dhavAya che teTalA dharmanA kAraNe tarapha dhAyA ? haju prathama pagathiyuM mukela che. dhana ane dharmane sarakhAva. pahelAM arthanI buddhimAM Ava. are emAM jeTale rAga-prIti, lAgaNI che teTalI te dharamamAM rAkha. dharmamAM paramArtha buddhi e bIjuM pagathiyuM bIju "rama" hamezA jagatamAM je jene banAvanAra tenI kiMmata. tethI ghaDA karatAM kuMbhAranI vadhAre kiMmata che. anAja maLe rUpiyAthI, rUpiyAthI mahora, mahorathI metI, motIthI ratno maLe, paNa ratno zAthI maLe? jeTalA tolA anAja hoya teTalA telA kaI metI ApatuM nathI, jenAthI je je maLatuM hoya te mULa vastu karatAM vadhAre kiMmatI hoya, ratna zAthI maLe ? ratna maLavAmAM koNa kAraNa? maherane meLavI ApanAra rUpiyA. tema ratnane meLavI ApanAra je cIja, te cIja keTalI kiMmatI hovI joIe. kavatinA 14 ratna paNa 14 ratna meLavI ApanAra kezu? dharma sarva ratna meLavI ApanAra che. have atyaMtara vicAro. jagatanAM ratna badhA bheLA karI dyo te eka paNa Indriya nahIM thAya, pAMca Indriya ratno tema ja vicAra zakti je devatA paNa na ApI zake, manuSya jIvana kene AbhArI? pAMca Indriya tathA vicAra zakti lAvI ApanAra dharma ja che. mATe paramArtha dharmathI ja saha kAMI AvI male che. gharaDI gAyane dUdha devAnI pharaja nahIM, gharaDe ghaDe paNa savArI mATe baMdha. jAnavarene aMge ghaDapaNa thAya tyAre gharaDamAM paDavAnuM na hoya, parAdhIna paNa vRddha dazAmAM visAme be. manuSya svAdhIna jiMdagIvALe. huM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16 muM 141 paNa gharaDamAM paDuM te svAdhIna zA kAmanA ? tAro putra saputa, vepAramAM khelADI, bhAgyazALI, khahAdura che. tuM dhana rAkhI mUkIza te e kaheze ke mArA hAtha AkhA che. e na ApI gayA te mArAmAM kamAvAnI tAkAta che. evI sthitivALAne mATe dhana sa'cIne zuM karavAnuM ? tuM bhAgyazALI ne tamArI chekarA nirbhAgI nAnA che? karAnuM zuM thaze te rAma vagaranA chekarA mAne che ? enAmAM rAma-dhaivata hiMmata che. enAmAM rAma-akkala, AvaData nathI teA cAhe jeTaluM sa`keAcI kajusAI karIza teA mIMyA cAre muDhIthI allA cAre uMTe uMTe.' tuM Ama gayA ke eka varasamAM khalAsa. kuputra mATe dhana khaMcI zuM karavAnA ? paNa AvA prakAranI samajaNanI sthiti keAI dahADo AvatI nathI. DacakAnI vakhata paNa e muThThIe bharI le. ajJAnatAthI jAnavara karatAMe kharAba sthiti. huM cAhe jeTalA udyama karI, lakSmI, makAna vasANuM chatAM zera anAja ne sADA traNa hAtha jagyA, eka joDI lugaDAnA mAlika chuM. A sivAya mArA bhAgavaTAnuM kazuM nathI. te A konA mATe? zeThe peAtAnA kharaca mATe milakata rAkhI bIjI milakta putrAne soMpI dIdhI. pachI putra ajJAnatAthI vicitra vicAre kare che. have zeTha pAse kaMI vadhAre nathI. zeThaneA vinaya-bhakti badha karyAM, zeThanI darakAra karIe teA have zuM devAnA ? khAnagI milakta hAya te DAsAe devAnuM ApI dIdhuM che. ApaNane dharme ahIM sudhI lAvI nAkhyA che. upabhAga badhAneA karIe chIe ne dharama zuM devAne che ? DAsAe AkhI milakata dharamathI lIdhI che. ApaNe apUrva cIjo, pAMca IndriyA, manuSyapaNuM, vicArazakti badhuM laI lIdhuM che pachI dharama zuM devAnA che ? te kahIe teA kevA kahevAIe ? seAdAmAM sarAI javuM kabUla karIe paNa dharamane sarakhA kAMTe rAkhyA nathI. dharamamAM dhanabudhdhi AvI nathI, dhanabuddhi AvI te paramArtha budhdhi kyAre Ave? dharama mATe jIvana, kuTuMba, khAyaDI, dhana, chokarA vagere aNu karI ghe. kAraNa ke te badhuM dharamathI che. bauddha ane jainAcAryaMnA vAvavAda : dRSTAMta tarIke kAThiyAvADamAM baudhdha ane jaineAnI vasatimAM vAdavivAda cAlatA. jainanA tathA mauddhanA AcAryAM vAdavivAda karavA beThA temAM evI pratijJA ke je hAre te sAra cheDe. bhavitavyatAnA joge jainA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 Agama ddhAraka pravacana zreNI cArya hArI gayA. jenAcAryo soraTha choDI bharUca tarapha AvyA. seraThamAM rahenArA tamAma jene soraTha choDI cAlyA gayA. dharamanI lAgaNI, eka AcArya hArI gayA te kahetAM na AvaDayuM ke emaNe pratijJA karI hatI, amAre zuM? je prAcInakALamAM jAherajalAlInI vakhata hatI; te deza choDatI vakhata kema chuTa haze? A te june ItihAsa kahyo, have navAmAM Ave. pArasIo ahIM kema AvyA che? pArasIo musalamAna tathA aMgrejonI mAphaka deza tAbe karavA nathI AvyA. pArasIo ahIM AvyA te vepAra ke deza mATe nathI AvyA. IrAnamAM dharmane dhakko lAgyo tyAre dharama sAcavavA mATe ahIM AvyA che. IrAnanI sAhyabIne tilAMjali ApI ahIM AvyA. pArasIone jyAM jyAM dastAveja karavA paDyA te kabUla karyA te dharamanI khAtara. kukAM sATe kohinUra javA de? keNa? ajJAnI sivAya na javA de. phAnI duniyA mATe AtmA haMmezAM svAdhIna. A bhava parabhava kalyANa karavA mATe dharma, khare artha ja A, paramArtha ja A, bIjA badhA gauNa, miktanuM rakSaNa, dharmanuM rakSaNa thayA pachI. bAyaDI kuTuMba chokarA e badhuM dharama pachI. AnuM nAma varamade e bIjuM pagathiyuM bhavobhavane sAthI dharmane dekhe, apUrva vastu arpaNa karanAra eka dharmane ja dekhe te paramArtha. svatva TakAvavA sAdhupaNuM levuM: bharata mahArAjA 98 bhAIone dUta mokale che. kAMto hukama mAne ne kAMte rAjya choDI do. 98 bhAIo bharatanA eTalA vacanane bhayaMkara gaNI A vakhata bIjo rasto nathI, nitAraka mAtra RSabhadevajI bhagavAna che temanI pAse jAya che. sthiti kaI che? bharatane hukama mAna ke yuddha karavuM? 98 eka sarakhA che. paNa bhAI sAthe yuddha karavuM. pitAne jaNAvyA vagara yuddha karIzuM te anucita gaNAze ane hukama mAnave te te bane ja nahIM. RSabhadevajI bhagavAnane savAla karyo ke bhArata sAthe yuddha karavuM ke tenI AjJA mAnavI? tyAM bhagavAna kahe che ke "svattva jALavavA sAdhupaNuM levuM, eTale rAjya choDI nIkaLI gayA. yuddha karyA, AjJA mAnyA svatva jaLavAvAnuM nathI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16 muM 143 muer tIH H kRSNane trIjo mArga, pUchayuM kaMIne uttara trIjo ja ma chatAM 98 putra rAjyanA mAlike evA krodhe dhamadhamelA 98nA upara e hukama manAvA jAya te 98 ne kema sahana thAya? evuM lAgyuM che ne bhagavAnane savAla pUche che tyAM trIje ja raste batAve che. svatva bacAvavA sAdhupaNuM levuM sAruM che. teoe paNa kahyuM ke te te amene Ape, eka prabhunI AjJA vahAlI che. temAM moTAbhAInI AjJA ke jaina devatAne pUjya che, jeNe cha khaMDa sAdhyA che, moTAbhAI che, tevAnI AjJA jene mAnavI nathI e kaI sthitine AtmA haze. AjJA mAnavI te magaja pheravI nAkhe che. tevA magajavALA RSabhadevajI bhagavAna je trIjo rasto batAve che te kabUla kare che, 98 bhAIo bharata cakravatInI AjJA kabUla na karatAM bhagavAna pAse sAdhupaNuM laI le che. rASabhadevajI bhagavAna teone dIkSA Ape che. sAmAyika tame le tyAre uccarAvIe chIe. vrata paccakhANamAM e ja niyama rAkhe che ke, e pote kahe ke sarva virati sAmAyika uccarAvo tyAre uzcarAve. ame uccavAnuM nathI kahetA. e pote kahe che ke tame ucaro, gho. ame le ema nathI kahetA, paNa 98 patromAM bhagavAna kahe che ke le. e A be salAha mAgavA AvyA hatA. upadeza sAMbhaLavA AvyA na hatA. sAmAnya salAha pitAjI pAse levA gayA hatA. yuddha ke AjJA, e bemAMthI keI salAha Apaze? je Apaze te mAnIzuM-AvuM dhArI pitAjI pAse gayA hatA. sarvathA sAdhupaNuM tenI manamAM kalpanA paNa na hatI. ahIM sAdhu pAse jaIzuM te dharma pAmIzuM. evI vagara kalpanAe AvyA che. chatAM kASabhadevajI bhagavAna potAnA putrane trIju kArya ja pharamAve che. dIkSita putrane mAtAnI hitazikSA ApaNe te chokarI sAdhu thaye hoya, chokare ke chokarI dIkSA letA hoya te sAdhupaNuM lIdhuM hoya te paNa ApaNA ghera pAcho laI javA mATe prayatna karIe chIe, maNivijayajI (sAgarajI ma.nA moTAbhAI)e dIkSA lIdhI, badarakhe gayA. DesI kahe bemAMthI eka dharamamAM jAya temAM aDacaNa zI? mAM tyAM AvI che, joke bheLA thayA, tyAM AgaLa vaMdanA karI. kahyuM ke mane kahevuM te hatuM? bemAMthI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 Agama ddhAraka pravacana zreNI eka chekarA dharamamAM jAya temAM aDacaNa zI? sAdhupaNuM lIdhuM te pALaje, sAdhu hatA kutUhaLI, A badhuM zIkhajo, tamArA mAkhA pe chekarA dIkSA levA jAya tyAre AvI rIte kahevAnuM zIkhajo. leAkeA tamAse jovA AvyA hatA. eka sAdhvI kahe che ke mArA chokara AvA gayA haiAya te mArI chAtI phATI jAya. A ThIka che, kdI mehanA Aveze huM meluM paNa tame (sAdhvI) mahAvIrane veSa lajAvA che ke khIju kaI ? hAtha paga haLavA thayA. eTale nIkalyA jaNAe che. kahevAnuM tAtparya e che ke sa`sAra cheDayeA che, sa`sArane dAvAnaLa gaNI nIkaLelA tevAne paNa AvI dazA rahe te veSanA khAlI palaTA ja che. te 98ne RSabhadevajI bhagavAne dIkSAnA upadeza ApyA te keTalI dayAbuddhi haze ? sAcIyA mAnatA hai| ne dIkSAmAM hAtA pahelAM peAtAnI dayA karo. dIkSA e sAcI dayA hAya tA Ate tenA pahelA amala karA, dIkSA sAcI na heAya teA khIjAne na phasAvA, bharatanI paramArtha buddhi RSabhadevajInA peAtAnA putrA salAha pUchavA AvyA. temAM salAha khIjI ja ApI. pote muDAyA hatA teA khIjAne muMDIyA kare te temAM navAI zuM? sajjana dunAnuM ToLuM vadhAre nahIM. sajjana sajjanapaNuM vadhAravAmAM sakAca rAkhe teA ? bharata mahArAjAne kaI dazAmAM rahevuM ? bhAio pAse AjJA manAvavI, te paNa rAjanA sATe. te vacane tenA aThThANu bhAIe dIkSA lye che. duniyAmAM UbhA kyAM rahevuM? are enA rAjya tAre lai levA che ? tArA bhAI para hukama karavA gayA. duniyA Ama meNuA mAre. bharata mahArAjAe ddatathI sAMbhaLyuM ke e 98 bhAIe te sAdhu thaI gayA. bhALa kADhavA paNa na AvyA. sIdhu krRtathI sAMbhaLyuM ke aNu e dIkSita thayA, ApaNe duniyAnI lAje kAkA, sasarA, mA, mAsIkhA vigere lAge che, te| dunIyAnI lAja bharata cakravartIne bheLavatI nathI. bhale pitA hAya ke game te hAya. mArA dezamAM na joIe, 98 bhAiee ekI sAthe A rastA pakaDI lIdhe, e RSabhadevajI bhagavAnane mAnavA zI rIte? kaye kALajethI RSabhadevajI bhagavAna upara bhakita ulluse ? bhAI Ane bhagADI lIdhA. peAtAnA pautrAnA keIne lIdhA ? e kuTuMba kevuM kaLe. gharanuM nakhAda kADhavA kheDA. ghara mAMhe e vicAra nahIM AvyA hoya ? temanA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 16 muM 145 upara bhakti kayA aMtaHkaraNathI thaI haze ? kaeNlerAno roga cAlato hoya. kuTuMba kolerAmAM sapaDAyuM hoya. sAre dAdara Avyo hoya, eka be cArane sArA kare to tradhAre AnaMda thAya. kelerAmAM sapaDAelA kuTuMbane bacAvanAra dAkatara kuTuMbanA mAlikane ghaNuM ja vahAla lAge, bacAvanAra bhagavAna; buddhi Ave te pote sanmAna kare, sAjA karanAranI lAdhA ja kare. jeo bhavane na taryA te kamabhAgI. kolerAmAMthI sAjA thayA te bhAgyazALI. e dazAmAM che tethI ja bhagavAnanuM bahumAna kare che. bharata mahArAja jhASabhadevajInI pAchaLa gAMDA ghelA thaIne phare che. nahIMtara 98 bhAIo chokarA tathA pautrone laI gayA che, paNa pote dharma paramArtha gaNe che. pAdazAha mAne prabhu rAjya soMpI jAtrA gayA che. pradhAre rajA ciThThI lakhI ke reja mAe Ama karyuM. pAdazAhe cha mahine uttara lakhI dIdho ke tamAma rAjya, Akho deza, mAruM jIvana eka trAjavAmAM ne mArI mAnuM AsuM eka ja trAjavAmAM. A kAgaLa AvyA pachI pradhAna zuM kare? tema ahIM traNa lekanuM rAjaya Indra rAjApaNuM eka bAju ane dharmane badAma jeTaluM bhAga eka bAju. e dhAraNa thaI hoya te bIje pagathIe. dharma sivAya jagatamAM sarva anartha karanAra che e samyakatvanuM trIju pagathIyuM dharma e paramArtha. e chatAM paNa Doghala-bemAM paga rAkhanAra dubhASiye tyAre je kare ema kahyuM eTale dharma sivAya bAkInuM che anartha karanAra e trIjuM pagathIyuM. traNa tAva sivAyanI je kAMI cIje te badhI julamagAra enuM nAma trIju pagathIyuM che. samyakatramAM prathama pagathIyuM artha, bIju paramArtha, trIjuM zeSa anartha, e sthitimAM ahIM dharmaratna kahe che. mArgamAM pesanArA thATe dharmarUpI dhanamAM ratnabuddhi. trIje pagathIe AvyuM hoya te A samaje che. pahelA pagathIyAmAM dharma e ja ratna che ema samaje, AgaLa bIjAmAM paNa e ja pramANe trIjAmAM dharmane ratna sAthe sarakhAvavAno nathI. 21 guNane upadeza kene devAya che? haju artha ke paramArthamAM nathI AvyA tevAne A upadeza che. have dharmaratna koNa meLavI zake te vicArIe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AgAme ddhAraka pravacana zreNI pravacana 17muM 1990 aSADavadI 8. guru tA. 2-7-34 mahesANA. zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA. bhavya prANIonA upagAramATe dharmaratna prakaraNa graMthane racatA thakAM jaNAvI gayA ke-A saMsAramAM A jIva anAdikALathI rakhaDI rahyo che. kadAca ema zaMkA thaze ke A jIvane A bhava ane janmanI vAtano khyAla nathI te anAdine khyAla kayAMthI Ave ? mATe anAdinI vAta cheDI dyo. sIdhe dharmopadeza Ape. anAdinI vAta amArI pAse karavI te bheMsa AgaLa bhAgavata che. garbhamAM nava mahInA rahyA paNa te vAtane spaSTa khyAla nathI. jevI rIte samajaNanI avasthAmAM viMchI Adi bIjI vastune khyAla Ave che tema nava mahinAnI garbhanI dazAne samajaNI dazAmAM khyAla AvyuM hatuM, to phera garbhamAM na AvuM tene raste zodhata. koIne kahevuM na paData ke janma jarA maraNanA duHkhane nAza karavA prayatna karo. potAnI meLe ja tevA rastAo baMdha karavA prayatna karate. je ApaNane khyAla hota to dharma ghaDI paNa choDI na zakIe ane pApamAM lagIra paNa pravRtti na karata. garbhanI avasthAmAM matabheda nathI. bIjAe Izvara mAnya, kIzciyanee Izvara mA, teNe bApa na mA paNa merI nAmanI mAtA mAnI. mAne zA mATe mAnavI paDI ? kAraNa ke garbhamAM rahyA vagara janma thato nathI. Izvara tarIke mAtAne garbhamAM rahevuM paDe che ane janma levuM paDe che. garbha sivAya ke janma sivAya eke mata Izvarane mAnato nathI. garbhamAM Izvare potAmATe zaktino upayoga kara hato ke nava mahinA uMdhe mastake laTakAvuM na paDe. ApaNe manuSya thavAnA tyAre phera nava mahinA garbhamAM rahevuM paDaze. samuchamane samajaNa nathI paNa janmane aMge duHkhasthiti te kharI. zarIra taiyAra karavuM temAM duHkhasthiti te che ja. garbhamAM rahyA te jANIe chIe. janma pAmyA chIe paNa te vakhatane khyAla -smaraNa ApaNane nathI. mAtAnuM dUdha pIdhuM che, dhULamAM ALecyA chIe paNa A avasthAone mane khyAla nathI, to pachI gayA bhavanI vAta che te khyAlamAM hoya ja kyAMthI ? je gayA bhavanI vAta khyAlamAM na hoya te anAdikALanI vAta karo te te samajaNamAM Ave ja zI rIte ? mATe anAdinI vAta amArI pAse kare te Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 17 muM 147 maherA AgaLa gIta ' jevI che. tema je ame A janmanI, gayA bhavanI vAtanA khyAla na karI zakIe, tevA AgaLa anAdinI vAtA karavI te zu kAma Ave? vAta kharI paNa te tArI vAta amAre upayAgI che. anAhinA janma maraNu karyAM tene khyAla mane hAvA joIe ne. anAdi mAnavAnuM prabala sAdhana vakIlakha' kahe che chatAM asIlane te tene khyAla paNa nathI. marI gayelA peAtAnA kesa calAvavA AvatA nathI paNa sarakArI vakIlane kesa calAvavA paDe che. jema marI gaelA sanuSya pAtAnA kesa calAvavA AvatA nathI teA sarakArI vakIla kesa calAve che. tema ApaNe ajJAnI chIe, nathI samajatA te jJAnI purUSA samajAve che, marelAnI hakIkata sarakArane siddha karavI paDe che. anAdinA ApaNA janma maraNA ApaNane khyAlamAM nathI paNa A dunyavI vakIlanI jema jagatanA vakIla-jJAnIguru ApaNane anAdinA khyAla lAve che, khyAla na levA hoya tenA rastA nathI. keTalIka vastu na dekhIe paNa anumAnathI jANI zakIe chIe. gAMDApaNAne ApaNane anubhava na chatAM gAMDAne gAMDo anumAnathI jANI zakIe chIe. jANIe chIe ke agni vagara dhUmADA hAya nahIM, teA dhUmADA dekhI agninA khyAla Ave. bhale sparzI rasana ghANu zreAtrathI agni jaNAtA nathI paNu anumAnathI agni jaNAya che. kAraNa ke jema anumAnathI agni kahI zakIe chIe tema ApaNI pAse eka prabaLa sAdhana anAdi mAnavAnuM che. eka hAthamAM ghauMnA dANA laIe, A ghauMnA dANA dekhIe chIe, kyA kheDUte vAvyA ? kyA khetaramAM te UgyA, te ApaNe jANatAM nathI paNa aMkurA vagara dANA hoya nahIM ane aMkura khIja vagara hAya nahIM. have e kheDuta khetara majurane kArANe rAkhA paNa A khIja dekhIe chIe te mATe 'kura hatA, tema pahelA khIja hatuM te aMkurA vagara na thAya teA khIja hatuM ema TheTha anAdi sudhI javuM paDaze. paraspara kArya kAraNa bhAva rahelA che. eka vAta nakkI thaI ke khIja vagara aMkura ane aMkura vagara khIja na thAya te maLyuM, eTale prathama aMkura ke prathama khIja hatu. tevA niyama karI zakAya nahIM, prathama khIja mAnavA joIe teA aMkurA vagara khIja hAya nahIM, te mAnavuM paDe ke satata cAlyA kare have A khIja ane akura eke dekhyA nathI, mAtra eka dANA dekhIe chIe. enI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AgAme ddhAraka pravacana zreNI utpatti zakti dekhIe te anAdinI mAnavI paDe, ApoApa bIja akura paraMparAnI anAdi mAnavI paDe. pahelA bIja ke akura koIne paNa kahI zakAtA nathI. vastu che ema mAnavuM paDe te TheThathI anAdithI kahevuM paDe. bIja aMkurane aMge dhAnya dekhavAthI mAnavuM paDe, tema ApaNe pratyakSathI AtmA anAdine che te mAnavuM paDe? janma ane karmanI paraMparA cAlu pitAne janma darekane pratyakSa che. cAlu janma pratyakSa che te zAne lIdhe janma thaye? karmane lIdhe, karma na hoya to janma kyAMthI? jIva marI sIdhe kaTivajane ghera janame. mAkubhAI manasukhabhAI keDa kyAre pedA karavA gayA? sIdhA vagara mahenate keDa kyAMthI malyA? evI rIte eka nigI mAtAne peTe janmyA, nigI thaye. eka regI mAtAne peTe AvyA te rogI thayo. temAM pelo nirogI ke regI karavA Avyo na hate. eka daridra, eka dhanADhyane ghera upa. karma cIja na mAnIe te A badhuM vicAra ! pele janmathI majamajAmAM, bIje janmathI dhULamAM uchare che, to karma mAnavuM paDaze. A janma eka dANAMnI mAphaka pratyakSa che. dANA upara AgaLa cAlyA te aMkura vagara ke bIja vagara aMkura heya nahIM, tema janma karma vagara hoya nahIM, te karma kayAre hoya ? cAhe mAnasika vAcika ke kAyika suMdara ke asuMdara pravRtti hoya tyAre ja karma baMdhAya, e sivAya karma baMdhAya te lAkaDA, lADhA, AkAzane sarva karma lAgI jAya. je karma bAMdhelA te vakhate mAnasika, vAcika ke kAyika traNa pravRttio mAnavI paDe. mana vagaranA kAyA vacanavALA ja hoya che. vacana ane mana vagaranA kAyAvALA ja hoya che, paNa kAyA vagaranA koI jIva hetA nathI. AthI mana ane vacana ane kAyAne AdhAre ja che. kAyage karI vacana ane bhASAnA muddagale grahaNa thAya che. vacana ane mana pahelA kAyama mAnavAnI jarUra che. zarIra pachI bhASA ane mana paryApti mAnI che. paryAptinA hisAbe, jagatanA dekhavAnA hisAbe, zAstrakAre kahyuM te hisAbe, kAyA sarvane hoya che, to kAyajoga janma vagara hoya nahIM, janmanuM kAraNa karma, karmanuM kAraNa janma, tenuM kAraNa kama; kAMte karma vagara janma thAya che agara janma vagara karma baMdhAya che. tema mAnavuM paDe. jyAre karma vagara janma, janma vagara karma Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 pravacana 17 muM na mAnIe te bIja-aMkUra paraspara kArya-kAraNa bhAve hatA, tema kama-janma paNa kArya-kAraNa bhAve paraspara rahelA che. temAM ekabIjA vagara hAI na zake, temAM prathama karma ke prathama janma na mAnI zakAya. te te anAdinI paraMparA mAnavI paDe, janma pratyakSa siddha che, te janma-karma. e paraMparA ApaNe anAdinI mAnavI ja paDe. atyAre saMsAra pAra pAmavA zuM karavuM? A jIva anAdina che e manAvavA mATe A paMcAta che ne ? paNa enuM amAre kazuM kAma nathI. atyAre zuM karavuM? te batAve. be musApharo jaMgalamAM gayA che. tyAM kUvAmAM choka DUbate je. tyAM kema paDe? kayA gAmane che? kema nIka ? kema paDe? te vicAravAnuM nathI. sIdhe kADhI levuM joIe. cAhe jema hoya, atyAre jIvane saMsArathI pAra utaravAno che. AdinI paMcAta zI? davAnI kiMmata daradanI pIDA pAchaLa che. darada jevuM pIDA karanAra hoya te pAchaLa davAnI kiMmata che. sAmAnya kAMTo kADhavA pAchaLa koI keDa rUpIA kharacatuM nathI. daradanI pIDA mAlama paDe te ja davAnI kiMmata che. daradanI pIDA mAlama na paDe te davAnI kiMmata hotI nathI. nAnA chokarAne kSaya thaye, kaI vaida eka paisAmAM davA Ape paNa davAnI paDIkI na le. berAM lAvavA mATe dhyAna rAkhyuM che, kAraNa kSayanuM darada enA khyAlamAM nathI. borAM para lAgelI lAgaNI choDI daI, piso kharacI kSaya maTADavAnI davA chokare le nahIM. tame hajAra pisA kharacI davA kare che to e kema nathI leta? ajJAnatA hovAthI bALaka davA leto nathI. kahevAnuM ke daradanI bhayaMkaratA na lAge te davAnI kiMmata sujhe nahIM. tema ahIM A jIva anAdithI janma ane karmanI jakaDamAM Avelo che, te khyAlamAM na Ave te janma-karma nAza karavAno vicAra ja na Ave, jene khyAla nathI, machita thaele che, tene cAhe teTaluM vAgyuM hoya paNa te vakhate bebhAna hovAthI khabara nathI, tema saMsAranA mehamAM mUrzita thaelo mAnavI be bhAna che, potAnA daradane dekhate nathI. anAdinA daradane dekhate nathI. daradane na dekhe te daradanuM bhayaMkarapaNuM zuM jANe? te na jANe te davA ane dAktaranI kiMmata kevI rIte pichANe? eTalI ciMtA ochI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 Agama ddhAraka pravacana zreNI paNa jiMdagIne nAza thAya te bhayaMkara na gaNavAthI ke pApane bhayaMkara na gaNIe paNa teTalA mAtrathI daradane aMge thatuM bhayaMkara nukazAna cAlyuM jatuM nathI, ApaNe mohathI saMsAramAM mUchita dazA pAmyA, mUcha AvavAthI kamanI bhayaMkaratA cAlI jatI nathI. siMha AvyuM tyAre sasalAe AMkha mIMcI dIdhI, tethI garadana pakaDavAnI baMdha thavAnI che? ApaNe karma jANIe nahIM, vicArIe nahIM tethI karI kama rAjA duSTa gatiomAM laI javAnuM baMdha karaze kharuM? tema A jIva ajJAna rahe, meha mUchita rahe, kamane vicAra na kare te karmanuM bhayaMkarapaNuM cAlyuM javAnuM nathI. janmane aMge dhikakAra varase ? mANasAI hoya te, prathama janmane aMge dhikakAra varase. yAda rAkhaje ! UMdhe mAthe laTakAvIza kahyuM ke, ahIM UMdhe mAthe aMdhArI koTaDImAM laTakAvIza, vadhAre tophAnI kedIne aMdhArI koTaDImAM rakhAya che. tenI AgaLa mahemAMhe vadhAre halakI zarata bako te, paga nIcethI nIkaLI jaIza. strI jAtinA paga nIcethI nIkaLavuM, tevuM thayA chatAM tane zarama na Ave te tene kahevAnuM nathI. A badhuM karAve karma. tuM karmane na dekhe, na gaNe, na mAne, teTalA mAtrathI karmanuM bhayaMkarapaNuM cAlyuM jaze? AMdhaLA thayA era-sarpa karaDo maTI gaye? tema karma na mAnIe, AvatI durgati-naraka na mAnIe teTalA mAtrathI kama-naraka-durgati cAlI na jAya. AMdhaLAne sApa na karaDe te niyama nathI, te mAnavuM ja joIe ke karmanuM bhayaMkarapaNuM na vicArIe te, teTalA mAtrathI bacavAnA nathI. te te tenuM kArya bhajavaze ja. dekhate mANasa sApa dUra pheke AMdhaLA dekhe nahIM te ulaTo phasAya, bacavA lAgI hoya te paNa aMdha bace nahIM. karmanA kAraNe jANI dekhIne khase, karma kema baMdhAya te jANe nahIM. jema aMdha sane na dekhe te teTalAthI aMdha akSaya thato nathI. ApaNe paNa kama tenA vighAtaka na jANIe te tethI kAMI karmanI bhayaMkaratAthI mukta thatA nathI. dekhato sarpathI dUra jAya ke dUra pheke, tema ahIM karma jANe ane mAne te ja karmanA kAraNethI bacI jAya, paNa koI jANe nahIM, te karmanA kAraNothI bace nahIM. mATe karma jANavAnI jarUra. te jANavAthI anAdinI janma-karmanI paraMparA khyAlamAM Ave. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 17 muM 151 tAva becAra dahADA lAgalagATa Ave te ghara ghAlyuM, lAga. dasa bAra mahinA Ave to kSayamAM peThA, tyAre bAra ane cha mahinAnA tAvanI aMdara kSayane Dara lAge che, te A kaSAya anAdi kALathI AtmAne tapAvI rahyo che, to te anAdinA karmane Dara kema na lAge? arthAt enuM bhayaMkarapaNuM khyAlamAM AvI jAya. cha mahinAne cAmaDAne tAva dhrAsko, kIkIyArI paDAve te AtmAnA tAva mATe kema kAMI nathI thatuM ? A janma karmanI paraMparA anAdinI che. ema khyAlamAM na Ave te te darada maTADavA mATe talapApaDa thavAya ja nahiM. eka mahinAnI carI pALa, chAtImAM phephasAM bagaDayAM che. telane paDachAye na jaze. maracAM paNa na khAze rasoDAmAM badhA mATe rasoI thAya che paNa ApaNe maLI dALa khAIe chIe. A badhA khAya te huM kema na khAUM? ema kema nathI khAtA? daradanuM bhayaMkarapaNuM khyAlamAM hoya che tethI tema janma-karma anAdinA lAgelA che, kaSAyane tA5 anAdine AtmAne herAna karI rahyo che. tyAMthI nigodamAM gayA ke zrotra-cakSu, ghANa, rasanA-Indriya zaktine nAza, eTale zarIrane tApa kSaya karI pelAne masANamAM mekale, tema kaSAyane tApa Ane ekendriyamAM mele. jeo daradanuM bhayaMkarapaNuM na jANe, teo DokaTara ke vaida parejI batAve tene gALa de. davA ApI hoya te paNa DhaLI nAkhe. kAraNa? daradanI bhayaMkaratA khyAlamAM AvI nathI. ghera khAvA na Ape te bahAra jaI kupacce khAI Ave. daradanuM bhayaMkarapaNuM na bhAsyuM hoya te davA denArane dabAvavA jAya, davA dUra pheMkI de, pathya paLAvanArane parama zatru dekhe. jinezvara mahArAja ApaNA DaoNkaTara te vahAlA kyAre lAge? bhayaMkara darada dekhe to, chokarA vaida DokaTarane dekhI nAsatA phare che, tema A jIva karma-janmane bhayaMkara na samajanArA jinezvaranuM nAma sAMbhaLI bhAgI jAya che, nAnA chokarAne velaNa ghAlI davA pAvI paDe che. ApaNane ghodAvI ghodAvI parANe dahere upAzraye laI javA paDe che. sAmAyika karAvavI paDe che. jema bALakane DhIMcaNa nIce dAbI davA pIvI paDe tema je karmanuM bhayaMkarapaNu samajyA nathI tevAne bhAI-bApu! kahI lalacAvI, samajAvI lajavAvI patAsuM ApI davA pavAya tema tamane dharma karAve paDe che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAddhAraka pravacana zreNI 152 prabhAvanA karIne paNa dharmamAM joDavA : lADavA patAsA dvArAe paNa davA pAvI. ApaNe prabhAvanA peMDA lADavA, nALiyera patAsAnI prabhAvanA karIne paNa dharmImAM joDavA, paNa AvI rIte joDAya te daradanuM bhayaMkarapaNuM samajyA nathI. pachI e samajatA thayA ke enA e vagara lADavAe davA levAne. e khIjAne lADavA ApanAra thaze. khIjA chekarAne davA vakhate patAsu Apaze e patAsAne lIdhe upAzraye AvelA lADavA mATe pAsA-sAmAyika karanArA, e samajaNA thAya che tyAre pote lADavA jamADI pAsA karAve che. lADavA mATe patAsA mATe davA le che, mATe lADavA ane davA paNa na joIe. lADavA cheDAve te ThIka paNa davA cheDAve te zatru gaNAya ke nahiM? davA lenArane reAkanAra parama zatru che, paNa kAI prakAre mitra nathI. lADavAnI lAlace pAsAdika thAya te khA ne dharma rokanAra moTo zatru che. vagara patAse ke vagara lADave davA le te sArI vAta che, paNa patAsuM rokavA pahelA davA rokI de che. ahIM dravyathI thatI kriyA karanAra che!karAne aNasamajaNavALA kahIzuM paNu aNusamajaNamAM bALakapaNAmAM je patAsAnI ke lADavAnI lAlace davA le te rAkavA jevI nathI. AthI dravyakriyA rokavA jevI nathI. jo ke lAlaca rAvA jevI che paNa samajaNeA thaze eTale davAne age lADavA ke patAsuM nahIM mAge, samajaNA thayA ke tamane vagara khakhare davA pI jaze, tema dravyakriyAmAM rAkANa na karyuM. te AgaLa jatAM pauline tyAga karavA pUrvaka bhAvathI dharma kriyA karavAvALA thaze. samajaNA thaze tyAre A pramANe karaze, paNa te pahelAM aNusamajaNu dazAmAM ga thavAnA cAkakasa, ane patAsA ApavA paDaze te paNa cAkakasa. anAdikALanI Asakti ochI thavAthI dharUpI auSadhamAM joDAyA te samaju chokarA patAsu` ke lADavA nahIM mAge, tema A jIva dravya-anuSThAnamAM pravate le che. paNa samajaNavALA thaze tyAre svataMtra dharmanI DhavAmAM joDAze, mATe parANe ke lAlace buddhi karAvavI paDe paNa hitabuddhithI pravartAvelI che. mAtA-pitA bhAIe davA rovaDAvIne pAya, bIjA bALakanI dayA khAya, mUrkha leAkeA e ghaDI goMdhI rAkhyA, nakAmA purI rAkhyA, kakhaje karyAM e dekhe paNa davA ane hitabuddhidAjhane dekhatA nathI. tema tIrthaMkaranI jagata para je bhAvayA ane bhAvaDhavA te ajJAnI leAke dekhatA nathI. jema heAkarAne bahekAve kahe ke mAM phADIza nahIM, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 17 muM 153 velaNa ghAle, vevaNa ghAle teA velaNa pakaDI leje. chekarA upara mAkhApa baLAtkAra karatA hatA tenA rasto batAvyeA. chokarAnA hita mATe ja che ne ? chekarAne velaNa na ghAle tethI nirAMta gaNe che, paNa daradanuM duHkha vicAryuM? durgatimAM kyAM rakhaDaze tene vicAra karyAM? brAhya pravRtti dekhI je baccAMne rokavAnuM, khacakA bharavAnu zIkhave te khaccA marI jAya ke khIju kAMi ? dravyathI thaelI pravRtti bhAva lAvanArI che. prazna : dharma aLAtkArathI karAvAya ? < uttara : eka zeTha ghaNA ja dharmiSTha hatA. te zeTha chatAM devatAnA chokarA AyalA' e kahevata anusAre devatA bUjhe te kAyalA hAya, tema tene nAnA cheAkaro dharamathI dUra hatA. tene ghaNuM samajAvyA, pustake vAMcavA ApyA, guru pAse laI gayA, te paNa kaI asara nahi. khApa jainI hatA, vicAryuM ke jenI pAse je heAya te vastu vArasAmAM na Ape ne bALakanA dharma jIvanane nAza kare te te baccAene gunhegAra che. pattharanA puMjIpati e putrane patthara Ape. AtmAnA hIrAnA mAlika amUlya hIrA Ape, tema A chokaro mArA kuLamAM AvyA ne mArA vArasA na le te kAmanuM zuM ? reADA ane pattharanA vArase mithyAtvInA kuLamAM paNa maLate. temAM kuLamAM janmI vadhAre zu meLavyuM ? e patthara tathA lAkaDAnA vArasA khIje paNu hatAM. te ahIM vadhAre zu? AtmAnI avyAbAdha paDhavIne vArasA detA jauM. khIjA badhA vArasA lakhelA devAya che, paNa A vArase mahenatathI devAya che. mahenata ghaNI karI, ararara ! mArA vArase| nAza pAmaze. jenA chokarA dharmI na thayA, tenuM dharamamAMthI nAma gayuM, rAtadivasa kAma dharamamAM ja, te dharamavAle! na thaye teA tenI salAha keI na le, mATe jo dharmiSTha hAya teNe nAma rAkhavA khAtara chekarAne dharmiSTha anAvavA joIe. nAma rAkhavAnA prayatnamAM pravA~ ja nathI. dharamanI khAbatamAM koI nahAya te! phalANAbhAIne khakhara gho ke mahArAja AvyA che, paNa te te bahAra nIkaLatA nathI, mATe tene khIne zu kAma che? mATe dharmI saMsthAonA nAma rAkhavA-TakAvavA mATe paNa dharmI mAbApa satAnAmAM saMskAra pADe have pahelA bhave bharosesa rAkhI janma lIdhA che. cakravatInuM rAjya tamArA kuLamAM janmavA karatAM ochuM gaNyuM. hemacaMdrAcArya mahArAje eTalA ja mATe kahyuM ke-- Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AgamAddhAraka pravacana zreNI jainadharmavinirmukto mA bhUvaM cakravartyapi / syAM ceTo daridro'pi jinadharmAdhivAsitaH // 1 // AvatA bhavamAM jainadharmathI rahita evA cakravartInA mULamAM paNa hAla tA huM nakAmo, jainamULamAM janma laUM ne dAsapaNuM maLe te paNa tene sArU gaNu. diradra avasthA thAya tene paNa zeca na karuM. AvI dhAraNAe ApaNe tyAM AveleA jIva te ApaNe tyAM jaina dharama na pAme te zarama Ave ? kaI mANasa ApaNe bharose AvelA hAya tenuM ApaNe kAma na karIe te te glAni pAme che. ame jaina tarIke jAhera thayA te dvArAe tamee tene bharase Apele che. keTalI dhAraNAe te tamAre tyAM AvyA? cakravartInI RddhinI icchA che|DI tamArA gotranA manasubA karyAM. jyAM cakravartIpaNuM hoya, tyAM dharma na hoya tevuM dharmarahita cakravartIpaNuM paNa joItuM nathI, paNa dharma hoya tyAM daridra pazu hoya te paNa janmavu che, AthI cakravartI badhA adharmI ke badhA daradrI dharmAM nathI mAnyA, paNa uparanI bhAvanA mATe e vacana che ke uttama jIva heAya te prathama dharmane pasaMda kare. kesaranuM tilaka eTale jaina dharmanuM kheArDa : have ApaNe cAlu adhikAramAM AvIe. ApaNA kuLamAM AvanArA bALaka davAkhAnA AgaLa dAktaranuM pATiyuM dekhe tyAM davAnA bharose dAkhala thAya. tamArU A be, jainadharmanuM A-kesaranuM tilaka, vakIlAta karavAvALe vakIlAtanA AthI zaramAya nahiM e na lagAve te kaI sthiti gaNIe ? tema jainI thaI kesaranA cAMllA na kare te kaI sthiti kahevAya ? ArasIyA jevA kapALa rahe tenI sthiti kaI ? keTalAka ema mAne che ke pUjA karIe te cAMllA karavA, paNa te mAnyatA nakAmI che. pUjA kare ke na kare tepaNa cAMllA karavA joIe. jaina chuM te tarIke A rAkhavuM joie. ApaNA baccAe nakkI karI ahIM AvyA che. ke cakravartInI Rddhine lAta mArI tamArA kuLamAM AvyA, tenA badale kA? vakIla thaI bacAva na kare, dAktara thaI davA na Ape te ? ApaNA bemAM AvI dharama na pAme te tene mATe ApaNane zaramAvA jevuM che. AvuM vicArI zeThe cheAkarAne dhI anAvavA tanatADa mahenata karI. bhAvaauSadha evI cIja che ke, dalIla kare, dAkhalA de, te| paNa pAramArthika asara AtmA ullAsavALe Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 pravacana 17 muM thAya te ja kAma lAge. chevaTe kAMI na vaLyuM tyAre gharanuM bAraNuM teDAvyuM. moTuM bAraNuM hatuM te nAnuM bAraNuM karyuM, ahIM dharamanI vAtamAM bAraNuM nAnuM karyuM, tene saMbaMdha ze ? eTale Ama nIce jevuM paDe, nIce paDI UMce jAya te daSTi UMce jAya. tevI jage para jinezvaranI pratimA goThavI. A aruci-baLAtkAra gaNo, Adara satkAra nathI. deva tarIke mAnato nathI, tevI jage para bAraNuM nIcuM karI pratimA melIne paNa parANe darzana thAya tema karyuM. keTalAka magazeLIyA jevA hoya. magazeLIyo phaTakavA lAgyo ke keInI tAkAta nathI ke tene ocho kare. puSkalAva megha varase te aMdara dhULamAM dabAI gayo. pele megha cAlyA gaye eTale bahAra nIkaLye, bhedAya nahIM, bhijAye nahIM ane ulaTI mazkarI karI ke kema che? Ama keTalAka dharamanI rucivALA thAya nahIM, upAya karanAranI dharama pamADavAnA prayatna karanAranI hAMsI kare, AvA hoya te magaroLIyA. mazkarI karI jhaLaktA thAya bApa ATalo prayatna kare paNa baMdA mAne tevA nathI. ahIM kazuM bAkI rahyuM nathI. zrAvakanA kuLamAM Avyo hato. vaimAnika devatAnI sthiti meLavI zake tevuM hatuM, chatAM jAnavara thayo. aDhIdvIpanuM jAnavara hite te kAmanuM, asaMkhyAta je jana upara jaLamAM mAchaluM thaye. zrAvakane ghera Avele A sthiti rahevAthI svayaMbhU-samudramAM mAchaluM thaye. chatAM bhagavAnanI pratimAnA AkAranuM tyAM teNe mAchaluM dekhyuM. kAraNa? naLIyAkAra valayAkAra choDI badhA AkAranA mAchalA hoya che. AvuM kAMIka meM dekhyuM che. te vicAravAthI jAtismaraNa jJAna thayuM. bApe dharma pamADavA kareluM badhuM yAda AvyuM. dharma saMbhaLAvela badhe yAda AvyuM. te samaja aNasaNa karI devaloke gaye, AthI dravya-anuSThAna kaI divasa choDavuM nahi. dravya anuSThAna-kriyA-dharma rokavAno nathI paNa avaguNane bhAga rokavAno che. udharasanA mATe bIDI choDavA mAge te pacakhANa ApavA ke nahi? dravyathI kare che te pacakhANa karAvavA ke nahi? dravyathI pacakhANa karAvanArA e bhAvamAM Avaze te mATe paNa paracakhANa kare te karAvavA; dravyane sudhAravAnuM AgaLa sthAna che. chokaro rogI thaye te nirogI karavAnuM sthAna che, paNa mArI nAkhavAnuM sthAna nathI. baLAtkAre ke lAlace davA pAvI paDe paNa samajamAM Ave tyAre kaDavI davA ApoApa khAI javAno. tema ahIM anAdina-janma-karma vaLagyA che, kaSAyano tApa vaLagela che, anAdi Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 AgameddhAraka pravacana zreNI kALane samyagdarzanAdi ghavAI gayA che, te samaje ne tIrthakararUpI dAktaranA zaraNe javAmAM zaramAya nahIM. samaju te kahevAya ke je darada barobara samaje che. te duniyA na dekhe paNa mAre ahIM zuM karavuM te dekhe. jeNe pitAno AtmA kSaya rogavALe jA, te to jinezvara bhagavAnarUpI vaida je davA batAve te raste cAle. te duniyA kare te dekhe nahIM, pathya tarapha dRSTi de nahiM. pitAnA jJAnadarzanAdika guNe pragaTa karavA mATe dharmarUpI ratnane pakaDI le. dharma e ja ratna che-ema samaje. te sivAya bIjI kIMmatI cIja jagatabharamAM nathI A dharma kaI sthitie Ave ane 21 zrAvakanA guNo te kaI rItie upArjana karavA te vagere adhikAra AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. vyAkhyAnane sArAMza - 1. janma-karma-anAdinA che. 2. zrAvaka kukhamAM bharose AvyA te dharma vAraso laIne jAya te sAruM. 3. baLAtkAre ke lAlaca ApIne paNa davA pavAya che. tema lAlaca ApIne paNa bALakane dharmamAM joDavo sAre che. pravacana 18muM 1990 aSADa vadI 10, zukra, mahesANA pApanA phaLamAM AMtare kema ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdikALathI rakhaDe che. anAdikALathI tene dharma sUjha nathI, dharma kone sUjhe che ? dharma evI cIja nathI ke duniyAdArIne sAmAnya vyavahAra rekAI jAya. anAja vagara loko bhUkhe mare, lugaDAM vagara TADhe mare, tema dharma vagara bAhya vartanamAM aDacaNa paDatI nathI. tethI te bAbatano vicAra Avavo muzkela paDe che. je padArtha vagara aDacaNa paDatI hoya tene aMge vicAra Ave, paNa dharma e padArtha che ke tenA vagara aDacaNa paDatI nathI. dharmane aMge vRddhi na dekhAya tema bAhya saMgamAM dharmathI khAmI paNa na dekhAya. keTalAke Izvare kareluM A jagata mAne che. temane kahI zakIe ke Izvara jUThuM bolanArane tarata Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 18muM 157 muMge kare. te cArI, jUTha-A dunIyAmAM keI kare nahiM, tema jUTha bole nahiM, cerI kare ke hAtha UDI jAya te kaI corI kare nahIM. paNa adharma ke pApa tatkAla nukazAna karatuM nathI. ApaNe A savAla temane pUchI zakIe. anyAya ke nyAya sAthe zikSA ane zirapAva rAkhavo joIe. anyAya kare kayA bhavamAM ? ne phaLa kayA bhavamAM Ave che ? Izvarane jagakartA na mAne te AMtaruM kahyuM che, temAM kaI savAla na hoya. Izvarane jagakartA mAnIe te je AMtaruM rAkhyuM che tene aMge savAla karI zakIe, Izvare jagata karyuM te pApa joDe tenI zikSA rAkhavI joIe. gunhA joDe sajA rahe te gunhA ochA thAya. bIjAne mAravA jAya te pote mare, jUThuM bole ke jIbha pakaDAI jAya, corI kare ke hAtha pakaDAI jAya. Ama rAkhyuM hatuM to kaI paNa pApa na karata. khUnIne mArI nAkhe. eka vasati ochI thaI. ene mArI nAkhavo jethI bIjAne nahIM mAre, pApanI zikSA tatkALa rAkhIe te bIjI vakhata gunha na kare. Izvare jyAre jagat karyuM tyAre pApa ane tenA phaLa vacce AMtaruM rAkhavuM na hatuM. sarakAra te ja vakhate zikSA kare che. ApaNane e savAla nahIM naDe. ApaNe pApanuM phaLa pApanA svabhAve ane kAlAMtare thAya che ema mAnIe chIe. bacapaNamAM paDI gaye tene paMdara dahADe ArAma thaye. dasa bAra varasanA chokarAne 40-45 varasa sudhI koI pIDA nathI. jyAM 55-60nI uMmara thAya ke kaLavA lAge. vaida dAktarane bIjuM kaMI na lAge, te nAnapaNamAM lAgeluM che tethI kaLe che. have vacalA kALamAM vAgeluM kyAM gayuM? kahevuM paDaze ke juvAnIne aMge lehImAM jera hovAthI kaLatara thaI nahIM. jyAre juvAnI gaI te lehInuM jora gayuM tyAre kaLatara UbhI thaI. A vAta samajaze ke karamanI vAta tarata samajAze. atyAre hiMsA karI, jUThuM bolyA, cerI karI, pApa thayuM paNa te bhegavavA pahelA pahelA bhavanuM punyanuM jera haju cAle che. pahelA bhave bAMdheluM manuSyapaNuM AyuSya zarIra te puNya Take che, tema pahelA bhavanI bAMdhelI puNyaprakRti AgaLa, navI bAMdhelI pApa prakRtinuM jora jaNAya nahIM. paNa juvAnInuM jora ghaTI jAya tyAre duHkhAvo Ubho thAya. A bhavanA karama bhegavAI jAya, tyAre te pApane jera karavAne vakhata Ave, "jevuM leNuM tevuM kAMdhuM lAkha rUpIAnuM leNu hoya te kAMdhAmAM mudata 2-4 mahinAnI hoya. leNuM nAnuM to AMtarUM nAnuM meTuM leNuM hoya te rakama maTI ne AMtaruM paNa huM heya. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AgamAddhAraka pravacana zreNI mediyamAM abAdhA kALa : ahIM paNa je tIvra puNya hAya tenA AMtare lAMbe, tIvra pApane paNa AMtarA lAMkhA hAya, abAdhAkALa eTale karma AMdhyA chatAM teTale TAIma vacamAM bhAgavavuM na paDe; tethI abAdhA kALa vacamAM mAnavA paDe che. temAM e niyama ke jevI lAMkhI sthiti teve lAMbA abAdhA kALa hoya che. pAca kADAkeADi sAgare pama hoya te 5 hajAra varSanA akhAdhAkALa hAya che. eka keDArkADi sAgaropame eka se varSane akhAdhAkALa gaNAya che eTale teTalI sthitinuM bAMdheluM ka ekase varSa pachI uddayamAM Ave che. jema lAMbI sthiti tema akhAdhA kALa paNa lAMbA jANavA. leNAnA pramANamAM ja AMtarU hAya, eka lAkha rUpIA leNA hAya te| cAra cAra AnAnA kAMdhA kAI karatu nathI, 2-5 hajAranA ja kAMdhA tyAM karAya che, ane te paNa dararoja ApavAnA na heAya. vacamAM mATe AMtarI heAya che. ahIM puNya-pApanA hisAbe jema tIvra puNya-pApa tema AMtarUM vadhAre. mukhya svabhAve akhAdhAkALa pachI saMkramaNa karI nAkhe teA bhale vaheluM bhAgavAya, kAMdhAnA hisAbe anukrame maLe paNa lAkha rUpi ne pAMca hajAranA kAMdhA ` hAya ne jaladI joIe te rakama laI Ave che, e vAta te A; bIjI bAju dhyAnamAM rAkhavAnu` che ke puru bharAya tyAre bhAgavavAnA vakhata Ave. eka pApa thayuM chatAM khIjuM pApa trIju pApa ema seMkaDo pApe bheLA thAya tyAre ekI sAthe bhAgavavAnA vakhata Ave, nahIMtara gatine lAyaka nahIM thAya. traNa pApa na thayA hoya te, pahelA pApamAM hAMsanA prasaMga na hAya. tevA tIvra pApanA adhyavasAyathI se'kaDA vakhata pApanAM kArya kare tyAre bhAgavavAne vakhata Ave, tema puNyamAM paNa samajavuM. jene karmanA svabhAva mAnavA che, te adharma aTakAvatA kema nathI ? dharma karI detA kema nathI. Izvara o mAne che tene te prathama rAkavAnI jarUra che. ene kama nA svabhAva mAne tene pApa rokavAnI jarUra nathI. paNa puNyanA svabhAva na mAnatA hoya tene tatkAla phaLa deze te seMkaDA puNyavALA jAgaze. derAmAM eka paisA melA tA bahAra Ave te dasa paisA maLe. tA tarata paiseA melavA jAya. ulaTA paisA mUkanArane rokavA paDe. pratyakSa phaLa dharmanuM thatuM hAya tA Ape|Apa dharamamAM pravarte. tethI teA Izvare pApane dUra karavA mATe ke pApathI bacAvavA mATe ke dharamanI pravRtti karavA mATe jagata nathI karyuM tyAre puNyanI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 18 muM 159 darakAra vagara pApanI darakAra vagara Izvare jagata karyuM ema hAMye ja jAya che. svabhAvamAM savAlane avakAza nathI : jyAM Izvara jagatakartA na mAnatA karmane svabhAva mALe, kaI vastano svabhAva mAnIe pachI tenuM paryavasAna hetuM nathI. pANI tarasa maTADe tenuM kAraNa ? tapAveluM tenuM pIe te tarasa maTADe ke nahiM ? pANIne tarasa maTADavAne svabhAva che, svabhAvamAM savAlane avakAza nathI. karamano tevo svabhAva hoya te baMdhAya ane tatkAla phaLa Ave ja nahiM, bIja vAvyA sAthe vanaspati taiyAra thatI nathI. nahIMtara jagatamAM kaI bhUkhyuM marata nahIM. tatkALa phaLa thatA hoya to kaI bhUkhe mare nahi. vacamAM TAIma joIe. anAjane paripakva dazA thatA vakhata joIe. raMdhAtA TAIma joIe ja. tema kamane paNa phaLa detA amuka TAIma joIe. thoDuM rAMdhavuM hoya to thoDe TAIma ne vadhAre rAMdhavuM hoya te vadhAre TAIma joIe. juvAra-kaThoLa-ghauM keTalA divase taiyAra thAya che ? bAhya padArthone paripakva thavAmAM TAIma joIe paNa bAMdhelA karamane paNa phaLa devAne-paripakva thavAne TAIma joIe. amuka dahADe ja pAke te niyama nathI. ahIM karmanA svabhAve che ke amuka mudate amuka karma udaya Ave. zubha ke azubha karma baMdhAya te kALAMtare pAkavAvALuM che. AthI dharmathI adharmathI duniyAdArInA sayAgemAM sArApaNuM ke kharAbI tarata thatI nathI. paNa karmanA svabhAva kALAMtare phaLavAno che. rAyaNa vAvI paNa eka so varSe phaLe. AMbo vAvyo to pAMca varase pheLe. tema puNya-pApane svabhAva kALAMtare phaLavAna che. tatkALa phaLavAne svabhAva na hovAthI puNya karIe ke tarata duniyAdArInA saMganI asara mAphaka phaLa thatuM nathI tethI binajarUrI cIja dharma gaNuM che. dharma karavAthI kAMI hAjate pUrI paDe che ? pApa karavAthI kAI hAjatone aDacaNo Ave che ? puNya karavAthI hAjatamAM sudhAro thato nathI ne na karavAthI bagADe thatuM nathI. tema pApathI paNuM hAjatemAM aDacaNa thatI nathI, tethI dhama 'binajarUrI lAge che. A ja kAraNathI AtmA anAdikALathI dharma vagarane rahyo che, dharma je hAjata pUrI pADanAra hatuM, pApa sIdhI rItie hAjatomAM nukazAna karanAra hote, te dharma tarapha doDI jate ne pApathI nAsI jate. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 AgaddhAraka pravacana zreNI prazna-duniyAmAM jahuM bolavAthI tathA corI karavAthI vizvAsa UDI jAya che. te tarata nukazAna phAyade dekhIe chIe. te te kema ? uttara : jema koraTamAM jugatuM jUThuM bole, yuktisara jUThuM bole, gune thAya tenI phikara nahi, sAbitIe gunhAne daMDa che. jagatamAM daMDa gunhAno nathI, sAbita gunhAne daMDa thAya che. jUThuM bolavuM paNa zAhukArI dekhADavI paDI. pApa hAjatamAM nathI naDatuM. gunhAnI sajA kyAre ? sAbita thAya tyAre-bilADI uMdara upara trApa mAre te tene khoTuM kareluM lAgatuM nathI, kAraNa tene ahiMsA vasI nathI. jAnavara khetaramAM phelI khAya che, paNa pApa samajatuM nathIpApa pokAre keNa ? je dhama ane pApa samaje te ne ? Ate duniyAdArInI vAta karI. dhArmika lAInamAM jhADa pANI pIe te paNa hiMsA mAnIe. ApaNuM baccuM cIbhaDA cAvI khAya tene hiMsAnI rUMvADe paNa panA nathI. ApaNe moTAne paNa te kalpanA AvatI nathI, tema ajJAnathI javuM bolAya che. vAgyA che dasa ne dekhyA agiyAra te rUMvADe paNa te jUThAne DaMkha nathI, eka rUMvADe paNa zaMkA nathI. lIlalanI ajJAnatA hoya, temAM jIva mAnatA nathI. te lIla upara cAle che tene hiMsAne Dara hoto nathI. vAghane zikAra karatAM manamAM zuM thAya? kaI ja nahiM. aMtaHkaraNamAM dharma adhama jANe tene, satyamAM dharma ne asatyamAM adharma mAne tene aMtaHkaraNamAM DaMkhe. prazna : e bemAM karamane baMdha kone vizeSa ? uttara : adhyavasAya upara tene AdhAra che. ajJAna e pApa che. bacAva gaNyA nathI. kAyadAmAM kAyado nathI jANatA te ajJAna bacAva nathI. tema jainazAstramAM ajJAna e bacAva nathI. phakata karamamAM phera paDe. pele ema mAne ke pApane tyAga levAto nathI, zuM karuM? eTale samyagadaSTi jIva mukhyatAe pApathI dUra rahe; paNa tevA badhA virativALA na hoya te paNa pApa kare te a5 baMdha hoya. tame deva-guru-dharma mAnyA pachI tamAro gunho ocho che ema nahiM. arpaNa samajavAvALA dhana Ape to pApa ochA karanArA thAya che tema nahIM, paNa lekhAtA nathI. je pApa ochuM karavAnuM-thavAnuM mAnIe chIe te deva-guru-dharma mAnyA tethI nahIM, pApathI nirapekSa nathI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 18 muM 161 tha, paNa pApa thAya che, te khoTuM che. te pApa tarIke vasyuM che, mATe pApa ochuM che. ghara lUMTe anAja lUTe tene sajA, gherA hallA vakhate gya kimata ApyA chatAM mAla na Ape te mAla lUMTI le te gunhegAra nahIM. kAraNa dAnata lUMTavAnI na hatI, dAnata vecAtI levAnI hatI. dAnata sarvavirati karavAnI hatI, paNa gherAI gaye tethI sarva virati karatuM nathI, tethI mana kacavAtuM rahe, tethI alpabaMdha che. kacavAtuM mana konuM rahe? je dharma-adhama mAnato hoya. tene, dharmaadharma jANato nathI tevAne kacavATa heta nathI. sAcuM bolanAranI zAkha paDe che. tethI dhaMdhAnI jamAvaTa thAya che. je jUThAnI zAkha paDe te vAta karavA paNa mAgatA nathI. te dharame jarUrI hAjatamAM sahAya karI. pApe jarUrI hAjatamAM nukazAna karyuM, te dharma phAyade ke nukazAna tatkALa nathI karato te kema? A vAta vyavahArika paNa hajAre sAcAjUThA karato hoya paNa duniyAmAM jAhera thayA na hoya te kaMI phAyado ke nukazAna karatuM nathI, duniyAdArInI chAyA che. anAdinI tejasa bhaThThI anAdi kALathI ApaNe cAra vastu ceya tarIke rAkhI che. keI paNa bhava hoya tyAM mukhyatAe eka ja varatu. " akho vastu pAmavA gaye navuM paNa peTe paDayuM eTale bhegavavuM paDyuM." mukhyatAe lakSa khAvAnuM hatuM. kAraNa dareka jIva sAthe ekata bhI che te khAuM khAuM kare che. agnino bhaDake je hoya te levA mAMDe. ahIM saLagatI bhaThThI che, tejasa zarIra e saLagatI bhaphI AtmA sAthe ja che. te kadI bUjhAtI ja nathI. agni kaI dahADe lAkaDA-IdhaNothI saMtoSa pAmato nathI, tema A taijasa agni -jaTharAgni jagatanA sarva pudgalene pariNamAvI gayo te paNa zAMti nathI. pelAnA sAmaTA lAgelA pagale havAthI cAle che, agni te saLage ja che e bhaThThI joDe hovAthI jyAM pahela vahelo jAya tyAM pahelAM bhImAM kolasA nAkhe, prathama je gatimAM Ave tyAre " tiSA" taijase karI AhAra kare, AhAra karyo. eTale "vastu pAmavA gaye navI, peTa paDayA le bhogavI" AhAra karyo e pudagalethI zarIra vaLagyuM. vaLo lo, AhAra na karyo hota te jIvane le 11 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 AgameddhAraka pravacana zreNI na vaLagata, AhAra karatI vakhate zarIra banAvuM tema dhAraNA na hatI. kalase-AhAra paDe ke le (zarIra) thayuM. zarIra thayuM ke Indri phUTI, Indriye thaI ke viSaye pakaDavA mAMDayA, viSaye pakaDavA mAMDayA tyAM sAdhano levA paDayA, cAra hAjata thaI, pachI viSayenA sAdhanenI paMcAtamAM paDe. - AhAra, zarIra, indri ane viSaye tenI paMcAtamAM paDaze, A janmAre temAM gaye. viSayanAM sAdhanonI pacAnamAM dharma karavAthI savaDatA ne pApa karavAthI patharo agavaDatA nathI--ema jANyuM, tyAM dharma karavAnI darakAra rahe zAnI ? gaye bhava ke Avate bhava e be samaje tyAre dharma madadagAra samajAya. dharma jANanAra javAne kAraNe mUke. bAkInA manuSya ke jAnavara je. tene svapnamAM paNa AvatA bhavane vicAra AvatuM nathI. gaNadhara mahArAjane zAstro banAvatAM prathama e ja kahevuM paDayuM. prathamamAM prathama sUtramAM e kahyuM, AcArAMganA prathama zruta skaMdhamAM , prathama adhyayanamAM, prathama uddezamAM prathama sUtra che. keTalAkane A jJAna ja nathI ke huM kaI bhavamAMthI AvI utpanna the chuM. mAre ahIMthI javAnuM che teno khyAla nathI. saMskAra vagaranA badhA jIva, jAnavaro sarva A bhava taraphe daSTi karavAvALA paNa nathI. ApaNe daSTi karavAvALAmAM paNa kevaLa upAzrayanA pagathiye caDIe tene prabhAva che. ahIM lIlI jamIna karI che. A upara sUryano tApa Ave te badhe sUrya dekhAya, A lIle raMga svataMtra lIlo raMga nathI. ahIMthI UThe pachI hatA enA e ja. lIlI AbhA badhe mArI ema daherA upAzrayamAM dAkhala thaIe. te vakhate jinezvara tathA gurune ciMto temAM dharamanA raMge tenI chAyA ApaNA para paDe, tyAre janma-maraNanA duHkhe kyAre maTavAnA ? A bhAvanA mAtra deva gurunI chAyAne raMga che, jyAM daherA upazrayamAMthI bahAra nIkaLI tapAsIe to eka ja zabda pakaDI rAkhe ke huM ahIM bhADUtI, pApa zabda pApa karatI vakhate bhADutI manamAM Ave to pApa nahi kare, ahIM Astika nAstika be bheda paDaze. eka vastu cokakasa che, banne melavAnuM cokkasa kabUla karaze. je meLo cAhe dhana-kuTuMba-zarIra-strI-putra kaI paNa manyA hoya te badhuM melavAnuM che. vicAre Astika ke nAstika A Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 18muM 163 bAbatamAM eka ja che, melavAnI bAbatamAM eka ja che, temAM be mata nathI. bhADUtI paNAmAM be mata thaze paNa melavAmAM be mata nathI. bahAra nIkaLI haratA pharatA A zabda yAda rahe che ke meLaveluM melavAnuM che? meLavavAnuM yAda dareka vakhate rahe che. dUdha dekhAya che DAMga dekhAtI nathIH bilADe dUdha baraphI tarapha dhyAna de che paNa DAMga tarapha dhyAna dete nathI, tema A jIva meLavavAnuM dekhe che, melavAnuM dekhAtuM nathI. bhIMtamAM lIlI chAyA paDe paNa te lIlo raMga thaelo nathI. upAzrayamAM bolAya che ke melavAnuM che. ghera te pApa karatAM yAda Ave che? meLavyuM te melavA mATe ja. tame je kaMI meLave te melavA mATe ja. ene jagatano rivAja paDI gaye, paNa ApavA mATe paNa meLavI zakAya che. A jIva evo vicitra che ke jAnavara cAro care, baccAnuM zuM ? ene vicAra jAnavarane cArAmAM hoya nahIM. tema ApaNe meLavavA beThA chIe, temAM je nathI rahevAnuM, je melavAnuM che temAM citta kheMcyuM che, tethI rAkhavAnuM kayuM ? tene vicAra Avato nathI. aMtaHkaraNathI utkRSTa bhAvathI kAcI be ghaDImAM eTaluM meLave te anaMtAkALa jAya to paNa te khUTe nahIM. jema mAtA maradevIe meLavyuM. be ghaDImAM pahele guNaThANethI caudame guNaThANe. tyAM je vItarAgatA-kevaLajJAna meLavyuM te kaI dahADo melavAnuM nahiM mATe evuM anaMtakALa sudhI joDe rahe tevuM meLave. je meLavIe chIe te melavuM paDe tevuM meLavIe chIe, paNa melavuM na paDe tevuM meLavavuM te vicAra thato nathI. ApaNe pAMcanI paMcAyatamAM paDayA chIe. "paMcAtIyAnA chokarA bhUkhe mare" ahIM A pAMcanI paMcAyatamAM paDe tethI melI devAnuM ja meLave che. rahI zake tevuM meLavatA AvaDatuM nathI. evuM zuM ? te ke dharmaratna e mATe dharma meLavyo te meLavye ja melavo ja na paDe, dharma avinAzI cIja che. dharmathI kaMI paDI gayA dharmanA adhamI thayA, cauda pUrvIo paNa dharmathI patita thaIne nigodamAM gayA, te tame ja kaho cho. te jeDe avinAzI cIja dharma chete kaho cho te zI rIte ? have dharma kevI rIte avinAzI che. te AgaLa jaNAvAze. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Agama dvAraka pravacana zreNI pravacana 19bhuM saMvata 1990. aSADa vadI 11. zani zAsakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke A jIva anAdikALathI saMsAramAM rakhaDI rahyo che. temAM prathama manuSyabhavanI prApti durlabha hatI. corAzI lAkha jIvAnimAM cauda lAkha gaI. sIttera lAkhamAM te maLatuM hatuM ne ? manuSyabhavamAM vadhAre zuM che ke te durlabha che. corAzI lAkha jIvAyonimAM dharmaratvanuM sthAna hoya to kevaLa manuSyabhavamAM ja che. bIjI yoni dharmane lAyaka nathI. utpatti sthAnamAM varNa-gaMdharasasparza karI pharaka paDe te sthAna. manuSyabhavanI muzkelI jaNAvavAnuM kAraNa e che ke dharmaratnanI bIje sthAne prApti nathI. tiyA-nArakImAM dharmaratna prApta na thAya te vyAjabI paNa devatAmAM dharmaratna kema na maLe? tiryaMcagati-parAdhInatAnuM sthAna, rAtribhojanano tyAga karavo hoya paNa mAlika rAtrinA ja cAre mUkatA hoya te zuM kare ? rAtribhajano tyAga kevI rIte kare? ApaNe bhejanamAM svAdhIna chIe, te rAtribhejana Adine tyAga karI zakIe chIe. parAdhIna dazAmAM cheDI zakAtuM nathI. kaMdamULa, lIlotarI, rAtribhojana, kazuM parAdhInatAmAM cheDI zakatA nathI. Ama tiryaMca gatimAM parAdhInatA te sAthe vadhAre sudhAvALI tiryaMcagati. bIjuM potAne vicAra jaNAvI zakavAnI sthiti nahIM. A badhAM kAraNothI tiryaMca gatimAM dharma maLa muzkela. %ii samavasaraNathI sAMbhaLe, mAne paNa AdaravAnuM na bane. tyAM 100 hAtha bharyuM paNa eka tasu phADayuM nahIM, te vepAra keTale thavAne? lAbha keTala thavAno? 100 hAtha bhare. tasu phADe nahiM te lAbha na thAya. tema bhAgya vege tiryaMca tIrtha karanI vANI sAMbhaLI jAya. tIrthakaranI vANI sAMbhaLanArane mArI bhASAmAM kahe che ema thAya bhagavAnanI vANI nIkaLe che te devatAo sAMbhaLe che ke mArI bhASAmAM kahe che tema thAya, jaMgalIe tiya sAMbhaLatI vakhate-ema samaje ke mArI bhASAmAM ja bhagavAna kahe che. A atizaya tirthakarano che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM 165 tIrthakaranI vANIne atizaya bIjA sAmAnya kevaLajJAnI ane tIrthakara kevaLajJAnI e be kevaLajJAnIonA jJAnamAM kaze pharaka nathI. jema tIrthakara mahArAja, devatAne devatAI bhASA, jaMgalIone jaMgalI bhASA, tIrthaMcane tIrtha cinI bhASAmAM samajAve che, te bIjA kevaLI tevI bhASA kema nathI kahetA ? bIjA bole te tIrthakaranI vANune atizaya kema kahevAya? ekalA tIrthakarane ja e atizaya che. pitApitAnI bhASApaNe pariNAme te zabda kevaLIo jANe che, kevaLI chatAM kema nathI kahetAM? A zaMkA sAhajika che, paNa zaMkAnA samAdhAnane aMge bhASAnA pariNamananI jarUra che. kaI vakhate kaI zaMkA thAya temAM vatAnuM jJAna kAma na lAge, samAdhAnamAM vakatAnuM jJAna kAma lAge. upadezakanuM jJAna zaMkAkArenA samAdhAnamAM, paNa zaMkA uThavAmAM vakatAnuM jJAna kAma na lAge. zaMkAkAronA jevA saMga hoya tevI ja tene zaMkA hoya. jhaverAtanA vepArIne jhaverAtanI zaMkA hoya, sonAnA vepArIne sonAnI zaMkA hoya, kApaDiyAne jagannAthI ke malamalanI zaMkA hoya, utpanna thaelI zaMkAnA samAdhAnamAM kevaLajJAnI zaMkA samAdhAna baMne jANe. kahe ke kevaLajJAnI mahArAja zaMkA-samAdhAna jANe paNa zaMkA kaI thavI te temanA hAthamAM nathI. jyAre ahIM to tIrthakarane atizaya e vicitra ke je zabda tIrthakara belavAnA heya, tevI ja zaMkA zrotAne thAya, tIrthaMkaranA nIkaLatA vacanamAMthI zaMkA thAya. eka bhIla hato. tene traNa strIo hatI, eka jaNue kahyuM ke mane tarasa lAgI che. bIjIe kahyuM ke-gAyana sAMbhaLavuM che. trIjIe kahyuM kemAMsa khAvuM che. traNe judI cIja che ne? bhIle uttara dIdhuM ke nIi. A eka ja uttaramAM ema jaNAvyuM ke-revara nathI, svara nathI, tema bANa nathI. traNenA praznane eka ja zabdamAM uttara Ape. to e zabda bolavAnuM hoya te vakhate pelIne pANInI ja zaMkA thAya. pelIne gAyananI ja IcchA hoya, ne pelIne khorAkanI ja IcchA hoya, A atizaya kevaLIne AdhIna nathI. je zaMkA zrotAne thAya te tIrthakaranA vacana nIkaLe tevI ja zaMkA thAya. tevI ja zaMkA uThAvI te tIrthakara nAma kamane atizaya che. tevA vakhatamAM kadI jaI caDayA te pratibaMdha pAmIe. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAme ddhAraka pravacana zreNI gharmapravRttine kALa keTalo? eka kaDAkeDa sAgaropamanA vakhatamAM tIrthakarane TAIma. kaDAkeDa sAgaropama sivAyane TAIma tIrthakara vagarane. dariyAmAM sAtha boLI, keTaluM pANI AvyuM? je pANI AvyuM tenA karatAM dharmanI pravRttine vakhata ane tIrthakarane kALa, temane lAbha maLavo te dariyAmAM ya baLe teTalo TAIma. dariye-tIrthakara vagarane TAIma, sAya para pANI lAgyuM te tIrthakaranI hayAtIne TAIma, tema manuSya mATe kaDAkaDI sAgaropama sudhI lAbhane, kevaLI ke tIrthakara na hoya to paNa zAsana pravarte. manuSyane dharmaprApti mATe keDArkoDa sAgaropamano Akhe TAIma ne jAnavara mATe soya jeTale TAIma. dharmazravaNa ane mAnavAne TAIma seya jeTalo, te paNa tIrthaMkara mahArAjanA TAimamAM hoya te, temAM te jAnavara teTalI hadamAM AvI caDyuM hoya, sAMbhaLe, jANe, mAne chatAM parAdhIna eTale karI na zake. parAdhInatAnA vakhatamAM na bane te mAnIe. kuTuMbIone ekarAra have nArakI bhavane vicAra karIe. ahIM sArA zarIre dharmanI muzkelI to tyAM rUMvADe rUMvADe pIttajavara hoya, tyAM tapasyAne taDAke kayAM lAge? sArA zarIre tapasyAnI muzkelI tyAM nArakImAM je anaMtaguNo javara tyAM AgaLa zI rIte tapAsyAnuM nAma levAya ? eka vAta cokkasa che; sahana karavAnuM nasIbamAM lakhAyeluM che. huM keTalIkavAra kahuM chuM ke kuTuMbIoe ja eTale kakaLATa lakhele ja che. ADe page jAya ke Ubhe page jAya to paNa temane kakaLATa karavAne ekarAra che. UbhA page jAya te samAcAra paNa Ave. jene aMge kakaLATa karo te dekhato nathI, jANato nathI, jovAmAM nathI chatAM kakaLATanI tamane Teva paDI che. vagara dekhI vastu mAge, tene kakaLATa kare to chokarAne Teva paDI gaNIe chIe. tene aMge jue te rUve paNa chokaro kaMkAsi che, tene Teva che, ema mAnIe chIe, tema jene dekhIe nahIM, joIe nahIM, pote ApaNane je nathI, evAne aMge hAI dajha karIe chIe, kAraNuM-lakhata karI ApyuM che ke tAre aMge eka vakhata kakaLATa karIzuM. UbhA page jaIza to kakaLATa karazuM, ADe page jaIza to paNa kakaLATa karIzuM, je vastu maLavAnI nathI tene aMge kakaLATa zA kAmane? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 pravacana 19muM chokarAne paNa kahIe chIe ke revA de, je kUTavuM-revuM rekhato nathI, e marI gaele sAMbhaLato nathI, to kRTa che, cho zA mATe? ekarAra che ke mAre revuM kUTavuM. game tema jAya to paNa have e sthitimAM ahIM janma lIdhe ene aMge karAra, tema nArakImAM janma letA eka karAra, anaMtaguNI bhUkha tarasa, anaMtaguNI vedanA, tADha, taDako tApa e veThavAne ekarAra. jyAM karAra thaelo che tyAM bIje karAra nathI. kuTuMbIo revAne karAra rAkhe che. vrata paccakhANa karavAnA svAdhIna che, ahIM svAdhInatAmAM tapa karI svecchAe duHkha bheLavIe chIe. tyAM parAdhInatAmAM anaMtu duHkha bhegavavAnuM ja che. bApa dekhADa nahIMtara zrAddha kara : ahIM vrata paccakhANa karI zarIranuM duHkha bhogave, nahIMtara tyAM parANe anaMtagaNuM che te bhogavo, A bhogave ke piluM bhega. svAdhInapaNe, rAtribhejanano, lIletarIne kaMdamULane tyAga karI zakato nathI, e nakakI karyuM to pachI e narakanuM duHkha lakheluM ja che. bApa dekhADa; nahIMtara zrAddha kara. ema A bhavamAM sahana kara, nahIMtara narakamAM sahana karavAnuM ja che, ahIM sahanazakti, deva gurunI jogavAI sAdhamikane saMga evI vakhate tapasyA karatA mukela to jyAM anaMtaguNa sudhA, tarasa, TADha taDake tyAM zI rIte karI zakavAnA ? narakamAM samakitIne vadhAre vedanA ahIM 100 varasa dharamathI cUkI jAva to tyAM sAgaropama sudhI bhegavavAnuM. tyAM evI sthiti che ke vrata paccakhANa smaraNamAM paNa nahIM levAya. samakitI haze to paNa vele bhuMDI zAstromAM lakhe che ke nArakImAM samyagdaSTi, mithyAdaSTi hoya? to ke heya. vedanA vadhAre kone? samaktiIne to samyagdarzana nArakImAM paNa herAna kare che. vAta kharI paNa jagatamAM AbarUnI aDacaNa kone? samajune. AkhalAne AbarUnI aDacaNa keTalI? mATe AkhalA banavuM sAruM gaNe che? to ahIM samakitIne vadhAre vedanA sAMbhaLI samaktiIpaNuM kharAba zI rIte ? tame dekho cho ke mAla na lIdho hoya ke napho na thAya te baLatarA na thAya, paNa mAla lIdhe e mAla pANI mUle pheMkI dIdhe, bIjAne aDhaLaka e mAlanI kiMmata AvI dekhI, paNa ema mAne ke jAnevArImAM mAla lIdhe ne phebruArImAM phUpe, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Agama ddhAraka pravacana zreNI mArcamAM meM thaya, tevAne zuM thAya? tema bajAramAM na Ave tene kaMI che? samyagdaSTi mAla pI ne pheMkI dIdhe. manuSyapaNuM pAme hate. mokSanI nisaraNI meLavI hatI, te viSaya kaSAyamAM pheMkI dIdhI. tyAM narakamAM dekhe ke mokSanI nisaraNI gaI tyAM pazcAtApa thaze ke ararara A manuSyabhava nakAme gaye, Ama pazcAtApa baLApa hAya hAya re manuSyapaNuM gayuM. "vAMjhaNIne mokANa mAMDavAnI na hoya, janetAne chAtI kUTavAnI hoya te janetAne chAtI kUTatI dekhI vAMjhaNI nirAMte besI rahe. lAla sADale paherelo hoya. kALA sADale vAMjhaNIne na hoya, tema ahIM samyagdaSTine pazcAtApa thAya, te kAMThe Avela hoya tethI. mithyASTi rakhaDato hoya to paNa pazcAtApa na thAya. ahIM cUkyA te tyAM baLIne khAkha thavAnA. tyAM baLIne khAkha thavuM na paDe mATe ahIM ceto. svAdhInatA ke parAdhInatAe bemAMthI eka vakhata bhegavavAnuM e to lakhAveluM ja che. deve vibu ke gAMDA? evI nArakInI sthitimAM dharma kyAMthI? mATe tiryaMcana bhAmAM dharma na hoya, nArakInA bhAvamAM dharma na hoya, paNa devatAnA bhavomAM dharma kema na hoya? te zaktivALA punyazAlI te dhAre te karI zake. temane tIrthakaranuM darzana hAthamAM, ApaNe tIrthakaranuM darzana hAthamAM nathI. jene uttama puruSone jega meLavavo hAthamAM hoya tene dharama maLavo muzkela zI rIte ? devatA dhAryo saMjoga meLavI zake che, vAta kharI, mahAnubhAva! sihamAM ALasa na hoya to jagatamAM jIvavA kaI na pAme, e ALasu hoya sUto rahe, zikAre jAya, hamaNAM lauM chuM ema seMkaDe zikAra nIkaLI jAya. tAkAta che paNa joDe tatparatA joIe, tAkAta hoya paNa tatparatA na hoya te kAma zuM lAge ? devatAmAM tAkAta barobara paNa khATale moTI khoDa ke cothe pAse nathI. mAMco suMdara paNa cotho pAyo na hoya te e sUvA besavA kAma na lAge. tema devatAmAM moTI kheDa ke te gAMDA che. devatAne vibudha kahyA che ne? gAMDA kema kahelA che te samajo, A jagatamAM gAMDA ane DAhyAmAM pharaka keTale ? e balA page vaLagI che eka zrImaMta zeTha hato paNa te ema dhArato ke mAre ekalA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM 169 zeTha rahevuM. kuTu ane zeTha thavAnI jarUra nathI. je kAmane zeThiyAmAM lAvatA nathI, te zeTha kuTubane zeThAimAM rAkhatA nathI. peAte jAya te vakhate zeThAI laI jAya che. jaNelAne joDavAnA e cAkakasa. cheAkarA janmyA te| vahu bahArathI lAvavAnA. vahu dADhA raMgI AvI teA zeThAimAM saDo pesavAneA che. cheAkarIne pArake ghera mAlavAnA, tyAM zeThAI na hAya te cheAkarIne chetarA khAMDavA mekale. kAMte vahu chetarA khAMDe. kulIna chokarI vahu tarIke na AvI te zuM thavAnuM? nA phAtIyA. kulInane ghera tamArI cheAkarI na gaI tetA zuM thavAnuM ? 'je zeTha kAmamAM zeThAi lAvatA nathI tenI kuTuMbamAM zeThAI rahevAnI nathI ' pelA dekhe ke kAmane zeTha banAvIza te mArI zeTha tarIke khyAti nahIM thAya. kAI ne keDInI madada karatA nathI. je jamInamAM AMkhe Uge che te jamIna kIMmatI bane che. jamInamAM ghauM, DAMgara, thAya te tene Akara kIti hAya. je kuTuMbamAM ApaNe utpanna thayA, te kuTubanI kiMmata na vadhe, ekalI ApaNI ki'mata vadhI temAM vanyuM zuM ? ema ApaNe je kuTuMbamAM utpanna thayA tenI kimata na thai tA vadhyA kAmanA zA? tene mArA jevA khIje kAI nahIM. tevI sthitimAM kAI kuTubI sAdhAraNa dazAmAM ALyeA. tANatA tANatA velA thaDe Ave; duHkhI prathama dRSTi kuTuMba taraph kare, saMbaMdhI pAse ja madada levA jAya. tema dhArI mArA kuTuMbanA zeDa pAse jAuM, cheTethI AvatA dekhyo, jarUra kaMi madada mATe AvatA jaNAya che. pAdaLA paDe teA dhuLa leze pazu leADhAnuM patarU'meleA ke leADhAnA patarAmAM paNa peALA mUkatA jAya. pelAe vicAryuM ke tene maLIe ja nahIM. AvatA dekhyA ke ehIne sUI gayA. tyAM pelAne khabara nathI ke mane dekhIne sUtA che. zeTha sUtA che ema kahyuM, paNa AvelA nasIbanA pAtale, dAnatane pAtale nahIM ahI' beThA karatAM UThIne zeThanI kharadAsa karUM paga dAbavA lAgyA, paga cAMpe che. nAkara zeThane hamezA sUve tyAre paga dAbe che. tethI zeTha samajyA ke nekara paga dAbe che, e rIte ja zeThane paga dAbe che. aMdara DhAMkelu che, pele khelatA nathI eTale neAkara dhArI mele che ke khalA gaI? A mane jANI sUtA jaNAya che, Ape ema lAgatu nathI, e alA te page vaLagI che, zeThanI be AkharU thaI, devu paDe mATe sUvAne DhoMga karyA hatA. tyAre paNa gunhAnA khadale gussAmAM Ave paNa nirbhAgIne kSamAmAM badale na vaLe, ene gussA AvyA, beThA thayeA, are tArAmAM ane mUrkhamAM pheraka keTaleA ? Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 AgameddhAraka pravacana zreNI pelAe paisA na ApavAno nirNaya karyo hato. kahyuM ke eka veMtane cAra AMgaLane mArAmAM ne mUrkhamAM pharaka che. arthAt vastu na hAyane mAgavA jAya te mUrakha ke kAma na kare te mUrakha ? paNa zANe hato, eka veMta cAra AgaLa kahI dIdhuM, ema duniyAmAM DAhyA ane gAMDAmAM AMtarUM keTaluM? kaMI nahIM. vicAra upara vicAra kare te DAhyA ne vicAra upara vicAra na kare te gAMDe, vicAra sAthe vartana kare te gAMDo, vicAra AvyA upara vicAra karI vartana kare te DAhya. pesAbanI hAjata thaI, ahIM na thAya, ema jANe nIce jaI pesAba kare te DA, pesAbanA vicAra sAthe ahIM ja pesAba kare te gAMDe. DAhyA ane gAMDAmAM pharaka ja ATale. devone icchA sAthe mAthe phaLe : A hisAbe devatA badhA gAMDAmAM, tame bele che ke rerAnAM vaMchI devatAonI IcchAthI ja kAma thAya. IcchA ane kAma vacce AMtarUM nahIM, IcchA sAthe kAma thAya. vicAra sAthe vartanavALA deva che, ApaNe vicAra ane sAthe prayatna karIe tyAre kAma thAya. temane vicAra ane vartana vacce AMtarUM nathI. te devatAo cAritranI apekSAe gAMDA che. jene vicAra upara vicAra karavAno vakhata che te mATe manuSya dharmavALA banI zake che, ne devatA dharmavALA banI zakatA nathI. vItarAgane janmavAnuM hoya nahIM ke je janma le, devatAmAM vItarAga keI hAya nahIM, rAgavALA janme to #pazama bhAve janme che, te devatAmAM vadhAremAM vadhAre kSayapazAmaka bhAvavALo haju jame, mehanIyanA kSAyika bhAvavALa jame nahi. tyAM kSApazamika bhAvamAM pradeza udaya jarUra che. te uchALA jarUra mAre, manuSyanA uchALA jarUra rokAvAnA devatAnA uchALA rokAvAnA nahIM. devatAmAM audayika bhAva hovAthI uchALA sAthe vartana thAya, tethI devatAne cAritra Ave nahIM. vikalapane dabAvavAne vakhata manuSyane che. devatAo vikalpane niSphaLa karI zake nahIM, mATe temane dharmayatna nathI. AthI nArakI devatA ane tiryaMcanA bhavamAM dharmaratna nathI. dharmaratna hoya te kevaLa manuSyanA bhavamAM. nizALIyAnI lakhelI hUMDI jevA denA samyakatva-jJAna che. have samyagadarzana jJAna cAre gatimAM che te cAre gatimAM mekSa kema nahIM? nizALamAM zIkhave che. hajAronI huMDIo leNadeNanuM nAmuM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM 171 lakhAve che. tenI phariyAda kemAM nAMdhAvA to zuM vaLe ? emAM hukamanAmuM ke phariyAda cAle nahi, samyagdarzana ane jJAna meAkSanI apekSAe chokarAnA nAmA jevA che. zIkhavAnI jarUra che paNa kAraTanA hisAme te nAmAnI kiMmata nathI. temAM phariyAdI, hukamanAmuM ke bajAvaNI thatI nathI. kevaLa manamAM tatva A che. te samaje, levAnuM nahI', tA chekarAnuM nAmuM thayuM. lAkha udhAra, pacAsahajAra jamA, samajavAnuM paNa vahIvaTa karavAne nahI.. vahIvaTa vagaranuM cheAkarAnuM nAmuM, tema AzravanuM jJAna, saMvaranuM jJAna, paNa savara AdaravAnI vAta nahIM, ke Azrava cheDavAnI vAta nahIM. samyagadarzana, jJAna e mAtra chekarAnuM nAmuM che. jokhamadArI nahI.. evuM nAmuM tamArA cApaDAmAM cheAkarAne lakhavA dyo che ? jema mAnyatA jANapaNuM khareAkhara paNa vahIvaTa vagaranuM. chekarA hisAba lakhe te sAcA tema sabhyaSTi badhA tatvA kharAkhara mAne, sahe, paNa vahIvaTa vagaranA. e nAmAM khATAM nahI kahevAya. vahIvaTa vagaranA kahevAze. peDhIe taiyAra thaelAne ja besADAya. e nakAmuM nathI karavuM paNu vahIvaTa vagaranuM che--ema devatAnI, tiryaMcanI, ane nArakI gatimAM, samyag2ajJAna-dana che. e e chatAM anAdghikALathI atyAra sudhImAM kaI e traNa gatimAMthI meAkSe gayA nathI. jatA nathI, ane javAnA nathI. cheAkarAne nAmAM zikhave che tyAM sudhI eke dIvAnImAM ke gaNatarImAM nahI' Ave. phakata manuSya gatimAM vahIvaTI nAmuM che traNa gatimAM vahIvaTIjJAna ane cAritra nathI. chekarAnuM nAmuM samajaNapUrNAMkanuM sAcuM paNu vahIvaTI nahIM. tema traNe gatinA jJAna samyakatva sAcA ne jarUrI chatAM vahIvaTI nahIM, vahIvaTI kayA ? meAkSanI nisaraNI manuSyapaNuM, temAM AvI je jJAna-samyakatva Ave tyAM vahIvaTa thaI zake. baMdha Asava-cheDavA lAyaka cheADI zake, nija rA AdarI zake, A dukAna para beThA eTale vahIvaTI nAmuM thayu. tema manuSyagatimAM Ave tyAre vahIvaTI jJAna-samyakatva kahevAya, eTalA kAraNathI dharatna mATe manuSyapaNu lAyaka che. devatAmAM gaNadhara kevaLI ke tI kara kema na thAya ? tyAM vahIvaTa che ja nahi. tyAM zIkhavaNI nAmu che. heya upAdeya mAnya paNa AcarI zakatA nathI. tethI kaheA ke vahIvaTanA nAmAmAM rakama sAcI ke tUTI tenA niya Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 Agama dvAraka pravacana zreNI karyo ja chUTake. tema devatA, tiryaMca ane nArakI traNe gatimAM zIkhavavAnuM nAmuM che, paNa manuSyagatimAM vahIvaTI nAmuM che. AmAM jokhamadArI che. tIrthakara kevaLI gaNadhara caudapUrvI yAvat sAdhu thAya te paNa manuSyamAM. AthI mela ane tene mArga manuSyamAM ja thAya. ane tethI mokSanI nisaraNa manuSyapaNuM ja che. Aja kAraNathI dharmaratnane upadeza ApatA apAra saMsAra samudramAM manuSyapaNuM pAmavuM durlabha che. AmAM dharmaratnanuM svarUpa kevuM che? manuSyapaNuM durlabha che e vigere kahIne zI matalaba hatI ? dharmanI prApti manuSyapaNAmAM hevAthI tenI durlabhatA jaNAvI te manuSyapaNe ApaNane maLI gayuM, paNa baccAnA hAthamAM Avelo hIro cATavA ja kAma lAge, kAraNa bALakane svabhAva cATavAne che. ema ApaNe je dekhIe te pAMca indriyanA viSaye. chokarAne hIrAnI kiMmata upaganI nathI ke khabara nathI. tema ApaNe manuSyapaNAnI kiMmata tathA upaga samajatA nathI. mAtra pAMca IndriyanA viSayamAM ja samajIe chIe. pitAnI milakatane vahIvaTa karavAne haka kene? je milakatane barobara samajI zake nahiM, sadupaga karI zake nahiM, tevAne vahIvaTa soMpAya nahIM. tene vahIvaTa sarakAra kare che. keTalAka vahIvaTa jAte sepe, keTalAka na sepe te prajAkIya manuSya geravyavasthA thatI dekhI phariyAda kare, temAM durvyavasthA thAya te rIsIvara nImI de. A phariyAda karavAne haka dareka prajAjanane che. AmAM jyAM sadupayoga na thAya, durUpayoga thAya to ? A manuSyapaNAnI milakatanI kiMmata jANI hoya to bole. durlabhatA, jANI hoya te bolo. kaho ke haju manuSyabhavanI durlabhatA tamArA manamAM AvI nathI, e nathI AvI te tene vahIvaTa karavAno tamane haka nathI. tema Ane sadupayoga karyo ? chokaro hIro cATe TIce te sadupayoga nathI. chokare hIro Tace tethI sadupayoga thayo na gaNAya. tema manuSyanA bhavadvArAe pAMca IndriyanA-viSayamAM upayoga karIe to sadupayoga na gaNAya. bajArazAhI kiMmate vecAya to sadupayoga gaNAya. tevI sthitimAM samajuMnuM kArya che ke te milakata sattAdhIzone soMpI devI. ApaNe paNa seMpIe chIe. pauSadha lyo che, paDikamaNuM kare tyAre "bahuvela saMdisAha? bahuvela karazuM" e Adeza mAge che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 173 eTale tamArA kahyA sivAya, AMkha, nase, zvAsa, nimeSa jevAM kAryAM jemAM vAravAra pUchI zakatA nathI, tenI chUTa Ape! bAkInA kAcemAM Adeza mAgIne kArya karavAnuM, cAlu kAryamAM rIsIvaranI jarUra nathI. rIsIvare niyata karyo hoya temAM mAsika kharco karyAM hAya, tenA hisAmanI jarUra nathI, tema zvAsa, AdimAM chUTI laI lIdhI. bAkInA sava kAryo tenA AdhIna. mAtru ke Thalle jAva te Adeza laIne jAva che, kAraNu rIsIvara nImyA che. milakatanA sadupayeAga karI na zakIe te rIsIvarane tAbe karavI joIe. enA vahIvaTa na jANatA hAIe to bhaya kara nukazAna thaI paDe, tema bhava samudramAM A manuSyapaNu dubha, meAkSa meLavI de evuM kiMmatI, teneA sadupayeAga Azravane baMdha karavAmAM ne saMvarane AdaravAmAM che. have badhA rIsIvarane AdhIna savirati ye tyAre mane, to sadupayeAga to zIkheA. A manuSyabhavarUpI ciMtAmaNI ratnanA sadupayoga dharatna meLavavAno che. duniyAmAM anarthA bharelAM che, te dareka kSaNe AvavA taiyAra che, jaMgalamAM jaMgalI jAnavarAnA bhaya che. haraNa karavuM hAya to tenuM sAdhana rAkhavuM joIe. ahIM zikArI jAnavara cAre bAju rahelA che. tenAthI bacAva karanAra dhama che. krodha, mAna mAyA, leAbha bhayakara haleA karavAvALI jAnavaranI jAta tArI pAchaLa paDelI che. temAMthI bacAvI le tA mAtra eka ja cIja che, zikArI jAnavarathI khacavA mATe agni eka ja bacAva. cAkIdAra tApaNI karI bese, tema ahIM jagalI jAnavara ne aMdaranA jAnavaro ane zikArIthI bacavuM hoya te| . dharatna meLavA. sArI gaNAelI cIja IcchAmAtrathI maLatI nathI. paNa upAye ke sAdhanAthI maLe che. tema dhama ratna sAruM gaNAyuM, te IcchAmAtrathI sAMpaDatuM nathI. tenA sAdhanAthI dha`ratna sAMpaDe che, have te sAdhanA kayA te AgaLa batAvavAmAM Avaze. Wan pravacana 20 mu sa. 1990 aSADa vadI prathama 12, 2vivAra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrizvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthamAM AgaLa jaNAvI gayA ke dha ratnane meLavavAnI lAyakAta ApaNAmAM AvI nathI. dha ratna kANu meLavI zake ? kevaLa manuSya. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Agame ddhAraka pravacana zreNI manuSya sivAya devatA, tiya`ca ke narakagati. A traNe gatimAM pAMca iMdriye saMpUrNa ane manavAlA chatAM paNa dharmaratna meLavavAne lAyaka nathI, keTalIka vakhata ApaNe kahIe chIe ke, ghera beThA kayAM dharmAM nathI thatA ? jo ghera beThA dharma thatA hoya te| devatA-nArakImAM mAtra samyagajJAna-darzana che, viratinuM nAma nizAna nathI. paNa tiryaMcanI gatimAM virati thaI zake che, zrAvake virati karI zake tema, tiya cA paNa virati karI zake che. kAraNa je vakhate tItha kara sarakhA jJAnIe vidyamAna hoya tyAre temanI dezanA sAMbhaLI aNuvratavALA thaI zake, avidyamAna heAya tyAre, svayaMbhu samudramAM rahelA matsyA, pratimAnA AkAranA matsyA dekhI jAti smaraNathI pUrvakriyA dekhI samyakatva pAme che. keTalAka tiya ce. dezavirati paNa aMgIkAra kare che ne tethI tiya ane dezavirati guThANuM mAnavAmAM Ave che. paNa te sarvathI virativALA na hovAne lIdhe te gatimAM sAdhupaNuM na heAvAne lIdhe temAM mekSamAga chUTo hAtA nathI. meAkSamArga te tyAM baMdha ja che. tiya cA ekalA deza thakI paccakhANa kare che tema nahI. pApanA jema mAchalAne pANI vagaranuM sthAna, tema gRhasthane sthAvaranI ahiMsA akaLAvanAra thAya zrAvake vrata lye tyAre samaje che ke, sahiMsA e pApa che, chatAM mArAthI pRthvI, pANI, vAyu ane vanaspatinI hiMsA che|DI zakAtI nathI. kema ? to ke jema pANImAM raheluM mAdhyu pANInA saMghaTTAne va zake ja nahiM, tevI rIte gRhasthapaNAmAM rahelA pAMcakAyanI hiMsA vaI zake nahiM, mAchalAnA AdhAra pANI, rahevAnu, cAlavAnu, uMce nIce AvavA javAnuM pANIthI, mAchalAne sajaMgApara pANI pANI, pANI vagaranI jagyA ulaTI akaLAvanAra. jema mAchalAne pANI vagaranI jagyA akaLAvanAra, tema sthAvaranI ahiMsA gRhasthane akaLAvanAra; mATI, mIThuM, pANI, agni, vanaspati ke vAyarA sivAya vyavahAra zI rIte karavA ? jema mAchalAne pANI sivAya akaLAmaNa, tema gRhasthAne sthAvaranI virati karavI e akaLAmaNa. A vAta UMDI samajaze to samajAze ke-zAstrakAre sAdhune bhikSAvRtti kema kahI ? sAMbhaLavA Ave tenI pAsethI capaTI capaTI leTa mAMgI leve, rAMdhelAnI bhikSAvRtti karavI te karatAM kArAnI bhikSAvRtti kare. korAnI bhikSA kare to mIThuM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 175 maracuM pANI agni saLagAvavo e badhuM karavuM paDe, bhikSAvRtti na hoya to chakAyanI hiMsA rokI na zakIe. tema guDasthane bhikSAvRtti nathI te svAbhAvika che. piSadha le to paNa gRhasthane bhikSAvRtti nathI. kuTuMbane prathamathI ja sAvaceta karI rAkhe, athavA ghera jAya, gRhasthane anumodananI baMdhI nathI, cAhe jema hoya tema zrAvakane bhikSAvRtti khapatI nathI. daridra, aMdha, pAMgaLo hoya tevA zrAvakane bhikSAvRtti khapatI nathI. traNa prakAre bhikSA kahI che- 1. sarvasaMpakarI, 2.paraSabrI, 3. vRttibhikSA. bhikSA keNa mAgI zake? prathama to mAgavAne haka- pArakAnI cIja maLe e vicAravAno haka che ? mane Ape e vicAravAne haka che? e haka tene ja maLe ke jeNe pite choDayuM hoya, tamAro gheDo bAMdhI rAkho ne pArako gheDa gAma javA mATe levA Ave to? ane jene ghera na hoya te mAgavA Ave to Apa cho. tema je parigraha rAkhavAvALA che, AraMbhanA tyAgI nathI, tevAne mAgavAne haka nathI. jeNe AraMbhAdika tyAga karyA che, rAkhavuM baMdha karyuM che, kukSI saMbala rAkhyuM che, keTalAka jAnavara bAkInuM rAkhI mUke che. paNa jAnavara khAya teTaluM khAya bAkInuM saMgharI rAkhe che, mATe tema nahIM, paNa paMkhInI upamA Ape che. yati hoya, saMnidhi rAkhavAno niSedha hoya, bIjA dahADA mATe rAkhe nahIM, tevAne mAgavAne haka che. A pApAraMbhane pite tyAga karyo che. rAtre rAkhavAne tyAga che, e chatAM dhyAna, adhyayana, svAdhyAya, vinaya vaiyAvacca samiti guptipAlana Adi karavAnuM te mATe bhikSAnI jarUra che. evo chatAM guru AjJA bahAra hoya tene sarva saMpankarI bhikSA nathI. kAraNa cha-ama-dasamadavAlasa-mA khamaNa-pAlakhamaNa vigere karI nirvAha karato hoya ane gurumahArAjanI AjJAmAM na hoya to anaMta-saMsArI che. have gurunI AjJA mAnato hoya chatAM paNa pAMca mahAvratavALo, dhAnAdika karanAro hoya, AjJAmAM chatAM aMdara piluM hoya to ? abhavyamithyAdraSTio dikSita thatA hatA te paMcamahAvratAdika karatA hatA, paNa A bhikSA karuM chuM te prathama naMbare gRhasthInA upagAra mATe, bIjA naMbare deha upagAra mATe, A gADA nIce cAle ne badhe bhAra mArA upara-evI vAta karavI che. dAna levuM che, sudhA potAne zamAvavI che, AhAra cha kAraNe Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 AgAme ddhAraka pravacana zreNI levA jaNAvyuM che. 1. sudhA vedanA zamAvavA mATe, 2. guru veyAvacca karavA mATe, 3. IrSA samiti sAcavavA mATe, 4. bhUkhyo te kadAca karI zake to paNa ArtaraudranA parihArarUpI saMyama mATe, pa. prANadhAraNArthe, 6. dharmajAgarikA mATe. A ja kAraNe AhAra levAnA jaNAvyA che, AhAra mATe tamArA mATe nikozAka evA zabda lakhe. khuda tamAruM prayojana ja jaNAvo paNa vacamAM gRhasthane zuM karavA nAkhe che? paNa A dehane upagAra karanAra AhAra.. phegaTiyA denArA ane gaTiyA lenAra durlabha ' eTale bheLapaNe bhAvathI AhAra denAra, phogaTa denAra maLe to ja levAno che. phegaTa denAro maLe te levAne che. te gharanuM anAja, gharanA lADu, peMDA, se maphata keNa de? maphata tamane de to badhAne deto nathI to jarUra maphata nathI. maphata eTale jemAM duniyAdArIne kaMI paNa svArtha nahIM. kalyANa mATe bhale IcchA rAkhe. duniyAdArInA kAraNe na Ape tevo sudhArapha hoya, tenI pAsethI AhAra levAno che. te mATe daza vaikAlikamAM kahyuM che ke mudhA-gaTa devAvAlA muzkela, te karatAM mudhA levAvALA muzkela che. AtmakalyANa sivAya bIjI kaMI paNa bhAvanA ke vAsanA na hoya ne Ape to muzkela che. mahArAja bhaNAve che, vakhANa vAMce che mATe Ape, tamAre ghera gocarI AvyA, A mahArAja vakhANa vAMravAvALA che mATe vahorAvyuM. jene ghera gecarI jaIe e je A dhAraNA rAkhe to e sudhAdAI na thAya. tevI paNa dhAraNa na joIe, mAtra mahAvrata ke sarva viratimAM madadagAra thAya. emAM gItArthane pAtra ne agItArthane apAtra kahe tema nathI. mATe sAdhutA mAtra pAtratA, gRhastha e apekSA na rAkhe to sudhArU paNa sAdhune to haMmezA sudhArA paNuM hoya, to tene aMge mudhAnId kema rahyA ? tyAM paNa kAma che. anAdikALane svabhAva che. je jenI sAthe paricayamAM AvyA, je tenI paMcAyatamAM paDaze. tenI darakAra-ciMtA kaMI thaI jAya to mudhAnI paNuM maTI jAya. mATe sudhArA mudhAnIvI durlabha paNuM che. A gAthAmAM haribhadra sUrijIe kathA kahI che. kalyANakArI bhakti karanAra bhAgavata bhakta eka bhAgavata sanyAsI hato. teNe eka bhagatane kahyuM ke mArI sAravAra Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 177 kare to ahIM comAsuM raha, bhagata samaja hato. te kahevA lAgyuM ke dhanabhAgya hamArA, khuzIthI raho, ekavAta khyAla rAkho ke jyAM sudhI kalyANa mATe sevA thaze tyAM sudhI karIza. saMtanI sevA hamezA kalyANa mATe haiya, saMnyAsI comAsuM rahyA..... bhagata-bhakti kare che. 15 dahADA mahine thayo, paricaya thaye. tenA chokarA, chokarI, ghoDA-gAyane paNa oLakhatA zikhe. koIka vakhata tene ghoDo cere upADI gayA. core cakara hoya che. corIno mAla addhara laTakAva. gaLe na vaLagADa, AzAmI ghera bese, khaLavAnuM baMdha kare pachI gaLe vaLagADavo. tapAsa thayA pachI mudata thayA pachI mAla ghera lAve, bIjI vastu dATI devAya, gheDAnuM zuM karavuM? pelAe ghoDA vAMsanI jALamAM bAMdhI dIdhe. ahIM savAre zeThane mAlama paDI. kheLa karAvI, tapAse paNa jALamAM koNa tapAse? bIje dahADe snAna-jaMgala mATe saMnyAsI bahAra nIkalyA. tyAM lokonI AvaDa jAvaDa vagaranI jagyAe jAya, temAM jainanA sAdhune lIlotarIne vicAra paNa tene mAtra ekAMta joIe. jALa tarapha gayo. hA ! A zeThano ghoDe, aMgucho kADhI goLa daDe karI jhADa nIce mUkI dIdhe. saMnyAsI ghera AvyA. are bhagata ! hemerA aMguchA udhara raha gayA. jALIvALuM ThekANuM batAvyuM. zeThe mANasane mekalya, jA bAvAjIno aMgucho laI Ava, mANasa ga, aMgu lIdhe. suthAranuM mana bAvaLIye, khetara keInuM, bAvaLa keInuM. AnuM pATaDuM moDuM thAya, chatAM pATaDe ThIka thAya, suthArano dhaMdho e dvArAe bhAdi karavAnA tethI jyAM e cIja dekhe tyAM te ja yAda Ave. tene gheDAnI daSTi Ave, tyAM jALImAM ghoDe dekhe. ghoDA para besI aMgu cho laI Avyo. jALImAMthI aMgu cho lAvyo. vAMsanI jALI hatI, tene kayAMthI ma? tyAM ja aMguTho paDelo tema teNe kahyuM. bhagate dekhyuM ke A aMguTho paDelo nathI, mATe mahArAje ghaDe mane jaNAvavA mATe karyuM lAge che. pote moDhe kahI zake nahi, mATe ghaDo mane jaNAvavA mATe karyuM. saMnyAsI sAheba ! have padhAre. kema? atyAra sudhI huM mudhA sAru hatA. niSkAma bhakti hatI, te have sakAma bhakti thAya. mATe have ApanI jarUra nathI, jema bhagata mudha rAphu hato, potAne icchA na hatI, saMnyAsI khoLI lAvyuM temAM mahArAja pratye berAjI thayo. jene e vicAra na hoya te padhAro ema kahe kharo ? chevaTe bhaktinuM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AgaddhAraka pravacana zreNI phaLa kahe paNa e kaI dazAmAM haze ke have padhAro ema cokhuM kahI dIdhuM. ghoDAnI je phikara na hatI te karatAM mahApuruSa lepAyA tenI phikara thaI. A sthitie dAna devAnuM tenuM nAma sudhArA. gRhasthanA paricayanI vicitra sthiti tamAre ghera chokarAne tAva Avyo hoya kema? rItimAM Ave, ApaNe karIe chIe e vAta choDI dho. mudhArI paNAmAM vAMdho che ? nahIMtara cAhe te sthiti jagatanI hA, nATaka thaI rahyuM che, keI ke. pATha kADhe. temAM tAre zuM? paNa jIvanI vicitra sthitine lIdhe bhagata khabara rAkhavAnuM kahetA nathI to paNa paricayanI sthiti kheMce che. sudhA paNuM gayuM. duniyAdArInA lAbhanI darakAra vagara je levuMApavuM te mudhAra6 mudhALavI che. paricaya evI vicitra cIja che, ke tene ghera chokaro Avya, ThIka thayuM. AkhA saMsAranI asaMjamanI anumodanA gaLe vaLagADI. zuM levAdevA hatA ? temaNe parabhavane saMbaMdha bAMyo haze to tyAM janme. gRhasthapaNumAM eka ghara revAnuM hatuM, have 11 ghara pakaDayA. zAthI? munIvIpaNuM barAbara nathI. janma-maraNa thAva, dunIyAnA svabhAva che te cAlyA kare che. zAtAazAtA bAMdhyA che te te pramANe bhegavavAne, temAM karamanA nATaka yAda na lAvatA A vastu Ave che te khAmI che. khAmIne khAmI na samaje to mAga samajyA nathI. mughAdAyI karatAM mughAvI durlabha che mudhA-phegaTa devAvALA durlabha che te karatAM mudhA-phogaTa jIvavAvALAM nAgApugA samaje che. te duniyAdArInI AzA na rAkhe te mudhAdAI saheluM che paNa mudhAjIvI ghaNuM muzkela che. mahArAja bhaNAve che, vakhANa vAMce che, e lAIna sArI hovAthI dAnane aMge sArI hatI paNa A muni mahArAja te gharanI gAMTha khAI dhaMdho kare che. gRhasthanA vyApAramAM citta lagADavAnuM te sAdhupaNAne zUnya banAvanAra che, chatAM cAlu adhikAramAM gRhasthapaNuM temAM prathama mulAdAIpaNuM hoya, tethI gRhasthanuM kalyANa paheluM, ane sAdhune gecarI laI svAdhyAya Adi kare tyAre mudhAjIvIpaNuM che. mudhAdAI paNuM haze to kalyANa che. JDadhe sudhA devAne vicAra karyo tyAMthI kalyANajIraNa zeThe dANe paNa Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 179 dIdhe nathI, chatAM bArame devaloka bo. zAnA pratApe? eka mudhAdAIne pratApe. ApaNe bAramo devaloka dekhIe chIe, paNa e kama dekhaje. comAsAne bIje dahADe bhagavAna pAse gayA, bAra vAgyA sudhI beThA. bhikSA mATe bhagavAna nI kanyA nahIM. mahArAja kAusigna dhyAnamAM zabda bolatA nathI, sAmuM jotA nathI, taiyArI nathI karatA, pite pUchatA nathI ke upavAsa che ke khAvAnuM paNa mahApurUSane dhyAnamAM vizna thAya mATe e na pUchAya. trIjo pahora khatama thayo eTale upavAsa jaNAya che. bIje dahADe 1-2-3 vAgyA sudhI na nIkaLyA to chaThThuM jaNAya che. trIje dahADe vicAre che. kharI khUbI ahIM dekhavAnI che. te bolatA nathI vAtacIta karatA nathI. gocarI TAIme nathI nIkaLyA to upavAsa haze. ema 1-2-3-4 divasa sudhI sthiratAthI besI rahe che. "zaraNa zeThajI bhAvanA bhAre mahAvIra prabhu ghera Ave." ema ApaNe sahu bolIe chIe, paNa vAta lakSyamAM AvI? reja bele nahIM, cAle nahIM ane gocarI padhAre e bhAvanAe kema besI rahevAya? ema cAra mahinA sudhI dararoja sthiratA karI. ema mAsI pUrI thaI. have jarUra pAraNuM karaze. kAussagga pAryo. te divase pAryo tethI Aje gocarI karaze ema jIraNazeTha vicAre che. mahAvIra mahArAjA cAra jJAnavALA che. bhAvanA jANe te svAbhAvika che. Ama jIraNazeTha cAra mahinAnI bhAvanA bhAvavAvAle jANe, teNe bhAvanAthI bAramA devalokanuM AyuSya bAMdhyuM. AjanA dAtAranI sthiti AjakAla azana, kaMbala, pAtra badhA duSita le tevI sthiti UbhI karI che. huM zuddha lauM jauM chuM temAM atizayokti lAge che. paddhati kevI karI dIdhI che te vicAro. amukanA ghare chokaro, vahu, mANasa keTalA ? phalANe traNa roTalI khAya che-ema gaNIne cauda roTalI joIe teTale ATe bAMdhe. temAM vAsI rahe kayAM ne kuttA khAya kayAM? tamane anubhava nahIM hoya paNa posaha le te Aja phalANuM nathI AvavAnA ema kahI phaTa pAMca jeTalI ochI kare, have kaho. sAdhune A khyAla Avato nathI tethI doSita gecarI levAya che, mahemAna jamavA kadAca na Ave to mArUM rAMdhyuM bagADayuM ema kahe. gaNatarI baMdha raMdhAya che. pachI kaho aradhI roTalI laIe to aMtarAya. navI karo to pazcAtukarma. to-tI-tuMnA mApanuM hatuM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 AgameddhAraka pravacana zreNI pahelA kALamAM dareka gharamAM bhAta pANI pracUra vadhelA ja hAya. tyAM zuddha gocarIne vakhata raheto. anukaMpA-mahemAna samAvAne vakhata che, ahIM anukaMpA mahemAna ke zuddhane vakhata kyAMthI lAvavo? have pANImAM cAlIye. prAcInakALamAM gAyanA gokuLa upara riddhi gaNAtI. phalANazeThane ATalA gokuLa; dasa hajAra gAyanuM eka gokuLa te gokuLavALAne ghera joIe teTaluM garama pANI hoya, kAraNa? chAsamAM nAkhavA, gaLI sApha karavA unuM pANI joIe. jAnavarane dhovA mATe UnA pANuM hoya, pAMca-sAta hAMDA te taiyAra hoya, pachI temAM daSitane saMbhava nathI. paNa ahIM tamAre unuM pANI pIvuM muzkela, pADozI pANI mAMge to pANuM pIvA jeTaluM che tyAM zuM thAya ? keI ekAsaNuM karavA AvyuM hoya to pahelethI kahevuM hatune? vadhAre ukALata. khAdima. svAdimane sAdhue upayoga karavAnuM nathI, paNa kadAca jarUra paNa paDe. paNa mahemAna Ave tyAre phalANuM dukAnethI laI Avo ! tema kahe che. gRhasthInA gharamAM agAu badhI vastu sUjhatI maLatI hatI. have vastra pAtrane aMge vicArIe. tamAre tyAM mATInA lAkaDAnA ke tuMbaDAnA pAtra paNa na rahyAM, kapaDAne aMge tamAre koravALA kapaDA karI dIdhA. je prAcIna kALamAM Akho paheraveza kAma lAgato hato. 50 varasa pahelAM kera kaI? te samajo. kasabI kore ceDelI hoya ke je kAma paDe tyAre ukhelI naMkhAya tevI. te jagapara Aje bAIone tathA bhAIone phensI kera chApelI vigere joIe chIe. to te vastradAnanI zaddhi zI rIte sacavAya te vicAre. AvI rIte azana, pAna, khAdIma, svAdIma, vastra, pAtra vigeremAM doSane saMbhava AjakAla vizeSa jovAya che, tethI sAdhuone te te vastuo nirduSaNa maLavI muzkela karI dIdhI che. jIraNa zeThanI sthiti ane bhAvanA prAcIna kAlamAM jIraNa zeThanuM bagaDyuM na hatuM? pelA maunadaSTi kare, jevA AvyA tevA pAchA jAya, cAra mahinA sudhI jAya te kema TakAtuM haze? AjakAla to ahIM vaMdana karavA AvyA. te vakhate mahArAja sAmuM na Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 181 jue to mahArAja abhimAnI che. ema kahI gho cho, zreNike prasannarAjarSine vaMdana karyuM. prasannacaMdrarAjaSie sAmuM na joyuM to aho kevA dhyAnamAM magna che-tema dhyAnanuM anumodana karyuM. zreNika sarakhA rAjAe saMdhyAkALe potAnI nagarImAM AvelA prasannacaMdrarAjarSine vaMdana karyuM ne teNe sAmuM na joyuM to te tarapha anumodanA karI. ApaNe vaMdana karavA jaIe ne mahArAje sAmuM na joyuM hoya to mahArAjane nyAla karavA jaIe chIe. vastusthiti kema lakSyamAM AvatI nathI? vicAra karo ! jIraNa zeTha cAra cAra mahinA sudhI AMTA khAya che, bese che, bhagavaMta sAmuM juve nahiM; vAta paNa nahIM, paNa te pAraNAnI taiyArI dekhI ghera gaye. mahAvIra bhagavAnane cAra jJAna para tene bharoso hato. pariNAma saMpUrNa bhagavAne jANyA che. gocarI jAya che chatAM mahAvIra mahArAje navIna zeThane tyAM pAraNuM karyuM-tema sAMbhaLyuM che. A vakhate zuM thAya ? mahArAjane bolAvavA AvyA, tamAre tyAM na AvyA ne bIje gayA to tamane te vakhate kema thAya che? te vicAro ne charaNa zeThanI hakIkata vicAre. mana:paryavajJAnI upaga mele to te jANI zake. jIraNa zeThanuM ghara kayAM te jJAnathI jovAnI jarUra nathI. upaga mUkavAnI jarUra nathI e mudhAdAI che ke kema ? te sAdhue jovAnuM nathI. nave zeTha mudhAdAI na hato tethI tene dravyavRSTine ja mAtra lAbha che. bIje lAbha nathI. ahIM mahAvIra bhagavAna nirapekSatAthI nIkaLyA che. pAraNuM thaI gayuM. cAhe tyAM javAya, cAhe tyAM pAraNuM thAya, chatAM A sthiti che. jIraNa zeThanI bhAvanA samaye devaduMdubhi vAgI. charaNa zeThe sAMbhaLI. mahAvIra mahArAja, mahArAja nahIM--ema jI raNazeThanA manamAM AvyuM na hatuM. pAraNuM thaI gayuM sAMbhaLyuM to jJAnI mahApuruSo bhAva jANuM zakatA hatA tema vicAryuM, ApaNAmAM ne jIraNa zeThamAM keTalo taphAvata che, te A kahelI hakIkata uparathI vicArI leje. ApaNe eka vakhata ApaNuM dhAryuM na thayuM to kevA mahArAjanA viruddha thaIe chIe? mahArAje ATaluMe na mAnyuM. pariNatio kayAM rahe che te tapAso, ApaNe chAcharI sthitio thAya che. ahIM traNa traNa pahera sudhI cAra mahinA taka muMgA besI rahevuM. teo jJAnI hatA tethI pUchavAnuM na hatuM. sIdhA jaI zake tevA hatA. kutarAnuM nAka evuM jabarU hoya ke ajANyA bhAtu mUke to paNa kutarUM sIdhuM tyAM cAlyuM Ave. nAkathI tarata mAlama paDe, A daSTAMtathI samajavAnuM ke bhagavAnane Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 AgAme ddhAraka pravacana zreNI jJAna hatuM chatAM tene ghera na gayA, ame to ghara mAlama nathI ema kahIe. bhagavAnane tema na hatuM, paNa sAcA bhagatane kAMI na lAge, ene to eka ja ke mArI pharaja bhakitanI che. sarvasaMpankarI bhikSA mudhAjIvI mudhAdAyake niSkAma vRttivALA muzkela, kadI e maLI jAya to paNa mudhAjIvIpaNuM maLavuM muzkela. pahele lAbha mudhA dAI meLave, mudhAjIvI pachI meLave, te kAraNathI jhahI daravAjA eTale gRhasthanA upagAra mATe tIrthakara mahArAje bhikSAvRtti kahelI che. AvA pavitra AzayathI bhikSA phare to sarvasaMpata karI bhikSA jANavI. gRhasthane bhikSA nathI dIkSA lIdhI. dIkSAnA AcAra Talle mUkI phare te paurUSazrI, bIjuM kaMI kAma na thaI zake tevA apaMga bhikSA mAge to vRtti bhikSA. have pauSadhavALA bhikSA mAge to kaI bhikSA mATe gRhasthane yAcanA ka5tI nathI, to pachI mAgavAno adhikAra tene ja che ke je ghara tyAga karI nIkalyA che. zrAvakanI bAra pratimA che temAM agIAramI pratimAmAM bhikSA kahelI che. te pitAnA kuTuMbamAMthI bhikSA kahelI che paNa bahAra nahIM, kahevA keI Ave to sAdharmika bhakitamAM gaNAya, paNa yAcanA nathI. gRhasthapAyuM mAchalA sAthe jaLane saMbaMdha tema che kAyanA kUTAnA saMbaMdhavALuM che. tiryae sarvavirati pAmI zakatA nathI to temane mokSa nathI mATe manuSyapaNAmAM te sarva virati rUpa dharma che. tiryaMcane bhavAMtaramAM deza virati haya, jAti smaraNa thAya tyAre paccakhANa karI le khare 11-vrata tiryaMcamAM mAna. gRhasthapaNAmAM jema dharma tema tiryaMcamAM paNa dharma che tema mAnavuM joIze. tiryaMcamAM sarva viratirUpa dharma nathI. AthI saMsAramAM manuSyaghaNuM durlabha che. manuSyapaNamAM te dharmaratnanI prApti tenI vRddhi tathA tenuM saMpUrNa phaLa meLavI zakAya che, te mATe te manuSyapaNAnI durlabhatA jANAvI. te tamane maLyuM che. have dharmaratna mATe karyo prayatna kare te zrAvakanA 21 guNa kayA te vagere adhikAra agre batAvavAmAM Avaze Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 21 muM 183 w pravacana 21 muM saM. 1990 aSADha vadI bIjI 12 sema gharmaratna mATe traNa gati nakAmI zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthane karatAM kathA AgaLa jaNAvI gayA ke A apAra saMsAra samudramAM manuSya bhavanI prApti ja durlabha che, ahIM zaMkA karI gayA ke A graMthamAM dharmaratnanuM nirUpaNa karavuM che, to dharmaratnanI yogyatAne nirNaya karavA 21 guNa kahevA vyAjabI hatA. vacamAM manuSya bhavanI durlabhatA lAvavAnI jarUra na hatI, paNa cAre gatimAM dharmaratnane lAyaka keIpaNa gati hoya to kevaLa manuSyanI ja gati che. bIjI traNa gatimAM samyagdarzana ke jJAna e be ja rahelA che ne te mokSamAM upayogI che. samyagadarzana ane jJAna vagara keIpaNa cAritravAle mokSe ja nathI. tethI cAritranI mAphaka samyagadarzana ane jJAna upayogI che, nirUpayegI nathI, chatAM tene lAyaka nArakI tiryaMca ane devatA che. e kabUlyuM cAvat tiryaMcanI gatimAM dezavirati rUpa pAMcamuM guNaThANuM nakkI kare che, tiryaMcagatimAM jJAna darzana ane deza virati kabUla karo te e traNamAM dharma kema na mAnave? je jarUra na hatI to ahIM apAra samudramAM manuSyabhava durlabha che, e kahevuM aprAsaMgika hatuM. dharmaranane ekalA manuSya sAthe saMbaMdha nathI, samyagajJAna, darzana paNa dharmaratnano eka bhAga che. dezavirati tiryaMca gatimAM hoya, e paNa dharmaratnano aMza che, mATe manuSya mAtranI durlabhatA na rahI, A zaMkAnA samAdhAnamAM IzAro karyo hato. chekaro skUlamAM nAmuM zIkhe, rakamo sAcI utAre, paNa nAmuM khoTuM utAre hajAra-pAMcaso beMtAlIsa, suDatAlIsa, vigere jame udhAramAM meLavavAnI barobara, paNa jene khAte jame karyA hoya ke udhAryA hoya temAM ApavA levAnA hotA nathI. jokhamadArI ke javAbadArI e leto nathI. zIlaka saravALe sAcuM hoya, AMkaDe, rakama sAcI paNa nAmuM zIkhavA tarIke hovAthI khoTuM, tema devatA, nArakI, tiryaMcamAM nAmuM AMkaDA barobara paNa nAme barAbara nathI. ema nArakI, devatAnI gatimAM, samyagadarzana ane jJAna che, paNa vRttinI jokhamadArI, javAbadArI banI zakatI nathI. Azrava Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 Agama ddhAraka pravacana zreNI choDavA lAyaka gaNe, paNa eke Azrava choDe nahIM, saMdhara AdaravA lAyaka gaNe paNa eke saMvara Adare nahiM. samyagadarzana jJAna-cAritrane mekSanA kAraNa mAne paNa Adare nahIM, hisAbathI sAcuM paNa AzAmInI apekSAe che. mAtra zraddhA ane jANavAnI apekSAe sAcuM paNa AdaravAnI apekSAe sAcApaNuM nathI. mATe te traNa gati cheDI ane mAtra manuSyagati ja dharmaratna meLavavA mATe kAmanI kahI. kSAvika guNe manuSya gatimAM ja utpanna thAya jyAM rAMdhavA mAMDayuM ane raMdhAyuM nahIM, tyAM bAyaDI raI karI UThI; ema bele nahiM. jyAre rasoI pUrI thAya tyAre pUrI gaNAya. tema samyagadarzana, jJAna-traNa gatimAM je thAya te adhurA kema? samyagadarzanamAM mokSane mArga kyo? kSAyika samyakatva, kSAyopazamika to kSAyikanuM kAraNa, mokSanI prAti kSAyika guNothI thAya. kSAyika samyakatva cAre gatimAMthI mAtra manuSya gatimAM ja thAya, ahIMthI laIne bIje jAya, je ke nArakI, devatAmAM kSAyika hoya, paNa te enI upArjana karelI milakata nahIM. vaDIlopArjita milakata hoya temAM ane bhuja pArjita milakata hoya temAM phera paDe che. tema devatA nArakImAM kSAyika samyakatva hoya che paNa te manuSyabhavanuM upArjana kareluM hoya che. manuSyabhava sivAya kSAyika samyakatva thatuM nathI. pahele ja pAye kSAyika samyagadarzanane, te traNa gatimAM thatuM nathI, hoto nathI ema nathI kahetA. tiryaMca gatimAM hotuM nathI. ApaNe tatva keTaluM ? je mULa pAye kSAyika manuSyagati sivAya bIje banato nathI, paNa bIje hoya che khare, paNa kevaLajJAna rUpI pAya te manuSyapaNA sivAya bIje hoya nahIM. kevaLajJAna e AtmAno dharma che. te game tyAM AtmA hoya tyAM potAno dharma pragaTa kare temAM aDacaNa zI? dIvo jyAM hoya tyAM ajavALuM kare cAhe meDe hoya, cAhe bheMyataLIye hoya ke bheMyarAmAM hoya, dIvAne svabhAva ajavALuM karavAno che, tethI jyAM hoya tyAM ajavALuM kare, tema AtmA kevaya svarUpa che, game tyAM ajavALuM kare, paNa vAdaLAmAM DhaMkAyele sUrya zuM kare ? dIvAne svabhAva udyotamaya paNa AgaLanuM kamADa na ughaDe to zuM thAya? kamADa ughADavA joIe, vAdalA vikheravA vAyare joIe. tema AtmAne svabhAva kaivalyamaya che, cAre gatimAM sarakho AtmA che, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20 muM 185 paNa lAgelA ka toDavAnI tAkAta manuSya bhava sivAya bIjA bhavamAM che nahiM. kevaLajJAna avarAyeluM che. kevaLajJAnAvaraNIya karma khapAvavAnI tAkAta je bhavamAM hoya te bhavamAM cAkhkhu bahAra paDe. pavana josabhera cAle tyAM vAdaLAM khasI jAya, tyAM udyota thAya. ahIM paNa AtmA zudhdha cidAnaMda kaivalya svarUpa thatAM jJAnAvaraNIya rUpI vAdaLA lAgelA che tene khaseDavAnAM sAdhanA yAM hoya tyAM jJAnAvaraNIya karmanA naza thAya ane kevaLajJAna thAya. vAdaLAM na khase to sUryanA taDakA paDe nahIM. kamADa na ughADAya to udyota svabhAva chatAM ajavALuM paDe nahiM. nArakI--devatA-tiryaMcamAM AtmA jyeAti svarUpa che, paNa traNa gatimAM jJAnAvaraNIya dUra karavAnuM sAdhana nathI, ahIM jJAnAvaraNIya dUra karavAnuM sAdhana kayuM? vItarAgapaNuM, yathAkhyAta cAritra te to dUra rahyuM, paNa cAritra nAma paNa devatA nArakI ke tiya ca gatimAM nathI, e nahIM hovAthI devatA nArakI ane tiyaca gatimAM dhama ratnanI saMpUrNa prApti thaI zakatI nathI, tethI manuSyabhavamAM ja tenI prApti che. magarubIthI kheAlAtA saMsArI zabda A apAra sa*sAra samudranI aMdara, bhavamudra, sa`sAra samudra eTale janma, maraNa, jarA, karavAnu ja khAtuM. sasAra zakhsa elIe chIe; paNa tenA vicAra Avato nathI, nAnA chokarA gAMDA ke DAhyo na samajato hoya to kahIe ke tuM gAMDa chuM. ema khela to a vicAra vagara melI de, tema ApaNe bhava-sasAra kheAlIe chIe. paNa tenA ardhAM vicAryuM nathI. koIne rakhaDela ke rakhaDu' kahe to kajIyeA thAya. to saMsAra zabdanA artha rakhaDato, bhamato, bhaTakato, ame saMsArI chIe-ema ghaNIvAra kaho che, A zabdo khelAtA jANe magarUbI thAya che. paNu ane khyAla nathI karyAM, tethI A zabdo khelAya che, gAMDApaNAnA, bhaTakato chuM, rakhaDato chuM, evA ekarAra kANu kare ? bALaka bALakapaNuM halakuM samajato hoya to, bALaka paNa tenA ekarAra karavA taiyAra na thAya. tema saMsAra-zabdanA arthamAM vicAra karyo hoya to peAtAnI jIbhe e kahevA taiyAra nahIM thAya. tame saMsArIpaNAnI bhUla samajyA hai| to bhUlanA pAkAra karatAM vicAra Avave joI e. bhUlano ekarAra karatAM kALaju dhaDake che kharuM? tema saMsAra zabdane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 AgadvAra pravacana zreNI bhAvArtha vicAra karyA vagara belAya che, rakhaDau ne rakhaDau kahe to bacAva karavA UbhuM thAya che, paNa pite rakhaDau ThAravA mAge evuM nahIM bane, ahI pite rakhaDau kahe che. puNyazALIne maraNa e mahotsava che : pha" dhAtune artha sarakavuM, lapasI paDavuM, khasavuM, "sa" atyaMta, eka mUrkha nahIM paNa mUrkhane zekhara, tema atyaMta sarakavuM, anAdikALathI jemAM sarakyA karavAnuM che. je je sthAnakethI tame gayA tyAMthI, tyAMthI khasyA, temAM dalAla ghera-ghera bhaTake. tene rakhaDala na kahIe, kAraNa kaMIka meLave che. kAMI paNa meLavI lAve to rakhaDau na kahevAya. je bhavabhavathI kaMI kaI leto hota to rakhaDela na kahevAta, A te meLave e mele, bhavobhava nIkaLe tyAre badhuM mele. "mIMyA cAre muThThI muThThI, alA uThAve uMTe." ApaNe je mahenata karI meLavyuM te mUkavAnuM palakArAmAM, dareka bhave zuM karyuM? ko e bhava che ke jemAM meLavI melyuM nathI. meLavatA, meLavatA cAlyA jAya che. khAlI Ave che to khAlI pharanArane rakhaDato-bhaTakato ja kahevAya. dareka bhavamAM AhAra karI zarIra bAMdhyuM. IdriAe ApaNane vadhAryA, pALyA, piSaNa karyA. kayA bhavamAM zarIra tathA iMdriyanuM piSaNa nathI karyuM ? AnuM pioSaNa karyA vagarane ekapaNa bhava nathI, tema ekapaNa bhavamAMthI melyA vagara nIkaLe nathI. zarIrAdi dareka bhave maLyuM ane meluM, kasturInI dalAlImAM kaMI na kamAe to sugaMdhInI meja to karI, ame kaMI na meLavyuM paNa tyAM bhavamAM moja to karIne, tema meLavI melyuM paNa teTale TAIma meM ja te karIne je meLaveluM melyuM temAM pAchaLa aDacaNa na hoya to ThIka paNa meLaveluM melyuM paNa khAsaDA khAtA melyuM, eka paNa vakhata hAya hAya karyA vagara melyuM che? sire sire kahyuM che ? meLaveluM maLyuM te paNa khAsaDA khAtA melyuM che. maraNa punyazALIne paNa occhava che. garIbanA chokarAne rAjagAdIne adhikAra levA mahelamAM javuM emAM aphasosa hoya nahIM, A manuSya gati ke tiryaMca gatimAMthI devatAnI gatimAM javAnuM che. temAM aphasosa heto nathI. mane sArI gati maLavAnI che, meM pApa karyuM nathI, sArU kAma karyuM che. phejadAra Ave tyAre coranI chAti dhaDake che, batavAlAne harSa thAya che. punyanA pavitra kAryo karyA che temane Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 pravacana 21 muM AnaMda Ave che, AkhI jiMdagI tapAsatAM satkArya thayA nathI. duSkArya thaelA che to tarUpI sipAI Ave to chAtI kema na dhaDake? ema sire sire karI occhava sahita kayAre choDayuM? dareka vakhate khAsaDA khAdhA che. bhADutIdhara lIdhuM ane koraTamAM nukazAnI karavI paDI. to je bhava anubhavIe chIe temAM ApaNI punyAi khavAya jAya che, maratI vakhate pAchalA makANa pachI mAMDe paNa pelI meMkANa ApaNe maranAra karIe, kaI prakAre bacuM, ararara-pAchaLanAnuM zuM thaze, huM kaMI gatimAM jaIza, meM ghaNA pApa karyo cheAvI rIte dareka bhavamAM bhamato Avyo. to bhamato, rakhaDato, bhaTakato na kahevo to ke kahevo ? gharmaratna be bAju kArya karanAra saMsAra rakhaDavAnuM sthAna che. tema nahIM paNa atyaMta sAra che jemAM evo artha che, samyaga artha have to zuM na bane? samyagdarzana kahIe paNa saMjJAna ke saMdarzana ke saMcAritra nathI kahetA. saM. upasarga dhAtunA ge hoya te rU dhAtune saM upasarga lAgavAne, tethI atyaMta bhaTakavAnuM-evo ja artha thAya. kahevAnuM tattva e ke saMsAra zabda ApaNI sthiti jANavAne basa che. huM bhaTakato bhUta jaMgalamAM bhUlA paDyA hoIe ne keIne huM bhUle paDele chuM ema kahIe chIe tema jinezvara AgaLa ha saMsArI rakhaDato chuM, tene janma vAraMvAra letA letA manuSyane janma maLa muzkela hato. te janma malI gayela che, chatAM nAnA baccAnA hAthamAM Avela hIre kAMto TIcavA, kAM to cATavA kAma lAge, tema ApaNA hAthamAM Avele manuSyabhava ciMtAmaNiratna samAna chatAM kayA kAmamAM lAge che? pelA bALakane netra ke rasanA Indriya prabaLa, ApaNe pAMce Indriye prabaLa, to pAMcamAM kAma lAge che, A jIva ciMtAmaNi ratna sarakhA A bhavano sadupayoga karavA taiyAra thato nathI. mATe A bhAva maLavo muzkela hato eTaluM ja nahIM paNa A saMsAramAM dharmaratna pAmavuM atyaMta muzkela che. talavAra zatrune nAza kare ne ApaNuM rakSaNa kare, tema A dharmaratna bedhArI taravAra be bAju kArya kare, ISTanI prApti ane aniSTine nAza kare. eka ghAmAM be kAma kare, temAM paNa zAstrakAra kahe che ke ISaTaprApti e AtmAnI svAbhAvika cIja che. ISTanI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 AgameddhAra pravacana zreNI prApti ApoApa thaI jaze, Azrava aTakavAthI-pApa rekAyuM to punya taiyAra che kema? vicAro jeNe mahAvrata lIdhuM, tene devakanI IcchA nathI. devatAnA AyuSyanI IcchA nathI, chatAM te baMdhAI jAya, tethI sarAgasaMyama che, te devatAnuM AyuSya baMdhAvanAra che. nArakI ke tiryaMca gati rokAI eTale ApoApa devatAI gati AvavAnI. kevaLI punyabaMdha mATe pravartatA nathI, azubha ga rekAyA eTale ApoApa punyanuM AvavuM thAya. sthiti ochI ane rasa anaMtaguNo che. pApanAM kAraNe rokAyA te punyanAM kAraNe enI meLe khaDA thavAnA. rasabaMdhamAM zubhane rasa tIvra thAya. te jema kaSAyanI zuddhi tema tIvra zubharasa. TUMkANamAM Ave, je aniSTa dUra karI zakyA to ISTa ApoApa maLI jAya; je AtmAne AvaraNane dUra kyo to AtmAnA guNone pragaTa karavAmAM mahenata paDatI nathI. kevaLa jJAnAdika guNo hAjara ja che, zAstrakAre ahIM eka ja guNa lIdhe. anarthaharaNa karanAra evuM saddharmaratna te mukela che, anarthanuM haraNa thayuM to ISTanI prApti UbhI ja che. khaseDayA tyAM saddagati UbhI ja che. durgatinA kAraNe kiyA to sagati UbhI ja che. jeNe saMsAranA kAraNe kyA durgati rekI teNe sadgati meLavI. sAdhu saMsArI chatAM tene saMsArI kema nathI kahevAtA ? sAdhu kharI rIte mikSa nathI pAmyA tyAM sudhI saMsArI che, chatAM tame sAdhune saMsArI kahetA nathI. sAdhu pote paNa huM saMsArI chuM, ema kahetA nathI. gRhasthane saMsArI vyavahAra kare che, tevA manuSyagati-jAtivALa zarIravAlA kevaLajJAna nahIM pAmelA chatAM sAdhune saMsArI kahetA nathI. kAraNa eka ja. zatrunuM lazkara kyAM sudhI ? jyAM sudhI zatrunA hAthamAM hathiyAra hoya tyAM sudhI, hathiyAra paDAvyA pachI e kedI, hathiyAranI peThe karmarAjAnA saMsAranA hathiyAre te sAdhuoe melAvI dIdhA. have saMsAranA tAbAnA nahIM, paNa saMsAra enI AgaLa kedI je. hathiyAra kayA te dhyAnamAM be cAhe je zUravIra yelve sAdhana vagara pitAnI bahAdurIne zaramAvanAro thAya. tethI ja pahelavahelAM rAjya hathiyAra melAvI de che. hathiyAra melAvI dIdhA pachI meM meM kare temAM kaMI vaLe nahiM, saMkhyAmAM moTI prajA hoya paNa hathiyAra vagaranI prajA bekaDAnA mate mare, tema karmarAjA, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 21 muM 189 AkhA jagatamAM pitAnI hAka vagADI rahyo che. paNa hathiyAra melAvyA ke karmarAjA karUNa dazAmAM Ave che. kayA hathiyAre? ahIM 18 pApasthAnakamAM pAMca pApasthAnaka sivAya ekalA terathI kaMI vaLatuM nathI, kedha caDe, khabaradAra ! hiMsA na kare to? abhimAna AvyuM. jUThuM na bolo to, hiMsAdika pAMca karmarAjAnA hathiyAra che, pApasthAnakone pravartAvavA mATe e bArAM che, A pAMca baMdha thayA te, bArU baMdha thayuM hoya to e lazkara dhULa khAya che. A hiMsAdika pAMca karmarAjAne AvavAnuM bAruM che, e pAMca julama karavAnA hathiyAro che. e pAMca baMdha thAya to pelA badhA pApasthAnako nirUpAya che. eka paNa pravarti zake nahiM. tethI hiMsAdika pAMcanA paccakhANa kahyA ane bAkInAne viveka kahyo, tenAM paccakhANuM nahIM. paccakhANane aMge temAM tatva che ja nahi. pAMcanA paccakhANa karyA teNe karmarAjA pAsethI hathiyAra chaMTAvI lIdhA, tethI karmarAjAnuM tyAM jera cAle nahIM. tethI karmanA tAbAmAMthI nIkaLI gaye. pAMca paccakhANa kare tyAre, 3manAra-nirAza-ema kahe che. AzravanA 42 bhedamAMthI pAMca Azrava baMdha karyA, pAMca avratanA paccakhANa karyA eTale 12 avirati baMdha thavAnI, kAraNa ke e karamanA hathiyAra hovAthI. e pAMca jeNe paDAvI nAkhyA te karmanA tAbAmAMthI nIkaLI gaye tethI saMsArI kahetA nathI. have bhaTakavAnuM baMdha mATe pAMca Azrava tyAga karelA hovAthI saMsArI kahetA nathI. paNa samyagdarzana ke jJAna hoya ane hiMsAdika pAMca hathiyAra mUkAvyA na hoya tene saMsArI kahIe chIe. aniSTa haraNa karanAra gharma aniSTa haraNa thayuM ke mokSanI taiyArI, mATe ahIM aniSTane haraNa karanAra kahyuM. jo ke ISTanI prApti ApoApa thavAnI che, mATe dharmaratnano khare prabhAva aniSTa haraNa thavAmAM jaNAvyuM. te manuSyapaNuM pAmyA, chatAM anartha haraNa karanAra dharmaratna prApta thavuM bahu muzkela che. ahIM je dharmaratna che e lyo lyo karyA keI levA taiyAra nahIM thAya paNa suMdarapaNuM jaNAvavAmAM Ave to vagara kahyA ApoApa levA taiyAra thAya che. AthI jaina zAsanamAM ekalI vidhi dvArAe pravarti nathI. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AgadvAra pravacana zreNI karo e dvArA pravati karAvatA nathI. ISTa sAdhana jaNAvI pravRtti karAve, aniSTa sAdhana jaNAvI nivRtti karAve, dAna, zIla, tapane bhAva kare ema kahevAnI jeTalI jarUra nathI, teTalI jarUra tenA phaLa dekhADavAnI che. hiMsAdikathI je phaLa maLe te dekhADI tenI nivRtti karAvAya che. phaLa dekhADI pravRtti-nivRtti karAve che, dharmaratna the ema nathI kahetA, A dharmaratna anarthane haraNa karanAruM che. je tamAre anarthane nAza kare hoya to dharmanI jarUra che. jagatamAM kiMmatIpaNuM samaye ke lAlaca thaI, kiMmatIpaNuM na samaje to leto nathI. levAmAM kimatIpaNuM kAraNa, tema ahIM bhavya jIve grahaNa karavA lAyaka hoya te zuM batAvavAnuM? ISTa prAptinuM kAraNa athavA to aniSTa nivAraNanA nAme grahaNa karAve che, AtmAnA svarUpanI apekSAe ISTa prApti kaI cIja nathI. dI taiyAra che ajavALA mATe mAtra bAraNuM A DuM che. tene dIvAsaLI, keDiyA, dIvela, dIveTanI jarUra nathI, kamADa khelyuM ke ajavALuM, tema AtmAnA svabhAve darzanajJAnanuM kSAyikapaNuM, vItarAgapaNuM vigere pragaTa thAya. svarUpe sarva AtmA kevala jJAnAdikavALA che : cAhe abhavyane, mithyAtvane ke nigodane AtmA hoya, eka paNa AtmA e nathI ke jene sattAthI kevalajJAna, darzana ke vItarAgapaNuM nathI. jevuM siddhamAM tevuM nigodIyAmAM abhavyamAM ke mithyASTimAM che. to siddha ane nigodIyA sarakhA khANamAMthI sonuM nIkaLyuM tenI lagaDI karI. te senuM retamAM bhaLeluM che. sonuM tenI jAta eka, jAtamAM pharaka nathI, pharaka mAtra pelAmAM mATI ke Itara dhAtu bhaLelI che, A lagaDImAM mATI bhaLelI nathI. siddhano AtmA karamanA kacarAthI bhaLe nathI. ne A AtmA karamanA kacarAthI bhaLela che. jema jAtathI sonAmAM pharaka nathI, tema siddha ane nigadanA AtmAnI jAtamAM pharaka nathI. kadAca kaheze ke bhavyanA AtmA keI dahADe siddhi pAmaze tethI temAM kevaLa che-ema mAnIe paNa jAti bhavya ke abhavyanA AtmAmAM te pragaTa thavAnuM nathI, to che ema kema mAnavuM ? bhalA je mekSe javAnA nathI tene aMge jaNAvavAnuM ke jyAM trapaNuM ja kaI vakhata pAmatA nathI tevAne mATe temAM anaMta-jJAna-darzana-cAritra mAnI zake nahIM ? Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 22 muM 191 cAhe jAtibhavya hoya abhavya hoya ke nigodano AtmA hoya, dareka AtmA kevalyajJAna vItarAga svarUpa ja che. temAM navuM zAthI? abhavyane kevalajJAnavaraNIya, mAnIza ke nahi? abhavyane jJAnAvaraNIyanI cAra prakRti mAnIza ke pAMca ? to ke pAMca jarUra mAnavI paDaze. tema darzanAvaraNayamAM kevala darzanAvaraNIya mAne mehanIyane aMge samyakatva vigere mAne, to kevaLajJAnAvaraNIya che, nahi tI rokaze kone? kevaLa svabhAva mAnIe to ja kevaLa rokAyuM manAze. apratyAkhyAna kaSAye pratyAkhyAnane rokayuM. kayAM ? saMjavalana kaSAye vItarAgapaNuM karyuM. kayAM? je vItarAgapaNuM nathI to karyuM kyAM? mATe abhavya AtmApaNa kevaLajJAna - darzana vItarAgatA svarUpe che. dariyAnA tale paDelI senAnI khANa, te sonA tene ghATa-ghaDAmaNa nahIM tema abhavyanA AtmAmAM svarUpe kevaLajJAna rahyA chatAM te karma khasavAnA nathI ane pragaTa thavAnA nathI. te chatAM svarUpe che ema kahevuM paDaze. AthI AtmAno svabhAva-kevaLajJAna, darzana-vrata, paccakhANa, vitarAgapaNuM to AtmAne navuM pAmavAnuM nathI. mAtra AvaraNa khaseDavAnI jarUra che. mATe satya dharmarUpI ratna-anartha haraNa karanAra ti pAmavuM muzkela che. have tenuM kaMI sAdhana ? keTalAka sAdhana svabhAva ane lAyakAta para AdhAra rAkhe che. kolejamAM UMTa, gadheDA mokalI Ape to prophesara zuM kare ? e tyAM bAra varasa rahe to paNa kaMI na vaLe, to prophesaranI dAnata kharAba che ? nA, kaMIka to pAtra joIe. prophesara zikSaNa ApavA mAge temAM zikSaNa lenAranI lAyakAta joIe. tema dharmaratna meLavavAmAM paNa lAyakAta joIe. te kaI lAyakAta? to ke 21 guNonI. te guNothI lAyakAta kema Ave che te vigere adhikAra AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. pravacana 22 muM aSADa vadI 13 maMgaLavAra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke-A apAra saMsAra Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AgamedvAra pravacana zreNuM samudranI aMdara manuSya bhavanI prAsi thavI baha durlabha che. kAle kahI gayA ke dharmanuM svarUpa dharmane lAyaka guNo batAve te pratijJAnusAra hatuM. paNa manuSya janmanI durlabhatA jaNAvavAnI jarUra zI hatI? anartha haraNa karanAra dharmaratna maLavuM durlabha che e prakaraNane aMge belavuM vyAjabI hatuM. paNa saMsAra samudramAM manuSyapaNuM durlabha che. A hakIkata kahevAnI jarUra na hatI. kAraNa prathama kahI AvyA che ke dharmaratnanA arthI jIvone kaMIka upadeza ApuM chuM, to pachI manuSya bhava ane bhava samudrane aMge saMbaMdha zuM hato ? jethI pahelAM rAmANi irUpare e pada kahyuM? vAta kharI, eTalA mATe ja kavi zabda mUka che, mane zakhathI manuSyapaNuM navuM pAmavAnuM nathI, prApta thaeluM che, paNa prApta thaelAnI kiMmata batAvIe chIe. arthAt sAmAnya dRSTAMta kahyuM hatuM. khAvAnuM na maLe te khAjAne bhukko khAya pAdazAhe pUchyuM ke A dUbaLe durbaLa kema? to uttara Apyo ke tene khAvAnuM maLatuM nathI. pAdazAhe kahyuM ke khAvAnuM na maLe to khajAne bhUke khAya. pAdazAhe sAcuM kahyuM paNa pitAnI apekSAe sAcuM che. kema? to ke ene khAjAne bhUke pheMkI devAnI cIja, bALapaNathI khAnadAnImAM ucharyo che, tethI khajAno bhUke eNe khAdho nathI. mahemAna Akhe lADa khAvAnA nathI paNa A pIrase paDe che. kakaDA pIrasAtA nathI. kAraNa e ja ke ucitatA e hatI ke akhaMDa vastu ApavI. tema pAdazAha khAjAnA kakaDA karI khAya, AkhuM khAnuM kaI khAtuM nathI, chatAM bhANamAM AkhuM khAju akhaMDa pIrasAya. khAtAM je bhUke paDe te le nahIM. pAdazAhanI apekSAe khAjAno bhUko pheMkI devAnI cIja, tethI pAdazAha pitAnI apekSAe sAcuM ja kahe che, ke na maLe to khAjAne bhUke khAya. paNa pitAnI daSTi na rAkhatAM AkhA jagatanI dRSTie jae to khAjAnA bhukkAnI durlabhatA mAlama paDe. jyArathI samaja thaye tyAre khAjAno bhUke e kaMI cIja ja nahIM. paNa jagatanI daSTie jue to khAjAno bhUke durlabha mAlama paDe. jyArathI samajaNa thayA tyArathI manuSyapaNAnuM kheLIyuM joIe chIe, A jIva paNa jyArathI samajaNuM thayuM tyArathI zarIrane ja dekhe che. tethI A Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 22 muM 193 AtmAnI kiMmata nathI vasI paNa te kyAM sudhI? jema pitAnI sthitine aMge vicAre tyAM sudhI ja khAjAnI kIMmata nathI, paNa jagatanI sthitinI apekSAe vicAre te khAjAno bhUko maLavo muzkela dekho paNa muzkela kApaNe potAnI vartamAna daSTie dekhIe tyAre maLelA manuSyapaNAnI durlabhatA mAlama nahIM paDe. samajaNa sAthe baLIyu maLeluM hovAthI ApaNane ApaNI daSTie mAlUma paDavAnI nahIM, paNa jagatanI daSTie mAlama paDe tyAre durlabhatA samaje, ghauMnuM ke ghInuM nAma sAMbhaLavAnuM nathI, tevAne khAjAnI durlabhatA keTalI te mAlama paDe, to A bhavanI dubhatA keTalI te mAlama paDaze. anekamAM ApaNe ja kema apUrva vastu meLavI? ApaNe paNa jIva chIe, jhADanA phaLa, phUla vagere paNa jIva che. ApaNe ahIM kema AvyA? te tyAM kema utpanna thayA ? kaho ke ApaNe kaMIpaNa punya karelA, te punya saheje bane tevA hoya te te jIvone paNa punya thaI gayA hate, te jIvoe punya nathI karyo, tethI te jhADa vageremAM gayA, te ApaNe tethI vadhAre ane muzkelIvAlA punya karyA tyAre ahIM AvyA chIe. sarva jIvonA prayatnathI je cIja na banI te pahelA bhavanA punyathI banI gaI, asaMkhyatA be iMdriyavALA, teIdriyavALA cauriMdra, samuddhima manuSya, anaMta nigodIyA je vastu meLavI zakyA nathI tevI vastu ApaNe pUrvanA punyathI meLavI zakyA chIe, je anaMtAne na maLI, asaMkhyatAne na maLI te ApaNe nazIbathI meLavI zakyA. jema pAdazAhe lAkho ane karoDanA manuSyanA nazIba karatAM caDIyAtu nazIba meLavyuM, tyAre ja pAdazAha thayA, lAkhe karoDonA mAlikarUpe rAjA thayA, tema asaMkhyAta che vaDe je nazIba na meLavAyuM te nazIba ApaNe meLavyuM che. A caDatI sthiti navI karavAnI nathI, kRta zari nAsti siddha vastune karavAnI hotI nathI, tethI te bAbatane upadeza karavAnI jarUra nathI. te manuSyapaNAno upadeza karela nathI. manuSyapaNuM tane maLyuM che, maLeluM che te anaMtA jIvonI punyanI rAzi karatA atyaMta caDiyAtI punyanI rAzI thaI tyAre manuSyapaNuM maLeluM che. kamatI padArthanuM rakSaNa sAvacetIthI karavAnuM hoya AvuM manuSyapaNuM maLyuM, te zAka lAvI jeTaluM jatana karIe, 13 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 Agame ddhAraka pravacana zreNI vaLI te karatAM cAMdI, sonuM-jhaverAtanI vadhAre sAvacetI karIe, meMdhI vastunuM rakSaNa pUrA prayatnathI karIe. je vastunuM rakSaNa azakya che, cAhe te kare, A vastunuM rakSaNa che ja nahIM, cAhe tIrthakara, gaNadhara, ke kevaLInI tAkAta meLave to paNa A vastunuM (zarIrAdinuM) rakSaNa nathI, tIrthakaronI paNa jiMdagI pUrI thaI, arthAt A manuSya jIvana evI cIja che ke te rAkhI zakAya tevI cIja nathI, je muzkelIthI maLI, kIMmatI che, rAkhI rahe tevI nathI te tenuM zuM karavuM? nadImAM comAsAmAM AveluM pUratuM pANI kIMmatI che, paNa rAkheluM rahe tevuM nathI, tenI vyavasthA nahera bedI karI levI paDe. e te dariyA tarapha cAlyuM ja javAnuM che. sudevamAM 18 doSa na hoya tema manuSyajIvana durlabha chatAM cAlyuM javAnuM che, tIrthakara, gaNadhara, kevaLIe mana:paryava jJAnIonI jiMdagI amara rahevA pAmI nathI. AthI digaMmbaramAM ane ApaNuM vetAMbaromAM pharaka paDe che, ApaNe devane mAnatA zuM jaNAvyuM? ke devapaNuM na joIe eTale jene deva mAnIe temAM kudevanA lakSaNo hovA na joIe, nA jo mathakAna, ItyAdika kudevanA lakSaNe te lakSaNo zuM devamAM na joIe? A aDhAra dUSaNo na hoya te sudeva ema nahIM. tyAre sudevamAM A aDhAra dUSaNo na hoya. kudeva sAthe vyApelA aDhAra do te aDhAra deze sudevamAM na hoya, mahAvIra mahArAjAmAM sarvajJapaNuM vItarAgapaNuM hatuM, sarAgIpaNuM chadmasthapaNuM na hatuM, je je vItarAga je je sarvajJA te badhA mahAvIra nahIM, sarAgIpaNuM ane chasthapaNAno abhAva te devapaNuM nahIM, je je sarvajJa je je vItarAga te badhA mahAvIra nahIM paNa mahAvIramAM sarvajJApaNuM ane vItarAgapaNuM kharuM, chadmasthapaNuM ane sarAgIpaNAne abhAva, te mahAvIramAM che. rAgavALA amArA deva na hoya, brahmA, mahAdeva harakeI hAya, rAgAdika e kudevanuM cihna che. ane sudevamAM rAgAdika na hoya, paNa jyAM jyAM rAgAdika na hoya tyAM sudevapaNuM che ema nahIM. pachI jeTalA vItarAge kevaLIyo, badhA deva thaI jAya. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAM zaitya che tyAM dhUmAbhAva che, tyAM badhe zaitya che e niyama nathI, agni che tyAM dhUmAbhAva niyamita nathI. tyAM dhumADe hoya. tA kaho ke agni abhAva ke dhUmAbhAva e Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 22 muM 15 zaityane age lhI zakIe ke zaitya che tyAM agni ane dhUmAbhAva che, paNa jyAM dhUmAbhAva tyAM zaitya che e niyama nahIM. jaLa che tyAM agni-dhUmano abhAva che. caMdrakAnta agnivAlanane pratibaMdhaka thAya che. ahIM keTalA pUratuM che, jyAM agni dhUmAbhAva che tyAM jaLa che, zaitya che ema nahIM kahI zakIe. jaLamAM ane zaityamAM agni dhUmAbhAva che. tema ahIM 18 deSane abhAva, devatva che tyAM che. jyAM 18 doSane abhAva tyAM devatva hoya ke na hoya. 18 deSa nAza pAmyA, te devane deva tarIke mAnuM chuM. siddha ne devAdhideva mAnIe chIe. 11me guNaThANethI Agala badhAmAM 18 deSane abhAva che. kudevamAM A apalakSaNa che. sAmAnya rIte jagatanuM daSTAMta che. vyavahArika pramANika AdamI jugAra khelanAra na hoya, jugAra khele te apramANika, tethI jugAra na khele te badhA pramANika nahIM, jugAra na bele ane corI kare to? jugAra khela te apramANikapaNuM karanAra che. 18 daSahita badhA deva na kahevAya jugAranI badI apramANikamAM heya, pramANikamAM badI na hoya te cokakasa, pramANikamAM jugAra na hoya te cokakasa. tema ajJAna, krodha, mAna, vagere hoya te kudeva kahevAya, te apalakSaNo sudevamAM hoya nahIM. paNa te na hovA mAtrathI sudevapaNuM thaI jAya nahIM. tIrthakara mahArAjAmAM 18 deSamAMthI eka paNa doSa hoya nahIM. eka paNa doSa hoya to kudeva, aDhAra apalakSaNomAMthI eka paNa apalakSaNa sudevamAM na hoya. tethI aDhAra doSa na hoya tyAM sudevapaNuM che ema nahIM, AthI kudevane oLakhAvanAra aDhAra apalakSaNe rAkhyAM, te doSa tIrthakara bhagavAnamAM hoya nahIM, e mATe ApaNe kudevanA aDhAra apalakSaNo jaNAvI e dvArA devanuM lakSaNa jaNAvyuM. khAnadAnImAM beImAnIpaNuM na hoya te cokkasa. tema beImAnI na hoya te badhA khAnadAna che ema nahIM. aSTApadathI AvatA paMdaraso tApasa kevaLI thayA. temAM aDhAramAMthI eka paNa apalakSaNa na hatuM, tethI temane tIrthakara nahIM kahIzuM. sudevamAM apalakSaNa na hoya te jarUra, tethI temane tIrthakara nahIM kahIzuM. kudevanA 18 apalakSaNa-de nAza pAmyA che jemanA te devAdhidevane namaskAra karuM chuM. kudevanAM apalakSaNeno abhAva gamakadevapaNAnA oLakhAvanAra nahIM, ApaNe je manuSyane je projana Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 AgAme ddhAraka pravacana zreNI hoya, teTalA pUratuM tene oLakhAvIe jagatamAM kudeva tarapha deravAyelA hoya tene jaNAvavA mATe aDhAra doSe jaNAvyA. digaMbaronI vicitra mAnyatA digaMbaroe UMDA utarIe te jema manuSya aphINa khAIne ThaMDA pavananI laheramAM sute hoya, bApa-dIkaro bane sutA hoya, bApane khaNaja Ave te chokarAne khaNe, pachI mArI ceLa kema nathI maTatI? te aphINanA nazAmAM dArUnA ghenamAM sutele pArake baraDe khaNe, pitAne baraDAnI ceLa maTADavA mAge te mATe nahIM, tema mithyAtvamAM mAcelA, kadAgrahamAM rAcelA hovAthI siddha bhagavaMtanA cihno tyAM lAvI mUke che. kevaLI sarvajJa AhAra na kare, tethI taraza-bhUkha na hoya jene e kevaLIe. te vivAdanI vAtamAM ApaNAthI bolAya nahIM, paNa nirNaya karI zakIe tema chIe. bAyaDIe jANe che ke paryAptimAM prathama paryApti kaI? zarIra paryApti, te AhAra vagara che? AhAra na le te zarIrane vakhata kayAM che ? jyAM sudhI jIvana tyAM sudhI AhAra na kare te zarIra kayAMthI vadhavAnuM ? traNa cAra mahinAnA upavAsa karyA pachI paDI jAya tenuM kAraNa? tejasane svabhAva ke navuM joIe, khAdhuM e te hajama. jema agnie rAkhoDe karyo te rAkhoDo maNebaMdha hoya, paNa kelaso nahIM. na AhAra Ave e ja kolaso, jane rAkhoDe kAma na lAge. gati ane AyuSyamAM te tyAM sudhI zarIra mAnavuM paDaze. zarIra eTale tene be rAka joIze. 9 varase kevaLa jJAna thAya, pachI jhADa pUravanuM AyuSya che, te tyAM sudhI aNAhArI raheze ? emaNe tIrthakaranA atizayamAM bhojana nathI, tethI bAkInA kevalIne AhAra karavAnuM raheze. emaNe e atizaya mAnya te sAbita thayuM ke sAmAnya kevalIne AhAra levo paDe che. sAmAnya niyama che ke taijasa-jaTharAgni bALyA sivAya nahIM rahe. le ane bALe. jyAM sudhI jIvana AyuSya, zarIra tyAM sudhI AhAra mAnavo paDaze. e vAta rahevA de navI vAta che. be AzAmI taLAva para nhAvA gayA, ekanI pAse ghareNu rahevA dIdhuM. pele kahe lAva mArUM che, tArUM nathI, nahIM mArUM che. have ene nikAla kayAM Ave? capaDe. kyAM kyAre lIdhuM te batAve, eNe pitAnA mata pramANe kahyuM ke, AhAra nahIM mAnIe, joDe mAnI lIdhuM che ke janma, maraNa, deSa mA, aDhAra Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 22muM 197 doSamAM janma-maraNanA doSa mAnyA? ahIM pakaDAyA. prathama e vicAravAnuM ke janma vagara koI hotuM nathI. lakSaNa padArtha vakhate joIe. vartamAnane a Mge joIe te vartamAnamAM janmanA AkhA jagatane abhAva che. abhAvanI apekSAe tIrthaMkarane paNa janma che. te bhavanI apekSAe janma vagaranA siddha mahArAja ane maraNu lIdhuM eTale ghANa vaLI gayeA. maraNa karyu na heAya ? A bhavanuM ke AvatA bhavanuM ? A bhavanuM maraNa tIrthaMkarane gayuM nathI. nirvANu klyANuka mAne che, janma-maraNanA abhAva, te siddhanuM lakSaNa che, nahIM ke devanu", tethI sidhdhapaNAmAM zarIra na hoya tethI khArAka, pANI, janma, maraNa, tyAM na hoya, sidhdhapaNAne aMge, apalakSaNane abhAva joIe, te tIrthaMkara devamAM nAkhI dIdhuM. adha ane dekhatAmAM pharaka mAnA teTale digaMbara ane zvetAMbaramAM *ka manAze, e leAkeA nirvANa samaye zarIra kapUra mAphka uDI jAya che, mAtra nakha ane keza khAkI rahI jAya che, e be rahyA pachI indra AvI navuM zarIra banAvI temAM nakha-vALa joDI pachI mahotsava kare che. Ama digaMbare mAne che. jagatamAM kahe che ke vAta na karIza. mAkhane hasavuM Avaze. AvI vAtA kare che. nakha vALa joDI pachI maheAtsava kare, indra AvuM zarIra banAve, pachI nakha ane vALa joDI nirvANa mahotsava kare, te ecchava keAne ? navA zarIranA ke bhagavAnanA zarIrane mahAtva. tamAre vasranA tAMtaNAthI pApa mAnavA che, tyAM vasra eDhADe che te kema manAze. terApaMthInA prakAra : prazna : dvigaMbara ane terApathI eka ke khIjA ? : uttara : terApathI e prakAranA. eka terApathI zvetAMbaranA ne eka digaMbaranA, terApathI gibaranA terApathI temane pUjA nahIM. tamArA terApathInI eka ja sthiti, koI paNa maratA hoya tA maravA devA, enA nazIkha. keIpaNu mAratA hoya teA marAtA jIvane cheDAvavAnuM ciMtavavuM nahIM ane cheDAvavAnuM nahIM. temane pahelA khIjAmAM laI jaIe, eka jUhu' khelavA eka cArI karavA taiyAra thayA, tene khIjAthI dRmAvIne rokI zakAya nahi. parastrI gamana karavA taiyAra thaelAne Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AgamAddhAraka pravacana zreNI khUmATe mArI rokavA vyAjakhI ke nahi ? eka mANase haleA karI rAyA, ra'DIkhAjI-kukarma na karyuM, te gunhAne pAtra kharA ke nahi ? jo khA tA kAyAthI baccA, tA eTalu pApa ochuM lAge ke nahi* ? niSedha na kare teA karAvanAra thayA, anumedanamAM traNa bhAga che, evAnI sAthe rahevu, niSedha na karIe ane praza MsA karIe te paNa anumAdanA che, e pApathI khacce. kAyAnA pApathI bacavA pUratuM gaNIe te nukazAna nathI. te jagA para e leAkeA nukazAna mAne che. agnimAM gAya paDI, gAyane bacAve te pApa lAge. AvuM mAnanArA e terApathIo che. A zvetAMbara terApathIe. digabara zabdathI ja vajranI siddhi : vIra saMvata. 689 mAM digaMbara mata nIkaLyeA, digaMbara zabda zA mATe? niSparigraha, nirAraMbha zabda nahIM ne digaMbara zabda zA mATe? sasAra cheDyo, asa'sAra-niparigraha-sasAranA tyAgane sUcavanAra zabda na letAM niSkaMcana vagere zabda na kahetAM digaMbara zA mATe ? jyAre pUchyuM ke lugaDAM kema nathI ? tyAre javAba maLye ke amAre krizA e ja vastra kahI vasanA bacAva karavA paDace. A vicAraze te vajranA uttara zA mATe dIdhe ? pahelAM vastra hatAM. baudhdhA lAla vasa paheratA hatA, tethI tene raktAMbara kahetA. tenI bhinnatA mATe zvetAMbara zabdanI jarUra che. pArzvanAthajInA vakhatamAM pAMce varNanAM vastra rAkhatA, tethI zvetAMbara zabda rAkhavAnI jarUra paDe. 45 AgamamAM zvetAMbara zabda nathI zvetAMbara AkhA pistALIsa AgamamAMthI nahIM nIkaLe.nigraMtha zabda dareka jagAe che. zvetAMbara zabda Agamika nathI, zvetAMbaramAM ghaNAM varSoM hAya temAMthI judA pADavA hoya tyAre digaMbara-maudha bannenI vyAvRtti hoya tyAre ne? baudhdhAnI vyAvRtine aMge vetAMbara zabda levA paDe, digaMbaramAMthI nIkaLe te sAMkhara kahevAya. tyAgImAMthI nIkaLelA gharabArI kahevAya, tema digaMbaramAMthI vetAMbara nIkaLye te sAMbara kahevAte. baudhdhAnI kaTAkaTI vakhate vetAMbara zabda rAkhavA paDaze . baudhdha ane jainanuM bheLaseLapaNuM hatuM, tyAre A lAla ane dheALA vastra kahevA paDe, mahAvIra mahArAjA vakhate, nirvANa pachI baune Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 22 muM 199 bheLaseLa thayA, AryasahastIsUrI vakhate durbaLikA puSpanA sagAvahAlAM bauddha hatA te vakhate tAMbara zabda thaye hoya, siddhasenane aMge vetAMbara zabda vaLagADAya che, bhadrabAhu svAmI Arya rakSita sUrimAM, e zabda lagADatA nathI. bheLaseLa khAtAmAM, judA pADavA mATe, juduM kaIka karavuM paDe che. gozAlakane saraka zabda thaye hoya ema lAge che, gazAlaka, pArzvanAthajIne mAnanArA che. covIza huM, tevIza kharA, tethI tene anuyAyIo che, trevaza mAnelA hovAthI, pArzvanAthajInI mAnyatA hoya temAM navAI nahIM. maratI ghoDInuM mUlya upajAvI levuM : mULa hakIkata eka ja levAnI, A jiMdagI maLelI che. paNa e jiMdagI akSaya rahI nathI, rahelI nathI, rahevAnI nathI. kSaya rajIsTara thaelo te durlabha, kIMmatI-mAnI chatAM e jiMdagInuM rakSaNa azakya ja che, e upara A vAta karI. digaMbarae maraNa doSa mAne cheTo Tharyo. devane maraNa doSa mAnI na zakAya. kevaLI sarakhA maraNathI na bacI zake te ApaNe zA hisAbamAM ? tIrthakarAdi, jiMdagI amara rAkhI zakyAna thI. te ApaNe amara rAkhavAnI vAta karIe, te kyAM zobhe? eka mANasane ghera gAya hatI. savAra-sAMja zera dUdha Ape che, eka mahinA pachI amuka TAMkaNuM AvavAnuM che. te vakhate doDha maNa dUdha joIze, mATe AjathI gAya dohuM nahiM te trIsahu sAMTha zera sAmaTuM dahIza ema karI gAya dehI nahIM. jyAM mahine gaye. doDha maNano khapa paDe, eTale moTe hADe laI beTho. te bazera AvatuM hatuM te paNa na nIkahyuM, mATe roja detA rahe to, reja bhegavIe te bhagavAya, ekaThuM karavA mAgIe te na thAya, gAmamAM rivAja ke bazera kADhe ne bazera khAva. jevI rIte bagIcAmAMthI phUla, kuvAmAMthI pANuM reja kADhe ne vAparo. ekaThuM karavA dhAre te thatuM nathI. eto jeTaluM nIpaje teTaluM vApare te kAma lAge. tema 24 kalAkanuM AyuSya. jeTaluM maLe teTaluM bhagave, ekaThuM thatuM nathI, nathI jatuM bacAvI zakAtuM, mATe jIvana kIMmatI durlabha jANyuM, have karavuM zuM? nAza aTakavAnuM nathI, karavuM zuM ? maratI ghaDInuM mUla laI le; TAMTIyA pachADe te vakhate mUla ApanAra maLe, te chatAM bhUla na le e jema mUrkha gaNAya, tema A 24 kalAkanI maratI ghaDI che, enuM meM mAgyuM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Agama ddhAraka pravacana zreNI mUla maLe tevuM che. enuM mUla kayuM ? kSaNe kSaNe javAvALu zakayu rahevAtuM nathI. te karyu mUla sthaLasa anaI ne haraNa karanAra dharUpI ratna. asAra jiMdagIthI meLavI levA jevuM che. te maLavA chatAM na le te ghATanA kUtarA gAyane pANI pIvA na de, tethI ghaTamAM pANI vadhavAnu` nathI, ApaNe jiMdagI dharamamAM na joDIe te jiMgImAM vadhAre thavAnA nathI. temAMthI dharatna mATe upacegI karI le te saphaLa che, e dharatna sarva anarthIne nAza karanArU che. e dharmaratna maLe kayAre te avamAna pravacana 23mu sa. 1990, aSADa vadI 14 budhavAra. zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharatna prakaraNa graMthane racatAM thakAM jaNAvI gayA ke-A apAra sasAra samudramAM manuSyabhava pAmavA durlabha che, ane vaLI anartha haraNa karanAra dharmaratna pAmavuM vadhAre muzkela che, Ama jaNAvatAM dharmaratnanA upadeza ApavA hatA. vacamAM manuSyapaNAnI dubhatA kahevAnuM kAraNa zuM? emAM jaNAvyuM ke rasAI karavA mAMDI, adhurI rahI tyAM sudhI raseAInuM phaLa maLe nahIM, tema sAmAnya prakAre nArakI--tiyaca-devatAnI traNa gatimAM samyagadarzana ane jJAna ane vastu hAya che, arthAt ema kahIe te cAle ke meAkSanA traNa pAyAmAMthI be pAyA traNa gatimAM hAya che. teA pachI e vastu chatAM tene dharmanuM sthAna kema na gaNyuM ? ane jo e dharmanuM sthAna heAya te manuSyapaNu* durlabha kahevAnI jarUra nathI. samyagadarzana kAI paNa gatimAM na thAya tema nathI. cAre gatimAM na thAya tema nathI. cAre gatimAM mithyAtva chatAM samyagadarzana meLavI zakAya che. ajJAna chatAM jJAna meLavI zake che. te manuSya gati para chApa zI mAravI che ? ke dharmaratnanI vyAkhyA karatAM manuSyabhava durlabha jaNAvyA. nizALIyAnuM nAmuM AMkaDe barAbara paNa AzAmIe nakAmuM cAre gatimAM samyagadarzana ane jJAna maLI jAya che paNa te cAre gatimAM nizALamAM cheAkarA nAmu` zIkhe te sarakhuM che, che.karAo Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23 muM 201 je hisAba lakhe, jame udhAra rakama rUpiyA AnA pAI sIke lakhe, paNa levA devAnuM kAMI nahIM. AMkaDe barAbara che, AzAmIe barobara nathI. jema chokarAnuM nAmuM AMkaDe barobara ne AsAmIe nakAmuM che. te chokarAnuM nAmuM, AzAmInI apekSAe nakAmuM che, AMkaDAnI apekSAe kAmanuM che. tema bIjI gatimAM samyagadarzana ane jJAna e jANavAnuM mAnavAnuM AdaravAnuM nahiM. nArakI-devatAnI gatimAM mAnyAjANyA pramANe AdarAtuM nathI. vicAra karIe, samyagadarzana thatI vakhate zuM thAya ? samyagdarzananuM astikya lakSaNa : samyagadarzananA lakSaNa kahIe chIe. zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya. AnuM svarUpa-lakSaNe vicArIe tyAre samyaktva ghaNuM mukela che. Astikane aMge jIva parabhava mAnavAthI samyagadarzananuM lakSaNa pUruM thatuM nathI. jagatanI apekSAe Astikya jIva parabhava Adi mAnavAthI AvI jAya che. jaina darzananuM Astikya kayAre Ave ? prathama e mAne ke A jIva sadAkALa che. haMmezane jIva che, haMmezano jIva chatAM paNa thi jIvo to Ama jIva nitya mA tethI vaLyuM zuM ? nAnA chokarAe sApa ke hIre dekhyA temAM vanyuM zuM ? sApanuM bhayaMkarapaNuM tema hIrAnuM ISTapaNuM paNa khyAlamAM nathI. tema AjIva nitya ema jANI lIdhuM tethI zuM ? kAryanI siddhi sApanuM bhayaMkarapaNuM ane hIrAnI ISTapaNAnI siddhi jANavAthI che. kAryasiddhi kyAM ? karma kare che ane karma bhogave che, ema karma mAnedareka kiyAthI karma baMdhAya che ema mAne. kema karma baMdhAya che te mAne, tyAre karma karavAnuM dvAra manAya. haMmezA samakitI thavA mAgIe. kaI mithyAtvI kahe to krodhe bharAIe. tamArA mATe bIje kharAba zabda nahIM bole. peTamAM cUMka Ave kaMI nahiM. tema kahevA mAtrathI cUMkanI pIDA maTI na jAya. sAruM che, cUMka nathI, tethI pIDA na cAlI jAya. ApaNane thatAM darada mATe bIje nathI ema kahe to darada na maTe, ulaTa dveSa thAya che. je vakhata daradI hoIe te vakhate te zabda sAro chatAM ko lAge che, tema samakitI zabda sAro lAge che. mithyAtvI zabda kharAba lAge, paNa haju mithyAtvanuM bhayaMkarapaNuM samajyA nathI. karma kare che e vAsanA keTalI majabUta hovI joIe, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 AgadvAra pravacana zreNI dharma kahevAtuM hoya mazAnamAM kAM te, rAjAnA parAbhavamAM ke regane parAbhava hoya tyAre karmanI vAsanA Ave che. e sivAya karma jevI vastu khyAlamAM kayAre AvI? te A jIva dareka pravRttimAM karma bAMdhe che. A jIvanI keIpaNa pravRtti karmabaMdhana vagaranI nathI. A mAnyatA kyAre? te ke e mAnyatA AstiktAnA aMge jene kaI paNa pravRtti zAstronI apekSAo jema ke--pAMpaNanuM hAlavuM te paNa karmabaMdhana karAvanAra te pachI A jIva karmabaMdha vagarano kyAre? bhogavavAmAM kalananA kAdavamAM jeTaluM vadhAre kudya teTalo vadhAre UMDe UtarI jAya, tema A saMsAramAM jeTalI pravRtti vadhAre thaI teTalA vadhAre karmabaMdhana. dareka pravRttimAM karmabaMdhana thAya che. te lakSa keTaluM Take che? A daSTi na Ave te ApaNe jenAmatanA Astika nathI. have karma baMdhAya te bhegavavAnA na hoya te paMcAta nathI. karma e zarIrane baMdhAtuM nathI, mana-vacananA pudgalone baMdhAtuM nathI. karma baMdhAya che kone? munIma, kAlIdAra-khajAnacI, chokaro leNadeNa karI Ave tenI jokhamadArI zeThane mAthe. je zeThane mAthe jokhamadArI na hota te, sArA munIme, kIlIdAre-Trejharara zedhavAnI jarUra na paDate, munImanI-chokarAnI eke eka hIlacAla ke vAta para keTaluM dhyAna rAkhIe chIe? jema zeTha chokarAo, munIme ane kaladAra upara pUratI tajavIja-najara rAkhe che, tema A jIva samaje che ke kAyA-vacana-mananI cAhe jevI pravRtti, tenI jokhamadArI mArA upara che. A vicAra Ave tyAre, sAvacetI thAya tyAre ja AstiktA. meMDhAnI AstiktA kAma lAgavAnI nathI. A traNa (munImakIlIdAra ne chokaro) pAvarathI kare che. paNa jokhamadArI zeThanI. ApaNe traNene pAvara ApI dIdhuM che ane zuM kare che e jovuM nathI, kahe ke jokhamadArIne khyAla nathI. jokhamadArI hoya te karo, munIma-ke kAlIdAra upara dhyAna rAkhyA vagara rahe nahIM, tema ahIM mana, vacana ane kAyA traNa jegenI pravRtti upara cAMpatI dekharekha rAkhe nahIM, tyAM sudhI tame jokhamadArI samajayA nathI. pAvara traNene ApI rAkhe che, pachI te zuM kare che te na jevuM tene artha, "akkalanA AMdhaLA ne gAMThanA pUrA." tema AtmA gAMThane pUre ne akkalane AMdhaLe che, nahIMtara pAvara ApyA che tenI dekharekha kema na rAkhe? paNa jokhamadArI samajyo nathI, nahIMtara traNe upara cAMpatI dekharekha rAkhyA vagara rahe nahiM. kAyAthI-vacanathI-manathI je thaeluM tene jokhamadAra Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23 muM 203 huM chuM, mATe cothuM sthAnaka kahyuM, je karama kare che te kareluM bhegave che, jIva che. jIva nitya che. A jIva karma kare che ane cothuM A jIva karma bhogave che, rAjAnA rAjya adhikArIothI cAle che tema AtmA pate karavA jato nathI. pAvara ApI de che paNa jokhamadArI potAnI che. kareluM bhegave che, A cAra vAta thaI temAM bhavyapaNane nirNaya na thaye. abhavya jIvo paNa jIva, jIva nitya che, jIva karma kare che, jIva karma bhegave che. A cAra mAnyatAvALA hoya che. e na hoya to devakane mATe abhavyane dIkSA levAnuM hoya nahIM. kaho adhikaraNa siddhAMtathI A cAra vastu mAne che te kabUla karavuM paDaze. adhikaraNa siddhAMta : vastu eka balavAmAM Ave te uparathI bIjI vastuo sAbita thaI jAya, emAM duniyAdArI ne dharamano dAkhalo dhyAnamAM . keIke kaIkane kahyuM, ardha maNa ghI lAva. pelo ghInuM ThAma laI AvyuM. tapelImAM ghI lAvyo. ghI lAvavAnuM kahyuM hatuM ke ThAma lAvavAnuM kahyuM hatuM ? ardhamaNa ghI maMgAvyuM, eTale ThAma joDe AvI jAya. have tame jamavA beThA he ne ghI lAva ema kahe te vADhI lAve, te maMgAvyuM ghI, chatAM enuM ThAma lAvavAno hukama thaI gaye te adhikaraNa siddhAMta. A duniyAdArInuM kahyuM, tema dharmanuM lyo, ApaNAmAM keTalAka evA hoya che ke jemAM nyUna phaLa hoya te kiyA upara ruci thatI nathI, adhika phaLa dekhAya to zraddhA thatI nathI. daSTAMta tarIke ghano rihaMtApa, eka pada bole temAM ke Akhe navakAra bele temAM amuka sAgaropama sudhInA narakanA duHkha tUTI jAya, ema zAtre kahyuM. phaLa sAMbhaLIne bhaDako, kaI niSphaLatAe bhaDake, paNa A saphalatAe bhaDakyA, te adhikaraNanA siddhAMta vicAraze, adhikaraNanA siddhAMtamAM arihaMtane namaskAra karyo eTale, jIva mAnya, karma mAnyA, karma bhedanArA arihaMta che te mAnyuM. te arihaMta mahArAja hovAthI, te ja namaskaraNIya che ema mAnyuM. karmane haNanAra arihaMta che te namasakaraNIya che. te na mAne te namaskAra karavAnuM nathI. teno rihaMtAdi-kahenAre A cAra vastu mAnI lIdhI. A mAnyatA thavA pUrvaka arihaMtane namaskAra thAya. ane nArakInA sAgarepa tUTe temAM navAI zI? tema abhavya cAritra bhe, temAM A cAra vAta nakkI thaI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AgoddhAraka pravacana zreNI cAra sthAnaka abhavya paNa mAne : abhavya jIva mAne, tema jIva nitya mAnya, devaleka mATe cAritra lIdhuM hovAthI kama mAnyA, karma bhegavavAnA mAnyA, te na mAnyA hota to devaloka mATe dIkSA na lete. devaloka mAne, dharamakaraNI kare, te cAra vastu mAne che. A cAra vastuo mAne tyAM sudhI ahIM Avela che tema nahIM. cAra sthAne mAnI laIe tyAM sudhI lAIna bahAra. bhavyanI lAIna kayAre? samyakatvanI kharI lAIna kyAre ? A AtmA mekSa meLavI zake che, jagatamAM mokSa cIja che, jIva sattAe manA, nitya-karma karanAra, karma bhegavanAra jIva manA, pachI mokSa kema na manAye? A cAre vastu kaMIka anubhavamAM Ave che. sonA, rUpA, hIrA, motInI kiMmata kadAca khyAlamAM lAvI zake, paNa AbarUnI kimata nAnA chokarAne samajAvavI ghaNI kaThaNa che, hIrA sonAdikano paDacha-paro hovAthI yathAsthita svarUpe nahIM, paNa kaIka khyAlamAM lAvI zakAya che paNa AbarUne paDacho na hovAthI khyAla lAvI zakatA nathI. cAra vastu mAnavAmAM paDachA maLe, eka koIka vyaMtara Ave, kutUhaLathI, te cAre paDachA thaI gayA. jIva che te nitya che, karma kare che, karma bhagave che, ema cAra paDachA saheje samajAya tevA che, e dAkhalAvALe niyama magajamAM utare te dAkhalA vagarano utara ghaNuM muzkela. daSTAMta cAra niyamo dAkhalAvALA che. pote eTaluM samaje che ke huM bALaka hatuM, juvAna hatuM, ane gharaDe thaye chuM. pitAnA anubhavathI nitya jIva-karma karavA-bhegavavA tene mAnaze. je kalamamAM dAkhala na hoya, te gaLe utaravI muzkela paDe che. jIvanI cAra vastu dAkhalAvALI che. have je be vastu kahevAze te dAkhalA vagaranI che. "mela" tene dAkhala karyo? kaho A kalama e ja ene dAkhale nahIM, siddhAMtakAra gaNadhare, tIrthakare kahe ke mekSa che, e kalama eno dAkhele nahIM. AstikatAnI A cAra kalame dAkhalAvALI hatI. pAMcamI kalama dAkhalA vagaranI che. mekSa che tene dAkhalo eke nahIM. dAkhalA vagaranI rakama bharose manAya, temAM meLavavAnuM na hoya, meLavavAnuM dAkhalAvAlI kalamamAM hoya, have ahIM abhavya aTake ke nahi? abhavya puruSa mAtranI pratIti rAkhanAre nathI, ene dAkhalo joIe, dAkhalAthI pratIti gaNAnArA, svataMtra pratIti na karanAra mekSa zI rIte mAne? je vidyArthI mAstara upara bharoso rAkhe, te ja vidyArthI mAne, paNa je Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23 muM 205 kalamAM dAkhalA nathI, te kalame mAstara upara bharoso heya te ja mAne. AstikatAnuM pAMcamuM ane chaThuM sthAnaka : A AstikatAne aMge pAMcamuM sthAnaka "mokSa che te dAkhalA vagaranI kalama. te kalama kahenAranA bharosA upara mAnavAnI tethI abhavyane tenI mAnyatA na hoya. mekSanI kalama dAkhalA vagaranI kalama "IhIMthI tyAM keI Ave nahIM, je kahe saMdeze', eTale dAkhala nathI. mokSa che A AstiktAnI pAMcamI kalama dAkhalA vagaranI paNa kevaLajJAnInA bharose mAnavAnI, vagara dAkhalAnI kalama vidyArthI na kabUla kare. jema dAkhalA vagaranI kalama mAstare kahelI hoya te vinIta vidyArthI maMjura kare, uddhata vidyArthIne dAkhalAvALI kalama hoya te mAnavI ja paDe, "jeTale rUpIe maNa teTalA AnAnuM aDhI zera" te koNa kabUla na kare? tema A cAra sthAnake dAkhalAvALA hAI mithyA daSTi te zuM paNa abhavyane paNa kabUla karavA paDe che. 5-6 kalama dAkhalA vagaranI che, mekSa che. sarvakarma rahitapaNu thAya, AtmA svarUpamAM rahe te mekSa, temAM dAkhala kAMI paNa na maLe, mATe A pAMcamuM sthAna lakSamAM Ave tyAre ja abhavyanI lAInamAM nathI ema nakakI thAya. bhavya abhavyanI vicAraNA : abhavya che e nirNaya karavAnI sattA kevaLajJAnI sivAya bIjAnI nathI. bhavyanAM lakSaNo che paNa e lakSaNa na hoya tethI abhavya nahIM. A lakSaNa hoya te bhavya, abhavyane kevaLI ja jANe, evA kAraNa paDe tyAre maMdirasvAmIne pUchIne nirNaya kare, caudapUrthio AhAraka zarIra karI pUche, huM abhavya chuM evuM samaje te abhavya nathI. huM muM chuM ema bele te muge na hoya, abhavya eTale mokSane mATe nAlAyaka, eTale mokSa mAne tyAre zaMkA thAya ne ? abhavyapaNAne nirNaya kare te kevaLajJAnIeAnuM kAma che. bhavyapaNAne nirNaya kare te tipitAnA AtmAnuM kAma che. mokSa mAne eTale bhavya, mokSanI mAnyatA-IcchA, eka pudagalaparAvartathI vadhAre saMsAra hoya tene thAya ja nahIM. haribhadrasUri kahe che ke atya pugala parAvartathI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 AgamoddhAraka pravacana zreNI vadhAre sa`sAra hAya tA mAkSanA Azaya ja na thAya. mekSa mAnyA, sArA gaNyA, icchayeA e chellA pudgalaparAvarta sivAya na ane, Aja kAraNathI zAstrakArAe anyamate paNa mArgAnusAritA mAnI. anyamatanI kriyA kare che. meAkSanI icchAe anyadarzanavAleA kriyA kare te paNa anya puddagalaparAvatA hAya. nirUpAdhi AtmasvarUpa AvA rUpe mAkSa mAne te paNa anya pudgalaparAva. Abhigrahika mithyAtva abhavyane heAya ? jo ke temAM matabheda che. chatAM abhavyane Abhihika mithyAtva na hAya. kahevAvALA zA muddAthI kahe che. kudevAdikane sudevAdinI buddhithI mAne, A Abhigrahika mithyAtvanuM lakSaNa rAkhyuM. jene meAkSa jevI cIja nathI, tene yudevAkrika mAnavA nathI, te kudevane tA sudeva mAnavA kayAM javAnA che? kudevane deva mAnavA kANu jAya ? amAro saMsAratAraka, kalyANa karanAra tarIke mAne kyAMthI ? ane bhava nistAranI icchA na heAya. keTalIka vakhata kahevAya che ke Abhigrahika mithyAtva hAya che, zrAvakanA pAMca varasanA chekarA jinezvarane deva, sAdhu ne guru dharmane dharma mAne, mAbApanA kahevAthI devAhika mAne che, tema bIjAmAM janmyA hate te| mAbApanA kathanathI te dharma mAnate. tame jema dravya samyakatva kahe che tema dravya mithyAtva kahe te vAta judI che. paNa sa'sArathI pAra utaravA mATe khAnyA sudaivAdi paNa maLyA kudevAdi. ApaNe kahIe chIe ke svayaM vRdi: myumizvarI tuM mizvara: peAte daridra che te khIjAne aizvaryavAn karavAne kema samartha thAya ? arthAt na thAya. vinIta vidyArthI dAkhalA vagaranI rakama mAne-udhdhata dAkhalAvALI kabUla kare. tethI bhavyamAM anya puddagalaparAvartI sivAya meAkSane vicAra paNa na thAya. tethI ja Abhigrahika mithyAtva abhavyane na heAya ema keTalAke kahyuM che. meAkSanA svarUpane vizeSa na samaje paNa sa'sArathI alaga, nirUpAdhika AtmA e rUpe mAne te paNa mekSa mAne che. mULa vAta e che ke, sudevAdika traNa tatva guNa samudAya tarIke, abhavya paNa mAne che. vAMdhA kyAM che ? guNImAM mithyAtva vicArIe te guNamAM jatu nathI, paNa guNImAM jAya che, sudevapa* mAnyu paNa goThavyu kudevamAM sudhama mAnyA paNa gAThavyeA kudharmAMmAM, guNu kabUla paNa guNI na kabUlyA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23 muM 207 tethI gayo. kaI paNa manuSya deva ajJAnI hoya tema mAnavA taiyAra nathI. krodhI, mAnI, mAyI hoya, tema mAnavA taiyAra nathI. mAne te je sudeva hoya te jagatanuM hita-sukha karanAra pavitra-sarala kedhAdika rahita sarvajJAnavALA AvAja sudeva hoya, guNamAM vivAda na levAthI haribhadra-sUrijI kahevAne hiMmata dharAve che keH pUza rahevAnA ItyAdi je tIrthaMkara mahArAja sarvadevane pUjya che, sarvagIne dhyAna karavA lAyaka che, tamArUM zAstra devatAne asaMkhyAtamo bhAga samakitIne pUje che, 99 TakA nahIM pUjanArA tene 100 TakAthI pUjya zI rIte banAve cho? jinezvara mahArAja sarva devane pUjya che, te zI rIte? zAstra asaMkhyAta bhAge pUjya gaNave, tame sarva devane pUjya kaho. guNI vyakti tarIke asaMkhyAta bhAga pUjanAre che, paNa sarvadevatAo kudevane pUje che te guNe dhArIne pUje che. guNa mAnavA emAM samyakatva nathI, samyakatva guNInI mAnyatAmAM AvavAnuM, jamAlI, zALA, sarvajJa-tIrthakarapaNuM na mAna hatuM tema nahIM. mahAvIra sarvajJa ke tIrthakara nahIM-tema mAnato hato. guNa mAnavAthI samyakatva thatuM hatuM te gozALa ane jamAlI mithyAtvI gaNate nahIM. devatA badhA mithyAtvI gaNAte nahIM. guNamAnavALA chatAM guNIne guNa tarIke na mAne tyAM sudhI mithyAtva rahe che, e mATe vyaktine tapAsavAnI jarUra rahe che. je kudevAdine paNa sudevAdi tarIke mAnanArA che te guNa mAnanArA che. tethI e jIvo abhavya na hoya tema keTalAkae mAnyuM. keTalAeka vyavahAra pravRttio anya matamAM ja hoya, vastu na samaje hoya tyAre kudevAdine sudevAdi mAnI le, sudeva, kudevapaNuM zuM te na samaje te apekSAe Abhigrahika mizvAtva che ema keTalAka mAne che. gha daSTie AbhigrAhika mithyAtva hoya, tatvadaSTie Abhigrahika mithyAtva abhavyamAM na hoya-Ama mAnavAmAM aDacaNa AvatI nathI. jUThuM bole te beImAna khare, paNa sAcuM na bole te e beImAna nahIM, dAbhaDIne ImAnadAra kahevI ke beImAnadAra kahevI ? sAcuM bolatI nathI. mekSane mAne, mekSane Icche che te "bhavya". A niyama paNa mekSane na mAne, mokSane na Icache te "abhavya A niyama nathI. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 Agama ddhAraka pravacana zreNI evI ja rIte bhavyAbhavyanI zaMkA thAya te bhavya. A niyama khare paNa tevI zaMkA na thAya te abhavya A niyama nahIM karI zakAya. bhavyAbhavyapaNAnI zaMkA na thAya te abhavya nahIM. te zA upara ? e zaMkA kayAM heAya? saMjJI paMcendriya manuSyapaNuM maLyuM hoya, zaMkA thAya, jANe tyAre bhavyapaNuM, paNa abhavyane e zaMkA na thAya. AcArAMga TIkAmAM lakhyuM che ke bhavyane niyama mA. TIkAkAranA lakhavAmAM tatva che ke kema? te samajavA mATe AgaLa cAlIe. "jagatamAM be vastu jANyA mAnyA sivAya, te bemAMthI ekane ISTa aniSTa gayA sivAya zaMkAne sthAna nathI. tema ahIM jeo bhavyapaNuM ane abhavyapaNuM jANe tene ja zaMkA hoya, bhavyapaNuM abhavyapaNe jANyA sivAya zaMkA thAya ja nahi, jANyA sivAya mAnyuM na hoya te zaMkAne sthAna nathI. nadI upara geLanA gADA khAlI thAya che. keIke mAnyuM nahIM tethI zaMkA thatI nathI, eke ISTa gaNyuM hoya te te na maLavAne aMge zaMkA thAya, eke aniSTa gaNyuM te maLavAne aMge Apatti thAya. sarpa jAryo hoya tene doraDAmAM sApanI zaMkA thAya. jANyA pachI mAne to sApa aniSTa karanAra che, ema mAne to ja deraDuM ke sApa zaMkA thAya, ISTa gaye hoya te te maLaze ke nahi te zaMkA thAya. mAnyA na heya tene zaMkA na thAya jANyA pachI mAne che, sApa aniSTa karanAra che, ema mAne to ja deraDuM ke sApanI zaMkA thAya. ISTa gaNyA hoya te te maLaze ke nahiM te zaMkA thAya, tema ahIM huM bhavya chuM ke abhavya chuM, e zaMkA kene thAya? prathama bhavya ane abhavyapaNuM jANavuM joIe. mokSa pAmavA lAyaka te bhavya, na lAyaka te abhavya. have jANe te zaMkA thAya. bhavyabhavyapaNuM cIja che, ema mAne to ja zaMkA thAya. kahe vastutAe mAnyuM te ja hu bhavya ke abhavya chuM ema zaMkA thaze, mAnyA chatAM bhavyapaNuM sAruM gayuM. mArA jIvamAM mekSa meLavavAnI lAyakAta na hoya te kharAba. tema thAya tyAre te bhavya ja che mekSa mAnavAvALe che mATe bhavya che. pAMcamA sthAnamAM mekSa che ema mAne tyAre Astika thayo. jeno Astika kayAre ? jaina mata pramANe Astika kayAre? cAra sthAnaka mAnavA sAthe mekSa che ema mAne tyAre ja Astika. mekSa mA chatAM mekSa che, tenA upAye nathI-ema mAne te AstiktA pUrI mAnI nathI. mokSa Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23 muM 209 mAnyA pachI paNa mokSa meLavI zakAya che. samyagadarzana, jJAna cAritra mekSanA upAya mAne tyAre ja AstitA. A thaI eTale samyakatvane prathama pAya. kadAca kaheze ke AstikatA chelluM kahyuM ane tame prathama pAye kaho cho ? ene pAyo kyA hisAbe kaho cho ? tenA pratyuttaramAM jANavAnuM ke utpattinI apekSAe kahyuM che. uttarottara utaravAnI apekSAe. zama saMvegAdi krama kaho che paNa utpatti kama AstikayathI. niveda : dravya anukaMpA jIva ane tenuM nityapaNuM mAnavAnuM na hoya. karma mekSa na mAne te dravya ke bhAva anukaMpA thavAnI nathI, e sthAnakothI anukaMpAnI utpatti. mekSa sivAya cauda rAjalaka karmathI baMdhAele jaNAya. niveda-cAre gatine kaMTALo kema Ave? cauda rAjalokane dravya anukaMpA ane bhAva anukaMpAthI duHkhI dekhe, sarvArtha siddhanA deve paNa sukhanuM sthAna nahiM, eTaluM nahIM paNa duHkhI dekhe, rAjA mahArAjA devatAnA ane IdronA sukhe paNa duHkha lAge. bhAva anukaMpAthI tapAse tyAre badhAne ghAyala dekhe. eke sAje nahIM, badhA ghavAyelA, khATale paDelA, mAMdAnI hospiTala dekhAya. jyAM badhA khATalA daradInA tyAM eke khATalAmAM suvAnuM mana na thAya te kaho nirveda. cAre gatimAM eke sthAna ene AzvAsananuM nahIM, mokSane choDIne kazI darakAra nahIM. phaLaa fjare jAvA na vAmake tene A ItyAdi. A jaina zAsana, tyAgamaya pravacana e ja artha, e ja paramArtha, te sivAya bAkInA badhA padArtho anartha. mekSa sivAya bIjI prArthanA nahIM, e sivAya badhuM anartha. Ama samaje ane krodha, mAna kazA tarapha doravAya nahIM, mA dIkarI, bApa dIkare bolAya, rUpiyA, AnA, pAI, bele tema zama, saMvega, nirveda, anukaMpA, AstikyatA belAya che. tatva e hatuM ke zama e meTI cIja te prathama kahI, AnA tarIke bIju Agama tema trIjuM paI tarIke A niveda. mukhyatAnI apekSAe A kama paNa utpatti kame prathama Astikya thAya pachI anukaMpA thAya pachI niveda saMvega ne zama thAya. 14 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAddhAraka pravacana zreNI AthI nArakImAM devatAmAM samyakatva hAya, tiryaMcamAM samyakatva hAya tA tyAM dhAraNA heAya, amalamAM nahIM. tethI ja chekarAnA nAmAmAM AMkaDA sAcA ane AzAmI khATA, tema traNeya gatimAM dhAraNA sAcI, vRtti thaI zakatI nathI. vRtti-vana mAtra manuSyamAM ja thaI zake che. manuSyagati sivAya bIje vRtti thaI zakatI nathI. te dhAraNA paNu niSkaMTaka darzana jJAna hoya te. manuSyagatimAM kevaLajJAna, manuSyati sivAya khIje kevaLa nathI, kSAyika samyakatva khIjI gatimAM thatuM nathI. khIjI gatimAM kSAyika samyakatva ahIMnuM upArjana karelu' hAya, devatAmAM gaelA asAtamAM ja hAya, nArakImAM gaelA asaMkhyAtamAM ja hAya tevA niyama nathI. zreNika asaMkhyAtamAM che, tiryaMcamAM gaele asaMkhyAtamAM hAya te bhale hAya paNa te tyAMnI peDhAza nathI. iMglAMDanI peTThAza nathI, AMkhA IMglAMDanI pedAza nathI. tema devatA, nArakI, tiryaMcanA bhavamAM kSAyika darzananI pedAza nathI. ahI'thI laI gaelI che. utkRSTa, niSkalaMka, kSAyika darzana ke kevaLajJAna, niSkalaMka yathAkhyAta cAritra meLavI zake te manuSyabhavamAM ja. mATe dharatnanI yAgyatA manuSyabhavamAM ja che. tethI vacamAM bhava-samudranI aMdara manuSyapaNuM maLavuM duCbha jaNAvyuM. tema A khakarInA trIjA AMcaLa sarakhuM manuSyabhavanuM varNana zA mATe karyu? te ke dharmaratnanI pApti manuSya sivAya nathI. te ApaNane meAkSane ceka maLyeA che, e cekane jema nAka naskorIne pheMkI dyo. kAnanI rasI lUchIne pheMkI dyo. dharasevA lUchI pheMkI dyo. gaDagumaDa chuTe eTale leAhI pheMkI dyo. tema maLelA meAkSanA cekane pheMkI denAra mUrkha gaNAya. te cekane te upayoga pAMca IMdriceAnA viSacAmAM karIe chIe, mATe anAdi kALathI dasa dharatna karatA paNa manuSyapaNuM. atyaMta dula bha che. kema ? te ke vyavahAra rAzImAM A jIva AvyA te amuka puddagalaparAvate dharma pAmaze, te nakkI. abhavyane bAda karI pAMca-daza cAhe jeTale pudgalaparAvate jIva meAse jaze, mokSe javAnu dharma pAmyA vagara kahyuM nathI. 210 akSudratAne prathama guNa mAkSe javAnuM ane vyavahAra rAzImAM dharma pAmavA te sAmAnya kahevAya, paNa avyavahAramAMthI vyavahAramAM Ave ja ema kahevAya nahI. je sama niAdamAM rahyA che tevA avyavahAra rAzIyA vyavahAra Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 23mu 211 rAzIyA thAya ja te niyama nathI, avyavahAramAMthI vyavahAramAM AvavuM muzkela teA manuSyapaNuM maLavuM keTaluM muzkela ? keTalAka mAne che ke sUkSma nigeAdamAMthI nIkaLye te vyavahArIe. keTalAke sUkSma ane mAdara nigodamAMthI nIkaLI khAdara pRthvI kAcamAM Ave tyArathI vyavahArI mAne che; manuSya thayA te kAI kALe dhama pAme te niyama. abhavya sivAyanA dharma pAme te niyama. mATe manuSyapaNuM agharU-durlabha, temAM paNa A kSetra, uttamakuLa devagurUnI jogavAi vadhAre durlabha, ceka para DAyarekaTaranI sahI thaI gaI che. have AvA ceka rasI leAhI jema pheMkI dyo cho. pachI tamane kahevuM zuM ? Aveza dharma ciMtAmaNiratna karatAM amUlya, bahu ja muzkelIthI maLavAvALA, meAkSa mATenA ceka, e ceka paNa IndricAnA viSayeAmAM upayoga karI bagADo che. cekanI chApa agaDI jaze te nANAM nahIM maLe. A kSetrAdikamAM hA teA lAyaka, ekamAM ahIthI rIsIvaranI tyAMthI DAyarekTaranI sahI thaI che, paNa rajAne dahADe vaTAvavA garcA che, hIrA gheghe jaI Avye ne Dele hAtha daI AvyA, ahIM dharmaratnanuM svarUpa sAMbhaLI meLavavAnI IcchA karIe chIe chatAM AtmAmAM Takatu` kema nathI ? tA ke AphisamAM rajA che. kyAre khullI gaNAya ? A 21 guNNA rUpIyA meLavavA mATe ephIsa khullI hAvI joIe. rajA vagaranA dahADA hAya teA ceka vaTAvAya. tema 21 guNA hoya te ja dharmaratna Take, pahelAM ja guNamAM muzkelI che, akSudragaMbhIratA, tucchatA nahIM, dhamaratna pAmanArane tucchatA na heAya, gabhAratA hAya tema kahevAnI jarUra zI ? zuM tucchatAvALA dAna, zIla, tapa, bhAva karI nahIM zake ? pratyakSa tevA dAnAdika karatA dekhIe chIe. pratyakSa yajJadatta hAjara hAvAthI khIjAe mAta bhale lakhyuM te sAcuM na mAnIe. te kSudrane dharmaratna na hoya te vAta pratyakSa dekhAya che. kSudra chatAM dharmovALA dekhIe chIe, teA mAnavuM zI rIte ? vAta kharI. zaMkAkAre bAhya sthiti vicArI zakA karI ke kSudrane dezivarita tathAsavirativALA dekhuM chuM. bhAI ! vAta sAcI. je dAnAkri dekhe che, te dharmaratna che. gabhIratA nathI, tucchAmAM dharmaratna che. e vAtanA meLa khAtA nathI, prathama gabhIratA na heAya teA jIna vacana sAhAya-sahana thAya nahIM. jinezvaranuM vacana kevuM che ? puddagalAbhina'dI-bhavAbhinaMdI AtmAne jinavacana trAsa pamADe che. kakrAgraha-kumatamAM bhavAnadIpaNuM rAkhavA taiyAra thayA hatA, tevA te have khATu Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 AgadvAra pravacana zreNI mAnavA taiyAra thayA. janmathI atyAra sudhI je mAthe laI pharyA te ame khoTI kahIe te sAMbhaLI zI rIte zako ? strI, chokarA, dhana, hATa, prANa karatAM adhika gaNe, "nArI narakanI dIvaDI" kahIe te tamArAthI sahana thayuM kema ? gaMbhIratA na hoya te sAMbhaLI zI rIte zake? kahe prathama dharma sAMbhaLanAramAM AzravanAM kAraNe, Azrava tarIke sAMbhaLavAnI gaMbhIratA e muzkela che. udayanA kAraNene durgatinA kAraNe kahIe te che sAheba kaho cho. je gaMbhIratA guNa na hoya te zuM thAya ? te khAmI hovAthI sudhAraka dharmathI dUra rahyA. pahelA guNamAM khAmI na hota te vicAramAM utarata, sAcuM khoTuM tapAsate, te dharma pAmI jAta. tucchatA-gaMbhIratA zuM kAma kare te samaje, sAMbhaLavAmAM tuchatA javI ja joIe. jinezvaranA vacana sAMbhaLavAnI gaMbhIratA lAvavI joIze, anAdikALathI jene tame ISTa-aniSTa gaNyA che tene ulaTA sAMbhaLavA paDe che, julmIo tepa baMdukathI je kAma na kare, te akkalavALA akakalathI kAma kare che. anAdikALanI vAsanA eka kalame pheravI nAkhe che. duHkharUpa tapasyA karIzuM tema parIsaha upasarga sahana karIzuM te kalyANa thaze, AmAM bhaTakavAnuM che. samyakatva pAmatA pahelAM graMthIbheda te viparyAsa, anAdikALanI pugalamAM sukhabuddhi palaTAvavI, eTaluM ja nahIM paNa ISTa viSamAM aniSTa budhi rAkhavI, je viSaye sukhane sAdhana gaNyA hatA te duHkhanA sAdhana gaNavA. bhUkha, tarasa, taDako je aniSTa gaNyA hatA, te ISTa gaNavA, kaho graMthI bhedAI ke nahIM ? A graMthI bheda vakhate je upadeza apAya, sukhane duHkharUpa gaNavAnuM kahyuM. te kAnamAM zI rIte utare? sukhane duHkha zI rIte gaNe? anAdinI bhaDaka hatI te karaNIya che. te saMbhaLAvavuM te sAMbhaLavuM. je tucchatA hoya te te zI rIte bane? paNa A sAMbhaLI zake, mAnI zako te pUrepUrI gaMbhIratA hatI, te mATe dharmaratnane lAyaka, azudragaMbhIratAvALe, jinavacana sAMbhaLe, mAne te mATe dharmaratnanA 21 guNamAM akSudra guNa batAvyuM. have tene vadhAre adhikAra AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 24muM 213 pravacana 24muM saM. 1990 aSADa vada 0)) zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa racatA AgaLa jaNAvI gayA ke, dareka matavALA kahe che ke, saMsAra cakramAM manuSyabhavanI muzkelI che, te zAthI? kaho ke nathI bIjA pAsethI levAne; nathI bIjAne temAM aDacaNa, tema nathI te utpattine aMge durlabha, anAdi svabhAvane lIdhe karma bAMdhyA hoya tyAM te prakAre tenI utpatti thaI jAya che. muzkelI zAthI? enA kAraNabhUta zubha karma bAMdhavuM. te ja muzkelI che, ApaNe mATe paNa manuSyabhavanI sAmagrI ekaThI karavI ghaNI muzkela che. durvyasana rahitapaNuM, madhyamasaranA guNo. svabhAve pAtaLA kaSAya, dAnarUci, ATalI vastuthI manuSyabhava prApta thAya che. AvI sArI dazAmAM te vastu mukela te ajJAnadazAmAM kyAMthI maLI jAya? dekhatA, bAhAzIvALAne, saMpUrNa IMdriyavALAne bhulA paDyA pachI mAge AvavuM muzkela che. tema ApaNane ATalI UMcI dazAmAM e dazA lAvavI muzkela che. te ajJAnapaNamAM e dazA muzkela temAM navAI zI ? jJAnadazAmAM na banI zake te ajJAnadazAmAM tevAM zubha karma bAMdhavA te muzkela che, prakRtie pAtalA kaSAya, dAnaruci, madhyamaguNe, samaju dazAmAM prApta thavA muzkela te aNasamajamAM zI rIte maLe? jyAM manuSyapaNAnI IcchA, prayatna nathI tevI jagee manuSyapaNAnA kAraNa maLI jAya, manuSyanuM AyuSya baMdhAI jAya tyAM bhavitavyatAnA cage ja thaI jAya che. koI paNa manuSyane ke jAnavarane pANInA pravAhamAM taNAye :chatAM AyuSyanI prabaLatAthI, nIkaLele dekhIe tethI DUbavAthI nirbhaya banyA kharA ? bharoso rakhAya nahIM, jyAre A pratyakSa dekhIe chIe chatAM bharese rahetA nathI. e to kathaMcit punyasaMge banI jAya, tethI kaI divasa bhArese rahetA nathI. to A manuSya jiMdagI cAlI gaI, te ekendriyapaNAmAMthI, asaMjJIpaNAmAMthI manuSyapaNuM maLI jaze e bharoso zI rIte rAkhI zakAya? jevaDuM jaLAzaya tevaDuM cakkara thAya che. ahIMthI cUkyA te anaMta utsarpiNI,-avasarpiNInuM eka kALa cakkara, tenA cakakaramAM jaI paDavAnA. bAdara ane sUkSma nigadamAM javAnA. kadAca bacI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 AgamAdvAraka pravacana zreNI jAya te bhAse keAI dahADA nirbhIya anatA nathI, te pachI ahIM ii nIkaLI jAya paNa tyAM nirbhayapaNu kema thAya ? jema pANIthI DarIye, tema rakhene anaMtakAyamAM utarI jaie, tethI DaravuM joIe, te bharAse kAI divasa rahevAya nahIM. te aMge bhagavAne gautama svAmIne jaNAvyuM ke jo nigeAdamAM gayA te anaMtI utsarpiNI cAlyA karavAnI. je kAMDAmAMthI anaMta utsarpiNInA cakramAM javAnuM thAya te kAMThA upara nirbhaya rIte kema beThe che? te kAMDA para sAvacetI kema nathI rAkhatA ? taLAvanA kAMThA para sAMkaLeA nAkhe che, kadAca keAI paDI jAya teA, tevAM AtmAne mATe kAMI kha`dAkhasta karyAM? kAMThA pAse ghare hoya tyAM dareka manuSya jatA Dare, janArA sAvacetI rAkhe, A manuSyapaNu... e paNa nigodanA gharAne kAMThe che. A sUkSma bAdara pRthivI kAyAkrikamAM nigodamAM javAne kAMThe. tyAM sAvacetI na rahe te zI dazA thAya ? A manuSyapaNuM dharAvALA jaLAzayone kAMThe che. 6 jIke ghera jesA vadhAmaNA tesI pAka : rAjAne ghera kuvara janme teA AkhA dezamAM vadhAmaNA, ne kuMvara mare te dhoLI pAghaDI dhAne mAthe. jema manuSyapaNAne aMge mekSa pAmavAnI lAyakAta, tema nigaDhamAM javAnA kAryo paNa ahIM ja che. sArA mANase vadhAmaNA mATe taiyAra rahevuM. pAkanA vakhata haDaselI devA. phera maLaze e bharese na rahevuM ApaNane bhavitavyatAnA cege ajJAnapaNAmAM manuSyanA karma baMdhAI gayA paNa phera e bharase na raheA, nAnu` baccuM eka vAra gheADethI paDI gayuM pachI gheADo dekhe tyAMthI bhaDake, mATe mANasa sApa, vIMchI, eka vakhata karaDayA pachI, sApa-vIMchI dekhe tyAMthI bhaDake. A jIva asakhyAtI--anaMtI utsarpiNI rakhaDayA, chatAM A jIvane bhAna nathI. kAM te mAnyuM nathI, kAMte| bhAna nathI. dArUnI ghelachAmAM gheADAthI paDacA hoya, tene gheADAnI bhaDaka na hAya, A jIva kAMtA ghelachAmAM che, kAMtA bhAna nathI, kAMte mAnatA nathI, tIrthakara mahArAje kevaLajJAnathI dekhI jIvane bhaTakavAnuM jaNAvyuM che, te kAM te mAnyuM nathI, kAMtA ghelachAmAM che. jANyuM hAya tA bhaDaka kema na rahe ? pANI, agninI bhaDaka jema rahe che, tema ahIM bhavanI bhaDaka kema nathI ? tIrthaMkaranA vacane mAnatA nathI-ema kabUla karavA keAI taiyAra nathI, tema ja ghelachA nathI, paNa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 24 muM 215 dArUDiye hoya tene seTI vAge ke dArUDiyAne bhAna AvI jAya, tema A jIvane paNa zAstravacanarUpI seTI paDe eTale bhAna AvI jAya che. te nathI ghelachAmAM, jinezvaranA vacano mAne che, anaMtI vakhata bhavamAM rakhaDe che, haju sAvaceta nahIM rahe te bAraNuM khulA ja che, jinezvarane mAnIe te anaMtakAyamAM anaMtakALacaka rakhaDyA te mAnIe chIe. ghelachAmAM paNa nathI, te jIva sAvaceta kema nathI thato ? Indrione haDakavA : pAMjarAmAM purAelA siMhanuM zurAtana cAlI gayuM nathI, nathI akkala cAlI gaI, zurAtana ne akkala chatAM paNa pAMjarAmAM pUrAele kare zuM ? tenAthI kAMI banatuM nathI. tema A jIva mehanAM pAMjarAmAM purAI gaye che, jinezvaranA vacane mAne che, ghelachA nathI, sAvacetImAM che, haju nahIM catuM te AvI dazA thaze. bhUta, bhaviSya mAnyA chatAM mehanA pAMjarAmAM purAela hovAthI enuM zurAtana, cAlAkI tenA zarIramAM ja rahe che, anaMtI vakhate anaMtAkAlacakra sudhI eke eka kAyAmAM rakhaDa che. te jANuM mAnyuM chatAM mulaka kabaje karyo. pachI leke Te Te kare temAM vaLe zuM ? tema meharAjAe A mulaka kabaje karyo che. have siMhanuM zurAtana kyAM keLavAvuM joIe? ahIM paNa A AtmAne pAMjarAmAM nAkhanAra, AtmAno kabajo lenAra te mehane toDI nAMkhe, teDI na nAMkhe te kabaje . kSapakazreNi na mAMDI zake te guNaThANAnI anukrame zreNi caDhe, te kabaje. vicAre AtmA pApane pApa tarIke jANe mAne Dare che chatAM pApamAM kema pravarte che? enuM zurAtana, enI akkala baMne emAM gherAI gayA. jIva pApa jANe mAne durgatine Dara rAkhe chatAM emAM kema paDe che ? dareka zrAvake pApane pApa mAne che, pApa jANe, phaLa jANe durgatimAM rakhaDavAnuM thaze te cokkasa che, jANe che, mAne che, vicAre thAya che, chatAM vyAkhyAnamAMthI uDyA pachI vicAre badhA devAI jAya che, paNa te dazA jyAM uDyA, ghera ke dukAne gayA tyAM bhUlI javAya che, tenuM kAraNa? eka mANasane udharasanuM darada che. vaide nADI dekhI kahyuM. ke kapha vadhI gayo che, telanI gaMdha Avaze to kaphanI kharAbI che. mATe tela, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 AgAme ddhAraka pravacana zreNI maracAMne aDaze nahIM, daradI A vAta mAne che. mArI tabIyatane tela, maracuM anukULa nathI. enA mAbApa, bhAI, bAyaDI, chokarA badhA mAne che ke Ane tela-maracuM anukULa nathI. badhA bacAvavA paNa mAMge che. te mATe judI rasAI paNa karI de che. pele A darada bhayaMkara jANe che, paNa jyAM jamavA bese, joDe pelAne dekhe te vakhate kema thAya che ? te vakhate Tesa AvI jAya che. tene aMge mA-bena, bAyaDI, chokarA ADA paDe to paNa jANe che ke mane bIja reke che chatAM jIbhano haDakavA cAle che tyAM e jANyuM, mAnyuM chatAM kuTuMbane hitaiSI gaNe chatAM te upara cIDIyA kare che. jyAM eka Indriyane haDakavA A dazA kare che, te pratyakSa dekhIe chIe. te jinezvaranA vacana jANyA, mAnyA chatAM pAMce Indriyone haDakavA cAle tyAM zuM thAya ? khasa thAya temAM dareka khaNavAnI manAI kare che, pite jANe ke nakha aDakaye ke vikAra mudata vadhaze, vaida Thapako deze, herAna thaze. ema jANe chatAM hAtha pakaDI to juo. kema zuM thAya che? basane ane e parAdhIna thaye, ke badhuM hita jANyuM, mAnyuM chatAM hitaiSI kaDavA lAgyA. tema AraMbha parigraha viSaya kaSAya badhA khasa tarIke vaLagelA che. bhavacakramAM rakhaDAvanAra che, guruo tamane reke che, chatAM guruo paNa kaDavA jhera lAge che. jagatamAM khasavALAne aprIti thAya. paNa joDevAlAne aprIti na thAya, chatAM paNa ApaNAmAM e dazA ke khasavALo pote rokAvA taiyAra che ke khasa na kharuM. paNa joDevALA are paNa zuM karavA reke che? A duniyA kevI gaNavI? khasa khaNavA rekAvA taiyAra paNa bIjAone e pAlavatuM nathI. mehanA vikArane dAbavA taiyAra thAya tyAre bIjAne e thAya ke julama thayo, anarthadaMDamAM paNa ene nAkhe, ene kaMI phaLa nahIM. A mehanA udayanI cULane pele sahana karavA mAge che, tyAre bIjA hAthe pakaDI khaNAve te kevA gaNavA ? kahe jagatamAM ajJAnamAM kaho, aNasamajumAM kahe, ahitamAM kahe, pote dharmAcaraNa karI zakato nathI. mehanA vikArane melI zakato nathI, tene pazcAtApa to dUra rahyo paNa bIjo kare tenI anumodanA dUra rahI, paNa ulaTo viddha karanAra thAya che. ahIM avaLI rIti che khasa nahIM paNa aNanAranI vAre UbhA rahe che, AkhI dazA palaTI che. pote na rokI zake, paNa pote baMdha na rahe te; bIjAne zekavAnuM jarUra kahe. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 pravacana 24 muM strIonI gaMbhIratA : bAyaDIo keTalI gaMbhIra che te vicAro. A ghera meta thayuM, tyAre A gharavALA rUve tyAre zikhAmaNa de ke jagata anitya che, amarapaTa koNa lAvyuM che? bIje dahADe ahIM kAraNa bane to A gharavALA Ave ane e ja zabdo kahe, eke bAI ema kahevA na nIkaLI, ke rAMDa tAre ghera hatuM tyAre kema karatI hatI, e kaI bAyaDI na bolI. ApaNe mehanA jere pApa karIe chIe chatAM sAcI vAta para lakSa rAkhIe chIe. bAyaDIo sAcI vAta para lakSa rAkhe che, chatAM sAcI bAyaDI uttara vALatI nathI. ATaluM DahApaNa bAyaDImAM che, sAcI vastu A che. huM mehanA uchALAthI karuM chuM, avaLA cAlanArA chatAM sAcI vAta upara lakSa rAkhe che. mehamAM pravaryA chatAM sAcI vAtane bAyaDI paNa lakSamAM rAkhe to pote mohamAM pravate ane sAcI vAta dhyAnamAM na rAkhe te bAyaDIthI gayA. mohanA vikAramAM jANeluM, mAneluM, maTTI thaI jAya che. zAthI? mehanA jeramAM. ApaNuM jANavuM maTI jAya, chatAM bIjAne aMge kema karIe ? koI paNa ronAra bIjAne revaDAvavAmAM madadagAra nahIM thAya. e samajupaNAnI-samakitInI lAIna nathI. pite jANe choDavA mAge che, chatAM ceLa vakhate hAtha sakhaNo rAkhI zaktA nathI. jIbhanA Tesa vakhate vaI zakato nathI, tema samyagadaSTi jIva AraMbhAdikane pAparUpa halakI-durgatie laI janAra mAne che chatAM mehanA udayamAM jAya tyAre TakI zakto nathI. AthI khasa khaNavAnI na rahe te, samajue hAthe kothaLI bAMdhavI. zAstrakAro e ja kahe che ke khaNyA sivAya na rahevAya te kothaLI bAMdhe. tame jANo mAne , savaLe raste na TakI zako te AtmAne kothalIo bAMdhe, paccakhANa rUpI kothaLIo bAMdhe. paccakhANa karanAre. viratimAM joDAyele, pavitra sthAnake rahenAre, apavitra sthAnanI gaMdha na lenAra ApoApa bacI jAya, rasoDAmAM ghuse te upavAsane dhakko vAgavAne. prasaMge-upAzrayamAM caravaLa laI besI jAya te dhakko vAgaze nahIM. pavitra sthAnake dhakkAthI bacAvanAra kethalIe. jema khaNyA vagara na rahevAya to kothaLI bAMdhI devAya. pavitra saMsargo sthAne mahanA vikArane baMdha karanAra kothaLIo. te vakhate sAruM na mAne te paNa pachI sAruM mAne. keTalIka vakhata paccakhANa Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 Agama ddhAraka pravacana zreNI bhAMgavA cAlyA jAya paNa paccakhANuM pUruM kare pachI aTakAvanArane AzirvAda de che. mahArAja paccakhANa karyuM te ThIka thayuM, nahIMtara na thatuM. A jIva anaMtakALacakra sudhI ekendripaNAmAM rakhaDyo, chatAM tene Dara lAgatuM nathI. chatAM lAge te amala thatuM nathI, ahIM manuSyapaNuM muzkela te ekendriyapaNAmAM kaI rItie, manuSyane lAyaka karma bAMdhyA haze? te muzkelI vicAravAthI mAlama paDaze. talavArathI taNakhalA kApavAnA na hoya have maLelA bhavane upayogI kare te tamAruM kAma. kSatriyanA hAthamAM taravAra AvI, ghAsa kApI nAkhyuM, muche hAtha de. bevakuphe ! taravArathI taNakhaluM kApyuM temAM vadhAre zuM ? A zamazera tamArA hAthamAM AvI temAM jAnavarane lAyaka badhAM kAryo karyA, sparzana, rasana, ghANa zretra ne cakSu IdrinA viSaye jAnavarane paNa che, te jAnavara ane tamArAmAM adhiktA zI? manuSya sarakho bhava ma ane kAma jAnavaranA bhavanuM karyuM ? manuSyanA bhavanuM kAma karyuM karyuM ? pAMce IdrinA viSaye jAnavaranA bhAvamAM paNa che, manuSyane lAyaka zuM karyuM? zUro saradAra zamazera pAme to dezanuM rakSaNa kare, zatrune nAza kare, to ThIka paNa taNakhaluM kApe to zUrA saradAranI ke zamazeranI zobhA nathI. zurA saradAranA hAthamAM ApelI zamazeranI zobhA dezanA rakSaNamAM thAya che. AtmA karmane nAza kare te manuSyabhavanI zobhA. zebhA dharmaratna prApta karavAmAM kema ? te je kaI anartho, julame, pratikULa saMga, nukazAne, badhAne haraNa karanAra dharmaratna ja che. pahelA vicAro ke ApaNe jIvatA kone jore rahyA. maraNane paNa atyAre laTakAvI rAkhyuM che. punyanuM jora che tyAM sudhI manuSyagatinuM AyuSya che, tyAM sudhI jama AMTA mAre che, atyAre jamanuM jora cAlatuM nathI. pAMce IdriyonAM parAkrama prasarI rahyAM che te konA jore? je vakhate dharmanI khAmI haze te vakhate bIjI gatiomAM sAMbhaLatA baMdha thaIe chIe. sajajane zikhAmaNe durjane daMDe DAhyA thAya? pAMce idrinuM parAkrama kone AdhIna? bAhya julamathI tamane bacAve tene Tekasa Apa cho. meLavavAnuM tamArI meLe, rAjA mAtra bacAve che. bakarIthI bacAve che, sihathI nahIM bacAve, rAjAnA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 24 muM 219 rAjya, lazkaranA jora, bAhya saMge upara, atyaMtara saMga para je rahete te rAjA enA bApane tathA mAne maravA zuM karavA deta? paNa badhuM jora bahAra idrinA viSayamAM, rAga kare te ja karmabaMdha, AsakitavALI Idi karma baMdhAve. nija rA-saMvara tarIke pravartAve te karma baMdha nahIM karAve. rAjAne Tekasa Ape che te bAhya bacAva mATe. bahArane bacAva kare te paNa tamArI sthiti hoya tyAM sudhI, te mATe tenI ATalI tAbedArI mAna-sanmAna to atyaMtara saMgathI bacAva kare evuM punya, te dharma, tenI mahattA kema cAlamAM lAvatA nathI? eka ja vAta, sajajane zIkhAmaNathI zaNa thAya, durjane daMDe zANa thAya, ema bahAranI sattA daDe zANuM banAve che. atyaMtara sattA zikhAmaNathI zANA banAvavA mAMge che. bAhya rAjA, lazkara, dAdara, vaidya e to gulAmI, e enA hukama pramANe rakSaNa karI rahyA che. mukhya murabbI puNya-dharmanuM meM jovAmAM paNa pramAda thAya che. A vastu TakAvI rAkhanAra meLavI ApanAra koNa ? rakSaNa kare che, vRddhi karAve che, nAzathI bacAve che. ATaluM kare chatAM durjanane 150 upakAra kare te paNa UMdhe ja cAle. evI rIte nazIba, dharma, ratna seMkaDo upakAra kare che chatAM ApaNane sIdhA thavAnuM sUjhatuM nathI. cauda ratno karatAM gharmaratnanI adhikatA : dharmaratna e ja anarthane haraNa karanAra che, evuM dharmaratna ApaNane malyuM che paNa teno upayoga zAmAM karo cho ? bALaka be vAte bharapUra. sAMbhaLavAmAM ane cAkhavAmAM. puruSane pAMca bAbata, paNa dharmaratna malyuM tene upayoga karyo kare te vicArato nathI. cakravartInA 14 ratno je bahAdurI na karI zake te dharmaratna karI zake che. 14 ratna A dharmaratnanA gulAma che. pANInA pravAhamAM taNAI jatAM subhUma cakravati 7 me khaMDa sAdhavA nIkaLe che, te vakhate lakara sahita dariyAmAM DubI jAya che. 14 ratna hAjara hatA, cauda ratna zuM kare ? jyAM sudhI nazIbadArI hatI tyAM sudhI cauda ratna kAma karI rahyA hatA. nazIbadArI nAThA pachI cauda ratnanuM kaI cAlatuM nathI, paNa te dharmaratna harI zake che. have dharmaratna maLavA pahelA jema gAya dehavA pahelAM doNI taiyAra joIe, tema dharmaratna prApta karavA mATe rakSaNa mATe kAryo upajAvavA mATe 21 guNanI jarUra che. 21 guNa dudha Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 AgAme ddhAraka pravacana zreNI mATe deNI samAna che. A sAMbhaLI jagatamAM bane che. tema AbarUdAra vara kare apajazathI sAvaceta rahe chatAM dAca rasoyAnI bhUlathI lagIra mIThuMmaracuM vadhAre paDayuM te durjane-murakhAo mIThAIo na juve, kahImAM khArApaNuM hatuM te ja jue. ararara! tIkhI- khArI kaDhI karI. jamaNa dhULa karyuM je pelI khoDa hoya te ja durjana jue. ahIM paNa dharmaratnanI yogyatA mATe prathamaguNa akSudranuM tatva na samajatA dharma karate hoya tyAM tochaDAIthI belI javAyuM hoya. karI sAmAyika-pUjA joyA-pisA dekhAva doSane durjana kare, mAtra doSane dekhAva kare paNa azudranuM svarUpa samajavAnI jarUra che. akSudra kahyo ane gaMbhIra kema na kahyo? sAmAnya artha gaMbhIra AvI gayA che. te gaMbhIra cokakhuM kahevuM hatuM ne? kAraNa che. gaMbhIratA guNa te AcArya padavInI lAyakAtamAM akSudratA eTale deSane abhAva, te deSa teTalA pUrato guNa thAya eTale basa. je AcAryane guNamAM gaMbhIratA rAkhI to ahIM janmIne evuM rAkhavuM hatuM ne ? akSudra guNa sarvatra saMbaMdha rAkhe che. akSadra guNa dharmaratna pUrato vicAra rAkhe che. mahAzataka revatInA upadravathI uchaLI gayA, sAtame dahADe marI narake javAnI che tema kahyuM. gaMbhIratA gaI to mahAzataka adharmI tha, ANaMda zrAvaka avadhijJAna thayuM che-ema bolavAnI jarUra zI? pitAnA guNa pitAnA moMthI kahyA tethI tuccha kahI devA. kahe e tucchatA nathI gaNuM. tema gaMbhIratAne abhAva nathI gaNyA. turachatA che te kyAM gaNAya? dharmaratna pAmavAmAM tucchatA nukazAna karanAra che. te tucchatAne abhAva ahIM levAne che. mATe tucchatAgaMbhIratA kema samajAya te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. pravacana saMvata 1990 zrAvaNa sudI 1 zanivAra tA. 11-8-34. zAstrakAra mahArAjA zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke A apAra saMsAra samudramAM vahetAM vahetAM manuSyane lava maLa ghaNo muzkela hato. kAraNa manuSyabhava kaI pAsethI mAgIne meLavavAno nathI. jethI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 25 muM 221 meLavatAM muzkelI paDe tema bIjAne aDacaNa hoya tethI viddha kare, tethI paNa manuSyapaNuM muzkela nathI. to muzkelI kema che? jagatamAM je manuSyo bhUlA paDelA hoya tene mArga para AvavuM temAM koI ADa karanAra hotA nathI. mArganI prApti muzkelIthI nathI. chatAM ApaNe mArgeja AvavuM. unmArgane cheDI devuM. te samajaNa jANapaNA-bhavitavyatAne AdhIna hovAthI muzkela paDe che. mArga bIjo che tevuM smaraNamAM nathI tevI jaga para mArge AvavuM ghaNuM muzkela che, ajANyA puruSa mArga-unmArga jANato nathI. mArga tarapha prayatna karavA AtmAne preryo nathI. tevA hajAre unmArganI keDI cheDI mArga para AvI jAya te keTaluM muzkela che? ApaNe je vakhate anAdi nigadamAM rakhaDayA. ghoDA, gAya, baLa badhA jAnavara paNa jIve che. tene svapnamAM paNa tiryaMcane bhava nakAme che, e kalpanA nathI. manuSyane bhava meLavuM e mahele vicAra nathI. hajAro unmArganI keDIo che. temAM bhaTakatA jIvane mArgano vicAra nathI. ane mArge AvavuM thAya, te koIka vakhata bhavivyatAnA jore ja thAya. dharmanI apekSAe ApaNe atyAra sudhI unmAge hatA, ApaNe ghera ghoDe, gAya, baLada hoya to vadhAre zuM kare che? jIvana jIve, majurI kare, ApaNe jIvana jIvIe ane kuTuMbana nirvAha karavA mahenata karI jAnavara mAphaka cAlatA thaIe. bIjI jAtamAM manuSyapaNAnuM jJAna IcchA na hatI, suMdarapaNuM jANyuM na hatuM. temAMthI manuSyapaNuM keTaluM muzkela hatuM ? ghana e anarthanuM mULa : . bIjI bAju vicArIe te manuSyapaNu deva paNa karatAM paNa muzkela. AgaLa vadhIne kahuM ke devatA paNuM pAmavuM sahela paNa manuSyapaNuM pAmavuM muzkela che, adhika punyAIe maLanAruM devatA paNuM saheluM kema? ochI punyAIe maLe te muzkela kema? tame to eka apekSAe devatA karatAM manuSyapaNuM durlabha che, te apekSA dhyAnamAM . trIjo bhAga ane cotho bhAga be sarakhA, traNa chokarA ne cothA bhANeja mATe sarakhA bhAga ApavAnuM nakkI karyuM. chokarA hakadAra, tene mATe kaMI karavAnuM rahetuM nathI. huM hakadAra nathI. bhANeje vicAryuM ke huM nirAdhAra tha. DosAe kahyuM ke, traNene je trIjo bhAga maLaze, te tane trIjo bhAga maLaze. bhANeja zuM kahe che ? joDe beThelA sAkSI che. trIjo Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 AgamAdvAra pravacana zreNI bhAga ApavAno dAdAjIe kahyA che, pelA trIjo bhAga kahe che, paise hALInuM nALIyera che, mAthA phoDavA jAya, lauM enI kiMmata. A paise zuM kArya karaze tene vicAra manuSyane AvatA nathI, paNa paisAnA rAgane lIdhe chekarA ApathI, mAMthI, bhAIthI khAnagI ramata rame, bAyaDI dhaNIthI khAnagI ramata rame. ATalA mATe cAqhu ke jagatamAM stho gaLatha mUruM. paisA ananuM mUla che. e cAka vacce nALIyera mUke tyAre cAkavALAne laDAI jAme, tema meharAjAe jIvAne mAMheAmAMhe laDAI jamAvavA mATe paiseA hALInuM nALIyera mUkyuM che. hALImAM nALIyeranuM kaparUM maLe che. e khAvA paNa kAma lAge che, paNa A paise khAvA suMghavA kazA kAmamAM na Ave, eTaluM ja nahIM paNa tene lIdhe AkhA jagatanA aNubharese. cAhe, jevA prItIvALA- snehavALA temAM viSamatA paisAthI Ave. je bhANeja ahIM janmyA che, paLAyA che, vacce che te bhANeja cAthA bhAgathI satASa na pAmatA mAmA para phariyAda kare che. harAmanuM Ave che te paNa ejI paDe che. nAnA taraphathI je milakata maLe te maphatIyA mAla che. temAM echu paDayuM, phariyAda karI. pahelAM kALamAM kajIyA dalAle kajIyAnI atyAre kaceA vakIla kahe che ke--nA laDIza.' che ke-dara2 bhayaMkara che. chatAM jue che, haju dAktara kharuM kahe paNa kajIyA dalAlA hArI jAya, topaNa upalI keraTa che ne? tyAM hAre to haju paNa upalI keraTa chene ? cAhe tevA kesa hoya, temAMthI peTa bhare che. kesa cAlavA mAMDayA. nyAyAdhIzane 90 kesa Ave ke 99 kesa Ave topaNa pagAra ghaTavA vadhavAnA hoto nathI. tema nyAyAdhIze dekhyuM ke nakAmA laDI mare che kema? ame to nyAya mAgIe chIe, dAdAe ApyA e haka che. harAmanu nathI lakhI ApyuM, eTale hukane aMge nyAya mAgIe chIe. ;tamArA gharanuM peASaNa karavA A enuM zuM karavA nakhAda vALeA cho. 'vara vA ( maro ) kanyA va (mare!) paNa gAranuM tarabhANu` bharo.' varavAnuM ene paraspara che. to varanI phAvaTanuM lagna thAya to vara varyAM, vahunI phAvaTanuM lagana hoya, moTA gharanA vara hoya to kanyAnI phAvaTanuM lagana hoya, cAhe te heAya. to paNa gAranuM tarabhANuM bharo. tema vakIlamAM vAdI ke prativAdImAM hukamanAmuM thAya. koI paNa phAve temAM kajIyA dalAla ( vakIla ) nuM nA na kahetA. krAkaTaro haju kahe Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 25 muM 223. gaju bharAvavAnuM ja. tamArA gajA bharavA A bicArAone herAna karo cho. je trIjo bhAga e ja cotho bhAga, ne cotho bhAga e ja trIjo bhAga che. kajIyA dalAle sIdho rasto sujhADe to paNa sujhato nathI. trIjA bhAganI vAta barobara cotho bhAga lakhe to paNa barobara zI rIte? rUpIe 1 dokaDAne phera Ave, samudAyane cothe e zeSano trIjo bhAga ne samudAye 100, teno cotho bhAga 25-pacIsa. bAda karI pachI; 75ne trIjo bhAga tarIke e ja muddAe kahyuM ke traNa bhAI vaheMcI leze eTale tane paNa cotho bhAga Avaze. traNane trIjA bhAga tarIke Ave evuM tene Apo to cotho bhAga ApoApa AvI jaze. jema apekSA na sama hoya tyAM sudhI samudAyane cothe e zeSane trIjo bhAga thAya te samajAya nahIM. tema manuSyapaNu devatAthI durlabha, te apekSA na samajAya tyAM sudhI samajAya nahIM. jema je vastunA umedavAra vadhAre tema tema te sthAnamAM cAnsa o cho. devagatinA umedavAra keTalA? ne manuSya gatinA umedavAra ghaNA. nArakI-devatA marI devatA thAya nahIM. ekendrithI caudriyajI devatAmAM na jAya, asaMsI paNa devatA thAya nahiM. saMjJIpaMcedriyano amuka bhAga devaleke jAya, devatA mATe arajadAra ochA. harIpha umedavAra mAtra saMjJI paMcendrimAM gaNyA gAMThayA, jyAre manuSya, nArakI, devatA badhA manuSya thAya. ekedriya-beIdriya, teIdriya caudriya asaMjJI paMcendriya saMjJI paMcendriya badhA manuSyo thAya. manuSyapaNuM mATe harIpha umedavAra badhA. devatA mATe harIpha umedavAra gaNyA gAMThayA. manuSyapaNu mATe je umedavAra che, tene ane tame bhAga paNa devatApaNAnI lAyakAta dharAvatA nathI. te devatA paNa pAmavAmAM harIphe ghaNA ochA. manuSyapaNAmAM harIpha anaMtA, temAMthI pAsa thavAnuM, evI ja rIte bIjI bAju jemAM ghaNI jagyA hoya te maLavAno cAnsa saheje jagA ochI hoya, te maLavAne cAnsa ghaNe . manuSya keTalA? garbhaja manuSya saMkhyAtA, ochAmAM ochI saMkhyA hoya to manuSya jIvonI. te karatAM vadhatI vadhatI asaMkhyAta guNI vadhatI jAya. te 40-45 naMbare jAya te devatAnI saMkhyA Ave. garbhaja manuSya karatAM asaMkhyAtaguNA karatAM jaIe, 40-45 AMkaDA Ave, AthI devatApaNAnA sthAna asaMkhyAta asaMkhyAta guNa che. manuSyanA sthAnaka muThThIbhara che. jenA umedavAra Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 AgameddhAraka pravacana zreNI muThThIbhara athavA jenA ghaNA umedavAra tenA sthAna ochA. ghaNA umedavAra ane sthAna ochA te bemAM muzkela kayuM? te ke manuSyapaNuM. retInI ramata sarakhuM ApaNuM manuSyajIvana: mULa vAtamAM Ave. manuSya paNa harIphanI apekSAe ghaNuM ja ochuM maLe tevuM che. te sAthe duniyAmAM samadhAraNa rahevuM muzkela che? prakRtie pAtaLA kaSAya te samadhAraNA muzkela, jyAre devatA mATe akAmanirjarA-vagara IcchAe duHkha veThavuM te svAbhAvika che, paNa prakRtie pAtaLA kaSAya karavA te vadhAre muzkela che. devatA paNAnA kAraNa parAdhInatAe paNa maLI jAya, manuSyapaNanA kAraNe parAdhinatAe maLatA nathI. AthI manuSyapaNuM devatApaNA karatAM paNa muzkela che. te javA de, zI jarUra che? dhULa-retI mATe chokarA laDe, ke moTA laDe? kAMkarI-retI nAkhI haya, kenI jamIna, kenI kAMkarI, chokarAne ghera laI javI nathI, chatAM ekanI kAMkarI bIje kAMkarI laI jAya te bacake bacake patharAthI laDe. dhULa uchALe, sAmasAmI mAre, ApaNane hAMsI Ave paNa ApaNuM sthiti dekhyA vagara bIjAne hasavuM te marpatAnI nizAnI che, "A jAya." "jAUgI nahiM mAre uparI mAlika javAne. huM javAnI nahIM, meM javAvAlI nahi. ene mAlika thaze ve jAyo. jagyA pite kahI rahI che, mAlika jaze huM javAnI nathI. e jagA chekarAnI na hatI. jyAM baMgalA banAvIe chIe te jagyA javAnI che. be cAra ghaDI ramavAnI dhULa tema A makAnamAM iTa, lAkaDA, le nAMkhyuM te A jiMdagI ramata karavA mATe, chokarA ramI ghera gayA ke reta retanA ThekANe, ema ApaNe jyAre jiMdagI pUrI karI cAlyA jaIzuM, tyAre baMgale, ghara, hATa, havelI tyAMnA tyAM paDI rahevAnA, vaLAvA javAnuM e nahi. rajA ane rAjInAmuM kone kahevAya? be prakAre javAnuM, kAM te rAjInAmAthI, kAM te rajAthI jAya, rahela nakara be prakAramAMthI eka prakAre javAnuM che ja, ema ahIM A jIvane ahIMthI rAjInAmAthI, kAMte rajAthI javAnuM thaze. pharaka eTale rahe ke zeTha kahe rahe, nekara kahe nathI rahevuM, te rAjInAmAnI nizAnI. zeTha kahe nathI rAkhavo ne nokara kahe zeTha rAkho te rajA kahIe Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 25muM 225 chIe. tema ahIM ApaNe jyAre saMsArane! tyAga karIe chIe tyAre saMsArI rahe rahe ema kahe. tethI jagA jagA para dIkSA levAnuM cihna te ja. to ti yA hoDhe pramANIta pAka paDI e maryAnI nizAnI, e dRSTAMta ahIM nathI detA. tyAM eneA anAdara nathI, maranAra anAdara karI maratA nathI. vyAkaraNakAra pANinI tathA hemacadrAcArya mahArAja vagerenA cAra udAharaNA che. kaumudI bhASya, siddhahema badhA vyAkaraNamAM A uddAharaNa che. ke 'leAkeA rAtAM chatAM kuTuMbIo Akreza karatA chatAM badhAnA anAdara karI teNe dIkSA lIdhI.' zeTha rahe rahe kahe ne nAkara nathI rahevuM kahe te rAjInAmu`. tyAM lAke paNa pratikULa thAya che. je mANasa eka chatramAM hAya te rAjyanI valAdArI khAtara paNa drohInI virUddha vartavuM paDe. TrAhInA sAmA thavuM paDe. je mAharAjAnI chatrachAyAmAM che, mAharAjAnA baLavAkhAra sAme baLavA jagADe, teNe mAharAjAnI khAtara dIlagIrI darzAvavI paDe. musalamAnI rAjya, megalAI parANe DhAkavA Ave paNu rahyA chIe mugalAImAM paNa pezvAIne madada karanAra hAya. durAnInA tAkhAmAM chatAM pezvAInI parApakArI vRtti jANItI hatI. jeNe dilhImAM megalAnA baMgalA mALI nAkhyA, tema meAhamAM beThA beThA pazu mAhane kAce, beThA beThA paNa mAharAjAnI khAtara dIlagIrI darzAvavI paDe. maratA nathI ke mArcA melatA nathI : mULa vastumAM AveA, rAjInAme jAva ke rajAe jAva. javu` che e ceAkasa. gharadhaNI hAMkI kADhe te javuM paDe. kAM te peAtAnuM mana thAya te javuM paDe. tema be prakAre gharamAMthI javuM paDe, e pAka mUke, raheA raheA kahe, te paNa rAjInAmuM daI nIkaLIe, eka jaladI karo kADho, kema vAra lagADI ? jhaTa kareA, peAtAne rahevuM che ane pelAe kADhe che. maratI vakhatanA pariNAmanI vAta karU chuM, rATalA peTe, lugaDA peTe, majurI rAkhe che. teo majurI kare te kiMmata gaNe che. majurI ochI karatA lAge teA roTalAne lugaDAM paNa bhArI paDe che. ahIM A paNa roTalA khe.rAka peTe, eka majura maLelA che, khAI ke bhAI hAya, kaI kAmakAja kare teA ThIka paNa sAsu heAya ke mA hoya, mAMce paDaye 15 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AgamAdvAra pravacana zreNI : ke, tarata kahIe ke 'maratA nathI ke mAMcA melatA nathI.' A zu? A roTalA ne lugaDAM peTe rAkhelA majura paNa bhAre paDace, nahIMtara e sapa kyAMthI nIkalyA ? enA roTalA ne lugaDAM bhAre paDayA. mAvajata karavI paDe che, ApaNane keDamAM laI phaeNryAM tenu kaI nahi kaMDAlIyA gAra jANIe chatAM cArImAM evA garane khelAvIe chIe. je khelavAnA che ke H maratA nathI ne mAMce melatA nathI.' tevA gArane cerImAM lAvIe chIe. kayAre jAya tevuM kahIe chIe. chekarAo paNa khelatA zIkhe che ke tamArA lADavA kyAre khavaDAvaze? AvI dAnatavALa jAva jAva karI rahyA che. maratAM utAvaLa karA ema karI rahyA che te vakhate paNa A dazA che. tyAgI thaI rAjInAmuM I nIkaLe te ane rajA laI nIkaLe te, eTale e vAta nakakI che. rAjInAmuM daIne ke rajA ApavAthI nIkaLe paNa rAjInAmu daI nIkaLe to khIjI dukAne kiMmata vadhe, AvatA bhave sArI kiMmata karAvavI hAya te rAjInAmuM ApI devuM. rajA ApyA pachI nIkaLe teA 100 nA 60, rAjInAmuM ApI nIkaLe teA 100 nA 200. tema manuSyabhavamAMthI je ApaNe rAjInAmu` daI nIkaLIe te satimAM kiMmata che ane rajAthI nIkaLe tene pachI AgaLa paNa durgati che. rajA laI nIkaLe tenI kiMmata vadhavAnI nathI. nAnA chekarA e ghaDI pArakI retamAM ramyA, meAja karI, samajyA, paNa lugaDA zarIra melA thayA, ghera gayA sAthe ja mA dhake laI maDavAnI, tyAM mAra khAdhe. tyAM nizALe gayA, lezana nathI karyuM, tyAM seATIe taiyAra. ramatamAM vakhata kADhyo te enA mAra khAvA paDace, tema A jagyA A puddagalA je ahIM paDayA rahevAnA che te khAtara rAgadveSa karI meAja mAnI, maryAM eTale durgati thaI, ahIM mANasa kahe che ke karyuM. zu ? AvyA ne gayA. pAchA duSkRtimAM DikA che. ATaluM chatAM viveka na Ave te na * ALalIlA ghara lIlA sarakhI.' TApale ghara : dharamanI pariNati Ave teA cheAkarAnI dhULanI ramata sarakhI bhAse. tema sa*sAramAM jara-jorU ane jamIna kAnA ? phaLa-pariNAma zuM ? ApaNe 50-60 varasa sudhI ramata karIe ane be kalAkanI chokarAnI ramatane hasIe te kevA gaNAIe ? pAMca, sAta miniTane jemAM Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 25 muM mAra paDe tevI lIlA-kIDAnI hAMsI karIe ane sAgaropame sudhI dhekA paDe tevI dhuLanI kIDA karIe, tevI kIDA karavAvALA chokarAnI kIDAne hasIe eno artha zuM ? ku kalADAne hase te vyAjabI, paNa kalA DuM kuMDAne hase to ? tema ApaNe eka mananA rAjIpAne mATe sAgaropamanAM duHkha sahana karavA taiyAra thaelA be pAMca miniTanAM duHkhane zuM joI hasIe chIe? ahIM manuSyapaNAmAM zuM meLavavAnuM che tene khyAla nathI. durUpayogane khyAla nathI, tethI ApaNe ApaNA jame ema ne ema gumAvIe chIe. mATe anAdi bhavacakamAM rakhaDatA jIvane devatAnI gati sulabha hatI paNa manuSyanI gati sthAnanI umedavArInI apekSAe durlabha hatI te maLI. hIrAmetInI vadhAre kiMmata hovAthI lUMTanA bhaya vakhate tevI cIjo vadhAre rakhAtI. kAraNa? ghara TopalAmAM ghAlI upADI rAkhavuM muzkela, mevADamAM pratApanA vakhatathI pezvAI sudhImAM koIne pUche ke kyAM raho cho? Tepale, parvatanI khINamAM vastI jAme; zatrune tyAMnI jamAvaTa mAlama paDe, hae kare tyAre TopalA bharI cAlavA mAMDe, AvI sthitimAM Tepale ghara kahevAnuM. tyAM kiMmatI jhaverAta kAma kare. tyAM loDhA, trAMbA, pIttaLa ane cAMdI senAne DhagalA paNa paDayA rahe. zuM kAma lAge? hIrA, maNi, metI, mANeka, mugIyA kAma lAge tethI e kiMmatI gaNyA. tema ApaNe paNa Topale gharavALA chIe, mahelAte paNa kAma nathI AvatI. hIrA, metI ja kAma lAge che, Tapale gharavALAo, halA vakhate vADI-bAga, bagIcA, mahelanI kiMmata gaNatA nathI paNa hIrAdikanI kiMmata gaNe che. tema ApaNe Tepale gharavALA chIe ahIM 50-60 varasa thayA, hale AvyuM te cAlavA mAMDavAnuM. bIjA bhavamAM gayA. pAcho mahela, vaLI mahelAta choDI cAlatA thavAnuM. ApaNe kaI vastu vasAvavI ? bAyaDI, bApa, bA, bAga, bagIcA kaMI paNa javAba nahI de, Topale gharavALA nagada mAla cheDAmAM baMdhAya tevo rAkhe, A uparathI kumArapAla mahArAjA vakhate daridra dekhAtA manuSya pAse savAsavA koDa rUpiyAnA cAra ratana hatA. dekhAya tyAre daridrazaMkara, AthI samajaze ke pAMca keDa piTalImAM kyA muddAe bAMdhyA haze ? Tepale gharanI dhAraNAe, tethI moMghA ranne cheDe baMdhAyA che. ApaNe paNa Topale gharavALA chIe, je gharomAM, bhavamAM jAva tyAM pAchaLa hale taiyAra che. tyAM megalAI saI, ahIM maraNa saI hallo che. have e hallA vakhate hATa, havelI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Agama ddhAraka pravacana zreNI kAma karatA na hatA. A maraNa saI hallAmAM kuTuMbAdika kaIpaNa laI jaI zakavAnA nathI. je bIje bhava laI jaI zakIe to dharmarUpI ratna, e ja bacAvI bhavAMtaramAM sAthe laI jaI zakIe. bIjI kaI paNa vastu laI jaI zaktA nathI. megalAI hallAmAMthI nIkaLela moMghA mUlanA raste laI nIkaLe te AgaLa bace che. dharmaratna laI nIkaLelAne AgaLa anarthane haraNa karanAra te ratna thAya che. duHkha-ApattithI bacAvanAra kaI cIja hoya te dharmaratna che. tethI te manuSyapaNumAM dharmarUpI ratna meLavI zake che. traNa gatimAMthI sAthe kaMI laI jaI zakAtuM nathI : rAjAne kiMmatI hAthI, gheDe, kUtare ke popaTa paNa hallAmAMthI khAlI hAthe ja jAya, tenI pAse kaI Take nahi, tiryacinI gatidevatAnI gati-nArakInI gatinAM maraNanA halAmAM khAlI hAthe ja nIkaLe. te maraNa saI halAmAMthI kaI paNa laI nIkaLI zaktA nathI. kevaLa manuSya ja dharmaratna laI nIkaLI zake che. hallA vakhate dharmaratna laI nIkaLI zakAya. maraNanA hallA vakhate bIjuM kaI paNa laI nIkaLI zakAtuM nathI. tIrthakara nAmazetra upArjana karavAnI kharI tAkAta, cAritranI ArAdhanA; A badhuM manuSyapaNAmAM thaI zake che. tevA manuSyabhavane ApaNe pAmyA chIe, ApaNe ahIM dharmaratnanI gaveSaNa na karIe te "taLAvane kAMThe gayo ne tarasya AvyuM. te tene mUrkha kahIe. A durlabha dharmaratna hareka bhava mATe rajIsTara karavA lAyaka sthAna. mokSane aMge sATuM karI zakAya tevuM sthAna maLyuM. tevA sthAnamAM tarasyA rahIe te pazcAttApa thaze. mATe te dharmaratna sonAnuM pAtra hoya te vAghaNanuM dUdha jAme, tema dharmaratna maLe kyAre, sthira thAya kyAre ? uttarottara vRddhi pAme kayAre ? lAyakAta Ave tyAre. mATe 21 guNavALo thAya tyAre dharmaratnane lAyaka thAya. have te 21 guNa kevI rIte Ave te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze- Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 pravacana 26muM pravacana 26muM saM. 1990 zrAvaNa sudI 2 ravivAra dhammarayaNassa joggo, akkhuddo rUvavaM payaisomo / logappio akUro bhIrU asaDho sudakkhinno // 5 // zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane karatA thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke A apAra saMsAramAM bhamatAM bhamatAM manuSyabhava pAma durlabha hate. ochAmAM ochA 29 AMkamAM-eTalA te manuSya hevI ja joIe. amuka saMkhyAmAM manuSya hovA ja joIe tema batAvyuM che. jaghanyathI 29 AMka jeTalA ne utkRSTA 32 AMka jeTalA; amuka saMkhyAmAM manuSya havA ja joIe eTale utpatti durlabha che tema paNa nathI. tema utpanna thavAmAM joIe be chAMTA-mAtAnuM rudhira ane pitAnuM vIrya. muzkelI zAthI che? manuSyapaNAne lAyaka je karma bAMdhavA te muzkela che. paMdara karmabhUmi sivAya manuSya thAya nahIM. jugalIyAmAM eka joDaluM jame, ne eka mare. have paMdara karmabhUmimAM vadhAremAM vadhAre utpattikSetra nathI jethI vadhAre utpatti thAya. manuSyapaNAnI muzkelI bAhya saMjogone AbhArI nathI. atyaMtara sAmagrIne lIdhe ja tenI muzkelI che, atyaMtara sAmagrI kaI ? senuM banI jAya pachI khANa khodI kADhyA jAva paNa senApaNe pudagalo pariNamavA e ja muzkela, tema manuSyapaNuM meLavavAmAM parAdhInatA, utpattimAM muzkelI nathI. ATalI UMcI sthitimAM AvyA chIe, manuSyabhava mekSanI nIrasaNI gaNI, e chatAM manuSyapaNAnA kAraNo TakAvavA ghaNA muzkela che. svabhAve pAtaLA kaSAya, dAnarUci ane madhyama guNa A pariNati samajupaNAmAM TakavI muzkela te ajJAnadazAmAM A kAraNe zI rIte Takaze? prophesarane je hisAba kaThIna paDe te bhIla, koLI zI rIte karI zake ? koI devatA AvIne karI Ape te ja AvaDe. manuSyapaNuM kema maLe? meLavavuM che e vicAra thaye nathI, tevAne maLatAM keTalI muzkelI ? pAtaLA kapAya na hoya to tIvra kaSAyavALAne nArakI tiryaMcanuM AyuSya baMdhAve. hIna kaSAya hoya te devaleke jAya. manuSyapaNAmAM kayAre rahe? kAMTe tyAre ja madhyama kahevAya je jamaNuM ke DAbI bane bAju palluM namatuM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 Agama ddhAraka pravacana zreNI na hAya. madhyamAM ja rahe, tema na utkRSTa ke na jadhanya. avaguNA na joIe tema uMcANuNNA paNu na joIe, avaguNuthI nArakI ti`camAM jAya, UMcA guNathI deva leAkamAM jAya, pAtaLA kaSAyapaNuM rahevu' ja joIe. aMta samaye name arihaMtANaM kAne yAda Ave ? : khIjA leAkeAmAM kahevAya che ke aMta avasthAe harinuM nAma le te durgatie na jAya, teA chellI avasthAe namo diMtALa khelI IzuM. vAta kharI. zatrunuM lazkara caDhI Ave te vakhate zamazera pheravavAvALA te zUrA saradAra, paNa koI tema dhAre ke zatru Ave tyAre zamazera pheravIzuM. paNa jeNe kavAyatanI tAlIma lIdhI nathI te vakhate zamazera pheravavA mAMge teA te vakhate pheravI zake ja nahi. kavAyatanA vakhatamAM vilaMba thaI gayeA hoya te paNa pheravatA muzkelI paDe che. navesara pareDa karAve tyAre kAma lAge. kAi e vicAra kare ke zatrunA halle Avaze te vakhate kA karIzuM, mATe jana-iTAlI-hindI sarakAra bhUla kare che ke pahelAthI hathiyAranI kavAyata karAve che. hamezA lazkara nibhAvavuM kharacA ApavA te mUrkhAI che ? je lazkarI tAlIma je kavAyata pahelA bharapUra lIdhI hoya teA zatrunA hallA vakhate kAma lAge. tema abhyaMtara zatrunI sAme tAlIma lIdhI hAya teA ja kAma Ave. ahIM rUvADe rU MvADe vedanA thaI rahI hoya teA arihaMta bhagavatane kayAMthI yAda karazeA, evA zUrA saradAra hoya ke DAku kApI nAkhe te paNa taravAra laI ghume-ApaNe dRSTAMtamAMthI tatva levAnuM che. rUMvADe rUvArDa zUrAtana vyApeluM hovu joIe. ApaNe nasA tUTavA mAMDe, maraNu samudghAta vakhate zarIra taDa taDa karatuM AtmAthI judu paDe, tevA vakhate namo buddhiMtANaM nIkaLavuM te keTaluM muzkela che. tattva e che ke zUrA manuSyane rUMvADe rUMvADe zatrunA tiraskAra dezanuM abhimAna vyApeluM che, tethI DAku kApI nAkhe teA paNa ghaDa kAma kare che, tema karmathI DaravAvALAne tIrthaMkarane upagArI mAnanArAne tevA vakhatamAM namo diMtALa kyAre Ave? keTale abhyAsa joIe ? ahI' ApaNe vicArIe te ApaNI dazA zI che? duniyAdArInI jaMjALa saravALe zUnya che, mA, khApa, bhAI, bhAMDu badhAnI sthiti Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 26muM 231 saravALe zunyatAmAM che. tamArA sAmAyika pauSadha pUjA, prabhAvanAmAM saravALe zUnya che, kemake aMta avasthA vakhate zarIranI avasthA evI kharAba hoya che ke tame sAmAyika pUjA-prabhAvanA karavAne lAyaka hotA nathI, cAhe 40, 50, 60, 80, 100 varasa tame sAmAyika paDikamaNa pauSadha pUjA karI paNa tyAM chellI avasthAe zuM thAya che? saravALe zUnya. kahe dunIyAnuM meLaveluM melavAnuM, tema dharmanuM paNa meLaveluM melavAnuM, cAhe jevA tyAgI mahAvratadhArI Avate bhave mokSe laI janArA evA agIArameM guNaThANe gaelA evA sAdhuo paNa sAdhupaNuM, vrata, paccakakhANa ahIM melIne javAnA, gatyaMtaramAM avirati ja hoya, cAhe 4 jJAnavALa thaelA heya paNa ahIMthI nIkaLe tyAre cothuM guNaThANuM gatyaMtaramAM samyakatva sivAya sAthe kaMI nathI AvatuM. keDapUrava sudhI pALeluM cAritra, pALelI dezavirati badhI melI devAnI, kaMcana-kAminI-kuTuMba-kAya te melavAnA tema dezavirati sarvavirati je meLavelA te paNa melavAnA. bemAM pharaka che ? saMskAranI mahattA: duniyAmAM saMskRtya kare te paNa marI jAya, duSkRtya kare te paNa marI jAya. mata keIne cheDatuM nathI. chatAM je satkRtya karyA tenA saMskAre duSkRtyanA saMskAro jagatamAM jAgatA hoya che. kumArapALa rAjA saMprati rAjA, vastupALa, vimaLazA, jAvaDazA, pethaDazA, badhA marI gayA, tema mahamada gajhanI, alAuddIna khUnI, paNa marI gayela che. nathI julamanI jALa jakaDAvanAra julamagAra jIvyA. ke jagatane jAnane jokhame jIvADanAra paNa nathI jIvyA. paNa jagatamAM satkArya-asatkAryanA saMskAre jIvatA che, ane cAlyA jAya chatAM paNa tenA saMskAra jagatamAM jIvatA hoya che. kaMcana AdinA kAramA kacarAmAM khuMdAyelA teonI kALI sthiti AtmAmAM jIvatI rahe che. saMskRtyanAM kAryomAM snAtra karanArA tenI sakriyA AtmAmAM saMskAra karanAra thAya che, satkRtyavALA saddagatimAM musApharI kare che. kALA ke satkRtya nAza pAme che, paNa dukukRtyanI kAlImAM ane satkRtyanI sugaMdha AtmAmAMthI nAza pAmatI nathI. te ja kAlImA ane sugaMdha e ja AtmAmAM kArya karanArI che. kuMbhAra daMDa leI caka khUba ghUmAve che, paNa ghaDAnuM banavuM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI 232 daMDa phekayA pachI ja. dauMDa e bhramI utpanna karI de che. vega upajAvI ke pachI daMDa cAlyA jAya tA paNa ghaDA thavAmAM aDacaNu nathI. pachI daMDa maLI jAya te paNa ghaDo khanavAmAM aDacaNa AvatI nathI. tema satkRtya-duSkRtya nAza pAme to paNa teNe utpanna karelAM pariNAme lesyA sadgati, duti utpanna kare temAM aDacaNa AvatI nathI, saMskArathI thaelAM kA jarUra thAya che, AthI samajaze ke kAryomAM mahattA nathI teTalI tenA saskArAmAM mahattA che. punyanA kAryomAM mahattA nathI ema na gaNazeA paNa jeTalI te kAryamAM mahattA nathI teTalI mahattA tenA saMskAramAM che. bhavyatva paripakava karavAnAM sAdhane : ApaNe sadgatinA sAdhanA tarIke satkAryAM gaNIe te vAta nAnI sunI che paNa bhavyatvane paripAka karavA hoya tene mATe bhasthiti paripAka thayA viNa kAI na mugati Ave' paNa e bhavasthiti paripakava karavAnAM sAdhane vicAryo? bhavyatva paripakava karavAnAM sAdhanA zAstrakAre kahyA te tamAre amalamAM melavA nathI. bhavyatvane paripakava karavAnAM sAdhanA kayAM te jANanAra ja ochA che. jaMgalanAM jhuMpaDAmAM AheranI pAse, ratnanI, IndranIlamaNinI ki'mata 14 kADI karatA tenA AtmA duHkhI thaI jAya, tema * bhavasthiti paripakva thayA viNa keAIna mutime' jAve' te badhAe gAkhyuM che paNa bhavasthiti pari pakava karavAnAM sAdhanA mAlUma na hAya tA teneA amala karavAnI vAta ja karyA rahI ? zAstrakAro kahe che ke jene bhavyatva paripakava karavuM hAya teNe tenAM sAdhanA traNa che te sajjaDa pakaDavA. te mATe paMcasUtrakAra lakhe che ke bhavyatvane paripakava karavAnA traNa sAdhanA A pramANe che. bhavasthiti paripakava karavA mATe traNa cIja. transfer tahA bhavvattAibhAvao, tassa puNa vivAgasAhaNANi causaraNagamaNaM, dukkaDagarihA, sukaDANa sevaNaM / cAra zay: dariyAmAM bharapaTe bharatI AvI temAM taNAI gaelAnA hAthamAM pATIyuM Ave te vakhate tenA aMtaHkaraNane pUche! ke pATIyA upara vIMchI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 26muM 233 hoya te karaDe te paNa te DaMkha hisAbamAM nahIM le, ne pATIyuM nahIM cheDe. phAMsa vAgI jAya te paNa pATIyuM nahIM choDe, sajajaDa pakaDe, samaje che ke eka ja AdhAra che. A bharatInA juvALamAM, A dariyAmAM A sivAya bIjo mAre kaI adhAra nathI. tema saMsAra samudramAM janma-maraNa AdinA juvALamAM AdhAra hoya te, arihaMta, sidhdha, sAdhu ane kevaLi prarUpita dharma. A cAra sivAya jagatamAM bIju koI zaraNa nathI. hita karanAra ahitathI nivAranAra, kevaLa A cAra ja che. A "cAra zaraNa gAmaNuM'. tArA AtmAne nirAdhAra samaja. tene duHkhamAM DUbavAnI dazAmAM arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalIe kahela dharma A cAra zaraNa. cauda rAjalakamAM AtmAne bacAvanAra tAranAra nirupadrava karanAra hoya to kevaLa A cAra zaraNa. A dhAraNa bhavasthitine pakavI de. duSkata niMdana : kerI jhADe pAke ke parALe pAke? tema ahIM bhavyasthitinuM paripakavapaNuM marUdevI mAtA sarakhAne sAhajika thAya ane ApaNe parALa paNa pakaDIye. A cAra zaraNa aMgIkAra karyA temAM sahajAnaMdane zaraNe AvyuM. tana, mana, dhana temane seMpI dIdhA temAM vaLe nahIM. surata nidra, magaramacchothI susumArethI pATIyuM pakaDanAra jarUra sAvaceta rahe, nahIMtara purUSa ane pATIyuM baMne jaLacara pakaDI jAya, baMnene ghANa kADhI jAya. tema arihaMta, siddha, sAdhu, kevaLIkathita dharma A cArenuM zaraNa aMgIkAra karIe chatAM pApane dhikakAra na karIe to cAranA zaraNa chatAM sadgati thavI muzkela paDe. zatru tarapha dhikkAranI lAgaNI kevI hoya ? saM. 1918mAM jarmana prajAne enA mitra raNAMgaNamAM choDI cAlI gayA, tyAre je vakhata enA killA ujajaDa karavA mAMDayA, tenA hathiyAra upara mitra rAjyae kabaje karyo, tyAre jarmana cAnselare jAhera karyuM ke amAruM eka amegha hathiyAra che, e kaI divasa mitra rAjyathI kabaje thaI zakavAnuM nathI. e hathiyAra buThuM thayuM nathI ne thavAnuM paNa nathI, ne kabaje paNa thavAnuM nathI. bhale liA tathA Ayudho laI lIdhA, paNa eka amegha hathiyAra e kaI divasa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 AgamAddhAraka pravacana zreNI " mitrA rAjyeAnA hAthamAM AvavAnuM nathI. te kayu hathiyAra ? e ja ke zatru taraph dhikakAranI najara. ' mArI prajAmAM je zatru taraphe dhikakAranI najara beThelI che, te mitrarAjAnA ajAmAM nahI Ave ne te ja amArA dezane udhdhAra karaze. tema ja pramANe jaina zAstrakAro kahe che ke-meAhanA pAMjarAmAM pUrAele AtmA duniyAdArInA DakhAmAM DUbI gaelA hoya teA paNa eka AtmA pAse eka hathiyAra hAya to kaI divasa uddhAra thaze. je hathiyArane mAharAjA kamaje na laI zakatuM heAya te hathiyAra 'pApa tarapha dhikkAra' e ja che. enA atha ja e ke duSkRtanI niMdA. je kaI paNa pApAduSkRta avirati, kaSAya, pramAda thatA hAya tene pApa dhArI tenA tarapha dhikkAranI najarathI joze! te meADurAjAnI tAkAta nathI ke tamArA upara hallA kare, mATe bhavyAdi paripakava karavA mATe A megha hathiyAra rAkhA, cAra killA kadAca hallAthI aTavAI jAya, paNa pApa tarapha dhikkAra rUpI hathiyAra haze teA zatru tamane kaI paNa karI nahIM zake. hAreluM jana atyAre UMcuM AveluM che. je rAjyamAM AgevAne amaladArane jAhera makAnAmAM bhIMta taraphe rAkhI vIMdhI nAkhyA, AgevAnA viMdhAI gayA chatAM prajA ke rAjyanuM avyavasthitapaNuM thatuM nathI, evA vakhatamAM heDanakha marI jAya te paNa hITalarane adhikAra maLe che. mahinAnI vAtamAM sekaDA rAjadvArIne vIMdhanArA eka kalAkamAM adhikAra hAthamAM le che. AkhI jamana prajA eka vastu zIkhelI che. zatru phAvavA na joIe, peAtAnA gayelA hathiyArA-killA, vikharAI gayeluM lazkara ekaThuM karavA taiyAra thayA. pApa tarapha dhikkAranI lAgaNIthI jonArane mAhurAjA damAvI zakatA nathI. zAstrakArA kahe che ke eka vakhata samyakatva pAmI gayA, pachI mithyAtva pAmI jAya ne narakAdikagatimAM jAya teA paNa aMtaH kATAkreDiTa sAgaropamathI vadhAre karmanI sthiti kare nahIM. eka vakhata zatrune tAbe thAya te paNa zatrune mitra gaNanAra kadI thAya nahIM. dakSiNa AphrikAnA keDhIone ahamadanagaramAM keda karyAM te vakhate salAmI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 26 muM 235 levaDAvavA mATe kahevAmAM AvyuM, dAkatara-dAktara jIvana, poSAka, khorAka, briTIza satanatanuM, paNa sAlagirine divase kahyuM ke-e zIra zUjhara sivAya aura ku nahIM jhUke. sIdhA cheDI devA paDyA, Aphrikana kedIone melI devA paDyA, ApaNe jagatamAM jIvIe mohanA pasAthe, kuTuMbAdika mehanA pasAthe badhuM chatAM tene zatru tarIke dhArIe paNa ApaNuM zira arihaMta sivAya bIje namavAnuM nathI. A jIva mehanA hAthamAM paDe te paNa cAra zaraNa kema cUke? e zatru tarapha dhikkAranI najara bhUle nahIM. eka vakhata samyakatva pAmele, cAhe nimeda, naraka tiryaMcamAM jAya to paNa aMta keTakeTithI vadhAre sthiti kare nahiM. kahA hAreluM jarmana "Aphrikana kedIo" zatrune mitra kadI gaNe nahiM. zatrunA hAthamAM paDI jaIe te paNa sAmA; A sthiti konA pratApe Ave ? pApa tarapha dhikkAranI najara vaselI hoya te haMmezA udayamAM deraze, avanatimAM doraze nahiM. saraMjAma vagaranI raiyata ekale zatru tarapha dhikkAra varasAve te savA sapaDAya mATe teNe saMrajAmanI taiyArI karavI joIe, jInIvAnI pariSadamAMthI jarmanIne UThI javuM pAlavyuM paNa saraMjAmanI taiyArI baMdha karavI na pAlavI. tema ahIM duSkRta tarapha dhikkAranI najara rAkhanArA je satkRtya rUpI saMrajAmanI taiyArImAM na hoya te cInanI peThe tenA cUrA thaI jAya. sukRta anudana: cAranuM zaraNa aMgIkAra karavA chatAM, zatru tarapha dhikkAranI najara mAphaka duSkRtanI niMdA karanAre chatAM sukRta tarapha anumodanA na kare to sarAI jAya, sukRtanuM anudanakaraNa jaghanyathI eka dokaDe ke cAhe jeTaluM UMcuM kare, te eka dekaDe anumodanAmAM AkhuM jagata kare teTaluM badhuM anumodana, vicAro ! cAhe te eka nAne nekara lazkarane pitAnI jita sAMbhaLe to paNa vAvaTo uDADI khuzI thAya. koI paNa lazkara e jita meLave tenA badhA bhAgIdAra che. kaI paNa bhavyajIva mehanI sAmA Utarele jite temAM badhA bhavya bhAgIdAra che. cAlatI laDAIe je sara thAya tenA utsava ujavAya, ahIM dharmarAjAe laDAI jAhera karI, temAM kaI paNa bhavya jita meLavI te tene ocachava karIe chIe. mere pAntanI dhAraNA hatI ke IlAvatIkhAnane jaza kema levA dauM? pezvAnI paDatIne pAye kayAM che? IlAvatI khAna ane mere pAMte. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 AgamAddhAraka pravacana zreNI mAre pAMtenI kUTanIti pezvAI paDatInA pAyA che. te vakhate ilAvatI khAnanI sAthe maLIne jhukAve te jarUra jIta thAta, paNa IlAvatI khAnane jasa kema levA dauM ? 40 hajAranuM lazkara anAmata rAkhyuM. mAre pAMtenA khacAvanA pachI vakhata na rAkhyuM. ApaNe e meAharAjAne jite tenA jasa gavAya te ThIka nahIM. mAmA mAre pAMte jevA anyA tA pezvAInI paDatInI mAphaka tamArA paMthanI paNa paDatI samajavI. dhama rAjAnA lazkarIoe kaI paNa jagA para mAhanA killA sara karyAM te vakhate ecchava ujavAvave joIe, ahIM bhavyapaNAnA paripakava mATe, sukRtakaraNa ke kriyA nathI kahetA. hallA karavA te tinuM sAdhana nathI paNu lazkaranuM aikaya te jitanuM sAdhana che. ITAlI, razIyA, phrAnsa, beljIyama, cAranA majabuta rAjye ane lazkara chatAM paNa bahAdurIthI pAchA haTyA. judA judA dhyeyavALA zatrune haThAvavAnI dAnata khadhAnI hatI paNa judA judA dhyeya hovAthI badhAnI dazA khAvAnI thaI. je vakhate adhA lazkarAne eka kamAnDara janaralanA hAthamAM mUkayuM te vakhate AkhI mAjI palaTAI gaI, e jityA e huM jityA. huM jityA, e e jityA, e dazA Avaze tyAre guNanI anumedanA. eTalA mATe sukRtakriyA na kahetA sukRtaanumAdana karyuM. aMbAlAla bhIkhAlAla jevA sArAnA kAryaMnI anumAdanA karIe paNa AvA manuSyanI ? eTale zuM ?--Atropi muLA trAghA, totrA vAvyA guivi / AnA avaLA artha kare che. zatrunA paNa zuSNeA khelavA. gurunA paNa doSa khelavA, A sIdhA atha; paNa lagIra U'DA UtarI dhyAna devuM joIe, zrAdghAnA virUddha api zabda e jageAe kema che ? enA bhAvA khyAlamAM lIdheA ? vAcya zabda kayAM ane ? vAkaya na anatAM vAcya kayAM ane ? jene bhIMDA mAravAnI Teva hoya, sAmA khANu mAre tyAre pAte sAmA bhIMDA mAre te! zuM vaLe ? khANanA badalAmAM bhIMDA mAranAranuM zuM thAya ? ulaTA zatrune khAvA kAma lAge. mAMkaDAe AMbA mAryA, tema bhAIsAheba bhIMDA mAre che. UMDuM rahasya tapAsavuM nathI, kaiAkanA atha vicAratA nathI, sAmAnya rIte jenI sAthe zatrutA thaI tenI sAthe e siddhAMta hoya ke jyAM e, tyAM huM nahIM, zatrutAnI A sAmAnya nizAnI. paNa chatAMguNe-guNa evI jabarajasta vastu che ke zatrunA Azraye ke AlaMbane hAya, zatrunA kASThanI hoya, zatrumAM hoya te paNa grahaNa karavA lAyaka, AmAM guNanI mahattA che, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 26muM 237 paNa nahIM ke zatrunI mahattA che. zatrunI cIja ame laIe nahI', tA guNu evI apUrva cIja che ke zatrunI hoya teA paNa guNa grahaNu karavA-dhAraNa karavA lAyaka cIja. tyAre prAsthA eTale prazasA karavA lAyaka che. AmAM guNunA mahimA che, nahiM ke zatrunA mahimA. guNu evI jabarajasta cIja che ke je zatrue agIkAra karI hAya tA paNa praza'savI. gurUmahArAja ke jenA caraNa kamaLanI dhULa, viSTA, pezAkha, zleSmavALI haze. page lAgelI dhuLa kevI hAya, tenA ze| patto ? teA paNa gurUnA caraNe aDakI eTale zira caDAvavA lAyaka. chatAM doSa e evI kharAkha cIja che ke kadI gurUe agIkAra karI hoya to paNa niMdavA lAyaka che. ni MdyAH vAcya zabda niDhavAmAM che. zatrunA guNa vakhANavA lAyaka ane gurUnA doSo niMdavA lAyaka e samajI zakaze. ujaLI bAju vakhANIzuM teA kALI khAju DhaMkAI jaze, tenA Dare ujaLI bAju vakhANavI nahIM, Ama kahenAre eka vAta dhyAnamAM levI. upabRMhaNA kAnI karAya ? < je upabhraMDA eTale, guNanI prazaMsA ekalA kevaLIenI ja kema ? zreNika avirati tenA samyakatvanI prazaMsA indre karI teA bhUla karI, avirati apaccakakhANI tenA guNunI prazaMsA indre karI, kaiANika sarakhA kALA karama karanArA, jenA bApe cha mahinA sudhI pAkelI AMgaLI mAMmAM rAkhelI tevA bApane, mAe ukaraDe pheMkI dIdhelA, tevAne ucherelA kANika rAjyane mAlIka thaze. ' ema je khApe kuvAmAM pATavI kuMvara kahelA, rAjyanA mAlika tarIke jenI pasadagI karI hatI, tevA pitAne kedamAM nAkhe, seA kAyaDA mAre, tenA jevA avaguNI-kALI sAIDavALA bIjo kANu ? kahevuM paDaze ke khIje kAi nahI. te chatAM bhagavAna mahAvIra mahArAjA lakhe che ke- dharmomAM tIvra raMgAyeleA kANika, mahAvIra bhagavAna sarakhA saTIphikeTa ApanArA. kene ? keANika sarakhA kALAkarama karanAra rAjAne, kAmadeva sarakhA AraMbha samAraMbhamAM mazagula rahenArA te pariSaha jite tethI AkhI sabhAmAM prazaMsA pAmanArA, pAMcame guNuThANe eka deza virati khAkInI avirativALA, eka pariSaddha jite tenuM sabhAmAM zI rIte anumAdana thayuM haze? sulasA khatrIsa putrAnI mAtA, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AgamoddhAraka pravacana zreNI AraMbhamAM DUbelI jene ghera rAjya kArabhAranI keTalI lagAma che, zreNikanA aghera nRtyamAM sAgarita thaelA, celaNAne corI lAvavI hatI, temAM 32 putra sAgarita thayA hatA, te sulatAne zI rIte vakhANI? aMkhaDadvArAe dharmalAbha kahevaDAvyA. kALI sAiDa jevI DAya tene namo AyariyANaM, namo uvajjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM e pATha levAnI jarUra nathI. prarUpaNAne eka bhAga ujaLI badhI sAIDane DhaLI nAkhe che, samyakatva vagara guNa e guNa nathI. samyakatva bhUmikA prathamathI ja che. AcAryo kaye guNaThANe? chadde ke sAtame, upAdhyAya, sAdhuo cha ke sAtame. niyamita cha hoya. sAtamuM te vijaLInA jhabakArA jevuM che. huM bAraNe bAMdheluM, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA tathA pramAdamAM gherAelA, sakaSAyavALA kabUla karazene ? chellA traNa padane vitarAga te kahI zakAya tevA nathI. to jagatamAM guNane anumodavAnuM sthAna nahIM rahe. sarvajJa sivAya guNavALI sthiti kaI jagAe manAze nahIM, upavRMhaNa, vAtsalya, prabhAvanA mAtra sarvajJanI ja mAnavI paDaze. guNa anumodanA vakhate avaguNa dhyAnamAM levAne na heya : bIjA adharmamAM pravartanArA tevA anumodanA karI jAya te mATe phAyado mAne--gaNe, anumodanA thAya te khAtara prabhAvanA thAya, temAM kALI sAIDa keTalI che? temAM dhaLI sAIDa kyAMya kheMcAI jAya? kAjalanA kulAmAM dUdhane chAMTo che, prabhAvanA karI, darzanAcAranuM nAma ApI prazasta vastu kare, jainadarzanavALAne anudanA karavAnI che, paradharmIne prabhAvanA karavAnI che. kAjaLanA kulAmAM eka dUdhane choTe te bAvana caMdanane eka chAMTo che. ATha hajAra maNano leDhAne tapele geLo te upara eka bAvana caMdananA rasano chAMTo zAMta zItala karI ghe, adharmamAM bharAelAo anumodanA kare te basa, anumodanAne aMge kAjaLanA kulA tarapha na dekhIe te ja vAtsalya guNa kahI zakIe, mATe guNa doSavALAmAM hoya te paNa anudavA lAyaka che, tethI bharata, bAhubala agItArtha hatA, dhArI-nAyaka na hatA, chatAM veyAvacca guNanI prazaMsA karI. jyAM guNanI upabRhayuM hoya tyAM avaguNanI vAta dhyAnamAM rAkhavAnI hotI nathI paNa samyakatva Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 26 muM 239 ghaDiyA tarIke hovuM ja joIe, anumAdanA je kAryathI thAya te kAryanuM anumAdana che, guNu apUrvI cIja che ke cAhe jevAnI pAse te hoya te paNa vakhANavA lAyaka, ATha prabhAvake mAM, AThamAM je tapasvI te pUrvadhArI ne viziSTa jJAnavALA haze ? ajJAnInu tapa vakhANI zu karavuM che ? vAdI saMpUrNa vItarAga haze? vItarAga hoya teA vAdIpaNu nahIM, vAdIpaNuM hoya te vItarAga nahIM. cAthuM prabhAvaka nimittajJAna dUSaNa mAnyuM vaLI tene prabhAvaka mAnyuM, nimittanuM kathana karavuM te sAdhune aMge dveSa, e ja nimittane age zAsanaprabhAvanA. samAhanA sakaSAyanA aviratinA guNA vakhANavA lAyaka na gaNIe te nimittaka nAmanA prabhAvaka vanIya ane zAne ? junA rAjyanI vaphAdArI-lAgavagavALAne zeAdhI zeAdhIne ThAra karAya che, rAjyasaMkrAMtimAM TakI zI rIte rahevAya ? zreNika mahAvIranA bhakta chatAM zreNikanI aprIti khAtara mahAvIra taraphe zuM thAya? e dharmAMpadezaka che, vItarAga che. zreNikanI saMpatti sAthe bhagavatane levAdevA nathI, A keTaluM haMselu haze ? te jevA zreNika bhakta, tevA kANika bhakta rahI zakayA, rAjyanA kAvAdAvAmAM A mahAvIra bhagavAna bhAga lenAra nahIM thAya, tevA bhareAse Ave tA ja TakI zake, mahAvIra upara rUvADuM pharakatuM nathI. kai mAnyatA haiAvI joIe ? kaI dhAraNAe mahAvIra taraphe kALajuM sIdhuM rahyuM haze ? keNikanA eka guNane aMge prazaMsA karI te kharAkhara, sukRtanI anumedanA. AkramaNane age kharaca khuvArInA hisAba gaNAya nahI. sukRtanI dazA khyAlamAM laIe, mehanI dazA khyAlamAM levAya nahIM. nahIMtara vastupALa-tejapALane kema vakhANI zake ? mahArAjgyA para AkramaNa karanAra khuda kumArapALe kevI rIte rAjya lIdhA ? ghAra sagrAma karanArane dAtA tarIke vakhANA to kALI sAIDa nahIM Ave ? gADInI cArI ne sAyanuM dAna karyuM che. parAdheryAM lUTayA che tyAre karADA kharcyA che. lAkhA lUTI karADA kharacAya nahIM, AvAnAM dAnA zI rIte vakhANeA che ? eTale nakakI thayuM ke zraddhAvAlAnu alpa paNa sukRta vakhANavA lAyaka che. satkRtya karatA tenI anumAdanA balavAna : bhavyatva paripakava karavA mATe, cAra zaraNu, duSkRtanina, sukRta anumAdana A traNa vastu che. satkRtyane lIdhe jeTalI sati hAthamAM Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 AgoddhAraka pravacana zreNuM Ave che, khetaramAM vAveluM bIja adazya dhULamAM UMDuM che chatAM bIja varasAdanA saMjoge aMkuzarUpe bahAra AvI Akho choDa Ubho karI de che. tema A bhavanAM satkRtye sAthe marI jAya te paNa marI gaelA nathI, janmAMtare bALapaNAmAM tenA saMskAra uddabhUta thaI jAya che ane kAryo zarU thAya che. traNa chokarAmAMthI ekane kahe ke dIkSA levI che? te hA kahe che. bIjAne dIkSAnI vAta kare te ruve ne trIjAne derAsara laI jAva to revA mAMDe che. eka mAbApanA traNa chokarAnI vAta. ahIM pUrvanA saMskAra che, pahelA bhavanA pratApe, aMkurA mAphaka je karelA satkRtya hoya tenA saMskAranA prabhAvathI bIjA janmamAM AvI guNe UbhA rahe che. mATe karaNInuM zUnya hoya te paNa anumodanAnA saMskAra dvArAe saravALe darekane judo thAya che, Akho janma pAtalA kaSAyavALA thayA hoya to aMta avasthAe pAtalA kaSAya thAya che, AkhA janma sudhI, cAra zaraNAdi karyA hoya te chellI avasthAe te hAjara rahe che, ATalA mATe svabhAve pAtalA kaSAya. hamezanA svabhAvathI kaSAya pAtalA haze te maraNa vakhate kaSAya pAtalA raheze. mATe manuSyapaNuM meLavavA mATe pAtaLA kaSAya karavA joIe. dareka gatimAM manuSya AyuSya, ane manuSyanI gati, pAtaLA kaSAye sivAya bAMdhI zake nahiM, tene aMge UMcI sthitie AvyA. A vakhate kaI na karIe te pachI kyAre karIzuM? pravacana ramuM 1990 zrAvaNa sudI 3 somavAra zAstrakAra zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthamAM AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAra samudramAM A jIva anAdikALathI rakhaDayA kare che. tene anubhava A jIvane thatuM nathI, paNa je vastu asIla mAgato nathI, vAdI cAhata nathI tene vakIla kyAMthI khaDI kare che ? zAstrakAra kahe che ke A jIva anAdithI rakhaDe che te vAta ADakatarI rItie anya zAstro paNa kahe che. vyAsajI paNa brahmasUtramAM jaNAve che ke A saMsAranuM anAdipaNu bIja aMkuranA daSTAMte yuktithI ghaTe che, prathama aMkura ke prathama-bIja? te Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 27 muM 241 bIja ke aMkura kazuM pahelA kahI zakAze nahiM, te bannemAMthI eka paNa cIja zretA kabala karaze nahIM, nathI bIja vagara aMkuranI utpatti, nathI aMkura bIja vagara utpanna thato, tethI tenI paraMparA anAdinI mAnavI paDe, kArya-kAraNarUpe hovAthI anAdi mAnavA paDe. tema saMsArane paNa kama te ja janma pedA karanAra, janma te ja kAma karanAra. AmAM pahelA karma nathI ke nathI pahelA bhega. karma kyAre bane? bheganA bhogavaTA sivAya kama banatuM nathI, kAyika vAcika ke mAnasika keI pravRtti hoya te ja karma baMdhAya che, eka paNa jAtanI pravRtti na hoya te karma baMdhAtuM nathI. je tema manAya te badhA dharmone dariyAmAM DubAvI devA paDe. kAraNa? manavacana-kAyAnI pravRtti sivAya karma lAgI jAya, temAM dharma niSphaLa zI rIte ? kAraNa-A pravRtti ane dharma vastu judI che. AvI zaMkAnA samAdhAnamAM samajavuM joIe ke, dareka manuSya, dareka dharmavALA dharma kare che ne dharma karavAnuM kahe che, te kevaLa AtmakalyANa mATe ja hoya che. te pachI AtmakalyANano asaMbhava jaNAtAM dharma niSphaLa jaNAya temAM navAI zI ? apUrva gharma khAtara AnaMdathI sarva tyAga karIe chIe ? je saMsAranI virakta dazA, cidAnaMda svarUpa thavAnuM tenuM nAma dharma-kalyANanI prApti che. tema thavAmAM mana, vacana, kAyAnI pravRtti sivAya kama baMdhAI jAya te zuddha cidAnaMda svarUpa thavAne vakhata nathI. jyAre lyANanI prApti zuddha cidAnaMda svarUpa prApti karavI te ja che. te vakhate bacI na zake to tyAM paNa kame lAgI javAnA. mana, vacana, kAyAnI pravRtti sivAya karma lAgI jAya ane cidAnaMda svarUpa prApti na thavAthI dharma niSphaLa gaNAya. e dharmane jagatanA lehIne cUsanAre gaNu joIe, kAraNa? jahemata uThAvI, pese zarIra sukhanA sAdhane meLavyAM temAM patharo nAMkhanAra dharma che. prANa karatAM pAro gaNa piso pedA karyo. dAna gho. dAnathI ja tamAruM lyANa, tethI bheganI prApti thAya che. Ama kahI paise kharacAvI naMkhAvyo. cAhe jevI mahenate uThAvI. kherAka-pANI, rasAyaNethI zarIra taiyAra karyuM. mahAnubhA! tapasyA karyA vagara karmane nAza Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 Agama ddhAraka pravacana zreNI nathI. ta5 dhAtune paNa tapAvI nAkhe, bahArano taDako cAmaDI tapAve, AvI rIte rasAyaNadika khAI zarIrane puSTa karyuM, tenA tame bAra vagADI dIdhA. zAnA nAme ? tapanA nAme. je moja zokhanA sAdhana hajAro mAIlathI lAvIe. AkhI duniyAnuM tatva moja zekha. mahAnubhAva ! AcAra sudhAro. pavitra AcAra kare. tethI sukhasaMpatti meLavI zakazo. AtmA sAthe abheda rahela zarIra zekA cho. delatane daphagAvI nAkho cho. viSane vikhUTA pADe che. A sthiti kayAM sudhI calAvI zakIe? dharma jevI cIja hoya te calAvI levAya. dharma na hoya te amArA zarIrane sUko. paisA para pANI pherave, mAjanAM sAdhane mUkA, A julama thaI jAya tevuM che. eka ja raste e kabUla karI zakIe ke dharmanA arthI hoya, pisA pANInI mAphaka kharacIe chIe. tapasyA karavAmAM pAchA haThatA nathI. kevaLa dharma vastunA lIdhe. dharmanA athIpaNAne lIdhe. dharma vastu nahoya te svamamAM paNa piso jAya zarIra sukAvuM dekhIe, majanAM sAdhana jatA dekhIe te jhabakI uThIe, te AnaMdathI uchaLI uchaLIne pise. pANI mAphaka kharacIe chIe. zarIrane sukAvIe chIe. daridra mAphaka rahIne moja-zekha choDIe chIe. te dharma jevI apUrva cIja che, tene age. A bhavanuM sukha rusiyAnA rUbala mAphaka raDavanAra thaze ? jagatamAM je dezamAM vyApAra karavA javuM hoya te dezanI beMkamAM nANuM jamA karAvavuM joIe. te deza lAyaka haDI cAhe te bhAve paNa levI joIe. bAbAzI calaNa AkhuM tUTI gayuM. zAmAM? zuM bAbAzImAM cAMdI na hatI ? bAbAsaI rUpIAmAM cAMdI kaladAra karatAM ochI na hatI, chatAM kema tUTI gayuM? eka ja muddAthI, mAlanI Avaka je jage para hatI, tenI savaDa kAma na lAgI. peidAzanI jaze para enI kiMmata ochI thaI eTale dezavALAe ApoApa kiMmata ochI karI. vicArajo ! cAhe jevuM cAMdIvALuM, cekamI cAMdIvALuM nANu hoya, te paNa je jage para mAla ApaNe le che te jage para piSaNa na thAya to te nANune gALI devuM paDe, ApaNe bhavAMtare javuM che e cokkasa. parabhava che ke nahIM temAM nAstikane matabheda hoya, punya, pApa, svarga, narakamAM nAstikanI sAthe matabheda Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 27 muM 243 hAya, paNa ahIMthI uThAvagIrI karavAnI che temAM nAstika, AstikanA matabheda nathI. ahIMnI sthiti rusiyAnA rUmalanA jevI che. chevaTe kAgaLiyA rahyAne ? rusiyAnA rUmalamAM ke nANuM cetyA nahIM te rAvaDAvanAra thayuM. tema A bhavanI sthiti rusiyAnA rUala jevI che. A jagatamAM paheluM zarIra, meLavelI sattA-matA, mehaka viSayA raziyAnA rUbalamAM havelIo dekhatA hatA. A bhAve zA khATA ? ema ApaNA pAMca bhUtanA putalAmAM A dhAtunA khanIja padArtho, senuM-rUpuM, tema jaDa padAtheoNMthI maLatI majA, tema ApaNe rubalanI mAreka meTI AzAmAM rahyA chIe. rubalamAM meTI AzA rAkhanArAoe ajAra bhAve na vecatA aMte rAvAnu UbhuM karyuM. A zarIrathI, paisAthI, meAjathI, bhale mahAmanAratha rAkhI besIe, paNa A vAta cAkkasa che ke A bhavanuM bhAtika sukha, raziyAnAM rubala peThe rAvaDAvanArU che. je dezanA nANAMnI kiMmata paDatI-avamulyAMkana thAya, te caDatI te te dezanAM nANAMne sagharAve karavAmAM che. pAunDA, phrenkA kharIdI lIdhA. kIMmatI nANuM heAya tevA dezanAM nANAMmAM rAkI devuM joIe. kaMcana kAminI-kuTuMba ane kAyA rubalanI mAphka rAvaDAvanArA che. saddhara dharmabenka : caDatI sthitivALuM nANuM kayuM ? eka ja evuM rAjya che. traNe kALamAM je hamezA javAba de che. phrAnsane devAne age, jarmanIne iglAMDane devAne aMge DUbAvavAnuM pAlavyu paNa evI eka rAjasattA che, je kAI divasa dagalabAjI karatI nathI. barAbara cUkAdo kare che. tevI ekamAM nANuM na mUkIe te khIje kyAM sahIsalAmata raheze ? je beMkamAM jeTaluM jame karAvA te sAMgeApAMga tamane maLI zake che. vyAja vaTAvamAM paNa dhAke paheAMcavAnA nahIM. dharmarUpI be ke anAdisa'sAramAM tamArA punya pramANe zarIra, indriya, AyuSya, sukhasaMpattie ApyA. A janmamAM e ja ekamAMthI zarIrAddhi malyA che ane bhaviSyamAM paNa saddharaeka hAya te dharma eka ja che ke jame karAveluM bhavAMtare cAkakasa maLavAnuM. jema rAja phre te paNa myunisipAliTI kAyama rahevAnI che. myunisipAliTImAM rAkeluM nANuM rAjasaMkrAMtithI mukata hAya, rAja palaTe, duniyA palaTe, bhava palaTe te paNa benka DUbavAnI nahi, dharma baeNnkamAM keAI dvivasa aDacaNa AvatI nathI, paNa te kama rAjAnI kheMkamAM menejara dharma, dha Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 Agame ddhAraka pravacana zreNI menejaranI pramANiktA kyAre ? jyAre kalyANa svarUpa mAnIe te ja dharma menejaranuM pramANikapaNuM ne karma benkanuM pramANikapaNuM. AMdhaLe vaNe ne vAcharaDe cAle? eka aMdha muMjanI deraDI vaNI rahyo che. A bAju jeTalI vaNe teTalI vAchaDe cALe jAya che. te AMdhaLAnuM vaNavuM nakAmuM thAya che, tema traNa pravRtti vagara karma AtmAne lAgI jAya te sacidAnaMda svarUpa mATe karAte udyama AMdhaLAnA vaNavA je thaze. mATe kabUla karavuM paDaze ke mAnasika, vAcika ke kAyika pravRtti sivAya AtmAne karma lAgatuM nathI. AthI mana, vacana, kAyA e karmanA phaLarUpa bhega, vaLI bhoga vagara karma baMdhAtA nathI. mana, vacana, kAyAnA pagale levAnA na bane, je te go nathI te mAnasika, vAcika ne kAyika pravRtti kema bane? AthI bhegathI ja karma, ane karmathI bhega. karmo vagara paNa mana, vacana, kAyA, banI jAya che, karmakSaya zA kAmamAM Ave? AthI karma sivAya bhoga nathI, bhega sivAya kama nathI. te pahelAM karmavALo ke pahelAM bhegavALo? emAMthI pahelAM kazuM kahI nahIM zakIe, tene ja lIdhe bIja aMkuranI paraMparA anAdinI, tema karma ane bhoganI paraMparA anAdinI mAnavI paDe. anya matamAM paNa AtmAnuM anAdipaNuM mAneluM che : tene age vyAsajIne brahmasUtra karatAM kahevuM paDyuM ke bIjApura nyAye saMsAranuM anAdipaNuM che te yuktithI ghaTe che ne zrutimAM paNa anAdipaNuM jaNAvyuM che, "sUrama" eka vAta lakSamAM leze ke vede nitya mAnelA che, eke e kahapa nathI jemAM veda na hatA. je kapamAM veda na hatA te eke kalpa na hatA. vedanA vAkaye nitya mAnavAmAM AvyA che. vidhAtAe pahelA kapanI mAphaka sUryacandra banAvyA. have je anAdi saMsAra na hoya te pahelA mAphaka sUryacandra banAvyA te kahevAne vakhata ja Avata nahIM. jagata nitya hovuM ja joIe, e kahI Ape che. gItAne pUrA ApI jaNAve che ke AtmAnI zarUAta ke cheDe nathI. je AtmAnI zarUAta ke cheDe na hoya te AtmA anAdine mAnavo paDe. A jIvAtmA je karma na hoya te haMmezane jIvAtmA manAya nahIM, nahitara brahmAtmA kahevAte. jIvAtmA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 27 muM 245 devAdhiSThita heya. adhiSThAna vagarane paramAtmA hAya, hamezA zarIravALe te karmathI baMdhAyelo mAnavo paDe. tethI ja vAra kahyuM, zruti vigeremAM, purANomAM vAlmikI rAmAyaNamAM paNa A ja vAta nirupaNuM karavAmAM AvI che, saMsAranuM anAdipaNuM, yuktithI ghaTe che. ane kRtimAM paNa saMsAranuM anAdipaNuM jaNAvyuM che, tethI ja zAMtisUrIjI paNa saMsAra anAdi jaNAve che. jema jinezvara kevaLI hovAthI meM jANyuM, dekhyuM, kahe che tema teo pite dekhIne jaNAve che tema nathI. mULa vAtamAM Ave. jema anya matavALAoe paNa sUtro bhALe, gItA, smRti vigeremAM, saMsAranuM anAdipaNuM jaNAvyuM tema jainazAstrakAroe sAkSAt dekhIne saMsAranuM anAdipaNuM jaNAvyuM che. ahIM samajavAnuM che ke prathama jenoe jANyuM ke pahelAM teoe jANyuM ke tenA pachI ApaNe jANyuM, bane anAdi kahe che ne? ApaNe roTalAthI kAma ke TapaTapa thayuM tenuM kAma ? tethI ja TapaTapa thAya te jeTalA ghaDavA mAMDyA ema jANo cho. mATe TapaTapa khAvAmAM bhale kAma na lAge, zarIrane poSaNa na kare paNa roTalAnA nizcaya mATe TapaTapa jANavAnI jarUra che. mAla mAlikIne ke mAgelo che? : ahIM eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI ke tapAsa karavAnI jarUra prathama naMbare che. jeNe mULa anAdipaNuM jANyuM hoya tenA jJAnane aMge, temanI ja mahattA ane teo ja pUjya thAya. lenAranA jJAnanI mahattA nathI, te puruSanI pUjyatA kaLI zakAtI nathI, tamAre dAgInAnuM kAma ke AzAmInuM kAma? vivAhamAM paherelA dAgInAne aMge koI divasa zAhukArInuM zikhara jevAtuM nathI. kema dAgInA che ne? mAla che ne? tamAre mAlane dekhave che ke mAnavIne ? paNa mAgela ke mAlikIne?. mAla dekhavA pahelAM manuSya dhyAna rAkhavuM joIe ke, mAla mAge che ke mAlikIne mAla che, cAlumAM eka vAta laIe. jeo mArgopadezikA ke maMdirAMta pravezikAo bhaNatA haze, dhAgApaMthIo-brIjenuM kAma che ke bIjAne utArI pADavA, athavA apanAvavA eTale mecInuM daSTAMta gho che, mecIne ghera jamaNa hatuM. pADozI vANiye hate. netaruM Ave te taLAvane cheDe Ubho chuM ane Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 AgamAddhAraka pravacana zreNI ( nAtarUM na Ave te meAcA kcAnu kANu khAya ? ema brAhmaNeA peAtAnuM jora cAle te duniyAmAM khIjAne UbhA rahevA na ghe, jora na cAle te amArA emanA zAstrathI vicAro. auddhamatavALAne jaDamULathI ukheDI nAkhavA mATe kacAza rAkhI nathI, dezapAra karI devA, musalamAna sArA ke mArI musalamAna kare. paNa A bauddha leAkeAne mArI nAkhavA, A vAta atizAkti bharI lAgatI hoya te zvetukhindu rAmezvarathI himAlaya sudhImAM je mauddha hoya tene kApI nAkhavA. zaMkaradvavijayamAM cAkakhA A rAjAnA hukama che. jainAnA kuTuMbIe kApI nAkhyA, tene itihAsa ceAkakhA che. e chatAM na phAve te buddha bhagavAna amArA 24mAM avatAra che,ema jainAne aMge ddastinA tANyamAno'vina chet vainamaMCi, hastithI tADana karAe to paNa jaina maMdire na javuM, ATaleA julama varasAvyA, aMte kALAtkRtyo phaLadAyI na nivaDayA, tyAre kahevuM paDayu ke e to amArA gautamaRSIe mata kADhaye che. zivajInI mAyA che. jo zivajInI mAyA che te! madire na javuM ema kema kahyu ? cAle to amArA matamAM ghAlI dauM. tevI ja rIte jainadharmanA svarUpane aMge e ja vartAva. jainAnI dayA duSita karanArA : jainAnI dayAne duSita karavAmAM:AkI na rAkhyu. jenA khAyalA, jainAne lIdhe rAjya gayA, jainarAjya vakhate paradezI hullAne macaka maLI nathI. paradezIoe dhAgApathIonA vakhatamAM pagapesAro karyAM, jayacaMda rAThADa ane pRthvIrAjanA vakhatamAM paradezI peThA. pRthvIrAja jaina na hato. jainagra'thAmAM enuM nAma jaina tarIke keAI jagAe nathI. paradezIone paga pesArA jaine mAthe nAkhyA, evuM karIne jaineAnI dayA vageAvavA udyama karyAM. have lakhavA mAMDayuM' ke hiMsA paramo dharmaH itiveda vAkaya, A vAkya madirAnta pravezikAmAM che ke ? ahiMsA parame| dharma:' te jaine ja kharAbara pALe che. e leke rAjI thAya ke, ApaNane mAna ApyuM, paNa tArI mA ne mArI mA temAM mAna che ke apamAna te samajavAnI akakala rAkha, tema ahiM'sA parameA dharmaH e vAkyane jaine kharAkhara anusare che, te sAMbhaLI mUrkhA hAya te rAjI thAya. tethI enA artha e thayeA ke, jaine vedane anusare che. paNa tyAM vemAM ka-cheda ke tApamAMthI, eka to zuddhi kADhe, * Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 27 muM 247 bokaDAmArU chatAM ahiMsA parama dharma kahevuM paDayuM te zAthI? azvamedha yajJa karatI vakhate divasanA madhya bhAgamAM 600 jAnavara mAravA joIe, yajJamAM joDAele brAhmaNa mAMsa na khAya to 21 sRSTi sudhI Dhera thAya, A kahevAvALA maMtrathI saMskArita mAMsa khAvuM ja joIe, mAMsa na khAya to 21 sRSTi Dhera thavAnuM kahenArA ahiMsAmAM samaje zuM? je jenenA jene lIdhe julamI lokone e vAkya balavuM paDyuM, atyAre jenenA A vAkyane anusaravuM paDayuM te zuM joIne bole che? je vedamAM kaSa, cheda, tApa eke zuddhi nathI, koI divasa dhAbApaMthIoe dayAne hRdayamAM paNa rAkhI nathI. e to jainonA jorathI e vAkya bolavuM paDayuM, have jainene anusaravuM paDayuM te zA kAraNathI belAya che? jema A vAkya jenenA jerane lIdhe uracAravuM paDayuM ane pachI jene anusaravuM paDe, AvI rIte bekaDAmArU ahiMsA paramo dharma: bIjAne (jenene ) samajAve che, to anAdipaNuM pahelA jene e ke temaNe jANyuM? anyae karelI potAnA devanI stutimAM kalyANane avakAza kare ? devanA lakSaNamAM UtarIe to samajaNa paDaze ke konA gharanuM vAkya ? bIjAoe rAmacaMdrane devapaNe mAnyA. temaNe temanI tapasyA ke saMnyastathI deva mAnyA nathI, mAtra rAkSasono cheDo kADhaye tethI deva mAnyA. kRSNane ApaNe bhAvIdeva mAnyA. je mArgane sahAyaka thayA, potAnI rANIone paNa potAne cheDI pavitra mArge javA mAge te roke agara AnAkAnI na kare, raNa lAvavA khAtara lAkhAnA saMhAra thayA, tevA saMgrAma karyo, tevI rANIe Atma kalyANanA mArge jAya to temAM rokANa nahIM ne occhava karI dIkSAnI rajA Ape, tethI bhAvideva mAnIe chIe. paNa jeo A bhavanI apekSAe deva mAne tene savAramAM kahe che ke -"UThe re murAri dahIMnA maTakA keNa cAraze, "mura, kaMsa, baline mAranAra, maTakA pheDanAra, gopIonA cIvara coranAra, moTA taiyAyika vidvAne paNa e ja zabdamAM zrI kRSNanI stuti kare che, vizvanAtha kavie kArikAvalInI mukatAvalI nAmanI TIkAnAM mULamAM, nUtanajaladhararucaye gopavadhUTi dukUlacaurAya / tasmai kRSNAya namaH saMsAramahIrUhasya biijaay|| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AgamoddhAraka pravacana zreNI eTale ke navA medhanA jevI kRSNakAMti che jenI, zevALanI juvAna strInA paheravAnA lugaDA ceranAra, saMsAra-vRkSanA bIja samAna tevA zrI kRSNane namaskAra thAo. jyAM neyAyike vidvAne paNa AvI hakIkata kahI namaskAra kare, te bAIe prabhAtIyAmAM bele temAM navAI zI? A vartanane aMge devatva mAne te AtmasAdhanAne aMge mahatva kaI jage para? mahAdevane aMge kRSNanI javanikA emanA zAstrathI tapAso. temAM amuka jagA para sanyasta thayA, tapasyA karI, upasarga parisahamAM daDha rahyAM, dharmopadeza Apyo, e mAMheluM hoya te kADhe, jemAM sacidAnaMda kalyANa svarUpanuM nAma nizAna na hoya, keI paNa rAmanuje, zaive pitAnA devane vItarAga ke sarvajJapaNane lIdhe mAnatA nathI. vItarAga sarvajJanA rastA lIdhA nathI, te anAdipaNuM kayAMthI jANe? kahe ke vItarAga sarvajJa thayelA hoya te ja anAdipaNuM jANe ne bIjAone bhADUtI vAkaya levuM paDe. dareka Aryo dAnAdi cAra gharma eka yA bIjA prakAre kare che : ahIM dharmaratna prakaraNa karatAM pahelAM jaNAve ke mAniima 3 ema kema kahyuM? Adi nathI eTaluM ja nahiM paNa A bhava samudrane aMta paNa nathI. anAdi ane anaMta. A baMne vastu jaNAvavA mATe, 3La vAra, paravA. A kAMThe, pele kAMTho nathI, A anAdi apAra samudranI aMdara jIvamAtrane manuSyapaNuM meLavavuM muzkela che. AvuM manuSyapaNuM saphaLa kema karavuM, te vicAravAnuM. rAjAne ghera jamelA kuMvarane rAja kema maLyuM te vicAravA karatA rAjyanI vyavasthA kema suMdara thAya te vicAravuM joIe. have manuSyapaNane prApta karyA chatAM sarva anartho haraNa karanAra dharmaratva prApta thavuM muzkela che. dAna, ziyala, tapa, bhAva karyA sivAya koI raheto nathI. tethI dAnAdi dareka Arya-anArya, mithyAtvI, samakitI, bhavya, abhavya darekane cAra dharma hoya che. kAraNa ke AmAM ke anAryomAM pitAnI mahattA, mahakisthitine anusarIne, sakhAvata karyA sivAya keIne cAlatuM nathI. sakhAvata eTale ja dAna, badhAne aMge potAnI mahattA. mahattAne aMge pharaja. pharajane geaM vAhavAha ne vAhavAhane aMge ceriTI devI paDe che. dAna e manuSyane sAhajika dharma che, kapIlAdAsI mahAvIra agara supAtrane dAna na ApatI hatI. bIjAne kayAM niSedha che? tema zIlama mANuM Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 28 muM 249 sAI rAkhavA mATe sadAcAra rAkhavo paDe che, bhavi ke abhavi, mithyAtvI ke samakitIne mANasAI rAkhavA mATe sadAcAra rAkhavuM paDe che. to zIla ane dAna che. badhA abhavya mithyASTio anAcArI hoya che tema kahevAya nahIM, tapasyAne aMge manuSya ja duHkha sahana karI zake. duHkha sahyA mANasa kahyA, bhUkha sahA jema Dhora, koI paNa deza dharma duHkha nahIM sahana karato hoya te batAve, kAyAnuM tapAvavuM te darekamAM raheluM che. lokone phAyado thAya tevI tapasyA bIjAmAM paNa che. jene sivAya bIjA badadAnatavALA che, te jaina zAstrakAra kahetA ja nathI, AthI bIjAo dAnAdidharmavALA hoya ja che. mANasAIne aMge rakhAto sArI dAnata rUpe, bhAva e dharmaratnAne aMge phAyadA karanAra thato nathI. kayuM dAna, zIla, tapa, bhAva dharmaratnane aMge jarUrI che te samajo. AvatA karma rokAya tene aMge je dAna, zIla, tapa, bhAva hoya te ja dharma. te dharma 21 guNe AvyA hoya tyAre ja parama phaLa ApanAra thAya che. have te 21 guNe kayA te agre batAvavAmAM Avaze- vyAkhyAnano sArAMza-1 rUbalamAM roI gayA, 2. karmabeMka 3 dhamamenejara 4. ahiMsA parame dharma: e vAkya kenuM? 5. bIjA devane ApaNA devamAM phera zuM? 6. dAnAdi dharma kayAre gaNAya? pravacana 28 muM saM. 190, zrAvaNa sudI 4 maMgaLavAra, mahesANA. zAsakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa karatA jaNAvI gayAM ke A apAra saMsAra samudramAM A jIvane manuSyabhavanI prApti thavI muzkela hatI. te bhava badhI muzkelI vaTAvI de che. anaMtakAyamAM aMnatI utsapiNI sudhI AMTA mAre che. pRthvIkAyAdikamAM, asaMkhyAtI utsapiNuM AMTA mAre che, vikalendriyamAM saMkhyAtA sAgaropama AMTA mAre che, ema karatAM karatAM UMce Ave che ke manuSya thAya che. kadAca kaho ke ene amane khyAla nathI, to je vAta asIla bolato nathI, phariyAdI phariyAdamAM jaNAvato nathI, te vAta vakIla bele che kayAMthI? jema vakIla, vAdInI, ArapInI, phariyAdInI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 AgameddhAraka pravacana zreNI prativAdInI hakIkata kAraTa AgaLa rajU kare, tema jIva, ajIva, punya, pApa AzravAdi sarvanI hakIkata A jagata AgaLa zAstrakAra rajU kare che. dareka jIvA anatI vakhata A sAdhAraNanA ana takALanA cakramAM rakhaDyA kare che. ApaNe tenA asIla chIe, A zAstrakAra vakIla rajU kare temAM ApaNe kahIe ke e vAta mArI taraphanI nathI, asIla je vAta kaheto nathI, te mAkhata A vakIla tarIke rahelA zAstrakAro kayAMthI rajU kare che ? zAstrakAranu kAma vakIlAta sivAya bIju kaMi nathI, vakIlane era karavAnI sattA na hoya. vakIlanuM kAma hakIkata rajU karavAnuM, zAstrakAra mAtra rajuAta kare che. zikSA karanArA nathI. jinezvarA kevaLIe e karelA nahI paNa kahelA dharma : khuda jinezvarA ApaNA vakIle che, nyAyAdhIza nahIM, cAhe jinezvara, gaNadhara, caudapUrvI lyeA badhA vakIleA; kaI paNa nyAyAdhIza nahIM. tethI ja ApaNe zAstrAmAM kahIe chIe ke nibanalsa tarAM jinezvara deve kaheluM tatva, kSeti oi jIddAvo dhamo kevaLI mahArAjAe kahele sukha denArA dhama, temaNe karelA dhama nahIM, A jagA para avaLA atha na leze. jinezvare kahyuM paNa te ja AcayuM na hatu'. mAtra e to kahenArA, karanArA nahI', eve avaLe a levA nahIM. kAraNa tIrthaMkara banAya ja tyAre, keI bhavAmAM dharmanI avyAbAdha vAsanA hoya, kevaLI manAya ja tyAre ke utkRSTamAM utkRSTa dharmanuM AcaraNa thAya, aneka bhavAnI dharmonI vAsanA thayA sivAya utkRSTa dharmIpaNuM maLatu nathI. niLayaM ceyiM kevaLIee tathA jinezvarAe kareluM te tatva, kaheluM te tatva na kaho. bIjA mAne che ke uttama puruSA je Acare te AcAra ane te ja dharma. tame ahI' tIrthaMkarA kahe, kevaLIe paNa kahe tenu nAma dha kaho che, bIjAe e kare te dharma kahyo, uttama purUSa je je Acare tenuM nAma ja dhama, peAtAnA devene, gurUene, AcAramAM melavAnu` rAkhyuM tenuM nAma dha. tame deva-kevalIne badhAne kArANe karI dvIdhA. lagIra UMDA UtarIne tapAsIza to mAlama paDaze ke tIrthaMkara dharmAMne karatA ja nathI. kevaLIe dharmane karanAra nathI, paNa kevaLIe tIrthaMkarA dhama AcaranArA che, A samajAyuM nahIM, AmAM pharaka mAlama paDato nathI. te jANavA mATe keTalIka vakhata evuM bane che Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 28 muM 251 ke senAnuM cakhApaNuM jANavuM hoya to sAmuM pittala dharavuM. ahIM moTAe Acarelo dharma te adharma kyAM? adhamee Acarelo adharma, ghaNI sArI vAta, uttama adhama zAthI mAnyA? jyAre uttamanA AcaravA pachI dharma thAya, adhamanA AcaravA pachI adharma bane to uttama-adhama zAthI? to dharmanA mArge cAlavAvALA thavAthI ja uttama, adharmanA mArge cAlavAvALA thavAthI ja adhama, to dharma cIja pahelAM hoya, adharma cIja pahelAMthI ja hoya to uttama-adhamapaNuM hoya, dharma-adharma cIja pahelAM na hoya to uttama adhamapaNuM kayAM rahyuM? adhamee AcaryuM te adharma paNa adharma hoya tyAre ? adharma to adhama Acare te. adhama hovAthI adharma pachI thAya. to dharma, adharma zI rIte mAnavA? lakSyamAM lejo ke dharma-adharma banne niyamita che. gharma aghama tIrthakaroe banAvyA nathI, paNa batAvyA-kahelA che ? tIrthakaroe dharma Acaryo che, paNa dharmapaNuM banAvyuM nathI. tIrthakaree adharma choDyo che paNa adharma banAvyo nathI. kema ke je tIrthaMkaroe dharmomAM dharmapaNuM, adhama mAM adharmapaNuM banAvyuM hota to, jagata para jabarajasta Aphata varasAvI. anaMtAnaMta jIvemAM mAtra amuka ja jI kare, e dharma banAvyo ane anaMtAnaMta jI duHkhI thAya tevo adharma banAvya, bheDAne sukhI karyA, ghaNAne duHkhI karyA. temaNe dharma karyo hoya to sarva jIva sukhI thAya. hiMsAmAM adharmapaNuM tIrthakaroe khoTuM che-ema nathI. je hiMsA jUTha, cerI, strIgamana, ne parigrahamAM adharmapaNuM tIrthakaree pitAnA gharanuM khasyuM hoya to tIrthakaroe bhUMDAmAM bhUMDuM karyuM. pahelAM temAM adharma na hoya, pAchaLathI temaNe besI dIdhuM hoya to temane julamI mAnIe, paNa tema tIrthakaroe karyuM nathI, jUTha na bole, hiMsAdika na kare, temAM dharmapaNuM tIrthakaroe karyuM nathI zuM ? tIrthaMkara mahArAja pahelAM hiMsAdika choDanAra zuM pApathI bacatA na hatA ? je bacatA hatA to pachI temaNe navuM zuM karyuM ? je ema mAnavAmAM Ave to atIrthasiddha nAmane bheda kaho che te banaze ja nahIM, 15 bhede siddha jaNAve che, temAM atIrthasiddha nAmane bheda nahIM bane. tIrthakaree dezanA daI tIrtha sthApyuM na hoya athavA tIrthakaree sthApeluM tIrtha viccheda thaI gayuM Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 AgAme ddhAraka pravacana zreNI hoya, te vakhate jeo samyaga jJAna, darzana, cAritra pAmI jAtismaraNAdikathI mokSe jAya, upadezathI nahi. e potAnA bodhanA pratApe, samyakatvAdi meLave; tenI bhAvanAmAM kevaLa pAme ne mekSe jAya, AvAne atIrthasiddha kaho che, je vakhate tIrthakare utpanna thayA nathI, tIrtha sthApyuM nathI athavA sthApeluM viccheda gayuM che, te vakhate mekSe jAya to atIrthasiddha kaho cho, te ahIM mAnI zakAze nahIM. kAraNa tIrthakaree dharma adharma cIja banAvI nathI. te teo bodha pAmyA kayAMthI, AdaryuM kayAMthI, ane phaLa meLavyuM kyAMthI? tIrthaMkarAe hiMsA juThAdikane adharma ne ahiMsAdikane dharma banAvyA hoya tema che ja nahiM. je hiMsAdikathI pApa thatuM hatuM, ahiMsAdikathI je pApa kAtuM hatuM ane truTatuM hatuM, te mAnI jaNAveluM che paNa emaNe dharmaadharma banAvyuM nathI. tyAre sadAkALa hiMsAdikane aMge adharma thato hato, dayA vagerene aMge dharma thato ja hato. to tIrthakare navuM zuM karyuM? kaMI ja nahi. dIvAe hare batAvyuM paNa banAvyuM nathI : eka jhaverInI vIMTImAM daza hajAranuM naMga che. evI vIMTI paherI dukAnethI ghera Ave che, naMga nikaLI paDayuM. tyAM dI lAvyA, dIvAthI kAMkarA kAMkarArUpe, hIra hIrArUpe dekhA, dIvAe nathI karyuM hIrApaNuM, nathI karyuM kAMkarApaNuM. tyAre zuM karyuM? kaho-dI na hota to hIrApaNAvALe hIro paNa gayo ja hato. je dI na AvyA hota to hIro gayA hatA. kAMkarApaNuM haja dIvA vagara jANata, paNa hIrApaNuM to dIvA vagara jaNAta ja nahIM. tevI rIte adharma e duniyAmAM pravartata raheta, paNa dharmanuM jANapaNuM to thAta ja nahiM. athavA keI ema kahevA mAge ke dI bannene jaNAvanAra, jema dharmane jaNAve tema adharma paNa jaNAve to va4i kizo juvo cho ema kahyuM tema adharma paNa jaNAve tema paNa kahevuM hatuM, jinezvara tatva jaNAve tema atatva paNa jaNAve, dharmanuM nirUpaNa kare, tema adharmanuM paNa nirUpaNa kare, tethI sukha denAra dharma kevaLIe kahyo, tema duHkha denAra adharma paNa kevaLIe kahya-tema kahene? hIro jema dIve dekhADa, tema kAMkare paNa dIve dekhADe che. tema adharma paNa duHkhane denAra e paNa kevaLIe kahyo che te kema belatA nathI? to Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 pravacana 28 su eka ja ke kharI vAta kahe che. paNa adhama e paNa kevaLIe kahyo ke khIjAe pApathI du:kha thAya che, te kevaLIe ja jANyuM. pApa-adhama thI thAya che tethI du:kha thAya che, te kevaLIe jANyuM ane kahyuM che. jyAre punya dhama kevaLIe jANyA, sukha thAya che, sukha denArA dharma kevaLIe kahyo, tema pApathI adhathI duHkha thAya che, te kevaLIe jANyuM ane duHkhadenArA che te paNa kevaLIe kahyuM. banne kevaLIe kahyA to vastu kema gavAya che. hervAha philmo dghAvo dhamo, A mAtra kema kahevAya che. dIveA AvyA to hIrA dekhAyA. te sAthe dIveA Avye to kAMkarA dekhAyA tema khele che. ? kaho! je vastu kImatI hatI, kiMmatInA jeNe dekhAva karAbyA, teNe kiMmatI cIja meLavavAmAM madada karI. dIvA vagara paNa kAMkarA jaNAtAM hatA. temAM dIvAnA urjAmAM kAMkaramAM kAkarApaNuM dekhAya zAthI ? dIvAthI ? dIvA vagara hIrAnuM hIrApaNuM dekhAtuM nathI. tenI mAphka kAMkarAmAM kAMkarApaNuM paNa dekhAtuM nathI. mane dIvAe dekhADayA, chatAM hIrAnI kiMmata haiAvAthI dIvAnI upayeAgitA jaNAvavA mATe dIvA hato to hIrA jaDyo, meLavavA hato hIrA, kaho ! hIrA dIvA vagara dekhAta ja nahi, kAMkarA dIvA vagara na dekhAta, to hatuM zuM ? kAMkareza khAvAvAvALI cIja na hatI, ema kevaLI ane tItha kara bhagavAna e jagatane banne vastunAM svarUpa batAvyA. tattva atattvanuM svarUpa, dharma adhama paNa kevaLI tIrthaMkarAe ja kahyA. bannevAnA bannee kahyA chatAM, bannee dekhADyA chatAM, dIvAnI upayogitA hIrA dekhADavAmAM gaNIe chIe, evI rIte ahIM, tItha kare ane kevaLIe tatva ane atatva, dharma-adharma ane batAve che, paNa upayeAgitA dharmanI hatI, tethI tattva ane dharma batAvavA dvArAe jinezvara-kevaLIne upagAra gaNyA. mAyAne aMge sukha-duHkhanI mAnasika lAgaNI : A vAta ApaNe mana kheMcanAra cIjane aMge lIdhI che. kAyika saMbaMdhane aMge lIdhI nathI. mAyAmAM sukha manAya te mana kheMcAvAne lIdhe, mAyA peAte sukha karanAra nathI paNa manamAM AvyuM ke dhana Avyu* to sukha, manane na gamyuM te duHkha, daraDha gayuM teA meAja. zeThe sutA che, te vakhate cAra dhana uDAvI gayA to duHkha kyAre ? jAge ne khakhara paDe tyAre duHkha thAya che. to dhana jatI vakhate UMghamAM duHkha thatuM nathI. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AgaddhAraka pravacana zreNI koTi vajanA 25 lAkha leNuM hoya, sAmAe Dagumagu sthiti jANI, mane sArI sthitimAM lAvanAra evAnI rakama mAre tyAM rahe te ThIka nahiM, laI jAva kahevAya nahIM. kahe laI jAva te pAMca keDa bIjAne ApavA paDe, 25 lAkhano mAla DabImAM bharI baMdha karI zeThane maLavA Avyo, ozIkA nIce DAbhale sarakAvatAM cAlavA mAMDayA. savAre zeTha jAgyA. phalANA zeTha bhAgI gayA, prAcIna kALamAM savAramAM vahelA bhAgI jAya. Ane 25 lAkhanI poka melavAnI, kaho gayA che 25 lAkha paNa mane mAnyuM ke gayA. poka melI, pathArI uThAvI tyAre DAbhaDe nIka, zeThane Ape. ciThThI dekhI ke khAte jame karI leje. te vakhata manamAM AvyuM ke gayA, te vakhata pAka melI. manamAM AvyuM ke rUpiyA nathI gayA to AnaMda. mAyA ne aMge je sukha duHkha te mAnasika-ema na hatA te jAnavara pAse mAyA nathI to jhUrI jhUrI mArI javA joIe. jAnavarane e bAbatanI mAnasika paMcAta nathI. mAnasika paMcAta UbhI thAya to sukha-duHkha mATe hIrAnI, kAMkarAnI vAta karI. te mAnasika vAtacita karI, mATe zArIrika sthiti batAvanAra bIje dAkhala . ajavALAe kAMTAthI bacAvyA : saDaka pAse bAvaLIyAnA kAMTA verAyA che. aMdhAruM hoya te kAMTA vAge, ajavALuM thAya te kAMTAthI bacAya. jo ke ajavALuM kAMTAvALI ane kAMTA vagaranI ema banne jagA batAve che. ajavALe kAMTAthI bacAvyA kaho ke ajavALe kAMTA vagADayA kahe ? kAMTA vAgavAnA to hatA ja paNa kAMTAthI bacA to, cakkasa ajavALAthI ja bacyA chIe, tema A jIva hiMsAdika ke dhAdikamAM to tIrthakarano upadeza na hoya to paNa te pravartelA ja che, aMdhArAmAM kAMTA vAgavAnA hatA ja, vAgI rahelA ja che, ajavALuM thAya to kAMTAthI bacIe. tema dharma ane adharma ane anAdinA hatA temAM ApaNe karmane AdhIna hovAthI, viSaya taraphe AkAMkSAvALA hevAthI, AhArAdi pAMcanI paMcAtamAM paDelA hovAthI, duHkhI to thaI rahelA hatA, paNa jema ajavALAe kAMTAnI jagA batAvI, tenI sAthe kAMTArahita khAlI jagyA batAvI to paga melavA kAma lAgI. khAlI jagAmAM paga melavAthI kAMTAnA duHkhathI bacI gayA, tema tirthaMkaroe hiMsAdikanuM viramaNa batAvyuM tene amala Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 28 mu 255 karyAM to duHkhathI khacI gayA; kAMTA jANyA, kAMTA che e mAnuM chuM, ane paga mele to khacato nathI. ajavALAe dekhADelA kAMTA jANI, mAnI kAMTAthI dUra rahe to ja kAMTAnA du:khathI kharca, tema ahI jinezvare kahelA dharma-adharmane ame jANIe mAnIe chIe-ema kahIe emAM zukaravAra vaLavAne nathI. tyAre kAMTAnI jagA varSe, kAMTA vagaranI jagyA upara paga ghe to ja kAMTAMnA du:khathI bace, balke adhArAmAM kAMTAnAM paDanArA duHkhane bhegave paNa DAma-ThapakA nahIM bhAgave. ene duniyA DAma nahIM de, dIveA na heAya ane adhAre jatAM kAMTA vAgI jAya to kAMTAnuM duHkha thAya paNa dunIyA Thapake| nahI. ghe, paNa khaLate dIve AvaLIyAmAM paDe tenuM zuM thAya ? tene kAMTAnA du:kha bhAgavavA paDe, uparathI duniyAnAM vacananA DAma paDeke dekhato nathI ? AMdhaLe che? dekhato duHkha pAme ne vacananA DAma veThe, AMdhaLeA duHkha pAme teA paNa vacananA DAma na veThe. evI rIte tI kara mahArAje kahelA tattva jANanArA, mAnanArA kevaLIe kahelA dharmane jANanArA, mAnanArA Acare nahIM te duHkha pAme ne DAma pAme. jee tatvane jANatA nathI, atatvane jANatA nathI, tevAe pApa kare teA kevaLa te duHkha pAme ne DAma nahIM pAme, kahe| AMdhaLeA kAMTAnuM Dile duHkha veThe paNa dile DAma nahI' veThe. paNa maLatA dIve bAvaLIyAmAM paDanArA duHkha ane DAma e veze. jANyu che ke mAnyuM che, te bacAva karI UbhA rahevAnu sthAna nathI. AMdhaLe anukaMpAne pAtra, dekhatA DAmane pAtra, kAMTA vIkherAyA haiAya te AMdhaLAne mATe julama thayA. A bicArAne vAgye. AMdhaLAnA kAMTA kADhe tA anukaMpAne pAtra, dekhatA hoya ne bhaca daine kAMTA bhAMgyA tA pADAzI kahe joIne cAlaje, AMkheA che ke nahi ? vadhAre asesa karavA lAyaka koNa ? tattva atattva na jANatA hoya, dharma adhama na jANatA hoya, teone khicAre. dharma samajato nathI. ahIM dha adharma jANato hoya, che ThekANuM ? zrAvaka thayA. posaNunA dahADAmAM khAvA, pIvA, gaMjIpA ramavA jAya che, hajAma Ama kare tyAre A Ama kare. kaho DAma dvIdhA, je ajANu hAya, krADAnI milakata hoya, te eka paiseA paNa na kharace to samajatA nathI. samajato na kharace to hAthe jama meThelA che-tema jANakArane DAma de che. ajANyAnI anuka MpA karI che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 AgamAddhAraka pravacana zreNI zrAvaka kuTuMbamAM janmyA to, caturmAsamAM posaNamAM zuM zuM karavuM joIe? te na Acare to anukapAne pAtra na raheze. mithyAtvI gokaLa AThame jugAra ramaze, tame to zrAvaka thaI: jUgAra ramavA beThA. ApaNI karaNI ApaNane ekalAne nahI. vakhADe, AkhA dha ne vageAvaze, ajJAnanI karaNI mAtra peAtAne niMdyAvaze, Ama mAtra yuktithI ghaTAvI kahuM chuM tema nahIM, paNa khudadharmAMdAsa gaNu jaNAve che ke dhama karavA lAyaka che. jagatamAM A jIvaleAkamAM kharekhara jee jinezvaranuM zAsana, tattva, dharma--adharmInA svarUpane jANatA nathI te asesa karavA lAyaka che. nahIM jANanArAne aseAsa karavA lAyaka kahyo. amane bacAvI lIdhA, pUrU sAMbhaLa, cAphrema-gunegAra karI devAthI jhADe caDhI jAya te khattA khAya, jhADe cUkAde caDAya, cUkAdAmAM zuM che? aseAsa karavA lAyaka gaNAvyA te karatAM vadhAre asAsa karavA lAyaka kANu ? teA ke nALantoSa na OM: jee jANe ane kare nahiM te paNa Tace, vadhAre aksesa karavA lAyaka. dhArmika gaNAtI saMsthAeAnA uddeza ane pariNAme : AjakAlanI keTalIka sa'sthAe, mAbApe, AgevAne prathama prayatna jaNAvavA taraph kare che ke jANapaNuM thavuM joIe. enA pariNAmamAM zAsanamAM aMgArA pAke che, AcAra taraphe rahevAtuM heAya te aMgArA utpanna thAya nahIM. beDa upara ripeAAmAM TharAvA hAya, dareke pUjA karavI, kamULa na khAvuM, rAtribheAjana na karavuM, te kevaLa kAgaLIyAmAM, tamArI saMsthAone tapAse, TharAveA pramANe rAtrieAjana na karanArA, niyamita pUjana karanArA keTalA nIkaLe che? te chatAM paNa jene karaNI maLI nathI, je karaNImAM keLavAyelA nathI, tenuM pariNAma zuM? tapAso muMbaI, punA, amadAvAda, vaDodarA, bhAvanagara dareka jagA para jANakAra thavA mATe melyA che. athavA jANakAra thayelA che te jagA para saMvara nirjarAnI kriyAe keTalI dekhA che? kevaLa sagavaDa jANakAra thavAnI sArI che, AcAranI jayaNAnI sagavaDa karI nathI. zIkhavanAra zikSakagRhapati kevA rAkhyA che ? saMvara nirjarAnI lAgaNIvALA ke AzravamAM khUMcI gaelA che? jANavAnuM maLaze. jJAna pAmaze te paNa kaMi karavAnA nahIM. ane AjakAla jJAnane jamAne che. ema kaheze.: pAMca pakavAnna pIrasI kAcanuM paTa dharU chu. joI le, khAIza nahIM. jo tAre Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 28muM 257 jJAnane jamAno hoya te kadaInI dukAne laI jaIe. tyAM joI le. dharAI jaIza. borDamAM lakhelI vastu paNa saMsthAmAM na banatI hoya te dAtAranA paisA laI vizvAsaghAta kare che. gAmamAM saMsthAmAM kaMdamULanI bAdhA ne gAma bahAra chUTI eTale relavenA pATe jaI khAI Ave che ? satInI saMsthAmAM vezyAne vAsIdA mATe na rakhAya : svadezI caLavaLa vakhate pATha-abhyAsa sivAyanA vakhatamAM caLavaLamAM javA lAgyA. tenA skUlamAM daMDa karavA paDayA. kharI rIte pAThanI jokhamadArI hatI, te boDIMgamAM 24 kalAkanI jokhamadArI che. haju pADazALAvALe kathaMcit bacAva kare, paNa beDiMgavALAthI bacAva thAya nahIM, te bahAra kare te paNa saMcAlake jokhamadAra che. dhArmika saMsthA kADhI eTale dhArmika AcAra virUddha saMcAlaka na hovo joIe. khetaramAM pANI varasyuM che jamIna sArI che. kheDUta rakSaNa mATe nIkaLe che, paNa paDakhene kharAba vAyare satyAnAza kADhI nAkhe che. saMsthAmAM ema mAne ke satInI saMsthA hoya, kevaLa bAIo ja rahe. temAM vezyA vAsIdu vALavA Ave te paNa kAmanI nahiM, e vezyAne satI dekhe te ja kAmanuM nathI. dharmahIna AcAra tyAM dekhAya teja kAmano nathI. sAdhvIo paMcamahAvrata dhAraka tenA upAzrayamAM mahAzrAvaka rahe te ? kavakhate AvavuM javuM na pAlave, saMcAlake ane sarvaTAnI chAyA dareka chokarA para paDavAnI. bharata mahArAjAnI bhAvanA : aphasosa karavA lAyaka AmAM keNa? jANe paNa na kare, AMdhaLA upara DAma nahIM, paNa anukaMpA che, dekhato paDe te duHkha ne DAma che. A dharmadAsa gaNIe paNa jaNAvyuM ke jeo jANyA chatAM paNa karatA nathI te vadhAre aphasosa karavA lAyaka che. te jANavuM zuM karavA ? AMdhaLA rahIe te duHkha te thAya paNa leke dayA te kare, tevuM dhArI AMdhaLA keTalA thayA ? jANakAra jANyA pachI na kare te vadhAre aphasosa karavA lAyaka, A vAta kahI hatI te vAtane age bhIkhAbhAI hAthIbhAIe kahyuM ke na jANakAra thavuM sArUM. ajANa duHkha veThe paNa 17 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 AgameddhAraka pravacana zreNa DAma nahIM veThe. ulaTI anukaMpAne sthAna thaze, dayA meLavaze, vadhAre zAthI thayuM? dekhato thaye tethI, mATe dekhatA na thavuM te vicAra Ave kharA ? kAraNa dekhavApaNunI kiMmata judI ja che. tevI rIte jANapaNAnI kiMmata judI che. mATe DAma ane duHkha be Ave te paNa jANapaNuM choDAya tevuM nathI. A vAta dAkhalAthI hI, upadeza mAlAnI gAthAthI daDha karI, tema vicAravAvALAe vicArI paNa che, upadezamALAmAM kaheluM che ke bAhubaLajI tyAgI thayA te vakhate bharata mahArAjA kahe che ke mArA karatA nAstika sAre, je sArA kAmamAM punya mAnato nathI, Azrava mAnatA nathI; mekSa ane tenAM kAraNe tarIke samyakatvAdi mAnato nathI, te na Adare te svAbhAvika che. AMghaLo sApane upara paga melI de temAM navAI nathI paNa sApane dekhanAre sApa upara paga mele te kharekhara zocanIya che, tema ahIM jeo bhagavAna bhASabhadevanA upadezane sAMbhaLI jANI zakyA nathI, mAnatA nathI ne Azrava choDe nahi, saMvara Adare nahIM, mokSanA mArgane musAphara na bane, bhavathI na bhaDake te navAI nathI, paNa huM bhagavAna kevaLI tIrthakaranAM vacana sAMbhaLanAre, AzravAdinA svarUpane jANanAro chatAM AzravanA avaTa-kUvAmAM UMDe UtaruM mArA karatAM na jANanArA zreya che. tyAM eka vAta mUkI. jhaverI ane bArImAM mUkha koNa?: jhaverInI dukAne keIka hIro laIne AvyuM, te jAtane rabArI, tene A hIro che ke zuM che te samaja nathI. teNe jhaverInA hAthamAM Ape, jhaverIe hIro jANe, pUchayuM ke zuM levuM che? pelAne te dahADe pAMceka rUpIAne khapa haze tethI kIdhuM ke pAMca rUpIA levA che. lAkho rUpIAnI kiMmatanA pAMca rUpIA levA che. hIre che ema rabArI jANa nathI, pAMcanI jarUra che mATe Ama kahe che, ThIka che, tapAvIe, aDhI kahIe, pathare gaNe che, laIne kyAM javAnuM che? bIjI dukAne beThele vepArI vicAre che ke pAMcamAM de che te haju pele letuM nathI. jyAre tyAMthI utare ne kyAre lauM? pelAe hAthamAM pAcho Ape, pele utaryo, jaIne Avaze eTale phera Avaze, pele utaryo eTale bIjA jhaverIe bolAvyA, zuM che? zeThe zuM kahyuM? pAMcamAM rAjI che, lAone mAla che, mAre pAMcathI kAma che, pelAe pAMca ApyA. pachI prathama jhaverI kahe lAva lAva, lIdhA lIdhA te, e te A, are mukha! e te hIrA hatA. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 28 muM 259 tame zeTha che; mahAjana che. paNa mUrkhA tame ke hu? tenA nyAya karAvIe, pAMca pacIsa mANaseA jatA hatA, teone UbhA rAkhyA, nyAya karAvyA, badhI hakIkata jaNAvI, have amArA emAM mUrkhA kANu ? bajhAra jhaverIne mUrkha kahe ke gamArane mUrkha kahe ? patthara gaNunAra rabArI temAM gunhegAra nathI, paNa hIrA gaNanAra haTha pakaDe tA hAMsIne pAtra ane. tema bharata mahArAjA potAnA AtmAne kahe che ke OM RSabhadeva bhagavAnanA upadeza sAMbhaLanArA, meAkSa ne bhavanI mAjI samajanArA chatAM rakhaDuM te kharekhara mUrkha jhaverI jeve gaNAuM. A uparathI tIrthaMkara bhagavAnanA upadezane jANanAra ne mAnamArA chatAM je AdaranArA na thAya, te jema dekhanAra duHkha ne DAma e khame tema durgati te pAme paNa sAMbhaLI sAMbhaLI dvAje. narakamAM samakitI UbhA UbhA saLage che : narake gayA ne samakitI thayA che te UbhA UbhA saLagI rahyA che, bacavAnA raste mArA hAthamAM hatA, kAhinUrane kADInA mUle vecI nAkhyA. keAhinUra jaNAtAM maLatarA thAya tema maLelA manuSyabhava ke je meAkSanI nisaraNI maLI hatI te saphaLa na karI, tethI samikatIe narakamAM saLagI rahyA che. A muddAthI jANI mAnI ADharavAnI jarUra. tIrthakara mahArAjA mAtra jaNAvanArA che, te dharmane adharma karavA beThelA nathI, tema adharmane dharma karavA beThelA nathI. dIveA hIrA banAvatA nathI ke kAMkarA karatA nathI, ajavALu kAMTA karatA nathI ke khaseDatA nathI, mAtra dIve tathA ajavALuM padArtha dekhADe che. tema ahIM jinezvarA tathA kevaLIe dharma-adharmanuM svarUpa mAtra matAvanArA che. tethI ja nivaItta' tatta' kahIe chIe. tevA dharma ke je tIrthaMkare e prarUpelA te pAmave| ghaNA ja muzkela che. mATe ahIM dharma te ratna kahevAya che, sarva anane haraNa karanAro dharma che. te dha ratna pAmavuM muzkela che ne te 21 zrAvakanA guNA Ave tyAre pamAya. te guNA kyA te atre jaNAvavAmAM Avaze. vyAkhyAnanA sArAMza--1. dharma na jANe ne na kare te karatA jANI na kare te vadhAre mukha. 2. jhaverI mAphaka ApaNe mukha. 3. AjanI ApaNI sasthAo. 4. jinezvare dharma adhama banAvyA nathI paNa prarUpyA che. ma Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 Agamo ddhAraka pravacana zreNI pravacana rahyuM 1990. zrAvaNa sudI pa ne budhavAra mahesANA. cakravartIne bhAjI mATe bhIkha mAMgavI paDe : zAsakAra mahArAja zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa ja jaNAvI gayA ke A jIva anAdi kALathI saMsAra samudramAM rajhaLe che, paNa vAdI prativAdI je vAta cAhate nathI, te vAta vakIla kema kahe che? jinezvara kevaLIo ke zAstrakAro, e badhA mAtra vakIla che. A jIvanI je sthiti thaI che ane thAya che ane thaze te badhuM jaNAvavA mATe zAsakAre vakIla tarIke che. vakIla te dAvA sAthe svataMtra, temane kaMIpaNa jokhamadArI hoya nahIM, tema A jIva anAdithI rakhaDe che ane rakhaDyA kare temAM tIrthakarAdikanI kaMI paNa jokhamadArI nathI. vakIlane phI ApIe tyAre ApaNuM hakIkata rajU kare che, A pare pagArI vakIla ApaNA duHkha samajI dayALu paragaju hovAthI, jema garIbanA kesa ke anyAya thatA kesane paragaju vakIlo pote hAthamAM le che. jinezvara mahArAjane ghAti karma rahitapaNuM thayuM, ane kevalya pragaTa thayuM tyAre samagra jIvonI sthiti dekhI, AkhA jagatanA chAnuM dhana luMTAeluM devuM, cakravartI cha khaMDa, 14 ratna, 32 hajAra mugaTabaddha rAjAne mAlika che, te eka bhAinI paNa levA eka paisA mATe rakhaDe, eka paise na maLe te cakravartInI dazA jANanArane kevuM lAgI Ave? bhAjI kharIdavA mATe paiso paNa na maLe, dekhanAranA hRdayamAM kema thAya? tema dareka AtmAo kaI dizAnA? koleAkane jaNAvanAra kevaLajJAna tenA svarUpavALA, sUkSma, bAdara, rUpI, arUpI najIka, dUra badhAne jaNAvanAra kevaLajJAna, atIta, anAmata vartamAna sarva bhAvene jaNAvanAra evuM kevaLajJAna dareka AtmAmAM raheluM che. AvA AtmAo evA evA karama rAjAne AdhIna thayA che ke eka sparzana, rasana, gaMdhanuM jJAna karavuM hoya te parAdhIna, sparzananI anukULatA hoya te sparza jANe, pAMce IdriyanI anukULatA hoya te viSaya jANI zake. vartamAnanA najIkanA viSaye jANavA te A iMdriyanI maherabAnI hoya te jANI zake, A AtmAnI dazA dekhI vicAre, bajAramAM keTadhvaja devALuM kADhI koDI na meLave to dukAnadArane kevI dayA Ave che? koTI vajane koDI na pAmato Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 29 muM 261 dekhI bajAramAM beThelAMnuM aMtaHkaraNa kakaLI UThe. tema tIrthaMkara mahArAjane kevalyajJAna thAya tyAre dekhe ke A badhA jI kevalya svarUpa che, kevalya svarUpa jemAM nathI e AtmA ja nathI. svarUpe kevaLajJAnavALo hoya, tene jIva mAnIe chIe. cAhe pRthvIkAyamAM ke vanaspatimAM rahyA. hoya, paNa jIva che kaivalyavALo, pitAne kevalya na hatuM tyAM sudhI sarvajIne jANavAnI tAkAta na hatI, kevaLajJAna na hoya, mati zrata hoya tyAMsudhI dalAla, pAMca dalAle eTale vepAra karAve teTale karI zakavAnA. A pAMca dalAlo vepAra karAve tyAM teTalo ja vepAra karavAne, A AtmA nathI rUpavALe, nathI rasavALo, nathI zabdavALe. tenI pAse A dalAle na jaI zake. dalAla hAthe kyAM ThekAve? jyAM pote jaI zaktA hoya. ATalA ja mATe zAstrakAre kahe che ke AtmAnuM jJAna kevaLajJAnI sivAya keIne hoya nahIM, AtmA arUpI che, cAra jJAnIne paNa rUpI padArtha ja jaNAya, arUpI padArtha jANavAnI tAkAta mati zrata avadhi ke mana:paryavamAM nathI. temAM mAtra rUpI padArtha jANavAnI zakti che. Idriyo pote dharma karAvanArI nathI. rAjA keTalAka mANasane veThamAM pakaDe tethI chUTako nahIM, AtmA dharmamAM joDAya, Idriyone joDe, ethI Idrine dharma karyA vagara chUTake nahiM. ikriye ghaNuM vakhata dharmane veTha tarIke gaNI dharmamAMthI khasI jAya che. zarIramAM rahelI nADIo roge Adine rUpI chatAM jANI zakAtA nathI : kevaLajJAna pAmyA pachI ATalI dayA kema? pahelAM kema teTalI dayA nathI ? kaivalya pahelAM potAnA AtmAne pote na jANe. tamArUM zarIra, tamArA zarIranI nADIone te tame jANe cho ne? nADIo to rUpI che ne ? AtmA bhale arUpI tethI na dekho paNa nADIonuM te jJAna che ne ? te ke zarIrane aMge tapAsaze te zarIra tamArU che chatAM zarIranuM jJAna tamane keTaluM che? je kaMI paNa roga vedanA tamArA zarIramAM ja thAya che ne ? tame mAtra reganuM :kha jANe, AMkha khaTake thAya te jANe cho, duHkha thAya te jANe che, paNa darada jANo cho? darada jANavAnI ApaNI tAkAta nathI, duHkha jANavAnI ApaNI tAkAta che. A pUtaLAmAM darada, naso, nADIo jANavAnI ApaNI tAkAta nathI. te arUpI AtmA che te kema jANI zakAya ? je je viSayane jJAnI hoya te jANe, ApaNe zarIramAM rahyA chatAM zarIranA rUMvADe rUMvADe ApaNI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI hAjarI chatAM, nathI zarIranI sthiti jANatA ke nathI darada jANatA. mAtra mAruM zarIra ane A duHkha thAya che ATaluM ja jANIe chIe. tema ApaNane AtmAnA svarUpane jANavAnI tAkAta nathI. tevI ja rIte AtmAne lAgatAM karmo paNa ApaNe jANatA nathI, paNa zarIra darada na jANavA chatAM duHkhane ApaNe jANIe chIe. tema AtmAne tene lAgelA karmo na jANavA chatAM AtmAne karmo lAgelAM hovAthI duHkhanI kalpanA karIe chIe, khaTako thAya te duHkha thAya. kAnamAM gaTakA bhare tyAre kalpanA karIe ke AMkha-kAnamAM garabaDa che, pachI dAtarane pUchIe chIe eTale tenI davA karIe. ApaNe dareka bhavamAM duHkho dekhIe chIe paNa duHkhanA kAraNa zuM te dAktara batAve. tema A karma kema baMdhAyA hatA te batAve che paNa huM pite kaNa ne mAruM zuM te huM na jANuM? Ama dhArI AtmA ane karma mAnavA taiyAra na thAya. teNe zarIra upara vicAra karI le, zarIranA svarUpe zarIrane jANato nathI, kaI naso, kaI nADI, kapha-pItta kyAM rahe che, temAnuM kAMI jANo cho ? te zarIramAM vyApelo che te zarIramAM kema jANate nathI? zarIramAM vyApele che e zarIramAM darada thAya te te daradathI ajJAta che ke nahiM? mAtra jANakAra che, duHkhane darada ke dehane jANakAra nathI. duHkhano jANakAra che AtmA, tema AtmAne dharma, AtmAne lAgelAM karmo, AtmA jANatA nathI, mAtra duHkha durgati jANe che. kevaLIne rUpa jANavuM hoya to cakSunI madada levI paDatI nathI. tyAre dalAlene sthAne paNa dalAlanuM kAma nathI. jyAM dalAlene viSaya nathI tyAM dalAlanuM kAma zuM? kevaLIone jANavA mATe IndrirUpI dalAlanI jarUra nathI : bhagavAna tIrthakaro kevaLajJAnI thayA pachI temanI AgaLa idro sevA zA peTe karavA Ave che? phUlanI vRSTi, duMdubhI, bhAmaMDala, siMhAsana, cAmara zA mATe, emane AMkhe dekhavuM nathI, zarIre aDakavuM nathI, nAke suMghavuM nathI, kAne sAMbhaLavuM nathI te A devatAnI bhakti, prAtihAryo ane atizaye zA mATe? jene idri dvArAe kaMIpaNa jANavuM nathI te temanI AgaLa iMdriyanA viSaye zA mATe ? chatra, cAmara, duMdubhI, nATaka zA mATe ? A praznanuM samAdhAna ahIM thaI jAya che. idri dvArAe na jANe, IdriyadvAra vagara badhuM jANe che. spa, rasa, gaMdha, rUpa, badhuM kevaLathI jANe che. kevaLIone dalAladvArA jANavAnI jarUra nathI, sarvajJa thayA eTale viSaye nathI jaNAtA temanahIM. idriyadrArAe Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 29 mu 263 jaNAtA hatA, te have kaivalyadvArAe jaNAya che, lAla vagara jaNAya che. eTale kaivalya svarUpa thayA pachI iMdriyAnA viSaceAnA ajJAna hAya tema nathI. je kaivalya thayuM na hatuM ane IMdriyadvArAe viSayA jaNAtA hatA, te have IndriyanI madra vagara svataMtra jaNAya, tenu' jJAna jarUra hAya, jo ema na mAnIe teA kaivalya thayA pachI bhAgAMtarAyane kSAyika bhAva thaI kSAyika upabhAga labdhi mAnavAno vakhata nahI rahe. jo iMdriyadvArAe jJAna thAya te kaivalyathI na thatuM hAya to kSAyika bhAgaupabheAga labdhi mAnavAno vakhata nathI, to thAya kema ? kharAkhara hisAba nathI AvaDato tene pUche ke savApAMca rUpIAnuM maNa to paisAnu` keTaluM ? te bicArA kAgaLIyuM bhare tyAre hisAba AvaDe, parapa, dokaDe 40, jeTalA rUpiye maNa teTalA AnAnuM aDhI zera' evA je keyaDA jANanAra hAya tene AMkaDA paNa na mAMDave paDe. hisAba eno e chatAM eke pAnuM bagADayuM, ne eke vagara lakhyuM che miniTamAM hisAba karyAM, jene keyaDA AvaDe te kAgaLa laI saravALA, khAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra karavA ese kharA ? hisAba eno e chatAM AyaDA AvaDe te kAgaLa lete nathI. tema ahIM jene kevaLa thai, kSAyika bhAva thayeA hAya, tene kSAyeApamika bhAvarUpI dalAlanI jarUra nathI. kaiAyaDAthI thanAra hiMsAma kSAyikabhAve jANanArA, kSApazamika bhAvanA kAgaLa zuM kAma bagADe? matijJAnAdi IndriyA vagere cAlI nathI gayA. kalame AMkaDA lakhIne hisAbe snAranI nATAnI noTA bagaDe. ApaNe kalame hisAbavALA, e keyaDe hisAbe karanAra, kSAyika bhAve dalAla vagara svataMtra jJAna thai zake, te lAla zuM karavA UbhA kare ? tethI kaivalyavALA te jagatanA tamAma AtmAne jANI dekhI zake che. jyAtamAM jyAta maLe tema sidhdhA eka bIjAmAM avagAhIne rahe : ApaNAmAM keTalAka dADhAragI heAya che. samakita thAya te AtmA jhagajhaga jovAmAM Ave che. DhAMgIe, sUtravirUddha khelanArA evuM khele che. mahAnubhAva ! AtmA rUpI che ke arUpI te samajyuM che ke nahi? arUpImAM ceMta dukhAya che te kahetA sAMbhaLatA magajamAM caske Ave. siddhu mahArAja thAya tyAre jyAtamAM jgyAta milAya ema kahe che ke nahIM? jarUra AtmAnI jyoti che, mahArAjane mAlama hAya tema lAgatuM Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 AgAme ddhAraka pravacana zreNI nathI. paNa mahAnubhAva ! te ta jevI jeta nathI, siddha mahArAja e bhaDakA nathI. vAta zI che? eTalA puratI vAta che ke eka siddha hoya tyAM anaMtA siddha kema samAyA ? te samajAvavA mATe eka di karyo, ajavALuM sarva jaga para che. bIje dI karyo te enuM ajavALuM pahelAnA ajavALAmAM samAyuM. temAM trIje, cotho dive karIe te jetamAM ta samAI jAya che. ta eTale bhaDako evo niyama nathI. bhaDake te vadhe te tamAM ta samAya nahIM. tyAre jyata zabdathI prakAza , kaMI paNa UMcAmAM pUrva, pazcima, ke uttaramAM ekamAM vadhavAnuM nahi. prakAzamAM prakAza bhaLe te vadhavAnuM nahiM. jemAM ta male te eka daSTAMta che. tema anaMtA siddhomAM bIjA anaMtA siddho samAI jAya che. ATalA pUratuM dRSTAMta che. matalaba eTalI che ke AtmA arUpI che. tene ta, bhaDake, teja dekhAya che. A kahenAra zAstrAviruddha gapa hAMkanArA che. kAraNa AtmA rUpI cIja nathI. rUpI padArthanA teja ke bhaDakA hoya, ane AtmAne kevaLajJAnI sivAya koI dekhAtuM nathI. te sivAya kaI dekhyAnuM jaNAve te te bharamAvavA mATe. AtmA arUpI te AtmAmAM raheluM jJAna rUpI hoya ja kayAMthI? kevaLa pAmyA tyAM dIvAne svabhAva che ke pitAne jaNAvavA sAthe bIjI cIjane jaNAve che, potAne judI vakhate jaNAve, cIjane bIje vakhate jaNAve tema nahIM. kevaLa thayuM eTale pitAne dekhe, eTale jagatanA AtmAne dekhyA. tyAM kaivalya svabhAva ane jIvanI sthiti dekhI. AtmAmAM rahela kevalajJAna batAvanAra mahApurUSa ane te samayano AnaMda che? vicAre! eka zeThanA gharamAM tamane mAlama che ke tenA bApe osarImAM phalANI jage para keDa rUpIA dATayA che. paNa te chokarAne mAlama na hovAthI enA gharamAM keDa dekhe, ne tene keDI mATe herAna thate dekhI tamArUM aMtaHkaraNa kahyuM nahIM kare. tema ahIM A kevaLajJAnI purUSa dareka AtmAne kevalajJAnamaya dekhe che. koDanuM ane koDInuM AMtarUM che, te karatAM kaivalya ane ApaNuM atyAranuM jJAna, temAM anaMtagaNuM AMtarUM che. ahIM sparza, rasa, gaMdha, rUpanuM jJAna karavuM hoya te A indriya-dalAlathI kAma karavAnuM hoya che, eTaluM ja nahiM paNa "chAzamAM mAkhaNa jAya ne rAMDa phUvaDa gaNAya. ahIM ApaNe keDI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 29 muM 265 jeTalA jJAnane badale herAna thaIe. kevaLajJAnanI mUDI daTAI rahe naraka-tiryaMca gatimAM duHkha veThIe. jarA, vyAdhi, Adhi, sAga, viyoga, janma, maraNanA duHkhe zAthI? kevaLanI koDanI mUDI utpanna karI nathI tethI. tenA bApa-dAdAe dATelA che, tene mAlama nathI. tene papagArIe dekhADayuM ke je tArA bApadAdAe copaDAmAM lakheluM che. phakta lakhela copaDo batAve te ThaMDaka, haju khAne khodI kADho vyavasthA karavI te to dUra rahI, mAtra jagyA batAvI. dATelA tenI A nizAnI, A nAmuM. pitAe lakheluM nizAnI sAthenuM nAmuM chokarAne batAvavamAM AvyuM te vakhate keTalo AnaMda thAya che? bApe dADhyA chatAM upagArI puruSe ApyA gaNe. gharanA mAlikInA hatA chatAM tenA manane dhuLe hato. tema ApaNe paNa parama upagArI puruSa na maLe tyAM sudhI kevaLajJAna samajatA na hatA. kevaLajJAna kevaLIonuM ApeluM nathI. ApaNuM ja che paNa kevaLajJAnI na batAve tyAM sudhI dhuLe gaNato hato. ahIM parama upagArI malyA, pitAnAmAM kaivalya rahyuM che te jANato na hato, te kevaLajJAnIe batAvyuM. nAmuM dekhatI vakhate je AnaMda thAya che, te AnaMda khodIne kADhI dekhaze to paNa AnaMda nahIM thAya. cha-sAtamAguNasthAnaka karatAM prathama samyakatva prApta samayanI adhika nirjarA tema prathama samyakatva pAmatI vakhate AtmAne je AnaMda Ave che te AnaMda AgaLa nahIM Ave. tame kaI upara phariyAda karI, kesa cA. jaje hukamanAmuM ApyuM, hukamanAmA vakhate je AnaMdanI hera chUTe che, te bhale bajAva karI pAMca hajAra lAve, te vakhate te AnaMda AvatuM nathI. A vAta dhyAnamAM leze tyAre, cothe guNaThANe tathA pAMcame, chaThe, sAtame guNaThANe rahelA sAdhune je nirjarA nathI, te nirjarA prathama samyakatva pAmatI vakhate che. samyagadaSTi zrAvaka viratAnaMtavijaka tatvArtha-9-47. jema tamAre ahIM bajAvaNI karatAM, nANuM vasula karatAM je AnaMda, te karatAM hukamanAmAM vakhatano AnaMda apUrva che. kroDa kADhatI vakhate je AnaMda nathI te karatAM copaDAmAM rakama dekhatAM apUrva AnaMda che. tema tIrthakara mahArAjA AtmAnuM svarUpa jaNAve, potAnA AtmAne kaivalya svarUpano AnaMda thAya te AnaMda deza ke sarvavirati karo temAM nathI. temAM kevaLajJAna Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAme ddhAraka pravacana zreNI emaNe bahArathI lAvI nAkhyuM nathI. emaNe zI navAI karI? jemAM taraNa tAraNa trilokanAtha kahIe chIe. pelAe nAmAmAM kareDa dATelA dekhAyA, te gharanA lAvI nAkhI nathI gayo, paNa nAmAno nizcaya na hato tyAM sudhI dhuLo UDatuM hatuMA AtmAe kaivalya svarUpa AtmA jANyuM na hatuM, tyAM sudhI dhULe gaNAto hate. kevaLajJAnanA dAtA evA upagArI koNa? A traNa jagatanA nAtha. meTA gunhAvALA ke sarakArI vakIla taiyAra kare ? mAkhaNa chAzamAM jAya che" eTaluM ja nahiM, rUpAdika jovAmAM aDacaNa paDe teTaluM nahIM paNa "rAMDa phUvaDa gaNAya nahiM. jhaverIe sAkaranA hIrA banAvyA. tenI kiMmata hIrAnI karI dIdhI, hIrA lIdhA, pisA ApyA, gaye, banyA. banelI vAta gaLI gaye, pelA sAkaranA hIrA melI dIdhA, nukazAna veDayuM. mAkhaNa gayuM paNa phUvaDa na gaNa mUrkha bana bace. ApaNuM A kevaLa jJAna dabAI gayuM, koDI jeTalA jJAnane mATe herAna thaIe chIe, uparamAM janma-maraNAdinuM lapharUM, tethI eka ja vAkya lakhe che ke kevaLajJAna thAya eTale jagatane karmathI gherAeluM dekhe. jene mULamAM kevaLajJAnathI ThagAyA ne uparathI daDikA paDe che. raste lAvuM te kevaLa maLe ane daMDikAmAMthI bace. A dhArI AtmAnuM jJAna thayuM. janmAdinA duHkha dekhavAmAM AvyA. keI ApaNane lUMTI jeDA mAre te bIjAne dayAnA jharA chUTe, te ApaNane dekhI tIrthakarane AtmA dayAbhIne kema na thAya ? tethI jaNAve che ke tame tamAruM svarUpa jANatA nathI, sarakArI vakIle vAdI-prativAdI na jANe te badhI kephIyate raju kare, sarakArI vakIle sAkSI che, khUna, mahAvyathA, corInA keso thAya temAM phariyAdI sarakAra che, jene ghera khUna, corI, mahAvyathA thAya te sAkSInI sthitimAM bhayaMkara gunhAmAM phariyAdI sarakAra hoya che. badhuM sarakArI khAtAne rajU karavuM paDe che. khUna, corInA kesamAM, manuSyaharaNanA kesamAM pitAnA kharce tapAsa kare che. zA mATe? A bAbatamAM A bicArA vAdI tarIke UbhA rahI zake tevA nathI. phariyAdI chatAM sAkSI tarIke ja rahevAnA, tema duHkha svAme phariyAdI kare paNa tenI tapAsa karI zako tema nathI. gayA bhavanA karma temAM tamAruM cAle nahi, sarakAra dUra deza gaelAne pakaDI maMgAvaze, tyAM tamAruM cAle nahi. gunhegArane nAsavAnI badhI jaga para jeno dara Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 29muM cAlatuM hoya, te ja gunhA pakaDavA taiyAra thAya. ahIM AtmAnuM jUrIsaDIkazana keTaluM che ? 25-50 varasanuM. te bahAra bhavAMtaramAM ApaNI gati kaI ke gunhegArane pakaDI lAvIe? moTA kesamAM sarakArane ja gunhegArane pakaDI sAbita karavAnuM rahe che. Ane bahAranuM jurI saDakazana che. aMdaranuM te nathI. e kaMgALa manuSya bIje tapAsa karavA jaze nahiM, tethI sarakAra tamane tapAsa karavA mokalatI nathI. sarakArane tapAsI korTamAM Akho rekarDa rajU karavAne. A kevaLI bhagavAne jagatanI korTamAM A rekarDa taiyAra karyo. bhavAMtaramAM sattA nathI tyAMnA gunhA tapAsavA, tenI pahelAnA gunhA tapAsavA, te AmanI ja sattA, pate taiyAra karele rekarDa jaNAve che. tamArA gharamAMthI keNa cerI gae, te tame jANatA nathI. ahIM eka tamArI arthIpaNAnI arajI joIe. mAruM zuM? huM kaI sthitine ? ATalI arajI hoya to badhA rekarDo taiyAra thAya; asIlane amala karave paDatuM nathI, mAtra Ama banyuM te ja jaNAve. pachI sarakArI vakIla dvArAe, pitAnA mANaso dvArAe, A kesa taiyAra kare ? zrotAne athI banAvavuM joIe? tema zatA lAgaNIthI sAMbhaLanAra arthI joIe. tame apAraanAdi kALathI saMsAra samudramAM rakhaDI rahyA cho. tame tamArA AtmAnI rakhaDapaTTI nathI jANatA paNa anAdi kALathI tame rakhaDe che. Ama cAra gatimAM, sUkSma ekendriyamAM, trasa-bAdaramAM rakhaDyA, rakhaDatAM rakhaDatAM gAmaDIyA bhathane zaheramAM sarakAranI kacerI maLavI muzkela. kacerIthI Dara lAge. pitAnuM nukazAna thAya te khamI le, tema sUkSma ekendriyAdika dazAmAM nukazAna veThI beThe hato. A manuSyapaNuM jyAM nyAya maLe tyAM Darate hovAthI AvatuM na hatuM, te sarakAranI mulAkAta kyAM ? arihaMta bhagavAnarUpI sarakAranI mulAkAta manuSyapaNamAM AvanAra ja meLavI zake. jaMgalamAM marI gayAnI bUme mAre te kaMI vaLe nahIM. manuSya sivAya badhI gatimAM duHkhanI bUma mArIe te jaMgalanI bUma che. A jIva A manuSyapaNu sivAya dukhanI cAhe jeTalI bUma mAre te keIpaNa sAMbhaLe nahIM, suNavAI kacerImAM thAya. ahIM anAdinAM paDelAM duHkhe, khAvAela kevaLa ratnanI suNavAIHearing. manuSya-cerImAM ja che. A manuSyapaNuM maLyA chatAM paNa Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 AgamAddhAraka pravacana zreNI anarthaharaNa karanAra evuM sadharmarUpI ratna maLavuM muzkela. dareAgAthI mAMDI adhikArI sudhI jaIe tyAre sarakAra sAMbhaLe, IndriyA, viSayA e darAgAe. peAlIsA, havAladvArA Ane maLavA detA nathI. badhAne jitavA joIe, ema ahIM dharmaratna manuSyapaNAnI kacerImAM AvI meLavavuM joIe. te mATe 21 guNA meLavavA joIe. pANI mAphaka vacana buddhithI gaLIne bolavuM joie : ahIM akSudratAdi guNNA nahIM hoya te kaMI vaLaze nahIM. kSudratA vagere dAkhala thaI gayA te manuSyapaNAnI kacerImAM kAMI vaLe nahIM. tucchatA na heAvI joIe. tucchatA jagate kharAkha gaNI che, sArI nathI gaNI, keTalAka svacchaMdatAnA nAme tucchatA vakhANanArA hAya che, ApaNuM aMtaHkaraNa svaccha che. dekhIe tevuM khelI devAnA, paNa pUchIe ke bhAI ! jANIe tevuM kahI devAnA. dekhIe tevu khelI devAno, te tArA mATe ke bIjA mATe ? tArA bhAI bhAMDu mATe keTaluM kahI de che ? kahe tyAM te jAMgha ughaDe che. sAmAnya rIte niyama che ke pahelA khelate zIkhA pachI teAlate thAva. ' khAMgaDanArA na thAva. huM je mAluM chuM tenAthI khIjAne phAyado ke nukazAna che ke nahi? je eluM chuM te krAdhAkrikathI khelatA nathI ne ? mANasa pANI gaLIne pIe che. te tuM vacana gaLyA vagara uccAre te gALImAM pANI gaLIne bharAya teA A jIbha gALI karatAM gaI? gaLyA vagara pANI kyArAmAM jAya, teA A yAza che ema gaNu, gALI eTale ghaDelI mATI, kyArAmAM aNughaDa mATI. jo ghaDatara hAya tA gaLelu pANI Ave, kacarA hAya teA vagara gaLelu pANI Ave, akkalavAlAe eka vAkya khelavuM te buddhithI gaLIne khelavuM, je buddhithI eke vAkya khelatA nathI te mAMgaDatA zIkhyA che, ajJAnapaNe sa'zayathI, sAmAnya jJAnathI, kedha, mAna, mAyA lebhathI na meluM, parane upagAra karanAra evuM ja eluM, A manuSyanuM khelavuM. AvI rIte gaLI na melAya te thoDuM jANe ne krodhAdikanAM khele te badhuM mAMgaDavu, kharUM kahIe pachI bhale kaDavu hAya. to sAnAnA paccakhkhANu koNe karelA che ? seAnAnI lagaDI tapAvI lAlaceALa thavA AvI to levA mATe hAtha keTalA dharA ? sAnu` chatAM hAtha lAMbA keTalA dhareA cho ? se|nuM che teA paNa saLagatuM sAnu, zraddhA utpanna kare nahi, tapanIya tapelu Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 29 muM 269 w suvarNa trAsa Ape. tema "hitanI zikhAmaNa jhedharUpI agnie bharelI hoya te paNa kaI divasa upagAra kare nahi. ahIM madhura, nipuNa toka vacana belavuM, A ja upadezanI lAIna kahe che. temAM kaTutAne sthAna nathI, kaTutA anyane uga karanArI che. jinezvaranI vANI hitakArI ja heya, ahita lAge te mauna khe: bIjI bAju kahe che ke guarijhArAkU fig nAvAva kuvAdio rUpI mRgalAone trAsa pamADavA mATe siMhanAda sarakhI vANI, trAsa pamADavAmAM siMhanAda to amAre A mAnavuM ke A mAnavuM? tame UMcA svare bolavAnI nA pADe che te kuvAdI trAsa pAme. banne vAto sAcI che. pharaka kayAM che? ApaNI taraphathI nIkaLatA vacane zAMta paNa enI je badadAnata tethI tene trAsa thAya tevuM svarUpa che. punamanI rAtre caMdramAnuM teja paramazAMta saumya chatAM cAra cagArone tethI cIrADa pADato nathI? te saumyapaNe khIle che, paNa zeranI dAnata adhama che ke-zAMta caMdramAnAM kiraNe cIrADe paDAve che. tema jinezvaranI mArgaprarUpaNA madhura komaLa che. pelAnuM mithyAtva avaLe raste cAlavuM evuM che. caMdranI caMdrikAmAM caMDapaNuM nathI. ethI coranA aMtaHkaraNamAM caNacaNATI hoya tethI kuvAdionA kalpitapaNAne lIdhe jinezvaranI vANImAM karatA kadI na hoya. jinezvaranI vANI hita mATe ja hoya, ahita Tele evuM lAge to bole, hita na lAge to mahinA sudhI mauna rahe. bAhubaLa sarakho tyAgI sAdhu, cakavartIne cUravA taiyAra thaele, pitAne trASabhadevane putra, ATale jabaro temAM akasmAt tyAgI thayela, sAdhunuM keInuM AlaMbana nathI, udepuranI kuMvarInA nAme UbhI thaelI sAmAnya garAsIyaNa tenA rakSaNa mATe mahArANA prayatna karavA paDyA. rASabhadevanA upadeza sAMbhaLyA sivAya kaSabhadevanA nAma upara . tyAgI thaI beThe che. keI paNa AdhAra vagara ekale Ubhe che. evAne paNa haju hitamAM AvatA vAra che, bAra mahinA sudhI benane na mokalI. jyAre bAra mahine dekhyuM ke have enA hitane vakhata che. tIrthakara sarakhA hitane aMbe vacana kADhe. pachI ekanuM hita karatAM bIjAne trAsa thAya, bhavyanuM hita karatAM kuvAdine trAsa thAya tyAM nirUpAya. tIrthakaro, gaNadhara darekanI pharaja che ke pathya, hitakArI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AgameddhAraka pravacana zreNI sAcuM ane prItikArI evuM ja vacana bolavuM tenuM nAma bhASA samiti ane satyavrata. keTalIka vakhata AvezamAM AvI jAya ne belI javAya che paNa samyakatvavALAnI sthiti kayAM che? bhASA samiti jatAM vrata ane samyakatva jaze. cIDane cIDa nahIM gaNuM te samyakatva ane vrata jaze. mArga A che. ame chadmastha chIe, rahI na zakAyuM e nahi cAle. mULavAtamAM Ave, tIrthakara hitanA ja vacane kahe che, mATe hita vicArI bolavuM. tevI gaMbhIratA darekane AvavI joIe. tema vicArane aMge sahiSatA dharma pahelA dAkhala thAya tyAre dharmane pahele guNa Ave, te niyama kema rAkhe. te vAta agre vartamAna. vyAkhyAnano sArAMza- kevaLajJAna sivAya pitAne ke pArako AtmA jANI zakAto nathI, 2. pAMca idrirUpI dalAlathI ApaNane jJAna thAya che 3. prathama samyakatve thatI vakhatane AnaMda 4. upadeza-madhura, pathya ane hitakArI vANIthI Apavo joIe, 5 hita na jANe te paNa pravRtti na kare. pravacana 30 muM saM. 1880, zrAvaNa sudI 6 guruvAra bhavitavyatA ane udyamamAM mukhyatA kenI? zAstrakAra mahArAja zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna graMthane racatA jaNAvI gayA ke A apAra saMsAra samudramAM prathama manuSyapaNuM maLavuM muzkela hatuM. koI bhavitavyatAnA ge manuSyapaNuM maLI gayuM. ApaNane punya bAMdhyA vagara manuSyabhava maLI gayo nathI, pahelA bhavamAM manuSyanuM AyuSya-gati bAMdhyA tenAthI manuSyabhava ma che, te pachI bhavitavyatAne AgaLa kema na karavI? je manuSyabhava meLavavAmAM, bhavitavyatAne AgaLa karavAmAM Ave, to AgaLa paNa bhavitavyatA kema na goThavavI? manuSyanuM AyuSya gati bAMdhyA sivAya koI manuSya thato nathI, ApaNane je manuSyapaNuM maLeluM che te vacamAM zA mATe bhavitavyatA goThavavI? je bhavitavyatAe meLavI ApyuM che AgaLa paNa mokSa prApti sudhI badhuM bhavitavyatA meLavI Apaze, te kaI paNa udyama karavAnI jarUra nathI. kAM to bhavitavyatA na le ane bhavitavyatA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 30 muM 271 je te udyama bAjue mUko, pahelA bhavitavyatA lAve che, pachI udyamamAM Avo cho. manuSyapaNuM maLavAmAM bhavitavyatA gaNAvo cho ane ahIM udyama AgaLa lAve cho, te have je thavAnuM haze te thaze, eTale udyamanI jarUra nathI, graMtha banAvavAnI jarUra nathI, amAre tamane upadeza Apa paNa nakAmo che. paNa pahelAmAM bhavitavyatA vyo che, AgaLa ughama che, vAta kharI, jaMgalamAM bhUle paDele rakhaDavA lAgyo, rakhaDatAM rakhaDatAM tene mArga lAgI gaye. keTalAka mArgamAM rakhaDatAM rahyA, AmAM mukhyatA konI levI? udyamanI mukhyatA laIe to jeTalA rakhaDatA hatA te badhA mAge AvavA joIe, besI rahelA mArge AvI jAya che, tema banatuM nathI, pAdharI bhavitavyatAvALA mAge cAlyo to gAma pahoMce, AmAM bhavitavyatA keTalI lIdhI? badhA udyama karI rahyA hatA, te ghaNA udyama karavA chatAM rakhaDatA ja rahyA, kaho ke udyama chatAM paNa mArga meLavavAmAM mukhya bhAga bhavitavyatAe bhajavyuM. paNa mAge caDyA pachI bhavitavyatA gaNI palAMThI vALI besI jAya te ? keTalA dahADe zahera AvI jAya ? pAchuM bhavitavyatAe mArga meLavI dIdhA chatAM paNa cAlavuM joIe, udyamane aMge bhavitavyatA anukULa hatI, jaMgalamAMthI mArge cAlyo te udyamathI, mAge caDhyo paNa udyama sAthe bhavitavyatAno bhAga hovAthI te mAge AvyuM ane bIjAnI bhavitavyatA na hovAthI udyama chatAM rakhaDyA karyA. sUkSma nigodamAM anaMtA che eka sAthe rahe che, duniyAmAM bheLA raho eTale zuM kAM to ghara, kamAI, AbarU bheLI hoya. kaImAM eka koLIye khAnArA na dekhyA. eka keLIye badhA bhAgIdAra khAya tevA dekhyA ? eka zarIre badhA bhAgIdAra rahe, eka dhAse badhA zvAsa , evA keAI bhAgIdAra jagatamAM nathI. koLIyA, zarIra, zvAsanA bhAgIyA jagatamAM koI nathI, evI bhAgIdArI anaMta jIvonI eka hatI. anaMtA che sAthe janma, eka ja khorAka, eka ja zarIra, eka ja zvAsa, mare tyAre paNa anaMtA sAthe mare. A jagatarmA jIvana-maraNanI bhAgIdArI keInI nathI. nigodamAM berAnI, zarIranI, zvAsanI bhAgIdArI che. AvI rIte kaMpanImAM anaMtA sAthe vaselA temAM anaMtA jI akAma nirjarA karI rahyA che, temAMthI ApaNe evI akAma nirjarA karanArA thayA, jemAM ApaNe ja manuSyanI gati ane AyuSya bAMdhyuM, eka sAthe rahelA, akAmanirjarA sarakhI hatI chatAM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AgAme ddhAraka pravacana zreNI ApaNane zubha pariNAmanI vicitratA thaI, jethI ApaNe bAdara nigadamAM AvyA. tyAM bAdaramAM AvyA tyAM paNa evA anaMta bhAgIdAra, khorAka, zarIra, zvAsozvAsa, janma, maraNa paNa bhAgIdArImAM, temAMthI paNa ghaNA paDI rahyA. thaDA nIkaLyA te pachI pRthvIkAyamAM AvyA tyAM asaMkhyAta hatA. temAM asaMkhyAtamAMthI nIkaLI ekalo be iMdriyamAM Avyo. ema karatAM karatAM manuSyamAM AvyA, sArA karmanuM bAMdhavuM, bhavitavyanAtA cAge ahIM AvyA, manuSyapaNAmAM AvyA te udyama anaMtane eka sarakhe chatAM, ApaNuM akAma nirjarA sarakhI chatAM ApaNe nirjarA vadhAre ne baMdha ocho hevAthI, ApaNe ahIM manuSyapaNAmAM AvyA. paNa tyAM ApaNe nirjarA ke baMdha samajatA na hatA, je baMdha ochA thayA, nirjarA vadhAre thaI, te akAma nirjarAnA jene ApaNe uce AvyA. gharamaM nALa to rA e vAkayana paramArtha samajo. keTalAekanI sthiti che ke jJAna ane kriyA e bemAM prathama jJAna AvavuM joIe. jJAna vagaranI kriyA nakAmI che. temAM zAstranAM pATha paNa jaNAve che patame nA to thA pahelAM jJAna ne pachI dayA. ahi vicAra karavAnI jarUra che ke jJAna kayAre thavAnuM? kaI paNa kriyA vagara jJAna ja nathI. jJAna vagara kriyA sarvathA nakAmI gaNAya te jJAna thavAnuM ja nathI. sAdhu pAse jaze, besaze, upadeza sAMbhaLaze tyAre jJAna thaze. javuM, besavuM, upadeza sAMbhaLave te kriyA che ke bIjuM kaMI? jJAna pahelAnI kriyA niSphaLa hoya te jJAnanA sAdhana ja nahIM rahe, akAraNa jJAna mAnavuM paDaze. e te koI divasa manAze nahi. zAstrakAre tame nA to ratha ema kema kahyuM? e barobara kahyuM che paNa vAstavika samajavuM joIe. je kiyAne gauNa karavAmAM Ave che temaNe ahIM samajavAnI jarUra che ke paheluM jhADa pachI phaLa, to phaLa nakAmuM? pahelAM bAyaDI pachI chokare, cUle ne pachI rAI, te jhADa vAvavuM tenA badale ke phaLa levA badale, phaLanI IcchA na hoya tevAne jhADa vAvavuM nakAmuM che, saMtAnanI IcchA na hoya tene lagna nakAmuM che, rasoInI IcchA na hoya teNe cUlA saLagAvavo nakAmo che. jJAna koNe levuM? jene saMyamanI IcchA hoya. jene pApathI viramavuM nathI, baMdhane baMdhane teDavA nathI. nirjarAnA jharaNAmAM jIvavuM nathI, tevA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 30 mu 273 manuSyane jJAna nakAmuM che, eTaluM ja nahiM paNa tene jJAna na kahevuM, tema zAstrakAra bhalAmaNa kare che. kabaMdhanA baMdha teADavA hAya, nirAnA jharaNAmAM jhulavu hAya, tevAnA meAdhane jJAna kahIe chIe. tethI samyakatva sivAya zAstrakAra jJAna mAnatA nathI. paDhamaM tALuM kabUla che paNa jJAna keAnuM nAma ? Azrava aTakAvavA mATe, savara AdaravA mATe je meLavavAmAM Ave te jJAna, e sivAyanuM jJAna nathI. tethI ja zAstrakAre kahyuM che ke paDhamaM nALa e kriyAnI abhirucivALuM jJAna thAya eTale dayA-sayama Ave ja, tethI ja khIjA padamAM zu kahe che ? te vicAre. jyaM viTTursavasa nasa sayatA-savirativALAe sarva AzravathI alagA thaelA evI rIte ja rahelA che. kriyAupacAgI jJAna meLavI kriyAmAM pravatelA che, evI rIte jJAnIo rahelA che. paNa ema na kahetA ke enAthI AgaLa trIjA pamAM jImnAni di vAhI, ajJAnI manuSya zuM karaze ? ajJAnIne nidyo. zA muddAthI ? kaI na kare e ajJAnI niMdyo teA jJAnanI prazaMsA kyA muddAthI kare ? ajJAnI kharAba zAthI? kaI paNa karI zake nahiM, tethI ajJAnI kharAba, te jJAnI chatAM kAMI paNa na kare te ? kriyAmAM upayogI thAya tevuM jJAna prazaMsyu che. je ApaNe vakrama nALa to cA e ja gAthA khu%0. pahelAM upasaMhAre kyAM karyAM ? paheluM jJAna pachI dayA. jJAnamAM upasahAra na karyAM, kriyAvALAmAM upasahAra karyAM, mATe sasayatA evI rIte rahyA che. va. niyaMti nALino na kahyuM. e ja kAraNathI sasayate AvI rIte rahelA che. kAraNa jJAna kriyAupacAgI che. tethI ja kriyApayeAgI jJAna meLavI, sarvakriyAmAM joDAyA che. ajJAnIne halakA kema gaNyA ? tenu bIju kAraNa nathI. AMdhaLAne halakA gaNIe tenuM kAraNa ? ISTa laI zake nahi ane aniSTa cheDI zake nahiM. jJAna, jJAna tarIke jagatamAM gaNyuM nathI. zAsanamAM jJAna jJAna tarIke kiMmatI gaNAyuM nathI. kriyAnA upayogI tarIke jJAna kImatI gaNAyuM che, A bhIMtamAM keTalI IMTA che te gaguvA keAi gayA ? chAparA upara naLiyA keTalA che te kAI gaNavA beThA ? jJAna thAta ke nahIM ? keAI te mATe kema mathatA nathI ? tethI kAyade ze ? ema bele che ke ? phAyadA hoya te AkhA gAmanAM gharanAM, naLiyAM iMTa gaNI kADhIe. chevaTe beThA beThA badhAnA 18 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 AgamoddhAraka pravacana zreNI vALa paNa gaNavA joIe, je jJAnarUpe phaLa ApanAra hoya te, paNa tame ja bole che ke gaNIe paNa vaLe zuM ? jagatanI sthitie kayuM jJAna upagI gayuM? je kiyAmAM upayogI na nIvaDe te choDavA lAyaka. AdaravA lAyakamAM je upayogI na nivaDe te jJAna levA jatA nathI, te jJAna jJAna tarIke kAmanuM nathI paNa phaLa de te tarIke kAmanuM che. tema jagatanA vyavahAramAM jJAna jJAna tarIke kAmanuM nathI paNa jJAna phaLa denAra tarIke kAmanuM che. tame jaina zAsanamAM choDavA lAyakane chaDAve nahIM, AdaravA lAyakane AdarAve nahiM tevuM jJAna kaMIka nyUna dasa pUrva jeTaluM thaI jAya te paNa te jJAna gaNAyuM nathI, eTaluM ja nahiM paNa jJAna, kiyAnA sthAno tapAsIe to dunIyAdArImAM jJAna TUMkI mudatamAM meLavavA lAyaka paNa vastu meLavavA valakhA mAravA paDe. kreDanI saMkhyA meLavatA keTale vakhata ? keDa rUpiA meLavatAM keTalo vakhata? keDanuM jJAna maLI gayuM. vastu maLI? mAsakhamaNa karavuM kalyANakArI che te jJAna kone nathI ? tapasyA kalyANakArI che te jJAna kene nathI ? pachI kahe are ! nirogI thavuM, dhanADhya thavuM, budhizALI thavuM e jJAna badhAne che to nirogI, dhanADhaya, buddhizALI thaI jAva, te che ke jJAna muzkelInI cIja che, paNa jJAna karatA vadhu atyaMta muzkelInI cIja che. tema zAsana ane utkRSTa kevaLajJAna meLavavA mATe eka samaya. bAramA guNaThANAnAM cheDe mAtra mati-zrata ne teramA guNaThANAnI zarUAtamAM kevaLajJAna. aSTa-pravacana mAtA jANe eTaluM ja jJAna bAramAne cheDe hoya, ane temAMnI zarUAtamAM kevaLajJAna, kevaLajJAna mATe TAIma keTalo? jadhanya jJAna aSTapravacana mAtAnuM hoya, te jaghanya jJAnavALo, tene paNa teramAnA pahelA samaye kevaLajJAna thAya. bAramAnA cheDe mAtra aSTapravacana mAtAnuM jJAna, teramAnI zarUAtamAM kevaLajJAna, chathI bAramA sudhImAM lagIra paNa jJAna vadhyuM nathI. terame kevaLajJAna, kevaLajJAna eka ja samayanI kamANI, jyAre cAritra anaMtA bhavenI kamANI. cAritra te ATha bhava hoya. dezacAritra Ave te paNa ATha bhavamAM mekSe jAya ema kahyuM che te tame anaMtabhava cAritranI vAta zI rIte karo cho ? anaMtI vakhata dravyacAritra AvyA pachI bhAvacAritra Ave : zAstrakAre niyama karyo che ke deza ke sarva-virati ATha bhAvamAM mukti Ape che. chatAM huM anaMtabhava cAritra kahuM chuM. dhyAna rAkhaje, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 30 muM 275 gujarAtI skUlamAM dhoraNa-6. cApaDI 7, paNa sleTamAM lITA kADhavAnA mALavarga nA vakhata cha dhAraNamAM na gaNAya. dhAraNa raste AvyA pachI gaNAya che, lITA pahelAMthI kare che, te vakhata dhAraNamAM na laI e, paNa lITA chUTyA vagara koI dhAraNamAM AvyuM nahIM. dhAraNanA hisAbe 6-7 kahIe paNa lITA e pahelAthI zarU thAya. tema bhAva thakI sarva deza-virati ATha ja bhava, paNa dravya thakI je sarva deza-virati anatI vakhata Ave. anatI vakhata dravyathI deza sarva -virati AvyA vagara bhAvathI sarvavarita ke dezivarita Ave ja nahiM, lITA vagarane ekaDAvALA kAI nahi. je je ekaDAvALA te badhA lITAvALA, ema je je bhAvacAritravALA te sarva dravya cAritravALA. te paNa anaMta vakhatanuM ekAda, pAMca, deza vakhatanuM nahIM. A niyama ke anaMtI vakhata dravyacAritra AvyA pachI bhAvacAritra Ave che. nAnAM baccAM ekaDA meAMthI khele, bAkI ekaDA karavAne Azaya nathI. tame nAmu' lakhatA hai, e paNa khaDIyAmAM kalama ghAlI lITA kare che, tyAM rakama ke AzAmI nathI. anaMta vakhata dravyacAritra AvyuM te kevI rIte mAnavuM ? anatI vakhata dravyacAritra AvyA pachI bhAvacAritra Ave che. jema sekaDo vakhata lITA deryA pachI sAcA ekaDA Ave che. have pahelAM te e vastu vicAravAnI jarUra che ke darekane anatI vakhata cAritra AvyA che tenA niyama zAthI mAnavA ? zAstrakAra kahe che ke, vyavahAra rAzImAM AvyA jene anaMtakAla thayeA che te anatI vakhata nava traiveyakamAM gayA che, anatI vakhata je traiveyakamAM utpatti thaI te zAnA pratApe ? dravyacAritranA pratApe, kema ke bhAvacAritra thayuM hate te ATha bhavathI vadhAre bhava hAya nahIM. jemAM mAna-pUjA-devaleAka, rAjA, mahArAjA, Rddhi saMsAra phaLanI IcchAthI je cAritrA paLAyA te dravya-cAritrA, AvA cAritra pALI anatI vakhata traiveyakamAM javAnuM kahyuM te| ema kAM na mAnIe ke keTalAkane thatuM nathI. sarvajIvAne anatI vakhata traiveyakamAM utpAta che. marUdevA mAtA mATe zuM kaheze ? marUdevA te vanaspatimAMthI nIkaLI tarata ja mekSe gayA. te tamArA niyama UDI gaye, vAta kharI, mahAvIra sarakhA parabhavathI jJAna laI AvyA hAya, teone ii lITA na karavA paDe, tethI jagatamAM darekane Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 Agama ddhAraka pravacana zreNI lITA karavA paDe che, te niyama UDI jatuM nathI, ahIM haribhadrasUrijI marUdevAne Azcarya kahe che, dravya vagara bhAvacAritra AvyuM te AcherU kahe che. te uparathI ulaTuM nakkI thayuM ke dravyacAritra anaMtI vakhata AvyA vagara bhAvacAritra Ave nahIM. nahIMtara marUdevAne Azcarya jaNAvata nahIM. Azcarya kene kahevAya? tIrthakaro strIpaNe heya nahIM, mallInAthajI strIpaNe thayA te Azcarya kyAre gaNAyA ? tIrthakare strIpaNe na hoya te bane ja nahIM, te banyuM kema? mATe Azcarya jevI cIja kapita, na banavAnuM te banyuM, mallInAthajI AvyA, te Ave nahIM zAnA bele che ? tame te eka bAja Ave nahiM bole che, ne eka bAja AvyA bole che, e vAta zI rIte bane ? Azcarya eTale zuM te samajyA nathI, AzcaryanA svarUpane samajyo nathI, nahIMtara A vAta thAta ja nahiM. "aphINa khAI amara kaI thAya nahi, sAmAnyathI na bane, e niyama keIkane ane bane te Azcarya, duniyAmAM saheje na bane, keIka vakhata bane te accheru kahevAya che, te te vAta lakSyamAM lIdhI hatuM te samajo. ahIM "anaMtI utsarpiNI, avasarpiNI jAya tyAre kaI vakhata ekAda banAva bane te Azcarya. A uparathI samaje. bhagavAna bASabhadevajI mahArAja vakhate marUdevI mAtA dravyacAritra vagara bhAvacAritra pAmyA, te Azcarya gayuM. tethI zuM gayuM ? ke anaMtI utsarpiNImAM ke avasarpiNImAM e banAva banyuM nathI ke je bhAvacAritra ekadama pAmI gayuM hoya, atI utsarpiNa-avasarpiNImAM anaMtA dravya cAritra pAmyA vagara bhAvacAritra koI pAmatA nathI. AthI marUdevI mAtAnA draSTAMtane AgaLa karavAnI keInI tAkAta nathI. A uparathI marUdevInA dRSTAMtathI A niyama sajajaDa thaze ke, anaMtI vakhata dravyacAritra pAmyA vagara bhAvacAritra maLe nahIM. eka vAta. lakSmInI traNa gati : bIjI bAju A jIva anAdikALathI viSaya tarapha vaLagI rahele che. zarIra tarapha ApaNe cUMTI rahyA chIe te tapasyA sArI gaNIe, kama Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 30 muM 277 kSayanuM apUrva sAdhana gaNavA chatAM tapasyA karI zaktA nathI, zarIrane vaLagelA hovAthI dhana, mAla, milakta, ApaNuthI agala cIja, ApaNe ane dhana, mAla eka cIja nathI, alaga chIe. temAM paNa Ave che ne jAya che, koIne na hatI ne thaI, keIne hatI te gaI, koIne phera AvI, phera gaI, A samajIe chIe ke hiMsAnI gati traNa. dAna gho, bhegavaTe karo, nahIM te nAza che ja. ApaNe kharIzuM nahi te uDAvAvALAne daIzuM, tame jene tyAM hajAra-dasa hajAra jame melyA te bAdazAhIthI rahe, te tamArA nANAMthI pATiyuM pherave, tamAre hAtha ghasavAnA. tame hAthe kharacyA nahIM. pelAe uDAvyA tyAre hAtha ghasaDatA rahyA. kharacIzuM nahIM te uDAvanAra pAse ApaNo paise che, e moTara calAve, 100 nA bhAve lona lIdhI. tene 57 thaI gayA, te zuM karyuM? DIpharDa zeromAM pAMca hajAranA bhAve lIdhA, tenA 200300 thaI gayA, tenuM zuM karyuM? hAthe nahIM kharaca te uDAvanAra uDAvaze, sthira rahevAnI nathI, motIzA zeTha hemAbhAI zeTha sarakhAnuM tapAso, koInuM sthira rahyuM hoya te tapAso, te jANyA chatAM tenI mamatA chUTatI nathI. A janmamAM maLelA zarIra ke zrI, ekeya pahelA bhavathI laIne AvyuM nathI, paNa viSayanI vAsanA bhavAMtarathI laIne AvyuM che e vAsanA chUTavI keTalI muzkela? te to anaMtI vakhata bIjA eThA nIce chUTaze, tyAre ja AtmakalyANane ane pachI chUTaze. mA-chokarAne bIjA trIjA bAne choDaze, tyAre ja nizALe jaze. A jIva A viSayothI bIjA trIjA bane alaga thato rahyo, tyAre AtmakalyANanI dhAraNAe alaga thavAvALe thaze. te anaMtI vakhata alaga thaye, to have kalyANa mATe viSayathI kema alaga thato nathI.? jJAna meLavatA miniTa lAge ane bhAvacAritra anaMtA bhavanI mahenate maLeH kaI vakhata bALaka haThe caDI jAya che to te vakhate keDethI ke hAthathI nIce nathI Utarato. A jIva kaI vakhata mehamAM e phasAI jAya che ke anaMtIvakhata meha che , paNa haThe caDhI jAya te viSaya nathI chUTatA, tema A jIva bIja-trI bAne viSayathI dUra rahe tyAre anaMtI vakhata dUra rahyA pachI, kalyANanA bAne viSayathI dUra thAya. AthI dravya thakI tyAga kare, anaMtI vakhata tyAga keLave tyAre kalyANa mATe tyAga Ave, jJAna lAvavuM eka samayanuM ane bhAvacAritra lAvavuM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgameddhAraka pravacana zreNuM te anaMtA bhavanI mahenate Ave. nirogI thAuM belata hate eka miniTamAM, paNa naregI thatAM keTalo TAIma joIe? rAgadveSa rahita thAuM, ema belatA thoDo TAIma, paNa rAga-dveSa pAtaLA karatAM TAIma ghaNe joIe. te mATe jJAna e kiyAnA phaLane age che, tethI sarva sAdhuo evI rIte rahyA che, jANIne AdaravAmAM AvyA che, jANapaNane sAruM kema gayuM? ajANapaNAne kharAba zAthI gayuM, ajJAnIne vakhoDIe te zAthI? ajJAna karaze zuM? ajJAnIpaNu kharAba nathI gaNatA? paNa karaze zuM e hisAbe kharAba gaNIe chIe. ajJAna chatA paNa kharAba kahevA taiyAra nathI, AdaravA lAyakane AdaravA taiyAra thAya, tevA ajJAnIne ajJAnInI lAInamAM nAMkhavA taiyAra nathI. ajJAna kharAba kayA muddAe? e kare nahIM e muddAthI. kathaMcit ajJAnI chatAM ajJAnI tarIke niMdavAne nathI. jJAnInI nizrAe ajJAnI paNa tenA sarakhuM phaLa meLave : mArusa mAtusa sarakhA zabdanuM jJAna paNa nathI dharAvatA, mAsa ne mAtra zabda paNa jene AvaDyo nathI, tevA alpajJa muni gurunI nizrAe, AdaravA lAyakane AdaranArA thayA, chAMDavA lAyaka ne chAMDavA taiyAra thayA, te tene ame niMdavA taiyAra nathI. be zabda paNa jene AvaDatA na hatA chatAM tene jJAnI gaNyA, ajJAna karyuM niMdavAnuM? AcAra vagaranuM, AcArane amalamAM melanArA, jJAnInI nizrAmAM hoya e jJAnI gaNyA che, AMdhaLA dekhatAne tole pAme. dekhate pAme teTaluM AMdhaLe pAme, paNa uchUkhala AMdhaLo nahIM pAme. dekhatAnA DIle AMgaLIe lAgele AMdhaLA dekhatAnI kharekhara pAme. eka aMdha eka dekhatAne pakaDIne cAle, AMdhaLe dekhatAnI lAkaDI pakaDI cAle che jyAM javuM che tyAM ane ekI sAthe javAnA. ema ajJAnI gItArthanI nizrAe, saMvaranI saDake janAra, te ajJAnI nathI, mATe ajJAnI kharAba te kayA muddAthI? ajJAnanA muddAthI te nahIM karI zake. "te karI zake zuM? e mudAthI kharAba gaNIe chIe. jJAnI chatAM na Adare, te AMdhaLe khADAmAM paDe tenA karatAM dekhate khADAmAM paDe, tenA karatAM vadhAre bevakUpha. jhArDa phaLane mATe, cUle rasoIne mATe, lagna saMtati mATe, tema jJAna kriyA mATe che. mATe a nA to TrA jJAna maLe paNa saphaLapaNuM dayA male tyAM, saMyamanI viratinI prApti na thaI, pApathI dUra na haDyA te ekalA cUlA saLagAvyA jAya te Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 30 muM 279 kaMI na vaLe, jhADa vAve ne phaLanI darakAra na kare, tema ekalA jJAna taraphe udyama karanAre, ekalA cUlA saLagAve che, paNa rasoI karate nathI. jJAna jJAnasvarUpe AdaravAnuM kahyuM nathI paNa kriyAnA aMge upayogI gayuM che. tethI jaratho 1 vighAro, gItArthane vihAra, gItArthapaNArUpe vihAra, gItArthanI nizrAvALe vihAra, gItArthapaNuM gAyuM gItArthanizrita sAdhupaNuM gamyuM. heya, ya, upAdeyapaNAnI buddhivALuM jJAna hoya te jJAna gayuM gItAne ekalA vicAravAnuM nathI. guNathI adhika sAthIdAra nathI, sama na hoya te adhika na hoya, hIna na hoya, samAna na hoya tyAre gItAthe ekalA vihAra karavo, jJAna eja upayogI. je kiyAnA lakSyavALuM hoya, eja jJAna mAnyuM, e sivAyanA jJAnane kaMIka nyUna daze pUrva sudhI jAya to paNa ajJAna mAnyuM, AdaravA lAyakane AdaravA lAyakapaNe samajavuM te ja jJAna, te ja upayogI, te ja kriyA lAvanArUM jJAna bhavitavyatAno bharose na rAkhatA have udyama kare : have mULa adhikAramAM Ave. ApaNe A manuSyapaNAmAM anAdikALathI rakhaDatA bhavitavyatAnA jere AvyA, udyama karyo paNa manuSyapaNuM kevuM upayogI vagere lakSya na hatuM, paNa ApaNe vicAra vagara te bhavitavyatA anukULatAmAM thaI gaI. pahelAM keIka paropagArI bhavitavyatAnA vege UMghamAM Aga olavI gayuM, tethI bIjI vakhata lAI lAge te UMdhIe nahiM, tema ajJAnatAmAM je manuSyapaNAne lAyakanI kriyA thaI te bhavitavyatAe karyuM. paNa have te bharese rahevAya nahIM. eTalA mATe lAI lAge tyAre jAgatA UMghAya nahIM. jyAM ajJAnadazA hatI. tyAM bhavitavyatAnA jore thayuM. have to udyama kare ja paDaze. jAgyA eTale Aga olavavAnI keDa bAMdhavAnI, A ajANapaNAmAM, ajJAnapaNamAM vadhyA, tyAM bhavitavyatAe madada karI, have upadezaka guru, badhA malyA che. tyAM bhavitavyatA haze te thaze, te lAI lAge tyAre jAgatA UMghI rahevuM tenA jevuM che. dhyAna rAkhajo, nAnA hatA tyAre jaMgala gayA to mAbApe hAtha ghAlI gAMDa dheI hatI. atyAre pesAba karIe to lAta mAre, e vakhata tene lAyaka hatA, samaju thayA pachI sagI mA paNa lAta mAre. ajJAnadazAmAM bhavitavyatAnA bharose hatA. have raheze to chUTuM lAkaDuM dekhaze. ajJAna chokarAne paNa jhADA-pesAba mATe bahAra javuM paDe che, tema vadhAre jJAna darzana Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 Agama ddhAraka pravacana zreNI cAritra nahIM pAme te paNa tamArA AtmAne mokSa mATe udyama kare paDaze. mahAnubhAva! dharmaratnane vakhata ghaNe mukela che, mATe dharmaratna pAme che te tuM saphaLa kara, udyama kara, te zI rIte kare ? hIre hoya te senAmAM jaDI paherAya, hADakAmAM na jaDAya. tema dharma AtmArUpI senAmAM mUkI kuMdane ghaDa, hADakArUpI zarIramAM e dharmaratna na jaDAya. have teno upayoga kema kare te agre vartamAna. vyAkhyAnane sArAMza--1 varSa nA to rayAnI sacoTa yathArtha vyAkhyA. 2 bhavitavyatAnA bharose kayAM sudhI rahevuM ? pravacana 31 muM 1990 zrAvaNa sudI 7 zukravAra mahesANA vicArazanya AtmA kone kahevAya? : - zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratva prakaraNa graMthane karatAM thakAM sUcavI gayA ke, jagatamAM jeone vicAra nathI, teone mATe UbhA rahevAnuM vAstavika nathI. vicAra vagarane manuSya che ema kahyuM te khalAsa. khAya, pIye, hare, phare, paNa pAMcanI aMdara je e nirNaya jAhera thaye ke amuka mANasa te vicAra vagarane che, mUrNa zabda DAhyA puruSe na vApare, gatAgama nahIM kahyA pachI zarIre suMdara hoya, majabUta hoya, lugaDAM sArA paheryA hoya, UMcA kUlamAM janmyA hoya, paNagatAgama nathI-vicAra zunya che, tene mATe bIjo zabda joIta nathI. chellAmAM chellI dazA vicArazUnya gaNavAmAM Ave eTale khalAsa. zuM e khAya te gaLyuM hoya te gaLyuM nathI lAgatuM? TADha, taDake zuM tene nathI lAgatA ? pAMce IdriyonA viSayamAM pravarte le, temAM nipuNa chatAM viveka vagarano hovAthI vivekazUnya kahe che, vartamAna viSayamAM gatAgama na rahI. viSayanA pariNAmamAM oDhavuM haravuM pharavuM devuM levuM tenuM pariNAma zuM Avaze te vicAre tenuM nAma viveka. jene gatAgama nathI tene paNa vartamAnane vicAra rahele ja che, tyAre kaho ! vartamAna vicArathI vicAra sahitapaNuM ApaNe kahetA nathI. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 pravacana 31 muM vicAra evuM nAma, gatAgama evuM nAma, kene aMge ApIe chIe ? pariNAmane vicAra kare tene aMge. devuM karIne dAna kare to uDAu kaho che, leNadAra Avaze tyAre joI levAze, atyAre baDejAva maherabAna bane-evA mANasane kevA gaNo? devuM karI moja karatAM kone AvaDatI nathI, 100 varasa jIvavuM che. 100 akkala puTela, akkalavALAne nahIM maLe tema nahIM bane, zA mATe lAMbo vicAra kare che ? kharaca karatAM badhAmAM bhaviSya vicAre che. jenuM devuM mudate DUbI jAya che, dezAMtara jatAM, rAjyAMtara thatA jenA devAnI dAda keI detuM nathI, kALAMtara thatAM dAda nathI evuM devuM khaTake che. je vicAra ane vivekavALe che, tene paNa A badhA duniyAdArInA bhIMta vaccenA vicAro che, bhIMta oLaMgIne vicAra AvyA nathI. jema A IMTa-reDAnI bhIMta, tema A janma ane maraNanI bhIMta, e be bhIMta vacce vicAro che. janmathI maraNa sudhInA vicAro karIe chIe. AgalA bhavanA ke pAchalA bhavanA vicAra kayAre AvyA? ApaNane koI nAstika kahe te cIDAIe chIe paNa cAlacalagatamAM nAstika chIe. cAvat zat tat tra tyA paraM pitta nAstika kahe che ke mojamAM jIvAya tyAM sudhI jIvo, devuM karIne paNa ghI pIdhe jAva. mejanAM sAdhana na hoya to ghI pIvA mATe paNa devuM kare. anAja mATe kadAca devuM karAya, je ApaNe ahIM marI gayA, zarIrane rAkhaDo thayo te phera kayAre AvavAnA chIe mATe AgaLane vicAra na karo, A bhIMtanI be bAjuno Agala-pAchalane vicAra na kare te nAstika, je sadgati parabhava, pApa, punya, mAnanAre hoya to te tarapha jue to khare ! je jue nahi ane mAnuM chuM ema kahe. paga uMco kare nathI ane sApa Avyo te jANu-mAnuM chuM, tema kahe kaNa? A bhavamAM deNadAra herAna karaze, AbarU leze, rAjyamAM deraze, A vicAro Ave che. A bhavanI herAnagati karanArA sAcA, parabhavanuM devuM deNadAra tarIke gaNatA ja nathI. enI herAnagati magajamAM lIdhI che ? kaI gatie laI jaze tene vicAra karyo? paramAdhAmIone, nigedanA durgatinA duHkhane Dara nathI, tene Dara hoya to jema devuM karatAM DarIe chIe, bApanuM devuM paNa sArUM gaNatA nathI. bApanuM paNa devuM kAmanuM nahIM. duniyAdArIne aMge, zAhukArIne aMge lokavAyakA kharAba bolAya to DarIe chIe. janmanI, maraNanI, bhIMta vacce ATale Dara che. paNa bhIMtanI bahArane aMge karyo vicAra che ? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 samyakatva eTale chae kAyanI zraddhA Agame!ddhAraka pravacana zreNI ' ApaNane ema thAya che ke ApaNe kayA pApa bAMdhIe chIe ? ApaNe evuM koI pApa karatA nathI, kaheA ke haju pApane pApa jANyuM nathI. capaTI mIThuM hAthamAM lyA, kharekhara jaina hA, ' chakkAyanI zraddhA e ja samyakatva ' ema sidhdhasenasUri kahe che. kIDI, ma`keADI vanaspatimAM khIjAe jIva mAne che. mATI, pANI, agni, vAyu, vanaspati paNa kAcarUpa. chakAyamAM jIva che e mAnyatA thAya te samyakatva. mATInI capaTI letA, mIThAnI capaTI letA, pANInuM bindu upayAgamAM letA vicAra kyAre AvyA ke chAyanuM rakSaNa bhAvI sukha mATe che. rasanAdika IMdriAnA meAjanI khAtara tame asakhyAta vene cagadI nAkheA che tene vicAra kyAre Avye ? jo tame cha kAyanA jIvAne jIvA tarIke mAnatA haiA, asakhyAta jIve zekAya jAya, bhuMjAya jAya, tenA bhaya nathI. jo tene bhaya na hoya to samyakatva kaI jagA para ? zerI vacce paTele khIleA DeAkI khaLada bAMdhyA, zerIvALA bhegA thaI paTelane samajAvavA gayA, tame mArA mAthA para che, tame mArA mahAjana murakhkhI che, paNu khIle te mArA khase nahIM. kar3A AgevAnAne murabbI gaNyA tenI kiMmata zI ? kahyuM mAnavuM nahIM, meTA che, mAnya che| paNa khIlA nahIM khase, tema arihaMtane deva mAnIe paNa arihaMte kahelA cha kAyanA jIvAne javA tarIke mAnavA nathI. cha kAyanA jIvAne jinezvare e tarIke jaNAvyA ke, ekendriya ane siddhomAM jIvapaNA tarIke pharaka nathI, pachI zuM joIne Dagale-pagale hAlatA cAlatA cha jIva nikAyane ghANa kADhe che ? atideva mAnavA che. mArI chakAyanA phUTAnI pravRtti temAM lagIra paNa pheraphAra nahIM, ApaNane chakAyanA jIvonA nAza karavAmAM kSaNika vicAra paNa AvatA nathI. pANI letI vakhata, vanaspati samAratI vakhata, dIve karatI vakhate, vAyare nAkhatI vakhata, kyAre vicAra AvyA ke A jIva che, citta acitta khArAka khAtI vakhate kyAre pharaka gaNyuM ? sacittamAM bhayaMkarapaNuM kyAre bhAsyuM ? sacitta acitta keAne kahevAya, te samajavA taiyAra nathI. ArabhArdikanI vAta te kayAM karavI ? je je jIvavALA, je je acitta nahIM thaelA, pRthvI pANI vageremAM asakhyAta jIvAne ekIsAthe ghANa kADhavA te jIvAnAM jJAnA keTalA nAza karyAM, azajJAnavAlAnA jJAnaza paNa dUra karyAM, sparzanuM jJAna, teneA aMza, tene AkhI milakata tarIkenuM Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 31 muM 283 jJAna, hAlatA cAlatA nAza karIe tenA pazcAttApa nahIM. eka 5-25 jIvanuM khUna karI pazcAttApa na kare, thaI zuM gayuM. jayaNAnI darakAra na hAya tene kevA gaNIe ? narepheTa, tema ApaNe hAthe Dagale pagale hAlatA cAlatA ApaNA kSaNika satASa khAtara, asaMkhyAta ke anata jIvAnA ghANa nIkaLI jAya te| zraddhA kaI jagA para aMtaHkaraNamAM jinezvaranI zraddhA hoya tA chakAyanI prathama zraddhA hovI joIe. jinezvarane upagAra zAnA aMge ? enA AtmAmAMthI kevaLa jJAnAdika guNA lAvI ApaNA AtmAmAM mUkayA nathI. upagArI zAthI? chajIva nikAyane oLakhAvyA, jIveAnI cha jAta oLakhAvI, kIDI makaiADIne jIva tarIke duniyA ALakhAvatI hatI. manuSya ane jAnavaranI sattA e to duniyAe mithyAtvIee paNa eLakhAvI hatI. tIrthaMkare chae jAtanA jIve eLakhAvyA, have temanA upagAra chajIva nikAya oLakhAvavAne age, ApaNe e jIvAne oLakhavA nathI, te jinezvaranA upagAra karyA ? caramAne upagAra ceAkakhuM dekhADavAne, paNa AMkha ughADe nahIM tene cazmA zuM kare ? AMkho na ughADe te cazmA sArA kahe, caramA devAvALAne sArA gaNe, madhu ra tema A AtmAne tIrthaMkara mahArAjA je upagAra kare che, te cha jIva nikAyanI prarUpaNAne aMge, ApaNe chajIvanikAya mAnavA sahavA pAlana-rakSaNa thAya tevA prayatna karavA nathI, pachI ApaNane jinezvara mahArAjane upagAra kayA ? kazA nahIM, sAcuM khelavuM te jinezvarane tyAM mAtra na hatuM, te to duniyAmAM paNa hatu, cArI na karavI, strIethI agala rahevuM. parigraha na rAkhavA, te jinezvarane tyAM ja che tema nahIM, khIjAne tyAM paNa che. mAtala. khIjA, trIjA, ceAthA, pAMcamA mahAvratane aMge duniyA je rUpe cAle che te pramANe kahe che, tIrthaMkara pAtAnA jJAnathI kahe che chatAM navuM nathI. navuM kaI paNa maLatu hAya tA pahelAM mahAvratane aMge ja navuM maLe che, kAraNa--khIjAee jIva tarIke hiMsA va te manuSya jAnavara jhADanuM jaNAvyuM. jhADamAM sukha:dukha tene thatA nathI. rAjAe eka manuSyanI akkala jANavA mATe maravA sUtelA hAthInI pAse besADayA, hAthInI paLe paLe khakhara ApatA raheje, mA~ kahIza te mArIza. e paTTahAthI hatA. paLepaLanI khamara devI che. ma kahe te tane mArIza, jyAM sudhI jIvatA rahyo tyAM sudhI paLepaLanI khabara AvI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 AgaddhAraka pravacana zreNI che. hAthI kema che? hAtha-sUDha che, kAna che, AgaLa kherAka che, te khAte nathI ane zvAsa letuM nathI. rAjA kahe che ke marI gaye? Apa kaho cho, mArAthI maryo ema kahevAya nahIM, zvAsa cAlato nathI ne khorAka leto nathI. mArAthI marI gayo kahevAya nahIM, Apa jANo, tema A jhADa, bIDa, jIve che paNa tene sukhaduHkha thatuM nathI, tene kApa, zeke to sukhaduHkha na thAya to jIva tarIke manAvI zuM karyuM ? Ama mAtra jhADamAM jIva mAnI sukhaduHkha na thavAnuM mAnI lIdhuM. AjanI zodhanI apekSAe te jUThA paDI gayA che. kema? navIzepathI cokakhuM thaI gayuM che ke, vanaspatine sukhaduHkhanI lAgaNI che. to pachI IzvaravAdI IzvarakRta veda kahenArA te pratyakSa jUThA thayA, ApaNe emane jUThA pADI bhagavAna jinezvarane sAcA prarUpaka kahenArA chIe, eka nAgApugA bAvA jeNe rAjapATa choDyA che. temaNe vanaspatimAM sukhaduHkhanI lAgaNI kayAMthI jANa? leboreTarI laI beThA na hatA, akhatarA karavA beThA na hatA, to sukha duHkhanI lAgaNI kyAMthI jANI? kaho jJAnathI, je paramAtmAne, vanaspati pRthvI AdimAM jIve che, jIvamaya che, te paNa sukhaduHkhanI lAgaNIvALA che. A vAta tIrthakaranA jJAne jaNAelI cIja che, te ApaNane jaNAvI tene ja upagAra che. chakAyanA jI jANavA mATe nahIM paNa bacAvavA mATe prarUpyA che : mevADamAMthI tAra Ave, amadAvAda bharapaTe varasAda thaelo che. rela Ave che, te tAra AvavA chatAM nadI upara baMdebasta na kare te kalekaTara gunhegAra bane, relanI Aphata, relanA bhayaMkarapaNAnI sAvacetI jANavA mATe na hatI paNa bacavA mATe hatI, relanI Aphata mevADavALAe jaNAvI. te jANavA mATe nahIM, bacAvavA mATe. jo bacavA mATe prayatna na kare te jANavA mAtrathI gunhegAra. khyAla haze ke eka AdamInuM khUna karI kuvAmAM nAkhI dIdhe, bIjAne mAlama paDI. khabara na Ape to sarakAramAM te gunhegAra. kozIzane aMge paNa khabara na Ape te gunhegAra. chakAyanA jIva tIrthaMkara mahArAje jANyA te chakAyanA jIvo na oLakhAve to tIrthakara gunhegAra bane. tIrthakara mahArAjA je jJAnathI chakAyanA jIvane jIva dekhe, sAthe jJAnathI ema jANe ke A bicArA jIve chakAyane oLakhatA nathI, tethI chakAyane ghANa kADhI rahyA che. tethI temane chakAyanI hiMsAthI bacAvavA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 pravacana 31 muM te pharaja che. ApaNane tIrthakara mahArAjAe TelIgrApha ApI dIdhe, cha javanikAyanA jIva ekasarakhA che. have ApaNane cha javanikAyanI zraddhA thaI, mAlama paDyA pachI bacAvavA mATe prayatna na karyo to kalekaTaranI dazA jevI ApaNe dazA kharI ke nahi? kSaNika sukha mATe asaMkhyAta chane ghANa kADhe che. meLuM lAge che. dalAlaNa jIbha ne vepArI ema be, je meM ane peTa te mAla levAdevA taiyAra che. vacamAM dalAlanuM piSaNa na thAya te vepArIne adhara laTakAve che. gharAkane mAla joIto hoya chatAM na maLavA de, vepArI devA taiyAra hato chatAM laTakI rahyo te dalAlanI dakhalagIrIne lIdhe. evI dalAlanI dakhalagIrImAM dabAI jaIe chIe. sacitta mIThuM letAM asaMkhyAta jIvone ghANa jIbhane lIdhe nIkaLe che. e cAra AMgaLanI jIbhane lIdhe asaMkhyAta jInA ghANa kADhIe. vaLI temAM Asakti thavAthI hAza ! asaMkhyAta jIno ghANa karI hAza kenA upara karI? have tIrthakarane chakAyano upadeza keTalo dhyAnamAM Avyo? AgevAno paTela pAse gayA hatA, haiyA moDhe gayA, ApaNane jinezvara chakAyanI zraddhA batAve, ghANa kADhI have Tesa Abe, ApaNane paNa asaMkhyAta chane ghANa thAya che te kalpanA thatI nathI, te jinezvarane deva zI rIte mAno cho? ApaNane zuM temaNe dIdhuM che, ulaTI temanI mazkarI karIe chIe, ghANa kADhI ahA, hAza! ahIM asaMkhyAta chene ghANa kADhI tALI pADIe chIe, have Tesa, ramuja AvI, asaMkhyAtano ghANa kADhI vajA caDhAvI, janma-maraNanI bhIMta vaccenA vicAramAM, A vicArane avakAza nathI maraNa pAchaLa zI dazA che, tene vicAra karIe te ja A vicAra Ave. ApaNane maLelI milaktane vicAra karIe chIe, devAvALAno vicAra karIe chIe, paNa bhIMta pAchaLa milakta ApI che tene vicAra karatA nathI. jene janma-maraNanI bhIMta pAchalano vicAra Ave nahIM te vicAra zUnya. gayA bhavano, AvatA bhavono vicAra na Ave tene jenazAsanamAM vicAra zUnya gaNe che. traNa saMjJAo : jaina zAstrakAroe vicAranA traNa bhedo rAkhyA che. sAmAnya daMDaka prakaraNa jANanArA vicAraze te samajaNa paDaze. 1. hetuvAda padezikI, ra. kIrghakAlikI, 3. daSTivAdopadezikI e traNa saMjJA che, te vicArarUpa che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 Agama dvAraka pravacana zreNI vicAravALAnA varga, tenA traNa vibhAga pADyA. eka vibhAga vartamAnakALanA viSayane ane vartamAnane vicAra kare che. tene tarata bhaviSyane vicAra nahIM. eka sthAne sAkara melI, paNa kIDIne vicAra thaye te tyAM doDe, sAkara pUrI thaI te badhuM ToLuM hAlatuM thAya. pachI vartamAnanA viSaya pUrato vicAra, tethI tene bhaviSyanI Apattine vicAra nathI. tene vartamAnanA viSayane ja vicAra. kIDI, mAkhIne, vartamAnanA viSayane vicAra che. bhaviSyanA bhayane vicAra nathI, jyAre saMjJI paMcendriyane bhaviSyane bhaya hoya che ne vicAra hoya che. kUtarAne jherI. baraphI nAkhe, becAra maryA dekhI pachI bIjA kUtarA baraphI nathI letA. tene vartamAna sAthe bhaviSyano vicAra che. mAkhI, kIDIne AvI dazA thaze te vicAraze nahIM, vartamAna bhayane aMge bhaviSyanA vicAra karavAnI tAkAta saMjJI paMcedriyane hoya che, tethI tene dIrghakAlikI saMjJA kahIe chIe. A be vargane zAstrakAra vicAravALA gaNatA nathI. ekalA vartamAna bhavanA vicAravALAne vicAravALAne ke TimAM zAsakAra gaNatA nathI. zAstrakAra vicAravALA kene kahe che? jene janmanA pahelAnA bhavene tathA maraNa pachInA bhavane ane vartamAna bhano khyAla Ave tene zAsakAre vicAravALA gaNe che, bhUtAdi traNa kALanA bhavane vicAra nathI, tene jainazAstra vicAravALA kahevA taiyAra nathI. zAstraSTi tene asaMzI kahe che, saMzI koNa? vicAravALe koNa? jene bhUta-bhaviSya kALane vicAra AvavA sAthe vartamAna bhavane vicAra Ave te vicAravALA. tene samajAvavA mATe traNa lokanA nAtha upadeza karyo. cha kAyanA jIvanuM bhAna karAvavA traNe kALanA bhavane vicAra karavAvALA thaIe, te mATe tIrthakara bhagavAne upadeza Ape. bhUtakALanA apAra bhavene khyAla na Ave tyAM sudhI vicAravALA nathI, kyA devAne age DIgrI thaI che tene khyAla na hoya tene samajadAra zI rIte gaNe ? jene hakamanAmuM, DIkI kyA deNane age thaI che, te hukamanAmAnuM nANuM levA lAyaka nathI. A jIve kyA bhavanuM karma bAMdhyuM che jethI atyAre sArI ke kharAba sthiti AvI, te vicAratA tenA kAraNe na samajI zake te mANasAImAM nathI. puNya bhogavatAM puNya prakRtine vicAra nathI, pahelA bhavanI bAMdhelI pApa-prakRti bhegavAya che tene vicAra nathI, tene A bajAramAM besavAno avakAza nathI. huM devuM karyuM tene khyAla Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 pravacana 31 muM na hoya te bajAramAM ubhe rahevA lAyaka nathI. tema ahIM puNyaprakRti bAMdhIe chIe, pApaprakRti kema bhagavAze te vicAra na hoya tene jinezvaranA cauTAmAM cAMTavAne haka nathI. bhaviSyanI leNadArI-deNadArI samajanAra hoya tene ja A cauTAmAM UbhA rahevAne haka che. jene bhUta-bhaviSyane khyAla nathI tene jinezvaranA vacanane pacAvavAne adhikAra nathI. bhUta-bhaviSyanA anaMta bhavano khyAla hoya te ja vicAravALo-saMjJI gaNya che, ahIM paNa jyAM sudhI anaMtAbhava na samajIe, tyAM sudhI anaMtAbhavanuM devuM ke duHkha samajIe nahIM, tethI te duHkha utAranAra jinezvara, temane upagAra ApaNe samajavAmAM Ave nahIM. nAnA chokarAnA lAkha rUpiA devAnA hoya tene bacAvI je te upagAra zI rIte mAne ? jeNe deNAnI DIgrInI khabara nathI te upagAra mAne nahIM. ApaNe paNa anaMtAbha na jANIe, tyAM sudhI bhagavAne ApaNane bacAvI lIdhA te upagAra samajamAM Ave ja nahiM. trilekanA nAthano upagAra chajIvanikAya batAvavAne aMge tema bhUta-bhaviSyanA bhava batAvavAne aMge che. teTalA mATe anAdibhava cakamAM janma-maraNanI bhIMta choDI dRSTi laI jAva te mAlama paDaze ke, anAdibhavacakramAM rakhaDanArA dhyAna rAkhaje. dAna denAra durlabha paNa dAna lenArAne saMga muzkela che. tema ApaNane jinezvarane saMga muzkela che. kSatrIyakuMDamAM devAtuM dAna, vetabindu rAmezvarane musAphara pAme te muzkela che. manuSyagatimAM AvyA eTale upadeza pAmIe emAM navAI nathI paNa manuSyagatimAM kevI rIte AvyA te vicAro ! chakAya tarIke A jIva rakhaDyo, ATalAmAM deza kSatrIyakuMDa meTa, bhavacaka mATe, temAM manuSyani muzkela, te manuSyapaNuM maLyuM, dAtArane makAne pahoMce. dAtAra de che. jacaka le che. temAM pale koNe, DhaLAI gayuM, eLe gayuM, A dAtAra ratnane varasAda varasAve che, ApaNe palle koNe rAkhe. satya dharmarUpI zreSTharatna dAtAra varasAve che, ApaNe pAMca IdriyanA, cAra kaSAyanA kAMNuM rAkhyA che, temAM ratnanA dAna levAne vakhata Avye che. A AtmAmAM dharmaratna laIe te pahelAM, sparzanAdi Idriye, kaSAyAdikanA kAMNuM meTA che, temAM ratna keTalA raheze? mATe dharmarUpI ratna anarthaharaNa karanAra te maLavuM muzkela che. have kAMNA pUravA zI rIte? kAMNa vagarane pale vItarAga thAya tyAre, atyAre te sAMdhA daI calAve. 4 kaSAya vagerenAM kAMNAM sAMdhI dharmaratna TakAvI , kevI rIte sAMdhavA ? 21 guNorUpI dorA vaDe A palAne sAMdhI je te Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 Agame ddhAraka pravacana zreNI dharmaratna Takaze, nahIMtara lIdheluM ratna paNa verAI jaze, mATe dharmaratna pahelAM 21 guNonuM varNana kare che. Dalo levA pahelA palle sudhArI le, pahele sudhAryA pachI Dala laIe te ApaNA bApane. mATe pahale sudhAravA mATe 21 guNanI jarUra. temAM pahele akSudra guNa te kevI rIte kahevAya te adhikAra agre vartamAna. vyAkhyAnane sArAMza-1 traNa saMjJAo che, 2 chakAyanI zraddhA e ja samyakatva, 3 jinezvarane upagAra zAnA age? pravacana 3ra muM 190, zrAvaNa sudI 8 zanivAra bIjAkara nyAye AtmAdikanuM anAdipaNuM: zAsakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke A apAra saMsAra samudramAM manuSyabhava maLe muzkela hatuM, pahelAM paNa AnI zarUAta na hovAthI, cheDe na hovAthI pAra nathI. tathA saMsArano cheDe samudrano cheDe, banne bAjuno pAra na hovAthI apAra samudra kahevAya che. A jIvane A janmanI pUrI khabara nathI. pote nava mahInA garbhamAM rahyo che paNa khyAla Avato nathI, anaMtI vedanAe janma pAmyA, pachI dUdhanuM pAna karyuM che, dhULamAM rame che, te avasthAne khyAla AvatuM nathI. A bhavanI avasthAno khyAla nathI te gayA janmane, bhavanI avasthAne khyAla hoya ja kyAMthI? ane anAdinA janma, anAdikALanA bhave A jIvanA khyAlamAM Ave kyAMthI? jyAM sudhI anAdinA bhavane khyAla na Ave tyAM sudhI A saMsArane anAdi mAnavA taiyAra thAya nahIM, hAthamAM eka ghauM, bAjarI ke DAMgarane dANa laIe, atyAre e dANAne mAtra dekhIe chIe, kayA majure laNe, kyA kSetramAM uge, keNe vA e mAMheluM kAMI paNa jANatA nathI, te bIjane na jANuMe te kAraNabhUta bIjane zI rIte khyAlamAM lAvI zakIe? tema A bhavanI, janmanI, garbhanI, dudha pIvAnI, dhULamAM ramavAnI sthitine khyAla nathI te pahelAnA bhavane te khyAla kyAMthI ja hoya? vartamAnakALe hAthamAM lIdhelA bIjanI pUrva dazA jANI zaktA nathI, te tenA kAraNa tarIke bIjanI dazA na Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 32 muM 289 samajI zakIe te pahelA bhavanI pUrvadazA samajI zakIe ja kyAMthI? paNa bIjanI utpattizaktine vicAra karIe to mAnavuM paDe ke utpattizakita anAdinI che. je utpattizakita anAdi na mAnIe te ApaNane bemAMthI eka vastu mAnavI paDe, kAM te vagara aMkare bIja thayuM agara vagara bIje aMkura thaye. AthI utpattizakti anAdi mAnavI ja paDe. bIja vagara aMkura nathI, tema aMkura vagara bIja thAya, e bemAMthI eke vAta kabula karI zakIe nahiM. jyAM bIja laIzuM tyAM aMkura levuM paDaze, mATe utpattizakita bIja aMkuranyAye anAdinI rahelI che, ame ajJAnI, apajJa to tenI utpattizakti na jANIe paNa jene tame sarvajJa jANe cho, te sarva jANanAra kharA ke nahiM? sarva na jANanAra hoya te sarvajJa na kahevAya ane sarvajJa hoya te temaNe Adi jANavI joIe, sarvajJanA jJAne bIjanI Adi jANelI hevI ja joIe, amane bhale ajJAnathI anAdipaNuM AvI jAya, paNa sarvasane anAdipaNuM na hovuM joIe, emanuM jJAna sarva viSayaka che. emanA jJAnamAM Adi na dekhAya to sarva jANuM ema kahI zakAya nahIM, ahIM samajavAnI jarUra che. jema bIja, aMkuranI paraMparA anAdinI che, tema sarvajJanuM jJAna anAdinuM che. vastu anAdinI ane je jJAna anAdikALanuM thatuM hoya temAM Adine savAla raheto nathI. badhuM jANuM to anAdipaNuM kema rahe? anAdipaNu rahe te badhuM jANuM gaNAya nahIM, je padArtha je rUpe hoya te rUpe jANavuM te sarvajJanuM kAma che. mArA hAthamAM pAMca AMgaLI che, te temanA jJAnamAM pAMca AMgaLIvALo hAtha dekhAya, tema anAdi paraMparA hovAthI sarvajJa bhagavAnane paNa anAdipaNe ja dekhAya che. kadAca kaheze ke badhuM dekhAyuM to Adi AvI gaI. AkhA vartalane sarva dekhe che, sarva dekhyA chatAM tenI zarUAta kaI jago para? tame vartulane na dekhavAnuM nahIM kahI zake. je vastu AkhI jaNAya tenI zarUAta jANavI joIe te vartelamAM zarUAta kaI? kaho vartAla che eTale tenI zarUAta nahIM. zarUAta kare to dIrgha thaI jAya paNa vartela nahIM rahe, Adi kahevAya te vartalapaNuM na rahe, vartalapaNuM hovAthI, AkhAne jANo cho chatAM tenI zarUAta ke samApti kayAM? tamArA jANavAmAM AvelA vartulanI samApti zarUAta kahI zake 18 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 Agama ddhAraka pravacana zreNI nahiM te tamArA niyama pramANe vartulane jANyuM nahIM ne ? vartula jANavA chatAM tenA cheDA ke zarUAta jANatA nathI. tema sajJanA kevaLajJAnamAM sakALa jANavAnI tAkAta hAvAthI anAdinA jJAnathI khIja-aMkuranI paraparA anAdi jANIne zarUAta ke cheDA nAha kahevAmAM Ave te vyAjabI nathI-ema kahevAya ja nahIM. ApaNe mAnI laIe ke, sa`jJanA jJAnanI apekSAe prathama a'kura dekhyA tA sajJanA jJAne khIja vagara aMkura thayA, sajJanA jJAnamAM khIja ke adhUra vagara aMkura ke khIja dekhAyA te kaI kalpanAthI mAnavuM ? te mAnI zakAya nahIM, che nahiM ane yuktiyukta nathI, khIjanI utpattizakti vicAratAM khIjAkura nyAyathI utpattizakti anAdinI mAnavI paDe. zarIramAM sukhadu:kha anubhavanAra judI vyakti che : ' vartamAna jIvana keAIne pratyakSa nathI ema kahevAya nahIM. dU nAsmi' ema kAI kheAlanAra, jANanAra, mAnanAra, nIkaLaze nahIM, je aMdara che te ja peAtAne hu" sukhI duHkhI kahe che. huM eTale jIbha ema mAnA te jIbhane sukhaduHkha nathI. je kaI sukha ke duHkha bhogavanAra te AkhI aMdaranI vyaktine age che. te vyaktine thatuM sukhaduHkha e huM sukhI kahI jIbha kema khele che, du:khI kahI jIbha kema khele che. judI peDhIvALA kamAyA ke khoTa gaI ema kyAre ele? e peDhInA mAlika eka hAya tA, amadAvAdanI peDhImAM gaelI nukazAnIne aMge, vIramagAmanI peDhIvAlA amane nukazAna gayuM khele nahIM. jo kaI saMbaMdha na hoya te svataMtra peDhIne age na kheAlatA mAlikane age khAle te ? tema A jIbha eka peDhI che. pagamAM thaelA duHkhane aMge huM du:khI, huM sukhI e kema khelI zake ? jIbha svataMtra javAbadArIthI kheAlatI hAya, mAtra jIbhanA sukhane aMge sukhI khAlI zake. paNa khIjA koInA aMge thayelA sukha, du:khane aMge huM sukhI-duHkhI khelavAnA haka jIbhane nathI, te chatAM khele te, jUhu' khele che. pagane vedanA thaI teA hu duHkhI te jIbhane zu lAgevaLage dhyAna rAkhajo. zarIrathI bhinna AtmAne na mAne te Dagale Dagale mRSAvAdI bane. sanA sarva avayavane age, huM sukhI, duHkhI jIbha khele che. sukhaduHkha veThanArI cIja nathI. maraNa pachI paNa jIbha hAya che. UDI jatI nathI, teA jIbhane paNa je sukha-duHkha gaNIe te vAstavika rIte jIbha Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 32 muM jIbhane nathI, jIbha e dukAna para beThela munima che. eka dukAna kADhI che. temAM beThela munima tenI jema sukha-duHkhane javAbadAra jIbha nathI. kharAba, sArI,-gaMdha AvI, Ane duHkha, sukha thayuM, nAka bhIDe che, A peDhImAM eka nokara che. je peDhImAM A nokara che te ja peDhImAM A nekara che, AnA sukhaduHkhane aMge Ane prayatna kare paDe che. sarva zarIranA avayavane aMge koI mahenata kare che, svataMtra sukhadukhavALA keI avayava nathI, javAbadArI jokhamadArI tenI nathI, lAbha-nukazAnanI javAbadArI, jokhamadArI mAlikane che. munImane levAdevA nathI. vakIla arajI kare, bele, badhuM kare paNa asIlanA jokhame. vakIlanA ghera hukamanAmAnI bajAvazuM nahIM ane ThAmaDA pheravavAnA nahIM ane japtimAM Ave te nANuM vakIlanA vADAmAM na pUrAya, leNadArane ghera rakama jAya. javAbadArI, jokhamadArI vagara vakIla karato hato, tema ahIM mAthAthI mAMDI paga sudhI je sukha agara duHkha anukULa ke pratikULa thAya temAM zarIra jaDa tarIke, vacamAM javAbadArI jokhamadArI uThAvanAra bIje ja che. mesANAnI keraTamAM kesa cAlya, apIla vaDedare gaI, tyAM na vakIla karyo chatAM pahelI keraTe amane anyAya karyo, pelI keraTe amAruM sAMbhaLyuM nahIM. A badhuM vakIla pitAnA taraphathI e kaheto ja nathI, vakIla asIla taraphathI kahete hovAthI ahIM asIlane thaelo anyAya te paNa tyAM bole che ke ame Ama kahyuM che, ahIM asIlane nyAya na maLe tethI vakIla paNa amane nyAya na malyA ema bole che. tethI gayAbhavanuM pApa, atyAre zuM belIe chIe, meM pApa karyA che, gayA bhavavakhate A jIbha kayAM hatI? punya karatI vakhate, pApa karatI vakhate A jIbha na hatI, te A jIbha kema bole che ? ke "meM punya-pApa karyA haze. mArA punya, pApanuM A phaLa." zAnuM bole che ? vakIlenA dhaMdhA cAhe mesANAne vakIla bole, cAhe vaDodarAne vakIla bele, javAbadAra-jokhamadAra vakIla nathI paNa asIla che. tema ahIM A jIva asIla A zarIrane vakIla tarIke bhavamAM Ubhe rAkhe che te jIva dvArA e belI zake che, "meM pApa karyA, meM punya karyuM, " jema A zarIramAM jIbhane sukha nathI thayuM chatAM huM sukhI chuM ema jIbha le che. javAbadAra Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 AgAme ddhAraka pravacana zreNI jokhamadAra aMdaranI eka cIja che. jene aMge page duHkha thayuM to huM du:khI, zarIranA keI avayavamAM, sukha thayuM te jIbha le ke sukhI chuM, aMdarane javAbadArajokhamadAra keIka jude che, sajA thAya te asIlane ja bhogavavI paDe. A zarIra vaDe satkAra karI punya bAMdhIe te lAbha asIlane, asatkArya karIe te bhegavavAnuM asIlane. ApaNe A divasa vakIla saMbhALIe chIe. e asIlanuM te bhAna ja thayuM nathI, vakIlane zeTha gaNI gulAma tarIke kAryo karIe chIe. ApaNane khAvAnI IcchA thaI te vakIlanI upAdhi che, asIlane kAMI nathI, asIla te badhe che. e te vakIla pitAnA saMteSa khAtara je kesa calAvavA dhAre te raste derAI jAya, vakIla eka AMkaDe paNa asIlanI rajA vagara na pADe, asala gulAma thaI gaye. kapaDavaMjamAM vrajalAla motIcaMdavALAo ane mANeka zeThANane takarAra paDI, kheDe AvavuM paDayuM, be jagAe banee paDAva nAkhyo, vakIle devuM A kaLa ThIka AvyuM che, vakIle mAMhomAMhe melyA. te A raste, huM A raste utAruM. jemanujoga ciThThI lakhI, ciThThI AvI gaI DosAnA hAthamAM, mArAvAlA A vakIle dhaMdhe laI beThA ke amane kema laDAvavA? vAta kharI. jene je raste lAbha hoya te manuSya te raste the. tame na jhaghaDe to vakIlanA ghara bharAya zI rIte ? tamArA jhaghaDA na thAya te taDa paDe tarakaDA medhA' tarakaDAnI pUchaparacha taDa paDe tyAre, nahIMtara mAladAra zeThIyA tarakaDAne pUchavA jAya? tethI tarakaDAnuM cAle tyAM sudhI taDa saMdhAvA de nahiM. kAraNa taDa saMdhAyA pachI tarakaDAnI kiMmata zI? dekhIe chIe. taDane mAlika, je kathaLI khAlI karate hoya te kaMIka patAvavA mAge tyAre tarakaDo kahe-ke nAka che ke nahIM? te tarakaDAne taDa cAlu na rahe te nukazAna che, lAbha nathI. taDa cAlu rahe te zeTha taraphathI mAna, khAvAnuM badhuM maLe. be taDa eka thAya te tarakaDAnuM thAya zuM? tarakaDA potAnA lAbha mATe, pitAnuM hita, mAna jotAM taDa saMdhAvA de nahIM. AjakAla te TapaTapavALA tarakaDA chApA thayA che, kemake navuM lakhavAnuM rahe nahiM te gharAkI thAya nahIM, navuM lakhavAnuM kyAM sudhI rahe? joI zakyA chIe ke sAdhu saMmelana bharAtuM hatuM, te pahelAM chApAvALA kaI jagee gayA hatA ? konI AgevAnI, kaI vicAraNA karavAnI che vagere, ene ekatramAM kamANI tUTI jAya, taDa saMdhAI gayA te ApaNe bhAva pUchAvAno nathI, te to maTI phATa Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 32 muM karatA jAya. eka bAbatanI takarAra UbhI thaI hoya temAM tarakaDAo 21 bAbata UbhI kare. temAM tenuM piSaNa, mAna, lAbha moTI takarAramAM. tema vakIle dekhe ke benI laDAI saLagatI rahe te roja bIla karyA ja karIe. roja AMgaNuM asIla ghase, roja bIla cUkave. A dazAe zeThanA hAthamAM ciThThI AvI. A vakIle amane laDAvavA mAMge che. nokarane kahe lAva dhotIyuM, pAghaDI. nokarane sAthe laIne zeTha zeThANI pAse AvyA. kema? hAlo ! tamane je ucita lAge te leje. mArI nA nathI, pArake ghera nathI khavaDAvavuM. tame khAzo to mArA cho. pArakA khAze te karatAM tame khAje, kahevAnuM e ke-vakIlanI A dazA che, kesa vadhArI asIlane gulAma banAvI mUke. choDavAne raste kaMI na nIkaLe tyAre te kADhI Ape. vakIlanI dADha pUrI na thAya tyAM sudhI asIla chUTavA mAge te paNa na chUTI zake. tame chUTavA mAge te Ama guno lAgu paDaze, Ama vAMdho Avaze. tema A cAra AMgaLanI jIbhanA tAbAmAM A AtmA paDe che. e kahe tema karavuM paDe che, Aje bhajIyA khAvA che. kaho vakIlano gulAma, mAre bhajIyA Ave ke roTalA Ave, paNa e vicAra AtmA asIlane sUjhata nathI. vakIlanI peDhImAM akkalanA adhurA Ave te cheDe nahIM. baraNImAM bAra lAkha kema khavAyA haze? eka zabdanA vAMdhAmAM AbarUnI nukazAnIne dAvo kare te cha mahine aMta na Ave, ne garIbane mAthA kudyA kesa be dahADAmAM patye. ahIM cUka uDAvyA kesa bAra mahine patato nathI. je kesa gaMbhIratAno hoya to A mAthA phUTyAne kesa be divasamAM pata na joIe, paNa asIla mAladAra malyA che. jyAM sudhI asIlamAM mAla dekhe tyAM sudhI vakIla choDe nahIM, A pAMca iMdri vakIlanI ja vahIvaTadArI che. asIla AtmA te Indriyane AdhIna thayA che, vakIla mukhatyAranAmuM lakhAvI le che, darekamAM tamArI sahInI jarUra nahIM. ANe mukhatyAranAmuM tamArI pAse lakhAvyuM che. huM cAhe tema karuM te tamAre maMjura, sparza-rasanAne je anukULa IcchA thaI te pramANe tamAre vartavAnuM, enI upara tame vicAra kyAre karyo? je gAMThane pUra, akkalane adhuro na hoya te tarata vicAra kare ke Indriya mane kaye raste laI jAya che ? akkalavALo hoya te tarata keraTamAM arajI kare ke mukhatyAranAmuM rada karuM chuM. A pAMce Indriya jagatamAM vakIla tarIke ApaNI taraphathI khaDI thaI che. vakIla sivAya jema Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 AgamAddhAraka pravacana zreNI kAraTamAM UbhA rahetA nathI. vakIla sivAya sAMbhaLavuM nahiM. jo vakIla siyAya kdAca UbhA rahe te pachI vakIla rakhAya nahIM. tema A bhavanI kAraTamAM asIlane vakIla sivAya UbhA rahevAnA adhikAra nathI. asIla kevA dabAyA che te samajo. vakIla sivAya khelavAnA haka nahIM, sAkSInI arajI vahelI muddata, rajA levI hAya tA vakIladvArAe, kAraTa ane vakIla e maLelA, asIla athaDAtA, vakIlanuM ghara bharanArA, tema A bhave A vakIladvArAe vyavahAra rAkhyA che. asIlane pUche nahIM, khUnanI sajAnA gunhA hAya teA vakIlane sAMbhaLavAnA. naraka, nigeAdanI sajA A IndriyAdvArAe, svArthasiddha javAne hAya tA A zarIradvArAe, saMsAre A zarIranI pIchANu rAkhI che. ApaNe evA mUrkha ke mukhatyAranAmuM rada karavAnI paNa sUjha paDatI nathI. mukhatyAranAmuM rada karAvA : jIsa dina Apa deDha rUpI bacAvege, e dina juti lAvegA. * vA TvIna kama ke mIyAMke pAuMnee jutiyAM.' vakIle dekhyuM ke A AMdhaLe asIla che tene dvAravA de. pAMce indriyA A asIlane pakaDI kheDI che. khuvAra meLavyA vagara iMdriyA cheADavAnI nathI. A vakIle paN yAM sudhI AtmA dRtie pahoMce tyAM sudhI athaDAvaze, khacavAnA eka ja rastA, mukhatyAranAmuM rada karI, nispRha pApagArI vakIlane pakaDe. kAraTanI sattAmAMthI, rAjanI sattAmAMthI bahAra nathI javAtuM tyAM sudhI vakIla karyA sivAya chUTakeA nathI, paNa A taDa paDayA tarakaDA mAMdhA thAya tenI jagAe nispRha pApagArI kAIka male tA ? zuMdara rahyo thA sAMdhaNa kare che. kAcanI kaNI aMdara jAya teA phATa kare. peTamAM gaelA guMdara hADakA-naseAnI cIkAza lAve, peTamAM kAcanI kaNI gaI hAya teA AMtaraDA kAtarI nAkhe. e tarakaDA kAcanI kaNI jevA jyAM nAkhA tyAM phADe. te jagA para guMdara jevA mahAnubhAvA khALI lyA, e paNa parApagArI hAya, ghara bharanArA na hAya, te vicAra asIla karI le ke A vakIla kAcanI kaNI che ke guMdaranI kaNI che ? ApaNI pAMce indriyA, AraMbha, viSaya, kaSAyamAM derAya tyAre vitarAgatAnA nAza kare, jJAnAdanane nAza kare, AvA vakIlane mukhatyAranAmuM ApI cUkayA te rada karAvA, sArA mANasa pAse jaI samajAvA, evI rIte zAstrakAre e ja kahyuM ke-A IndriyAnA upara dAkha mUkeA, A dhama ne anusarI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 32 muM 295 cAlIza tyAM sudhI ja khArAkAdi ApIza. vAMke cAlIza te bhUkhe rAkhI mArI nAkhIza. tane khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM, makAna badhuM ApIza, paNa A sArAnI salAhe cAlavuM, tArA mukhatyAranAmAne age mUrkha anyA chIe paNa tArI AkharU khAtara ame te kheMcatA nathI, paNa koInA tAkhAmAM vakIlane soMpIe chIe, je peTe khAri batAve te pramANe A vakIla cAle. nahIMtara mukhatyAranAmuM laI mUkha banAvyA, ane vaLI mAla laI vadhAre mUkha banAvaze. javAbadAra-jokhamadAra AtmA : pAMce iMdriyA, bhava-saMsAra kATe pAsa karelA vakIleA che, manavacana-kAyA-tenA vakIleA che. vakIla kahe huM duHkhI, mukhatyAranAmAnA prabhAve vakIla ame, huM-ema ele che. tema ahIM paNa pAMca iMdriyA traNa joga te tamArA mukhatyAranAmAvALA che. javAmadAra, jokhamadAra nathI, tethI jIbha huM sukhI-duHkhI varNana kare che, te pete mukhatyArIthI khele che paNa jokhamadAra nathI. mukhatyArIthI khelavu tene atha pAMca iMdriya, traNa khaLa tamArA vakIla che, javAbadAra, jokhamadAra tamArA AtmA che, e dvArAe viSaya kaSAya parigrahamAM pravatavAnA. vakIla cAlyeA javAne tyAre DIkrI bharavAnI, bhAgavavAnI asIlane. A zarIra-vacana-mana vakIlanI ephisa che. javAbadArI, jokhamadArI AtmAnI che have tene a Mge vicArIe te javAkhadArI zarU kayAMthI thaI ? kama upAna thAya te javAbadArI, bhAgavavI paDe te jokhamadArI. A AtmAmAM javAbadArI pahelI zarU ke jokhamadArI pahelI zarU thaI ? ahIM atyAre jokhamadArI vahArI che, tenI javAkhadArI pahelA bhavamAM UbhI karI che. karma pudgalanA svabhAva : A uparathI bIjo nikAla thaze ke Izvara jagatanA kartA na heAya teA punya peAtAnI meLe bhAgavI lye, paNa pApanA phaLa bhogavavA peAtAnI meLe kANuM taiyAra che ? duHkhI thavA koI pAtAnI meLe taiyAra nathI. sajA karanAra jema mejIsTreTa heAya tema pApanI sajA karanAra kAI hAvA ja joIe. ahIM samajavAnuM ke A javAbadArI-jokhamadArI peAtAnI svayaM che. jhera khAya emAM maravAnu kANu kare che ? sAkara khAya Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 AgAmoddhAra pravacana zreNI emAM zAMti koNa kare che ? haraDe khAya temAM reca keNa kare? maracAM khAya to AMkha ane puMThe garamInI baLatarAM koNa kare che ? kahe ke pugalane svabhAva che, jhera AdinA pudgalane svabhAva che ke prANa viyoga kare, zAMti kare, virecana kare, baLatarA kare, ema anukrame upara kahelI bAbatamAM pugalane svabhAva mAnavAmAM aDacaNa nathI, te karma pu no svabhAva mAnavAmAM aDacaNa zI ? keTalAka Akasmika banAvo bane che, temAM pesAba karavA beThA, naLIyuM paDyuM ne mAthuM phUTI gayuM, marI gaye, keNa naLIyuM pheMkavA AvyuM ? AkhA janmamAM ApaNe ApaNA karma pramANe phaLa meLavIe chIe. phaLa ApanAra izvara ke pitAnA karma ? : sArA ke khoTA kArya Izvara karAvatuM hoya te karmane tilAMjalI Ape, javAbadArInA mULamAM jokhamadArI che, je khamadArInA mULamAM javAbadArI che. kasAI bakarIne mAravA taiyAra thaye, ahIM kasAI mAre che ke Ivara ? Izvara kasAI pAse marAvato hoya to jahalAda khUnI gaNAya nahIM, koraTanI AjJAthI karanAra hovAthI gunhegAra Tharato nathI, tema kasAI paNa IzvaranA hukamathI mAre che te kasAI gunhegAra nathI pahelA bhavamAM IzvaranA hukamathI mAryA te dhola mArI, Izvare marAvI, dhola mAranAra be gunhegAra che, to be gunhegAra bIjA bhavamAM kema mAryo jAya che ? mAranAra paNa Izvara, jUThuM bolanAra, corI karanAra, luccAI laphaMgAI karanAra Izvara, ekanuM phaLa ekanuM karma, phaLa karanAra Ivara thAya, te karma karanAra che ema kahI gho, IkavarakatanI vAta judI che, atyAre karma ane phaLanI vAta karIe chIe. keraTa-karmanA siddhAMtane upara rAkhI bIjA siddhAMte vAta kare che, "gunhegAra chUTI jAya tenI phikara nahIM, paNa begunhegAra mAryo na ja joIe." ene artha e ke, bhavAMtaranA bhogavavA para cheDe, begunahegAra mAryo na jevo joIe. bIjI bAju je sarakAra khUnIone kabajo meLavI zakatI hoya, temAM kSaNa paNa vAra kare to jagatanA hisAbe sarakAra gunhegAra thAya. Ikavara-pApIone kabaje laI zake che ke nahiM? temAM kSaNa vilaMba kare to Ikavara gunhegAra che je mAstara tarIke hoya te 33 TakA vidyArthIo pAsa na kare to greDa utarI jAya, tema jJAnIpaNuM lIdhuM to trIjA bhAge pitA jevA na banAve te Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 33 muM 297 greDa utarI jAya, ema Izvara kevaLa dharmopadezaka, ajavALA karanAra tarIke mAnIe to amane Izvara tarIke mAnavAmAM harakata nathI. karmAMnAM phaLa Izvara bhAgavAve che tema ame mAnatA nathI. karma karelA hoya tenA phaLe! bhAgavAve te vakhate navA 'dhAve ke nahi? anACne aMge javAbadArI sAthe jokhamadArI nathI, paNa ArTsamAM navAM karma bhAgavavA sAthe navAM kA aMdha. phaLa ane kama temAM pahelavahela' phaLa bhogavyuM ke karma khAMdhyuM ? bIja aMkura nyAye kama phaLanI para parA anAddinI che. jyAre kama ane pheLa banne anAdinA laIe teA jIvarUpI asIla anAdine che. tiryaMca, nArakInA zarIrarUpI vakIleAne jinezvara mahArAjarUpI khAriSTa maLavA muzkela che. kAyadAne AdhIna thAya te| mAtra manuSya zarIra. A apAra bhava-- --saMsArasamudramAM manupaNuM maLavu' muzkela, kaisa kayAre sudhArI zake ? khAriSTaranI salAha pramANe cAle tyAre. tIrthaMkara mahArAjanA ADatiyA gurue jage jage para che, te ADatIyA gaLe nathI paDatA. A vakIla gaLe paDe che. pAMca indriyA traNa baLa gaLe paDe che. tame AjIjI karI, AjIjI karatAM e tamane salAha de. ahIM devagurU dhama khAriSTara tarIke adhe maLe paNa asIla sIdhA thAya tyAre. asIla sIdhA na thAya tyAM sudhI khAriSTara UMcu paNa jove tevA nathI. have kema jue? AjIjI karIe, ApaNI hakIkata samajAvIe. ahIM dharatna kayAre maLe ? soMsAranI anAdikALanI Teva cheADavAnI kahe te cheADIe, AdaravAnI kahe te AdarIe, tyAre dhama ApaNI khAriSTarI kare. te kuTeva, suTeva kaI te jANIne pachI cheADIe, suTeva AdarIe, mATe dhama ratnane lAyaka 21 guNA che temAM pahelA akSudra guNa tenuM svarUpa kevA prakAranuM che te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. pravacana 33mu' zrAvaNa sudI 9 ne ravivAra, mahesANA sadgati meLavavI e potAnA prayatnane AdhIna che : zAstrakAra mahArAjA zrImAn zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane karatAM thayAM AgaLa jaNAvI gayA ke, A anAdi Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 AgaddhAraka pravacana zreNI anaMta saMsAranI aMdara A jIvane manuSyabhavanI prApti thavI muzkela hatI. kAraNa ke jainazAstranA hisAba pramANe dareka jIva pitAnI javAbadArI jokhamadArIvALo che. arthAta je janma pite levA mAge te janma laI zake che. parAdhInatA che ja nahiM. bIjA pAsethI manuSya janma levAno nathI. jyAre A vAta raju karIe tyAre darekane zaMkA thAya ke harakoI uttama janma levA mAMge che. keI adhama janma levAnI IcchAvALe hotuM nathI. te darekane uttama janma kema maLato nathI. adhama janmanI jagatamAM haiyAtI kema rahe che? zaMkA kAre dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke vidyArthI pAsa thavA mAMge te thaI zake che. je dhAraNamAM je abhyAsa niyata karavAmAM Avyo che, te vidyArthInI lAyakAta dekhI niyata karyo che. dareka vidyArthIne pAsa thavuM ja game che, UMcA naMbare pAsa thavAnuM game che, nIcA naMbare pAsa thavAnI IcchA keInI hotI nathI. ATaluM chatAM paNa badhA vidyArthIo UMcA naMbare pAsa thatA nathI. keIka pAsa thAya che, keIkane maherabAnIthI mArkasa pUrA karI upara caDhAve che. AmAM vidyArthIne lAyaka abhyAsa hatuM, chatAM jeNe abhyAsa na karyo te nIcA naMbare pAsa thAya. maherabAnIthI upara caDhe temAM navAI zI? vidyAthIne ramatano casko hoya tyAre tenA naMbara nIce jAya. tyAre ema thAya ke have barAbara abhyAsa karIza. dhAraNamAMthI UThI bahAra jaI dhuLIyA gaThIyA maLe che tyAM badhu bhUlI javAya che. A jIva jyAre duHkhI thAya che, durgatinA duHkho sAMbhaLe, AtmakalyANano eka ja raste samajavAmAM Ave tyAre khyAlamAM Ave che. A sivAya have lakSya nahIM dauM paNa te sarva kayAM sudhI? TheTha vidyArthIne skUlamAM mAra paDe, naMbara utaravAne thAya, te vakhate badhA vicAra thAya paNa nizALamAMthI nIkaLe tyAre badhA vicAre UDI jAya. sadgati durgatinA vicAro sAMbhaLe tyAre badhuM thAya paNa dharmakathananI nizALamAMthI nIkaLe eTale badhuM svapna jevuM, nizALIyAne dhuLIyA goThIyA malyA ke tenI cAle cAle. A jIva dharmasthAnamAMthI nIkaLe eTale AraMbhAdikanA zeThIyA maLe eTale badhuM bhUlI javAya, ApaNane paNa iMdriyonA viSayo, kaSAya, AraMbha parigraha bahAra jaIe ke lAgI jAya, A dharmakathananI vAta te vakhata svapna jevI jANI. vidyAthI jema nApAsa thaI nIcA naMbare jAya tema A jIva viSayAdikanA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 33 muM 299 gokIyAnI cAle cAlI dharma AcaravAnI abhilASA thayelI hatI, te svapna jevI karI nAkhe che. A anero svama jevA thaI jAya, pachI nizALiye na bhaNe, pAsa thavAnI marajI chatAM ApoApa nApAsa thavuM paDe, agara nIcA naMbare UtaravuM paDe che. dharmakathananI vakhatanI dhAraNAo svama jevI thaI jAya, duHkhI na thavAnI IcchA chatAM durgatie javuM paDe, pitAne AdhIna chatAM tene lAyaka udyama na kare te te vastu prApta na kare temAM navAI nathI. vidyArthI abhyAsa kare te pAsa thAya. tema sadgati ApaNA hAthanI cIja che. ApaNe je A bhavamAM kArya karIe, tenA AvatA bhavamAM javAbadAra chIe, ApaNe A bhavamAM kAMI karIe, te badho hisAba tyAM levAvAne, gayA bhavamAM je karyuM che teno hisAba cUkavIe chIe. A uparathI eka ja vastu kahevAnI che, ke jevI gati levI hoya te tamArA hAthamAM che paNa tene lAyaka udyama kare te, nahIMtara gharamAM leTa, lAkaDI, cUle che, paNa pathArImAM paDelI ALasu strI raI pAmI zake nahiM. prayatna karyA vagara pathArImAM paDelI strI kaMI pAmI zake nahiM, tema sadgati levI e ApaNA hAthamAM che. bIjAo ema mAne che ke Izvara paNa phaLa Ape che, ApaNe ema mAnIe chIe ke, karma karyA hoya tevA phaLa maLe che. Izvarane kartA mAne chatAM sArA karma karavAnI javAbadArI ApaNe zIra che, tenA kAraNe meLavavA jarUrI che. AgaLa kahI gaye chuM ke manuSya koNa bane? svabhAve krodha, mAna, mAyA, lobha e cAre kaSAya pAtalA hoya, tema ja devAmAM pitAnI, pitAnA dhananI sArthakatA gaNato hoya, madhyama guNene dhAraNa karanAra hoya, bIjAo rItarivAjane AdhIna rahevuM tene zIsta kahe che, lajajALu, dayALupaNuM jenAmAM hoya tevA che, bIjA bhave manuSyapaNuM meLavI zake che. hAthamAM cepaDI na lenAro, laeNzana na karanAre, dhULamAM Akho divasa rakhaDanAra vidyArthI dhAraNuM UMcA naMbaranI rAkhe temAM zuM vaLe ? tema A traNa kAraNone amala na karIe to manuSyabhavanI dhAraNA phaLIbhUta na thAya temAM kone vAMka? abhyAsa na karanAra vidyArthI ApoApa nApAsa thAya temAM DepyuTIno vAMka nathI, tema ApaNe A guNo, kAraNa na meLavIe temAM kudaratane vAMka na gaNAya. jyAM bhalabhalA tArU paNa relamAM taNAI jAya Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 Agama ddhAraka pravacana zreNI temAM taratA na AvaDe te zI rIte tare ? e uthalAI jAya, DUbI jAya, tArU badhe udyama kare paNa ghoDApUra pANImAM udyama nahIM kare, uchALA mAratuM pUra hoya tyAM udyama nahIM kare. tArake-tArU, e paNa tyAM kArya nahiM kare. azikSita eka bacuM pravAhane pAra karI jaze te kalpanA kevI rIte Ave ? ApaNe manuSyapaNuM pAmyA, dha adharmanA phaLa sAMbhaLI samajyA chIe. saddagatinuM svarUpa sAMbhaLI te pAmavA taiyAra thayA chIe. tevA vakhatamAM paNa pAtalA kaSAyAdikanuM rAkhavuM muzkela mAlama paDe. AvI samajaNa ApanAra vivekavALI prabhuvANI ane dharmazAstra rAtadivasa kAne paDe. guru mahArAja sarakhA prerako maLyA hoya tyAM paNa manuSyapaNAne kAraNomAM vartavAnI muzkelI paDe che, to pachI je jhADa, bIDa vagere ekendriya, kIDA vagere beIdriya, kIDI-mAkhI, gheDA-hAthI vagerene manuSyapaNuM zuM ? uttama kema? te kema meLavAya? tenA prerake melavavA, temAMnuM kAMI sAdhana nathI. tevI vakhata manuSyapaNAnAM sAdhano kyAMthI maLI javAnA ? jAnavarapaNAmAM manuSyapaNAnAM sAdhanono meLApa kayAMthI thavAno? ahi manuSyapaNumAM muzkelI che, to jAnavarane eke saMjoga nathI tevAne sAdhane malavA te AkAza-puSpa samAna che. ema aha jAnavaranI dazAmAM manuSyapaNAno khyAla nathI. manuSyapaNAthI maLato mokSa-e vicAra nathI, tevAo manuSyapaNAnAM sAdhana meLave. te muzkela che, evuM manuSyapaNuM ApaNane maLI gayuM che. kajIyAdalAla zarIra : kAle jaNAvyuM hatuM. ke vakIla dvArA ja korTamAM hAjara thavAnuM paNa vakIla eTale kajIyA dalAle, teonI jAtamAM ApaNane hitaiSI maLo ghaNe ja muzkela che. tema A badhA zarIre pANI havA agni karamIyA kIDI maMkeDI; mAkhI, deDakA ane A manuSya, A badhA jIvonAM zarIre vakIlo che, vakIle mULathI kajIyA dalAlo hoya che. temAM hitaiSI maLa muzkela che, tema zarIra dareka bhavamAM kajIyA dalAla che. je zarIravALo jIva hoya te ja karma bAMdhe. zarIra na hoya te karmabaMdhanuM kaMI paNa kAraNa nathI. azarIrIne karmabaMdhana thatuM ja nathI. kAraNa ene jagatamAM vahAluM ke aLakhAmaNuM rahevAnuM ja nahIM, A cIja na hoya te vahAluM aLakhAmaNuM kaMI ja hetuM nathI, tethI temane kahevuM paDayuM ke-je mekSamAM apunarAvRttimAM jIva Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 33 muM 301 rahyo che. te zarIra vagarane hovAthI vahAluM aLakhAmaNuM hetuM nathI, jyAM zarIra nathI tyAM vahAluM aLakhAmaNuM vibhAga lAgatA nathI, to tyAM sukha kayuM? zarIravALo hoya te vastu vahAlI dhArI te maLI jAya to sukha, aLakhAmaNI lAgI te khasI jAya to sukha. je mokSamAM, mahadayamAM, zIvamAM, siddhimAM, zarIra vagaranAne vahAluM aLakhAmaNuM nathI tene sukha kayuM? bajhAramAM cAra jaNa beThA hoI e keInI leNadeNamAM AbarU gaI hoya tyAre vAta karIe ke ararara! bIcAre maravA paDyo che. A vAta khoTI nathI. koIkanI geraAbarU thavAthI cAra covaTIyA vAta kare che, bIcAro maravA paDyo che. zuM nathI maLatuM ke maravA paDyo che ? te vAta bALaka kahe che. te bALakane AbarU jAya che te zI rIte samajAvavo? AbarUnI kiMmata, AbarU javAthI zI nukazAnI che, tenuM svapna paNa bALaka dekhato nathI, AbarU, AbarUnA mahimAne ke geraAbarUne bALaka samaja nathI, evAnAM baccAMne AbarUnI vAta kevI rIte samajAvavI? tema ApaNane duniyAnA vahAlA lAgatA padArthothI AnaMda gaNavAvALA AtmAnA svabhAvamAM utaryA nathI. AtmAne svabhAva sukhamaya che, te vicAratA ja nathI. kUtarAnA bhramavALuM sukha : kutarAo-khATakIvADethI hADakuM tANuM lAve, khuNAmAM besI cAve, hADakAnI kInAra-khUNe potAnA tALavAmAM vAge temAMthI lohI jhare, lehI hADakA para lAgeluM hoya te cATI kUtaro pUchaDI halAvI AnaMda mAne, A kUtarAnA svabhAva. A bicAro kUtaro zuM kare che? pitAnuM tALavuM bhedI pitAnuM leAhI cATI AnaMda mAne che. ApaNane saMsAranA padArtho vahAlA lAge che, kaMIka jIvane sukha svabhAva pragaTa thAya te maLe eTale AnaMda mAnIe chIe, e to kUtarAne sukhane bhrama che. tema vahAlA padArtho malyA eTale sukha mAnyuM paNa sukha AtmAne svabhAva che. te pudagalamAMthI utpanna thatuM nathI, mATe je vahAlA ane aLakhAmaNA padArtho sukha-duHkha karanArAM nathI. ApaNe lAgaNI dvArAe sukha-duHkha vyakta thAya che. A kAraNathI jeNe padArtho sukha ApanAra gaNyA nathI tene Ave ke jAya te kaMI nathI. bALakane pitA kamAya moTA chokarAne AnaMda, nAne chokaro samajate nahAvAthI AnaMda-zeka kazuM nathI. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 AgoddhAraka pravacana zreNI lAgaNI dvArA sukha duHkha raMDIbAja UMghI gaye heya, devAMgane ubhI hoya te kaMI nathI. je padArthane lIdhe vastu banatI hoya te banata paNa lAgaNI na thAya tyAM padArthaprApti chatAM lAgaNIne janma thatuM nathI. tyAM sudhI sukhanI prApti gaNAI nathI, tema aniSTa padArtha prApta thAya, DarakaNamAM DarakaNa manuSya sutaranA tAMtaNAthI DaranAra UMghI gayA che, jeo sApa che, chatAM bhayane choTe nathI, padArthabhaya karanAra hoya to A vakhate Dara thI joIe, paNa lAgaNI nathI tyAM sudhI bhaya jevI cIja nathI, bAhya padArtho, ISTa-aniSTa malyAM heya chatAM lAgaNI na hoya tyAM sudhI sukha-duHkha thaI zakatA nathI. eka padArthamAM ISTa-aniSTapaNuM lAgaNIne AdhIna che : have bIjI bAju eka padArtha ekane ISTa ne bIjAne aniSTatyAM zuM karaze? eka padArtha havA, jene nimoniyA tAva thaye hoya tene jhera, ukaLATa thayo hoya tene amRta, te have jhera ke amRta gaNavI? jevA saMjogone aMge je lAgaNI uddabhavavAnI te pramANe ISTa aniSTa lAgaNIne aMge havAnuM kahyuM, tema devA karyA hoya tyAre bhAva paDe tyAre moja, leNuM karyA hoya bhAva paDe to pika melavAnI, temaja caDatA bhAvane aMge e ja kevaLa lAgaNI, pitAnA apriya manuSyane nukazAna thAya to rAjI, vahAlAne nukazAna thAya to berAjI zAthI? e tarapha lAgaNuM che. vahAlA-aLakhAmaNApaNuM lAgaNIne AdhIna che. lAgaNI na thAya to kaMI nahIM, lAgaNuM thaI to meTa pahADa che, lAgaNIthI sukha-duHkha lAge che, paNa AtmAno sukhasvabhAva haju khyAlamAM AvyA nathI. AbarUnuM sukha kone mAlama paDe ? ApaNane pAMca IdriyadvAe saMsAramAM khAvuM, pIvuM ne geralA gaNanArA chIe, tema AtmAnA svabhAvano ApaNane khyAla Avato nathI. jema chokarA AbarU na samaje tethI AbarU cIja nathI, tema kahevAya nahIM, tema pAMca iMdriyanA viSayamAM moja mAnanArA AtmAnA akhaMDa sukhane na IcchanArA, nitya vijJAna-AnaMda brahma svarUpa mAnanArA jyAM AtmAnuM svarUpa AnaMda manAyuM che, pelA viSayanI vicAraNAmAM vahI rahelAne tene khyAla na Ave tethI te vastu nathI tema kahI zakAya nahIM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 pravacana 33 muM paropakArI vakIla : avyAbAdha sthiti prApta na thaI hoya tyAM sudhI saMsAranI kacerImAM vakIla dvArAe hAjara thavAnuM, duniyAmAM vakIla potAnuM ghara khedanAra nahIM maLe, pUro pagAra nahIM kare, paNa pitAnuM ghara nahIM chedI nAkhe, A vakIla e che ke, 1-2-3-4 paMcaMdriyamAM, nArakI, devatA, tiryaMcamAM e tAkAta nathI ke azarIrapaNuM meLavI Ape. pitAnuM jaDamUlathI jAya to paNa asIlanuM hita thavuM joIe. evo vakIla jagatamAM khaLyo nahiM maLe. sArI sthitie pahoMcADe, tamArA hitamAM hita samaje evA vakIla maLaze, paNa pote jaDamULathI ukhaDI jAya te paNa ubhuM rahe, e vakIla ganamAM nahIM maLe. phakta Aja manuSyapaNunuM zarIra je e vakIla che ke pitAnuM jaDamULathI ukhaDI jAya to paNa AtmAnuM meLavI Ape. jyAM tame mokSapada varo eTale zarIranuM zuM ? tiryaMcanA bhAvanuM zarIra devatAnA bhavamAM haja laI jAya, nArakInuM zarIra tiryaMcane manuSyamAM laI jAya, asIlanA hitanI khAtara pote jaDamULathI ukhaDI javuM kabUla paNa jaDamULathI pote nIkaLanAra manuSyabhavanuM zarIra. A vakIla maLa muzkela che. munImanI zAhukArI kayAM sudhI? eka vAta dhyAnamAM rAkhaje munimanI zAhukArI zeThanI sAvacetI upara rAkhe che. zAkAra munie zeThanI AMdhaLAImAM cora na banata hoya te bane, nekara cAkara pahelapahelA barobara hADakA halAve che, paNa zeTha kadara na kare te ene e nokara hADakAne harAma thAya. hADakAnI harAmI zeThanA AMdhaLApaNue banAvI. A vakIla jaDamULathI potAnuM jAya to asIla jIvanuM hita kare, chatAM asIla AMdhaLo maLe to vakIla zuM kare? A vakIla (zarIra) A jIva asIla AMdhaLo na thAya te pitAnuM nikaMdana jAya te hita karavA taiyAra che. keI ghuvaDanI mAphaka divasanA aMdha hoya, keI rAtanA aMdha hoya, ApaNe vIse kalAka AMdhaLA. AMdhaLA sArA ke pote vasta dekhatuM nathI te bIjAne pUche. AMdhaLo na dekhe to bIjAne pUchI savaLe rasto meLave. paNa dArunA ghenamAM chAkelo evo dekhAto zuM kare? chAke ne bhUlo paDyo chuM ke nahiM? huM keIne pUchuM, jANakArane meLavuM, tene vicAra ja nathI. AMdhaLA karatAM thAkele bura Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 Agama dvAraka pravacana zreNI paNa chAkelA karatAM gAMDa kharAba, je mAne bAyaDI, bAyaDIne mA, zeThane nokara, nekarane zeTha kahe tevAne zuM karavuM? kAyadAnI apekSAe dArU pIe tene kAyadAe gunho na gaNyo, paNa chAkaTa thAya to gunhegAra. piolIsa pakaDe, chAkaTApaNAmAM e julama kare, kone mAre, kane Ape le tene patto nahIM. ApaNe aMdhathI AgaLa chAkaTAnI sthitimAM chIe. vicAro ! je vakhate ekAMtamAM dharmasthAnakamAM besIe, vAstavika vicAra karIe tyAre jaMjALa lAge che, meLave che te vakhate sarva melIne javAno nirNaya che, laI javAnuM nathI. zuM laI javAnA? punya ke pApa, A vAta sarvasaMmatta thaI, paNa jyAM mehano chAka caDe. te vakhate melavAnI vastu khAtara prANa Apo cho. punya pApano hisAba thatuM nathI. melavAnI vastu mATe prANa apAya te chAkaTApaNuM na hoya to kema bane ? sArabhUta mATe ulaTo bhAgato phare. chAkaTa thaele sApa hAthamAM pakaDe. motInI mALA pheMkI de temAM navAI nathI te chAkaTApaNAne aMge. A jIva rAta-dIna aMdha nahIM, 24 kalAkano dArUDiye nahIM, paNa 24 kalAkano chAkaTa che. AvA chAkaTAne asIla tarIke jyAM rahevAnuM thAya tyAM vakIlanI dAnata kayAMthI sApha rahe? munImanI zAhukArI kayAM sudhI? zeThanI sAvacetI sudhI. ema A jIva zANapaNAmAMthI nIkaLI jAya, sAvacetI ne 100 jejana dUra phekI de to A vakIla zuM daLadara phITe? asIla sAvaceta hoya te pitAne jaDamULathI ukheDI jAya te phakara nahIM. A jIvarUpa asala sAvaceta khabaDadAra rahe to vakIla sAro maLe che. jo ke che halakA kuLano, brAhmaNo dAnatAnA halakA hoya che. brAhmaNakuLamAM upajyA chatAM svabhAve caMDALa jevA hoya che. A jema anyakti che, tema A vakIlanI jAta sArI nathI, upara paDade tethI ja A zarIra sAruM dekhAya che, A uttama kULano vakIla nathI, adhama kULane vakIla che, utpattinuM sthAna, saMjoga, saMga, piSaNanAM kAraNe paNa adhama che, Ane piSaNa cekhAthI na maLe. "phedIne khAya to ja kukaDAne poSaNa maLe? sAruM hoya tenuM gaMdu thaI maLe to ja piSaNa thAya. sthAne kAraNa, saMga halakA, pANIne pisAba kanAra, anAjanI viSTA banAvanAra, havA jherI banAvavI, A sthiti zarIravakIlanI che. A A vakIla chatAM vAMkA gALA : cAMDAlamAM paNa brAhmaNa thAya che. tema A halakA vakIlamAM eka guNa che. pitAnuM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 33 muM 305 jaDamULathI ukhaDI jAya to paNa sAvaceta thAva to tamAre upakAra kare, e badhuM kyAre ? tamArAmAM rAma jaIe, mAyA ane tame dharma ratnanA arthI ho, tamArAmAM dharmaratnanuM athANuM hoya to, pote sukAI jaI hita karavA taiyAra che. tame chAkaTApaNuM na choDe to, e gopALI gAMDo nathI ke tame gAMDA raho ne tenuM potAnuM paNa bagADe. pachI A dekhe ke Ane rAjI nathI. aMgrejoe AjakAlanA rajavADAne raMDIbAjImAM nAkhI mAna-cAMda ApI khuza karI dIdhA. pachI uparanI sattA pitAnuM zuM karavA bagADe ? tema A vakIla dekhe ke, chAkaTa asIla maLe che, aphINIyAne pAMca pakavAna male paNa DabI na maLe to badhuM nakAmuM che, tene to aphINanI DabI dekhADe pachI roTalo Apo to paNa zeTha sArA. lADu, dUdhapAka ApanAra zeTha sArA nahIM, dAbaDIe zeTha sArA. A jIva puNya, pApa kema baMdhAya te na vicAre ane viSayane aphINI thAya tyAre zeTha dAbaDI ja dekhADI ghe, pAMca pakavAna mana rAjI karanAra na thAya, A zarIra sukavI tamArA badale herAna thAya to paNa temane tenI gaNatarI nathI, tamane to A duniyAdArInI je upAdhi gaNAya che, temAM lagAra vadhAre thAya to rAjI che. e ukaraDAmAM, kacarAmAM vadhAro na thAya to rAjIpa nathI, aphINI bhANuM dekhato nathI, DAbaDI dekhe che. jyAM AvI sthiti che tyAM pudgala pitAnuM zarIra puSTa kema na kare ? tame jyAM aphINIyA bane tyAM pudgala zuM kare ? je tame dharmaratnanA arthI bane to A zarIra sukAI javA taiyAra che. gharmaratna ane ciMtAmaNiratnamAM adhika koNa ? : have dhamane ratna kahyuM te vAdI cheTuM kahe che. ratnaciMtAmaNI le paNa te darekamAM e dazA che ke mAge te maLe, kalpanA na Ave, mAgaNI na karo, te ApavAnI tAkAta ciMtAmaNImAM paNa nathI. je vastu tamArI jANamAM na hoya tevI vastu ciMtAmaNI ApI zake nahiM, paNa A dharmaratna tame jANo nahIM, mAgo nahIM evI paNa vastu lAvI hAjara kare. prayatnothI je banI zake nahi, kalpanA paNa na thAya, tevI vastu sAkSAt banAvI de. gAyakavADane pUchIe ke jyAM sudhI resIDenTa tamane levA na AvyA hatA, tenA pahele dahADe tamArA 20. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI kuTuMbane kalpanA paNa na hatI ke vaDodarAnI gAdI tamane maLe. e kalpanAnI sthiti koNe UbhI karI ? ciMtAmaNi pAse mAgIe, jANIe, IcchIe tyAre maLe. jyAre A dharmaratna nahIM jANeluM, nahIM IccheluM, na ciMtaveluM, palakArAmAM karI de che. have parabhavane age vAta karIe, devaleka zI cIja, kema maLe? te vicAra nathI. chatAM dharmane prabhAva hoya te vagara jANelI, vagara IcchalI, vagara mAgelI dharmaratnathI meLavI zakAya che. e nahIM paNa ratnaprAptinuM paNa kAraNa ke? AkhA jagatane ratnanI IrachA chatAM amukane ja ratna maLe, amukane patharA paNa na maLe te kahevuM paDaze ke ratnaprAptimAM paNa mULa dharma ja kAraNa che. gharmane ratnanI upamA kema ApI? evA dharmane ratnanI upamA kema devAya che? je dharma asaMkhyAta ratnone meLavI ApanAra, AvA dharmane ratna kema gaNe che? kaI hIrAne patthara kahe che? hIrArUpI patthara ema keI kahe te tene mUrkha kahIe chIe, te pachI ahIM dharma ane ratnanI vacce AkAzapAtAlanuM Ata che tevA vakhatamAM dharmarUpI ratna kema kahe che ? patharA sAthe dharma sarakhAva te dharmanuM apamAna che, paNa upadeza sAMbhaLanArAne je uttama cIja bhAselI hoya bIjI caDiyAtI cIja na hoya tyAM upamA kaI devI? caMdramA punamane Aso punamanI rAtre uge tyAM ke ? tyAM upamA kaI devI? ahIM darpaNane caMdranI upamA gho paNa caMdrane kaI upamA gho? tyAre kahe ke cATalA jeva, cakakhA ArIsA ane caMdra vacce rAtadivasanuM AMtarUM che, paNa bIje saumya gaLa. cakATIvAlo padArtha tamArI dhyAnamAM nathI, tyAM ArIsAnI upamA dIdhA sivAya chUTako nathI. A jagatamAM utkRSTamAM utkRSTa dharmathI utarate padArtha dhyAnamAM Avyo hoya to kevaLa ratna. ratna sivAya bIje padArtha zrotAne jANavAmAM Avyo nathI. tethI atyaMta AMtarAvALe padArtha chatAM tenI upamA ApI che. arthAt A upamA zAstrakAroe vAstavika gaNI ApI nathI, paNa zretAne te sivAya bIje utkRSTa padArtha dhyAnamAM nathI Avyo. dariye na dekhyo hoya tevA AgaLa moTA talAvane baDA dariyo kahevAya, teNe jaLAzayamAM utkRSTamAM utkRSTa mAnyuM hoya te taLAva, A moTuM taLAva che. tenA je dariye, Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 pravacana 33 muM keTale pharaka che? tyAMnA vatanIne bIjI vastu prasiddha nathI, tethI jagatamAM ratna sivAya utkRSTa padArtha gaNavAmAM AvyuM nathI. tethI avyAbAdha padavI pamADanArI, jJAnAdanAdinuM rajIsTara karanArI cIja chatAM ratnanI upamA ApyA vagara chUTako nathI. mATe dharmaratna kahyuM tethI halakI upamAM na samajavI. prabhune siMha hAthI kamaLanI upamA kema ApI? AthI paramezvaranI stuti kare che te dhyAnamAM le, durita sIdyA eTale purUSomAM jAnavara ema? zaurya aparAbhavanIya sthiti jaNAvavA mATe jagatamAM kaMI paNa padArtha levAmAM Ave te kevaLa siMha che. A tIrthakaranI avajJA nathI, mATe tyAM siMhanI upamA ApI che. pAchIf, hAthInI, kamaLanI upamA. kacarAmAM thavAvALuM kamaLa tenI upamA bhagavAnane zIrodhArya tarIke ApI che. kacarAmAM thaeluM chatAM kamaLa zIrodhArya guNane laIne, kamaLa bhagavAnanI apekSAe nahIM gaNatarInuM chatAM upamA thaI jAya che. siMha, hAthI, kamaLa e badhI tenA guNane lIdhe jagatamAM prasiddha hovAthI upamAo devAmAM AvI che, tema jagatamAM ratna sivAyanI utkRSTa cIja gaNavAmAM AvI nathI, mATe dharmaratna kahevAmAM AvyuM che. upamAnA avaguNa grahaNa na karavA : anya matamAM kahe che tema na gaNaze, kRpaNe rAdhAne kahyuM ke, caMdramuvI, tene saumyatA guNane mATe kahyuM, he caMdranA jevA mukhavALI ! caMdra te roja kSaya vRddhi pAme, tevuM mAruM meM che? caMdra ghaTe vadhe che mane caMdraguNI kahI kema bolAvo cho ? mULa saumyatA Adi guNone lIdhe upamA ApI che, te kalaMka sahitapaNAmAM, rAhu gaLI jAya temAM lIdhI. upamAnA avaguNa joDavAmAM bhUla na thavI joIe, guNonI uttamatAne ane upamA apAI che. ratna jema dariyAmAM rahetuM nathI, maMthana karI dharma kADhavAno nathI, mAtra upamA ApI che. tenA uttama guNone anusarI ApI che. "dharma dhanavRddhi" mA pravezanI dazAmAM jaNAvyuM "gha dhanazuddhi" dhanamAM jevI buddhi tevI dharmamAM thAya te dharmamAM praveza thayo samajavo, tema dharmamAM jyAre uttamatAnI buddhi hoya te dharmamAM praveza samaja, dharmaratna je uttama che, prathama mArga Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 Agama ddhAraka pravacana zreNI praveza karanArA cha mATe dharmaratna je-A artha kahe. paNa dharmamAM AgaLa vadhyA hoya tevAone ciMtAmaNI, kAMkarA jevuM che. parisiva gaNue te kAma na lAge. paMDitanA chokarA jevuM na kare. paDhe baccA ! pharamAIe, mAtRvApara era era kI sAthe mAtA jesA vartana, jagatamAM saba oratanI sAthe mAtA jevuM vartana rAkhavuM, chokare gekhIne nIkaLe, pADozIne ghera bAIo beThelI. jhaTa jaIne khoLAmAM paDyo, pelI camakI. gharavALAe ThapakAryo, zuM che? AvI rIte beThI hatI ne khoLAmAM jhaTa daI paDyo, AghA pAchA hAtha karavA lAgyA. bevakuphe zuM karyuM? tame zIkhavyuM hatuM ke mAtRtva pu mAtA mAphaka bIjI strIo sAthe vartAva karavo. mAtAnA kheALAmAM paDatA hatA. v g dalata - jevI DhephAmAM buddhi tevI paradravyamAM buddhi rAkhavI, vikAra buddhi na thavI joIe, pArakuM dravya pattharanI mAphaka gaNavuM joIe, bajAramAM pArekhanI paisA - rUpIAnI DhagalI paDelI, te phekI devA mAMDyo, varazy Dhodara gharamAMthI kAMkarA phekI gho cho te A kAMkarA che, A jema paMDitane chokaro avaLA vidyArthI hatA. tema ratna asAra che, bhaya samAna che. tema dharama asAra ja jALamaya jaNAya che, te paMDitanA chokarAnI tolamAM AvIe ke bIjuM kaMI ? mATe jyAM sudhI saMsAramAM mAyAmAM lapaTA che, tyAM sudhI dharmane ratna je samaje. dharma ja ratna dharma ca << dharma sivAya ratna cIja nathI evI buddhi thAya. dharma ratnasamAna te mArga pravezamAM, AgaLa vadhe tyAre varSa 18 ratna e dharmaratna mATe udyamavALo thAya to A vakIla badhA kesa sudhAravA taiyAra che. mATe tevA dharmaratna mATe kevI rIte lAyaka thavAya te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. pravacana 34 muM saM. 1990, zrAvaNa sudI 10 ne somavAra, mahesANA. saMsAra-cakaDoLa zAsakAra mahArAja zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane karatA thakAM jaNAvI gayA ke A saMsAra cakramAM A jIva anAdi Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 34 muM 309 kALathI rakhaDe che, nAnAM baccAMo paisA ApI cakaDoLa para besI rAjI thAya che. A sthira jamIna para raheluM hatuM, te karatAM asthira upara gaye. cakkara bhamavAmAM gayo che, to paisA kharacI AnaMda mAnya paNa e baccAne bhe, samaju pisA kharacI cakaDoLanA cakAve AnaMda mAne nahIM, tema A jIva saMsAra cakranA cakaDeLe caDyo che, chokaro cakaDoLamAM hase, aAnaMda mAne tema A jIva cAre bAjunI nArakI, tiryaMca devatA, manuSyanI beThakomAM besI AnaMda mAne che. kutUhaLa hovAthI baccAne AnaMda thAya che, tema A jIva saMsAra cakramAM caDyo che, temAM ja AnaMda mAne che, paNa baccAo 15-20 AMTA joramAM cAle te bicArAne cakI Ave che paNa A jIva baccAM karatAM paNa caDyo, anaMta kALa sudhI cakamAM caDyo chatAM cakI AvatI nathI, ghAMcIne baLada ene e jagAe phare te paNa tene cakI na Ave, manuSyane tyAM cakI Ave, kAraNa eka ja. AMkhe pATA bAMdhelA hoya tethI ghAMcInA baLadane cakI AvatI nathI. manuSyane AMkha kholelI hoya tethI cakI Ave che, tema saMsAra cakranI cakI kene hoya? manuSyane hoya, jyAM sudhI jIve ajJAnathI aMdha che, jJAna-netra khulyAM nathI tyAM sudhI saMsAra cakaDaLamAM cakI pAmato nathI. cakI AvavAnuM kyA bhavamAM bane ? jJAna hoya te bhavamAM, jJAna kevaLa manuSyabhavamAM, manuSyabhava sivAyamAM janma le te mAlikanI majurI karavI, peTamAM oravuM, jIMdagI pUrI thAya ke cAlatA thavuM. cAhe kUtarA, gheDA, uMTa vagerene, jJAnarUpI cakSu khulavAno vakhata ja kayAM? lAyakAta kyAM? keTalIka vastuo lAyakAta upara ja Ave che. gAyana gadheDAne zIkhavavA mATe cAhe jevo ustAda hoya to paNa nahIM zIkhavI zake. gadheDAmAM gAyana zIkhavAnI lAyakAta nathI, tema manuSya sivAya bIjA bhavamAM AtmAnA guNa-avaguNo, svarUpa jANavAnI, guNe vadhAravAnI, avaguNo kADhavAnI zakti ja nathI devatA eTale zikAre nIkaLele zahenazAha. rakhaDyA ja kare. manuSyabhava sivAyanA je bhave te bhomAM jJAnazakita evI nathI, kaMIka jJAnazakita jAge te pazcimanI ke ucenI sITa para beThelA hoya te paNa cuMbAIne besI rahevuM paDe. jamInanI pAse beThelA hoya tene ja utaravAno vicAra kAma lAge, nArakI, tiryaMca, devabhavamAM kadI bhavacakrathI kaMTALo Ave paNa te bhavacakaDoLamAMthI nIce utarI zakAya nahIM. cakaDoLamAMthI nIce utaravuM hoya te nIcenI beThakamAM beThela ho Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. Agama ddhAraka pravacana zreNI joIe. AtmAnA guNa jANavA hoya, meLavavA hoya, avaguNa nAza karI guNa utpanna karavA hoya te manuSyabhava sivAya bIje maLatA nathI. baLavAna sAthe maitrI te gulAmI samajavI : gaI kAle kahyuM ke, e kaye vakIla maLavAne ke pitAnuM nukasAna karI asIlanuM hita kare? evo paropakArI vakIla kayAM maLavAna? temAM jeTalA ane lugaDAM peTena vakIla, vartamAnakALamAM lugaDAM ane roTalA peTene vakIla thAya. pite ghasAte jAya tenI darakAra nahIM. pite sadA mATe nAza pAme tenI darakAra nahIM. mAtra asIlane kema phAyado thAya e vakIla kA ? A manuSyabhavanuM zarIra, lIga opha nezanamAM ema dhAraNA rAkhI hatI ke, duniyAmAM kaI bakheDe jAge nahIM, paNa te dhAraNA phaLIbhUta kyAM thAya ? badhAM rAjya sarakhA baLavALA rahetAM, baLavAnanI sAthe maitrI karavI te gulAmInI jaDa che. samAna sAthe maitrI TheTha sudhI maitrI rUpe Take paNa ApaNe nyUnabaLavALA hoIe, adhika baLavALA sAthe maitrI karIe te tenuM pariNAma gulAmImAM Ave. atyAranA rajavADA e pikAra kare che ke, ame mitra tarIke saMdhi karI che, paNa nirbaLanuM dastapaNuM kyAM pariNamyuM te joI , haidarAbAda, gAyakvADa ke udepura game tevA moTA rAjyo hoya te dastInuM pariNAma gulAmImAM ja Ave, mATe nezanala lIge kahyuM ke, samAna kare. samAnatAnA niyamo TakAvavA mATe, samAnabaLano niyama rAkhavo ja joIe. kaMIpaNa tephAna na thAya tyAM samAna baLa na joIe, baLahIna thatuM jAya to lIga opha nezananA karAro copaDAmAM rahI jAya. eka jApAne khAsaDuM mAthuM ne khaspe. kAraNa baLavAna tha. kahevAnuM tatva e che ke, saMpanI aMdaranI jaDa baLavattAmAM che. pitAnI lAyakAtanI baLavattA dareke rAkhavI joIe. e hoya te ja saMpa barAbara rahe, tema AtmA kaIka jera rAkhe te A vakIla sArI dAnatano che. AtmA akkala phaTela nIkaLe te jANI joI khuvAra keNa maLe? A vakIla (zarIra) evuM AtmAne kayAre kahevA javAno ke, tuM mane khuvAra mela, huM tane joIe te ApuM, Ane uttama svabhAva tene lAbha levAnI zakti AtmAmAM joIze, sAvaceta thaI samajI sArUM mAge tene kalpavRkSa ke ciMtAmaNuM ratna Ape che. te Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 34muM 311 gheraghera pharI bolAvI ApatuM nathI. sAvaceta hoya, samaje mAge te Ape ! sAthe zarata karI ce ke A lugaDAM ane khorAka kyAre ApavAnA? mArA kesamAM kharekhara mahenata kare che, ukaraDAmAM AMkaDAnI khetI karanAra kaI jaNAyA nahIM paDatara jamInamAM paNa khetI nathI karatAM to AtmA mAMsanA hADakAnAM pIMDane piSe tene artha zo ? A zarIranuM svarUpa hADakAne mALe, viSTAnI guNapATa, pesAbanI kothalI che, sarakArI kAyado che ke melAnI gADI bajAramAMthI khullI na jaI zake, musalamAna kharAba cIja laI jAya te paNa bajAramAM jatI vakhate rezamI rUmAla DhAMkI laI jAya che. baMdha che tyAM sudhI tenI manaharatA, bAraNuM khUle te durgadha uchaLe. tema A zarIra para cAmaDI che tyAM sudhI ja sAruM dekhAya che, gADInuM melAnI bAraNuM khole te eTale besavuM muzkela paDe, oparezana vakhate bhalabhalA sagAne UbhA rahevuM muzkela paDe che. jyAM kApa mele, aMdarathI lohI nIkaLavA mAMDe tyAM cakI Ave che. aMdaranI mattA A che. A te DhAMke bhAga che tyAM sudhI ja ThIka che evA myunisipalanI gADI jevA musalamAnanA thALa jevA A zarIrane poSavuM paDe che. A saccidAnaMda svarUpI AtmAne emAM keda rahevuM paDe che. enuM piSaNa-rakSaNa tenuM kaMI phaLa? sudharAI khAtAne gADIo bharAvavI pAlave che, kemake sthAna te sudhare che. keI myunisipAliTI jaMgalanA melAne lAvI zaheramAM lAvI nAkhatI nathI. kAraNa sudharAI khAtuM che. A AtmA pitAne sudhAro na kare te tenuM kahevuM zuM? evA zarIrane poSaNa kayA muddAe Ape? jeTalo sukhAkAra Ape teTalA pramANamAM kharaca heya, A melA zarIranuM khorAka SiAka dvArAe piSaNa kare teTale sukhAkArI sudhAro thavo joIe. have te ja jagA para sukhAkArInuM lakSya uDI jAya te sudharAI khAtuM na kahevAya. je AtmAne saccidAnaMdamaya thavAnI IcchA na hoya tevAne hADakAMnI, mAMsanI, viSkAnI, mutaranI kothaLIne poSavAnuM hoya nahIM, A apAra saMsAra samudranI aMdara manuSyapaNu muzkelIthI maLeluM chatAM paNa jagatamAM akkalavAlAne maLelI zamazera sAdhyanI siddhi kare. zatrune saMhAra karI ISTaprApti karAve, paNa pAgalanA hAthamAM AvelI zamazera pitAnuM, kuTuMbanuM ke zatrunuM zarIra kApe. ApaNane A manuSya bhava apUrva kIMmatI, durlabha yAvat mekSa avyAbAdha pada sAdhI ApanAra bhava maLavA chatAM paNa phaLadAyI kayAM nivaDe? zANAnI Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 Agama ddhAraka pravacana zreNuM sattAmAM AvelI zamazera sAthenI siddhi kare. A AtmA paNa je zANe bane te ja manuSyapaNAnI zamazerathI sakala daritane nAza karI Icchita vastu meLavI zake. pArakA pADozI sAthe prIti karanAra vahu je ajJAnI AtmA : keTalIka vakhata nAnAM bALako ke navI vahue, sAsu sasarA dhaNa dIyara jeTha karatAM paNa pANI sAthe paraprIti kare. aNasamajune ghara anukULa na lAge, tema A caitanyasvarUpa AtmA paNa citanyamAM prIti nahiM kare paNa pudgala rUpI paDezamAM prIti kare. sAsu sasarA vigere visAmAnuM sthAna nahIM, pADozI vizrAmanuM sthAna mAne. A AtmA citanyamAM zAMti na pAme, pADozImAM ja prIti rAkhe. meTA chokarA thAya eTale pADozI te pADozI ne ghara te ghara, te ja vahu jenI sAthe prIti hatI tenI sAthe laDavA mAMDe, pachI palaTo khAya che, ATaluM pANI DhaLI jAya te laDe che, kema bhAI! sAsu-sasarA karatAM vadhAre vahAlA lAgatA hatA ne? te ja atyAre pANI nAkhavAnA kAmamAM na rahyA, eMThavADAmAM laDAI karavA lAgI, kAraNa ghara samajI che, atyAra sudhI ghara samajatI na hatI, nAnA chokarA paNa mAbApanI daSTi cUkavI paDezInA oraDAmAM ghUsI jatA hatA, e ja chokarA AMgaLa jamIna mATe, lAkaDI laI pADozI sAthe laDe che, kAraNapitAnuM ghara samaye, tema A AtmA aNasamaju dazAmAM hoya tyAre A pudgala, idri, kuTuMba, dhana mATe evI dazAmAM hatuM ke tenA mATe naraka niMdamAM javuM paDaze te samajato na hato. e ja AtmA pitAnuM zuddha cidAnaMdasvarUpa oLakhe ke AMgaLIthI nakha vegaLA teTalA vegaLA, sArA paDozI hoya te sArA narasAmAM bhAga leze che, vivAha vakhate jamavAmAM, maryo vakhate makANamAM Ave, tema A pADozI A AtmAnI sAthe eTalA saMbaMdhamAM che ke enA sukhe sukhI enA du khe duHkhI. ene ghera kAramuM meta heya te, lagana pitAne tyAM hoya te lagIra khamavuM paDe, eTalI mahAmahe sukhanI darakAra che, tema A AtmAne ane zarIrane mAMhamAMhe paDezIpaNuM che, AnA sukhe Ane sukha, AnA duHkhe Ane duHkha, AtmA AnaMdamAM hoya te zarIra lAlacoLa, AtmA ciMtAmAM paDyo te zarIra gaLavA bese A zarIra Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 34 muM 313 AtmAne sajajana pADelI che, pADozInA vyavahAra rAkhanArA che paNa vyavahAra kayAM sudhI jaLavAya ? gharane nukazAna na thAya tyAM sudhI. tema A AtmA nAnA bALaka je, navI vahu je bevakuphe na bane, pitAne svarUpane samaje, zarIra rUpI jaDa pADozI, paramAtane brAhmaNa ane musalamAna pADozI hoya to pADozIpaNuM jALavI ye paNa pitAno AcAra vicAra kADhI na nAkhe. tema sAvaceta AtmA samajI hyuM ke, A DheDavADA sarakhA zarIra sAthe mAre rahevuM paDe che. bIje ghara na maLe tyAM sudhI nabhAvI levo paDe, sididharUpI ghara na maLe tyAM sudhI A A zarIra-pADozIne nabhAvI levAno che, dAnA pADozI nukazAna veThI bIjAnuM bhaluM kare che. pilIsa-dAdA sarakhuM zarIra : zarIra badhI gatimAM baLavAna pADozI che. zarIra kaI divasa gharanuM thayuM nathI. tame raheThANa phera to bAyaDI chokarA sAthe Ave paNa pADozI sAthe na Ave, je pADozI na hatuM ne ghara nA hate te eka bhavathI bIjA bhave zarIra sAthe Avate? A zarIra to sAthe AvatuM ja nathI. A zarIra polIsa-dAde che. keTalAka zrImaMte polIsane varasa dahADe beNa Ape che. beNIne phAyade kaMI nahIM paNa je varase na ApI te varase tagAde karavA taiyAra. vepAramAM phAyado na kare, paNa na ApI te tagAda kare, 20 varasa ApI, be varasa na ApI te kaMI nahIM, Ane 25-50 varasa pi ne be cAra dahADA khAvA na Ape te nirmAlya karI nAkhe, dIdhuM eTaluM badhuM gayuM. gaLe paDatA vAra nahIM, evo A deha-pudagala polIsa-dAdo che, ene 50 varasa sudhI traNa traNa bhANA daI pise che, chatAM Apatti vakhata aLage rahe che. sAvaceta zrImaMta bANI de te pahelAM bAra gaNuM kAma karAvI lya. tema A polIsa-dAdA ne roja traNa traNa vakhata poSIe chIe, paNa tenI pAse je kAma karAvavuM hoya te karAvI leje, kyuM kAma kADhavuM che? eka ja-ukaraDe hIrA che, levAvALa joIe, e lAvI gharamAM nAkhe te polIsa dAdo atyAre tamArI boNa khAya che te vakhate ukaraDethI haze vaNI le to bole tema nathI, ulaTuM madada karaze, polIsadAdAne roja boNI daI rahyA che, chatAM boNInA phaLa tarIke ukaraDAmAM dharma to polIsanI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 AgAme ddhAraka pravacana zreNI ane hIrAnI kiMmata? manuSyabhavanA ukaraDAmAM dharmaratna vikharAelA paDelA che, ukaraDe A polIsa (zarIra) madada kare te che, chatAM ukaraDethI hIrA levAnI paNa akkala AvatI nathI. mATe zAsakAre kahyuM ke A manuSyapaNu malyA chatAM, pApI AtmAo dharmanI lahejata laI zakatA nathI. eka ja kAraNa che ke DhoraDhAMkharane ratananA DhagalAmAM UbhA rAkhIe to podaLo nAkhe, pesAba kare ke lAta mAre tene ratnamAM ratnabuddhi thaI nathI. A jIva dharmaratnanA khetaramAM, cAhe upAzraya deharAsare, pAThazALe jAya tyAM badhe ratna bharelA che, paNa herane ukaraDe ratna hoya te pezAba ane piodaLe ja karavAnA. tema A AtmAne jaDa cetananuM bhAna na thAya tyAM sudhI dharmaratna ukaraDe paDyA hoya te paNa pesAba ane piodaLe karavAnuM mana thAya che, tema manuSyapaNuM, lAyaka kSetra malyA chatAM dharmaratnamAM rati thavI ghaNI muzkela che. Dhera DheLAelA dhAnyane dekhe paNa ratnane na dekhe, ratnanA DhagalA vacce rahelA mAtra dhAnyanA kaNIyA bhale te eMThA hoya te ja dekhe, A jIva ratnanA kSetramAM AvyuM, chatAM jAnavaranI paddhattithI viSaya kaSAyane ja dekhe che. jema jAnavaramAM ratna oLakhavAnI, levAnI, ratna mATe bhega ApavAnI buddhi AvatI nathI, tene eMThavADAnA dANA mATe zIMgaDuM mAravAnuM thAya che. vacce kutaruM khAvA Ave te zIMgaDuM mAravA jAya, eMThavADAnA anusAra badhuM karavA taiyAra che, paNa ratanane aMge kazuM karavA taiyAra nathI. tema A jIva viSayarUpI eMThavADA mATe zIMgaDA bhoMkavA taiyAra che, paNa ratna mATe A jIvane darakAra ja nathI, tethI pADozIne pitAnA gaNe che, eMThavADA mATe haDakavA hAle che, pitAnI ke para-jAta hoya te darekane karaDavA jAya che, eka ja kAraNa che. jAnavarane ratnanI parIkSA nathI, tethI ratnanuM bhAna nathI, tethI bhega ApavAne taiyAra kayAMthI thAya ? pitAnA gharane jete nathI. A A AtmA anAdikALathI viSaya, kaSAyane ja kImatI gaNate AvyA che, te mATe zAstrakAra kahe che ke jagatamAM ratna samajanAra, temAM rati karanAra, udyama karanArA ghaNA ochA hoya che, tema manuSyapaNu malyA chatAM dharmaratna taraphe darakAra karanAra ochA che. e maLyA chatAM anartha haraNa karanAra, alaga rahyuM ratna anartha dUra kare che, dIva alaga rahyo aMdhAruM dUra kare che. tema Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 34 muM 315 dharmaratna e paNa tenA prabhAva dvArAe, dAridraya duHkha sarvane nAza pamADe che. aMdhArAne palAyana karAve tema dharma- ta pApa-aMdhakArane dUra kare che. kiMmatI varatunI nakala ghaNI heyaH have dharmaratnanI prApti karavA mATe vicAra karavAnI jarUra che. je cIja jeTalI kiMmatI teTalI tenI banAvaTo. banAvaTI hIrA, motI, sonA, cAMdI e jAtajAtanA nIkaLyA paNa banAvaTI dhULa ke loDhA kema na nIkaLyA ? nakala meMdhI cIjanI thAya che, zANe eTalAmAM samaje ke jenI nakala ghaNI tenI asala vastu ghaNI kiMmatI. mUrkha nakale dekhI gabharAI jAya, ATalA nakkI che. have sAcI vastu kayAM tapAsuM? zANo nakala dekhI asalanI kiMmata samaje. badhA dharama pokAre che. ghaNI nakala dekhI mUrkha asalathI ubho paNa zANo te tarapha doravAya, je temAM kiMmata na hota te jagata ATalI nakala na karata. aNasamaju dharmanA bhedo dekhI muMjhAya. taravAra, te po. baMdhakoe je nukazAna nathI karyuM te dharme karyuM che, dharma ukheDI nAkhavo che tethI kAThiyAvADI rasto lIdho che. kAThiyAvADane eka zrImaMtano chokaro hato zrImate pitAnA chokarAne jarIyAnane pheTo baMdhAvyo. chokare bajhAramAM gaye. tenA traNa goThiyA hatA vicAre che ke A kasabI pheTo paherI phare te ThIka nahIM. chokarAo pakaDI pAchA pADe. doDI pAchA na pADe. chokarA doDe, na AgaLa javAya te jhabhaluM pakaDe. tema pheMTo lAvI sarakhAmaNI karI zake tema nathI. tyAre tene pheMTe phADavo zI rIte? mAMhomAMhe saMketa karyo. huM ahIMthI AvuM, tuM ahIMthI Ava; are A pheTo kaNa lAgyuM ? mArA kAkA ! A to jarajarakathA che. traNa dahADAmAM phATI jaze. mArA pheTAne je, phATe che? jene chatAM A majabuta che; tAre jaraja rakaMthA che. eTalAmAM bIje chokarA Avye, are jara jara june pheTe koNe lAvI Ape ? pelAne te sAcuM ja lAgyuM, uMTe utAryo, kInAra parathI tapAse, pelo kInAra uparathI jara jara gaNAvI, jaNAvI phaDAvI naMkhA, bApa kahI na zake ke AmaNe phADI nAkhyA paNa chokare phADI nAkhe. tema AjakAlanA dharmahIne, dharmamAM tamArI joDe deDI zakatA nathI. tamArAmAM beThA temane pAlavatuM nathI. tame 25 dharmISTha beThA che, te AcArahInane temAM besavuM pAlavatuM nathI. dharma karI tamane pAchA nahIM pADe, paNa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AgamoddhAraka pravacana zreNuM pakaDI pAchA pADaze, eka dharama Ama to bIjAe DhaMga, kAThIyAvADI chokarA jevA mUkhano namune Ama bane che. tyAM vicAre bIjAnI bahekAvaTe mAthAno jharIyAno pheTa pheDAvI nAkhe che. sAco dharma hoya to kiMmatI che ema samajavAnA badale dharmahInanA vAkane ane vahI jAya che. te poe baMduke e je nukazAna nathI karyuM te dhame nukazAna karyuM che." AvA vAkayathI je bharamAI jAya, tevAne kevA gaNAya? IrAnathI pArasI loko ahIM kema cAlyA AvyA ? dharmanA mATe, dunIyAne vahema paDyo te khAtara satIpaNuM sAcavavA mATe, rAmacaMdrajIne rovaDAvavA mATe nahIM, paNa potAnA satIpaNuM mATe nIkaLI paDI. rAmacaMdra mATe prANa pAtharatI hatI, tevI vakhate tene darakAra nathI, e bicArAne dharma Acaravo nathI. dharma laI tamArI joDe thatA nathI. mATe tamane dharmane dhakko mArI pAse marAvI pitAnI sarakhA karavA che, tethI dharmaratnane oLakhavA mATe kone sAcA mAnIe? amuka kaMIka kahe che, amuka kaMIka kahe che, mATe cheDo, nakalI mATe sAcAne choDavA taiyAra thAya, ATalA mATe vicAra karyo te dharma padArtha vicAraNIya che. AjanA jamAnAmAM che ema na samajaze. sarva jamAnAmAM tamane banAvavAnI phIkaramAM haMmezAM tevAo rahelA che. tamArI pAse dharma choDavavAnI temanI temanI sArI rIta che, keIpara dharmanI pharaja nAkhI che ? tamArA AtmA mATe tamane sUjhe te kare, marajIyAta thatAM paNa dharmane dhakko mArI kADhI mUkave che. tamArA ghera zAka lAvavuM hoya te pADozIne paNa bhaLo cho, cAMdInuM ghareNu phAlatuM ne bhaLAvatA nathI. sonAnuM lAvavuM hoya to munImane bhaLAvo cho, ne hIrAnuM lAvavuM hoya te jAte. tame jhaverI ho te paNa ubho rahe, pAMca sAta jaNane batAve che. kAraNa je ThagAyA to gharavakharI khalAsane Dara che, jemAM badhuM khalAsa thavAnuM te dharama parIkSA karI levo paDe temAM navAI zI? hIrA-metImAM gharavakharI javAnI, temAM keTalA Dare cho ? ImITezana dekhI sAcA hIrAo sAcavI rAkhyA, tema banAvaTI dharma ghaNuM lAgatA hoya te sAcA parIkSA karavA kaTIbaddha thAya e kayAre thAya ne dharmaratna kyAre maLe? 21 guNa meLave tyAre, te guNo kayA kayA che te vigere varNana AgaLa batAvavAmAM Avaze. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 35 muM pravacana 35 mu zrAvaNa sudI 11, maoNMgaLavAra 317 kAMThA cUvA karatAM mULamAMthI bAvaLIyA ukheDI khALI nAkheA : zAstrakAra mahArAjA zrIzAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthane karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke A anAdi ana Mta sauMsAramAM rajhaLatAM rajhaLatA jema dariyAmAM DUbatAM ne vahetAM vahetAM keAI bheTa maLavA muzkela che, tema anAdikALathI saMsAramAM rajhaLatA A jIvane, manuSyabhava rUpI bheTa maLavA muzkela che. jalacaranA upadravathI beTa vagara bacI zakatA nathI, temaja saMpattinI prApti mATe jaLamAM vahetA prayatna karI zaktA nathI. A manuSyabhavarUpI bheTamAM na Avele hAya pachI nArakI, devatA ke tiryaMcagatimAM kaMIpaNa sukha sAmagrI dharAvavA ke utpanna karavA mATe prayatna karI zakatA nathI. manuSyabhavarUpI dvIpa maLaveA muzkela che. kAraNa ke khIjA bhavAmAM duHkha zAnAthI thayuM che, te vicArI ja AvatA nathI. tethI AMgaNe ugelA bAvaLanA kAMTA cUrI nAkhIe tethI jagatanA kAMTAnA bhayathI khacatA nathI, paDelAM kATAthI bacavA mATe cUrI kADhIe te paNa kAMTAthI khacI zakAtu* nathI. je gatimAM duHkha prApta thAya, te duHkha dUra karavA mathe che, paNa mALiyAne mULamAMthI ukheDavAnI buddhi AvatI nathI. khIjI gatiemAM thatAM du:khanAM kAraNabhUta kane ukheDavAnI buddhi thatI nathI, mAtra kAMTAne cUravAnA prayatna cAle che, paNa bAvaLIyAne ukheDavAnA ane bALavAnA prayatna na cAle tyAM sudhI kAMTAnA bhayathI mukta thavAya nahIM. jevA paDelA kAMTA khaseDavA prayatna karavA paDe te karatAM bAvaLIyAne mULamAMthI ukheDavAne prathama prayatna karavAnI jarUra che. bhaviSyamAM kAMTA kai vakhata vIMdhI nAkhaze tenA patto nathI. vamAnanuM duHkha vivekabudhdhithI sahana karI zakIe chIe. eTale ajavALe paDelA kAMTAthI khacavuM saheluM che. teTaluM adhAre paDelAM jUja kAMTAmAM khacavuM muzkela che. tema A manuSyapaNAmAM tatva samajI zakIe chIe. niratara saLagatI saMsArI AtmAnI tejasa-sagaDI : ApaNe viveka budhdhithI mAnI zakIe chIe ke kcarA peTa Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 AgamoddhAraka pravacana zreNI kohinUra maLe che, tyAM kacarAnI mamatA rAkhanAra ke gaNAya? kharekhara mukhanI hada AvI, tema A khuda zarIra kaI cIja mATInI kacarAnI A bhInI mATI, baLIne rAkha thAya tyAre sUkI mATI. kacaro bhInI mATI e ja kyo, sUkI mATI dhULa. A zarIra maTTI kahIe chIe. mAMsane musalamAna vigere maTTI kahe che. mATI ane zarIranA mAMsane maTTI kahe che, te paNa gaLe paDelI. levA gaelA nathI. gaLe paDelI mATI che, ApaNe mAtra khorAka levA gayA hatA. kSudhA lAgI hatI. cAmaDAnI jhuMpaDAmAM lAgelI Agane zAMta karavA mATe gayA hatA, te Aga jIvanuM anAdipazu sAbIta karaze. jhuMpaDInI Aga vicAraze te jIvanuM anAdipaNuM ApoApa jANaze, Aga baLavAnuM maLe tyAM sudhI hAjara, baLavAnuM na maLe te Aga olAI jAya baLataNa maLe tema A jhuMpaDInI jaTharanI Aga e ja dazAnI che ke baLataNanA AdhAre jIvelI che. tethI bIjA bhavathI AvyuM, tyAre taijasa-jaTharAgni kahIe chIe, tenI sagaDI joDe ja lAve che, eTale sagaDImAM tApa bhabhakha kare tema A cAmaDAnI jhUMpaDInI Aga jIva sAthe ja hatI, tethI khorAka levAnI IcchA thaI. dareka bhavamAM sAthene sAthe hatI. te sagaDI bujhAI hatuM te khorAka levAnI jarUra na paData. khorAka na le to zAMta thaI jate. upavAsavALAne mAhAra maLaze, agni lugaDuM maLe te paheluM bALe, ghAsa maLe te ghAsa, lIluM maLe te sukuM karIne paNa bALe, enAhAra, kavaLAhAra, mAhAra le che te ja jaTharAgnika olAyelI Aga navI thatI nathI. mATe taijasa zarIra kevuM mAnIe chIe, taijasa zarIra anAdi sAMta mAneluM che. jaTharA vagara pudagala levAnA nahIM, pudgala lIdhA vagara jaThara TakavAnI nahIM, te apekSAe jaTharAnA jore AhArane Azraya karyo, sAmAnya niyama che ke eka pagathIyuM cUka te nIce gabaDyA. AhArane Azraya karyo, eTale AhAranA jaTharAe be bhAga karyA, rasa ane mela, mela nIkaLI gayo, ne rasa le nIkaLe, A anubhavanI vAta che. jema AhAranI suMdaratA tema zarIranI suMdaratA. AhAra vagara tapasvInA zarIre ghaTe che, rasa vaLage tenuM nAma zarIra, koIpaNa keraTamAM vakIla sivAya hAjara na thavAya tema A bhava keraTamAM zarIra-vakIla sivAya hAjara thavAnuM nathI, Ama kacarApeTI zarIra, bIju utpattisthAnamAMthI kaMI lyA tyAre zarIra bane. utpattisthAna ukaraDo, garbhAzayamAM kaI sugaMdha hatI? utpattisthAna ukaraDAnuM, tyAM Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 35 muM 319 khAvAnuM zuM? tevuM ja azuci. AvA padArthothI utpanna thayelI eka madInI kAyA. AvI mATI peTe dharmarUpI kehinUra ApaNe laI zaktA nathI. kacarAnI mamatAe kalyANarUpa kehinUranI bedarakArI karIe chIe, A vicAra kevaLa manuSyabhavamAM hoya. jyAre A sthiti na Ave to zuM thAya ? paDelA kAMTAnI paMcAta kare, paNa bAvaLIyAne bALavAne vicAra na kare. puNyanI corI karanAra saMpattio : vartamAna kALanA duHkhane dUra karavA kaTibaddha thaI mahenata kare, paNa bhaviSyamAM A duHkha na Ave te mATe talabhAra paNa prayatna karato nathI. traNa gatimAM AvelA duHkhane dUra karavA taiyAra thAya, tyAM kalyANa mATe prayatna karavA mahenata le kyAMthI ? have manuSyabhavarUpI dvIpamAM Avyo chatAM patharAelA kAMTAnI paMcAtamAM AkhuM jIvana khoI nAkhe; pachI bAvaLIyAne bALavAne vicAra Ave ja kayAMthI? je te vicAra na Ave to te jIvane eTale to khyAla Ave ja kayAMthI ? are A kAMTA mane herAna kare che paNa corane paNa Aja kAMTA herAna karaze. cora Avato rokavA mATe A eka sAdhana che. tema ahIM paNa je kAMTA pitAne vAge che, te kAMTAthI cArathI rakSaNa thaze, te dhAraNa keIkane ja hoya che, tema manuSyabhavamAM AvatI Apattio zreyaskara che te dhAraNA koIka javale ja mANasane hoya che. saMpattine zreSTha nahIM gaNe, te karatAM adhika Apattine zreSTha gaNaze. kAraNa saMpatti cora che, punyakarmanI corI kare che, jeTalI saMpatti Ave teTalI punyakarmanI corI thAya, Apatti kacaro kADhI jAya. gharamAM bharAyelA kacarAne keI kADhI jAya tene ApaNe pagAra ApIe chIe. je kacaro ApaNAthI kADhI zakAya nahIM, evA kacarAne keI kADhanAra maLI jAya to paisA ApIe chIe. tema AvI paDatI Apattio AtmAne sApha-nirmaLa kare che, pAparUpI kacaro sApha karato hoya, AtmAnA AMgaNAne nirmaLa karato hoya to dukhe, ke vipattio, te sivAya AtmAmAM bharAela kacarAne sApha karanAra koI nathI. saMpatti dhADapADu che, dhADapADuo ApaNI ajJAnatAne-pramAdane lAbha le che, tema saMpattio AtmAnI ajJAnatAne, bheLapaNAne lAbha laI le che. patharA Ave ane puNya jAya, saMpatti punyathI AvI, jeTalo kALa saMpatti rahe, eTale kALa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 Agame ddhAraka pravacana zreNI punya khAtI jAya, bhADA peTe lIdhelA makAna, kabajAmAM rahe teTalA dahADA bhADuM bharavuM paDe, tema punya bhADe lIdhelI cIja, jeTalA dahADA saMpatti rahe telI puNyAI khavAya. 100 varasa saMpatti rahI te 100 varasa puNya khavAyuM, jeTalA kalAka saMpatti sukha sAhyabI rahevAnA, teTalA varasa, kalAka AtmAnA puNyane khaseDavAnA, vipatti cara kADhe, saMpatti puNyane haThAve. zANe kone sAruM gaNe? manuSyabhavamAM e vicAra karavAnI tAkAta che ke, saMpattisukha puNya khAnAra, Apatti-duHkha pApakacarAne sApha karanAra che, puNIo zeTha 12 kaDA jeTaluM jIvana sAdhana karatA hatA, zreNika magadhane mAlika keTaluM sukha sAdhana dharAvate hate? AmAM lAkhonA AzAmI keTalA? keTalA dharma kare che? saMpatti vagaranA dharmaparAyaNa dekhIe chIe. kahe saMpatti haze te mahela-moTara vasAvavAnA che, saMpatti e jIvane ghelachA karAvanArI cIja che. nikAcita kahevAno hakka chene? : kaI paNa karma bhegavavuM ja paDe te niyama nathI. nikAcita na choDavA mATe ja dhArI levuM, choDavA mAge te na chUTe te nikAcita, puNya nikAcita karyuM? jema naMdISaNajIe dIkSA lIdhI, pariNAmano palaTa thaye. tyAre jhera khAdhuM. ApaghAtane udyama karyo chatAM na maryA zAnA mATe ? saMyamanA bacAva mATe, vratarakSaNa mATe paDatuM melyuM, paNa maraNa na thayuM, tyAre tenuM nAma nikAcita karma. choDavuM nathI mATe nikAcita kahe che, choDavA mAge ne na chUTe. te nikAcita, nikAcita kayAre mAlama paDe? choDavAne sarva udyama kara, chatAM na chUTe. thAMbhalAne bAtha bhIDavI che ne thAMbhale mane cheDato nathI kahe che. nikAcita kahevAno haka kone? karmane jANe tene. jJAnI mahArAja nikAcitta karma dekhe, Ate nikAcitanA bAne TaeNga kare che. saMsAra choDI parvatanI guphAmAM game tyAM paNa mehanuM kuTuMba AvI pahoMcyuM tevI jage para nikAcita gaNAya, mULa vAtamAM Ave, saMpatti jeTalA kSaNa, kalAka, divasa varasa ApaNe pAse rahe, teTalA kSaNa, kalAka, divasa, varasanuM anya laI jAya. jeTalI kSaNa-divasa, varasa Apatti rahe teTalA kALanA pApano nAza thAya. tame ulkApAta kare te pApa vadhe, tene svabhAva pApa ghaTADavAnuM che, tene svabhAva pApa ghaTADavAnuM na hatuM te. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 35 muM 321 ApaNe eTalA UMcA na Avata. ekendriyamAMthI ahIM akAmanirjarAthI AvyA, vagara IcchAe duHkha bhogavavAthI ahIM AvyA, Apatti pApane ne saMpatti puNyane nAza karanArI cIja che, A samajaNa manuSyapaNAmAM muzkela to bIjI gatimAM kayAMthI lAvavI? ApaNe kahI gayA ke saMpatti hoya te dharma sAdhanA kare, paNa pUchuM chuM ke saMpattinA sAdhanavALo mammaNazeTha zuM meLavI ga? ratnanA baLadomAM zIMgaDAnI kimata zreNikanA rAjya karatAM vadhAre, e saMpattivALAne mokSa maLI gaye? puNyathI maLanArI cIjanA paccakhANa saMpatti punya khAnArI cIja, pApa kyare kADhanArI cIja, zAsakAre punyathI maLanArI cIjanA paccakkhANa gaNyA, pApathI maLanArI cIjanA paccakhANa na kya, parigraha, mithunanA paccakakhANa na karanAra pApa bAMdhe. ane kahe che ke-"kare te bhare" paNa te ane na kare te, paccak khANa na kare te banne pApe bharAya, kema? lImITeDa kaMpanI kADhI, tene vahIvaTa menejara kare che. tame ghera beThA cho, jevA paNa jatA nathI. paNa tenA naphA nukazAnamAM bhAgIdAra che, A tame saMsAra kaMpanInA zera holDara, tame jeno vahIvaTa na paNa karo paNa jyAM sudhI e kaMpanInA zero vecI rAjInAmuM ApI nIkaLI na jAva tyAM sudhI tenA nukazAnamAMthI bacI zake nahIM. tema saMsAranI avirati kaMpanImAM avirati tarIke zerahAuDara rahyA chIe, vaisire kahI rAjInAmuM na ApIe tyAM sudhI jarUra bhAgIdAra banIe. tIrthakara mahArAja sarakhA janmathI traNa jJAnavALA, navatatva samajanArA, evAne paNa saMsAranuM rAjInAmuM devuM paDayuM, vagara rAjInAme bacI javAya te tIrthakara sarakhAne sAdhupaNuM levuM na paData. saMsAranuM rAjInAmuM de tyAre sAdhupaNuM levAya. jo aormjiM ghagg gharathI nIkaLI anagArapaNuM aMgIkAra kare. apAyamAM benA vibhAgamAM sthira cIja ghara tethI chUTA paDyA. gharanuM rAjInAmuM ApyuM, te pachI ApaNuM sarakhA rAjInAmAnI jarUra nathI ema zuM joIne kahIe chIe? gharamAM kalyANa nathI thatuM? sainerI ToLInuM meMbarapaNuM cheDavuM nathI ne zAhukAra gaNavuM che. jemAM 18 pApasthAnakanA ukaraDAnI kaMpanImAMthI rAjInAmuM Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 Agama ddhAraka pravacana zreNI devuM nathI ane kalyANa karanAra zAhukAra tarIke khapavuM che. traNa jJAnI samaktivALA tIrthakara paNa zAhukAramAM na khapyA, te je tIrthakarane azakya lAgI te ApaNane ramata lAge che. vicArayukta hoya te jANo aorr ghaNa, ATalA padane samajIne paNa evA zabda nahi bole? gRhastha ke anya lige siddhi keNa meLave? te zuM gRhasthapaNAmAM mekSe gayA che e vAta tame nathI mAnatA? te sonerI TeLImAM rahele meMbara zuM zAhakAra thaI zake che? ahIM gRhasthapaNAmAM kalyANa sAdhanAra na hoya, te gRhasthalIMge mekSa javAnI vAta banI zakta nahIM. te tIrthakara bhale rAjInAmuM ApI sAdhu thayA, paNa bharata mahArAjAnI jema gRhasthapaNAnuM rAjInAmuM na Ape te paNa siddhi meLavI zake che, AvuM kahenArane kahI zakIzuM ke rAjInAmuM lakhyuM hoya, devA jate hoya, te manuSya sAme tahemata thayuM hoya temAMthI ghaNe bacI jAya te svabhAvika che, pAsa bhale haju nathI thayuM, te paNa gunhegArImAMthI bacI jAya. kahe rAjInAmuM pAsa na thayuM hoya te paNa rAjInAmuM dIdhela hoya te gunhegArImAM ghaNuM ocho rahe che, tema anya lige, gRhasthaliMge rAjInAmA daI rahyA che, mAtra rAjInAmAM pAsa nathI thayA. anyaliMga, gRhasthaliMga, tyAjya che ema mAnanArA gRhasthaliMge siddha thayA che. ahIM gRhasthaliMge ke anya lige siddha ke? jeoe gRhasthapaNuM pAparUpa che, cheDavAlAyaka dhAreluM hoya, te cheDavAne mATe talapApaDa, temane ja gRhasthalige siddhapaNuM che. paNa gRhasthapaNAmAM kalyANa che, kaMI aDacaNa nathI, gRhasthapaNAmAM mekSe gayA che, mATe kaMI aDacaNa nathI, ema kahenArane samakita nathI. ahIM gRhasthapaNane kharAba mAne, choDavAnA udyama karavA chatAM na chUTayuM hoya tevA gRhasthaliMge siddha thAya, ene moDhe rAma AvyA te jabarU thayuM, ene artha zuM? tenA meMmA rAma AvavAne saMbhava nathI, tema gRhasthalige siddha zA mATe kahyuM? gRhasthaliMge siddha thatA nathI, tethI koIka evA prasaMgamAM jema durjananA meMmA rAma muzkela, tema te saMbhava nathI. Azcarya anati utsapiNIo bane. tema kavacita dravyacAritra vagara je bhAvacaritra AvyuM te paNa anaMtI utsarpiNIe ane bharata mahArAjAne pahelA bhavamAM anupama Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 35 muM 323 cAritra hatuM. sAmAnyathI anaMtakALe ane te Azcarya nathI. kalpasUtramAM paNa kahyuM che ke anaMtI utsarpiNI, avasarpiNIo jAya tyAre kaMIka na banavAne banAva je bane tene Azcarya kahevAmAM AvyuM che. je gRhastha paNe choDavA talapApaDa thAya che, chatAM gRhasthapaNuM chUTayuM nathI. gRhasthapaNumAM tyAgabuddhi, gRhasthapaNuM dArUnI dukAna, te te khyAlamAM rahevuM ja joIe. jyAre ahIMthI bhAgI chuTuM, te te manamAM rahevuM joIe. prama-mekSanu kAraNa tyAgabuddhi hoya te pachI sahakArI kAraNa game te hoya? uttara-tyAM gRhasthapaNuM tyAgavAnI abhiruci, gRhasthapaNAnI tyAjyatA vagara kaI mekSe jato nathI. jene gRhasthapaNuM bhayaMkara che ema lAgyuM te ja siddhi pAme. vAghane bhaya jaNAye te chokarA paNa bhAgaze. e ja dIkSA. dIkSA eTale gRhasthapaNane tyAga. bharatamahArAjA paNa gRhasthapaNane bhayaMkara gaNa kayAre choDuM-kayAre tyAga maLavuM? ene mATe ja prayatna karatA hatA. je bharata mahArAjA gRhasthapaNAne pApasvarUpa mAne. bIje mANasa ema mAne ke phikara nahIM, ahIM zrAvakapaNumAM kalyANa kayAM nathI thatuM? tevAne kevala na thAya. gRhasthapaNuM kyAre choDuM ema dhAre, mAne, te jIva ja AtmakalyANa karI zake. viratinuM laya na hoya tene samakita nathI. kare te ja nukazAna bhagave, paNa te kayAre? AgavuM karate hoya tyAre, paNa kaMpanI ke kamITI taraphathI karanAro je jokhamadAra te nahI karanAra sabhya paNa jokhamadAra. ApaNe saMsAra kaMpanInA meMbara thayA chIe. mAnavI samitinA meMbara thayA chIe. kALA mAthAno mAnavI dhAre te karI zake, nepoliyana bonApATe azakya zabda kADhI nAkhe. kahe mANasanI kaMpanImAM meMbara, ame gujarAtI, hindustAnI, eziyATIka kaho. Akhe deza-khaMDa gAmanI meMbarazIpamAM dAkhala chIe. ame sAdhu esIyATIka ke gUjarAtI nahIM kahIe, te kahevAnuM tatva e ke-ApaNe meMbarazIpa Dagale ne pagale che. ApaNe pApanuM rAjInAmuM na daIe te karIe ke na karIe te paNa bhAgIdAra chIe. kAjaLanI koTaDImAM korA rahevAvALA tIrthakaro paNa rAjInAmuM ApI bacI zakyA, te pachI ApaNe kIsa gaNatarInA ? jyAM vAyare Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 AgaddhAraka pravacana zreNI hAthIne uDADI jAya, tyAM pUNIbAI pikAre te zuM kAma lAgaze? tyAM janmathI samyakatva, traNa jJAnavALAne e dhAraNuM che ke, saMsAranA pApanuM rAjInAmuM ApyA sivAya bacavAno nathI, kAjaLanI koTaDImAM kerA rahevAvALA paNa aviratinA kAjaLathI khasyA ApaNe vakhANathI vikhUTA paDyA eTale khaMkherI nAkhIe evA pUNIbAI jevA kevI rIte sthira rahIe? mATe jaina zAsananA hisAbe kare te bhare nahIM, paNa na karanArA na virame te badhA pApathI-avirati karmathI baMdhAya che. menejara bicAro mAthAphoDa kare che ne tame ghera beThA lAbha le che. te bhAva utare te nukazAna paNa Ave che. vagara mahenate nukazAna lAbhamAM bhAgIdAra che. jema pApamAM bhAgIdAra tema puNyamAM bhAgIdAra kema nahIM? vAta kharI. jagatanA puNyamAM bhAgIdArIno vAMdho nathI. kamANI vadhAre thAya te kArakhAnAmAM zera heDara sAvaceta na hoya te menejara khAI jAya. rIjhavarDa-anAmata khAtAmAM kamANuM laI jAya che, emAM zera-helDaromAM sAvacetI hevI joIe, ema ahIM saMsAra kaMpanImAM, puNyanI kaMpanImAM phAyado thAya paNa sAvaceta hoya te thAya. dharmakAryamAM anumodana ke sahAya kare te maLe, nahIMtara AIyA karI jAya. prazna--tIrthakaranA lyANaka vakhate jema nArakane tema nigadanA jIvane sukha thAya ke nahi ? javAba-te vakhate be ghaDI sudhI dareka jIva sukha-AnaMdamAM rahe. arthAta jema nArakInA ane tema A mahApurUSanA janmanA atizayane lIdhe nibaMdIyA jIvane paNa kAyamI je dukha bhogavAtuM heAya te beghaDI sudhI gavAya nahIM, rAhata maLe. puNyadayathI maLanArI vastune paccakakhANa heya : puNyakAryarUpI kalyANa mArgamAM zeraholDara sAvaceta rahe te kamANI kare. tema pavitra kAryomAM, anumodana, preraka sahacArI hoIe te ja puNya meLavI zakIe. kare teja bhare tema nathI. tyAre karanAra paNa bhare ane na karanAra paNa bhare. seneTarI ToLImAM karanArane je zikSA thAya che, teTalI na karanArane nahIM thAya. paNa cAMlle maLaze, tema avirativALA na kare te cAle te jarUra leze. te A Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 35 muM 325 saMsAramAM vrata na karIe, niyama na karIe, na karavAnI pratijJA na karIe te paNa pApa che. tethI tIrthakaroe gharane tyAga karI, sAdhupaNuM lIdhuM. teo kAyara na hatA. kahe ke kaMpanImAMthI nIkalyA sivAya aNugAritA AvatI nathI. pApanI sthiti A jagatamAM parANe vaLagavAvAlI che. emAM pratijJA karI rAjInAmuM daIe te bacIe. puNyanA udaye maLanArI cIjonI pratijJA karavAnI, dhana, dhAnya, suvarNa, rajata, dvipada, catuSpada, vagere parigrahanA paccakakhANa, tema cothA vratanA viSayanAM paccakakhANa, puNya jege maLanArI vastunA paccakakhANa na thAya te kSaNe kSaNe pApathI bharAIe. pApa na karyA chatAM paccakakhANa na karIe te pApathI bharAIe, e jage para pApanA udaye thatI vastunA paccakkhANa nathI, upavAsa karavAnA paccakhANa hoya, paNa 24 kalAka bhUkhyuM na rahevAnI pratijJA karI. Ane paccakkhANa gaNe evuM Ane kAM na gaNe ? tame strI gamanane tyAga karyo. eke jarUra strIgamana karavuM te niyama karyo, te kahe puNya udaye maLanArI cIjanA paccakakhANane niyama. pApa udaye maLanArI sahana kara, kSudhA pariSaha rAkhe paNa, janapariSaha na rAkhe. zItapariSaha rAkhyo paNa daDA pariSaha rAkhyo? puNyane udaye maLelI sAmagrIne dUra kare, paccakkhANa kare te baMdhAtA-AvatA karamathI bace. pApanA udaye pApanA aMge je cIja maLe te kAyama rAkho, sahana karo te ja dharma, pApanA udaye thaelI cIjane na khaseDavAmAM uttamatA, A be jame udhAranA khAtA vicitra che. saMpatti phasAvanAra, vipatti pApa nAza karanAra che : zrImaMtone saddagati ApanAra hoya te kevaLa mAgaNe. mAgaNe na hoya te zrImaMtane sadgati che ja nahi. tema A AtmAne pApathI halakA kansTAra Apattio che, zrImaMtene durgatimAM rakhaDAvanAra zrImaMta gaThIAo, tema A AtmAne rajaLAvanAra puNyanA sparzAdikanA sukhe. A te lalacAvI phasAvanAra saMpatti. sapheda dhUtAro, saMpatti sapheda dhUtArA, je puNya lUMTI le che, jyAre vipatti pApa nAza karanAra che, te samaja paDatI nathI te sAmA kyAre jaIzuM? mahAvIra paramAtmA magadha dezamAM vicarI rahyA che, temane mahimA tyAM che, tyAM Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 AgameddhAraka pravacana zreNI saMvacharI dAne ApelA che, kuTuMbAdika saMbaMdha magadhamAM che, tethI magadha dezamAM temane Apatti paDatI nathI. arthAt upasarga thatA nathI. mahAvIra prabhu vicAre che ke have A magadha dezamAM kamANI nathI, mATe anArya deza ke jyAM keI oLakhe nahIM, eTaluM ja nahIM paNa dekhI zreSa kare, kutarA karaDAve tevA dezamAM huM karama khapAvavA jAuM, ApaNe AvelI Apattio, ziyALA-ThaMDItrA, svabhAvika Ave, eTalA TADhanA duHkhamAM o bApare ! khamAtuM nathI. vAyare baMdha haya, vAdaLA cahyA hoya te gabharAya jAya. tevI Apatti vakhate A AtmA gabharAya che, te saMpattimAMthI vipattimAM javAne vakhata kayAre Ave ? mahAvIrane khIla sAcavyA? saMpattithI zaramAI vipattimAM vilAsa pherave te ko jALavyA ? bIjI bAju vicArIe te saMpattino svabhAva karyo? karmane keLavavAno, vipattino svabhAva, AtmAnuM kalyANa karavAne, vagara IcchAe duHkha veThanArAne akAma nirjarA gaNI, devaloka gaNe, vipattie svargane daravAjo khulyuM, ema vagara IcchAe sukha bhegavI akAma nirjarA gaNI devaloka gaNe che. be jagee nirjarA sarakhI chatAM devaka sadRgati puNyathI kema nahi? zrudhA-tRSA, brahmacarya, vanavAsa karI devaleke gayA tema akAmasparzAdika sukhathI devaleka kema na gaye ? gaMdhahastI rAjAne ghera che, rAjasukha bhogave che, devaleke meklI gha, saMpatti rAkhanAra pitAne narake mekale che, vipatti devaleka meLavI Ape che, vipatti sahana karanAra kevaLa sudhI pahoMcI zake, jyAre saMpatti bhogavanAra kevaLa pAmI zaktA nathI. ghara lUMTAya tyAre AtmA sahana nathI karI zakta, te zAMtinA upAya kare. puNyane beDI kahIe chIe, A manuSyapaNumAM Apattio kAMTArUpa samajAyA chatAM, paDelA kAMTA paropakAra karaze tema Apatti durgatithI bacAvaze, bhavAMtare vAsI rahelA pApano nAza karavA prayatna karavAnuM te manuSyapaNamAM ja bane, vipattio sahana karavI e manuSyanI pharaja che. temAM A manuSya bhavano beTa maLa muzkela temAM dharmaratna, zreyaskara kAmanI icchA thavI muzkela che, akSudratA vagere jenAmAM guNa hoya te dharmaratna pAmI zake. have te akSudratA guNa ke che te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 36 muM 327 pravacana 36 muM saMvata 1990, zrAvaNa sudI bArasane kSaya, 13 budhavAra zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMthane karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAra samudramAM rakhaDatAM rakhaDatAM manuSyabhavanI prApti thavI ghaNI muzkela che. eTaluM ja nahiM paNa prApta thayA pachI TakavI ghaNuM muzkela che, maLyA pachI te cIja hamezAM TakI zakatI hoya te tenA bharese rahI na zakAya. arthAt manuSya marIne manuSya thatuM hoya te have nirbhaya, kaMI phikara nahIM, Avate bhave karIzu, paNa e kyAre rahe? muzkelIthI prApta thayeluM manuSyapaNuM TakI zakatuM hoya to paNa te TakatuM nathI, te bhavanI apekSAe caMcaLa-jIvanavALuM, tethI bhagavAne 98 putrane upadeza karatAM e jaNAvyuM ke A manuSya bhale manuSyapaNuM pAmyA che paNa nAnAM nAnAM bALako paNa upaDI jAya che. je bicAro uttama kuLajAtimAM upa, badhuM meLavyuM ane pAMca sAta varasanI uMmaramAM marI gaye te zuM meLavyuM? kahe pahele dahADe saTTAmAM kamAye, pAMca, sAta divasamAM oNI nAkhe te zuM vasAve? kahe chAtImAM baLatarA vasAve. lakSmI AvI na hota to teTalI baLatarA na raheta, jeTalI AvI ane gaI. tema "su " nAnA bALakapaNAnI avasthA mahinA agara be traNa varSanI uMmaramAM cAlI gaye, amuka uMmare maraNa nahIM e niyama nathI. sarakArI kAyadAmAM kahI zakIe ke ATha varSa pahelA sajAnuM sthAna nathI. eka vakhate tenA hAthathI jhera devAI jAya, koI tenA caputhI marI jAya, sAco hIre upADI lAve te paNa te sajApAtra nathI, manuSya sAta varasa nirbhaya, paNa kudaratI motanI sajA mATe kSaNa paNa nirbhaya nathI. sAtathI caudanI aMdara juve. buddhipUrvaka gunho karyo che ke kema? buddhipUrvaka gunho karyo hoya te sajA pAtra, te cauda varSanI aMdara hoya chatAM kAyado gunha kahe te paNa te begunhegAra. manuSyanA paMjAmAMthI cauda varasa sudhI bacI zake paNa mAtAnA paMjAmAMthI kaI vakhata bace tevuM nathI. bALake paNa marI jAya che, kvI bALaka davA, kupacya samajato nathI tethI te vakhate kadAca cAvI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 AgamAddhAraka pravacana zreNI jAya, paNa vRddha thayA eTale pIDha thayA, te upara te meAtanA po na Ave ne ? mRtyunA pajo kayAMya khAlI jatA nathI : jhADa nAnuM hoya tyAM sudhI jokhama paNa meTA thayA pachI jALI, kAMTAnI vADa na joIe, nAnA jhaDa heAya tyAM sudhI ja jAnavarane bhaya, meTA thayA pachI nirbhayapaNuM, tema manuSya mATA thayA pachI tA nirbhaya khareA ke nahi ? nA, kAraNa meAtanA po e keAI jagA para khAlI jatA nathI. cAhe jeTalA vaidyo, davAe rAkhI hAya chatAM meAtanA pujA khAlI jatA nathI. dariyAmAM DubelA bacI jAya che ane ThAkara mAtramAM kaI marI jAya che, chatAM jyAM sudhI mRtyunA paMjo na Ave te dariyAmAM DUbelA khacI jAya che. jAhera vyAkhyAnA detAM hRdaya baMdha thaI jAya che, cAhe jeTalA buddhi, baLa, riddhi sattAvALA thAva paNa badhuM A duniyA upara. motanA paMjA AgaLa kAInuM cAlatuM nathI. ApaNA prajAjanane mAranAra kANu ? samarAditya caritranA 9 mA bhavamAM kuMvara ane rAjAnI je sthiti jaNAvI che, kuMvara vairAgya pAmele hAvAthI rAjAne samajAvavA zI rIte? rAjA-kuMvara baMne majAramAM jAya che, keI maraNa thayuM che tene laI jAya che. ratha UbhA rAkhe che. zu che ? A marI gayA, ApaNA rAjyanA mANasane mAranAra kANu ? mAranArane sajA karavI joI e, nahIMtara ApaNe rAjA zAnA ? A lAke Apannune rAjA tarIke rAkhe che, te temanA bacAva mATe, mArI nAkhe te pazu khacAva na karIe te rAjA thayA zA kAmanA ? zaraNe Ave eTale khalAsa ! kaI paNa na Ape te paNu bacAva karavA joIe. te jagA para A te ApaNane poSe che, mATe mAranArane paDI lAvavA joIe. are kuMvara ! e keAInA pakaDayA pakaDAtA nathI, tyAre kuvara jaNAve che ke je bahAravaTIAe prajAne herAna kare tenuM duHkha na nivAre teA rAjA zA kAmanA? e te sa mATe pajo mele che, e te ApaNA bApa-dAdA upara po mele te pazu cUpa rahevu paDe. baLahIna AgaLa baLavAna khanavuM che ane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 36muM 329. baLavAna Ave to bakarI banavuM paDe che, baLavAna Ave te vakhate bakarI bane che. te mUcha maraDavAnuM, AvI gAdIo zobhAvavAnuM kAma nirlajajo mATe che. lAja hoya tene nahi, nirbaLa upara satAmaNI, baLavAna AgaLa bakarI, te rakSakapaNAnuM nAma zA mATe vahe che? ApaNe te baLavAnane bAMdha e raste utare, nirbaLane bAMdhavAmAM bahAdUra zI? tyAM rAjAne kahevuM paDayuM ke hame nirbaLa chIe. nirbaLa upara sattA karIe chIe. tyAM kuTuMbanI RddhinI chAyA paDatI nathI. akakalanI hoMziyArI paNa mRtyu AgaLa cAlatI nathI. sattAdhIzathI karmane halo rekI zakAtA nathI : AvI sthiti hovAthI, eTaluM ja nahi paNa bALaka thaze to duniyAnI havA khAdhI, vRddha thayo te duniyAne anubhava karyo. eTaluM ja nahi paNa garbhamAM rahelA paNa AvI jAya che, marI jAya che. eka paNa evo vakhata nathI jemAM motano paMjo na lAgatuM hoya. je manuSya je halalAne rokI na zakato hoya te hallAne sAmA thavAmAM rokI zake nahiM. je rAjya dhADane vALI zake nahi tenI sAme prajAjana thAya te nyAyI rAjAthI rokAya nahIM. dhADapADune na roke ne prajAjanane rekatA aTakAve te bahAravaTiyAnA bhAIo che, ema ahIM pApa ane puNyano hala kahe ke puNya-pApane pracAra kahe, A jIva upara kaI vakhate nathI? cAhe garbhamAM ke bAlya, yauvana ke vRha-avasthAmAM A jIva upara pApane hale, anubhava, parAkrama na cAlatuM hoya tevuM che ja nahiM. A jIva upara pApanuM parAkrama 24 kalAka cAle che, temAM kaI sattAdhIzonI ADakhIlI vacamAM cAlatI nathI. pApane Avato halo sattAdhIzonI sattAthI rokAta nathI, te pApane parihAra karavA mATe taiyAra thAya tene rokavAnI sattA sattAdhIze zI rIte rAkhe? jeo pApa bhogavavAne, ADA paDavAne saMbaMdha dharAvatA nathI teo ADA paDI zakatA nathI, AmAM gunho kaI daSTie ? DhaMDhIyA pAse nyAya karAvyuM : hiMsA na karavI temAM gunha che? javuM na bolavuM, sI gamana, cArI nathI karavI temAM gunho che? e karatA kAyadA karanAranI akala Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 Agama dvAraka pravacana zreNI upara vicAre. cauda varasane chokare mAbApa kakaLe te paNa nATakI laI jAya te vadhAremAM vadhAre enA mAbApa dIvAnI rAhe dAda meLavI zake, mA-bApa raDatA hoya, mAbApane ThagI, rAtA melI, pitAnI marajIthI cAlyuM jAya te mAtra dIvAnI thAya; ahIM paraMparAthI mAnelA dharmamAM pote AtmakalyANa samajI jatAM chokarAne pote anukULa thAya temAM kaI akkalathI phojadArI ? jyAM sudhI musaddAmAM lakhAvyuM che ke "zrImaMta gAyakavADanI marajI che te kaDhAvI naMkhAvo, prajAnI svataMtratAthI tapAse, dhArAsabhAmAM dharma samajanArA keTalA hatA? jaina dharmanI sthiti kaI samajo cho? heThIyA pAse bAdazAhane nyAya karAve che. sajA tamArAthI na thAya, mArI sajA heThIyA AvI karaze, DheDIyAne bolAvyA, e vIzI daMDa, ema karatA pAMca vIzI daMDa karyo, bAdazAhane bIrabalanI vAta che. bIrabalanI sthitinuM bAdazAhane bhAna nathI ke vIzImAM samaje. dharmanI sthiti na samaje ne sattAthI cAhe te kare. ame nyAyanI vAta karIe chIe, uMTane DhekA karatAM AvaDaze te manuSyane kAMThe karatA AvaDaze. prajAnI marajI virudha, nyAya virudhdha sAMbhalyA vagara svachaMdapaNe je kAyade karyo, te kAyade teDe te zAbAzI che. jene mATe kAyade karAya che te tathA mULa jaDa vastu sthiti tapAso. sattAdhIze AMdhaLA thaI sattAnA madamAM kAyado kare te kevA gaNAya? ahIM dIkSAnA kAyadAnI vAta karuM chuM. puNya karavAnI, pApa haThAvavAnI dareka jIvane janmathI sattA hoya che. tene pratikAra bIjAthI thatuM nathI. garbhamAM Avyo tyArathI dareka avasthAmAM pApa bhogavavA paDe che, te tenA pratikAramAM ADe AvavuM tene artha e che ke, pilA dhADapADunA sAgarita thavuM. koI paNa avasthAmAM pApa bhogavavA paDe che. motane paMje kaI paNa vakhate Ave che. temAMthI keI choDAvI zakatuM nathI. manuSyanA paMjAmAMthI 7 ke 14 varasa sudhI choDAvI sakAya che, paNa metanA paMjAmAMthI koI chuTI zakatuM nathI ke cheDAvI zakAtuM nathI. kAcA kuMbha je manuSyabhava anakALa saMsAra rakhaDayA tyAre manuSyapaNuM maLyuM temAM paNa vidyAthI male ghaDo lIdho. ghaDe kaI vakhate phuTe tene pate nathI, Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 36 muM 331 vidyAsiddhinuM phaLa zuM beThuM? tema anaMta bhava rakhaDatA kAcAkuMbha je manuSyabhava maLe, garbhamAM ke bALapaNamAM yA vRddha avasthAmAM ke yauvanamAM phaske; ATaluM chatAM bhale A bhavamAM bALapaNa ke juvAnImAM ke vRddhapaNAmAM maryo. paNa bIjA bhavamAM te mANasa thaze ne? je ema mAnavAvALA che ke manuSya marI manuSya ja thAya, evAne kaMIka vizvAsanuM sthAna gaNAya. Aje lezana nathI karyuM, kAle pUchI khulAse karI taiyAra karIzuM, te mAstara, cepaDIo, skUla che, tema dharma karyA vagara kadI dhasI paDyA to bIje bhave karIzuM evuM nathI. manuSya marIne manuSya ja thAya tevo niyama nathI : - manuSya marIne manuSya ja thAya e niyama nathI. je jago para yukti lagADanArA hatA ke ghauMmAMthI ghauM thAya, bAjarI vAvIe te bAjarI ja thAya, tema manuSya mare te manuSya ja thAya, evuM mAnanArAe anAdithI Ane manuSya mAnavo paDaze. haMmeza mATe mAnI lo ke, manuSya e manuSya ja che. pahelAM paNa bIjAmAM na hatA, pahelA paNa ghauM ja hatA, navA nathI thayA, anAdithI manuSya mAnavA jAya to eka eka kape, siddhimAM-mekSamAM, eka kape eka mekSe jAya te pachI anaMtakape anaMta mele jAya, te anaMta manuSya hAya nahIM ne manuSyaloka khAlI thaI jAya, bIjI yukti kahIe. bAjarI hoya tethI bAjarI ja thAya, vAta kharI, te bAjarImAMthI kIDA nahIM thAya, cekhAmAM ghane DuM na thAya?vijAtIya padArthonI paNa utpati thAya che, kIDI, maMkeDI, vagere vijAtIyathI utpanna thavAvALA padArtho dekhIe chIe, sajAtIya ja utpanna thAya te niyama zAthI ? manuSyapaNuM jIvapaNAne aMge nathI, jIvapaNuM svataMtra judI cIja che, manuSya-manuSyanA garbhamAM utpanna thaye. tyAMnuM tyAnuM zarIra ye, tiryaMcamAM utpanna thAya te, tiryacapaNAnuM zarIra bhe, khUdane pitAne aMkuza peThe utpanna thavAnuM nathI, mAtra karmo pramANe gatimAM javuM paDe, ane je gatimAM jAya tenuM zarIra levuM paDe che. nAstika amuka vakhate amuka jAtamAM vadhAre manuSyo pratyakSa hovAthI, nA kahI zaktA nathI. te manuSyamAM jIva jAtyaMtara thAya che. je manuSyamAM jAtyaMtara mAnIza te jIvamAM bhavAMtaranI apekSAe jAtyaMtara mAnavAnI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 Agama dvAraka pravacana zreNI eDacaNa zI? tema 1-2-3-4 dhAraNamAM pAsa thayA, pachI pamAM nApAsa thaye 5Na 1 lAmAM te nahIM jAyane? tema manuSya thayA te devalokamAM na jaIe paNa nigadamAM te na jaIe ! are atyAre gekhyuM che, kITa thayuM che. baporanA bhUlI jaIe chIe, bArIkha thaelA ne hoMzIyAra vakIle dhapA mArI de che. A jIvanI bArIka thIyarImAM AvA draSTAMta ghusADavA te nakAmA che. vastu e che ke jevAM karma kare tevA bhavAMtare prApta thavAnA. jIvanuM koI paNa zarIra, kuLa, jAta, niyata thaI zakyuM ja nathI. bhavAMtaramAM e ja sthAna, kuLa, jAta, sthiti rahe ja nahi. te anaMtakALe manuSyapaNuM muzkelIthI maLyuM che, jemane jhapATo kayAre vAge tene patto nathI, kaye bharose bhUlIe chIe, nathI ahIM TakavAne bharoso, rAjyamAM adhikAra maLe, kaI ghaDIe chUTI jaze tene patto nathI, chUTayA pachI adhikAra phera kyAre maLe te muzkela che. tema manuSyabhava maLo, Tako ne gayA pachI phera maLavo ghaNuM muzkela che. e adhikAra ApaNA hAthamAM AvyuM ne barAbara adhikAra na karyo te 3 uDI gayA pachI mAtra dhira rahyo, AvA manuSyapaNane paropakAra karavAmAM ke AtmasAdhanamAM na joDIe te manuSyapaNAthI meLavAyuM zuM? tene saphaLa karavA satvara taiyArI na karAya tenA jevI eke aNasamaja na gaNAya. A manuSyapaNuM niyamita nathI. be sthAne nirbhaya jagatamAM be sthAna nirbhaya. kayA? kAM te daridrazaMkara, kAM te jagatazaMkara. be ja nirbhaya hoya, daridrazaMkara pAsethI levAnuM zuM? tene ghera cerI, dhADa heya ja nahIM. kAM te cakravartI tarIke sarvoparI hoya. jene koI zatru heya nahIM, be sivAya koI niyamita nirbhaya sthAna gaNAya nahIM. bahAra bhayanI vAta karIe chIe. haraNa (TacerInA bhayanI vAta cAle che. vacamAM matsya galAgala nyAyavALA hoya, meTe nAnAne khAya, vacalA sthAnake niyamita na hAya, ema A jagatanI apekSAe vyavahAranI vAta karI, temAM be sthAna nitya, kyA? kAM te nigela ke kAM siddha. nigada ane sita be sthAna niyamita. dadika pAsethI laI javAnuM kahyuM na hoya eTale nirNaya. cerane kahI de ke Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 36muM 333 khuzIthI karyAM kara. mAre tyAMthI kaMI laI javAya tevuM nathI. tethI nirbhaya, tema je nigodIyA, khArIka ekendriya jIvA je jagatamAM vyApI rahelA nigedo, tevAnI cetanA eTalI ochI che jethI tenA upara kAI halle cAlI zakatA nathI, ka halleA lAve te paNa tene khAvI zake nahi. madhyAnha cAhe jeTalA vAdaLA Ave, AkhA jagatanA vAdaLA ekaThA thAya tA paNa amAvAsyAnI madhyarAtri ane madhyAhnanA vAdaLAvALA divasa, paNa divasa ane rAtrI vibhAgane khadha karI zatA nathI. tema samA ekendriyanI AchAmAM ochI zaktine kama dakhAvI zakatA nathI tethI nirbhaya, ethI nitya e dazAmAM rahI zake, kAM tA jagatazekhara. siddhaddazA pAmelAne AtmAnI evI nirmAMLatA che ke karma vaLage ja nahIM. kamajora calAvI na zake te nitya vyavahAramAM nilaya e, nAgeA kAM te nagIne, e niya, tema ahIM sUkSma ekendriya e haNAya nahIM tevA. caitanyazakti ochI thAya nahIM. kAMtA siddha mahArAjA, bAkInA badhAmAM anityapaNuM, khIjAmAM nityapaNu* nahIM. prathama A jIva daridrazekharamAM hatA, temAMthI caDyo, have vicAre, te sAdhane zaktie ane jJAne kevA caDyo ? ATalI zaktie, sAdhane ane ATalA jJAne caDhyo. AvI sthitie AvelA kA karyAM vagara pachaDAI gayA tA thavAnuM zuM ? jema daridrazekhara vakhate paheravAnA lUgaDAM, khAvAne anAja nahIM, rahevAne ghara nahIM, tema je vakhate nigeAdamAM hatA tyAre AMgaLanA asa`khyAtamAM bhAga jeTaluM zarIra, prAcInakALamAM e asakhyAtamA bhAga gapa lAgatI, tethI zAImA, tAMdalA cIja khArIka gaNAvI hatI. ahI' asa khyAtame bhAga AMgaLane kyo che, prAcInakALamAM hAMsI gaNAtI paNa Aje e dazA rahI nathI. nAyaMtaragate mAnau, sUrya utkraya thAya, jALImAMthI te ja Ave, te vakhate je rajaO uDe tene trIzamA bhAga te paramANu, paramANune dareka mate eka sarakhA khUlyA che, ekanA be bhAga na thAya te paramANu, parama-aNu=trIzamA bhAga. paramANu AvatA hatA tyAre. zAImAM tAMDhelA ghaTanA karAtA paNu AjakAla khArIkamAM khArIka rajakaNu mAIskrApathI, karoDo TakA gaNI zakA che. eka ausanI thIerI, ItharanI thIerI cheADI. eTensanI thIerI vicArIe te e koDa Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 AgAme ddhAraka pravacana zreNI ogatera lAkha gaNI nakkI karI che. bArIka rajanA ATalA kaTakA nakkI karyA, te trIzamA bhAganI gaNatarI kyAMthI rahI? yaMtradaSTivALo aDhI keDa kaTakA kahe te pachI ItharanI apekSAe Ane Agalane asaMkhyAtane bhAga kahe temA Azcarya zuM? anaMtAnA prayatna maLeluM bArIka zarIra : te zarIra banAve ke eka so ke asaMkhyAta jIvo nahIM paNa anaMtA jIve maLI udhama kare tyAre ATaluM zarIra thAya, pahelavahelA sAdhana sAmagrI keTalI ochI hatI te tapAsajo. anaMtA jIvo mahenata kare tyAre asaMkhyAtamAM bhAganuM zarIra maLe, te sAdhana sAmagrI kaI ? AvI alpa sAmagrImAM anaMtA kALacaka rakhaDyo, paNa evI ne evI sUkSmakAyA daSTinA viSayamAM nahIM. AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAganuM zarIra anaMtA vacce eka, te paNa sUkSma zarIra, AvI sAdhana sAmagrInA abhAvamAM anaMtAkALa kADhyA. tyAra pachI dekhI zakAya teTaluM zarIra vadhyuM, ATalI sAdhana sAmagrI vadhI. anaMtA vacce sUkSmane badale sthULa zarIra maLyuM, te lIla phelamAMthI Agala cAlyA. temAM paNa atI utsarpiNI rakhaDyA, emAMthI Agala vadhyA eTale eka jIvane AMgaLanA asaMkhyAtamAM bhAganuM zarIra maLyuM. akAma nirjarAthI AgaLa vadhe, pRthvIkAyAdikamAM Ave tema asaMkhyAta, utsarpiNa, avasarpiNuM rakhaDI AgaLa vadhe te AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTaluM sthULa zarIra, je pAchaLa na paDyo te vanaspatimAM sukhaduHkhanI lAgaNI dekhI kabUla karavuM paDaze ke pariNAmavALe jIva che, te pariNAmanI suMdaratA asuMdaratA rahevAnI ja, te pachI suMdara pariNAmavALo AgaLa vadhe, asuMdaravALo pAchaLa haThe. mahAkamANInuM sthAna manuSya paNuM tamArI zerIne kUtaro roTalo khAya che, keTalAka evA kUtarA heya che ke chokarA mAthe caDe te paNa na karaDe. keTalAka najIka jAya teTalA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 36muM 335 mAtrathI karaDe che. teA tema kUtarA, gAya, bheMsa, gheADA, darekanA svabhAvamAM pharaka paDe che, tema lAgaNI che tyAM uttama, adhama lAgaNI hAya che, vanaspatimAM e lAgaNI mAnavI paDe te sUkSma ekendriyamAM Avele nigeAdamAM cAlyA jAya, tatva e che ke AvI rIte sUkSma AMgaLanA asakhyAtamAM bhAga jeTalu zarIra maLyuM, nAnAmAM nAnI sAdhana sAmagrImAMthI caDI, ATalA uttama sAdhanamAM Avye ne pAcheA tyAM utarI gayA te dazA zI? mATe ATalA sudhI AvI have pAcho paDayA te tenI dazA zI ? muzkelIthI maLyuM, TayuM paNa phera maLavAvALuM nathI, A sAdhanasAmagrIne aMge vicArIe chIe. ekendriyamAM zakti ane jJAna keTaluM che ? ekendriyamAM mAtra sparzanuM ja jJAna anaMtA vacce hatuM, te jagApara spanuM jJAna caDhayuM che, rasanA, dhrANu, cakSu, zreAtranuM jJAna, mAnasika vicAra karavAnI tAkAta vadhI, AthI jJAnazakti keTalI caDhI che ? Ama rakhaDatAM rakhaDatA jAtizaktine jJAnanI pUrepUrI unnati thaI che. AvA vakhatamAM dulabhatAnA khyAla nahIM Ave te manuSyabhava saphaLa karavA kaTIbaddha thaIzuM nahIM, je chekarAne mAgavA mAtrathI maheAra maLe te maheAranuM teTaluM jatana nA kare, paNa je dahADe te te! eka paise mAMDa maLe teA keTalA jALave ? pachI ahIM kevI muzkelIthI maLyuM te dhyAnamAM le. jyAM sudhI AnI muzkelI mAlama nahIM paDe tyAM sudhI hAthamAMthI gayu. pachI tamArA hAthamAM A sAdhana AvavAnuM nathI. eTalA mATe zAMtisUrIjI mahArAje kahyuM ke A apAra saMsAra samudramAM jIvane manuSyapaNu maLavuM muzkela che. have muzkelIthI maLelI cIjane manuSya pakaDI bese temAM dahADA na vaLe, samajavuM joIe ke maLelI cIja maTTImAM maLavAnI che. sAcavI rahevAnI nathI. evI cIja maTTImAM maLI javAnI tA evI cIjathI zu' karavuM joIe ? evu kaika karI ke A muzkelIthI maLelI cIja phera maLe, zuddha cidAnaMda svarUpanI prApti mATe, A avasara maLyA che. sAvaceta nahIM rahe teA phera maLI zakavAne nathI. e mAkAmAM dhyAna rAkho ke moTA zaheramAM moTA vepAra sAthe adI paNa mATI heAya che. nAnA zaheramAM gAmaDAmAM evA vepAra na hAya teA khadIe paNa na heAya, jevuM zahera tevA ja vepAra ane badIe, tema sUkSma ekendriyamAM baDhIe nahatI, A vakhata aDhIe, Dagale pagale lAgavAnI. emAMthI AtmAne acAvavAnA kevI rIte? meTA Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 AgaddhAraka pravacana zreNI zaheramAM javAvALAo je luccAthI bacI zake te be paisA kamAI bacAvI zake. sAvacetImAM na rahe, zarAbara, raMDIbAja, sonerI TeLInI soDamAM bharAya te ulaTuM gharanuM nA vece te jIva parANe rahe, badInI beDImAM baMdhAI gaye te zahera veThayuM chatAM, zreyaskara thayuM nahIM. e mATe muMbaI baMdaramAM kamANI jabarajasta che, ekIsAthe karaDene ceka lakhanAra, moTA baMdaramAM ja maLe, tema mokSa meLavI ApavAnI tAkAda A baMdaramAM ja che, ekendriya, Dhora, DhAMkhara, nArakInA bhavamAM mokSa meLavavAnI tAkAta nathI. AkhA dezanuM prathama naMbaranuM baMdara. ahIM ekIsAthe karaDene ceka lakhanAra maLI zake eTale vepAra khIle che, paNa badInI beDImAM na baMdhAya tevAnA nasIbane. karoDonI milakta baMdaramAM khAlI thAya, gAmaDAmAM rahelAnI karoDanI milakta, peDhIonI peDhI khAtA khUTe nahIM, paNa baMdaramAM be kalAkamAM karoDonA cekanI jema tyAM mukti maLe, tema karoDa para pANI pheravavAnuM paNa tyAM ja. mokSa meLavo, sarvArtha siddha jevuM sthAna meLavavuM te A ja baMdaramAM, bIje nahIM. e sAthe pAyamAlI paNa tyAM ja. sAtamI naraka jevA sthAne herAna thavA javAnuM paNa ahIMthI. nArakI, devatA, tiryaMca sAtamIe jatA nathI. sAvaceta raho te siddhi meLava, bheTa rahe te bhuMjAI jAva. eTalA mATe ja zAMtisUrIjIe jaNAvyuM ke-evA manuSyapaNAmAM AvyA chatAM satya dharmarUpI zreSTharatna hAthamAM AvavuM ghaNuM muzkela che, evuM maLeluM dharmaratna tenI kiMmata, upaga, phaLa samaje ne tene lAyaka bane. have te lAyaka zI rIte jIva bane te adhikAra AgaLa batAvavAmAM Avaze. (caudazanA AcArya mahArAjanI tabiyata sArI na hatI.) Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37 muM 337 pravacana 37 mu zrAvaNa sudI 15, zukravAra mahArAjA zAstrakAra mahArAja zrIzAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane racatA jaNAvI gayA ke A sasAra samudranI zarUAta ke aMta eTale cheDo paNa jenA nathI, tevA saMsAramAM anAddhi kALathI A jIva rakhaDI rahyo che. karmo ane phaLanI apekSAe, tejasa zarIranI apekSAe anAdipaNu samajAvI gayA chIe. rakhaDatA rakhaDatA tene manuSya bhavanI prApti thavI muzkela hatI. te keAIne Adhina na hatA, tenI prasannatA thAya tethI maLe tema na hatuM, agara te ApaNane maLe temAM khIjAne aDacaNa hatI ne keAI vijJa karatA hatA, tema paNa na hatuM. athavA utpattinI muzkelI hAya tA tethI saheje na maLe, te traNemAMthI eka paNa muzkelI na hatI. udyama mATe upadeza kema ? je jIva jevI gati levA mAge tevI laI zake che. tene ja lIdhe zAstrakAro ane upadeza Ae sthAna sthAna para saskrRti meLavavA mATe udyama karavAnA upadeza lakhyA che. jo zakita na hota to zAsrakAra sati mATe upadeza Apata nahI. athavA sadgati meLavavI, kruti kavI te tamAre AdhIna hovAthI upadeza karelA che. skrUti peAtAnI meLe maLI jatI hoya to keAIne sadgati aLakhAmaNI nathI. koI duti javAvALe thAta ja nahI. abhyAsa karI pAsa thavuM te vidyArthInA hAthamAM ja che. vidyArthI mahenata karI vidhAbhyAsa karI pAsa thAya che. darekane UMce nakhare pAsa thavAnI icchA hoya che. keAIne nApAsa thavAnI icchA hotI nathI. vidyArthIo pAsa thavAnI IcchA rAkhe che. ramata cheDI vidyAbhyAsa karI UMcA naMbare pAsa thAya che. kalAsamAMthI UThyA pachI mAstaranI zikhAmaNa bhUlI gayA. pAsa thavAnI, mahenata karavAnI zikhAmaNa bhUlI gayA ne gAThIyA malyA eTale ramatamAM paDI gayA. tevA cheAkarA nApAsa thAya temAM navAI zI ? tene lAyaka abhyAsa na karyAM. nApAsa thavAnI icchA na chatAM 22 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 Agama dvAraka pravacana zreNI nApAsa thAya. tema dharmopadeza sAMbhaLatI vakhate durgatine rasto eka paNa na lauM, badhA abhiprAya thAya paNa TheTha nizALIyAne abhiprAya kalAsa pUrato hato. kalAsamAMthI uo ke gaThIyA sAthe ramavA cAlyuM, tema guru mahArAje saddagati ane mekSa prAptine udyama kahyA hatA te vyAkhyAna sudhI aMtaHkaraNamAM rahe. TheTha nizALIyAne lezana karavAnuM kahenAra kaDavo jhera lAge. tema ApaNe paNa dharma kathAmAMthI uThIye, pApamAM pravatIe tyAre hitaiSI kahe-kema mahAnubhAva! mahArAje kahyuM te dhyAnamAM nathI? Ama kahe to kaDavo jhera lAge, tema dharma sthAnakanA abhiprAye tyAM ja rahe che, bahAra temAMnA kazA abhiprAya rahetA nathI. AvA ThoTha nizALIyA jevA durgatimAM rakhaDe temAM navAI zI? vidyAthIne pAsa thavuM, te pitAnI mahenata-cIvaTane AbhArI che. dareka pAsa thavAnI IcchA rAkhe chatAM dareka pAsa thaI zakatA nathI, temAM mAstara ke DepyuTIne vAMka nathI. tema zAstrakAre sarvane age sarakho upadeza Ape che, sagati mATe AvA rastA levA joIe, A badhuM kahyA chatAM jeo dharmakathAmAMthI UThI gayA pachI ramatiyALa TheTha vidyArthI mAphaka kare te zretA sagati na pAme, temAM zAstrakAra ke upadezakene lavaleza paNa doSa nathI. zretA mAMthI je bhAga durgatie jAya tene deSa zAstrakAra ane upadezakane lAge te temaNe karela upadeza kyAMI taNAya jAya, temane saddagati thavAne vakhata na Ave. ThoTha abhyAsa na kare te mAstarane Thapake devAtuM nathI, tema upadezako sadagati mATe upAye batAve che. tene amala na kare te zAstrakArane deSa nathI, jIva durgatinA upAyathI dUra rahe, sagatinA raste cAle tevAne cakkasa saddagati maLe. A vastu jaNAvavAnuM kAraNa eka ja hatuM ke manuSyapaNuM tamArA vicAra ke yatnane AdhIna na hoya te manuSyapaNuM muzkela che, tenuM phaLa kaI na hatuM, manuSyapaNuM tamAre AdhIna che, te meLavavuM hoya te tamAre manuSyapaNAne lAyakanI rItimAM pravartI karavAnI jarUra che. manuSyapaNuM dharmane pAme che, mekSanI nisaraNuM che, vivekanuM eka ja sthAna che. unALAmAM ApaNe kaIne kahI daIe ke-caMdra e kaMDe che, e ahIM Ave te ukaLATa, garamI, ghAmane chAMTe na rahe, vAta sAcI paNa caMdramAne lAvavAne upAya? je lAvavAno upAya Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37muM 339 nathI, to caMdra lAvavAnuM phaLa batAvavuM vyartha che. ethI zAstrakAre azakya anuSThAnamAM evA vAkaye jaNAve che. tAva koIne AvyuM che ema vaide kahyuM, teNe kahyuM ke upAya batAvo, zeSanAganI maNa laI pANImAM nAkhI te pANI pI jAva to tAva tarata cAlyA jaze, upadeza sAce che, tAva jAya, paNa azakya upadeza. zeSanAgane pakaDavAne ane maNuM levAne kaI upAya che? chatAM te meLavavAnI rIti batAvavAmAM na Ave te upAya batAvavAnuM nakAmuM che. tema tame jaNAvyuM ke manuSyabhava maLI jAya te vivekanuM vRkSa, dhamane dhorI maLe. vAta kharI, paNa manuSyapaNuM meLavavAne upadeza zA kAmane ? te mATe jaNAvyuM ke manuSyapaNuM meLavavAnA kAraNa che. vagara kAraNe maLanArUM nathI. tamArA prayatnathI manuSyapaNuM meLavI zake che? jagatamAM jANIe chIe ke keTalIka a5 kIMmatavALI vastu hoya chatAM tene phAyado jabarajasta hoya che. te manuSyabhava prApta thavAnA upAya jANIe nahIM tyAM sudhI amala karIe nahIM, mATe manuSyabhava prApta karavAnA upAye jANavAnI jarUra che. pAtaLA kaSAya kone kahevAya? payaiya taNukasAo dANarui maJjimaguNo a / te mATe kahe che ke-svabhAvathI pAtaLA kaSAya hovA joIe, kRtrima rItie kaSA pAtaLA AkhI duniyA rAkhe che, ke kaTake hoya, ke mUrti dekhatA hoIe, paNa amaladAra rAjA ke pradhAnanI Thebe caDe, to piSa mahinAnuM pANI thaI jAya che. kema kaSAya pAtaLA che? nA, mata bola, mAra khA jAyagA, bolyo ke mAra khAdhe, tyAM parama zAMti rAkhe che. zAnA lIdhe? svabhAve kaSAya pAtaLo nathI, dekhe che ke kedha karIza te keyaDo-mAra khAvo paDaze. paNa koI durbaLa gunegAra bane to zAMti keTalI rahe che ? te vakhate AMkha tathA mukha lAlacoLa thaI jAya che. ahIM koyaDAno Dara nathI, dubaLane satAvavAmAM jene kedha taiyAra thAya, balITo AgaLa kodha kabajAmAM AvI jAya teTalA mAtrathI svabhAve pAtalo kodha gaNAya nahIM. e nirbaLa ke baLavAna che te vicAra na karatAM mAre kedha kare vyAjabI nathI. A atmAnA gharamAM Aga huM pote saLagAvuM chuM. bIje nimitta mAtra che, bIje Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 AgamAAra pravacana zreNI nimitta banyA chatAM pote kredhapara kAbU rAkhe to saLage nahIM. eve kace hoya ke peAtAnA gharamAM Aga lagADe ene nukazAna karIza to paNa nahIM thAya paNa mArA AtmAmAM lAI lAgIne jarUra nukazAna thaze, tAvane teDuM keNu meAkale paNa ApaNe tAvane teDuM meklIe chIe. tAva ane krodhanI keTalIka samAnatA : tAva ane kre|dhanAM cihno meLavA, tAva ane kredha vakhate zarIra garama ne AMkha lAlaceALa, hoTha pheDareDe, gaLu' sUkAya, keDa tUTe, pheraka eTaleA ja ke tAvamAM mAtra zarIra tape, dha Ave tyAre zarIra ane AtmA ee tape. krodharUpI tAvane upAya ghaNA sahelA che. krodha sajjana che, enI sAmA ApaNI najara jAya to sajjana akAya mAM na pravarte, te sajajananI sthiti che. sAmAnya khAienI jAta pesAba karavA bese, kadAca keAI purUSa AvI gayA to lAjathI jhaTa UbhI thaI jAya. tema krodha ghaNA sajjana zaramALa che, je vakhate kredha caDayA hoya ke mane krodha caDayA, ATalu tame dhyAnamAM lAvA to tarata krodha khasI jAya, paNa tamAre te kredhanI vakhata ThATha nizALIyA karatAM bhuMDA thavuM che. ThATha eka be traNa varasa nApAsa thAya to rAvA bese. traNa varasanI mahenata jAya to ThATha hoya to paNa rAvA bese. sArA eka varase nApAsa thAya to ApaghAta kare che. paNa TheTha traNa varasa nApAsa thAya to jarUra ciMtA thAya, temAM lezana, cApaDIenI cApaDIe hoya. Aje skUlamAM keTalI cApaDIe hoya che, tamAre mATe eka ja vAkya che. badhA te vAkaye jANA che. krodhe kreDa pUravataNuM sajama phLa jAya re ' A vAkya keAnA dhyAna bahAra che ? eka aMtaramuhUrtanA krodhathI kreDa pUravanuM sajama jAya. AjanA kALe pALI pALIne keTalu saMjama pALavAnA ? 25-10 varasanuM. ahIM aMtarmuhUrtInA krodhe kreDa pUravanuM sa'jamajAya. 84 lAkha varasane 84 lAkha guNI karIe ne varSanI je sakhyA Ave, te kreADaguNI, ATalA varasa sAdhupaNuM pAmyuM hoya te ATalA krethI cAlyuM jAya, to pachI ApaNu* 50-60 varasanu cAritra keTalI gaNatarImAM ? gaMjImAMthI eka taNakhaluM paNa nahIM. teTalu paNa atyAre ApaNu sAdhupaNu nathI, tevI dazAmAM ApaNane krodha Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37 muM thavAne. A eghAthI duti DaratI nathI. tame na sAvarjAnoma =slAmi ema kaho che,tethI durgati karatI nathI. durgati tenA bhAIbaMdha-krAdhane lAvA to AvavAnI. e bhAI mahena judA paDavAnA nathI. krodhane netarU` dIdhuM ke durgati ena joDe AvavAnI ja. huM to zAMta rahevA mAguM chuM paNa nAthAbhAI aDapalA kare che ke mArI zAMtinA bhaMga kare che. khIjAe pukhta kAraNeA meLavI ghe to paNa tamArA AtmAmAM dha dAvAnaLa saLagyA to kaI prakAre tamArA bacAva nathI. krodhane aMge kALeAnAga kahIe chIe paNa A vAta AkhA jagatane kabUla karavI paDaze ke, kALA nAga khALI kheALI kAIne karaDatA nathI, kheALI karaDavA mAge to jagatamAM eka paNa mANasa jIvavA pAme nahI. kALeAnAga paNa karaDavAmAM krUra che, najare krUra nathI. ApaNe najare krUra chIe. eka dRSTAMta dhyAnamAM lye. savAre pAdazAhane jonArane phAMsI : ' eka pAdazAha hato, savAre jAjarU gayA, lagI jAjarU vALavA pAdazAhanuM jAjarU vaheluM sArUM karI lauM. pAdazAhanuM jAjarAmAMthI nIkaLavuM ne bhaMgInuM AvavuM thayuM. krUjharame mujhe mu' batAyA. pakaDa usaku, jallAdaku kahu de| ke uske phrAMsI de. badamAza ! suveha meM muha batAyA-ema hukama karI pAdazAha gayA. pAdazAhanA bhagI eTale bhagInI nAtamAM AgevAna. mATA gharanA dheAkhI, hajAma, bhagI AgevAna hoya, pelAne sajA thai, bhagI bheLA thayA. julama thayA. pAdazAhanI savaDa khAtara pele gayA ne Ama thayuM. pachI khIrabalane tyAM gayA. khIrabala evA ke uMdhA chatAM karI nAkhe. kaMI nahi. huM pAdazAha pAse jAu chuM. pAdazAhanA jarUkhA nIce paMca besADo. sakAca na karaze|. hohA karajo. huM pUchuM ke zuM che ? TharAva karaveA che. savAre kAIe pAdazAhanuM jAjarU na vALavuM. kema ? pAdazAhanuM mAM dekhe te phAMsIe jAya. A vAta kahevI muzkela, chatAM kahetAM sa*keca na rAkhaze. khIrakhala bAdazAha pAse gaye. bIjI trIjI vAta cAlI. paMcamAM zuM pUchavuM. dhamAla karI mUkI. Aje vANiyAnI paMcAtamAM paNa evI khAkhata bane che. mahAjananAM pacA evA hoya ke, joDe khabara levA AvyeA hoya to paNa khabara na paDe, 341 caka Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 AgameddhAraka pravacana zreNI te jage para 50 ghara sudhI hohA saMbhaLAyA kare. A mahAjana dIrgha dRSTivALA, gaMbhIratAvAlA. mahAjananuM paMca eTale jyAM zabda UMcAnIcI na hoya. jene nAtanA maNakA gaNo che, tenI sAme tuMtAM kare che. A mahAjananI rIti-zista, mahAjananAM paMcamAM A sthiti to pelAne zuM pUchavuM? jene janamathI vicAranI zreNi nathI, tene balavAnuM zuM? hohA zarU thaI DheDIyAnuM paMca ekaThuM thayuM che. rAja pAse ghoMghATa gayA. zAMtithI vAta karatA hatA. pAdazAhe kahyuM ke ghoMghATanuM kAraNa zodhe. mANasane bolAvyo. sAheba ! bhaMgInI nAta bheLI thaI che, kema? e haDatAla AkarI paDe che. tamArI haDatAla bahu AkarI paDe che, to pahelA kALamAM tenI haDatAlanuM zuM pUchavuM ? evI sthitimAM haDatALa paDe to zuM ? mane javA de, are kema? paMca bheLuM thayuM che. zA mATe? TharAva karavA, zAne TharAva? pAdazAhane tyAM savAre vALavA na AvavuM. pAdazAhanuM meM jue to phAMsIe jAya, kema Aja phAMsI dIdhI che tethI. to merA mukha burA ke? Apa ja kaho che. savAramAM ApanuM mukha joyuM to phAMsI malI. tarata phAMsI mApha karI. kahevAnuM tatva e che ke, bhaMgInuM mukha dekhavAthI pAdazAhane thavAnuM hatuM te thatuM, paNa bhaMgInuM bhUMDuM thayuM. vagara nimitte nAga paNa karaDatA nathI : kALAnAgano Dakha paDe to jhera caDe, ApaNe dRSTimAM jheravALA chIe. AMkhamAM ApaNane jhera che. kALo nAga paNa karaDe bhaMDe, keIne khoLI khetI karaDato nathI. nimitta malyA karaDe che. caMpAya, haDapheTamAM Ave to karaDe che, kAraNa madhye karaDe to adhama gaNIe, ApaNe kAraNa malyA koLe caDyA to zAnA DAhyA? kAraNa malyA krodhe na caDhIe to DAhyA. vagara kAraNe kedhe caDhI kALo nAga paNa karaDavA deto nathI, paNa kAraNa malyA karaDe che. hamezAM jenA hAthamAM je ojAra hoya teno te upayoga kare. nAno chokare mA upara dhe caDhe to bacakuM bhare, valurA bhare, jenI pAse je ojAra, gAya, bheMsa pAse zIMgaDuM ke lAta ojAra, roSe caDe tyAre baccAne zIMgaDuM ke lAta mAre che. bALaka marI jaze tene vicAra ene nathI, ene to mAtra vicAra eTalo ke mane aDapaluM kema karyuM? tema A sarpa, ene paNa rIsa Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37muM 343 caDe tethI sAme marI jaze tene vicAra nathI. mAtra hathiyArane upayoga kare teTalI ja samajaNa, bIjAnA nukazAnane vicAra kare nahIM. je haMmezA katalathI TevAyA, khATakI, kasAIone gALa bolI jAya to phaTa charo kADhe, garAsIyAne gALa dIdhI hoya to jamAI kADhI prANa le. vivekazUnya hathIyArano upayoga karI nAkhe che. tema ApaNane kAraNa ApyuM. kodha karyo to ApaNe pariNAma na vicAryuM, to ApaNAmAM ne kALAnAgamAM pharaka ? temAM paNa aNasamaju gunhegArImAM Ave te bamaNuM gunegAra bane che, tema AghA muhapatI AvI gayA tethI nahiM bacI jaIzuM, durgatine Ane Dara lAgate nathI. Dara janatAne lAge che, DazIthI durgati nathI dhrujatI. jenA vacanane AdhAre devatAo kArya karI detA, je mahAtmAnA prabhAve nagaranA jaLa pravAha ulaTA vahevA mAMDayA hatA, te kodhamAM calyA tevA tapasvI mahAtmA sAtamI narake javAvALA thayA. jenA vacanane AdhIna devatA, jenA prabhAvathI nagaranI khALe bIje vahevA lAgI, tevA prabhAvazAlIne sAtamI narake javAne vakhata Avye, tamArI pratijJAthI durgati DaravAnI nathI. jema sAdhu sAdhvIoe tema zrAvaka zrAvikAoe dhyAnamAM rAkhavAnuM ke tamArA caravaLAthI durgati DaratI nathI. have ApaNe cAlatA viSayamAM AvIe. tapAsavAnuM ke je aMtara muhUrtanA kAdhamAM koDa pUravanuM saMjama baLI bhasma thaI jAya to ApaNe kaI sthitimAM ? je agnimAM pahADanAM pattharo baLI rAkhaDe thAya tyAM puNIno zo hisAba? je kodhamAM jhADa pUravanuM saMjama baLI khAkha thAya, to atyAranuM saMjama tenA karatAM mAtra. pa-10-50 varasanuM, teno ze hisAba? "kAMdhe koDa pUravataNuM saMjama phaLa jAya." A vAkaya bole che paNa krodha caDe tyAre A vAkaya kema bhUlI javAya che? vidyArthI savAla pUche tyAre parIkSAmAM javAba na de to bhaNeluM zA kAmanuM ? tema A vAkya zAstrakAre krodha kamI karavA mATe, khaseDavA mATe kahyuM. ApaNe teno amala na karIe, krodha sajajana che tenI upara najara jAya to UbhuM rahevA taiyAra nathI. krodha e sajajana che ke tenA upara najara nAkho ke-"jhAdha AvyA.tema najara nAkhe to tarata bhAgI jAya. paNa ApaNe najara nAkhavAmAM ALasu pachI sajajana hoya, corI karavA Avyo tyAre meM DhAMkI UMdhI jaIe to sthiti zI thAya? tema krodha Ave tyAre sAmuM najara na karIe Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 AgameddhAraka pravacana zreNI tenI dazA zI ? krodha e tAvanI sthiti. krodhano upAya ApaNA hAthamAM sahelA chatAM upAya karatA nathI. peAtAnI phasAmaNu pAte ja UbhI kare che : tema abhimAnane aMge paNa tema karIe chIe, mAgyA tuMgyAno anaMtamA bhAga. je leAkeA jamInakada nathI khAvAvAlA, e leAkeA zAka ye te vakhate maracuM mAgI lye, anaMtakAya khAvAvAlA zAka laI lasaNanI kaLI mAgI le. kaho AkhI kaLI mAgyAmAM AvI. ApaNe anaMtakAyamAM hatA te vakhate anaMtAbhAgamAM hatA. mAgyAtuAnA anaMtamAM bhAgamAM, rakhaDelo, UM, mane kANu kahenAra, paNa tu keNu ane kayA hisAbamAM ? hajue bAraNuM baMdha karato nathI. jyAM caudapUrva bhaNelA, eka pUrvanuM jJAna mahAvideha kSetramAM je hAthIe che tevA eka hAthI jeTalI rUsanAIthI lakhAya teTalu eka pUravamAM jJAna, temAM 16383 hAthI jeTalI rUsanAIthI lakhAya teTaluM cauda pUravanuM jJAna che. tevA khIje janme nigeAdamAM jAya to tAre mATe khAraNA baMdha thayA che te kayAMthI mAnyuM ? matima dvicA jJAnavALA aDhIdvIpanA manuSya ne jAnavaranA mananA vicAra jANavAnI tAkAtavALA cegIzvaro marI nigeAdamAM jAya. upazamazreNie caDhelA,kevaLInA sameAvaDIe thaelA paNa khIje bhave nigeAdamAM jAya, to pachI ApaNA mATe nigeAnA bAraNA baMdha thayA che te bharose zI rIte rakhAya ? haju AMkhe, kema ughaDatI nathI, mane huM keNu ema kema Ave che? kaho kaSAya pAtalA na hovAthI A vicAra Ave che, jema cakaDAla para beTheluM nAnuM baccuM hoya to paNa ema na kare, kAraNa hamaNAM nIce AvavAnA chuM. cakaDALamAM caDelA, cakaDoLa magajavALA paNu mUche hAtha na pherave to A jIva kema teve! vicAra karato nathI ? anatAkALa sudhI mAgyAjIgyAmAM nIkaLI gayA. te mATe zAstrakAra kahe che ke, prakRttie pAtalA kaSAya, krAdha-mAna karatA paNa duniyAmAM mAyAnI jALa evI vicitra phelAyelI che jemAM kAI kozeTAnA kIDA e peAte ja potAnI meLe tAMtaNA kADhI peAtAnI sAmaNu taiyAra kare che. tenA ja pariNAme khaLakhaLatA pANImAM ukaLIne marI javuM paDe che. e khaMdhAI na jAya to koI Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37 muM 345 mAravA taiyAra na thAya, pitAne maravuM na paData. have maye ja chuTake. thAya, tema A jIva mAyA karato pitAne ja Thage che, kapaTathI bIjAne ThaganAra, kharekhara rItie potAne ja Thage che. mIyAM cere muThI muThI, allA upADe uMTe, eka daSTAMta dhyAnamAM rAkho. zeThanA lobhanuM pariNAma : eka phakIra hato. khAnadAna kuLane hato, chatAM phakIra thavAnuM mana thayuM. bIjI bAju khAnadAnImAMthI lobha na chUTaye, zuM karavuM ? phakIrI levI che, lebha chUTato nathI, Ama tyAgI thAya ane nigraMtha bane evA vIle kare, TrasTa kare, lagavaDa chUTe nahIM. zuM karyuM? enA e ja lUgaDAM palaTyA, mananI sthiti palaTAI nathI, je vakhate banaze te kharuM? kaMIka to bharose rAkho ! sahana karavAnI sthitie nIkaLe lapeTAe rAkhe sAvarsa ko kArIyA paTaaNAni kaho, arlI trividha trividha paccakakhANa karavAnuM bele ane ekavidhatuMe ThekANuM na hoya, phakIre ghara tyAga karyuM, khAnagI mUDImAMthI lAkha rUpiyAne hIro joDe laI lIdhe. phakIra thayo paNa phikara joDe lIdhI, hIre joDe laI phare che, keI vakhata vicAra thayo ke hajha paDhI AvuM, vacamAM dariyAmAM keI DahADA vahANamAM besavAnuM, vakhate navuM jUnuM thayuM to te mATe A hIro koIkane tyAM meluM, AvIza tyAre laIza. gAmamAM tapAsa karI. be mahinA pharI tapAsa karI ke zAhukAra keNa che ? ekAMtamAM ApyuM hoya to ratIbhAra pheraphAra na thAya, keI zeThane tyAM mUkavAnuM nakakI karyuM. cAMdaDIe hIro bAMdhI upara dhotIyuM lapeTAvyuM, haja paDhavA javuM che, A upAdhi sAthe kayAM rAkhuM mATe A sAcavaje. tame bhale jAva, bhale ahIM melI jAva. Avo tyAre laI jaje. hIre melIne utaryo, vicAra thayo ke zeTha labAce gaNe che, tethI kadAca bahArane bahAra rAkhaze, keI upADI jaze to be navAM detIyA Apaze, labAca gaNI e peTe zeTha kadI be dhotIyA Apaze ? ThekANe mUke, garIba koI laI jAya to, ema kahI oraDAmAM melAvyuM, vicAra thayo, vAsIdu vALaze te vakhate nakara cAkara upADI jaze. mATe tijorInA oraDAmAM mUkAvuM. tema dhArI phera AvI kIdhuM to tIjorInA oraDAmAM labAcA zA mUkavA che? topaNa Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka pravacana zreNI Agraha karIne phera Avyo tyAre kahyuM ke, mAlamattA rahetI hoya temAM rAkhe. tyAM rAkhyuM. tijorImAM melyuM to ughADatA sAthe DUce jANIne koI pheMkI deze. zeTha tamane vAraMvAra takalIpha ApavI paDe che. amAre jIva enAmAM ja che, trApaDuM zIvaDAvI phakIranuM nAma lakhAvyuM ne melI gayo, pele vahANamAM besIne gaye, zeThane vicAra thaye ke ATaluM badhuM zuM ? eAraDAmAM tIjorImAM mUko, zIla karA vagere zuM? mAna na mAna paNa labA nathI. khelyuM to aMdarathI hIro nIkaLe. jagatamAM nokara hoya paNa corImAM guMjAza rUpIA be rUpIAnI, zeTha be pAMca hajAranI zAhakArI rAkhe, paNa lAkhamAM dAnata bagADe. sIpAI pAvalAnI lAMca le, moTA adhikArI 50 hajAra lAkha lAMca le, je adhikArI tevI lAMca, nIce ImAnadArI rahI. hajAronI ImAnadArI hatI te ahIM gUma. zeThe zuM karyuM? prAcIna kALamAM reDAmAM na rAkhe. dATI rAkhe, gharabAra meTA na vasAve. ghara tadana sAmAnya rAkhe, motIzA zeThanA khaMbhAtamAM ghara kevA hatA ? mATe zeTha paNa makAna sAmAnya rAkhe mAla kera, gharane lAI lagADI dIdhI. cha mahine phakIra zeThanuM ghara pUchato Avya, zeTha sAheba ! bhAI ghara jala gayA, tumerA hotA kayA? je hatA te jala gayA. pelA phakIrane to je vicAra vAyu thayuM ke gAMDa thaI gaye. "e zeThajIe jalA dIyA e zeThajIe jalA dIyA. tenI dAda keI sAMbhaLe nahIM, cAra mahinA thayA eTale marI gaye, eTale zeThajIe dekhyuM ke dAda lenAro ga. A jago para paMcAvana varasanI zeThanI uMmara thaI che. chokaruM eke pAchaLa nathI, chokaruM haiyuM kAMI nathI, mAtra to ane tI be ja, che. nirvAhanuM bAnuM che, nirvAhamAM bene ze vadhe hato? kahe lAbha saMjJAe kAryo karavA che ne nirvAha lebhanA nAme kare che, jeTalA piSAka nathI maLatA nirmAlya che to evA saMgharIne zuM karavA che, lAkha cAryA te phAvyA, temAM bAIne garbha rahyo, are zeThajI kahe ke huM bhAgyazALI, punyane pAra nathI, lAkhanI rakama maLI, laMTa maLI, ane lADakaNA malya, zeTha harSaghelA thAya che, tyAM lobhane lajavAvI lakhalUMTa kharaca karavA maMDI gaye. munIme dekhyuM ke mAna na mAna dALamAM kALuM che. munime cepaDe na banAvyuM. hIrAnA paisA jame karI je kharaca thAya; janma, nizALa, mAstarane, badho kharaca udhAramAM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 37muM 347 gaye, jyAM navANuM hajAra kharacAyA, zeThajI! eka vAta kahuM duHkha lAgaze, duHkha sahana karavAnI tAkAta rAkho te kahuM. valopAta kare ke kahenArane karaDavA deDo te nathI kahevuM. munima junA vakhatanA munIma e zeTha rUpa hAthInA mAthe aMkuza hatA, te sthitimAM munIma kahe te sahana karavuM paDe. mANase kabUlAta karI ke valopAta nahIM karuM, munIme kahyuM ke cheka cha mahinA jIvavAne che. kuMvara vadhAre TakavAne nathI, ekAeka chokaro ATalA bhaviSya upara, AghAtamAM bAkI zuM rahe ? munIme kahyuM eTale sahana karI UThavuM paDayuM, mana munIma parathI utarI gayuM. jogAnujoga jyAM pAMca sADA pAMca mahinA thayA ke tAva Avyo ne jIva uDI gaye, pachI khabara pUchI ke tamane kema mAlama paDI, tyAre paDe raju karyo, khAnagI hIrAnI kimata jame karI udhAryo hato, kharaca vadhArato gaye hato, have vyAjamAM vahu melI, te jIdagI sudhI chAtIe zalyA uMcakI, kALI pAghaDI paherI pharyA karo, tamAre nAtamAM jamavAnuM baMdha, A traNa vAnA vyAjamAM, lADI, kALI pAghaDI ne nAtamAM jamavAnuM baMdha. tema manuSya kapaTa prapaMca karI rAjI thAya che ke ame kamAyA, paNa "mIyA cere muThIe, allA upADe uMTe', kema zeThajI udAsI? nathI malyo koI vizvAsI, dukAna para besIe 16 4 586 samajanAre kaI malato nathI, tethI udAsIna beTho chuM, tevI mAyA-apaco karI, ThIkarA ekaThA karI durgatie javuM paDe, AthI manuSyapaNanI umedavArI na thAya, svabhAve pAtAlA kaSAya rAkhe, te jarUra manuSyapaNuM meLave, svabhAve pAtaLA kaSAya karavA te tamAre AdhIna che, te amalamAM mUke to tame pita manuSyapaNuM meLavI zake che, mATe A pAtaLApaNu karavuM ApaNane keTaluM muzkela che. te zAstrakAra kahe che te vyAjabI che ke nahIM? te ApoApa vicArI leje. karAla karamAM AvI to paNa zatru dhola mArI jAya, to bolanArane zarama AvavI joIe, aDIM dharmanI dhajA ApaNA hAthamAM AvI che. have tene upayoga na karIe to ApaNe kevA kahevAIe te vigere adhikAra agre. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 AgamAddhAraka pravacana zreNI pravacana 38muM 1990 zrAvaNa vadI 1, zanivAra, mahesANA. zAstrakAra mahArAjA zrIzAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM jaNAvI gayA ke A saMsArasamudra anAdi anaMta hovAthI temAM A jIva anADhithI rajhaLe che. temAM manuSyabhavanI prApti thavI muzkela hatI. temAM joI gayA ke yeAganI, jJAnanI ane zakitanI sthiti vicArI, sumaekendriyamAM kAyayeAganI zI sthiti hatI ? anaMtA jIveA vacce eka AMgaLanA asaMkhyAtamAM bhAganu zarIra hatu. have AvA nAnA zarIramAM anaMta vA hovAthI eka jIvanuM svataMtra zarIra laie to bhAga zAnA Ave ? tema sparze iMdriyane mAtra sUkSmaviSaya, sUkSma ekendriya evI sthitinA che ke na pote keAInI hiMsA kare, na keAInI hiMsAnuM kAraNa pAte ane, jagatamAM meATA jIvA bIjAnI hiMsA kare ane tethI pAte kathI lepAya, sUkSma ekendriya jIvA na keAInI hiMsAmAM Ave, na keAI enI hiMsA kare, te ke sUkSma hAvAthI bAdara karatAM sUkSma vadhAre maravA joIe, paNa te hiMsAnA viSayamAM na Ave, paNa khadara jogavALAne sUkSma jogavALA evAM bArIka che ke mAdaranA chidromAM khArAbAra pasAra thaI cAlyA jAya che. pudgalanuM vyAghAta vagaranuM sUkSmapaNu ajavALA vacce kAca mUkIe teA tejanA puddagale kAcane zaktA nathI ne kAca tejanA pudgalane rAkatA nathI, kAI kAIne athaDAmaNu nahIM, kAraNa tejanA pudgalA ghaNA bArIka che. tejanA pudgalA khArIka hAvAthI tejanA ane kAcanA pugalanA vyAghAta thatA nathI, mATInA ghaDAmAM khaLakhaLatu pANI nAkhIe ne badha karIe teA varALa mATImAMthI bahAra nIkaLe che, kaheA varALa khArIka che, na ghaDAthI rAkAI, ghaDo tene rAnAra nahIM, sAme kAI paNa garama cIja bharI heAya te bahAra garamI Ave, garamIne dhAtunuM ThAma rAkanuM nathI, teja, kAca, varALa ane ghaDAnI sthiti vicArIzuM te khArIka cIja sthULathI rakAtI nathI. teja varALa ke garamI majabUta rIte paNa rAkI zakAtA nathI, svataMtra Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 38 mu 349 gati kare che. A sthUlaTaSTimAM, pugalanuM sUkSmapaNuM vyAdhAta vagaranuM dekhI zakIe chIe te sUkSma ekendriya vyAghAta vagaranA haiAya temAM harakta nathI. A vAta karatAM navI vAta jaNAze. jJAnapUrvaka hiMsA vana te ahiMsA dhana hiMsA na karavAthI ke nivathI ? je hiMsA na karavI te dharma laIe, te jagatabharamAM kharAmAM kharA utkRSTa sUkSmaekendriya sivAya hiMsA na karavArUpa dharma bIjAne hAya nahIM. 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14me guNasthAnake gaelAne zarIrathI jIvanI virAdhanA thAya, paDelA jIvanA zarIrathI, vAyarAthI paNa hiMsA thAya che. tyAM temanuM banAvelu zarIra ekalI hiMsAnuM kAraNa bane che. hiMsA karanAra ane nahiM, hiMsA thAya nahIM, te manuSyapaNAmAM azakaya kahIe te cAle, hiMsAne tyAM saMbhava ja nahi, te pUrA dayALu. dayALu dayA dharmanA DakA ajAvanAra kharekhara sUkSmaekendriyA. bAkInA badhA bAdara ekendriya. eIMdriya yAvat saryAgI, ayeAgI sudhI Ave te paNa hiMsAne asabhava nathI, hiMsAnuM kAraNa pAte ane che. agara khIjane hiMsAnuM kAraNa peAte ane, pete hiMsA kare nahIM, khIjAne pApanuM kAraNa bane nahIM, tevuM mAtra sUkSma ekendriyamAM ja che. have jo hisA na karavI teTalA mAtramAM dharma gaNIe teA dharmanA dherI sUkSma ekendriye! mAnavA paDe. kdAca kaheze ke ene jJAna kyAM che ? have hiMsA na karavI teTalA mAtranuM nAma dharma nahIM, paNa jJAnathI AgaLa AgaLa vadhele hAvA joIe. cauda guNuThANAvAlA karatAM sUkSma ekendriya vahelA mokSe jAta. kayAre ? jo hiMsA na karavI eTalA mAtramAM dharma gaNIe te, paNa jJAna nahIM hAvAne lIdhe enI e hiMsArahita- paNAnI sthiti rada gaNIe chIe. teA kabaMdha nahIM ne ? jo tema hate teA velA mekSe cAlyA jAtane. 'jJAnapUrvaka vadhanuM vavuM te ahiMsA gaNI che.' ' jJAna pUrvaka na hoya te, ahiMsA chatAM hiMsA che,' e vAta jaina-magajavALAne paNa ThasavI muzkela che. ApaNe mAnIe chIe jainadharma paNa khelavAnI, raheNIkaraNI te khIjA matanI AgaLa AvIne UbhI rahe che. paramezvarane gamyuM te kharU? bIjAe je kaheNI khele che, ApaNe keTalAka rIvAja khIjAneA ghAlI dIdhA che. vicAro ke tame tevA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 AgoddhAraka pravacana zreNI paramezvarane mAne che? pArakuM vacana gharamAM ghAlI dIdhuM che. kaheNI, raheNI pArakA vyavahAra evA gharamAM ghAlI dIdhA che ke, tamArA aniSTa prasaMge jene aMge rodaNAM raDavAmAM Ave che, kALajA kaMpe evA kAryo paramezvaranA gharanA kahI gho cho. sukSma ekendriya jIve pApa na karavA chatAM kema pApathI baMdhAya che? : ahIM sUkSma ekendriya mATe vicArIe, te kaI paNa jIvanI hiMsA karatA nathI, koI jIva ene mArI zakatA nathI, jethI bIjAne paNa hiMsAnuM kAraNa banatA nathI. AvA che jagatamAM joyA nahIM jaDe, jene anAdikALathI bolavuM nathI, vacana ega nathI. mUMgAne sAkSImAM ubho rAkhIe te pachI, na bole te, agara ApaNe bahAra kahIe ke, mUMge che ne sAkSI pUrI gaye, zuM joIne kahe che? A bIcArA yAvat anAdi kALanA mUMgA. tene mRSAvAdanuM pApa lAgyuM kayAMthI? nathI hiMsAnuM pApa, nathI jUThAnuM pApa, te corInuM pApa hoya ja kyAMthI? tene grahaNa karavA lAyaka ke dhAraNa karavA lAyaka cIja nathI, sthAvara cIja keI uThAvI laI jatuM nathI. dhAraNIya ane jaMgama milaktanI temane cerI hotI nathI, sUkSma ekendriyane grahaNa karavA lAyaka ke dhAraNa karavA lAyaka kaI cIja nathI. sarva corI karatA nathI, tema maithunane ane temane e bAbatanI kalpanA nathI, parigrahamAM dunIyAmAM gaNAtI sacitta, acitta ke mIzra kaI cIja levI nathI, te utkRSTa paMcamahAtapAlaka. anAdikALathI rakhaDI kema rahyA che? zAthI? je jena sidhAMta mAna hoya ane vastu sthiti sArI rIte samajavI hoya te te hiMsAdika nathI karatAM te paNa tenA karmothI baMdhAya che. je karmo na baMdhAtA hoya te ekendriyamAM zAthI rakhaDyA? jo teo siddha thaI jAya te trasajIvo bAkI rahe keTalA? kiyAthI karma nahIM paNa aviratithI karma, virati na karI eTale karma lAgI jAya, kAyadAmAM ajJAnapaNuM e bacAva nathI, khUna karIne ajJAna hata, kAyade jANa na hatuM, te bacAva nathI, bALakane rega maraNane bacAva nathI, karamane ane bALakapaNuM cAlatuM nathI. karmanA udayane age bALakapaNAne bacAva na cAle te, baMdhane aMge zAne cAle? Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 38 muM 351 te bALakane ane bacAva na cAle te tyAM ajJAnapaNane bacAva cAlato nathI. jJAna nathI te ja gunha che. zA mATe akAmanirbhara na karI, uMce kema na AvyuM ? pitAnI bhUlathI AveluM pariNAma e bacAva nathI, jJAnAvaraNIya evA dareka bhave eNe ja bAMdhyA che, jIvatva tarIke jJAnane adhikArI che. tyAM sAdhana nathI to meLavavuM joIe, ghaNAe sAdhana meLavI uMcA AvyA che. nirdhanane tyAM herAna thAya, e daridratAmAM herAna thAya, to dhana meLavavAno vakhata nathI Avyo. to herAna zAthI thAya che? kahevAnuM tattva e che ke, sUkSma ekendriyanA jIva hiMsAdika pAMca pApa karatA nathI, chatAM pAMce pApothI bharAya che. ApaNe e vamaLamAM na ghusI javAya tema DarIe chIe, paNa e vamaLa aviratinI joDe che, e vamaLamAM zAnA lIdhe rahyA chIe ? ekendriyapaNumAM sUkSmamAM zAthI rahyA che ? mAtra enI virati na kyane age, je saMbaMdhI amAruM mana nathI, vacana-kAyA nathI, ame sutA chIe, UdhIe chIe, jAgatA kadI vicAra cAlato hoya, nathI mana, nathI vacana, mAtra kAyA che temAM amane karama lAge, Ane parANe vaLagADavA hoya to vaLagADe, amAruM mana-vacana ne kAyA nahIM ne vaLagADe emAM navAI nahIM, camakI na jA. ahI gumaDuM thayuM. tuM suI gaye, have AmAM rasI bharAvAnuM, mana, vacana, ke kAyAno udyama che nahiM, chatAM rasI bharAya che, tArI kAyAmAM mana, vacana, kAyA vagara zuM thAya che te vicAra, rasoLI vadhAravAnuM manavacana-kAyAmAM na hoya chatAM te vadhyA ja kare che. kaho ke aMdara saMco bagaDyo hato, teNe bagADa zarU karyo, temAM je bagADa Ave temAM eno bhAga jAya, bagaDelA bhAgamAM bagADa thayA sivAya rahe ja nahiM. tema AtmA jJAna vagarano zAthI? e kaivalya vItarAga svarUpa kema nahi ? kahe temanA AtmAmAM, avirati, mithyAtva, kaSAya vigereno vikAra che, temAM mana, vacana-kAyAnA pega vikAra vRddhi karavAnA, jaDa ukheDI kASTika nAkhIne, bALI na nAkhIe tyAM sudhI e vikAra vadhyA ja kare. tema AtmAmAM mithyAtva, aviratino vikAra na phekI daIe tyAM sudhI aviratinuM piSaNa thayA vagara rahe nahiM, A sthitie sUkSma ekendriyo paNa sAta ATha karmo bAMdhyA ja kare che, mULa dhaNunI marajI upara AdhAra na rahe. zarIramAM rahele AtmA "gumaDA maTADuM' kahevAthI, bolavAthI, bIjA, trIjA prayatnothI gumaDAnI rasI baMdha na rahe, tema mithyAtva, avirati, kaSAya Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 Agama dvAraka pravacana zreNI ane vega e cAra AtmAnA gumaDAM che. temAM rasI tarIke karmabaMdha rahevAne. eka ja raste, uparanI rasI kApI nAkhe, aMdara pAvaDara nAkhI jaMtu bALI nAkhe te navI rasI na thAya, sthiti kApavA tarIke saMvara, kASTika tarIke nirjara, tene upayoga karavAmAM Ave tyAre ja karmabaMdhanathI bacI zake, rasI na bharUM, ema dhAravAthI rasI AvatI aTakatI nathI. vikAra ApoApa banAvaze. tema je karmo tethI thatA vikAro tAre karavA paDatA nathI, svAbhAvika thAya che. ahIM viratisaMvararUpI oparezana karI sattAmAM rahelA karmo teDavA mATe tapasyA, nirjarA, A sAdhane sUkSmaekendriyane na hovAthI anAdi kALathI sUkSmaekendriyamAM rakhaDyA kare che, aviratine lIdhe ja karmothI bicArA baMdhAI rahyA che. akAma nirjarA vadhAre kare ne karmabaMdhana ochA kare te ApoApa UMce Ave pratijJA na kare to TIpAI jaze sAmAnya kUtarA, gAya, baLadamAM be prakAra dekhIe chIe, svAbhAvika Aveza, karaDavuM te ochAmAM hoya, keIkamAM adhika heya, jema jAnavaranuM daSTAMta tema manuSyamAM tyAMnA jIva vizeSa che. A svAbhAvika Aveza hoya, karmabaMdha ochI hoya te UMco AvI jAya. jinezvara ane tenA vacane jene mAnavA che. jIvavicAra bhaNelAne cauda bheda mAnavA che, tene aviratithI karmabaMdha che e mAnyA sivAya chUTake nathI, na karavuM mAtra karamathI choDAvanAra che tema nahIM, na karavAmAM paccakakhANa na levAnuM kAraNa? kaho ame paccakakhANanI jarUra dekhatA nathI. kAMte paccakkhANa karavuM jarUrI nathIema dhAraNa hoya. Ama hoya te sAkSI pUravA pAMjarAmAM ge. pachI kahe mAre gada levAnI jarUra nathI te zuM thAya ? je kesa sAkSIne hoya te kesa karANe rahe ne pratijJA karavA nA pADI tene svataMtra kesa cAle. cha mahinA TIpAI jAya, tema sarvajJa mahArAje nakakI karyuM ke pratijJA karavAnI jarUra che, te pratijJA na kare te TIpAI jAva, amuka sabhA kAyado kare, dhArAsabhA kAyado kare, jJAnInI apekSAe teo turIyA jamAlIyA jevA che, kAyadA eTalA apUraNa ke kAyadAnI sudhArAnI cio, ciDavI paDI che, eTalI apUratA. te apUraNa jJAnavAlA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 38 muM 353 tevAono karelo kAyado " nathI mAnato" kaho te gunhegAra, phojadArI gunho, dIvAnI nahIM. keDa rUpIA lIdhA hoya ne na Ape te dIvAnI, segana na le te phejadArI, tema sattara vApasthAnaka cheDe ane paccakkhANanI jarUra nathI ema kahe to mithyAtvI, koDa Aja lyo ne kAlathI ApavA kahe to dIvAnI, sogada nathI khAtA te phojadArI, koDa rUpIA gunho je nathI banyuM te gunho sogada na levAthI bane che. tema sattara pApasthAnaka na choDavAthI je gunhegAra tenA karatAM "paccakkhANanI jarUra nathI." ema kaho te moTA gunhegAra-mithyAtvI. have ema kahe ke, paccakhANanuM jJAna nathI to kAMTA, charA, capu, taravAra, jhera, sApa, vIMchI, e badhAmAM jJAna na hoya ane tenA upara paga mUko te na vAge ke karaDe? jJAna nathI e bacAva cAlatuM nathI. tenA svabhAve tamArA jJAna vagaranI dazAmAM kAma kare che. taravAra vAgatA, vIMchI karaDatA, koI divasa khAmoza karatuM nathI A mane jANe to nukazAna karUM, na jANe to na karU-ema khAmoza khAya che? rega tamane kahIne Ave che ke kema ? tamArA zarIramAM rogo jANapaNuM karIne AvatA nathI. te kama sagu lAgatuM haze ke, jANe ja karma Ave ne kahIne Ave kema? A aviratino svabhAva karma lagADavAno che. temAM nathI jANato te bacAva kAma na lAge. ekenidra kazuM jANatA nathI tethI karmathI bacI jatA nathI. sUphamaekendriya paccakakhANa ke apaccakakhANa, sAMbhaLatA ke jANatA nathI, te karmanI kahyuM paNa na lAgavI joIe, teo jJAnanI lAyakAta vagaranA . tame to lAyakAtavALA cho paNa e raste utaryA nathI. pATIyuM vAMcyA vagara sAhebanA mahelamAM pesI java. dekhyA vagara pesI jAva te be iMDikA vadhAre khAva, tamane avirati ne virati jANavAnI lAyakAta che ke nahiM? jaNAvanAra guruo che ke nahi ? chatAM jANe nahIM ne amane kAMI nahIM, A bacAva konI AgaLa? tema ahIM tamane virati, avirati jANavAnI tAkAta jaNAvavAno pravAha tIrthakara mahArAje calAvyuM. jaNAvavA mATe gurue rokyA chatAM paNa avirati taraphe lakSya ja gayuM nathI. ame jANIe nahIM to amane karmabaMdhana kema thAya? A bacAva kAma na lAge. virati-aviratinuM svarUpa jaNAvavA mATe vANIrUpa gaMgAne pravAha vahevaDAvyA che, jaNAvavA mATe kAMThe 2 3 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 AgameddhAraka pravacana zreNI gurUone UbhA rAkhyA che. pATIyAthI ajANa na bane. tema virati karavAnI jarUra, avirati TALavAnI jarUra. A mAnyatA rAkhI, bane teTalI virati karo. virati karavAnI jarUra nathI e mAnavuM, bolavuM te gunhegArI che. zuM AmAM lakhelA pramANe bolyA eTale ja paccakakhANa? manathI dhArI lIdhuM te basa. ema nahiM sUtra bolavuM joIe. "abhiggaha paccakakhANuM paccakakhAI bole te ja paccakakhANa, mahAnubhAva ! ghara de che, le che, emAM rAjyanA kAyadA pramANe dastAvejanI jarUra paDatI nathI ne moMDhe ApyuM ne lIdhuM kema nathI cAlatuM? korTamAM mejIsTreTa pAse pharIyAda karI Ava. mArA phalANu pAse ATalA leNuM che. phojadArImAM divAnImAM hukamanAmAmAM kAyadA pramANe arajI joIe ane aviratithI bacavA mATe A kAyadAnI jarUra nahIM, marajI kAma lagAve che. keyaDAvALAne kAyade kabUla. bhAgI javAmAM pApa lAgaze tethI nathI letA te na levAmAM pApa nahIMne? maphata arajI letA nathI. TAMpa levo paDe che. sIdhA dUdha na pIze te vAMkA mRtara pIze. koraTanA kAyadA kabUla ane sarvajJa mahArAja tArA AtmAnA phAyadA mATe kAyade samajAve, te kahevo lAge che. A jIva kahe che te, kahevata kaDavI lAge che. "sIdhA rahI dUdha nahIM pIe ane vAMkA rahI mUtara paze".keyaDAnA kaDapathI kuMkA kADhI karagarIe,A kabUla karIe paNa sarvAnA sIdhA kAyadAne kabUlatA nathI. A jIva sIdho rahI dUdha nathI pIte, A kAyado karyo zA mATe ? mRSAvAdanA muMgA manathI paccakkhANa kahenArA te manathI rAtribhojana tyAga karanAra rastAmAM jatA hoya, kadaInI dukAnamAMthI chAMTA uDI paDyo che tenuM bhAMgyuM, AnuM rahyuM, paccakkhANano kAyado karyo temAM anupayoga, sahasAkAra, bAraNA rAkhyA che. eke vIla karyuM ke atyArathI amala. eke jIdagI pachI amala, temAM pheraka khare? atyArathI amala karyo tenA hAtha-paga baMdhAI gayA. atyArathI kahenAro vIlanI kalama paNa pheravI zakato nathI. tema manathI paccakkhANa karanAra atyArathI vIlavALA che, mArI jiMdagI pachI amala thAya tema lakhanAra jiMdagI sudhI chUTa che. tema anupayoge kaMI thaI jAya te chUTa, paccakhANa na bhAgyuM ane manavALAnuM paccakkhANa bhAgyuM. vadhAre lAbhanuM kAraNa che, mananA paccakakhANamAM chUTa che ja nahIM, vadhAre lAbhamAM chUTa rAkhI che, mananA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 38 muM 355 paccakakhANamAM vadhAre lAbhathI cUke, beImAna bano, kAyadApUrvakanI magajamAM chUTa rAkhI hovAthI vadhAre lAbha meLave, beImAna nahIM bane, kAyadAnA paccakakhANamAM bArI che, sarva samAdhipratyayika mananA paccakakhANa kahenArA mRSAvAdIne mugaTa che, kAyadA sivAya je paccakkhANa lenArA te potAnI jiMdagInI sattA nahIM rAkhanAra, vIla karavAmAM vahI jatA mArI haiyAtI bahAra mUDI ApI gulAma nahIM bane. kAyadAthI vIla karanAro mUDI ApI gulAma nahIM bane. tema sarvajJanA hisAbe paccakakhANa karanAra sapaDAze nahIM, mana mAMkaDAne tamane bharose che ? maukaDAne pAMjarAmAM ghAlIe to, 1790 bhukkA mAre, tema paccakhANanA pAMjarAmAM pUrIe te paNa, koDAkoDa sAgarepama UbhA karanAre, bharosAnuM pAtra banyuM nathI. zAsananI AjJAne aNabharoso, dastAveja khoTo ane boluM chuM te sAcuM, te koNa mAnaze? gADAnuM paiDuM phare tema bola phare tenI kiMmata keTalI ? mana-mAMkaDuM sAcuM ne sarvanuM vacana vyartha gaNanAranI kImata kaI ? sarvajJanA vacane visarAya che. bAIo karatA bevakUpha : keTalAka ema kahetA hoya che ke kadI kaI prasaMga bane te ? te paraNanArI e bhUla karI ke jiMdagI sudhI tArI sAthe baMdhAI vakhate tuM ke na jIbhe to ? mahAnubhAva ! vicArI le, paraNanArIe prANanA bhoge pratijJA karI, corImAM raMDApa, te paNa mAruM jIvana ene arpaNa, eNe ApaNuM maraNane aMge vicAra na karyo, te ApaNe bAIe karatA bevakupha. bAyaDI jAta e paNa je thaze te kharUM! te hiMmata rAkhI jIvana arpaNa karI zakI te avicaLa zAsanane mATe bhega-tyAga kare teTaluM karI zakato nathI ? marada zI rItano ? kaIka vakhata rAMDe rAMDanAM rodaNAM kare ke mAre kema vartavuM te mArA dhyAnamAM che, A nirmAlyapaNuM che. abaLA jAta nirmAlya paNuM na dekhADe te jago para ApaNe nirmAlyapaNu dekhADIe ke koNa jANe kaye vakhata Ave, have keIka kahe ke pratijJA laIe paNa tUTI jAya to ? AkaruM lAgaze, paNa camakaze nahIM paccakakhANa na le te pApI, teDe te mahApApI te kayAre belAya? bhAgIdArI karatA jiMdagI sudhI guTavAnI nathI te bharaso che? chatAM bhAgIdArI karAya che, munImane beadabIthI na kADho te dhAraNAthI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 Agama ddhAraka pravacana zreNI munImagIrI saMpAya che? beAbarU na kare te nizcaya karyo che? chevaTe strInI sAthe lagna kare che tenI sAthe nizcaya karyo che ke jiMdagI sudhI nahIM cAlI jAya. te kahe dhaNune strIne nizcaya nathI, strIne dhaNIne nizcaya jiMdagI mATe nathI, saMbhAvanA thAya, ceDAmahArAjanI putrIne satIpaNane paravAne zreNikane malyuM hatuM te ApaNane malyA nathI, chatAM bhAgIdArI, lagna thAya ane paccakkhANa vakhate pIDA tUTI jAya che. "paccakkhANa na le te pApI, laI bhAge te mahApApI" "kuMvArI le te kanyA, paraNuM pArake jAya te kulTA " tethI DarI para NavuM keTalAe choDayuM ? AdamIne bArapage kahe che , kuMvArAne kaI bArapage kahe che? e kaI sthitie kahevAya che te vicAro ! pavitratA jALavavA mATe te kahevAya che, te Dare lagana vakhate nathI jovAte ? paccakakhANa letA te vicAra karavAnuM nathI, paNa bhAMgavAnA prasaMge, mahApApIne vicAra karI bhAgatA pAchA haThavAnuM. ahIM paNa mahApApIpaNane vicAra tUTavAnA prasaMge majabUtI mATe che, paccakhANa nahIM lenAranI apekSAe lenAra mahApApI che tema nathI, e hisAbe paccakkhANa na lenArA badhA nibadIyA UMce AvI jate, AdrakumAra, naMdISeNa vigerenI pahelA nigadiyAnI sadgati thaI jate, vara karavA mAMDe te pahelA kahI bagADavAne Dara na hoya, lADU, dALa, bhAta karavA pahelA te vicAra na karAya, je kaDhImAM kaMjUsAI karIza, tA vare karIza nahiM, aMbAlAle nA kahI, mAre te karavo hato. doDato hato ne DhALa mA. zuM bAkI rahe? mATe kaTInI kaMjUsAInI vAta pachI karAya, pahelethI na karAya, tema ahIM e niyama na le te pApI, bhAMge te mahApApI, paccakakhANa bacAvavAnI vakhate kahevAya, paccakkhANa levA pahelA e mahApApIno keyaDA na hoya, te mATe laIne bhAMgavAvALA mahApApI hoya te marIcI, AdrakumAra, naMdiSeNune nigoda pahelA uddhAra kema thayo ? laIne rakSaNa karatI vakhata mana majabUta rAkhavAnA hisAbe kahyuM che, ekakethI bacAva nathI. bacAva te virati karyA ja kare che. tethI ekendriya anAdikALathI ekendriyamAM rakhaDyA kare che. hiMsAdika na karatAM chatAM aviratithI badhAM karmo bAMdhe che, A vastu jinezvare kahelI che te satya mAnavAnI che, tethI ApaNe virati na karIe te ApaNe paNa rakhaDIzuM. tethI jaNAvyuM ke dharmaratna pAmavuM durlabha che te kevI rIte te agre vartamAna. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 39 muM 357 pravacana 39 muM saMvata 1990, zrAvaNa sudI 2 ne ravivAra, mahesANA vArasadArone vArase zAno Ape che? zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatA thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke, anAdi anaMta saMsAra samudramAM rakhaDatAM rakhaDatAM A jIvane manuSyane bhava prApta the muzkela hatuM, te na maLe tyAM sudhI dharma AvavAnI lAyakAta AvI zakatI nathI. kadAca kahIzuM ke nArakI, tiryaMca, devatAmAM samyakatva che te manuSya sivAya dharma karavAnI lAyakAta nathI AvatI e kema mAnavuM? paNa nArakI, tiryomAM samyakatva keNa pAme che? jeo ghaNe bhAge bhAve kabhAve dharmanA paricayamAM AvelA heya sayaMbhUramaNa samudrane majyanuM udAharaNa ApyuM. bApanI mahenata, gurune upadeza nakAme gaye, bApe bAraNuM nAnuM karAvI, sAmI bhagavAnanI mUrti rAkhI nIco namI UMco thaze tyAM najara jaze. mArI meLavelI milakta putranA vArasAmAM jAya, te phanA na thaI jAya, ApaNe dukAne gaNue chIe, kadAca sarakAra kAyado kare ke, tamArI jiMdagI sudhI bhale milakta rAkhe, tamArI gerahAjarImAM chekarAne na maLe te pAMca hake pAMca lAkha rUpiyA ho paNa mArA vArasadArone ja maLavA joIe, Ama reDAkAnI milakata vArasAne devAne nakhazI-khAMta taiyAra chIe. manuSyabhavamAM kukA ne roDA ja kamANI gaNI. bIjI kamANuM gaNI hota to chokarAne vArasAmAM ApavA taiyAra kema na thAya? sudhAranI vAta dUra rAkho, paNa zAsanapremI kahevaDAve che teo paNa pitAnA baccAne vAraso ApavA taiyAra nathI, kharekhara vAraso gaNyA ja nathI. kuMkA ne reDA mithyAtvIne tyAM paNa maLatuM. balka kahuM to cAle ke mithyAtvIne tyAM vadhAre vAraso malata, tamAre kaMIka kamANa kharcavAmAM karavI, dharmiSThAne kaMIka rahe ke dharma-kharca e mArUM gAMThe bAMdhavA mATe, bhavAMtare laI javA mATe, thoDuM ghaNuM dharmiSThA kharacavAnA, paNa je sudhArako ke jainetare jene e parabhave bAMdhI javA mATe emAMthI uThAvavuM nathI, tene parabhava mATe kharacanA bAne puNya bAMdhavAnuM nathI. puNya bAMdhavAnuM ke parabhava mATe kharyuM eTaluM baLatAmAMthI nihyuM te kharUM, A mAnyatAvAle Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 AgAmoddhAraka pravacana zreNI kaMIka emAMthI kharacaze, paNa sudhAraka ke jenetara e bhAvanAvALe nathI, nathI parabhavanI mAnyatAvALo. e hoya chatAM kalyANa thaze te bhAvanAvALe nathI, kahe ke baLatAmAMthI ochuM karavAnuM nathI. kuka ke reDuM eka ochuM thavAnuM nathI, mithyAtvIne tyAM badhA kuMkA-dhana badhA reDAmakAna maLata, tamArA karatAM mithyAtvIne tyAM badhA ke vadhAre paiso ne gharahATa maLate, vArase tamAre tyAM oche malya, chatAM e vAraso tyAM paNa maLata, temAMye tyAM AvI vadhAre zuM meLavyuM? jIva mAnava ke na mAna? puNya-pApa saddagati ke durgati, svarga ke naraka, mAnavI ke na mAnavI, AmAM nAstika Astikano matabheda hoya paNa meLaveluM melavAnuM che, temAM nAstikane matabheda nathI. tyAre melavAnI cIja ene meLavavAne vicAra kare che, je cIja akhaMDa, kaI kAle nAza nahIM pAmavAnI, evI cIja vArasAmAM seMpI javAne vicAra karyo karyo? dAnAdi jJAnAdi dharmo vinAzI ke avinAzI? kadAca kaheze ke samyagAna, darzana, cAritra nAza nahI pAmavAvAlI cIja, avinAzI kyAM che? dAna, zIla, tapa ke bhAva dharmane eka prakAra avinAzI nathI, nAza pAmavAvALA che. dAnane ame vicArIe, te dAna nAza pAmavAvAlI cIja, dAna pravarti rUpa laIe to kriyAne cheDe che. dAnanA phaLa tarIke je te dAnanuM puNya cAhe te te paNa jogavI le eTale puNyane cheDe che. chevaTe dAnazakti upara Avo, AtmAmAM utpanna thaelI dAnanI tAkAta avinAzI nathI. nAza pAmavAvAlI che. avinAzI mAtra eTaluM ja ke mijAvimaLAvamavizvaka va racavajJAnadidhatveH tavAI 20-ka Iti tatvArthe ApazamikAdika bhAva bhavyatva, badhuM UDI jAya. mAtra rahe keTaluM? cAra cIja ja rahevA pAme. A cAra cIja sivAya aupazamikAdika bhAvamAMthI kaMI rahevA pAmatuM nathI te dAna vigerethI thaelI AtmAnI labdhi siddha paNa vakhate rahetI nathI, tethI ja dAnAdika labdhine kSAyika bhAvanI chatAM sAdi sAMta gaNI, dAnAMtarAyano artha mAganAra kuzaLa hoya, devAnI cIja hoya chatAM daI zake nahi, dAnanI kriyA avinAzI nathI tethI thaeluM puNya, ane tethI AvelI zakti avinAzI nathI. te dharma avinAzI rahevAne kema ? Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 39 muM 359 siddha caritI ke acaritI : have zIlane vicAra karIe, siddha mahArAjA no carittI no 3varittI" cAritravALA nahIM, acAritravALA paNa nahIM, nahIM cAritravALA, nahiM avirativALA. cAritramAM mukhya, pace cAritromAM jaDamULa vyApAra svarUpa karyuM cAritra? sAmAyika cAritra, temAM nava navA ucAyuM hatuM te bhavanA jIvana sudhInI pratijJA hatI, manuSya bhavathI AgaLanI pratijJA ja na hatI. jIva eTale jIva le. bhava na le, te dareka cAritra lenArA mekSe na jAya, te cAritranA khaMDakateDanAra bIje bhave mokSe jAya te ThIka paNa na jAya te kaI paNa jIvane aparyApta avasthAmAM dezavirati paNa mAnelI nathI, to bIjA bhave cAritra laI javAne te vAta banI zake nahi, tethI jAvajajIvane artha bhava pUrato hato. te siddha thayA tyAM jAvajajIva kyAM rahyo ? je bhava nathI rahyo te pratijJA pUrI thaI. upavAsa navo na paccakho tyAM sudhI pahelA divasano upavAsa bIje dahADe gaNAtuM nathI. tema pahelA bhAvanuM cAritra, siddhimAM gaNAya nahIM. te apekSAe siddhomAM cAritra nathI. kevaLajJAna thayA pachI bIjA bhavamAM javAnuM che ja nahIM, kevaLajJAna thAya tyAre thAvat jAvajachavadravya sudhI ucarI lenI? siddhanA bhavamAM cAritra rahevAmAM aDacaNa nahIM Ave, haju ApaNe cAritranuM svarUpa vicAryuM nathI. siddhapaNumAM hiMsAdika karavAnA nathI pachI vadhe zuM che? khyAla rAkhaje ! A pAMcanuM nAma, ekalAnuM nAma cAritra nathI, sarvathA hiMsAdikano tyAga tiya paNa kare che. kema ? je tiryo aNasaNa kare che, te tiryaMco aNasaNa karatI vakhate, sarvathA hiMsA, jUTha, cerI, mithuna, parigrahane tyAga kare che, zrAvakamAM paNa samaju zrAvako rAtre sUtI vakhate, AMkha na khUle tyAM sudhI sarvathA aDhAra pApasthAnakane tyAga kare che, pAMca mahAvratathI tyAga ke cAritra AvI jatuM hoya, te tirya, zrAvako sUtI vakhate 18 pApa sthAnako vasarAve. aNasaNa vakhata 18 pApasthAnaka vosirAve tene cAritra kema na mAnavuM? pAMca pAsthAnaka choDavA mAtramAM je cAritra hoya te tiryaMcamAM paNa, gRhasthane paNa rAtre cAritravALe che ema mAnavuM paDaze, aNasaNa vakhate 18 vasarAve te paNa cAritravALe che, paNa tene cAritra Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 AgameddhAraka pravacana zreNI mAnatA nathI, kAraNa cAritra e ekale Azravane tyAga kare teTaluM mAtra nathI paNa IcchA-micchAdika sAmAcArI, paDilehaNadika sAmAcArI, cakravAla sAmAcArI, pratidina sAmAcArI, dasadasa prakAranI hoya ane pApa sarAve te ja cAritra gaNAya. A apekSAe aDhAra pApasthAnaka tiryaMcane agara zrAvakane rAtre athavA maraNa vakhate-aNasaNa vakhate te sarAve tethI cAritra nathI, tethI dikSAne yogya ane agyA evA vibhAga pADyA te dhyAnamAM Avaze. IcchAdika cakravAla ane paDilehaNAdika pratidina sAmAcArI sAthe ja cAritra kahevAya che. AvuM cAritra siddhapaNAmAM na hoya te svAbhAvika che. sAmAcArI na hovAthI tiryaMca pApane tyAga kare, zrAvaka sUtI vakhate aDhAra pApasthAnaka visarAve. aNasaNuM karavAvALo aDhAra pApasthAnaka vasarAve, tyAga kare teTalA mAtrathI cAritra nathI. je AzravamAM otaprota thaI rahyA che, te AtmaramaNatAnI vAta kare te meMmA ToparUM rAkhIne Aje upavAsa karyo che ema chokarAo bole tenA jevuM che. to carittI pApasthAnakanA tyAgapUrvaka sAmAcArI hoya te cAritra che. te zrAvakamAM na hovAthI tyAM cAritra nathI te cAritra nathI, tyAM avirati gaLe vaLagI tema nahIM. tethI to varI kahyuM. siddhone pApasthAnakane tyAga nathI. te avirati karmone lIdhe nathI, temane AtmasvarUpa pragaTa thayuM che tethI no tti siddho gaNyA. sidhdha vratavALA ke avratI-avirati paNa nahIM aviratI koNa? jene apratyAkhyAnI Adine udaya hoya che. A nakakI karyuM tethI zIlanI pravRtti avinAzI nathI, zIlathI thaelI pariNati ke phaLa avinAzI nathI. siddhano cAritraguNa kevA svarUpavALe heya? eka savAla Avaze, siddhone cAritra guNavALA kahe che tyAM zuM karaze? te mehakSayathI thaelI zakti, pravRtti rUpa nahIM, paNa mehanA kSayathI thaelI zakti eTale pugalanI ramatA chUTI gaI, AtmA AtmAthI bahAra na jAya, A rUpe mohanA kSayane lIdhe rahelI sthiti tyAM Take che. puddagalamAM lIna thatA nathI. pudgalathI alaga rahevAvALA te rUpa cAritra bhale ho, sthiratA rUpa cAritra sidhamAM maLe paNa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 39 muM 361 sAmAcArI sAthe pApanuM viramavuM te rUpa cAritra sidhdhAmAM hoya nahIM. koI sAdhu DilehaNa na kare, te paNa sAdhupaNAmAM aDacaNa nathI-ema kahetA hatA. zAstrakAra tene sAdhupaNuM nathI tema kahe che. paDilehaNa pratikramaNa vagaranuM cAritra mAnIe te hiMsArdikanI pravRttivALe nathI te cAritravALeA kahevAze ? nahIMtara khAmI zAnAthI Ave che ? ATha mAM kyA kanA jore mAnaze ? mehanIyanuM jora mAnavuM paDaze, kahe| meAhanA ja udaye paDilehaNa paDikamaNAmAM kacAzavALA IcchArdika sAmAcArImAM kacAzavALA te meAhanA udayathI mAnavu paDaze. cAritranI cAza mAhanA uce mAnavI paDe te pachI sidhdhAmAM te cIja nathI te vAta ceAkakhI che, mATe sidhdhA cAritrI nathI, tema mAhanA udaya nathI, tethI acAritrI paNa nathI. zIlanI zakti paNa avinAzI na rahI, dAna dharma avinAzI nahIM, zIladharma avinAzI nahi savara sahita karelA tapa lAbha kare : have tapa ane bhAvamAM AvIe, tapa avinAzI cIja nathI, pahelA tIrthaMkaranA vakhatamAM 12 mAsanA tapanI maryAdA hatI. vacalA tIrthaMkaranA vakhatamAM ATha mAsanI maryAdA hatI ane chellA tIrthaMkaranA vakhatamAM cha mahinAnA tapanI maryAdA che, tenI pravRtti avinAzI che. tenI pravRtti avinAzI hoya te mAnavuM zI rIte ? tapathI thaele lAbha jarUra avinAzI che. tapathI je nirA thaI te kayAM javAnI ? nirA rUpa lAbha avinAzI mAnavA paDaze, paNa te tapathI thaele nirAnA lAbha sadAkALa TakavAne nathI. sadAkALa TakatA hAya to saMvaranI jarUra raheta nahIM, ekalI nirA ja ane mekSa ekale mAnave paDate tapa pAMgaLA che, saMvara maLe teA ja tapa taDAkA kare, saphLa thAya. zAstrakArIe mukhyatAe nAkArazIthI seA varasanuM nArakInuM azAtA vedanIyanuM pApa tADe, A vigere phaLa savaravALA mATe che, tene anusarI zrAvakeAne lagADayuM che. zrAvakone uddezI te vidhAna nathI. neAkArazI karanAra muni keTaluM narakanuM vedanIya tADe ? nAkArazI, peArisI sADhaperisInA lAbha vigere sAdhu mATe ja ApyAM che, taDAkA mAranAra tapa savararUpI TAMTIyAvALA che. tene anusarIne zrAvakAmAM te lAbha kahevAya che, mukhya munine age A vidhAna karyuM che. paNa cAlu adhikAramAM tattva zuM che ? tapa taDAkA kare, paNa savare sajjita hAya teA, zrAvakane mAre bhAgALa Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 AgameddhAraka pravacana zreNI mokalI che, pauSadhamAM hoya te paNa khALe DUca dIdhuM che. daravAjA khullA che. aMbAlAlane ghera aDhAra munIma nekara kAma kare, ne aMbAlAla posaha laI bese te aMbAlAlane khAte jamA udhAra karyo, te bIje divase ApavA levAnA maTI jAya che? cAhe pauSadha sAmAyika kare chatAM daravAjA baMdha thatA nathI. poteha sAmAyika karI sIvIlaDetha gaNAve che? 18 daravAjA khulA che, nANAnuM vyAja cAlatuM hoya, bhAgIdArI cAlu hoya, bhADuM AvatuM hoya, pisahamAM mArI chokarIne Ama kahyuM te kayAM pohamAM mArI chokarI hatI ? ApaNe zrAvakapaNamAM vrata laIe tene artha mAre na karavuM, ne mArA kuTuMbamAM cAhe te gunho karI AvyuM hoya tene nirgunegAra TharAvavA taiyAra thaIe, cerI chokarAe karI, choDAvavA badhI lAgavaga lagAvavI paDe che. tIrthakara mahArAjAne gRhAdika zAthI choDavA paDyA? te samajatA hatA ke gharamAM gRhastha cAhe teTaluM kare paNa khALeDUcA daravAjA khulA che. saMvaranA paga hoya te tapa taDAko mAre, tapasyAnuM phaLa saMvara je vinAzI che te tapa avinAzI hoya ja kayAMthI? pravRttinI maryAdA, phaLamAM maryAdA saMvara na hoya ane tapa kare te AMdho vaNe ane vAcharaDe cAve." tapa pravRttithI avinAzI nathI tema tapa ane bhAvanA pariNAmathI-phaLe karIne avinAzI nathI. mana ekakALa ke sarvakALa rahevAnuM nathI, nathI dAna, zIla, tapake bhAva avinAzI, cAre avinAzI nathI to dharma avinAzI zI rIte ? guNarUpa dharma avinAzI che: A cAra pravRttirUpa dharma che paNa guNarUpa dharma nathI, pravRttirUpa dharmane cheDe Ave temAM harakta nathI, paNa samyagadarzana, jJAna, cAritra guNarUpa dharma te ke? guNarUpa dharma AtmAne svarUpa dharma, pravRtti rUpa dharma vinAza pAme te paNa guNa rU5 dharma nAza pAmavAvALe nathI. AtmAnA samyagadarzanAdiguNarU5 cAritra te jatuM nathI tethI sthiratArUpa cAritra siddhadazAmAM rahe che, mATe te avinAzI che. tema na kaheze ke tamArA amArA vacce saMbaMdha kSAcina, ke cAritrane vyavahAra nathI, tamArA amArA vacce upadezya-upadezaka bhAva, lApazAyika jJAnane age ja, darzana, cAritrane aMge, je upadeza Ape te dharma te vinAzI ja che. have je jJAna, darzana, cAritra dharma kSAyika bane Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 39mu 363 te avinAzI dharma khAkI kSAyika darzanAdi na maLe tyAM sudhI avinAzI dhama che, tema mAnavu' nahIM, AvuM kvIM zakAkAra e kahevA mAge che ke tame dhamane avinAzI kema kahyo? dAna, zIla, tapa, ane bhAva cAre pravRttirUpe, phaLarUpe, zaktirUpe nAza pAmavAvALA che, jJAna, darzana, cAritra, traNe, kSAyeApazamika rUpe pragaTa thaelA hAya te paNa nAza pAmavAvALA, te avinAzI kema kahyA ? te jagatanA padAthI vinAzI, A dharma paNa vinAzI, A melavyuM melavAnu, AmeLavyuM te paNa melavAnuM che, dAnAdika, kSAye pazamika samyakatvAdika meLavelA mevAnA che te A vinAzI, A avinAzI gaNyuM te nyAya kayAMthI kADhyo ? bannemAM meLavavuM, melavuM, e nyAya sarakhA che, teA dharmAMmAM pravRtti karavI kaheA che, kuMbhAra hAthamAM dAMya le che, dAMDA melI devAne che. hAthamAM ne hAthamAM rAkhavAnA nathI, rahevAnA nathI, ene dAMDAnu pakaDavAnuM baMdha thavAnu paNa dAMDAe vega utpanna karyo, te dAMDA melyA pachI paNa kAma kare, tema ahIM dAnanI pravRtti-phaLa, zIlanI pravRtti-phaLa, bhAva tathA tapanI pravRtti-phaLa pUrA thAya te paNa saMskAra paDyo, te kAma AgaLa lAge. anAdikALanA svabhAva uthalI gayA, anAdikALathI kayA saMskAra hatA ? lauM' ane mAru, jyAMthI tyAMthI lau ane temAM mamatva karu.... devAmAM rA kayAre ? pAdazAhe phakIrane pUchyuM ke, 'kakhase pAMu" pasAryA ' tyAre phUMkIre kahyuM ke, ' jabase sameTayA hAtha', kaMI nathI levuM tyArathI paga paheALA karyAM, tema anAdikALathI zuM zIkhyA hatA? lIdhuM e kalyANu, le" e sArU emAM ja AnaMda, maLavAnI AzAmAM A hatA paNa lAkhAmAM lekhA karAvanArIA lallu chUTate nathI. 84 lAkha jIvA cenimAM rakhaDAvanAra lallA cheADI, dado dAkhala karyAM, levAnA khadale mAre devAne vakhata kema na AvyA? anAdinI bAjI palaTI gaI, mAhe je mAjI gAThavI hatI te ulaTAvI nAkhI, nAnuM bALaka cIja dekhe ke pakaDe che, pachI pakaDelI cIja cheADatA nathI, ene bajAramAM keAI te badala kherAM paNa Ape evuM nathI, ulaTA lenArA ke ApanArA dhappA khAya, rUpIA peTe kharAM laI Ave te ppA khAya, AvI dazA che chatAM muThThI chUTatI nathI, jIvane AvI saMjJA che, levAnI saMjJA Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 Agama ddhAraka pravacana zreNI lebha saMjJA, anAdinI Teva uthalAvavI, kuTeva uthalAvavI muzkela che. te leUnI saMjJA sarva viSayaka ane anAdikALanI te palaTAvavI keTalI muzkela che. eka Teva ahIM chUTe tenA jevuM dhanabhAgya karyuM? devAmAM aMtarAya kare te cIDAya, laIne rAjI thavAne vakhata jAnavaramAM paNa che, paNa devAnuM dhArI rAjI thavAne vakhata kyAre ? kahe mehanuM mULa maraDI nAkhyuM, have deuM, devAmAM rAjI e sthiti, tenuM ja nAma dAna, bhale viMdhArA vahI jaze, zaherI bhAgI jaze, zeTha suI jaze, paNa metI viMdhAyuM te aNaviMdhAyuM thaze nahIM. sAM paDI cIja saDI jaze, paNa metI vidhAyuM te aNuvidhyuM nahIM thAya, tema dAnadharma che, devAmAM ja kalyANa, AvA vicArathI mohanA mULane maraDI nAkhyuM. te maha phera baMdhAvAne nathI, je ke pravRttiphaLa rUpa dAna bhale vinAzI he paNa saMskAra rUpe dAnaguNa avinAzI ja che, zIla eTale tyAgamAM sArUM dekhe, bhegamAM sArUM dekhate hatuM tenI gAMTha bAMdhI hatI, te gAMTha choDI nAkhI. ahIM ApaNe devAvALA e levAvALA, have ApaNe bhegane tyAga karanArA. bhaganI cIja amara nathI paNa zIlanI zreNie tyAganI suMdaratA ropI dIdhI, te kaI dahADe javAnI nathI. tyAganI suMdaratAne ane zIla avinAzI, mehanuM mULa maraDI nAkhyuM tethI dAnanI suMdaratA. anAdi saMsAra rakhaDatAM. anAdi kALathI AhAranI AgathI bedarakAra thayuM na hatuM, AganI bedarakArI rAkhI hatI. kahe have anAdinI Aga kAbUmAM AvI. tapanA taDAke-saMskAre kAbUmAM lIdhI. tapanA saMskAre kAbUmAM na lIdhI hatuM te? bhalabhUtane maLeluM bhakSya bhagavyA vagara rahe kema? eka ja muddAe ke bhUta bhaDake che, mATe bhaDako ocho karo ke, ApoApa bhUta bhAgaze, jenI pAchaLa ApaNe bhaTakatA hatA te bhUtane kAbU melaLe. ATalI bhakhalabhUtanI-AhAranI beparavAI anAdikALathI kyAre AvI hatI? te tapa karatAM saMskAra paDyo ke bhakhela bhUkhanI darakAra na karavI, zaramamAM rahyo tyAM sudhI rahyo, AMkha UMcI karI to eka vakhata mArI pADaze. bhakhalabhUtanI sAmA AMkha UMcI thaI. tapa koI vakhata bhUtane bhagADI deze. te tapa saMskAra saMsAra keTe vaLagyuM hatuM tene asAra gaNavA lAgyA, saMsAra asAra jANI lAta mArI tapano bhagata banyA. savinaya kAyadA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 39 muM 365 bhaMganI caLavaLa cAlI. temAM kAyadA bhaMga kare tene anumodana ApatA. sarakArane paNa gabharAmaNa thatI, savinayabhaMga karanAranI pAchaLa pIThabaLa jabarUM che tema A saMsArane je sAra gaNuM zarAI - vIMdhAI jatA hatA, te saMsAra choDI je tyAgI thayA che tenI pAchaLa pIThabaLa meTuM che. te dhArI bhUta ApoApa bhaDakI jaze. A rU5 bhAvanAe kareluM pIThabaLa kaI divasa nAza pAmavAnuM nathI. tilaka marI gayA paNa koMgrese ANelI jAgratI jAgatI hoya to koMgresa marI gaelI gaNIe nahIM tema bhAvanAne aMge thaelI jamAvaTa mokSe gayA sivAya nAza pAmavAnI nathI. mATe dAna, zIla, tapa, bhAva phaLapravRttirUpe nAza pAmavAvALA chatAM saMskAra rUpe avinAzI dharma che. kSAyika-avinAzI che, kSayopathamika vinAzI che. guNadharmanI apekSAe zApathamika, aupazAmaka sAdi sAMta batAvyA che, tene avinAzI kahe che te kema mAnavuM? kadI pravRtti rUpI dharma saMskAra dvArA avinAzI bhale kahe paNa guNarUpa dharma avinAzI banI zake ja nahiM e zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke kAMNI hAthaNI raste jatA pAle eka ja bAjune khAya. tema kAMNI hAthaNI jevA je manuSya hoya te eka ja bAju dekhe tene upAya nathI. aMtaramuhUrta, chAsaDa sAgaropamanI jaghanya-ukRSTa sthitivALA samyakatva pratipAti gaNyA. e vAta joDe lIdhI. aupathamika, kSApazamika samyakatva pAmele mithyAtve Ave to tenuM mithyAtva anaMta na hoya, e vAta khyAlamAM le te kabU na karavuM paDe ke mithyAtve jAya to paNa samyakatvane prabhAva rahe. ardha pudagala-parAvate to mokSe jAya ane jAya, A niyama zA upara ? lApazAmaka, aupathamika upara niyama che, bhale bIja daTAI jAya paNa ardhapudgala parAvartakAle to uge ja che, kSAyika jJAnAdika ane mokSa - phaLa thayA vagara rahe ja nahi. paDavAnuM lakSyamAM AvyuM te avinAzIpaNuM lakSyamAM kema na AvyuM? dAnAdika dharma dvArAe, jJAnAdika guNadvArIe, saMskAradvArA avinAzI che. A samajAya tyAre dharmaratnane lAyaka koNa te samajAze. tenuM svarUpa kevI rIte che te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. vyAkhyAnano sArAMza-1 carittI ne nacarittI, 2 zrAvakane khALe DUcA daravAjA khulA che. 3 dharmanA saMskAra dAna, zIla, tapa, bhAva pADe che je avinAzI che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 AgameAddhAraka pravacana zreNI pravacana 40 mu sa. 1990, zrAvaNavadI 3 ne se|mavAra, mahesANA. zAstrakAra mahArAjA zrIzAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharatna prakaraNa graMthane racatAM thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke, jema gAyana karavAvALAne kaThuM ane mukhanI cAgyatA jovI paDe che. cAhe jeve paNa ustAda gAyana taiyAra karI zake nahi, A jIvane te ja pramANe dhama e AtmAnA svabhAva chatAM dhama e Atma sAkSika chatAM dharma e pudgalathI para chatAM, manuSyabhavanA pudgala vagara banI zakatA nathI. sUkSma eke ndriyanA jIveAthI mAMDIne sidhdha mahArAja sudhInA sarva jIvAjIve peAtAnA svarUpe kevaLa jJAna-darzana, kSAyikasukha ane anaMta vIvALA AtmA che. AtmAnA-svarUpe AtmAnA vicAra karIe te kAI paNa jIva ana'ta jJAnAdika vagaranA nathI. cAhe bhavya hAya ke abhavya hAya, sidhdha hai| ke sa'sArI hai|, paNa badhA AtmAne svarUpe kevaLajJAnI na mAnIe te sa'sArIone kevalajJAnAvaraNIya kama na manAya. peTI na heAya teA DhAMkaNu zAnuM? kevaLajJAna dareka AtmAmAM mAnIe te ja kevaLajJAnAvaraNIya kama manAya, ema sarva AtmA je je chamastha che, te kevaLadarzIna svarUpa na mAnIe te kevaladanAvaraNIya na manAya. tema kSAyika samyakatvavALA na mAnIe te darzana mAhanIya na manAya, AtmA svabhAve kSAyikasamyakdazanavALA, anaMtajJAna - darzana ane vIvALe che, tethI te te kamevaDe te te guNA rAkAyA che. jo AtmA anaMta jJAna, dana, vI, sukhavALA mAlama paDe, mAne tyAre samakItI. bIjA danavALA paNa ADakatarA nave tattva mAne che: anyaHnavALA navamAMthI karyu. tattva nathI mAnatA? nave tave mAne che, jIva mAne che. zaivA vaiSNuvA jIva, jaDa, punya, pApa, tene aMdhAvAnuM mAne che ke nahi ? te karma AvavAnAM kAraNeA mAnavA paDe. te jeTalI sAhyakhI bhAgavaze teTalu punya evuM. pApa echuM eTale nirjarA mAnavI paDaze. mekSa IzvaranA svarUpane aMge mAne ja che. e leAkeA navatatva mAne tA tame samakitI ane te mithyAtvI kema ? kaheA eka ja kAraNa. nAnA chokarA paNa hIrAneA rAgI che. jhaverI Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 pravacana 39muM paNa hIrAne rAgI che. hIro zabda bolavAmAM, hIro levA melavAmAM prIti dharavAmAM, AmAM nAnA chokarA ke jhaverImAM pharaka nathI. pharaka hIrAnuM svarUpa jANatA nathI tethI. hIro bolyA, mAnyA chatAM pravRtti kya chatAM hAthamAM rahelA hIrAnuM svarUpa jANatA nathI. svarUpa na jANavAthI, mAne che hIro, rAga hIrAne che, pravRtti hIrAnI che, kAcanA kaTakA peTImAM mUkI baMdha karI rAkhe che. rAga hIrA jevo che. zabdamAM jANavAmAM, mAnavAmAM, pravRttimAM kazAmAM pharaka nathI, pharaka mAtra hIrAnA svarUpa jANavAmAM. chokaro hIrAnuM svarUpa jANyA vagara hIre bole, jANe, mAne, pravRtti kare. jyAre jhaverI hIrAnuM svarUpa jANa zabda bole, mAne, pravRtti kare. tema jIva zabda bole che, jANe che, mAne che, pravRtti kare che, e badhuM chatAM tenuM svarUpa vicArato nathI. kadAca kaheze ke, AtmAne jANIe chIe te tenA guNo jaNAtA nathI? DAbhaDI joI, jANe te tenAM kAlAdika guNa sAthe jANavAmAM AvavA ja joIe. huM jJAnI, sukhI, duHkhI, ApaNe bolIe chIe je AtmA jaNAya che te tene guNe kema jaNAtA nathI? A zaMkA thavI svAbhAvika che. guNe nahI jANavAthI AtmA haze ke nahIM? e saMzaya thaze. aMdhArAmAM zarIranI apekSAe, mAruM zarIra jANIe chIe ke nahIM? aMdhArAmAM zarIra dravya nathI jANatA tema nahIM kahI zake. zarIrane cUMTI bhare, TADha vAya, vIMchI karaDe to tarata mAlama paDe. je zarIrane na jANatA he te cUMTI vigere kema mAlama paDI? mATe zarIrane aMdhArAmAM paNa jANIe chIe. zarIrane aMdhArAmAM jANyA chatAM aMdhArAmAM zarIrane raMga, lakSaNa, guNa jaNAto nathI. anubhave te smaraNa jANa nathI. pitAnA zarIra dravyane barAbara jANe che chatAM zarIrano je raMga te raMgane nathI jANato, zarIrane AkAra nathI jANato. zarIrane raMga ane AkAra aMdhArAnA lIdhe na jaNAya teTalA mAtrathI zarIranuM jJAna thayuM nathI ema kahI zakAya kharUM? pUraNajJAna nathI thayuM ema kahI zakAya to zarIradravya khoTuM ? guNo na jaNAya, ochA jaNAya, to paNa dravya jANuM zakAya che. kadAca kaho ke aMdhArAmAM cakSune viSaya nathI, e rUpa cakSune viSaya che, ajavALA sivAya cakSanI pravRtti na thavAthI zarIrane raMga aMdhArAmAM dekhAte nathI, tema AtmA arUpI tenA guNe arUpI tene lAgelA karmo Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 Agama ddhAraka pravacana zreNI arUpI nahIM paNa arUpInA bhAI ja che. je jJAnaguNa arUpI, karma arUpInA bhAI jevA te jANavAnI ApaNI tAkAta nathI. aMdhArU hovAthI cakSune vyApAra karavAnI tAkAta nathI, tema AtmA pitAnA svarUpe raheluM jJAna, darzana, vIrya, sukha pote dekhI zake nahiM. zarIramAM rahelA, rUpa, AkAra jaNAvanAra indriyanI pravRtti te viSayamAM na hovAthI AtmAne jANI zaktA nathI, tema AtmAmAM rahelA jJAna, darzana, samyakatva, virya guNo sAdhananA abhAve jANI zakIe nahIM, ahIM AtmAne ahaMpaNe anubhavathI jANIe chIe chatAM jANavA mATe joItuM jJAna, samyakatvAdika jANavA mATe zakti ApaNAmAM na hoya ane na jANI zakIe, teTalA mAtrathI AtmA nathI, tenA guNa nathI ema mAnavA taraphe deravAya ja nahIM. sAdhanane sadbhAva chatAM ApaNuM viSayamAM keTalI cIja na Ave. A hAthe be maNa upADavAnI tAkAta che tAkAta AtmAnA pudgalamAM che, be maNa vajana upADe tyAre kArya dvArA zakti joI mApI zakyA.. yaMtro kADhayA te dabAvavA dvArA zakita mApI, sAkSAt zakita koI joI zakatA nathI. ghaDIALa pANI vigere pratyakSa dekhIe chIe, tema zakti ApaNe viSaya na hovAthI dekhI zakatA nathI. zarIramAM raheluM rUpa, guNa, AkAra sAdhana na hovAthI dekhI zakatI nathI, teTalA mAtrathI zarIra nathI, AtmA nathI ema kahevA ke mAnavA taraphe lalacAya nahIM. rUpI dravyamAM dravya jaNAya chatAM guNa na jaNAya. aMdhArAmAM kastUrI nathI ema manAya ja nahIM, kastUrIne eka ja gaMdhaguNa jaNAye, kaNIo AkAra raMga, aMdhArAmAM jaNAvyA nathI, eTalA mAtrathI, kastUrI dravya che ema mAnavA taiyAra thayA, eka paNa guNa jaNAya to tyAM padArtha che ema mAnavAnuM sAdhana che, je kastUrInuM pugala na jaNAtAM mAtra gaMdha AvavAthI kasturI che ema sAcI rIte mAnavAne taiyAra chIe, tema AtmAne caitanyaguNa mAtra dhyAnamAM Ave, AtmAne lAgelAM karmo bhale na jANIe te paNa AtmA che ema mAnavA baMdhAelA chIe. AtmA samAna chatAM arihaMta ane guruo pUjya kema? AtmAmAM kaivalyajJAna, tathA kevaladarzana che; kSAyika samyagadarzana ne anaMtavIrya che, te nathI jANatA, mAtra idriyathI caitanyadvArAe AtmAne mAnavA baMdhAelA chIe. cAhe bhavI ke abhavIne AtmA hoya, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 40 muM samakitI ke mithyAtvIne AtmA hoya, chadmastha ke kevaLIne AtmA hoya paNa svarUpe anaMta jJAna-darzana-vIrya svarUpa che. A mAnyatA magajamAM rAkho te, AgaLa ghUMcAze nahIM. arihaMta paNa A paNa AtmA jevA, gurUo ApaNe AtmA jevA che, temane pUjya zA mATe gaNIe chIe? emanA AtmAmAM kevaLa vadhAre ne ApaNAmAM ochuM che ema nathI. jhaverAtanuM zIkhavAvALo nAno chokaro moTA jhaverInI tahenAtamAM rahe. nAno chokaro jhaverInA kuLamAM janmele tene chokare che chatAM, pitAne jhaverAtanuM zikSaNa maLyuM nathI, tyAM sudhI jhaverInI tahenAtamAM rahevAnI jarUra, tema tIrthaMkara ane guruo jhaverI sarakhA che. jyAM sudhI zIkhe nahIM tyAM sudhI jhaverInI tahenAtamAM rahevuM paDe, tema ApaNe paNa anaMtajJAnavALA ne te ApaNe pragaTa karavAnA che, temaNe guNo pragaTa karyA che, mATe temanI tahenAtamAM zIkhavA rahevuM paDe. jhaverIne tyAM yAvat chokarAnI gAMDa vAvALA thaIne zIkhavA rahe che, tema saMpUrNa svarUpe pragaTa karavA rahele kahyuM kArya na karavuM te hoya ja nahIM. zarIra sukavavuM, idrinuM poSaNa na karavuM te na karavuM, jhaverInI tahenAta barAbara sAcavyA vagara kasaba nahIM maLe, te ahIM sarvajJa, sarvadarzanInI tahenAtamAM rahI sevAmAM-khIjamatane khAmI lagADIe te jJAnAdika guNa meLavI nahIM zakIe. eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI, tahenAtamAM barobara rahenAro chatAM jhaverAta upara lakSya na hoya te zIkhave nahIM. ghATI, bhaTa, bhaya che. jhaverAtanA lakSya vagara jhaverIne tyAM pANInA leTA bhare, gAdIo pAthare, badhuM kare, te tenuM nAma bhaTa, ghATa, bhaye, tema jinezvaranI ke sadagurunI sevA karIe, sevA barobara uThAvIe chatAM, AtmAnA vikAsa tarapha lakSya na hoya to, jinezvaranA bhaTa, bhaiyA ne ghATI jevA che. jinezvaranI sevA karatAM gurunI ArAdhanA karatAM ApaNuM lakSya kayAM? pANIne lATo bharavA jAya te paNa kayAre leTo bharI jauM ne jhaverAta dekhuM. kare badhI khIjamata chatAM lakSa jhaverAta upara, tema devanI sevA gurunI pUjAmAM lakSya kyAM hoya ? AtmasvarUpa pragaTa karavA tarapha ja lakSya hAya. dharma karaNI karatAM ApaNuM lakSya kIsaba zIkhavA tarapha hoya. ko kasaba ? motIne tejAbamAM nAkhavAno kasaba nahIM gaNAya. ahIM te 24 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 AgaddhAraka pravacana zreNI A zarIranA choDA utAravAnA, anaMta karma vagaNanA pudgalenA choDA utAravAnuM lakSya rahe te jhaverIne putra zIkhavA beThe gaNAya. jene AtmaguNanA vikAsa upara lakSya nathI, tevAnA navayaka lAyakanA cAritramAM nirjarA nathI, mithyAtva athavA mohanI je graMthI vakhate aMta keTakeTi sthiti che, temAMthI hIna thAya nahIM, anaMtI vakhata cAritra pALo to paNa te cAritra AgaLa tamArI bhagavAnanI pUjA kIsa gaNatarImAM paNa A lakSya hoya to pUjAmAM nirjarA kare. jagatamAM niyama che ke, jANyuM te meLavavA mAge, jANyuM na hoya te meLavavA zuM mAge ? jANyA pachI sAruM lAge pachI tenI IcchA. pachI teno prayatna kare, prayatna na kare te maLavAnuM kayAMthI? tema AtmAnuM kaivalya svarUpa jANyuM na hoya te mAne kayAMthI ? mAne nahIM to sAruM lAge kyAMthI ? ane IcchA prayatna karyo hoya, prayatna na hoya te maLe ja kayAMthI ? koI paNa padArtha jANo. mAne, sAro gaNo, pachI IcchA thAya, pachI meLavavAnI pravRtti karo to maLe tema sarva matavALA mAtra jIvane jANe che, jIva te meLavavAne nathI ane jIvanuM svarUpa jANyuM nathI. svarUpa na jANe tyAM sudhI svarUpa mAne kyAMthI ? na jANe mAne tyAM sudhI IcchA thAya kayAMthI ? prayatna kayAMthI thAya ? to maLavAnuM kayAM ? vaLI samyakatva vagara cAhe tevI nAnI karaNI chAra para lIMpaNa che. je A nisaraNI batAvI, jIvanuM svarUpa, tenuM jJAna, jANavuM, mAnavuM sAruM lAgyuM, IcchA thavI, pravRtti karavI, meLavavuM, A AkhI nisaraNa nathI, to e prApti kyAM che, meDI dekhyA kare, nisaraNI nathI pachI zuM thAya? tema aMtya pudagalaparAvartamAM mokSanI IcchA thaI, mokSa jANyo, mAnyo, suMdara gaye, IcchA thaI, pravRtti karI paNa nisaraNI vagara meDAnI pravRtti karavI nakAmI che. tema chellA pudgalaparAvartamAM mokSa jANe, mA, pravRtti karI chatAM A nisaraNI AvI nathI. koI paNa vastunI IcchA, jANyA mAnyA pachI thAya, je nisaraNa kahI te jyAM na hoya tyAM kArya siddha thatuM nathI. e AtmAnuM svarUpa jANe mAne, suMdaratA samaje, te pragaTa karavAnI IcchA thAya, tenI pravRtti kare tyAre jarUra siddhi meLavI zake. durbhavya, abhavya, mithyAtvIo uparanA kAraNathI rahita hovAthI siddhi meLavI zakatA nathI. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 40 suM guru ane devanI sevA kayAM sudhI karavAnI ? AtmAne anaMta jJAnAhika svarUpavALA mAnI, te mATe temanI sevAmAM A nizcaya thAya tene aMge samyaktva. samyaktva dhoLA, pILe, kALA sugaMdhI, suMvALA padArtha nathI. A vastu jIvAdika tatvAne tenA svarUpathI jANA, nahIMtara nave tattva AkhI duniyA mAne che, svarUpe mAnyatA nathI thatI, tyAM sudhI sAcI mAnyatA nathI kahetA. jinasevAthI, gurubhaktithI, kaivalyanI IcchA samakitIne hAya, samyakRtva vagara e IcchA na thAya. zAstrakAra kahe che ke guhyaM vasyakRti, potAnAmAM gurupaNuM, zikSAnI tanmayatA na Ave, guru rastA batAve te raste tanmayapaNe vadhavuM, potAnAmAM gurupaNuM na Ave tyAM sudhI uttama gurunI sevA karavI. sAthe Atamatatvane prakAza lakSyamAM rahevA joIe. AtamatatvanA prakAza thAya te vakhate AtmaprakAza jhaLake. mAtra vacana nahIM jhaLake, AtmA ApoApa jhaLakaze, je vakhate tatva jhaLakayuM te vakhate devagurunI sevA duSkRta-pApa tarIke, je vakhata AtmatatvanA prakAza thaI jaze, zuddha caitanyasvarUpa vItarAga kSINukaSAyI thAya te vakhate guru-devanI sevA pAparUpe thaze. cUle hAMllA caDAvIne rAMdhatI khAI radhAyuM nathI tyAM sudhI agni saLagAve teA DAhI. enI e khAI radhAI gayuM pachI agni saLagAve te saLagAvavuM e ja gAMDAi. je saLagAvavAmAM DahApaNa hatuM temAM ja gAMDAI che. niSprayeAjana che. raLa thaI gayuM pachI lAkaDA saLagAvavAne lIdhe DAhI gaNAtI hatI te jage para saLagAve tA maNa gAMDI gaNAya. tema ahIM paNa je Atmatatva prakAza mATe pravRtti hatI, jyAM sudhI sarvajJatA, vItarAgatA na AvI heAya tyAM sudhI je devagurunI sevA nirjarA ane bhakti tarIke gaNAtI. te ja gurua.rahaMtanI sevA peAtAne sarvajJAdi guNA thayA pachI kare te AzAtanA thAya. tuM gurumahArAjanI, arihaMtanI bhakti kara-ema kahenAra gautamasvAmI mAphka AzAtanA karanAra thAya ane micchAmidukkaDa' devuM paDe. kevalIne vaMdana karo evA preraNAvacana e AzAtanA che 301 tamane dhyAna haze, ke gautamasvAmI mahArAjane bhagavAna mahAvIra uparabhavAtane rAga che. tene aMge kahevAmAM AvyuM che kevisaMsiddhiprotti noyamAM ! he gautama ! tuM mArI sAthe ghaNA bhavAne Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 AgamaddhiAraka pravacana zreNI sasargavALA che, paricayavALA, saMbaMdhavALA che. ghaNA bhavAne paricayasaMbaMdha haiAvAne lIdhe tArA mArA uparathI rAga khasatA nathI, vItarAga- paNAnA rAga joDe che, paNa te sAthe A che. sAdhvIpaNAnI buddhi sAthe nagInabhAInI che.karIpaNAnI buddhi hAya che. te gharamAM hate tA eTalA satkAra nathI, ema ahIM tI karapaNAne rAga tema sAthe bhavAMtarano paNa rAga che, tene aMge gautamasvAmIjIe sAMkhaLyu ke Ama bhavAMtarano rAga che, te mArUM thaze zuM ? gautamasvAmIne nizcaya thaelA ke, marUM tyAM sudhI A rAga khasavAnA nathI, eTale mane rAga che ke marI jauM te paNa mane rAga nahIM chUTe. mane khALaze tyAre mArI citAmAMthI rAga nIkaLaze, te mArUM zuM thavAnuM, rAga chUTatA nathI ane meAkSanI AkAMkSA jakharajasta che. gautamasvAmI sarakhA gaNadhara Ama gaNadhara mahArAjA mekSe javAnA che te nakkI che, chatAM nakkI karavA aSTApadma caDyA che, zuM gaNudharapaNAmAM meAkSa na hatA ? gaNadhara caramazarIrI nakkI hAya, te zAstrathI tathA gaNadhara padavIthI meAkSa thavAno hatA, chatAM aSTApada parvata para caDI nakkI karavAnu kAma zuM ? bhagavAna mahAvIranA kramAvavAthI jANatA hatA. hai gautama ! je jamIna upara cAlanAra manuSya AtmalabdhithI aSTApadanI jAtrA karanAra taddabhava mekSe jAya, teA ke huM jAuM?gaNadharapada zAstrathI nizcaya chatAM vale pAta kema uThyo? vastusthitimAM Ave!!kApIne mane kaTakA kare te ! vIra ! vIra zabda nIkavAnA che. ATale mane rAga che ane meAkSanI parama AkAMkSA che. vIra vagara na rahI zakuM, A mArA rAga chUTavAneA saMbhava nathI ane tethI kevaLa thavAnuM nathI, ane gaNadhara heAvAthI kevaLa thavAnuM che, te aSTApadajI gayA tyAM anyamatInI traNa tApasa TukaDIe RSabhadevajIne parama paramAtmA mAnanArA hatA. nahIMtara aSTApadrajI para zuM hatuM ke, eTalI tapasyA karI caDhavA mAMgatA hatA. RSabhadevajI bhagavAna khAvAjI, temanI sAthe khAvAne hatuM zu ? kaheA kaI cATa hatI, tethI keTalAka chaThThuM arrama karI upara caDhavAnA nizcayamAM AvelA. emane labdhi thaI ne kAI eka, keAI e pagathI caDhyA, paNa te labdhi thatA hADakAM ogaLI gayA. chatAM khAvAjIne maLavAnI buddhi madalAI nathI ane tene ja aMge gautamaravAmIne dekhIne zuM vicAre che, sukAIne lAkaDA thaI gaelA chIe chatAM javAtuM nathI, te A laSTapuSTa gautamasvAmI zu javAnA ? Ama AvAne ekaThA thavA mATe, akaLAyelA khAvAe dekhatA sAthe vicAre Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 40 muM 373 A zuM caDhavAnA ? chatAM gautama che, ame caDhI zaktA nathI te svAmI calyA. vajasvAmIne vairAgya kema thaye? vajasvAmIne jIva-tiryakrabhakadevane pratibodha karyo ane vajasvAmIe jamatA ja jayajayakAra karyo. janmanI sAthe sarvaviratinI buddhi thavI, tIrthakarone paNa zakya nathI. te paNa zAmAM? patharAnA DhagalAmAMthI, patharo hIro thaI kema malya? je vakhata vajasvAmInA pitAe dIkSA lIdhI che, ahIM vajasvAmInI mAtA suvAvaDamAM hatI. janma sAthe tyAM AgaLa bAyaDIo sAmAyika, pisA karanArI ne maraNa thayuM hoya te barAbara retA kakaLatA na hoya te pite mAstara bane, AMkhamAM AMsu paNa che, kUTavAnA mAstara bane, enA e ja sAmAyikanA mAstara; te ja kUTavAnA mAstara, revuM na Ave to rovaDAve, samaju hoya ne samaje to nAno chokaro hitaiSI dekhe tyAM rUve, bajAramAM paDI jAya, chelaI jAya, paNa bApa ke mAM dekhI poka mUke. dAda sAMbhaLe tyAM dAda gavAya, te pachI maryA pAchaLa revAya to konI pAse dAda levAya che teno patto che? marI gayA te rovuM, kUTavuM, chAjIyA dekhato nathI. konI pAse A dAda che? kuTuMbIone karAra thaye che ke amAre eka vakhata rovuM, cAhe ubhe ke ADe page jaIza to ame reIzuM, ubhe page jAya to gharanA rU, ADe page jAya to nAta rUve, paragAmanA AvI mokANa mAMDe che, dIkSA le te najIkanA gharanA reve, pelAnAM maraNamAM AkhI nAta rUve paNa karAra che, ke amAre tAre mATe revuM kharuM, cAhe rAjInAmuM daIza, cAhe rajAthI jaIza te paNa reIzuM, dAda sAMbhaLe te chokaruM ruve che. tenA karatAM napAvaTa thaI rUve te, karAra karelo hovAthI ruve che, e ja vajasvAmInA janma vakhate bAIo ekaThI thaI che, vAto kare che, je AnA bApe dIkSA na lIdhI hatuM te, putra janmane occhava karata, janmane occhava thAta, dhanagirie dIkSA lIdhI temAM paDozIne ghera pika. dhanabhAgya ke AtmakalyANamAM kaTIbaddha thaye, garbhavatI nirAdhAra bAIne cheDatA rAga go nahIM, bAIone e na AvyuM, tyAM maLelI bAIoe ekaThI thaIne eka ja zabda ko, pADozaNoe lagnanI cAra Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 Agama dvAraka pravacana zreNI sopArI khAtara dIkSAne DAma dIdhe. Ama bAIo vAta karatI hatI te dIkSAne DAma devA mATe kahyo, amArI cAra sopArI gaI ne dIkSAe bhuMDuM karyuM. bAIoe dIkSA zabda uccAraNa karyA, paNa vAMdarAoe jhADa uparathI krodhI thaI kerIo mArI, paNa musApharane meja thaI. ema kuTAmaNa mAstaree dhANA geLa, vAjAM sAMbhaLavA na maLavA badala dIkSAne DAma dIdhe, chatAM vajasvAmIne dIkSA zabda kAne paDyo, e kAne paDyo temAM dIkSA zuM? bALakane tarata jAtismaraNa jJAna thayuM ne dIkSA levI ema nizcaya karyo. dIkSA mATe talapApaDa thaye paNa zuM karavuM ? nItinI apekSAe veDhAnAM ritiM varuM, bALakanuM baLa revAnuM, vajasvAmI bALaka chatAM, bALakanuM baLa ajamAvavA mAMDayuM. revAnuM zarU rAkhyuM. mAtA nahIM khAvAnI, pIvAnI, UMghavAnI, chokaro jyAM royA kare tyAM mA khAya zI rIte ? oDhe pahere kyA rUpe ? ujAgarA upara ujAgarA, temAM choko mAne ke ThIka thayuM ? mAnA duHkhane ThIka gaNe che ne duHkha mATe ja karyuM che, jema jema dahADA jAya che tema tema pelI vadhAre kaMTALe che. baccAnuM revuM rAta-dahADo thAya, eTale kaDavI davAmAM bAkI na rahe, kaDavI davAnA prayoge thAya te mAtAne kabUla paNa revuM baMdha karAvuM. chokare sahana karI rAvuM baMdha karatA nathI. mAtAnuM duHkha dekhe che chatAM paNa te duHkha darakAramAM levA jevuM nathI. te dhArI revAnuM cAlu ja rAkhyuM che. mAM kaI dizAmAM AvI jaze. " jamane devAya paNa jatIne na devAya", A kahevata che, chatAM e ja sunaMdA chokarAne che mahinAnI uMmaramAM jANe che. nathI khAvA pIvA oDhavAnuM, chokarAne pALavAnI kaI paNa savaDa nathI, navarAvavArI, dhavaDAvanArI nathI ema mAlama che, chatAM huM AmAMthI chUTuM. pachI chokaro ane tene bApa jANe, AmAM kaI sthitie kAyara thaelI ke "jamane devAya paNa jatIne na deve" te ukhANAne ukheDI nAkhe, jenI pAse kaMI sAdhana nathI, e sthitimAM mA soMpI de che. AvI sthitimAM Ama mAne kAyara karelI che. e chekara dhanagirinI jhoLImAM vaherA eTale cUpa,jheLImAM melyA sAthe cUpa, chokarAmAM kaLajuganI vAta che, pAMcamA ArAnI vAta che. tyAM jeLImAM melavAnI sAthe jaMtara-maMtara davA kazuM karyuM nathI. rIte baMdha thayA. ATalI badhI janmanI sAthe dIkSAnI bhAvanAnuM kAraNa? bhagavAna gautama svAmIe aSTApada upara gayAM tyAM devane upadeza Ape tene camakAre bIje bhave thaye. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 40 muM 375 e gautama svAmI AvyA. tApasoe dekhyuM ke kharekhara ! A to caDyA, have te bAvAne maLe te pahele gaye. mATe Ave ke tenA bhagata-ziSya thaI javuM. jyAM bAvAo gautama svAmIne "sevaka chIe" kahe che tyAM huM ane tame badhA mahAvIra mahArAjAnA sevaka chIe. Aje bApa karatAM savA kema thAUM? celA kahe ke guru karatAM savA kema thAUM? ema kahIe ke ahIM aze paNa mahAvIra bhagavAnane sIdho prabhAva nathI. tApasanA prasaMgamAM aMze paNa bhagavAnano sIdho prabhAva nathI. pelA tamArA bhagata kahe che tyAre gautamasvAmI kahe ke ApaNe banne mahAvIrabhagavAnanA sevako chIe. tApasoe kahyuM - bhagavAna mahAvIra tamArA kaNa? tyAre bhagavAnanuM varNana karyuM. badhAne dIkSA ApI. 1500 tAsone devatAe veSa pUre pADyo, pAraNuM karavA vakhate zuM lAvuM? amanA pAraNA che. ekAda pAtaruM bharI lAvyA che, besI jAva kahe che, pahelA dekhe che ke AMgaLI caTAvaze ke zuM? 1500 nI AMgaLI paNa pAtasamAM na levAya, paNa guru vacana tahatti karanArA, anyamatamAMthI AvelA, pratyakSa eka pAtarUM chatAM 1500 tApase jamavA besI jAya che. paMdarAe tApasa gurubuddhi keTalI dharAvatA haze? pachI bhagavAna gautamasvAmI pAtramAM aMgUThe rAkhI darekane pIrase che, chatAM khUTe nahIM. pote khAya pachI khUTe, pAMca hajArane pIrase te paNa na khUTe, pote khAya te khUTe. akSINa mahAnasIlabdhithI paMdarasanA AtmAmAM atyAre zuM hoya? jagatane adhipati puruSa A che. A ja magajamAM che, adhipati purUSa tarIke zraddhA thaI che. te ja advitIya purUSa-ema vicAra karatAM, 500ne kevaLajJAna thayuM che. samavasaraNa dekhAyuM, jevI rIte kahetA hatA tevA ja bhagavAna lAge che. devatAnI AvaDajAvaDa, kevA mahApurUSa! te sthiti vicAratA 500ne kevalajJAna, 500ne rastAmAM kevala. pite vaMdana karavA rahyA. pilA 1500 kevalIo kevaLI parSadAmAM gayA, A tApane vaMdananI sthiti mAlama na hoya, mATe bhagavAnane vaMdanA kare, e upadeza, preraNAvacana kahenAra tene bhagavAna kahe che ke-he gautama ! kevaLIonI AzAtanA na kara, kaI AzAtanA? vaMdanA e pApa-duSkRta, gautamasvAmIne micchAmi dukkaDuM deve paDyo. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 AgAme ddhAraka pravacana zreNI rasoI thayA pachI lAkaDA saLagAvanArI samajaNa vagaranI gaNAya. kAcI rAI hoya tyAM sudhI saLagAvanArI samaju strI gaNAya, tema AtmAnuM svarUpa pragaTa na thAya tyAM sudhI jinezvara ane gurunI bhakti ktavya jarUrI. paNa siddha thaI gayA pachI temanI bhakti cheDavAnI. Atmatatva prakAza dvArAe dharma sevana thAya tyAre te Atmatatvane jANa mAne, suMdara gaNo, prApta karavAnI IcchA kare, tenA sAdhana tarIke gaNe tyAre samakitI. AthI AtmAne anaMta jJAna, darzana, kSAyika samyakatva ane anaMtavIryavALo mAne, jANe, prayatna kare tyAre samakitI, mAtra navatatvanA nAma jANanArA samakitI nahIM. anaMta jJAnAdika jIvanuM svarUpa, AtmAnI cIja AtmAne pragaTa karavI temAM manuSyanA bhavarUpI pudagalanI jarUra zI? citrakAra caturAInA pariNAme citra karaze. raMganuM citra thavAnuM che, pachI e raMgamaya nathI thavAnI, nathI citramaya thavAnI chatAM citrAmaNane AdhAra pIchI che. jeTalI lAMbI, pahelI, nAnI pachI teTalI rekhA nAnI moTI. citrane AdhAra pachI upara. AtmAnuM svarUpa jJAnAdika chatAM tene pragaTa karavAnuM sAdhana manuSya bhavarUpI pachI che. cAhe eTale huzIyAra citAre, raMga bhIMtA manahara chatAM pachI vagara pAcho paDe. citrAmaNa na karI zake, tema manuSya bhavarUpI pachI sAdhana tarIke prApta thavuM muzkela che. khIsakolIne pachIne upayoga khAvAmAM thAya te citArAnI haiyAtI kaI? A jIvane kevaLajJAnAdika meLavI ApanAra maLyA chatAM dhana kanaka kuTuMba kAyA khAI jAya che. citrAmaNa cItaravAnI pIchIne upayoga kaMcana kuTuMba kAyA ne kAminImAM upayoga na thaI jAya te dhyAnamAM rAkhI mokSanA mahelanI musApharI karavAmAM upayoga thAya to ApaNI sthiti uttama gaNAya. have te mokSanA mahelanI musApharI karavAnuM kayAre bane te vigere adhikAra AgaLa batAvavAmAM Avaze. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 41 muM 377 pravacana 41 su' zrAvaNa vadI bIjI 3 moMgalavAra zAstrakAra mahArAja zrIzAMtisUrIzvarajI dharmaratnaprakaraNa graMthane racatAM AgaLa jaNAvI gayA ke, anAdi kALathI rakhaDatA rakhaDatA manuSyabhavanI prApti thavI durlabha hatI. ka Mcit bhavitavyatAnA ceAge te manuSyabhava maLI gayuM. have te maLI gaelA manuSyabhavanI durlabhatA jaNAvavAnuM kAraNa zuM ? je cIja maLI gaI che temAM purUSAtha karavAne hAtA nathI. je vastu navI meLavavAnI nathI, maLI gaelI che te pachI te vastu durlabha hatI e badhA vicAra karavA nakAmA che. khuda gaNadhara mahArAne mahAvIra bhagavAne jaNAvyuM ke, dude vanu mALutte mave, gautamasvAmI sarakhAne mahAvIrasvAmI sarakhA traNajagatanA nAthe A vAta jaNAvelI che, te manuSyapaNAnI du`bhatA jaNAvavI te kAI paNa prakAre khATI nathI tenuM kAraNa ? bhagavAna mahAvIra pAse bAra padA kharAjatI hatI, te bAre paTTAmAM ATha padA devatA ane devIenI hatI. cAranikAyanA deva ane cAranakAyanI devIe, temane manuSya bhava prApta nathI, te bhava prApta karavAnA che, tethI devatAne manuSyabhava dubha che te cAsa che. eka samayamAM jeTalA devatA cave che, teTalA devatAne manuSyamAM sthAna nathI. badhA devatAne manuSya thavuM hoya te manuSyamAM teTalA sthAna nathI. utkRSTA eka samaye asakhyAtA devatA cave, jyAre gaja manuSya saMkhyAtA ja haMmezA niyamita haiAya. eka samayamAM utkRSTA cavatA devatAne manuSyapaNAmAM sthAna na hoya teA, badhA devatAnI apekSAe sthAna hoya ja kayAMthI te devatAne manuSyapaNuM durlabha che te nakkI thayuM. tethI devatAne upadeza karavA ke manuSyapaNuM daMbha kahevuM, tema bhagavAna upadeza Ape teA harakata nathI. devatAne anulakSIne gautamasvAmIne upadeza Ape che. durjananA nukazAnanA Dare sajjanane upadeza dha karAtA nathI zAMtisUrijI ne upadeza kare che? kevaLa manuSyAne, kyA manuSyAne ? dharmaratnanA ardhI evA manuSyAne huM upadeza karU chuM ema AgaLa graMthamAM kahI gayA che. dharmaratnanA arthI manuSyA ja che. te manuSyAne upadeza kare che. manuSyabhavanI du^bhatA jaNAvavI te vAMdarAne Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 AgamAddhAraka pravacana zreNI vIMchI karaDAvavA jevuM che, pachI keTalA nevA-naLIyA sAjA rahe ? tema manuSyamAM mAna pradhAna, nArakImAM krodha pradhAna, tiryaMcamAM mAyA pradhAna ane devatAmAM leAbha pradhAna, kema ? manuSyane mAna pradhAna zI rIte ? mULagati apekSAe abhimAna mukhya che. temAM jaNAvyuM ke tene ghaNuM bha, devatAne paNa na maLe tevuM tane maLyuM eTale vaDhakaNI vahue dIkarA jaNyA' tevuM thayuM. mULamAM manuSya abhimAnanuM pUtaLuM, tene ATaluM badhuM pAmyA jaNAvyuM. vAta kharI. jo bhAI ! dunane nukazAna thAya te Dare kAI sajjananA upadezeA baMdha thatA nathI. jo tema thAya te tItha karIne dharmadezanA devAne vakhata na hatA. jyAM sudhI tIrthaMkara mahArAje jagatamAM dharma pravartAkhyA na hatA tyAM sudhI kudharmane utpanna thavAtuM na hatuM. asalI mAla na ane tyAM sudhI nakkI mAla anatA ja nathI.' asalI mAla pAchaLa nakalI mAla utpanna thavAvALA che. tema zuddha dharmanI utpatti thayA vagara kudharmanI utpattinA vakhata ja nathI. RSabhadevajIe ApaNI peThe chadmasthapaNAmAM dezanA karI nathI. meM te sArA mATe kayuM hatuM. Ama pariNamaze tenI mane khabara na hatI. tema kahI rAkate, paNa RSabhadevajIe kevalIpaNAmAM dhanirUpaNa karyuM che, tethI nakkI thayuM ke, dharmAMthI dudha keTalA nIkaLaze te jANI lIdhuM hatuM. dudha ATalA thaze jANIne ja nirUpaNa karyuM hatuM. have kalyANa karanAra ane DUbanAranI sakhyA 6khIe te dharma karI kalyANa karanArA muThThIbhara ane kudharma AcarI DUbanArA darIyA jeTalA, darIyA jeTalA DUbanAra upara dayA na ANI tema mAnavuM ne ? muThThIbhara upara dayA ANI-ema mAnavuM ne ? kevaLajJAnathI e ja ucita dekhyu ke-kudharma pravartAvanArAo kadI DUbe te! kadI tArI zakAya te prathama naMbara, paNa tenA Dare dharmanA AcaranAranI upekSA karI zakAya ja nahIM. dhamanI niMdA-helanA-avajJA karI je DUbavAnA te kevaLajJAnInI dRSTi bahAra nathI. paNa te badhA DUbanArA, virAdha karanArA jANavAmAM AvyA chatAM dharmane aMge kalyANa karanAra nIkaLe teA jarUra te dhama nirUpaNa karavA lAyaka ja che. phnanA DUbavAnA bhayathI sajjananA upakAra baMdha karAya nahIM, A zAstrathI nakkI karyuM. dunane duHkha thAya tApaNa dharma nirUpaNIya ja che dunIyAdArInI vAta lyo. eka khAI upara pacAsa mANasa khaLAtkAra karavA taiyAra thAya te khAInAM ziyaLa-sakrAcAra khAtara pacAsane pAka Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 pravacana 41muM rAvI zakIe. zIla eTale AtmAne aMze eka guNa. te amuka guNanA bacAva mATe pacAsane trAya pikarAve te julamI ke rakSaka? julamI kema na gaNAyA? satyavAdI harizcaMdranI vAta jagatamAM prasiddha che, mAtra pitAnuM vacana, AmAM zAsane, pAramArthika sthitine sthAna nathI. pitAnA vacananI khAtara rAjya choDI dIdhuM. pachI AkhA kuTuMbanI zI vale thAya che? kuTuMbane tathA rAjyane pAMta e to rahyuM, paNa strInuM anya ghera vecAI javuM, eka rAjAne caMDALane ghera smazAnanuM rakSaNa karanAra tarIke banavuM, zAnA khAtara ? te harizcaMdra bhUla karI? AkhuM rAjya uthalapAthala thAya, dayAjanaka thAya ne rANI rotI rahe, te te badhuM kSamya gaNyuM, eTaluM ja nahi paNa sAruM gayuM. zAbAza! kahIe chIe. zA upara ? eka manuSyanA eka vacananA rakSaNa khAtara AkhuM rAjya uthalapAthala thAya che. khuda potAnI dazA caMDALane ghera gulAmImAM Ave che. rANInI dazA paraghara pANIhAraNa bane che. mAtra ekavacananI khAtara. vacana kadAca na pALe te rASinI tAkAta na hatI ke rAjya upara kAMI paNa kare. to te vacana pALavA khAtara rAjya astavyasta thavA dIdhuM. pote caMDAlane ghera cAkara banyA. potAnI strIne pArake ghera pANihAraNa banAvI, akSamya gaNyuM, to pachI AkhA satya mahAvratane aMge zuM kSamya na hoya? satya mahAvratane aMge sarva kSamya to paMca mahAvratane age zuM kSamya na hoya? sarva avasthA jagatamAM thAya te kSamya hoya to dhamanuM nirUpaNa ke AcaraNa karatAM anyane duHkha thAya to te akSamya kema kahevAya ? dharma nirUpaNaya ja che. bhagavAna RSabhadevajIe kevaLajJAnathI kudharma keTalA thaze te badhuM jANyA chatAM dharmanirUpaNa karyuM, te jaNAvI Ape che ke dharma kahetAM dujenane duHkha thAya ke teo dveSa kare tenI darakAra karI zakAya ja nahiM. e hisAbe haribhadrasUri sAme paNa, tema zaMkA karI che. A graMthakAre jeo ajJAnI che, temane duHkha thavAnuM che. ziyALa drAkSanA mAMDe kUdI na pahoMce te drAkSa ane te khAnAranI niMdA kare. viMzatIviMzikA banAvatA sAmA pakSa zaMkA kare che. je zAstra nirUpaNa kare che temAM buddhizALIo beThaka jamAvI leze paNa nirbaddhio UMTane AMbe aLakhAmaNo lAge tema teone tamArA graMtha aLakhAmaNuM lAgaze, tethI temane kAraNa ApavuM ucita nathI. mATe graMtha karavA baMdha rAkhe. haribhadrasUrinA vakhate paNa Ama kahenArA hatA. tyAMja samAdhAna Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 AgAme ddhAraka pravacana zreNuM ApyuM ke A graMtha zA mATe banAvuM chuM te ke sajajanane saMtoSa thAya che. sajajananA saMtoSanI khAtara graMtha karuM chuM, durjana dubhAya tene vicAra na karatAM sajajananA saMteSane vicAra karavAnI jarUra che. tethI pitAnI kRtimAM ja jaNAve che ke, sajajananA saMteSanI khAtara pravRtti karuM chu, durjananI khAtara sajajanane dUra nahiM rAkhuM. vIjaLInA jhabakArAmAM khetI paravI le: tema mAnane mohI paDelA manuSya jarUra mAnamahAgirinA zikhare sidhAvavAnA, paNa tevA durjanenA deSa dekhI sajajananA upakAranI khAtara manuSyabhavanI durlabhatA jaNAvavAnI jarUra ja che. jeTalA sAMbhaLanArA te save manuSyabhavane meLavI cUkyA che, navuM meLavavAnuM nathI. meLavavAnI mahenata karatAM tenAM rakSaNanI mahenata jabarajasta che. mahArANI vikaTorIyAe 1858 mAM hiMdustAna meLavyuM, meLavavAnuM eka varasa paNa sAcavavAnuM sadIo sudhI. jyAre mahenate meLaveluM hoya te sAcavavAnuM sakhata mahenate hoya, te meLavavAmAM vadhAre mahenata paDI heya tene sAcavatA vadhAre mahenata paDe, temAM navAI zI? durlabha jaNAvI sAcavavAnI vadhAre jarUra che. have je vastu sAcavI sacavAtI nathI te tene sAcavavAnI bUmo mAravI te ghATanA kUtarA jevuM thAya. gaMjIno kUtaro kahe che paNa te ThIka nathI. te mAlika mATe nimakahalAla che. gaMjInA kUtarAnuM chAMta dhAgApaMthIo Ape che. nimakaharAma bane te paNa gAyamAtAnuM poSaNa thavuM joIe. vAstavika te dAkhala na letAM ghATane kUtare le. nadInuM pANI vahI rahyuM che, tyAM ghATane kUtaro keIne pANI pIvA na de, temAM rakSaNa kevuM? pI jAya te peTamAM jAya, na pI jAya te dariyAmAM jAya, javAnuM te javAnuM, tema A jiMdagIno ghATa che. te upara A beThe che. beghaDI dharmamAM kADhe te paNa ochI thavAnI, dharmamAM vakhata na kADhe te paNa jiMdagI javAnI te javAnI. jiMdagI sthira rAkhavA mAge te paNa rahevAnI nathI, covIsa kalAka cAlu ja che, dharmamAM na joDIe te jiMdagI TakI rahe tema banatuM nathI. je vastu durlabhatAthI maLI che te vastu svabhAve caMcaLa che. te have zuM karavuM? maLI durlabhatAthI paNa caMcaLatAvALI maLI. vIjaLInA jhabukAmAM metI parovI the, motIne hAra gU, aMdhArI rAta che. phakta vIjaLInA jhabakAro che te jhabake che, vIjaLInA Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 41 muM 381 jhabakArAmAM metI parovI le, nahIMtara hAra gaye. tema A jiMdagI vIjaLInA jhabakArA jevI caMcaLa che, kSaNe kSaNe khase che. eka paNa kSaNa evo nathI, je kSaNe jiMdagIne ghaTADo thato nathI. mahA-phAgaNamAM taLAva emane ema lAge che ke ghaTatuM nathI, paNa pANI sUkAya che. bhArapaTa bharyA jevuM hovAthI ghaTeluM lAgatuM nathI, jiMdagI juvAnImAM hoya tyAM bharelI jiMdagI lAge che, paNa kSaNe kSaNe AyuSya ghaTatuM jAya che, tenuM yauvanapaNAmAM bhAna nathI. manuSyanI eka kSaNanI jiMdagI keTalI kIMmatI che, tenuM bhAna nathI. ghI, tela, pANuM, dhULanI kIMmata che. ghI DhoLAya te uMcA nIcA thAya che. kALI retane kaI phekI de to UMcAnIcA thAva che. sarAkaDe phekI de te bAIo UMcInIcI thAya che, dhULa nakAmI jAya tene aphasosa thAya che, te kAla savAranI jiMdagImAM kaMI na meLavyuM tene aphasosa kema nathI thato ? A jIvana eLe jAya che tenI kiMmata vasI nathI. manuSyapaNAnI eka miniTanI kiMmata keTalI? eka kSaNanuM manuSyanuM AyuSya devatAnA be keDa palyopama lAvanAra che. eka sAmAyikanuM phaLa 48 miniTe 92,59,25,925 bANa karoDa ogaNasATha lAkha paccIza hajAra navaso paccIza palyopama, eTale eka miniTe keTaluM AvyuM ? eka manuSyabhavanI miniTa devatAI bekeDa palyopama lAvanArI. te apekSAe divasane aMge jaNAvyuM ke je risaM iaa . eka divasa paNa je sAdhutAne pAme. jenI pravajyAnI pariNati sAmAyika sivAya bIje mana nahIM, mukhyatAe bhAvastava utkRSTa Ave to beghaDIja basa che, aMtara muhUrtamAM mekSa maLe chatAM karmanI cIkaNAza hoya teTalI bhAvanI vRddhi na hoya to mela na pAme to paNa 3 varSa mALio re eka divasanI dikSAmAM vaimAnika te jarUra thAya. vaimAnikanuM ochAmAM ochuM AyuSya pa9pepama-asaMkhyAtA varasanuM, eka miniTane vibhAga pADe te paNa asaMkhyAtA varasa ja Ave. eka miniTa devatAI be koDa papama lAvanArI, te manuSya jiMdagI kema eLe jAya che tene vicAra paNa nathI. "chAzamAM mAkhaNa jAya ne rAMDa pUvaDa gaNAya." paNa e to sAruM hatuM ke chAzamAM gayuM, rAkheDAmAM nathI gayuM, e to chAza levAvALAne kAma lAge paNa Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 AgAme ddhAraka pravacana zreNI rAkhoDAmAM gaeluM mAkhaNa zuM kAma lAge? vAsaNa sApha karavA paNa kAma na lAge. kSaNe kSaNanI jiMdagI ATalI kiMmatavALI kyAM ragadoLAI jAya che tene patto? pitAnI jiMdagI keTalI gaI ne zuM meLavyuM tene vicAra karyo? kahe ke jiMdagI kImatI gaNuM nathI agara rAkheDAmAM ragadoLAI gaI tene vicAra nathI. manuSyanI caMcaLa jidagI kSaNekSaNe nAza pAmanArI te bhava maLyo che, temAM bharese bhUlaze nahi. kaI vakhata deha cheDa deze tene bharoso nathI, tenuM rakSaNa kaI prakAre zakaya nathI. tIrthakaro, gaNadharo ke cauda pUrva jidagI amara rAkhI zakayA nathI, rahI zake tevI nathI, to enuM zuM thAya? nadImAM ubharAelA pANInI nahera kADhI zakAya, nadImAM TakavAnuM nathI ne upayogI che. nahera kADhe te upagamAM Ave. tema manuSya jidagI upagI vahe che tene upaga kema kare te vicAravAnuM. tevI caMcaLa, rakSaNa na thaI zake tevI, anAdi bhavacakramAM pharatAM pheratAM maLavI muzkela, temAM dharmaratna maLavuM muzkela che. dharmaratnanI kiMmata zAnA AdhAre karavI? dharmane ratna kahyuM, nAnuM baccuM mAIlane hisAba na samaje tyAre tene hAthanuM moTApaNuM samajAvavuM paDe che. pitAjI dariyo kevaDe? tenI AgaLa-1256227 mAIla karavA besatA nathI, jANyA chatA tenA lakSyamAM lAvI zakAtuM nathI, tenA lakSya mATe hAthe pahoLA karavA rahyA. vAstavika te dariyAnuM pramANa nathI, paNa bALakanI buddhinI apekSAe hAtha pahoLA karyAnuM ja pramANa che. tema dharmane jaNAvatAM jJAnImahArAja jJAnInI daSTie jaNAve te kaI upamA che ja nahiM, paNa bALakanI AgaLa mAIla, phelaga na bolyA. tema anupama kahI de to magajamAM na utare, tethI dharmaratna kahyuM bALakane bAthane bodha che, tema jagatanA jIvene uMcAmAM uMcI vastu ratna samajAya tevI che. bannamitta dharmaratna jevo che. purA cAtra gs fH temAM tatva e ja hoya che, je sIMha parAkramI, vAgha nirbhaya, tene je hoya tyAre, pujas a ges fa: kahIe chIe, tema dharma ratna je 3pa tharaH upameya-jene upamA devI hoya te zabda, jenI upamA hoya tenI sAthe samAsa pAme. namutyuNemAM tIrthakararUpI puruSane upamA daIe chIe, tema dharma ratnA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 41 muM 383 je che, ema karI samAsa karIne paNa cothe pAye nathI. ahIM e sUtrathI samAsa thaI zake tema nathI. kayAM thAya ? a gri. jyAM enI sarakhAvaTane dharma na jaNAvyA hoya tyAM samAsa thaI zake. anarthaharaNa rUpI sarakhe dharma ahIM jaNAvI dIdhuM. jagatamAM maLeluM ratna e pote anartha haravAnA svabhAvavALuM, tethI uttama gaNAya che. AjakAla raMga, kalara, AkAra upara kImata gaNAya che, atyAre jhaverAtanA guNane aMge kImata nathI. pANI, raMga, AkAra upara atyAre kiMmata che, guNane aMge zI rIte kiMmata? te ke te mATe prAcIna kALamAM baneluM daSTAMta khyAlamAM rAkhavAnuM che. anartha haraNarUpa guNapradhAna ratna zreNika rAjAnI sabhA hatI. tevI sabhAmAM abhayakumAra pradhAna hato, tema kaI bIja pradhAna beThA hatA. tyAM kaI ratna laI AvyuM. bIjA jhaverIe pANI, AkAra, raMga tarIke kiMmata karI, paNa guNane aMge kaI kiMmata na karI. badhA jhaverIe kiMmata kahe ne pradhAna ma zuM DelAve. pele kahe che ke A ratna jenI pAse haze te kadI hAra nahIM pAme. tene aMge kiMmata karo. kaMDavuM saheluM che paNa sAbIta karavuM muzkela che. pradhAnane kahyuM ke, sAbItI lAvo. eka thALanI aMdara juvAra bharI lAva. seMkaDo kabUtara rahetA hatA tyAM thALa laI gayA. pahelA thALa mUko, badhA kabUtaro cuMgI gayA bIjI vakhata bharAvyA, thALa upara ratna mUkyuM, eke kabUtara eka dANo paNa khAtA nathI. kabUtara jevI jAta, juvAra dekhatA jhApaTI jAya. temane tema rahevA dIdhI. eka dahADo bedahADA cAra dahADA thayA eka dANe paNa koI khAtA nathI, jyAM ratna laI lIdhuM tyAM ghaDImAM thALe khAlI. A sthitie ratnane dhAraNa karanAra je haze tenI cAre bAju cAhe teTalA zatru haze te paNa kaMI nahIM vaLe, A kIMmata pANa, raMga, mApa, AkAranI nahIM paNa guNanI kIMmata che. tema cakravartInA 14 rane rUpa, mApane aMge kIMmatI nathI, paNa anarthonuM haraNa kare, tema dharmaratna rUpane aMge, rasane age, gaMdha ke zabdane aMge kIMmatI nathI, te dharmamAM zabdAdika kazuM nathI paNa te kIMmatI che, anartha haraNa kare che, duHkha nAza kare che tene aMgeja kIMmatI che. maraNa vyAdhi ne cheTe rAkhanAra dharma. roga, jarA, maraNa, zeka, Adhi, vyAdhi, Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 Agama dvAraka pravacana zreNI upAdhirUpa anarthone dUra rAkhanAra dharmaratna, enI kIMmatI AtmAne AvatA anarthothI bacAvavA upara dharmanI kIMmata che, tethI anartha haraNa karanArA jagatamAM ratna che, tethI ratnanI upamA devI che, tethI te samAna ahIM banI zakaze nahIM, sAyanuM kathana na hovAthI, ahIM dharma ane ratnamAM je sarakhAvaTa te te ahIM jaNAvI che, dharma ane ratnA anartha haraNa karanAra che. sarakhAvaTa jaNAvavAthI samAsa nahIM thAya. paNa mayUra-vyaM sakAdimAM samAsa thaze. tethI dharma para ratna dharma ja ratna. te kema? je manuSya vastunI kiMmata samaje tyAre tenA manamAM e ja vasI rahe, bIjI vastu-ahIM jene dharmaratna samajAyuM, bIjAne ane ratna zabda vAparavAnuM na thAya, dharma e ja ratna gaNanAre dunIyAnA ratnane patharA gaNe. temAM daSTAMta jaNAvyuM ke- anArya rAjA dharmarana pAmya , eka zrAvaka jhaverI che. prAcInakAlamAM deza-dezAMtarethI mAla levAvALAnI Avaka-jAvaka thatI hatI. zrAvakane tyAM anArya dezane rAjA, nAma sAMbhaLI Ave che, tyAM zrAvaka ane rAjA vAta karI rahyA che, evAmAM rAjA jharUkhAmAM ubhelA hevAthI lekanA ToLeToLAM kyAM jAya jAya che? ema pUchayuM, pahele kahe che ke ratnane vepArI bahAra Avyo che tyAM jAya che. tamAre tyAM Avela vepArI prazna kare te. ka uttara gho? anArya rAjA AgaLa je A zabda belA haze tenuM aMtaHkaraNa kaI sthitinuM haze? have pelo rAjA kahe che-cAle ATalA badhA jAya che to ApaNe paNa jaIe. ratna be prakAranA che, patthara ratna, patharanI jAtanA, ane pattharanA bhAI patthara vAge te lohI nikaLe, te rana vAge to paNa lehI nikaLe, eka te ratna. pattharanA bhAI. eka ratna jhaLahaLatA cetanamaya ratna che, cetana ratana jhagajhage evuM ratana, evA ratanavALe vepArI bahAra AvyuM che. temAM jinezvaranuM varNana jaNAvyuM, jagatanA rane durlabha hevAthI kIMmatI, A guNane lIdhe ja kimatI, emanI pAse, ratna evA ke, je ratno Ape te tenI pAse khUTe nahIM, ApaNe bIjAne ApIe te paNa khUTe nahIM. bIjA ratana ApatAM vepArIne khAlI thavuM paDe. A ratna AbhUSaNamAM jaDavAnuM, tyAre A ratna AtmAmAM AveravAnA-AropavAnAema samajAvyuM. pariNAmamAM mahAvIra pAse gaye, pratibaMdha pAme Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 42 muM 385 ne anArya rAjAe dIkSA lIdhI. anAce ratna samajI dIkSAdharmarUpI ratna grahaNa karyuM. te samaju mATe zuM karavuM? mATe dharma teja ratna. pahelAM A buddhi AvavI muzkela, upamitimAM kahela kamaka-mAruM A bhojana jAya nahIM ane vadhe. kujana vadhAre temAM ja AnaMda, paddagalika saMganuM rakSaNa-vRddhi thAya te ja dharma, kujana jevA saMgamAM vRddhi-rakSaNa na thAya te dramakane AnaMda Avato nathI, tema A jIva rUpI kamakane pigalika saMga tattvarUpa lAgyA che, tenA mATe ja rAtadivasa ciMtavana, te mATe te ja pramaka AgaLa jatA samaje che. te pahelA naMbare bhAjana beI sApha karI nAkhyuM che. jyAre dharmaratnanI kharI kIMmata samajaze tyAre ja khyAla Avaze ke A badhuM zuM che? kSaNavAra paNa saMgharavA lAyaka nathI, mATe dharma eja ratna che. te mATe dharma eja ratna che evI buddhi hoya tevA graMthane aMge adhikArIo che. tevA manuSyae prathama pitAnA AtmAne kaMIka lAyaka banAva joIe. ghI levA jAvAvAlAe prathama tapelI levI paDe che, tema dharma ratnanI IcchA hoya teoe 21 guNarUpI bhAjana levuM joIe, ThAma vagara ghI levA Ave te ThAma na dekhe tyAM sudhI ghI levA Avyo che tema mAno nahI, tema 21 guNe na hoya te dharmatna levA taiyAra thaelA na gaNAya, mATe zAMtisUrIjI mahArAja dharmaratnane lAyaka, te maLavAnI vAra hoya to paNa tene lAyaka koNa? 21 guNavALa hoya te. temAM pahele akSudra guNa kene kahe ne te Avo keTale muzkela che te adhikAra agre vartamAna. pravacana 4ra muM zrAvaNa vadI 5 (paMdaranuM ghara) mahesANA zAsakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNa graMtha racatAM thakAM jaNAvI gayA ke A saMsAra samudramAM rakhaDatAM rakhaDatAM A jIvane manuSyabhavanI prApti thavI durlabha hatI. jaMgalamAM bhUle paDe, paga vagarane, mUMge, bahere, AMdhaLo, dArUDI e raste kevI rIte meLave page apaMgane, mUMgAne, AMdhaLAne, baherAMne, dArUnA 25 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 AgamAddhAraka pravacana zreNI ghenamAM chAkelAne, mArganI prApti thavI muzkela che, tevAne bhavitavyatAnA joreja mArganI prApti thAya che. manuSyapaNuM zuM tenA guNA phAyadA vagere tenI samajaNamAM na hatuM, tethI te tarapha DagalA bhare zAnA? vastu jANI hAya, sArI gaNI hoya te te tarapha kAMI paNa prayatna kare, anAdithI tiryaMcanI gati, temAM manuSyapaNAnA khyAla na hatA te tenuM svarUpa, pheLa, suMdaratA, IcchAnA aMkuza paNa kayAMthI thAya ? IcchA vagara upAye zuM karavA kare ? AvI sthiti hatI te page apaga hatA, ema kahevuM ja paDe, mAge AvanArAne paganI majabUtI joIe, tema manuSyabhavamAM AvanArAne, sAvacetI pUrI joIe. haju paNa jema mAge Avele bhUle na paDe tevuM rajISTara nathI. ahIM paNa ApaNe manuSyapaNu meLavI lIdhuM. meLavelAne paNa zAstrakAra durlabha kahe che, te durlabha, vAMdarAne dAru pAvA mATe kahyuM nathI. nArakImAM krodhanA kaTakA, tiryaMcamAM mAyA, devatAmAM lAbhatA dariyA, manuSyanI gatimAM svabhAve mAnanuM mAMkaDA paNuM hAya, jagatamAM na maLe tevuM tane maLyuM te te ghaNuM sArU thayuM. vaDhakaNI vahue dIkarA jaNyA pachI khAkI na rahe, tema manuSya mULamAM mAnanuM mAkaDu, tene kahevAmAM AvyuM ke, jagatamAM durlabha tevI vastu tane malI, paNa mAna karavA mATe durlabha nathI jaNAvyuM. jainazAsananA jugArI ane zAhukAra koNa ? atyAre sAdhavuM hoya te sAdhI le, AmAM vAyadAnuM kAma cAle tema nathI. kAlAntare mAla maLI zake teneA vAyadA hAtA nathI, kharekhara jUgAranI jaDa vAyado, sarakAre acAva rAkhyA che ke, jemAM mAlanI levaDa-devaDa hAya te jUgAra na gaNavA, paNa eka mIlanA be hAra zera chatAM, pAMca hajAra zeranA vAyadA kare te jUgAra. mULamAM be hajAra che, te pAMca hajAranI levaDa, devaDa zA upara? kaheA ke mAla vagaranI levaDa, devaDa, tenuM nAma jUgAra, jUgAranI jaDa kaI ? mAlanI mAlikInA niyama vagara je vAyado karavA. ahIM manuSyabhavamAM AvyA che ane vAyadA kare ke Avate bhave vAta, jinezvaranA zAsanamAM paNa jUgAra ramavA beThA che ? ahIM manuSyabhavanA mAla tArA hAthamAM che, jyAre te mAla tArA hAthamAM nathI te zA upara vAyadA kare che ? Avate bhave vAta, A bhavamAM kaI thAya tevuM nathI. jaina zAsananA jUgArIe A vAkya khele che, zAsananA zAhukArA cAlu bhavanI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 42 muM 387 vAta kare, A vAta khyAlamAM lezo! jeo AvatA bhave karIzuM te vAyado karanArA jaina zAsananA jUgArI che, paNa zAsananA zAhukAra nathI. A samajazo tyAre dharmadAsa gaNue jaNAveluM vacana gaLe utaraze, atyAre jenadharmanI prApti thaI che, tene aMge udyama kare nathI, tene aMge ALasa mokhare caDhe che, kuTuMbAdikanI mamatA meM macaDAve che ane prApta thaelA dharmane saphaLa karato nathI. tIrthakara bhagavAnane samaya heya, avadhi, manaH paryava, cauda pUrvadhare vicaratA hoya tyAre AtmAne tArIzuM." Ama kahenArA ghaNuM nIkaLaze, paNa vicAravAnI jarUra che ke, A avasthAmAM ArAdhatA nathI te, tIrthaMkarAdikane saMjoga, rastAmAM paDe che kharo ? kaI kIMmate maLavAne hAtha nahI kaDI ne ubhI bajAre deDI" te doDe temAM vaLe zuM? tema A bhavamAM maLela dharma-saMga saphaLa karyo nathI, cheva-saMghayaNuM pramANe paNa udyama karyo nathI, pachI kaI kIMmate pAmavAno? bajAramAM mAla levA javuM hoya to khIsAmAM paisA rAkhavA paDe, tema tIrthakara, pUrvaghara, gaNadharano saMga joIe to te mATe puNyanuM khIsuM bhara, atyAre ArAdhana nahIM karyuM hoya to khuda tIrthakara, kevalI, manaHparyava jJAnI, avadhijJAnI maLaze te paNa aMte mecIDo ne mecIDe. ApaNe te saMgomAM kaMI paNa lAbha meLavI zakavAnA nathI. zAstrakAranI vAta eka bAjue rAkhIe ne dunIyAdArIne vicAra karIe. zahenazAhano DhaDharo Avya, zerIphe vAM, sabhAmAM evA nIkaLatA nathI paNa koI ema kahe-zahenazAha hoya, te vAMce te A DhaMDhare mAnIe, e mANasanI kaI sthiti thAya ? zahenazAha kahyo ane zahenazAha potAne meDhe kahete ja kabUla, nahIMtara huM vartavAne baMdhAelo nathI.-Ama kahenAranI zI vale thAya? to pachI ahIM sarva bhagavAne je zAsana sthApyuM, gaNadhara mahArAjAe tIrthakara mahArAja taraphathI DhaMDhere badhe mekalyo chatAM, tenA upara jene bharoso nathI. te kahe ke tIrthakara jAte AvI kahe te mAnuM, to te vagara bhADAnI koTaDI-jelamAM jAya, tema sarvajJa bhagavAne gaNadhara dvArAe, DhaDhare meka, te te hIsAbamAM nathI. zahenazAha maLe te ja mAre kabUla,-ema kahenAra gunhegAra ja bane che, tema jinezvaranuM zAsana vidyamAna, zAstro hAjara chatAM, hamaNuM kAMI nahIM, bhagavAna maLe tyAre vAta, te kahenArA bhagavAnanA zAstranI avajJA karanArA ne Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 AgAme ddhAraka pravacana zreNI durgatimAM janArA samajavA. tema bhagavAnanA zAstro tathA zAsanane vaphAdAra rahI temAM kahelI kriyAne amala karanAra kevaLI, tIrthakara, pUrvadhara, gaNadharanA samAgamamAM AvI zake che. prabhu dezanA saphaLa kayAre gaNI ? jeo ema kahenArA che ke bhagavAna maLaze tyAre dharma karIzuM. ApaNA nasIbamAM phakta emanAM vacane ja che. emanuM vitarAgapaNa, sarvajJapaNuM, emanA AtmAmAM rahevAnuM che. ApaNI AMkhe AvavAnuM nathI, te tIrthakara mahArAjanI vakhate, AkhuM jagata eka sarakhuM thaI jate, AkhuM jagata dUra rahyuM paNa tIrthaMkaranuM ghara paNa eka na thayuM. zALA bhagavAnanA saMbaMdhavALe che ane kevalIpaNAmAM banne saMbaMdhavAle che, jamAlI paNa saMsArI ane chahmastha tathA kevaLapaNAmAM saMbaMdhavALe che, pachI tenA AtmAmAM bhagavAnanuM sarvajJa ane vItarAgapaNuM kema na vasyuM? vicAraje sarvasanI hAjarImAM paNa bhavya jIvo lAbha meLavI zake te te kevaLa vacana dvArAe ja, vacana sivAya tIrthakara mahArAjanI hAjarImAM bIje lAbha meLavavAnA nathI, prAtIhA atiza dekhI zakazo, paNa vItarAganA vacanathI kriyA karI pahelA bhavamAM taiyAra nahIM thayA haze te temanA atiza, prAtihAryo cheSa utpanna karAvanAra thaze. juo A luccAIno pAra che, lokone bharamAvavAne ke dhaMdhe che ? gozALa zuM bolato ? mahAvIra vItarAga paramAtmA je hoya te lokone bhegA karavAnuM kAma zuM hatuM? kevaLajJAna thayA pachI bhagavAna mahAvIre prathamadezanA ApI te mAtra kalpa che, te dhArI geDI mudata dezanA thavI joIe, tethI trAjavAlakAe samavasaraNamAM alapadezanA dIdhI. je dezanA barebara Ape to kahenArA maLata, ke "gadhene khAyA kheta na punya na pApa" bhagavAne dezanA ghaNI dIdhI paNa phaLa zuM beThuM ? sarvajJonI dezanAnuM phaLa kayuM? pApa baMdha thAya, pApane pApa jANe, pApane pApa tarIke mAne tevuM samyaga jJAna ne darzana thaI jAya te paNa sarvajJanI dezanAnA phaLa tarIke gaNAya nahIM. kuLa hoya te mahAvIranI dezanA niSphaLa hatI ja nahIM. keI che samyagdarzana ne jJAna pAmyA che, pahelI dezanAmAM samyagdarzana ne jJAna keI jI pAmyA che, chatAM dezanA khAlI gaI, kAraNa? ane Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 42 muM 389 jamAMthI bhale ghAsa thAya che, paNa anAja na thAya teA dukALa kahevAya che. anAja vAgyuM ne mAtra ghAsa thayuM te dukALa kahevAya che. anAja na ugavAnA hIsAbe durbhikSa kahIe chIe, kAraNa? cAhe jeTaluM ghAsa ugyuM, paNa khetI anAjanA hisAbe karelI, tethI ghAsa thayA chatAM anAja na thayuM hovAthI duSkALa kahIe chIe. tema bhagavAne dezanA dIdhI, te dunIyAne pApathI pAchA haThavA mATe hatI, tethI pApane jANanArA, mAnanArA thayA chatAM, dezanArUpI ame varasAdanuM phaLa te AvyuM nahIM. pApanI viratirUpa-pApa tyAga karavArUpa je phaLa te na AvavAthI prathama dezanA niSphaLa gaI. niSkula mAnavAthI Azcarya gaNyu. prathama dezanA phUMkAvI kema ! ' " keTalAka le|ka| Azcaya zabdathI, huM muMgA chuM evA vAkyanI peThe, vadatA bAghAta gaNe che. na banavAnuM banyu, AvuM khAlIe chIe tethI. tyAre anaMtI utsarpiNI ne anatI avasarpiNImAM je na anyuM te anyu, te Azcarya.' ApaNe tyAre kahIe ke na banavAnuM teA banyuM na kahevAya, paNa Azcarya ne a pasUtramAM sAMbhaLe che chatAM te sUtra kaI rIte saMbhaLAtuM haze ? te kahI zakAtuM nathI, * anaMtI utsarpiNI, avasarpiNI jAya tyAre, AvA anAva koI vakhata ane tenuM nAma Azcaya. ' na banavAnu' ane temAM Azcaya nahi e apekSAe tIthaMkaranI prathama dezanA pApa cheDAvyA vagaranI thAya te, Azcaya kahevAya nahIM. Azcaya gaNuluM hAvAthI nakkI mAnavuM paDe ke, prathama dezanA pApanA parihAra karavA vagarathI hAya nahiM. anatI ceAvIsIe cAlI gaI, temAM AdyadezanA samaye pApanA parihAra karanAra kAI na hatA, tethI keI jIvAne samyagdarzana, jJAnanuM kAraNu hatuM chatAM pote ja niSphaLa gaNI. zAthI ? pApanA parihAra na thayA te mATe, pApanA parihAra karanAra keAI taiyAra na thA, tethI dezanA sa'kAcI, pa pUratI dezanA dardI baMdha karI. paheAra dezanA devAnI, te paheAra sudhI na dIdhI, kalpane aMge aMtarmuhUta dezanA daI cAlyA. sajJa vItarAga tee paNa pApanA parihAra thatA na dekhe te dezanA badha karI che. jo dezanA adha na kare teA, te dezanA dvIdhAnuM tatva karyuM? phAgaDha gaLuM puMkAvyuM te paNa sajJane lAMchana che, mATe sarvajJa prabhue pApanA parihAra thatA na dekhyA tethI dezanA sakecI lIdhI. < Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 AgamoddhAraka pravacana zreNI sIdhI vAtane avaLI ghaTADI ceDA karanAra : e ja vAtane AgaLa karIne kheDUta nahera ke nIkanuM pANI upara jamInamAM jAya te baMdha kare, tema ahIM pApano parihAravALo kaI na hovAthI dezanAnI nIka baMdha karI, ukharamAM jatuM pANI kheDUtane eba lagADanAruM che, mUrNI mahenata karI keze pANI kADhe che ane pANI kyAM jAya che tene patto nathI, tema pApane parivAra jyAM na hoya tyAM dezanA dIdhA kare to buddhimattApaNuM uDI jAya, tethI mahAvIra mahArAje dezanA TUMkANamAM karI. te vAtane gozALA sarakhAe avaLI lIdhI. emane loko Ave te zuM vitarAgane upadeza levAthI vadhAre ne na levAthI temanuM javAnuM nathI. leka ekaThA thAya te ja dezanA devI te zuM kAmanuM? je sarvajJano sIdhe mArga have temAM paNa ceDA kADhanArA hatA. tevI ja rIte bhagavAna mahAvIra mahArAjAe sADAbAra varasa tapasyA karI, jaMgalamAM ajJAnapaNe paryaTana karyuM, khALyA na jaDe tema rahyA, pachI thAkI gayA-tema gozALA kahe che. te have ekalA rahetA nathI, ochAmAM ochA keDa devatA pAse rAkhe che. atizaya dUSaNarUpe bhA. ATha prAtihArya, cetrIsa atizaya, gozALAne dUSaNa lAgyA. puddagalane para samajanArA paranI zobhAe pitAnI zabhA gaNe che kema ? AmaNe zA dvArA bhakita gaNI ? paranA piSaNamAM bhakita gaNI. A gozALAnI sthiti vicArIe te bhagavAnane soga gozALAne zuM karanAra thaye? e vicAra na Avyo ke dayALu dAkaTara pAsa thaI AvyuM tyAre daradIne khoLe, daradanA upAya kare, tema sarvajJa bhagavAnane kaivalya thayuM tyAre, AkhuM jagata daradI tarIke mAlama paDayuM. tene bacAvavA mATe dezanA rUpI davA hatI. daradIne dekhyA vagara bATalA DhaLanAra dAkatara sAre na gaNAya, te bhagavAna paNa zrotA vagara pokAra karyA kare te ucita na gaNAya. davAnA bATalA daradInA saMjoge ja ThAlave. kaivalya thAya tyAre jagatanA daradI najaronajara jue. tyAM manuSya nathI temAM be mata che, najIka lake che, leke ne RjuvAlikA nadIne kAMThe che. tyAM kaNabInuM khetara che. gaNadharanI gerahAjarImAM nirupaNa nirarthaka jAya have mULa vAtamAM AvIe. vratanI pariNati, pApanA parivAranA pariNAma thavA joIe, te mATe ja udyama karavAnI jarUra che. dezanAmAM Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 pravacana 42 muM tatva ja e che ke, samAjamamarA-janma-jarA-maraNathI pIDAeluM, azaraNu nirAdhAra jagata che tethI ja dezanAnI pravRtti che. tema devAelI dezanA karmakSayanA kAraNono amala na karAve to te dezanA saMkecavI paDe temAM navAI zI? jyAM uddhAra na hoya tyAM na devAya te svAbhAvika hatuM. ahIM ochI, bIje vadhAre dezanA devAI, tenuM rUpaka gozALe zI rIte cItaryuM? temane jJAna-samyakatva pahelA bhAvathI che, zrutajJAna dareka tIrthakarane hoya che, chatAM teo dezanA kema nathI detA ? chaspaNAmAM je dezanA devAya to pite sarvajJa nathI, jIvAdika tonuM kathana konI pramANitA upara karavuM ? pote to sarvajJa thayA nathI. zrutajJAnanI praNANikatA upara karavA jAya te, AgalA bhavanuM, AgalI vIzInuM zrutajJAna hoya, te ja jyAre kevalajJAna thAya tyAre palaTAvavuM paDe. huM svayaM jJAnathI dekhIne Ama kahuM chuM. ema AtmAnubhavathI kahevAnuM. te kevaLajJAna sivAya bane ja nahi. kevalajJAnathI padArtho jANIne pachI prajJApanA-nirUpaNa karavA lAyakanuM nirUpaNa pote kare che. svAnubhavapUrvakanuM kathana, kevaLI sivAya banI zake nahi. svataMtrapaNe arthanuM kathana na bane tyAM sUtre pahelAnA kahe paNa padArthanuM kathana svataMtra banI zake nahi. kaivalya sivAya kevaLajJAna thayA vagara tenA vacana chalIne rIporTara tarIke gaNadhara mahArAja gUMthe che. temanI hAjarI kevalI vinA hotI nathI. rIperTara na hoya te potAnA bhASaNane vaktAe thobhAvavuM paDe, sUtranI racanA karanAra, gaNadhara nAmakarmavALA gaNadhara tIrthakara nAmakarmanA udaya vakhate pratibodha pAmanArA gaNadhara hAjara na hoya te nirUpaNa nakAmuM thAya, tethI nakAmAM prayatnamAM na utare te svAbhAvika che, Ama aneka kAraNe hatA ne che. tIrthaMkara puNyane pratighAta kema karatA nathI ? tevI ja rIte temanA atizayo ane prAtihAryomAM utkRSTatama punya prakRtinA udayane lIdhe te karavAnI devatAne jarUra paDe che. tema karavA tIrthare devatAne kahetA nathI. sajajana bIjAne mAna ApavAnuM kaheto nathI, paNa sajajanane mAna ApyA vagara sajajano rahetA nathI. ema tIrthaMkara nAmakarmanA udayane lIdhe devatAo azokAdi pratihArya atiza karavA taiyAra thAya che. je emane bAhya pudgalo; bAhya Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 AgaddhAraka pravacana zreNI sukhanA sAdhane sAhyabI punyathI maLe che, tene anubhava karavAmAM temane aDacaNa nathI, te sAdhu upAdhyAya ke AcAryAne je kaI vAyaro nAkhe, anukULa sAdhane meLavI Ape to AcAryAdinA punyane udaya kharo ke nahi? je punyano udaya pratighAta karavA lAyaka te tIrthakaroe pratighAta kema na karyo? kAMto munioe punyAI kema na bhogavavI ? eka ghaDo laI jato hate. nadIne kAMThe pANI AvyuM. manuSya svayaM taravAvAle hatuM tethI ghaDAne jate karyo. te ja vakhate bIje cheDe manuSya, jene muddala taratA AvaDatuM nathI, te vicAre che ke A dhaDo jata kare che te mATe ja kare, to zuM thAya? e nathI jato kare tema dhArI prathama ja na kare to ? eka zikSita, eka azikSita, eka tArU, eka tArUM nathI, te benI sarakhAvaTa karavI te bhUla bharelI che, tema AcAryAdi, bhale parameSThipadamAM dAkhala thaelA paNuM karamanA kedI che. mehanA muMjhAelA, mehane muMjhArAmAM paDelA je AcArya, upAdhyAya, ane sAdhuo, mohanA muMjhArA vagaranA tIrthakaranI sAthe tulanA karavA jAya tenI vele zI ? svayaM taranAra ghaDA rAkhe te kharAbI, nahIM taravAvALA ghaDe cheDe temAM kharAbI. te vItarAga paramAtmA kSINa kaSAyI hovAthI sAgane AdhIna, AtmAnuM avaLacaMDApaNuM thavAnuM nathI. AcAryAdinI upAdhimAM, AtmAmAM avaLacaMDApaNuM thaI jAya, kAraNa ke mehanA muMjhArAmAM, muMjhAI gaelA che. sakaSAyI-avasthAmAM sarvane parihAra karavAne, niSkaSAyI avasthAmAM rahevAya te ja AtmAnuM svarUpa pragaTa thAya. sAdhune pitAne nimitte karelAM makAnamAM utare te prAyazcita, te samesaraNa tenA mATe ? temAM tIrthakara mahArAjA kema bIrAyA ? eka ja muddo, kSaNikaSAyI hovAthI, tIrthakarane rAgadveSanI pariNati thavAnI nathI, tethI temane varjana karavAne niyama nathI, paNa AcAryAdikane rAgadveSanI pariNatine saMbhava mATe varjavAno niyama. Ama karyA chatAM tIrthakara mahArAjA dharmanA bodha mATe samesaraNamAM jAya, aMgata AhArAdika kevaLI thayA te paNa parihAra kare. revatI zrAvikAe lehIkhaDe maTADavA mATe je pAka karyo hato, te saha aNagArane kahyuM ke- "mAre mATe karyuM che mATe na lAvatA." kevalIpaNAmAM dhAkamI bhikSA choDavAnI, samosaraNamAM dharmapratibaMdha karavAnI, anAmakarma udaya hatuM tethI samosaraNanI sthiti calAvI, Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 42 muM 393 kevalIpaNAmAM paNa AdhAkamIno upaga aMgata hovAthI tene parihAra che, tema ahIM paNa vaMdana, namaskArane aMge, AraMbha, samAraMbha, ADaMbara sAdhune, AcAryAdine niSedhe nathI. sAmayuM paNa tamAre niSedhavuM joIe. je pitAne karmabaMdhanA kAraNa nathI, bIjAne dharmanuM kAraNa che, te sAdhune niSedhavA lAyaka nathI. kalikALamAM ka95vRkSa kANo ghaDo kSIra samudramAM jAya te paNa khAlI Ave, tema A bhavamAM maLelA dharmane upaga nahIM kare to kANI ghaDA mAphaka rahevAno, pachI tIrthakarane saMvega maLe te paNa kaMI kAma nahIM Ave. jeTalI dharmanI zakti prApta thaI che, jeTalI sAdhana sAdhana sAmagrI maLI che, te badhAno sadupayoga karo te AgaLa kuLadenAra thaze. ahIM meLavelI zakitane upaga nahIM karo to, je dharmanI sthiti saMyoga zakti ApaNane prApta thaI che, te na kare te ? tene amalamAM melatA nathI ane anAgatanI-bhaviSyanI prArthanA kare che, kevaLI maLe tyAre Ama karIzuM. Ama tame vagara mAle vAyadAmAM vahI janArAM che. tArA hAthamAM mAla kyAM che ? manuSyapaNAne mAla tArA kabajAnI cIja nathI, te AryakSetra, uttama kULajAti, dIrgha AyuSya badhuM kayAM? A badhuM hAthamAM nathI te gaLe vAyadA zAne oDhe che? je mAla karatAM vadhAre vAyado te jugAra. te mAlanuM meM dekhavAnuM nathI tyAM vAyado kare to zuM vaLe? mAravADImAM kahevAya che ke, bApa mare bamaNuM daIzuM, paNa ahIM zuM thAya? A manuSya mAnanA mAMkaDA e zAstrakAra jANe che, A vacana vAMdarAne vIMchI karaDAvavA jevuM che, pADozI patita hoya te chevaTe caNuM paNa pheke, bIjAnA chAparA upara nAkhe to vAMdarA naLiyA ukheDI nAMkhe, mAMkaDAne bahekAve, tema ahIM A jIva manuSyapaNAmAM AvyuM tyAM mAMkaDo thaye, manuSyamAM mAna vadhAre, mAnane mAMkaDo hatuM, temAM caNA veryA to ApaNuM chAparuM ukelI nAkhe. mane apUrva cIja malI che, apUrva cIjane khyAla zA mATe karAve che? vAyadAmAM vahI jaze. kevaLI pUrvadharo malaze te Ama karIzuM te vAta bhUlecuke na karazo! A khyAlamAM Avaze tyAre hemacaMdrAcArya mahArAja kahe che ke, mAre to pUrvadhara, kevaLI, tIrthakaranA kALa karatAM, A kALa ja sAro che. te mATe kahyuM ke-- Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 Agama ddhAraka pravacana zreNuM suSamAto duHSamAyAM tu kRpAphalavatI tava / maruto marubhUmau hi zlAghyA kalpatarusthitiH // 2 // he bhagavana ! suSamA kALa jagata para maherabAnI karato hato, paNa mAre temAM kAMI na vaLyuM, moTuM zahera hoya ane vastInI khabara lenAra kaI na hoya te zA kAmanuM? tevA zahera karatAM gAmaDuM sAruM, amadAvAda moTuM zahera paNa koI bhakta na ma paNa kocarabamAM malyA. the trIje Are ratana varasAvatuM hatuM, paNa temAM mAruM kAMI na vaLyuM hatuM, cothA-trIjA ArAnA puSparAvarta jImUta rasa snehavardhaka varasAda cAhe tevA sArA hatA, te karatAM dUSamakALamAM parjanya varasAda basa che, ke jenA pratApe mAruM jIvana nabhe che. mAre te A pAMcama Are ja upayogI che. khUda tIrthakara-kevaLInI haiyAtIne kALa mAre mana bAra varasI dukALa hato. he bhagavAna ! suSama kALamAM cAhe jeTalI tArI kRpA varasI paNa mAre te duHSamA kALamAM tArI kRpAnuM phaLa thayuM, sUryanA teje kamaLa vikase, tevAne sUryanA vimAnanI nikaTatA nakAmI che. maMdIAMkhavALA hoya te sUryanA tejamAM aMdha thAya, tenI AMkhane chAyAnuM maMda teja vaMcAvanAruM, tema ahIM A jIvanI lAyakAtanI khAmIne aMge cothA ArAnA sUryane jhaLahaLATa kAmane na thayA. A zAsananI chAyA duSamakALamAM kAma karanArI thaI, duSamakALamAM tamArI dayA mAre phaLavALI thaI, zaheranA seMkaDo zAhukAra karatAM gAmaDAne eka khAnadAna jagatamAM DaMko vagaDAve. tema are trIjA cothA-ArAmAM tame nahIM te tamArA bhAI maLata, tIrthaMkara nahIM te zaheranA zAhukAra jevA, bIjA kevaLI, pUrvadhara vigere maLatuM. jyAre atyAre tamAruM zAsana gAmaDAne zAhukAra, tema ahIM meru parvata upara kalpavRkSanA vana che, tyAM eka kalpavRkSa hoya te e zuM ane na hoya toye zuM. paNa mAravADamAM eka kalpavRkSa hoya tene ke je vAge te ke meru upara nahIM vAge. tema jyAre pUrvaghare, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI hatA tyAre tamArI haiyAtI eTale ke vagADanAra paNa jyAM zraddhAnI zUnyatA che, evA vakhatamAM tamArA zAsanarUpI kalapavRkSanI je haiyAtI che, te duSamakALamAM jabarajasta che. jyAM hajAre siddhi pAmatA hatA temAM navAI nathI paNa atyAre dharama pAme te ghaNuM muzkela che. tevA vakhatamAM tamArA vacananI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kara muM 395 haiyAtI che tethI mAre to A kALa ja suSamA che. maLelo lAbha laI zakatA nathI. mahAnubhava ! mAla joyA vagara vAyadAmAM na utarIza. anAdi anaMta saMsAra samudramAM jIva mAtrane te maLavuM muzkela che, te mAlanI moMghavArI samajI kayo vAyadAmAM vahI jAya? bhaviSyanA mAlanI meMghavArI samaja, tenA nAme vAyado karatAM sAvaceta thA, teTalA mATe ja kutsadde mAthure mare kahyuM, phera maLa ghaNuM muzkela che, vAyado na kare. cAlo vepale karI laIe, paNa sIdhA vepAramAM toTAno, naphAne kaye vepAra te dhyAnamAM leje, eka vepAra e che ke dunIyAmAM kahe te khoTuM lAge. mAre tyAM nokarI raheje, khAvAnuM, jeDA tAre mAthe, trIsa dahADAne mahine tema eka nekarI kuTuMbane tyAM kare che. te nekarImAM barobara trIsa dahADAno mahIne ane pApa kare te tamAre mAthe, ene pA5 nahIM, tamArI jIMdagI hoya teTaluM jIvavAnuM, te jIdagI vadhAre nahIM 30 nA savA trIsa nahIM, tamAruM AyuSya temAM cAra ke cha divasa vadhe nahIM. kuTuMbe nokara rAkhyA, trIsa dahADAno mahine tArA mATe, pApa kare te durgatimAM tamAre bhogavavAnuM, amAre levAdevA nathI. A bhavamAM ja dekhIe. gharamAM pacIsa mANasa hoya, rAMdhanArIne hAtha baLe to vedanA keTalAne ? dasa mATe zAka samAyuM, aMguTho kapAye, koNa bheLavaze ? sarakArI gunho karI corI karI, na pakaDAya te mAlIka AkhuM kuTuMba avibhakta milakata che, mAlanA mAlIka AkhuM kuTuMba, corI pakaDAI phasAyA te keda koNa jAya? tema khUna sudhI pahoMcyo. khUnathI mattA meLavI tenA mAlIka AkhuM kuTuMba, ne khUnamAM pakaDAyA te motanuM mahemAna koNa? dunIyAmAM dAkhalA sAthe kuTuMbIoe puravAra karI ApyuM che, te trIsa dahADAne mahino, ne khAsaDA tamArA mAthe, lugaDA maLatA hoya te, bhAgatA coranI laMgANI te laMgoTI. A to bharosAnA lugaDAM, amAre cIMtharA karavAnA eTale tArA gharanA lugaDAM lAvI cItharA kara, evI nokarI. tema parabhavamAM je dAna, zIla, tapathI ke evA kaI paNa dharmakAryathI punya upArjana karyuM hoya te punya khAlI karI nAkhaje, punya-pAnetaranAM cItharA karI nAkhaje, A vepAra che, te mATe manuSyabhavamAM vAyadAmAM vahI na javuM vepAra Ave na kare, tyAre ke kare ? mahAnu Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 AgaddhAraka pravacana zreNI bhAva! sAmAnya niyama che ke, kasturIne vepAra karIe te lAbha nahIM maLe te chevaTe sugaMdha te javAnI nathI, tema jhaverAtane vepAra karyo, paisA na kamAyA, paNa apUrva kaLA te hAtha AvI. trIza dahADAnI nokarI na karIza. tame dharmanA rastAmAM joDAva, khAsaDA lugaDA tArA bagADIza tenuM kaIka sArthaka thaze, anartha haraNa karanAra dharma, khAsaDA nakAmA nahIM javA de, dharma anartha haraNa karanAra che, tethI bIjA bhavamAM anartha nahIM AvavA de, te baMdobasta karanAra dharmaratna che, A meMghere mAla meMmAM Ape che tyAM meM kema maraDe che? A sarva anartha haraNa karanAra dharmaratna hAthamAM AvavuM ghaNuM muzkela che. ratna vasAvanArA, tArA nasIbamAM malyA che, te vakhate UMdhyA kare te zuM vaLe? tathati sAtha, e manuSyapaNAmAM paNa anarthane haraNa karanAra dharmaratna maLavuM te ghaNuM durlabha che. te dharmaratna zAthI maLI zake ? te ke 21 guNe prathama AvavA joIe, temAM prathama akSudraguNa te kevA svarUpane che te vigere adhikAra agre vartamAna. pravacana 43 muM saMvata. 1960 zrAvaNa vadI 6 mahesANA zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMtha racatA jaNAvI gayA ke A jIva anAdikALathI rakhaDI rahyo che. temAM manuSyabhava prApta tha ghaNuM muzkela hatuM. upAya karavA vALA jarUra siddhi pAmI zake paNa upAyamAM pravarte kezu? sAmAnya rIte kahIe chIe ke prathama jJAna pachI ja pravRtti. A siddhAMta sAco hoya to jagatamAM kaIne manuSyapaNuM maLe ja nahIM, evI rIte A vAkyane artha samajI . jJAna vagara kiyA hoya ja nahiM, A kabUlAta karI te pachI 1-2-3-4 indrivALA, asaMjJI paMcendriyone manuSyapaNAnuM jJAna kema maLe, karmo kema bAMdhavA te jJAna nathI, te temane manuSya paNuM; kema maLyuM ? tamAre siddhAMta e che ke, jJAna vagara kiyA heya ja nahiM, asayatanI je gatio te manuSya paNanA jJAna sivAyanI che, manuSyapaNanA kAraNabhUta karma kema meLavavA tenA jJAna sivAyanA che, te teo temAM Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 pravacana 43 muM kema prarvatya, kArya thayuM, tame jJAna vagara kriyA nA kahe che, te manuSyapaNe sudhI kema AvyuM, to kahe ke jJAna vinA paNa kiyA phaLa de che. A vAkya kyAM kahevAmAM AvyuM che? zayyabhava sUrijIe daza vaikAlikamAM nirUpaNa karyuM che ke, kAM re nartha vi. ItyAdi, eTale jayaNathI cAle, jayaNAthI ubho rahe, jayaNAthI bese, jyaNuthI suve, jayaNathI khAya, jayaNAthI bole, tene pApakarma baMdhAtuM nathI. cothuM adhyayana chajavanikAya adhyayanamAM zarU karyuM ne cheDe paNa yaNamAM ja AvyA che. samakitIe kyA bhayathI DaravuM? ahIM vAdIe zaMkA karI ke have te pustaka pAnA uMcA mUkIe, bhaNavuM gaNavuM mUkI daIzuM. bhaNIzuM te paNa jyaNuM na karIe te pApa baMdhAvAnA che, na bhaNue ne na pApa karIe, te pApakarma baMdhAvAnA nathI. maLa utthAna kyAM che? padamaM vALa nuM maLa utthAna zavyaMbhavasUrie jaNAvyuM ke, jayaNAthI cAlanAra, jayaNAthI ubhe rahenAra yAvat jayaNAthI bolanAra pApakarma bAMdhatA nathI. A cothA adhyayanano sAra lAvI mUka, cha chava-nikAyanuM nirupaNa jyaNA mATe che. tyAre zaMkA karI ke chakAyane vadhu vajIe, jyAthI cAlIe vigere karIe to pApakarma baMdhAtuM nathI. mukhyatAe jene Dara denArI vastu eka ja che. pApa, e ja Dara denArI vastu, samyagadaSTi dhamAM samajavALe je Dare te pApathI ja, eTalA mATe sAta bhaya AvI paDe to za strakAre sAmA paDavAnuM kahyuM. Aloka bhaya, paraleka bhaya, dhanaharaNa, vijaLI AdithI, AkasmikathI, jIdagIne bhaya, apajaza bhaya, maraNa bhaya vigere bhaya vajaryA, paNa pApane AThame bhaya varjavA lAyaka na gaNA, dhamI jIvanAM rUMvADAmAM sAta bhayanI eka kaNI paNa na joIe, chatAM e na jaNAvyuM ke pApane bhaya paNa choDI dejo, e bhaya AvI paDe to paNa AtmAne asara na thavA devI-ema zAstrakAre na kahyuM, Ihalekabhaya devatAdika taraphathI cAhe tevo bhaya Ave te paNa rUMvADuM na kaMpAvavuM, tesAta bhayAthI mahApurUSoe rUvADuM na kaMpAvavuM jaNAvyuM, e bhayathI Dare te avaguNa, teTalI guNanI khAmI paNa pApathI na DarAya te avaguNa, A kAraNathI zrAvakanA lakSaNamAM samyakatvanA svarUpamAM kaheze ke vAmI pApathI DaranAro, dunIyAmAM DarapokapaNuM anucitta che, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 Agama ddhAraka pravacana zreNI paNa je pApathI Darate heya te te kharekhara meTo guNa che. je samyakatvavALe mArgAnusArI hoya, sAdhu hatuM ke zrAvaka che, tene Dara mAtra pApa hoya, pApane Dara kaI sthitine hoya, te mATe eka dRSTAMta dhyAnamAM rAkhaje. araNikA putra AcAryanI pApabhIrutA arUNikA putra AcArya nAvaDImAM besI gaMgA nadI utare che. devatA upadrava karavA Ave che, sAdhune uchALe che, nIce devatA bhAle dhare che, nadInuM sthAna temAM nAvaDI Dole to hosakesa UDI jAya. tenI jagA para uchALe che, sapATa jamInamAM uchALe te ho sakasa uDI jAya che, nadImAM utaratA hoIe, na dhAryo paga na pahoMce te tyAM gabharAmaNa thaI jAya che, dhArelA nirAdhArapaNAmAM pA sekaMDamAM AtmAnI dazA hosakosa vagaranI thAya che, to adhara uDAvyA haze te vakhate kaI dazA haze? evI dazAmAM nIce bhAle che, paDatA bhale chale te vakhate paNa mahAnubhAvonAM mane ane mahAnubhAvatA jhaLake che. lehI pANImAM paDe che, ararara-mArA dehanA lehIthI pANInA jIvo marI jaze, lohInA chAMTA paDe tene aMge pANInI virAdhanAne Dara lAge, bhAle rahelA micchAmi dukakaDa de che, pApabhIru balavAmAM kAma lAge tevuM nathI. pApathI DaruM chuM, ahIM balyAnI bera jeTalI kiMmata nathI, duniyAmAM bolyAnA bora vecAya che. asatkalpanAe AtmAne e dizAmAM goTha! ApaNane e vedanA thatI hoya to, pANInI virAdhanAne bhaya lAge che? kaho jaThe Aropa paNa jaDatuM nathI, te pachI sAcI sthitie zuM hoya? evI sthiti vakhate jene pApano Dara lAgyo haze te pApanA DarathI keTalo otaprota thaye haze ? paDatA lehIthI aMtaHkaraNathI A jIvonI virAdhanA thAya che, Ane AdarzamAM bhe, mAlama paDaze ke kema kalyANa thatuM nathI, tamAre AtmA ja parIkSA laI leze, rIjhalTa paNa AtmA ja ApI deze, ArIsAmAM meM dekhIe, meMDhe DAgha hoya ke cokakhuM hoya, te koIne kahevuM na paDe, tema mahApuruSonuM vartana sthiti-pariNati, arIsA tarIke rAkhIe to, ApaNo AtmA parIkSA karI pariNAma tarata Apaze, te mATe jaNAvyuM ke jIva mAtra dharmane raste ca. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 43 muM 399 tyArathI, eka ja vastuthI DaravAvALe, IhalokanA bhayathI nahiM. keTalAke nAgAIthI bole che, ke cothanI pAMcama keNa karanAra che? mArUM AyuSya che te e teDavA keI samartha nathI, AyuSya nathI te e nahiM te bIje to Daze. bhaya vakhate nirbhaya rahe te zANo, vAtomAM nirbhayapaNuM prasaMga Ave tyAre parIkSA thAya. mANasAI ke devatAI Apatti Ave, AjIvikA, apajaza ke maraNanI Apatti Ave, te vakhate je pAgala AdamI na hoya, vAstavika vastune vaLaganAra hoya te te vakhate nirbhaya ema duniyAdArInA sAte bhayathI nirbhaya rahevuM te guNa, pApathI bhaya pAmavo tenuM nAma guNa. jagatamAM pApano ja bhaya hoya che. jayaNAthI cAle, suve, khAya, bele, tene pApano bhaya mudala che ja nahiM. ATalI vAta jaNAthI karanAra pApakarma bAMdhato nathI. jayaNAnuM tatva jayaNa upara cothA adhyayanano bhAra mUkayo tyAre vAdie zaMkA karI ke ame pApathI bacavA mATe karIe chIe, ane pApato jayaNAthI rokAya che, mATe amAre bhaNavAnuM kAma zuM che ? jaya karavAvALA pApakarma bAMdhe nahIM, e siddhAMtamAM vAdIe bhaNavAnI kaDAkUTa nakAmI che tema zaMkA karI. jIbhe patharA upADavA sAdara pAse di vIrthazAtAra jovAnuM . zabda bolatA je zarIrane joza apAya, te vIryapAta karatAM vadhAre che, mATe bhaNIne zuM karavA khAlI mAthAphoDa karIe. A zaMkA karI jJAna ane darzanane muddala phekI dIdhA. cothA adhyayananuM nirUpaNa karI beThA tyAre A vAkya zaabhavasUrine kahevuM paDyuM ke meM nAvi to rayA mATe huM jIvAdikanuM jJAna karAvavA cethA adhyayananuM nirUpaNa karUM chuM. cothAnI zarUAtamAM kahyuM hatuM te pahelA jJAna pachI dayA thAya che. mATe jJAna karAvavA adhyayana kahuM chuM, paNa prathama chakkAya, cha vratanuM nirUpaNa karyuM. ATalA sudhI graMthakAra AvyA tyAre vAta kahe che ke-jJAna-darzananuM kAMI kAma nathI. daza vekAlikanA pelA, bIjA, trIjA, cothA adhyayanamAM sIdhe jJAna poSaNa karanAra jJAna mATe eka zabda nathI. dayAnuM ja nirUpaNa cothA adhyayanamAM che. tethI vAdI jJAna, darzananI jarUra jotuM nathI. are bhAI! jayaNa eTale zuM ? jIvanI virAdhanA thaI na jAya tevI rItanI buddhipUrvakano jIvanI virAdhanAne tyAgapUrvaka prayatna, jaIne yatanApUrvaka pUjI pramAjI bese pachI maMgalika namaskAra Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 Agama dvAraka pravacana zreNI matra bele, jaya maMgala zabda bolavuM Ama lIdhuM tema ahIM nAM re naye viMTe, tyAM jayaNa zabda bolI cAlavuM tema artha nathI paNa tava jayaNA karavA upara che. have jyaNA karavAnI zI rIte ? koI paNa prakAre jIvanI virAdhanA na thAya, mAro pIMDa pApe bharAya nahi, e buddhipUrvaka jIvanI rakSAnA prayatna karavA mATe je pravRtti karavI tenuM nAma jaNA. zAsakAre paDhamaM rAkhe to rathA je jaNAvyuM. te jJAna sivAya banI zakatuM ja nathI. ahIM cha karmagraMthonuM, kSetrasamAsanuM ke saMgrahaNInuM jJAna ghAlI dIdhuM nathI. ahIM jIva, ajIvanuM jJAna, A be ja padArthanuM jJAna hovuM joIe, tethI jIvanI hiMsAne varjavAnI buddhi hevI joIe. tethI joDenI gAthAmAM kahyuM ke--je manuSya jIvane tathA ajIvane jANaze ne bannene jANanAre saMjama jANeja je dayAmAM pravartanAro che, te jJAnavALe ja che, dayA che tyAM jJAna che ja. je jIvasaMbaMdhI, ajIvasaMbaMdhI, jJAna na hoya te dayAnI buddhi thAta ja nahi. je dayA kare che te jJAna, darzana laIne beThe ja che. A jyaNAne avakAza kyAMthI Avyo? rakhe jIva na mare, e buddhi kayAMthI AvI? jIvane jANyA vagara jayaNuM nahIM kare, mATI, mIThuM, havA, agni, vanaspati, kIDI, maMkaDI, jIva kahevAya. tenI virAdhanA na thavI joIe, e lIluM pAMdaDuM dekhI paga na mUke, jayaNa zAthI kare ? jIva mAne che, jJAna, darzana, zI rIte ahIM nathI? jayaNA karanAra hovuM joIe. jIva marI jAya mATe na karUM, e buddhi hovI joIe. kAryakAraNane jaNAve che: - jJAna vagara zuM bhaluM thAya tema kahenAra keTalAka hoya che. mithyAtvI te bele paNa ApaNA samyakatvI gaNAtA bele che ke jJAnavagara niSphaLa che, paNa jayaNA thavI ja joIe, e buddhi thAya tene jJAna AveluM ja che. phaLa hatA paNa jhADa na hatA te zI rIte? zAsakAre kahyuM che ke 1 vighA raMparA nA samyakatva thayuM eTale jJAna che ja, jIvAdikanuM jJAna thayuM tyAM samyakatva che, jJAna vagara cAritra guNa na hoya, te ja jayaNA guNa jJAna ane darzana, sAbIta karI Ape che. jyAM cAritra che tyAM darzana ane jJAna che ja, A vAkayane Ama levAya che ke, prathama jJAna, pachI kiyA. paNa mahAnubhAva! je jIvanI hiMsAmAM pApa mAnanAra na hoya te "rakhene hiMsA thaI jAya te Dara kyAMthI Avyo? Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 43 muM 401 jema kA na jaNAtAM kAraNane Ape|Apa jaNAve che. chAparAmAMthI dhumADA nIkaLe, dhUma agninuM kArya che. agni na dekhA chatAM agninA nizcaya karAvI de, tema ahIM A jayaNArUpa kAya cAritra. jayaNAnI buddhidvArAe dekhAtuM bhavabhI-pApabhIrupaNuM, te jJAna ane dana dekhADI de che, gAMDAnA cihno dekhI gAMDApaNu na dekhyuM te paNa gAMDAnA cihno hovAthI gAMDA kahI daIe chIe, liMga-liMgIne dekhavAnA niyama nathI, liMga-liMgInA saMbaMdha hoya, tema zAstrathI sabadha jANelA hoya teA anumAna karAvI zake. jayaNA che tyAM jJAna-dana che : samyakatva nathI tyAM sudhI jIvAdikanuM jJAna nathI ane jJAna nathI te| jayaNA nathI. ApaNe A vAkayane kevA amAM laIe chIe. dayA karavI heya tA prathama jJAna karavu joIe, A rUpe artha karIe chIe, paNa je dayA ke jayaNa.-buddhi che, hiMsA vananI sthiti che, te jJAna na hate te dayA-jayaNA thate ja nahi'. mATe jayaNA karavAvALAnA AtmAmAM cokkasa jJAna raheluM che. jayaNA pAle teA mAnanAra hAya, nathI pALatA temAM jIvanuM jJAna, darzana na heAya te svAbhAvika che. paNa ahIM jayaNA pALe che, temAM jarUra jJAna, darzana che. eTale zayya bhavasUrie sAmA zaMkA karI hatI. vAyaM zammana yaMtra, pApakarma na bAMdhe. eTale amAre jJAna-darzananI jarUra nathI, jayaNAthI pApakarmathI bacI javAnA paNu jayaNA kare che temAM jJAna ane daphna rahevAM che, AvuM samAdhAna karyuM. pahelAM jJAna, darzana thayA haze teA ja jayaNA thaze. je jayaNA buddhi kahI te jIvanA jJAna ane zraddhAhInapaNAmAM jayaNA hAya nahIM, te mATe to vA kahyuM, dayA batAve che te jJAnavALA che, ' ciE savva saMlaye sarva sAdhue je dayA pALe che, te badhA jJAna ane darzanavALA che. A vAkyathI jJAna-darzana sAbita karavA jAya che. sarva sAdhue je jayaNA pALe che, ese UThe che, khAya che, khele che, te badhA jayaNA pUrvaka khAtA, pItA, te jIva mAnIne ane jANIne ja jayaNA kare che. sava sAdhuAne dekhI le ke, ekeya sAdhu jJAna darzananI upekSA karanAra nathI. tethI vaM virRdu savvasa'na sarva sAdhue jayaNAthI cAlanArA yAvat khelanArA che. badhA sAdhue jIvanA jJAnavALA ane k 26 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 AgAme ddhAraka pravacana zreNI jIvanI zraddhAvALA ja che, vinayaratnane jaNAnI buddhi ja na hatI. tema vadanaM narvi to rA zA mATe mUkayuM? zAstrakAre jayaNAne jayakAra batAve, temAM vAdIe jhAMkharUM vaLagADayuM hatuM, e jhAMkharUM kADhI nAkhyuM. jayaNAvALa jJAna darzana vagarano hoya nahIM, pahelAM jJAna thAya pachI jyaNuM thAya, zrAvakanuM nAnuM baccuM kIDIthI camake che, kayAre? kIDIne jIva mAne che evuM jJAna thayuM che pachI kIDIthI camake che. e bacu kIDInA jIvathI camake che ane anaMta jIvamaya anaMtakAyathI nathI camatuM, kaho tenuM jJAna nathI, to camake che, tyAM jJAna jarUra che. nAnA baccAo kIDIne jJAnavALA che, te je mahAnubhAva chakAyanI jyaNuM pAle che, te jarUra jJAna ane chakAyanI zraddhAvALA che, jyaNAthI cAle cAvat bole che. te chakAyanA jJAna ane zraddhAvAlA che. tethI ghauM virU vizvayaMnA jayaNuM karanArAo tamAma sAdhuo, jJAnavALA ane darzanavALA che, AthI jayaNA AvI tyAM te Avela ja che. trIju pAda kahyuM ke-3nnAnI kiM vAdI? ajJAnI zuM karaze? je jIvAjIvanA svarUpathI ajJAta hAya, pApathI ajJAta hoya te ajJAnI kare zuM ? e vAkya kahI Ape che ke, kare che te jJAnI che, nahIMtara annA liM vahI? e kahevAno vakhata na hatA. jayaNA kare tenuM phaLa zuM? e bolavuM joItuM hatuM, tenA li zAha, je ajJAnI hata, jIvAdikanI zraddhA-jJAna na hatuM, te jyaNA karata zAne? kahe ke jayaNA karavA dvArA jJAna-darzana siddha kare che. manuSyapaNA sudhI Uce AvyA te ne AbhArI? AgaLa cothA pAdamAM enI e ja vastu jaNAve che. ApaNe kriyAnA duzmana, ke jJAnanuM nAma letA kiyAne haTAvI daIe chIe, je ajJAnI hota te jayaNuM kalyANa karanArI che, mATe jayaNuM karUM A sthitimAM Avata zAne? jayaNAne jANI zI rIte? keIkane dudha lAva" to ApoApa sAthe bhAjana lAvavAnuM ja che, bhAjana vagara daza zera dUdha AvatuM ja nathI dUdhane orDara ApavAthI hAmane orDara ApoApa thaI gayA. jayaNane aMge jIvanuM jJAna ane zraddhA AvI ja gaI, te mATe jJAnanuM nirUpaNa karyuM, tethI e gAthA pachI zuM jaNAvyuM ke jJAna na hoya te saMjama nakAmuM, e jaNAvavuM hatuM. je jIvane, ajIvane jIvAjIvane jANe, te ja saMjama jANI Acare che, Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 43 mu 403 saMjama jANanAra jarUra saMjama AcaranArA hoya. A vAta paDhamaM nALa to cA e vAkaya para lIdhI che. tyAM jJAna samajI levuM, jJAna vagara dayA heAya nahIM. nA pIve. jyAre jIva ajIva jANe, tyAre badha-mAkSa badhuM jANe. punya pApa aMdha meAkSa jANavAmAM AvelA ja che, devatAI bhAgothI kaMTALelA che tethI ja tyAgI thaeleA che. adhyayana prakaraNa saMbadha dekhavAM nathI, kriyAne kADhI melavA mATe jene eka ja pAkra kahevuM che, temAM a pUro nathI pakaDavA sataH zabda zA mATe kahele che ? prathama jJAnaM tato cA, jJAnathI krayA eTaluM ja kahete te cAlate, paNa jJAna na hate tA yAmAM pravRtti thAya nahIM. pUrvAsina jJAnuM jJAnajJanyA A yA aa eTale pUrvakAlanuM jJAna ane A dayA je che te jJAnajanyA che, tethI khIjA pAdamAM yaM vidyar savva saMjJapa ne trIjAmAM vaLI bannALI fdAdI ema kahyuM. jo Ama che te manuSya anyA kema ? jo jJAnathI ja badhu thAya tA ahIM manuSya thayA zI rIte ? ajJAnI hoya te paNa jeTaluM ka teADe tevuM phaLa te meLave ja, ajJAnapaNAmAM vagara IcchAe je duHkha bhAgave tenuM phaLa jarUra meLave, ajJAddazAmAM, sUkSma ekendriya, asaMjJI pacedriya, sanI pacadriyajAnavaramAM, manuSyapaNAnI uttamattA, manuSyapaNAnA zubha ka karUM e jJAna hatuM ja nahiM, te ajJAnapaNAmAMthI ATalA UMcA kayAMthI caDyA ? kahe| ajJAnapaNAmAM paNa samyagrakriyAnAM phaLa cAkhIe chIe, vagara icchAe, ajJAnapaNe kAma nirjarA karI tenuM phaLa pratyakSa manuSyapaNuM anubhavIe, te duHkha sahana karavAnuM, dUra karavAnuM ke ajJAna dUra karavAnuM rahyuM. duHkha sahananA phaLa pratyakSa cAkhI rahyo che, badhA jIvA akAmani rAthI manuSyamAM Ave che. nArakI devatAmAM ghaNA bhAga samaju, tiya "camAMthI paNa bheALAne devaleAka ke naraka javAnuM nathI. e chatAM saMjJIpaMce driya sivAyanA manuSyapaNAmAM Ave te akAnirjarAthI AvyAne ? akAmanirjarAnuM pheLa pratyakSa dekhavA chatAM nirAnuM kAraNa kema cheDe che .' nirjarAnA kAraNeA kAtaravA kema besAya che ? vaDhamaM nALaM to cA kahI, pahelA jJAna kahenArA daiyA kAtaranArA che. kriyAnA zatrune pUchechyuM ke, tame manuSyamAM AvyA te jJAnanuM phaLa ke ajJAnanuM phaLa ? AthI ajJAnavAlI kriyA paNa ATale phAyado kare che tethI kriyAthI na kaMTALatA jJAnanI upayegItA, uttamatA samajavI vyAjakhI che. na hatu Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 AgaddhAraka pravacana zreNI manuSyapaNane bodha, na hatuM tenA kAraNene bodha, kahe aTavImAM aTavAI rahele AMdhaLo mAge Ave che te jabarajasta punyane joga hoya te ja mAge Ave. bahe, muMge, apaMga, aMdha, je mAge Ave tene mArga maLI jAya te asaMbhava jevuM saMbhavita che. A hajAremAM bane che. A anaMtamAMthI ATalA manuSya thAya che. gAMDA hAthIne haTAvavA mATe kUtare upayogI : A bhavacakramAM bhamatA bhavyajIvane manuSyapaNuM prApta thavuM muzkela che, anAdianaMta saMsAra-samudramAM manuSyane manuSyapaNuM maLavuM muzkela che, A jIvane have dhIraja che ke, manuSyapaNuM maLI gayuM che paNa gAMDA hAthInI sAthe sAThamArIne prasaMga Avye, hAthamAM hathiyAra rAkhavuM muzkela tevI vakhata kUtaruM hAthamAM Ave eTale basa. bIrabala ane pAdazAhane amuka prasaMge vAta cAlatAM "hAjara se hathiyAra" vADImAM chokarA pAchaLa hAthI mUko, chokarAe kUtaruM dekhyuM, TAMTI vIjatA hAthInA kapALamAM phekayuM, jyAM bhasavA lAgyuM tyAM vicAramAM paDyo. kamADa toDatAM bahAra nIkaLI paDyo, hAthInI haDapheTamAM AvelAne kUtaruM basa che. te pachI tArA jevA bhavyajIvane manuSyapaNA sarakhI apUrva cIja maLI che tene upayoga na kare te heDImAM beThelo hAya, hAya kare che. taNato hoya te hAya, hAya thAya. kaho manuSyapaNArUpI bhAradariyAmAM tAranArI A zarIrarUpI hoDI malI che, chatAM halesAM na mAre te hoDI DAmADeLa thAya to vAMka kone ? halesAM daI kinAre lAvavAmAM hADakA harAma thAya che ane e hoDI aTavAI jAya te vAMka hoDIne, dariyAne ke halesAM na devAvALAno ? tema bhava samudramAM bharadariye paDelA jIvane haDI maLI gaI che, A hoDIe anaMtAne tAryA che, saMkhyatAne tAre che ane anaMtAne tAraze, tevI hoDI tane maLI gaI che, chatAM halesAM daI halAvatAM tArI meMdI chuTatI nathI, navI vahune meMdI mUkI hoya te kAma na kare tema bhavarUpI bharadariye paDele che, haDI maLI che. halesAM pUrata hAtha halAve che, te halAvatA nathI to vale zI thaze? A manuSyapaNuM anAdikALathI maLavuM durlabha te maLI gayuM che. temAM dharmaratna meLavavuM muzkela che, navI vahune kAma karatAM na AvaDe te, sAsu jeThANI, naNaMda, kAkIjI, paDosaNa batAve te paNa meMdI kerANe melavI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 pravacana 44muM nathI. tenuM zuM thAya? tema anAdikALathI jJAna, darzanamAM DUbakI mAranAra na hoya te tene muzkelI paData, tane je tIrthakara mahArAjA peThe svayaM karavuM paData te muzkelI paData, paNa zIkhaDAvanAra che tema mAge lAvanAra mahAnubhAva guru mahArAja malyA che, chatAM dharmaratna na pAme temAM bIjAno upAya che ? have dharmaratna pAmavuM zI rIte ? zAstrakAro dharmaratna pamADavA mATe je akSudratA AdiguNo upayogI che te vigere hakIkta AgaLa batAvavAmAM Avaze. A vyAkhyAnano sArAMza--2 paDhamaM nA tamo tathA, 2 dayA-jayaNa pAlanArAmAM jJAna samyakatva hoya ja, 3 sAta bhayane bhaya gaNe te avaguNa 4 pApane bhaya rAkhave te guNa, pravacana 44 muM 1990, zrAvaNa vadI 7 mahesANA zAsakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratnaprakaraNa graMthane racatAM AgaLa jaNAvI gayA ke A anAdi saMsAramAM anAdikALathI rakhaDatAM A jIvane manuSyapaNuM prApta thavuM muzkela hatuM, lula, AMdhaLA, bahera, aTavAmAM aTavAI gayela hoya to aTavImAM raste kema Ave? tema ApaNe paNa manuSyapaNuM zuM che, te jANatA na hatA, manuSyapaNuM kayA karmothI maLe che te jANatA na hatA, tenA upAyonI paNa ApaNane khabara na hatI, tevI sthitimAM rakhaDatA rakhaDatA bhavitavyatAnA yoge akAmanirjarAmAM caDayA ane paDyA. ema anaMtI vakhata caDayA ane paDayA ema anaMtI vakhata caDatA paDatAM AthaDatA koIka saMjoga maLI gayo ke AyuSya bAMdhatI vakhate kaSAyanI pariNati tIvra na rahI, kaSAya maMda hoya te manuSyapaNAnuM AyuSya bAMdhe che. je Ama che te pAtalA kaSAya zA mATe kaho cho? AyuSya bAMdhatI vakhata pAtaLA kapAya hoya te jarUra manuSyapaNuMnuM AyuSya bAMdhe ane AyuSya baMdha sivAya bIjA TAIme pAtaLA kaSAya hAya ane maratI vakhate maMda kaSAya na hoya to manuSyanuM AyuSya na bAMdhe, te svabhAve pAtaLA kaSAyanI vAta karI nakAmA bhaDakAvI mAryA. kemake tame svabhAve pAtaLA kaSAya kA eTale manuSyapaNAne age asaMbhava thayo. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgameddhAraka pravacana zreNI 406 siMha ane sphUtarAnA svabhAva sAthe konI samAnatA? manuSya ke tiryaM ca kAI paNa jIva lAgaNI vagarane nathI, jene jeTalI vadhAre samajaNu tene teTalI vadhAre lAgaNI, lAgaNIne saMbaMdha samaja sAthe vadhAre che. samaju isArAmAM samajI jAya, aNusamajune DA mAre te paNa kaI nahIM. jene jeTalI samajaNa tene ja khIjAnI kriyA vacana vicAreAthI teTalI ja lAgaNI ubhI thAya. manuSya yAvat jAnavaramAM lAgaNI rahelI ja che. te che te, kaSAya jarUra thavAne, jo kaSAya thavAnA tA tame pAtaLA kaSAya paNa kahe| che. te taddana asabhavita, paNa jenAmAM samajaNa pUrepUrI che, tene lAgaNI kharAkhara thavAnI, lAgaNI thaI te Aveza thavAnA, upadezathI Aveza te dakhAvIzuM, zAsrakAra kahe che ke-keAIe ApaNane Akreza karyAM, jagatamAM e prakAranA jIvA che, eka buddhizALI, eka buddhi vagaranA kUtarAne patharA mAre te patharAne karaDavA jAya, paNa siMhanI upara khANu mAryuM hoya te siMha khANa sAmu` nahIM jue paNa mAranAra keNu tenI tarapha najara karaze. khANanI utpatti dekhaze, kutarA pattharane karaDavA doDaze, kAI paNa zreAtA-vaktA manuSya pAtAne kutarAnI paktimAM besADavA mAgatA nathI, chatAM jagatanI vicitratA e che ke karavuM kutarA peThe ane tenI paktimAM besavuM nathI. kSaNe kSaNe dareka prasaMge kUtarAveDA karavA taiyAra che, siMhanI sthiti eka vakhata pazu jALavavA taiyAra nathI. siMha badhAne thavuM che. keAIne kutarA thavuM gamatuM nathI. paNa kutarAveDA karyAM tA keAI mAMDhe nahI kahe, to paNa lAina te gaNAze ane pAchaLa te ja kahevAze. zI rIte ? tamane khIjA manuSye tiraskAra karyAM, mAryAM, khIjAe tamane gALa dIdhI, e badhAmAM tame kaI vastune pakaDA che ? tiraskAra, mAranI gALanI vAtane pakaDA che paNa enA kAraNane pakaDayuM ? are ATalA che temAM mane ja tiraskAra kema ? ATalA badhAmAM mane ja kema gALa de che ? tenA vicAra karyAM ? kema tiraskAra kare che, gALa de che tene vicAra karavA taiyAra nathI, kAraNathI de che tenA vicAra tA kare ja kyAMthI ? tA kyA tarIne tAranArA, kUSmIne tAranArA ke ? TruDo jamIna upara paDyo, uMcethI paDelA daDe unheM kema ? te savAla karanAra keTalA DAhyA gaNAya ? uchaLavAmAM savAla hoya ja nahIM, Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 44muM 407 tema te apajazanA vedanIyanA evA karmo bAMdhelA che, tethI bIjAne tiraskAra karavAnuM mAravAnuM gALadevAnuM mana thAya che, tArA karelAM che teno ja A javAba che. tArA apajaza ke tArA abhyAkhyAna devAthI baMdhAelA karmo eja javAbadAra che. e bicAre nimitta mAtra che, e to bicAro DUbI tAre che, tarIne tAranAra tIrthaMkara paNa maLaze, taratA-tAranAra tIrthakara maLaze paNa DUbatA tAranAra kayAM malaze ? tArA azAtAnA karmo kSaya karavAmAM A bicAro kAraNa-sahAyaka banI pite DubI jAya che. pite kameM bAMdhI tArA karmo toDAve che. tArA AtmAne halake karanAra koNa maLavAne ? tenI karuNA karavAnI che. tane keTale phAyade che? pitAnI suMdaratA na kare, te paranI karuNA zI rIte kare ? pahelAM e vicAra kara, tane Akroza karanAra, mAranAra, gALo denAra, tAro kharekhara upagArI che. kema? pate herAna thavAnuM notaruM laI tane bacAvI lIdhe, jene tuM upagArI mAne che te tIrthakaro tarIne tAranAra che. zeTha, ane munIma be jaNA tApI rahyA che. munImajI kabhI isamese eka taNakhA uDe, dokI dADhImAM taNakhA paDe, jale to kIsakI dADhI prathama bujhAve? ghAsa jesA e jala jAtA hai, munImajI kahe ke sAba ! ApakI bujhAve. jhalanekA mokhA nathI AvyA tyAM sudhI A kahe che, vakhata Ave tyAre koI bIjAne bacAvavA jatuM nathI. eTalAmAM zANA munImane e ja prazna karyo, merI dADhIkuM be laharakA mArake pIche ApakI bI bujhAvuM. ema tIrthaMkara mahArAja, gaNadhara, kevalI. AcAryAdika saba potapotAnA be laharakA mArI pachI bIjAnI vAta. bhavyajIne uddhAra karo, paNa pahelAM pitAnuM kalyANa kare, tIrthaMkara mahArAje paNa pahelAM potAnuM kevaLajJAna upajAvyuM, pachI bIjAne upadeza devA lAgyA, ghAtI karmane kSaya karyo have aghAtIyA cAra karma bAkI rahyA. jidagInA aMta sudhI aghAtI jatA nathI tethI bhopagrAhI karma nAma rAkhyA che, bhavanI sAthe lAgyA che, jiMdagI khatama na thAya tyAM sudhI temAMthI eka paNa khatama thatuM nathI. nAma, AyuSya-gotra, vedanIya badhAne jiMdagIno aMta thayA pachI aMta thAya che. ApaNe karavAnuM sarva karI lIdhuM, rahyA tene jalAvI zakAtA nathI. apanA bujhAke pachI nakakI karyuM che ke have bhavyajIvanAM karma bujhAvuM, jinezvarane kevaLa Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 AgAme ddhAraka pravacana zreNI thayuM te pahelAM, jagata karmathI baMdhAeluM che te jANatA hatA na jANatA hoya te samakita nathI. to jANatA hatA ne samakita hatuM te te vakhata bhAvadayA kema na AvI ? tIrthakara mahArAjane tIrthanuM nirUpaNa kevaLajJAna thayA pahelAM na hoya, sarva padArtha jANyA vagara tIrthakara dezanA detA nathI, cAhe tema prathama pitAnuM karI lIdhuM. tarIne tAranAra thayA. upadezano adhikAra kona ? sAdhuoe paNa e rAkhyuM ke svayaM parihAra, are tame labADa na banaze. pote kare nahIM, ne bIjAne kahevA jAya te labADa kahevAya" tame kaho cho ne "DAhI sAsare jAya nahIM ne gAMDIne zikhAmaNa de." pate sAvadhane tyAga kare nahIM ane bIjAne sAvadya tyAgano upadeza kare to zuM thAya? tethI sAdhune upadeza devAno haka kayAre ? zAstrakAre niyama karyo ke, dharma e utpanna keNe karyo? AdimAM pahelavahele dharma tIrthaMkara mahArAjAe kahyo hato, chatAM zahenazAhane DhaDhare lageTIye na vAMce, zaherane zerIpha, zaherane nagarazeTha Dhera saMbhaLAve, tema ahIM jinezvara mahArAjano DhaMDhero, dharma eTale jinezvara mahArAjane DhaDhero, paNa DhaMDherAne lakhe ke zuM vAMce? jJAna ane kriyA paNa joIe, ekalA jJAnavALo evI sthitimAM Ave ke saburIbAInA bahoMtara kIlA saburImAM jAya, rANIne rAjaya maLyuM che, carapuruSoe AvI kahyuM ke, pADozIne rAjya yuddhanI taiyArI kare che, hAM suNA, jANa lIyA, lazkara ekaThuM thayuM, khabara lAge, tene jANa lIyA kahyuM, vAkepha kIyA, acchA kIyA, lakara cAlyu-ema khabara AvI, suNa lIyA, are ene sImADe oLaMgI nIkaLavA mAMDayuM. te sainya tamArA sImADAmAM piThuM, suNa lIyA, are tamArA zahera upara hallo karI kabaje karyo, jANa lIyA, are dezanA madhya bhAgamAM AvyuM. saccI bAta, zahera najIka AvyuM. ThIka ! AvI rIte dekhate hai, jANa lIyA, ThIka hai, kahyA gaI. samIrabAIne jIva, moja-majhAmAM jakaDAI rahyo ne bahotera kIllA pADozI rAjya laI lIdhA. tema kama Ama baMdhAya che te jANyuM, hiMsAdikathI narakanAM khAtAM baMdhAya che te jANyuM, are tethI durgati bhogavavI paDaze jANyuM, tema jainazAsana ekalA jJAnamATe eka DagaluM paNa kahetuM nathI, Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 44muM 409 jenazAsana zabdathI kahI Ape che ke, jIte, kriyAmAM pravarte, tema, jinezvaranA DhaMDherAnA lakheTAne vAMcanAra prakalpa-ti, je nizIthasUtrane dhAraNa kanAra yati, sAdhu jJAna-vaibhavavALo ane zerIpha vaphAdAra bane tema ahIM nizIthasUtranA jJAnavALo ane sAdhupaNAvALo. praka95 eTale nizIthasUtranA jJAnavALe sAdhu, jinezvarano saMdezo kahevAne tene haka che, nahIM ke pAghaDI ane pATalavALAne, jaina dharmamAM mukhya pAye chIe kAyAnI dayA. gRhastha chakAyanI dayA kaheze ke nahiM? je chakAyanI dayA na kahe to pAyA vagaranI ImArata, tenuM dharmakathana pAyA vagaranuM, to pAyA vagaranI ImArata. je chakAyanI dayA kahe pote pALato nathI ne bIjAne pALavAnuM kahe tenuM pariNAma zuM Ave ? lekamAM sArI sthitimAM hoya, TIpamAM pite na bhare, ne bIjAne kahe ke bhAI ! A kharekhara sonAne kedALe vAvavA jevuM che. e vacananI zI asara thAya che? e ja pramANe pite chakAyanI dayAmAM pravate le nathI, te bIjAne chakAyane upadeza zI rIte Apaze ? vaMThene kema upadeza mATe mokalyA : naMdISaNajIne chellAe zuM kahyuM ? ke tame kema beThA che, bIjAe daragujara karI paNa sanIe daragujara na karI, chae kAyanI dayA pote pALe nahIM ane bIjAne je kahevA jAya, tenI kiMmata nathI. pAyA vagaranI ImArata tarIke cAhe te karI le, tethI dharmanuM kathana nigraMtha muni sivAya nahIM, mahArAjA saMpratine anArya dezamAM dharmano pracAra karavuM hatuM, tyAM vezadhArI bhAMDone mekalyA, dravyamAM vartaNuka joIe, vyavahAramAM vartaNuMka rAkhavI paDe. tyAM paNa sAdhupaNu dravyathI-vyavahArathI pALavAnI pharaja, rAjA pite khoTA sIkkA pADe pachI nItinuM sthAna kayAM ? saMpratirAjAe eka rItie julama karyo, bhekhadhArI juThA ubhA kare tene artha zo ? juThA sIkkAo rAjA ubhA kare, A zAsanano udyata karanAra, zAsanane bhagata, AcAryanA kahevAmAM rahenAro bhekhadhArI sAdhu ubhA karavA te tene zobhatuM hatuM? kaho gRhasthadvArAe dharma kahevaDAvo, te karatAM bhekhadhArI sAdhu pAse dharma kahevaDAve sAro gaNe, chakAyanA phUTAmAM pravatelA, bAravratavALA pAse dharma kahevaDAvavo te karatAM juThA bhekhadhArI pAse dharma kahevaDAve sAro gaNe. te jage para samakitadhArI, bAravratadhArIne mokalavA hatA ne ? Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 AgamoddhAraka pravacana zreNI veSadhArI eTale luccA na hatA, te vakhate sAdhupaNAmAM ja vartavuM paDe, virUdhdha varte te rAjAne keyaDo paDe, nahIMtara chApa zI rIte paDe? Ama karavuM joIe, amArA kahyA vagara karyA karavuM joIe, ame have nahIM balIe, amane dekho tyArathI Ama-karavAnuM, Ama karI dAtAra taiyAra karyA, vaDhapurUSane dharmopadeza ApatA dharmanI lAInamAM vartavuM paDyuM, jyAre anArya dezamAM dharmapracAra kare che tyAre AcAra pravartAva paDato hate. dIkSA ApavAnI ke levAnI ? tamAre to mAre ghera beThA gaMgA, ghera Ave te lAbha lau, huM gaMgA pAse na jauM. bhekhadhArIne luccA mAne chatAM rAjathI guru mAnavA paDe, rAjane adhikArI lucco anyAyI chatAM sAheba kahevo paDe che, sattAthI guru mAnatA. ahIM vAta keTalI che? luccA vane, veSadhArIvyavahArI vartana sAdhunuM rAkhI upadeza apAya che, mATe ja kahevuM paDayuM ke, gAMDI zikhAmaNa de evo dhaMdhe ahIM nathI, tethI haribhadrasUrIjIe "svayaM parihAraH" kahI dIdhuM, pote kesarIyA karavA na nIkaLe ne bIjAne, "caDe beTA zULIpara, de khudAkA nAma amArI-dIkSA ApI devAtI hatI te AkhA jagatane daI daIe, amArI ApI thatI nathI. te AvIne sarvavirati le che, tene levAnA bhAva thayA, teNe kahyuM tyAre dIdhuM, ene karemi bhaMte belIe, ene karAvie ema nathI belatA, bIjAmAM paccakkhAI belIe, AmAM paccakhAI na belIe, emAM paccakakhAmi belIe chIe, huM e sAmAyikamAM chuM, temAM tuM paNa Ava, huM boluM chuM tene tuM anuvAda kare che, karemi kahe che, kaho ke ame ApI ja nathI, ame to amAre AcAra hatuM te bolyA, tene teNe anuvAda karyo, tethI huM boluM te pramANe bela, tAre levuM hoya te le, ApI devAtI nathI, dIkSA lIdhI levAya che, ApI devAya te tame badhA aLakhAmaNA cho? tamane kema na Apu? lIdhI levAya che, chari mAva sarvavirati sAmayika pharajonI e tame belo tyAre uzcarAvIe chIe. dIkSA lIdhI che, dIdhI nathI, dIkSA mane Apa teTale zabda bela nathI tyAM sudhI tene dIkSA keI ApatuM nathI. AjakAla A savAlanuM sthAna nathI. prAcIna kALamAM kema sthAna hatuM? prAcIna kALamAM kuLamAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 44 muM 411 na dharma na hatA. bhAI buddha ne khAI jinezvarane, chekarA viSNu ne chokarI zIvane mAnatI hoya, tyAM kulAcAre dharma na hatA, te vakhate kulanA saMskAra na hatA, tamAre te| kulAcAre dha thai gayA che, tethI nAnAmAM nAnA chekarA hAya, relamAM sAdhu kheDA hAya teA bApA ! sAdhugADImAM beThA. te samaje che ke sAdhune na aDakAya. chokarA sAdhvIne na aDake. kulAcArathI khakhara che ke sAdhvIthI puruSane aDakAya nahIM. tamArA che|karAne aMge dIkSAmAM zuM jANe te khelAya nahIM. kALI- kAchIyAnA chekarAne dIdhI hoya te zuM jANe tema kahI zakAya. khaMgALa tarapha sAdhvI hauya. tyAM kAI kahe ke A badhuM vAMjaNInuM TALu phare che; ekene cheAkarUM nathI, pachI badhuM samajAve ke tee te brahmacArI hoya che. samaje paNa AvI sthitinA pacAsa varasavALA pUche, evA meTA na samaje te tenA baccAM kayAMthI samaje? tevAnA chekarA dIkSA le teA kei khelI zake ke khAlaka zuM samaje? teA ajJAna kema kahevAya che? je vakhate zAstra racAyA te vakhate kulAcAre dha na hatA. te vakhate zAstro racAya temAM navAI nathI. temAM sAmAyika, vrata, paccakkhANa ATha varasa pahelAM na hoya. ATha varasanI nIce dezathI kesathI viratinA pariNAma na hoya.' AcAramAM samajI na zake, samaje nahIM tyAM kulAcAre dharma na heAya. pahelAM kALamAM kulAcAre dharma na hatA. eka kuTuMbamAM be cAra dharma hoya che, atyAre kAThiyAvADamAM dazAzrImALImAM vaiSNava, svAmInAraNa, sthAnakavAsI ne zrAvakAmAM mAMhomAMhe saMbadha che. tyAM moTAbhAge jANapaNuM nathI hAtu. kulAcAre dhama na hoya tyAM A vAta. zAstramAM khALaka kahyo che tethI kulAcAra kahyuM; kulAcAranI vAta na samajIe te ulaTuM e vacana juThuM paDaze, mATe kulAcAranA vakhata na hatA te vakhatanI vAta karIe chIe atyAre cha sAta varasanA chekarAe upavAsa, pAsaha pratikramaNa karatA dekhIe chIe, te zAstranAM vacana khoTA lAgaze. paNa kuLAcAre dharma na hatA te vakhatanAM zAstranAM vacanA che, paNa atyAre kulAcAre dha hovAthI khALakamAM paNa vrata-paccakhANa karatAM najare joIe chIe. * vajraRSabhanArAca saMghayaNa nathI tyAM sudhI khakuza-kuzIla cAritra kahyA che.' tapasvI, vRddha mAphka bALaka mATe dhyAna rAkhavuM. gocarImAM je sAru Ave te bALakane devuM, khIjAne ema kahevuM ke amAre geAcarI pharIne khAvAnuM " Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 AgAme ddhAraka pravacana zreNI che, temAM paNa bALaka vRddhane daIne khAvAnuM che, bALa pAlya che. bIjA pAlaka gaNyA che, mULamAM A ! ADe utarI gayA chIe. dIkSA ApI apAtI nathI. mULa hakIkta e hatI ke sAdhuo prathama sAvadhano tyAga karI, bhAIo ! sAvadhano tyAga kare, prathama pahelAM pitAnA laharakA mArI lIdhA. tIrthakaro, sAdhuoe pote tarI pachI bIjAne tAryA, te DUbavAnA bhege bIjAne tAre te kaNa maLe? pitAnA karmanA udaye te aviratimAM hoya te na tare, paNa tamAre lIdhe DUbe che, mATe DUbIne tamane tAre che, tamAre teTalA karmano kSaya karyo ne? tiraskAra karyo te vakhate sahana karyuM to tamArA karma toDyA, pate melo thAya, tamane ujaLA kare te upakArI keNa maLe? tiraskAranI utpatti pitAnA karamathI che, tuM kUtarAveDA na kare te tenA tiraskAra rUpa patharAne na je, mAranAra tArA karama che mATe siMha thatA hoya te tArA karama upara najara kara, siha bANa kyAMthI nIkavyuM te dekhe, mATe je siMhapaNuM rAkhatA hoya te ne kUtarApaNAthI khasI javA mAgato hoya to tiraskAra kare tyAre azubha karama tarapha najara kara, vAstavika vastu meLavA gaveSaNa karavI. avaLA akSara savaLA vAMcavA mATe goThavyA hatA ri satyam, je sAme manuSya tane mUrkha, lucce-harAmakhera kahe che te vAta sAcI che ke kema? tArUM to tapAsa, paNa potAne meMthI pite pitAne mukhe kahevA taiyAra. bIjo mUrkhA kahe te saLagI jAya, tArA mAMthI joI belata hatA, to kahe ke bIjA abhiprAyathI belate hate, mUcchuM chuM kahI, bIjA pAse vidvAna kahevaDAvavuM hatuM, chApakhAnAmAM avaLA akSara gaThavIe te savaLA akSara paDe, tema pite mUrNapaNuM jaNAve te bIje vidvAnapaNu jaNAve. avaLA akSara savaLA vAMcavA mATe goThavyA hatA. tema bIjA pAse vidvAna udAra, sArApaNuM kahevaDAvavA mATe, viparIta gatinA prayoga karI bIbA-TAIpi gaThave eTale savaLuM ApoApa Avaze. tane kaMjusa kahe te vakhate AMkha lAla kema thAya che ? tArAmAM e che ke nahiM? te vicAra ! je tArAmAM te hoya, tema kahe temAM navAI zuM? te pachI sAcAmAM ke ze? ke hathIyAra ugAmI sAcAnuM satyAnAza vALavuM che ? tyAre e Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 44muM 413 asatya, amRta, jUThuM bole che. huM vidvAna chuM, udAra chuM, uttama chuM, tenI khabara nathI, to tene juThAne roga lAgu thaye che, juThAnuM osaDa pheMdha? jaThAne rega che, temAM kedhano sanepAta lagADa che? tethI juThA maTavAnuM auSadha kedha nathI, bIjAe tiraskAra karyo hoya te sAce hoya te ke karavAthI kazuM vaLatuM nathI, ekeya rIte kodha karavAne avakAza nathI, AthI samajaNavAlAne lAgaNuM hoya, te vAta karI gayA hatA, te te dhyAna de. sAcI samajaNavAle lAgaNI dabAvanAra hoya, paNa te ghaNA ochA hoya che. je krodhAdika thayA kare te prakRtie pAtALa kaSAya kahyA te rahe nahIM, te sIdhuM kahevuM hatuM ne AyuSya baMdhAtI vakhate pAtaLA maMda kaSAya hoya te manuSyanuM AyuSya bAMdhI zake che. AkhI jiMdagI pAtALA kaSAya zuM karavA kaho cho ? svabhAve pAtaLA kaSAya lAgaNIvALAne banavAnA ja nahi. maMdakaSAyanI pADelI Teva AyubaMdha vakhate kAma lAgaze te mATe brAhmaNInuM daSTAMta : sarahada para gAma hatuM. gAmamAM brAhmaNa rahe, brAhmaNanuM ghara eka ja, eTale badhe ghera lAgo lAge. chokaro janma, paraNe, raDe, maraNamAM paNa lAge hate. sIdhu maLavAne sapATe sarvatra lAgato, AkhA gAmamAM eka ghara tethI mAladAra thaye, bAyaDIne ghareNAM karAvyA, kalajugamAM manuSyanI utpatti tene mATe paramezvara bAyaDI, prathama ghareNuM bAyaDIne, bhagavAnanI AMgImAM keTalA kharacyA ? eTale paramezvara che ke nahi te mAlama paDaze. strIne paramezvara zAthI mAnavI paDe che ? kAmanA gulAma thaelA hoya tethI strIne paramezvara mAnanAre, tethI strInAM ghareNuM karAvyAM, bAyaDInI jAta gharamAM gallo khAlI hoya paNa ghareNuM karAve to khuza. tame vyAja bharI devuM karI lAvo to paNa khuza, paNa devA vakhate strI dAgIne nahIM Ape. brAhmaNe lokonA kahevAthI jANyuM ane anubhava tha ke, prathama dohadano devaDa-sImADAne pradeza be bAjuthI lUMTAya, sarahade paradeza hovAthI, mATe ApaNe ghareNAM khAnagI rAkhavA, vAra tahevAre paheraje, kAraNa-ghasAI jAya che. ATalI Avaka chatAM ghasAvAmAM najara rahI. sarahada para hovAthI bevaDe lUMTAze, have e vakhata Avaze to tarata kADhI nAkhIza. have bicAro brAhmaNa zuM kare? keTalAeka varasa nIkaLI gayA. ghareNuM ahIM hAthamAM rahyuM. hADakuM vadhyuM, evAmAM dhADa AvI, kADhavA jAya to zuM thAya ? kaho luMTArAnI vakhata ghareNuM kADhI nAkhavuM hatuM, paNa Teva nathI pADI tethI kAMDuM kapAyuM Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 AgamAddhAraka pravacana zreNI paNa ghareNuM kADhavAnI marajI chatAM nIkLI zakayuM nahiM, tema AukhA vakhate pAtaLA kaSAya karIzuM, paNu khAmeza karavAnI Teva pADI nathI. te tyAM AgaLa dhADa paDyA dhaDadhaDa dhareNAM kyAM nIkaLI javAnA che ? mATe dhADa paDe tyAre nIkaLavAnA kayAre? rAja kADhe te, reAja avaranavara ghareNuM kADhatI rahe te dhADa vakhate nIkaLI zake, tema AyuSya baMdha karatI vakhate lAgaNI vaza karavAnI Teva pADe tA jarUra maH kaSAya thAya, paNa kAya ma pADavAnI Teva na heAya tene AukhAbaMdha vakhate zI rIte kaSAya pAtalA thAya ? rAjanI Teva rAkhA tA parANe pAtalA kaSAya rahe tevA che. hamezanI Teva hoya te khAmeAza karavAnI TevavALA prasaMge khAmeAza karI zakaze. A vAta jANItI che, dhADa paDe te jANIe chIe, jANItI jaheta-vAta che, A AyuSya kaI vakhate khAMdhIzuM tenuM jJAna kene che ? A ajANI vastu che, kyAre bAMdhIzuM ? jANItA julamamAM Teva paDI hAya tA kAma lAge, Ate ajANyA jemata, tenI khabara zI rIte paDe ke te vakhate mada kaSAya rAkhIe, ajANyA baLavA phATI nIkaLatA hoya teA hamezA lazkara taiyAra rahe. meATA zaheramAM ajANI Aga mATe kevI taiyArI rAkhavI paDe che ? ajANI Aga elavavA mATe hamezanI taiyArI joI e. temAM lAIvakhate gheADA, sapcA calAve te kAma na lAge. hamezA deva cAlu rAkhe, uMcAmAM uMcI lAInanI sarva prakAranI taiyArI joIe. A kukA-roDAnA bacAva mATe cArvIsa kalAkanI caturAI vApare che, teA pachI aMdaranI ociMtI Aga saLagaze te mATe kAMI taiyArI karI che? eja sudharAI khAtuM. svabhAve pAtalA kaSAya hAya tA Aga saLage ja nahIM, elavavAnI hAtI ja nathI, phAyarapruphe makAna karyuM pachI keAThI rAkhavI paDatI nathI, AtmAne evA kare ke agni jAge nahiM, ane jAge teA saLage nahi. enuM ja nAma svabhAvathI pAtalA kaSAya. prasaMga ane teA paNa ene kaI nathI. AvI sthitimAM kaSAya pAtaLA rAkhavA muzkela paDe teA pachI jyAM manuSyapaNAnA kAraNeA jANyAM nathI tyAM zI rIte manuSyapaNAnA sAdhanA meLavyA ? adhA, baherA, muMgA, dArUDiyA, raste muzkelIthI Ave, tema manuSyabhava ane temAM dharmaratna pAmavuM te muzkela che. te dharma pAmavA mATe 21 guNA AtmAmAM lAvavA joIe. te guNAnuM varNana AgaLa batAvavAmAM Avaze. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 45 muM 415 pravacana 45 muM zrAvaNa vadI 8 (janmASTamI) mahesANA. zAnakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane racatA jaNAvI gayA ke, A anAdi anaMta saMsAra samudramAM rakhaDatAM manuSyabhavanI prApti thavI ja muzkela hatI, page apaMga, bahero, mUMge, bebaDo ane dArUDiye, chAkele aTavImAM aTavAI gaye hoya, te mAge kema Ave? tevAne mAge AvavuM muzkela. prathama te tene mArga, kumArganuM bhAna ghelachA hovAthI hoya nahIM, tema A jIvane huM keNa? mArI mULa sthiti kaI? tene kema meLavuM te bAbatane vicAra hato ja nathI. manuSyapaNuM prApta thayuM che, tevA dareka jI AtmAnI sthitine vicAra karanAra hotA nathI. bhalabhalA tArU jyAM DUbI jAya tyAM je taravA zIkhyA nathI tenI zI dazA? manuSyapaNAnI tArU avasthA malyA chatAM, kalyANano khyAla Avato nathI, te bIjI asaMsI dazAmAM zI rIte te vicAra Ave ? ramatIyALa chokarA ramata karatAM thAke te UMghavA taiyAra che paNa pATha karavA taiyAra nathI, tene pAThanI vAta kare te kaDavI jhera lAge. potAne abhyAsa pitAnA bhaviSyanA hita mATe che chatAM tenuM tene bhAna hotuM nathI. tethI hitanI vAtane aniSTamAM aniSTa gaNe che. chokare tAva-udharasathI eTale nahIM gabharAya teTale mAstara, nIzALanA nAmathI gabharAI jAya che. mAtra aNagamatuM sthAna nizALa, mAstarane dekhe to jamane dekhe, pATha karatI vakhate kIDIo caDe. chokarAne bhaviSyanAM jIvanano ke potAnAM hitano khyAla nathI. ema manuSyajIvanamAM paNa caDIne AvyA, keTalAke, uMcI sthitimAM AvyA, tyAM kaDavAmAM kaDavo lAgato hoya to dharma tene kahenArA, dharma tarapha taiyAra thanAra kaDavA jhera lAge che. jeo dharma samajatA nathI temanI apekSAe bagIce pheravuM game paNa paDikamaNuM karavuM na game, gappA game paNa pUjA karavI na game, ujANuM game paNa upavAsa na game. navakuMkarInI ramata sarakhe ghama: - have tamArI vAta karIe, tame dharmane IcchanArA paNa kaI sthitie Iccho cho? sApaNa baccAM jatI vakhata kuMDALuM kare. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 AgaddhAraka pravacana zreNI temAM ja IMDA rAkhe. janma ApI sApaNa baccAM khAI jAya, ke divasa bacuM kuMDALAthI bahAra nIkaLI gayuM te bacyuM, sApaNa iMDAM mUke paNa te kuMDALAmAM, tame tamArA baccA, bhAI-bahene, mAtA, kAkI, mAsI, pheI, badhAne age dharamanI IcchA karo paNa kuMDALAmAM rahI dharama karavAnI IcchA karo cho, mAruM rAkhIne je thAya te kharUM. je meM mArUM mAnyuM che, temAM eka vadhe Avo na joIe, nava kuMkarInI ramata calAvo cho, mArI kukarI upara na Avai, bIjAnI kukarI bhale cAle paNa mArI kukarI mare ke mAre nahiM tema bAjI cAle, sAmAnI kuMkarI A jaga para Avaze ke kema? te prathama yAnamAM rAkhI le, tema ApaNe dharmane mAranArI kukarI gaNIe chIe. ApaNI kuMkarIne mAranAra kuMkarI kaI? dharma kukarI, kukarIne bacAvIe. bIjAne lAvI ramADIe, paNa kukarI aDapheTamAM na AvI jAya te mATe sAvaceta rahIe. tema keI kukarI mohamAMthI nIkaLI jAya tema lAge te tarata tAravI joIe, vairAgyanI vAsanA na thaI tyAM sudhI dahere upAzraye javA daIe, lagIra vairAgyavALe thayo, to dahere upAsare javA nahIM de, vepAramAM nAkhI de, paraNAvI de che? bIjA kAmamAM joDAI jAya to ThIka, na joDAya te heDamAM nAkhI che. zA mATe ? kudAkuda karato baMdha thAya. pAchaLa bhUtaDuM vaLagADI do cho, ahIM vicAra kare ke dharma kaDavo jhera lAge che ke nahi? dharma karavA avAya che, te jema kuMkarIone ramavA mATe lokone lAve che, tema dharma karo che, paNa pitAnI kuMkarI jALavavA mATe. eTale caMkele rahe che ke enuM dhyAna bIje nahiM, khAvAnuM khAya che pIvAnuM pIe che, kuMkarIne bacAve che. tema A nava kuMkarIo mA, bApa, bhAI, bahena, te nava kuMkarIo para dAva Avo na joIe, e dAva to cUkAvavo te cUkAva, A pariNAmanI sthiti ApaNane AvatA bhavamAM zuM karavAnI? zIvakumAra je jabusvAmIno jIva pahelA bhavamAM bhAInI zarame dIkSA lIdhI, zuM karuM? bhAInI zarameM lIdhI. bhAI kALa karI gayA. nAgilA patnI ne ja haMmezA vicAra. virAdhanAe bIjA bhave cAritra pAmavA na dIdhuM. chaThThanA pAraNe bAra varasa AMbela karyA, paNa rAjAe-pitAnA pitAe dIkSAnI anumati na ApI. rAjakuMvara cha8nA pAraNe AMbelathI pArAnuM bAra varasa kare che, chatAM rAjA dakSAnI rajA Apato nathI. kAMTo kADhatI Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 45 mu 417 vakhate pUchIne soya khesavA jaIe to khasavA na de paNa paga kheMcI le, hajAmane paga pakaDavA paDe che. zrIyakajI ene nakArazIthI lIdho, parisI, sADhaperisI, upavAsa karAvyA te divase marI gayo, atyAre vAta thAya che te bALakanI vAta nathI. nava kukarIo saMbhAravAnI moTAne hoya che. kharekhara kukarI bacAvavAnI dAnata meTAnI hoya che, teja kuMkarInI vAta thAya che. te moTA mATe ja dAva pote le, bIjAnA dAvamAM ADo na Ave chatAM dAnata kekarI upara, sthiti e thAya ke ramata ramavI che, ramatamAM besavuM che, paNa eka kaMkarI ghaTADavI na joIe, ramavAvALA kuMkarInI jALavaNI kare che, rame che kharo, tema mAtA hoya te chekaro dharama na karate hoya te dharamamAM joDe. pUjA-sAmAyika pauSadhamAM tIrtha jAtrAmAM upAzraye javAmAM joDe paNa badhAmAM kukarI rAkhavAnI vAta prathama naMbare. mArA kuMDALAmAM rahI sarva dharma karavAnI chUTa : mArA kuMDAlAmAM rahI badhI vAta karavI, kuMDALAmAM rahI badhI vAta karo, bahAra ramata pAlavatI nathI, cAritranA keTalA ghAtaka pariNAma che, leze na leze, te vAta judI che, ApaNI pariNati kayAM che? rakhe mArAthI dUra khase nahi, sAmAyika, pisaha, pratikramaNa, yAtrAmAM nA nathI kahetA paNa phalANAnI nA kahuM chuM, te nathI kahevAtuM. rUMvADe rUMvADe bIjAne aviratimAM rAkhavA mAgIe chIe. ApaNI dAnata kayAM che? AtmAnuM svarUpa virati che, nahIMtara pratyAkhyAna kaSAye manAze nahIM, pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI mAnatA hovAthI, AtmAnuM svarUpa viratimaya che. ApaNI dAnata tenA viratipaNAnA ghAtakamAM che, hIro rahe pachI agnimAM paDI bhale kolaso thAya, mAtra muThThImAM rAkhe che ne ? bhale teja marI gayuM, vastu to che. ApaNe AdhAre-bharese Avela, dharmakaraNI zrAvakakuLamAM thaze, te bharose ApaNe tyAM AvelA, tenA AtmAnuM svarUpa -teja teDavAne mATe kaTIbadhdha rahevAnA. A jage para vicAro ! ramavuM che bIjAnA dAvamAM, ADuM avAtuM nathI, tene dAvamAM mArI kukarI marI na jAya, te dAnata sela AnA rahe che. ra7 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 Agama dvAraka pravacana zreNI pAMca ane chanI paMcAta : dharma kalyANa karanAra te vagara A bhava-parabhava sAro nathI maLavAne, te kabUla paNa manuSyapaNuM pAmyA teone te dharmanI sthitinI sAcI pIchANa nathI, te jeo dharma samajyA nathI, manuSya paNa pAmyA nathI, teonI zI dazA chekarAne bhayaMkara AdamI hoya to mAstara, tema A jIvane manuSyapaNA sivAya eka dhaMdho jaDayo hato, pAMcanI paMcAta vagarane jIva keI bhavamAM na hatuM. AhAra, zarIra, Idriya viSaya ane viSayanA sAdhane. koI paNa gatimAM vicArI le, enI aMdara janmathI mAMDI maraNa sudhI paMcAta mAtra A pAMcanI hatI. A pAMcanI paMcAtamAM paryaTana karyA ja gayA. temAM vaLI manuSyapaNAmAM chanA chakkAmAM AvyA. uMdarane pakaDavA mATe pAMjarAmAM khAkharAne kaTake mUke, uMdara dekhe ke khAkha maLe, paNa khAkhara-kAsaLa kADhI nAkhaze, te uMdarane khabara rahetI nathI. tema A jIvarUpI uMdaraDAne chakIyuM khAkharAvALuM dareka bhave naDe che. SiSa tarapha vahyo jAya che. tenI lAlace nA chakkAmAM goMdhAI jAya che. manuSyane AbarU, jasa, kIti e chaTUhuM dareka janmamAM A pAMcanI paMcAtamAM athavA manuSyapaNAmAM chanA chaTakAmAM ema dareka bhave A jIva sapaDAelA ja cAle che. baccAMne ramata lugaDAM melAM karanAra, abhyAsanuM AMdhaNa melanAra, mAne notaruM ApanAra che. baccAMne ramata prANu karatAM adhika vahAlI lAge che, tema dareka bhavamAM pAMcanI paMcAta viSama chatAM A jIvane vahAlI lAge che. UMdarane khAkhare choDe muzkela paDe che, tema A jIvane chanA chakakAmAM paDe tyAM moTAImAM sukhamAM dorAI jAya che. tyAMthI chUTavuM muzkela paDe che. manuSyapaNAne AtmA tenA samyakatva, niSkaSAyatAdika guNo samajIe chIe, chatAM te guNo tarapha dhasI zakatA nathI. A jiMdagImAM samajavA chatAM na prayatna karIe te ne jIvanuM svarUpa tathA saMsAranuM anityapaNuM na samajIye, te vakhate dharama zI rIte samajIzuM? jyAM jenazAsana, dharma, kevaLInuM kathana pAmyA, e jage para AMkha na khUlI te jyAM kaMI nathI, jIva-jaDanuM bhAna nathI, karmabaMdha, nirjara, Asava, svamamAM paNa samajavAnuM nathI, tevI jaga para samaja Ave te kaI murAde mAne che? jema aMdhane mAge AvavuM muzkela che tevI Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 45 muM 419 muzkelIthI maLanArU manuSyapaNu maLI gayuM. zUrA saradAranA hAthamAM zamazera AvI gaI paNa potAnuM bajhAvavAnuM kArya na bajhAve te kahe ke zamazera nathI paNa leDhAne khIle che, kAMte zrI saradAra nathI. tema A jIva anaMta zakitano dhaNI, zrI saradAra, tenA hAthamAM A dharma zamazera AvI chatAM karmanA ghedA-mAra khAya, mithyAtvano hukalA, aviratino upadrava, kaSAyano kera sahana karyA kare, to zu nathI, kAM to te zamazera nathI. zatruno eka tiraskAra zUro na khamI zake, A jIva manuSyapaNAmAM Avyo, te maLavAnI sAthe temAM zaro sAdhana vagara zauya samajI na zake. tema manuSyapaNAmAM anaMta vIryavALa chatAM, sAdhana na maLyuM hoya to? sAdhanahIna meTA janarala kedamAM paDe, tyAM koI paNa cAlatuM nathI. duniyAmAM kahevAya che ke "kayA kare nara baMkaDA ke thelIkA mAM saMkaDA. tema zUro sAdhana vagara kArya na karI zake. paNa ahIM to manuSyapaNAmAM AvyuM che. Dhera DhAMkhara ke pazu nathI, tethI zUrA saradAra tarIke uMcI sthitimAM AvyuM che, zamazera AvyA chatAM zatrunuM sahana karavuM te zUrAne zobhatuM nathI. dharma sAdhanathI saMpanna thayA tevA vakhatamAM mithyAtvane hale, aviratinuM aMdhArUM, kaSAyane kera calAvI laIe te kevuM gaNAya ? AtmAnA akhila guNone ujajaDa karanAra A mithyAtvAdika tene parAbhava zUro kema sahana karI zake ! "taravAra bA ! tArA bApane ghera je karatI hoya te kara"--ema ahIM ApaNane prApta thaeluM dharmaratna teno upaga karIe to avyAbAdha padavI meLavI de, paNa upayoga na karIe to zI rIte prApta karAvI de? dharmaratna upayogamAM levuM ghaNuM muzkela che. moharAjAnI laDAInuM sthAna : anAdinI mithyAtvanI gAMTha viMdhe, te vakhate vAstavika dharma AvyuM gaNAya. anAdinI gAMTha hoya te amane kema mAlama paDatI nathI? paNa tArA peTamAM gAMDa thaI hoya to tene mAlama paDe che? jemAM te vyApIne rahyo che te mAlama paDatI nathI te arUpI AtmAmAM gAMTha amane dekhAtI nathI e zuM joIne kahe che ? ajJAna, samakita, mithyAtva AtmAmAM rahelA mAluma paDatA nathI. AMdhaLAne thaelA aneka vyAdhi vede kharo paNa jANe nahiM, jema AMdhaLe aneka vyAdhivALa Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 Agama dvAraka pravacana zreNI vede chatAM jANe nahi, tema AtmAmAM anAdinI gAMThanI vedanA che, vede che, paNa jANatA nathI, dharama samajatA haze tene anAdinI gAMTha eTale zuM? karmanI aMtaH keTakeTi sAgaropa sthiti bAkI rahe tyAre gAMTha najIka Ave, 69 AgaLa gAMTha nahiM ne eka koDAkaDi sthiti bAkI rahe tyAM kema gAMTha ADI Ave che? tenuM kAraNa? jyAM bacAvanA bAMdhakAma hoya tyAM AgaLa ja zatru sAthe mAramArI hoya, bacAva sivAyane bhAga temAM zatru Ave temAM harakta nathI. killAnI jagA kotarAvI na joIe, citaDanA ane bharatapuranA killAne kANAM paDyAM te vakhate muzkelI thaI. temAM 70 thI mAMDI 1 keDIkeDI sAgaropama sudhI mehanIyane bacAvanuM bAMdhakAma nathI, bacAvanuM bAMdhakAma eka kaDAkaDa upara karyuM che. majabUta killA sarahada upara hoya che, rAjyamAM ThekANe ThekANe killA na hoya, sarahada para hoya, tema mahArAjAnI sarahada eka koDAkeDa sthiti AgaLa che. tethI anaMtI vakhata ahIM sudhI AvI pAchA gayA, bhavI ke abhavI badhA te sarahada sudhI Ave che, bhaLe paNa tyAM AvI anaMtakALa paDI rahe che. paNa sarahada bhedI muzkela che. ahIM 6 keDIkeDa karmasthiti khapAvI, te te pudagalAnaMdI hatA chatAM khapAvI, pudagala tarapha AnaMda hatA, sArA viSayenI IcchA, kharAba viSa dUra karavAmAM hatuM, chatAM ahIM AnAkAnI vagara, vagara laDAIe ahIM AvI zaka, verAnane bhAga vagara laDAIe vaza karAya, paNa jyAM majabUta bAMdhakAma hoya tyAM tasu sara karavAmAM seMkaDonAM, hajAranAM zira jAya, tema aMtaH koTAkeTi sAgaropama AgaLa meharAjAnuM majabUta bAMdhakAma che, tyAM ja anaMto vakhata AvI ghere ghAlI beThA paNa phAvyuM nahIM pAchA haThayA. e sarahada bheravI muzkela. 14nI laDAImAM turkastAnanuM gelIlIne killo bhedatA muzkelI paDI, tema mohanuM bAMdhakAma khaseDavuM, tene ujajaDa karo e ja muzkela paDI che. AthI eka kaDAcheDI AgaLa moracA che, moha ane dharamanI sarahada tyAM che. graMthI AgaLa moracA maMDAyelA che te haThAvavA muzkela che. maracAM zuM? te samajAvo. dharamarAjA ke mahArAjA pAse dArUgaLe dekhAtuM nathI. vagara avAjanI meTara jAya te joDe sUtelAne mAlamana paDe, te dareka AtmAmAM maracA maMDAyA che, te maracAthI potapotAnuM kArya bane karI rahyA che, chatAM mAlama paDatuM nathI. A sUphamayuddha pAMca IndriyanA viSaya bahAranuM te zI rIte mAlama paDe. dhUmmasamAM, jhAkaLamAM pRthvIna mAluma paDatA na hatA. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 pravacana 45 muM ISTane aniSTa aniSTane InTa gaNavA-Aja graMthabheda : ahIM sparza, cakSu, zretra, ghANa, jIbha pAMca IMdrinAM sArA viSacone sukha gaNavuM, A mehanI sarahada. dharmanI sarahada e ke pAcene jhera gaNavAM. AmAM zI rIte jIta meLavavI. avaLacaMDe AtmA kahyA vagara zrotranI suMdaratA tarapha dhasI jAya, tema rasanAdinI suMdaratA tarapha dhasAro, mULamAM deDanAra ne tene DhALa maLe te pote ubho rahevA mAge to ubhuM na rahI zake. tevI rIte mULamAM pite pAMce IndriAnA viSayomAM talAlIna thayo che ane mehe hathIyAra banAvyuM, pachI zuM bAkI rahe? ahIM je dharmaratnane aMge kahyuM te dharmaratana kayAM Ave? akSudratA Adi ra1 guNe hoya tyAM dharmaratna Ave, jyAM spardhAdinA viSaye mATe bhamI rahyo che tene kharAba mAnavA kaI buddhi taiiyAra thAya? ahiM tucchatA na hoya to te buddhi AvI zake. keTalI gaMbhIratA hovI joIe ? AvA viSayene aniSTo dhAravA tene uthale mAre, zravaNa thavuM muzkela che. amAvasyAnI aMdhArI madhyarAtri hoya, varasAda Avyo hoya, tArA DhaMkAI gayA hoya, te vakhate sUryanI kalapanA karavI hoya to keTalI muzkela paDe che. to pachI ahIM je anAdithI viSane aMge rAga-vyAha thaele, jiMdagI khataro karelI evI jiMdagImAM viSayonuM aniSTapaNuM sAMbhaLavA koNa taiyAra rahe? gaMbhIratA na hoya te vahAlAmAM vahAlA gaNAelA, jene mATe jiMdagInI jahemata uThAvelI te aniSTa che, eTaluM sAMbhaLavuM, haju dhAravuM te mATe udyama kare dUra rahyo paNa mAtra sAMbhaLavuM ke viSaye aniSTa che, te gaMbhIratA keTalI che. jhaverInA hIrAne koca tarIke sAMbhaLo zalya lAge, tema anAdithI lAgelA ISTa viSane aniSTa viSaye sAMbhaLavA, eTaluM ja nahIM paNa jhaverI kAca mAne che, tene hIro kahe che kema saMbhaLAya ? bIjo upAya na rahe te kAne hAtha de. tema A jIvane viSaye halAhala gaNavA ane aniSTa lAgelA viSa, pratikULa viSane nirjarAnA sAdhana gaNuM dosta gaNavA, temAM kalyANa zI rIte sAMbhaLI zakAya ? anAdinA ISTa gaNAelAne aniSTa ane aniSTane ISTa viSaye gaNe, A be vastu kAramAM khaMjara jema hadayamAM bheMkAya, te sAMbhaLatAM stabdha thAya, A ja gAMTha, viSanuM ISTapaNuM sarA, anAdikALathI viSamAM vahI rahyA chIe tethI aTake ane svapnamAM je viSaye kharAba lAgatA hatA Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 Agama dvAraka pravacana zreNI tene zreyaH gaNe. vicAre keTalI muzkelI? ISTa viSaye karmabaMdhanA hathiyAra ane aniSTa viSaye karmanirjarAnA sAdhana gaNavA e sAMbhaLyuM kema jAya? je vastune pAMca-dasa varasano anubhava tenI virUdha sAMbhaLI na zakIe, paNa je anAdine anubhava te virUdhdha guru saMbhaLAve te kema saMbhalAya ? kahe ke akSadratA AvI. je ahIM gaMbhIratAnI khAmI haiya, tucchatA hoya to tarata uThI jAya, bhale huM anAdithI ISTa mAnuM chuM, to paNa sAMbhaLavA de. ATalI paNa khAmoza hoya te sAMbhaLI zake, ATalI khAmoza na hoya tene sAMbhaLavAne vakhata na Ave, tema dareka cIjamAM Ave, tame mAbApa mATe marI paDe. yudhamAM jAva, jaMgalamAM bhaTake, keTale pyAra he joIe, ATalA badhA vahAlA, anubhavathI pyAranuM pAtra, tene ahIM durgatimAM laI janAra tema ahIM zI rIte sAMbhaLyuM jAya? eka ja muddAthI, kaMIka khAmoza hoya, e zA muddAe kahe che te sAMbhaLavA te de. te ja akSudratA, me prANa arthanuM anarthapaNuM kayAre saMbhaLAya? tame tamArA prANa karatAM pyAre paise e prathama prANa. dasaprANane bhega prathama paisA mATe Ape che. vizalAkhanA AsAmIne kensara thayuM che, vIlAyata jaI pAMcahajAra kayAM kharacuM? be varasa pachI maravuM ja che ne ? 11ma prANa dhana. te cIjane aMge jagatamAM anarthanI jaDa paise che e kema sAMbhaLyuM jAya, ratho 3chaLa mUI. durgatine Dake, anarthanuM mULa artha, te zI rIte saMbhaLAya? te vamanArA mahAtmA, artha rAkhanArA adhama, tene choDavAmAM sadRgati, rAkhavAmAM durgatine DaMke. A kema sAMbhaLyuM jAya ? kahe hRdayamAM keTalI khAmoza hoya ? keTale bIjAnA vicAra vacanane sAMbhavA pate taiyAra hoya, anubhava vartanathI vallabhatAthI virUdha vicAro kAne sAMbhaLavA kema bane ? cAhe je vicArabheda hoya to paNa bIjAne vicAra sAMbhaLI vinimaya kare, vicArazUnya vicAra vinimaya karavA taiyAra hoto nathI, A te AkhuM uthalAvanAra, upAzrayanA pagathIAnI bahAra jeTalI tamArI ramata te badhI ahIM uthalAvavAnI, pitAnA vicAra para kAbu na hoya, tevA vicAra sAMbhaLI zakAya nahIM. sAMbhaLavA pUratI akSudratA tamArAmAM AvI che, lagIra AgaLa vadhIe. sarva padArtha karatAM jIvane TakAvanArI Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 46 muM 423 cIja jIvana, je jIvana mATe svapnamAM tuM marI gayA ke svapnamAM zeka karavA besIe, paisA, mAbApa, strI, putra karatAM jIvana vahAluM che, mara zabda paNa khamAtA nathI, te ahIM are mAnavI ! A kSaNamAM maraNanA DaMkA vAgI rahyA che te sAMbhaLe che. maravuM pagalAne huMTha, tame amArI pAse khelAvA kaI sthitie ? uMce svare vAraMvAra, 'jIvane AzA DuMgara jevaDI, maravuM pagalAne heTha' A kaI sthitie belAve che ? eka aMza eka DagaluM paNa sAMbhaLI zakIe tema nathI, teA kema saMbhaLAya che ? eka ja vastu hRdayamAM gabhIratA AvelI che ke, viSayA kuTuMba jIvane aMge cAhe te anubhava hAya paNa sAMbhaLavA te de, A gaMbhIratA na hoya te dharma paNa sAMbhalI zake kharo ? mATe akSudratA guNa prathama naMbare, e guNa AvaveA ja joie, choDo ke na cheDo paNa sAMbhaLatA te thAya, kAna DhALato to thA! kAna DhALavAmAM paNa guNanI sthiti joIe chIe. duniyAdArImAM mAgelA melavAnI vAtamAM kAna kema DhaLAya ? temAM kAna DhaLAya te gaMbhIratAnA aMge A to dezanAne aMge gabhIrapaNuM kahyuM. tema devAdi, dAnAdika niSkaSAya paNAne aMge gabhIrapaNu joIe. have te akSudratAnuM svarUpa ane dharma sAthe tenA kevA saMbadha che te AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. 5 pravacana 46mu -vata 1990 zrAvaNa vadI 10 seAma, mahesANA zAsrakAra mahArAjA zrIzAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa karatA jaNAvI gayA ke, A anAdi anaMta saMsAranI aMdara rakhaDatA rakhaDatA manuSyabhavanI prApti thavI ja durlabha hatI. jANelI vastunuM sArAkharAkhapaNuM mAlama paDe, pachI sArAnI IcchA thAya ane kAraNe kheALAya. keI kAraNa maLI Ave ne pravRtti karIe to keAI vakhata dhArelI vastu maLI jAya, paNa manuSyapaNAne manuSya sivAya bIjAne vicAra Avato nathI. paMcadriya tiya cAnI sAthe manuSyanA vyavahAra che, chatAM paNa manuSyapaNAne khyAla nathI. tyAM manuSyatA suMdara ke kharAba che te khyAla na Ave, te meLavavAnI IcchA na thAya. kAraNeA khALe Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 AgamAddhAraka pravacana zreNI nahIM to kAraNeA jaDe kayAMthI ? kAraNanI pravRti nathI ane tethI siddhi paNa nathI. sArU lAgyu nathI, pravartavAnuM banyuM nathI, te mane zI rIte ? A vicArIzuM teA Ape|Apa khabara paDe ke manuSyapazu. muzkela kema ? ekeeka cIja dubha, e ja apekSAe vicArIe ke prathama kaI dIzA hatI ? heAkarU janme tyAre UMA U kare che, ghaTanA kare che. e pUrA zabdo melI jANatuM nathI, adhUrA zabdamAM UMA kare che. nava mahinA prArthanA karI ke huM tane nahIM bhUluM, tArA sivAya bIjuM raTana nahiM karUM, nava mahinA prArthanA karI, paNa janmyA, khaMdha nathI chUTyo, eTale huM ahIM, tuM tyAM, tA e cheAkare nava mahinA sudhI garbhamAM rahyo paNa janmyA te sAthe huM ahIM, tuM tyAM. ApaNI vidhA : ApaNI vAta karIe. Thesa vAgI cAmaDuM utarI gayuM, na rUjhAya tyAM sudhI rU aDake te paNa DarIe, paNa kyAM sudhI Dara ? jyAM sudhI e vedanA rahe. rUjha AvI eTale vidyA AgaLa che. uMTa vidyA eTale uMcuM joI cAlavuM, ApaNe paNa dareka gatimAM duHkhe bhAgavIe te vakhate ema thAya ke A jIve pApa kayu . have pApane chAMyaDe na javuM. paNa pApanAM phaLa bhAgavIe tyAM sudhI masANamAM vairAgya Ave, kayAM sudhI ? masANathI nIkaLI ghera AvyA pachI kaMi nahi rAga Ave te pApanA uya. pApa pIpaLe caDI pAkAre che. pApanA paDachAyA bhUMDo paNa herAna thaIe tyAM sudhI, herAnagati gaI pachI pApanA paDachAyA bhUDo lAgatA nathI. keTalIka vakhata jIvAne ema thAya che ke ame nigeAda, naraka, tiryaMcagatinA du:khe bhAgavyAM te te vAtano khyAla kema nathI laI zaktA ? A bhavanI vAta bhUlI jAya tenuM zuM? AMkhe caTakA mAratA hatA te atyAre emAMnuM zuM yAda che ? rUjhAI gayA pachI A bhavanI vAta bhUlI jAya che, bhaNIne bhUle kahe che, paNa te karatAM A bhAgavI bhAgavIne anAdithI bhUle che. te vicAra ! jyAM nAnA baccAMe du:khanI dazA vakhate leAkeAnA kahevA pramANe paramezvaranI prArthanA karatA hatA te bhUlI gayA. daraDha gayA pachI vaidya verI, tema pApa bhAgavIe te vakhate dharamanI dhagaza thAya, mazAnamAM, roga Apatti vakhate dharamanI dhagaza thAya paNa ghera AvI mAM vIchaLI nAkhyu. eTale kaI nahi, tema pApanA kaLeA anatI vakhate Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 46 mu bhogavyA, te vakhate pApathI kaMpyA paNa bhogavavAnuM gayuM eTale hato evone e ja, phaTakA paDe te vakhate have corI nahIM karuM paNa phaTako camacame tyAM sudhI, kedamAMthI cAra nIkahyuM ke mAstaranA hAthamAMthI chokare chUTa eTale hatuM ema ne ema. je bhagaveluM yAda rahetuM hoya te pApane paDachAye na jaIe. jAti maraNa samaye pApa parihAra buddhi judI ja heya : prAcIna kALamAM jAtismaraNa thatA sAthe pA5 chuTatuM sAMbhaLIe chIe. ApaNe bhogaveluM bhUlyA, te bhagaveluM yAda kare che. bhogaveluM yAda kare che to e raste phera na jAya, bhogaveluM bhUlIe chIe ne jAtismaraNavAlAne bhegaveluM yAda Ave che, A raste javAmAM phAyade nathI, pitAnI javAbadArI ane jokhamadArI barAbara samaje che. te te bhUlamAM dakta kaI jaga para karI dIdhA, tethI hajAra gaLe paDyA, te hajArarUpIA dhamakAvI lIdhA pachI bhUle nahiM, kaI daskata karAvavA Ave to phera karo cho ? jene daktane lIdhe hajAra gayA tenuM kema thAya? kalama boLo tyAM yAda Ave, pachI kalama boLAya, yAda paheluM Ave, teNe javAbadArI jokhamakArI khyAlamAM lIdhI che, tema cAre gatinA janma, maraNa, roga, zeka yAda Ave, te karatAM pitAnI javAbadArI, jokhamadArI jAtismaraNathI mAluma paDe, te svAnubhavathI thAya che, te judI ja che. tema jAtismaraNavAlAne pahelAnI sthiti khyAlamAM Ave te bIjAmAM ghaNo vicAra kare, jAtismaraNavAle eka pApa karatAM vicAra kare. AthI jagejage para jAtismaraNa thayuM ke, tyAgI thayo, jAtismaraNavAle sAkSAta javAbadArI jokhamadArImAM nukazAna keTaluM thayuM te samajI ce. have navI javAbadArI jokhamadArI na le. mATe jAtismaraNavAle tethI mukta thavA mATe sarva pApano tyAga kare che. ene javAbadArI jokhamakArI Abehuba khyAlamAM Ave che. pahelA jANato mAnato hato. eka hajAramAM pote dabAye hoya to vicAra thAya che. pote jANatA mAnatA hatA, jANyA mAnyA chatAM dabAIne devA paDe tenI asara judI ja thAya. dunIyAmAM devA paDyA hoya te jANe mAne, juhuM na gaNe te chatAM bIjAnI asara karatAM svAnubhavanI asaramAM rAtadivasano pharaka che. tema naraka, pApanA duHkha pIDAo sAMbhaLI che, chatAM pitAne vItelI pIDA khyAlamAM Ave tyAM Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI judI asara thAya che. nave tavenI zraddhA karavAvALA hoya tethI je pApa parihAranI IcchA thAya, te karatAM jAtismaraNathI je pApa parihAranI IcchA thAya te jadI ja che. mANasa Apatti vakhate arihaMta kare che, saMpattimAM arihaMta kaI bolatuM nathI, saMpatti Ave tyAre senAra yAda kare. A jagatanI sthitine aMge vicAra karyo ke A kahI nAkhe che. ApaNe paNa bhagaveluM bhUlI jaIe chIe. ApaNe je pApanAM phaLa bhogavyA haze tene atyAre khyAla paNa AvatuM nathI. vagara IcchAe, vagara dhAraNAe A manuSyapaNuM maLI gayuM. rAjakuMvarane rAjyanuM svarUpa tenI dhAraNamAM na hoya chatAM maLelA rAjyane samajyA pachI maTTI maLavA na de. rAjya kema maLe, keTalI muzkelIthI maLe te kaMI na hoya paNa moTo thAya tyAre rakSaNa kare, maddI na meLave, tema ApaNe manuSyabhavanI muzkelI svarUpa jANatA na hatA, chatAM manuSyapaNuM maLyuM. samaju rAjakuMvara ema dhAraNa rAkhatA nathI ke meM rAjya meLavavA kyAre mahenata karI hatI? te dhAraNA rAkhatA nathI to ApaNane anaMtabhavoe durlabha evuM manuSyapaNu maLI gayuM. evA manuSyapaNAne maTTImAM kayAM meLave che? AthI zuM meLave che te kaho. kumAra 36 hajAranA vepAra : manuSyapaNAmAM ApaNI dazA e che ke zeThano putra chatrIsa hajhAra rUpIA leI dezAMtara ga. munima rAkhe. te vyavahAra calAvyA kare che, tenA gAmano eka mANasa AvyA. kuMvara sAheba zuM kare che? moja, duniyAmAM kahevAya che ke, pArakAe samAyuM te karatAM hAthanuM banAvyuM sArUM. sAheba copaDo tapAse. copaDAmAM sAta-ATha hajAra marI gayA che, jenuM kaI nathI tevAne dharyA che. paMdarasola hajAra evAne ApyA che ke sahI karI jAya paNa paisA pAchA ApavAnA nathI. dasa bAra hajhAra barobara zAhukAramAM, sAMkaLa khakhaDAve to tarata rUpIA maLe, paNa kevAne dhIryA che ke 1 rUpIo sANaMdamAM 1 jhakhavADe 1 viramagAma dharyo che. 1 mesANa 1 dhaNuMja 1 liMca, che zAhukAra. tarata Ape paNa dharyo che evI jage para ke 1 rUpIo khara to 1 meLavo. kuMvarane silaka-belensamAM zuM? tema A jIva pote AgalA bhavathI vadhAremAM vadhAre chatrIsa hajAra dIvasanuM AyuSya laI AvyuM che. te chatrIsa hajhAranI paMcAta ene nathI. kuMvara moja-zekhamAM Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 pravacana 46 muM paDacA tethI muDInI zI vyavasthA thAya che tenuM dhyAna nathI. tema chatrIsa hajhAra dahADAnA hisAba jovAnI phurasaDha nathI. zeThanA cheAkarAne milakata khavAI gaI chatAM meAja lAge che, aMdara AtmAnI punsAI khavAI gaI che, chatAM meAja lAge che. jiMdagIne jovI nathI ne rAvI paNa nathI, tevI avasthAmAM kaI dezavALA AbyA ne zIkhAmaNa dIdhI. tema kAI paragaju karmone AdhIna chatAM rajapUtamAM rahele| mAgala virUdhdha salAha Ape, paNa mAgalamAM rahelA rajapUta virUdhdha salAhe Ape temAM keTaluM jokhama che? tema jee haju karmane AdhIna che. karmanI AdhInatAvAlA chatAM tamane karamathI sAvaceta kare tevA upagArI keA maLI gayA. zudhdha upadezanI durlabhatA : eka apekSAe sAdhupaNu. sahelu che paNa zudhdha upadeza devA muzkela che. kAraNa--jyAre hajhArA sAdhu thAya tyAre temAMthI gaNyAgAMDayA upadeza denArA maLe. bhaNelAmAMthI amuka hIssA upadezaka thAya. tenA AtmAne sajama muzkela hatuM. pachI jJAna pachI teno vihAra pachI temAM tene saMjoga, sAdhupaNA karatAM trIje nabare badhA gItA sAdhuM hAya nahIM. ApaNe tyAM gItAmAM badhA AvI jatA nathI. keI sajoga maLe tyAre zudhdha upadeza maLe. evA zudhdha upadezaka AvyA tyAre kahe kema che? A Mda che, majA che. pelA zeThanA chokarA majA zAmAM gaNato? dUdha pUrI khAvA maLatI hatI temAM, tema A chakkA pacAnI ramatamAM A jIva AnaMda meAja mAne che, pacAmAM AhArAdi, chakakAmAM AbarU jasa-kItiumerI che. A pAMcA chakkAnI ramatamAM ramIe chIe. 6+5. agIAra gaNavAnA. dhamamAMthI punyamAMthI, paramArtha rastAne pADI nAkhanAra 65 11 paNa 9 ne 3 keAI kahetuM nathI. bIje raste paNa agIAra thAya tema che, chakkAmAM ne pacAmAM je cakrI khAI rahyA chIe, temAM meAja gaNIe chIe. ene khArAkamAM aDacaNa hAya to bekArI thaI, bhUkhe maratA hAya tene AMkhelakhAtA ThekANe ThekANe che, bekAravALA AMkhelamAM keTalA vadhyA ? AMkhelamAM badhu maLe che, AMkhela kareA. kaho ke khAnuM che, joI e che phezana. sthiti evI vicitra ke jene bekAra gaNAve che tenAM lugaDAM para eka DAgha nahI dekhAya. ekAranI brUme| mAranAranAM kapaDA upara eka DAgha nathI, adhurAmAM maLyuM nathI ane maLe to Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 AgameddhAraka pravacana zreNI AMka pharakanA AMkaDA ramavA jAya. bekArI gaNatA ho to AMbela khAtA khulA che, moTA zaheramAM AvelakhAtA khullA che, AMbela karanAranI saMkhyA kaI vadhI? e to bekArInA nAme dhamikone dhUtavA che, phezanavAlAne moTaro choDavI nathI, bekArInI bUme mAranArAne kahIe ke tame abela keTalA karo cho ? rojagAramAM majUrI meMghI che, pahelAM rojagArI babe AnA maLatA te jaga para, suthAra, luhAra, senI, hajAma meMghA che, vicAro bekArIne notaravI che, gIradhara choTAlAla bhAIe kahyuM hatuM ke, daza jagA kArakunanI hoya, eka kArakunanI jagA khAlI hoya to eka arajI Ave, jyAre majura hoya, majurane zeTha vaDhavA jAya to the rahyuM. jA. uMcI Doke jAya, kArakuna ghera beThe to deDha varase ThekANuM na paDe, majura cothe dahADe ghera na rahe. sAhyabI joIe te nathI, mULa vAtamAM Ave. ahIM che ke pAMcamAM paMcAta hoya to rotuM bolaze, temAM paMcAta na hoya to rAjI. jema hitaiSIpaNe jaNAvyuM ke "pArakuM mAryuM ne hAthanuM bALyuM " tapAsIe to hAthanuM bALyuM te sArU nIkaLe che, mATe tArI silaka tapAsa. tuM chakkA paMcAmAM AnaMda mAne che, te silaka upara mAne che paNa te silaka saDe che te je. jyAre A jIva jevA lAge te vakhate 18-20 nI umara thaI gaI hoya, chatrIsahajAramAMthI sADAsAtahajAra to gayA, gayA dahADA AvavAnA nathI, lenArAnA nAma nizAna nathI. tethI jyAM pacAsanI uMmara AjakAla thaI gaI eTale paravaryA, abhyAsa kare. A divasa gekhe to paNa caDatuM nathI, jAtrA karo to umare caDhatAM zvAsa caDe pachI zuM thAya? 50 pachInA varaso zAhukArInA. kharI jiMdagI bhegavavAnI, paNa na thAya vinaya-vaiyAvacca-jJAna-dhyAna ke na thAya tapasyA, emAM dhADa na marAya. gharaDe baLada cIle cAle jAya, paNa AgaLa mokhare na cAle, jatAnI pAchaLa jAya, pacAsa varasa pachI ghADa nahIM mAre. cIle cAlaze paNa paca sa pachInA badhA varSo nakAmA, have vacamAM trIsa rahyA, vIsanI pacAsanI vaccenA trIsa rahyA, eka dahADe jAya to bIje dahADe Ave, be dahADA bhegA AvavAnA nathI, eka rUpiAnuM kharaca kare to eka rUpIo ugharANImAM Ave, AvI sthitimAM nIrAMte seDa tANe sUtA chIe. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 46 muM 429 vIsa hajAra ThaMDA paDI gayA, sAtanuM nukazAna thayuM. dasabAra hajAramAM ApaNI A dazA che. e tarapha jovA mATe ApaNane purasada nathI. tethI zAstrakAra kahe che ke, manuSyapaNuM maLyA chatAM anarthaharaNa karanAra dharmaratna maLavuM ghaNuM muzkela che, dudha--pUrImAMthI navarA thAya tyAre silaka tapAsa ne ? AtmA tarapha AMkha kare nahIM, tyAM sudhI silakamAM keTale! bhAga khAkI che tenI khabara zI rIte thAya ? puNya karatAM pApamAM raheleA eka guNa : pApa haDakAyuM kahevAya che, chatAM pApamAM eka guNa jabarajasta che, e guNa punyamAM nathI. pApa tarapha dhikkAra karA to tenA mULIyAM khaLI jAya, punya tarapha lAkhA vakhata dhikkAra kare to tenAM mULIyAM nahIM maLe, pApane dhikkAra to tenAM mULIyA khaLI jAya ane pUnya evuM che ke lAkhA vakhata dhikakArA to paNa pAchuM Ave. vicAre ! pApane azubha jANI pApane dhikkAra thAya, eTale samati thAya, samakti eTale, dharamamAM pravRttivALA rUcivALA thayA. te thayA ke a`puddagala parAvamAM mekSe javAne. eka vakhata dhikkAranI najara kare te pApanuM mULa saDI jAya, dharamanI taraphe anatI vakhata aruci karI, bhavAbhinanI, pudgalAbhinaMdI rahyA tyAM sudhI dharamane dhatIMga, habaga kahyo, chatAM dha eve che ke, dhikkAravAthI paNa jato nathI, A jIve dharamane dhikkAravAmAM bAkI rAkhI nathI, dharamane eka vakhata dhikkAravAthI dharama cAlyeA jAya to koi dharma pAme nahIM, sajjana rIsa kare paNa hitabuddhi thAya to pAchA Ave. dhane ApaNe dhikkArIe te vakhate dharamanuM mULa baLe nahIM, paNa tApane dhikkArIe to pApanuM mULa baLI jAya, to dhikkAravA mAtramAM bahI jAya te pApane khALatA nathI, to ApaNI sthiti kaI ? dRSTiviSa sa` leAkeAnI lAkaDIe khAya, jenI STithI mANasa marI jAya chatAM lAkaDIe khAya che, tema pApa dhikkAranI najarathI lAsa thAya che, chatAM pApanA peTalAthI pIDAIe chIe to paNa dhikkAranI lAgaNI thatI nathI, dharama evA che ke, chekarU hagI-mutarI bagADe to paNa mA chokarAne paMpALe, lAta mAre to paNa mA pa'pALe, tema ajJAna dazAmAM A jIva dharamanI arucivALA dhikkAranAra thaye, chatAM dharma pAtAnu hita cheDe nahi; mATe pApa che sajajana, dhikkAra Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 AgamoddhAraka pravacana zreNI nI ekanajaramAM baLI jAya che, "ve dIna kaba ke rAjAjI AMkha dikhAve." paNa rAjAjI evA ke AMkhanI rItie AMkha dekhADe to kAma lAge. ema pApane dhikkAre che. duHkhanA udaya vakhate, hA ! pApane udaya che ema AMkho uMcI karI DoLA dekhADyA kAma na lAge. bhavI abhavI badhA pATu paDe tyAre pikAra kare che. mithyAtvI ke samakitI, pATa paDyA pikAra kare che, emAM vaLe nahiM. rItasara AMkha dekhADavI joIe. bALaka lapeTIne raDe paNa lAkhane na gaNe : ema ahIM pIDA karanAra pApa tarapha AkhuM jagata dhikkAra kare che, paNa jenI pIDA nathI tevA pApa tarapha Avo. evuM pApa kayuM? zeThIyAne ghare pAMca sAta varasane cheka hoya, japnI AvI hoya, paNa ene khAvAne vakhata thAya te vakhate khAvAnuM maLI jAya, to lakheTI ramavAmAMthI uMcuM joto nathI. ene japtI nathI. nAmA, copaDA, paisA, AbarU tarapha chokarAnI najara nathI. A jIvane zarIra tarapha najara che. chokarAne lapeTI jAya to rovA mAMDe, tijorI jAya to kaMI nathI. lAkha lUMTAya temAM chokarAne kaMI nathI, tema A chokarAne-ApaNane AMgaLIe pIDA thAya to paDozInI pIDAnI poka mele che, paNa AtmAnA anaMta guNe, jJAna keTaluM haNyuM, keTaluM prakapyuM tenI paMcAta nathI. lapeTI lUMTAya to phikara thAya, A zarIranI-pADezanI pIDAnI pika mele che. pApa tarapha vAstavika dhikkAra hovo joIe. ahIM dehanA daravAjA dAjhayA tene aMge poka mele te te AkhI dunIyA mele che. paNa dIlanA-AtmAnA daravAjAnI dAjha thatI nathI. jJAnAvaraNIya pramukha ghAtI karmo, ghAtI pApa tarapha dhikkAra varasya ja nathI. tethI dharmaratna pAmavuM muzkela che. dharmane ratna tarIke nathI gamyuM, to dharma ja ratna che te buddhi kyAM AvavAnI? dharma ane ratnanI benI sarakhAvaTa haju thaI nathI, pAMca hajAra kamAyA te vakhate je u9lAsa, te ulAsane chAMTa sAmAyika-pUjA-prabhAvanA vakhate A ? badhuM tArIyAnuM che te kahevAnuM ja ne ? rAMDelI bAI pAse paMdarahajAranI milakata hatI, saMtAnamAM ekamAtra chokaro ja hato, e mAMdo paDyo, tyAre pelI kaMjasa evI ke be AnA kharacI davA paNa na lAve, pADozaNa kahe tAre kaI khAnAra nathI, tAre enA upara gAjA ne vAjA che, enA mATe be AnA kharacavAnA te mATe Ama kare Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 46muM 431 che. huM sAthe bAMdhI javAnI chuM? "badhuM mArA tArIyAnuM che, jene aMge be AnAnI davA nathI ApatI ne bolavAmAM mArA tArIyAnuM che tene arthaze gaNa? ahIM dharamamAM chAMTo Avato nathI, dharama ja sAro kahyA kare paNa eka sAmAyika paNa karato nathI, to kahevAnuM ke beAnA kharacavAnA nathI, tema ApaNe ekeeka samajIe chIe ke meLaveluM melI javAnA chIe, paNa kaMjusabAI jIvatI rahe tyAM sudhI jAgati rahe, tema ApaNe paNa jANIe chIe ke, meLaveluM badhu melavAnuM che paNa bAI je na laI javAya tethI melI de che, nahiMtara tArIyA mATe melI jAya che? tethI meLaveluM melIe chIe. te laI javAno upAya nathI. kharekhara haju zodhanI khAmI che. kaI? ahIMthI Dale laI upaDI jaI zakAtuM nathI. je Dallo laI javAto hoya te ? haju dunIyAnuM nazIba che. je A meLaveluM mAlikI sAthe laI javAtuM hoya to kAle paraNyA che tenuM palluM paNa rahevA na deta. tArA mArA bhAganA che ema kahI deta, paNa kare zuM ? ke mAla sAthe laI javAto nathI, parANe melavuM ja paDe che, hasato melato ja nathI. hasato mUke to pelA rUe, mele tyAre roto roto. "AzA nathI " kahe te vakhate sAMbhaLanArane zuM thAya che? tyAM chAtI, vacana tapAse, chatAM mukela che ke na ho paNa dunIyAdArIne aMge kahI zakIe ke peTamAM paDelAne jaNyA chUTake. rUvo ke haso, meLaveluM melavuM ja paDe, tene aMge haja udAratA thatI nathI. tyAre ema ja kahe ke, tArIyAnI mA ja ApaNe chIe, kahetI hatI ke huM badhI javAnI nathI, ApaNe bAMdhI javAnA nathI, chatAM pAMca rUpiyA jAya te vakhate je AtmAmAM asara thAya tenI neMdha le ane hamezAM sAmAyika karatA ho, eka divasa na thAya tenI noMdha laI sarakhAvaTa kare, to pisaha-pra pratikamaNa-pUjAnI kiMmata pAMca rUpiyA jeTalI nathI, te tamArA moDhe nakakI thayuM, pAMca rUpiyAnA nukazAnamAM asara thAya te gharanA nukazAnamAM keTalI asara thaI haju dharma ane ratna benI sarakhAvaTane vakhata nathI Avyo. dharma ja ratna e buddhi kayAre Ave? - dharmaratna e buddhi to bahu ja lAMbI che ane jyAM sudhI e buddhi na Ave tyAM sudhI divALInA svapnavALA chIe. dIvALI kalpamAM rAjAne svapna AvyuM ke, junI hAthIzALA paDI gaI Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 AgaddhAraka pravacana zreNI che, navI taiyAra karAvI che, Ama chatAM navI zALAmAM hAthI jato nathI ne janImAM pAcho bharAI jAya che. jenI paDI gaI che. TADha vAya che, varasAda Ave che, chatAM jyAM dhULane bhAga hoya tyAM besavuM joIe, rasAne suMdara bhAga choDI kacarAmAM kUtarAne AnaMda, tema pelA hAthIe junI zALAmAM AnaMda mAne che, jemAM traNe RtunA duHkhe che, navImAM eka tunuM duHkha nathI, mahAvata parANe laI jAya to paNa goThatuM nathI. ApaNe elAmAM paga cUlAmAM mAthuM che. chatAM vAgelAne zIre khavaDAve che, bIjo bhAI kahe ke mAthuM puTe to zIre maLe che. teNe paNa pheDayuM. mAthuM pheDI zIre khA. tema ApaNe palapalanI palojaNa veThIne dunIyAmAM DAhyA banIe chIe. jene palapalanI palejaNa karavI che tene vairAgya mArga sUjhato nathI; te navanidhAna ne cha khaMDanI sAhyabI hatI, coda ratno hatA teNe vairAgya mArga kema lIdhe ? ratnanI samAna gaNe to, ratna cakravatI pAse hatA. dharma e ratna je, dharma rUpI ratna nahIM paNa dharmaja ratna enuM kAraNa? ratana e patharAnA bhAI che. jAta upara bhAta paDavAnI, jAta pattharanI jaDa jAtanI upara jahemata keNa uThAve? zANe nahIM uThAve. te mATe eka ja jaceluM. dharma ja ratna, A buddhi thAya tyAre ratna paNa dharmane gulAma che. dharma gulAma nathI to pachI e keNa hoya ke zeThane cheDI gulAmane pakaDe? tethI dharma e ja ratna. A ratna rAkhIe tyAM sudhI rakSA kare, khasyu khAsaDA mAre. eka vakhata kAcI beghaDI dharmanI prApti thaI gaI te mokSa meLavI DhIdhA sivAya rahe nahiM, khaseDayuM paNa khasatuM nathI, kene? jagatanA lUMTArUo bebhAnapaNAno, anupayogano jevAvarIne lAbha le che, A lUMTArUoe dAna sArUM gaNAvyuM, amArI pAse dAnanuM phaLa jaNAvyuM tethI rAjI thaI dAna devA mAMDayuM. lUMTArUo lAkaDIthI lUMTe, A loko kudAvIne lUMTe, pAMca paisA bagADe to bAyaDI-mA-benachokarAnA cheDA kADhIe. e hame ahIM 200-500-1000 dAnamAM daI rAjI thaIe, kaI dazA che ? paNa A vicAra keNa kare? tucchatA na hoya te ja dAna ApI khuza thAya, asaMkhyAta, anaMta jInI virAdhanA thaI, brAhmaNe caMDALa banI cokI meLavI temAM zo camatkAra karyo? tema caitanyasvarUpa, zudhdha cidAnaMda svarUpa AtmA Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 muM 433 pudagala pariNatimAM game tyAre paiso meLavyuM. paise pedA karyo. eTale svaramaNatA karI, brAhmaNa caMDAla thaye. eka paiso pedA karyo eTale svaramaNatA cheDI pararamaNatAmAM gaye, tyAre paiso pedA karyo, tene sadupayoga batAve. eTaluM ja nahIM paNa duniyAdArI pramANe ahIM meLavyuM te AgaLa meLavavuM che ke nahi ? kheDUta khAvA karatAM bIjanA dANa moTA rAkhe. lokajAta e paNa bhaviSyamAM meLavavA mATe taiyAra. mAladAra mattA meLave, te AvatA bhave joItuM hoya te, mAladAra mattA meLavavI joIe, mamatAne markaTabaMdha cheDAva, te nipuNanuM kAma che, A buddhi Ave kene? "dAna para bhavanI saMpatti che. jenAmAM akSudratA guNa hoya te ja dAna devAnuM zreSTha gaNeze, ne te ja dharmane lAyaka gaNAze, tevI ja rIte zIla, tapa, bhAva, deva, guru ne dharmane aMge sarakhI rIte akSudratAne guNa joIe. te badhAmAM te guNa kevI rIte ghaTAva te vigere adhikAra agre vartamAna pravacana 47 muM zrAvaNa vadI 11 maMgaLavAra mesANA dhamma rayaNassajuggo akkhuddo rUvavaM payaisomo / logappio akUro bhIrU asaDho sudakkhinno // 5 // zAstrakAra mahArAjA zrIzAMtisUrIzvarajI dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM jaNAvI gayA ke, anAdikALathI rakhaDatAM rakhaDatAM manuSyabhavanI prApti durlabha hatI. A jIva manuSyabhava meLavI zakato na hato, mahAmuzkelIthI manuSyabhava maLI gayo. jemAM vicAra karyo na hato ke manuSyapaNunAM phaLe kevAM che e vicAryA na hatA. tenI suMdaratAne khyAla Avyo na hato, tenA kAraNe jANyA na hatA te amala kayAMthI ja kare? AvI dazAmAM te maLI gayuM te bhavitavyatAnA jege ja maLI gayuM, paNa have tene saphaLa kema karavuM? maLavAnI muzkelI karatAM tenA upayoganI muzkelI vadhAre hoya ? hathIyAro maLI gayA 28 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 AgAme ddhAraka pravacana zreNI chatAM tene upayoga na AvaDe te hathIyAra maLyAnuM phaLa zuM? maLelA hathIyAramAMthI pheLa kayAre meLavI zakAya ? jyAre e hathIyArano upayoga thAya. hathIyArano upayoga kare te maLavA mAtrathI phaLa thaI jatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa durupayega thAya. je hathIyAra phAyado karanAra hoya, te durupayeAgamAM Ave te sajajaDa bevaDuM nukazAna kare che. taravArane muphIthI na pakaDI ane dhAra uparathI pakaDI ? jeTaluM jora daIe teTaluM vadhAre nukazAna. A manuSyapaNuM e paNa eka nAgI talavAra che. talavAra maLelI hoya, muphIthI pakaDe te sadupayogamAM kAma lAge, AgathI pakaDe te potAnI meLe ja durupayega kare, nahIMtara bIje khUMcavI mAre, phekta cheDA uparathI pakaDavAnu ja kAma, tema manuSyapaNuM mekSanI nisaraNa, A sivAya kSe javAnuM kaI bhavamAM nathI. devatAne bhava je suMdara gaNAya te bhAvamAM paNa zIva sadhAI zakatA nathI. mokSa meLavI ApanAra kevaLa manuSyabhava. A manuSyabhavane sadupayoga kare te karamanuM kAsaLa kADhI nAkhe, je teno sadupayoga karavAmAM na Ave, AraMbha samAraMbha karavA dUra rahyA, paNa taravAra UdhI pakaDavAmAM hAtha kapAye ema aviratimAM rahyA eTale mArgathI chUTA paDayA, A vAta lakSyamAM leze tyAre ja tIrthaMkara mahArAjA, kevaLIoe, gaNadharoe virati mATe kema kaTIbaddha karyA te mAlama paDaze, gautamasvAmI pAse keIke dIkSA lIdhI. mAruM kuTuMba pratibodha pAme tema che, to kahe che ke tyAM pahoMcyA, mahAvIrane lAbha mAto nathI. eka udAyanane dIkSA devA mATe merA mulatAna taraphe lAbA vihAra karyo, udAyana rAjAne dIkSA ApI, pAchA tyAM AvI comAsuM rahyA. caMpAthI nikaLI bhera gayA. pAchA rAjagRhImAM comAsuM karyuM. 1200 mAIla gayA, 1200 mAIla AvyA, jevA cazmA pahere tevuM dekhe, lAla cazamA paheryA to badhuM lAla dekhe, dIvA sAthe lAla kAca melyA to AkhA holamAM lAla dekhAya, tema ApaNe ApaNuM jJAna sAthe lebhane lAla kAca dharyo che, te hovAthI ApaNane badhuM lAla dekhAya. ApaNane kalyANane rasto lebhamaya lAge che, vairAgyane upadeza dIdhe, te hamaNAM ja phaLIbhUta thaze tevo niyama nathI. lobhavALAe to pAke teTalA pAchaLa mahenata karavI, bIjA pAchaLa zuM karavA mahenata karavI ? mahAvIra mahArAje cAhe tyAM comAsA karyA, tyAM je dIkSita thavAnA te temanA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 muM 435 nAmanA, kaI sthitie lebha gaNAvo cho? kaI paNa prakAre mArgane macaDI nAkhe, lobhanA nAme mArgane macaDI nAkhe che, Aje tyAgane upadeza te paNa lebha ja che. mArgane macaDI nAkhavAne rasta che, pite lebhanA cazmA paheryA che tethI lobha ja dekhe che. paNa cAla bhAI le che. dAkaTarane jazanI IcchA hoya ne daradIne vadhAre sArUM kare che, parogagArIpaNe daradIne sArA kare. paNa teo pAramArthika nathI, paNa jasanI IcchA e daradI sArA kare temAM bhuMDuM zu ? emAM bhuMDuM ekale kAITIyA gaNe. be prakAranA rIpeTa re ? kAITIyAne ghera sAmAnyathI maraNanI nedha hoya. gorane ghera lagana janamanI noMdha hAya, goranA copaDA tapAsa te phalANe dahADe lagana, phalANe dahADe chokaro ja . marI gayAnI neMdha gerane tyAM na hoya. tema kAITIyAo dAktara upara kakaLe, ene maLatara mAravAmAM, te vighabhUta che. nirogI rahe te maLatara nathI, tema ApaNA zAsanamAM paNa be pakSa che, eka occhava, mahotsava, dIkSA pratikamaNanI neMdha rAkhe che, ne bIje pakSa-ko dIkSAthI paDe, ko nAsI gayA te noMdha rAkhe che, AjakAla be prakAranA khabarapatrIo che, kAITIyA ane gera khabara patrIo che, kyA copaDAmAM tamane rasa che? AraMbhAdika pApamAM joDeluM manuSyapaNuM gAMDAnA hAthamAM AvelI taravAra mAphaka potAnA aMgane chedanAra thAya che: have ApaNe mULa vAtamAM Ave. dAkaTara jasanI IcchAe daradInuM duHkha dUra kare, temAM konA peTamAM dukha kare? kAITIyAnA peTamAM, tema huM to kahuM chuM ke, sAdhuoe lobhathI dIkSAnuM kArya karyuM, paNa karyuM za? avirati, AraMbha, samAraMbha viSayane tyAga karAvyo, paNa tamAre bApane bolAve che, bhIkhAbhAI hAthIbhAI ema bApAnuM nAma bolAvavuM che, sAdhune kayo bApa belAvavAnuM che, jIvatA gurune paNa emAM nathI gaNatA, tame muvelA bApane paNa bolAve che, jene jIvatA gurune paNa bolAvavAnuM nathI, te lebhanI dRSTi kyAM? tamAruM nAma zuM? tame konA celA ? te mAtra nAma. tamAruM nAma pUche te bhIkhAbhAI hAthIbhAI, sAthe vArasAI haka nathI, tamAre vArasAI haka che. ahIM Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 AgameddhAraka pravacana zreNI laMgoTInA cIMdaraDA phADI le, temaja tamAre chokarAnI kamAI khAvI che? kaI daSTie lebha kaho cho ? lebhanAM cazamAM hovAthI lebha bolAya che. jagatane lAbha dekhe che te tyAM lagADe che, ApaNe gharabAra ne mahArAjane upAzraya, ApaNe chokarA te mahArAja ne celA, zaMkhaNI zuM joIne satInI sarakhAvaTa karavA jAya che? jene AraMbhAdikamAM DUbavAnuM, pitAne tethI ja nibhAva thAya te nirAraMbha niparigrahIne zuM jeIne kahI zake ke lebha che. kahevAnuM tattva e che ke, taravArane mAtra avaLI pakaDI teTalAmAM AMgaLI kApyA, zatrunA hAthamAM jAya ane gaLuM kApe te vAta judI. tema manuSyapaNu avaLuM pakaDI aviratimAM manuSyapaNuM rAkhyuM, te avaLI taravAra pakaDatA chokarAne roke temAM nukazAna nathI, tIrthakara, gaNadhara, kevaLIo badhA avirati baMdha kare temAM navAI zI? kevaLa sAmAnya anupayoge manuSyapaNuM dhAraNa karAya to, manuSyapaNuM nukazAna kare. to zatrunA hAthamAM dIdhelI zamazera nukazAna karavAmAM keTale vakhata lagADe? tema AraMbhAdikanA tAbAmAM manuSyapaNuM daI daIe te zuM thAya? ApaNuM zamazere ApaNuM zIra kApI nAkhyuM. ApaNane manuSyapaNuM na maLyuM hoya to AraMbhAdika vadhAre na thAta, ApaNe durgatie na jAta, AraMbhAdikamAM joDeluM manuSyapaNuM eTale zatrunA hAthamAM ApaNuM zamazera ApI ApaNu gaLuM kapAvIe chIe. ethI sAMbhaLIe chIe, eka manuSyabhavamAM jenI sthiti koDa pUravanI pUrI na hoya, tevI sthitimAM upArjana karelAM pApa narakamAM tetrIza sAgaropama sudhI bhegave che, virati, vinaya, vaiyAvacce samAdhine aMge manuSyapaNuM jhajhumyuM hoya te kAma karI nAkhe, mokSa meLavAvI Ape, viSayAdikamAM jAya te sAtamI narakamAM paNa sapaDAve. zAnA lIdhe? manuSyapaNAnA durUpayegane lIdhe. je mokSanI nisaraNI hatI tene durUpayeAga thaye te sAtamI narakamAM sapaDAyA. tema hathIyAra maLavuM muzkela, malyA chatAM tenI tAlIma laI tene upayoga kare ghaNo muzkela. te maLyA chatAM anartha haraNa karanAra dharmaratna maLavuM ghaNuM muzkela. cothA ArAmAM jAgatA saradAra rena pharatA hatA : ogaNatrIsa AMkavAlAne manuSyapaNuM maLyuM teno durUpayoga karanArA keTalA? hamezAM UThI stuti karo cho. variSada nA nA Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 muM 437. janma 29 AMkanI apekSAe nava hajhAra keDa kaI gaNatarImAM? sadupayoga karanArA jori nA navahajhAra koDa mAtra. te zUra saradAra jAgata che tenA AdhAre. ahIM aMdhera khAtuM che, tyAM vIsa saradAra jAgatA che, vIsa viharamAna tIrthakara che, ane navI keDa kevaLio che. saradAranA hAtha nIce ATalA lephaTanaMTAnI saMkhyA hoya, jyAM ATalA janaralo hoya, tyAM navahajhAra keDa sAdhuo heya temAM navAI zuM? ahIM buTezayanI pAse zAMti sAgarIye bhakta A haze. AjakAla sAdhupaNuM kyAM che, nahiM vinaya, tapasyA, paDikamaNA ekenA ThekANuM nahIM. sAdhupaNuM to cethA ArAmAM, buTerAyajI kahe che ke, cothA ArAnA sAdhunI avajJA nathI karato, paNa pAMcamA ArAnI avajJA kare che tethI kahuM chuM. bela ! eka rAjya evuM hatuM, jemAM rAjA ane pradhAna cAre bAju pheratA hatA. lazkarIo sIpAIe paNa cAre bAju rana detA hatA. tenI prajA tene vaphAdAra rahetI hatI. te jaga para prajA vaphAdAra rahetI hatI. bIjI bAju evuM hatuM ke AkhA dezamAM rAjA gaNAya paNa rAjAnuM meM paNa joyuM nathI. pradhAnanI vAta paNa uDI gaI che, lazkarI te adazya thayA che. sIpAInuM nAma nathI, te chatAM tyAnI prajA vaphAdAra rahe che. te bemAM adhikatA kaI prajAnI gaNavI? ekamAM rAjA-pradhAna senAdhipati, sIpAIo rona phare che ane bIjAmAM teonuM nAma nizAna nathI. tyAMnI prajA vaphAdAra rahe che. A bemAM vadhAre vaphAdAra kaI gaNavI? tema cethA ArAmAM tIrthakare rena lagAvI. mahAzataka zrAvaka kehathI revatIne sAcA paNa kaDavA vacano kahe che. revatI upadrava karavA Ave che, te vakhate kahe che ke zuM mAtI phare che? sAta divasamAM marI narake jaIza. marIne narake javAnI e vAta cakkasa che, paNa jainazAstrane niyama e che ke-kharuM kahevuM te niyama nathI, hitanuM kahevuM te niyama. ATalA khAtara gautama svAmIjIne mekalyA. mahAzataka zrAvakane kahe ke, pauSadhamAM tAre mATe Ama bhayavacana kahevuM te vyAjabI nathI, mATe micchAmi dukkaDe de, rAjA kevI rana karI rahyo hato, eka zrAvaka ghera pisAmAM beThele, maryAdA bahAranI potAnI bAyaDIne sAcI hakIkta kahe che ke sAta divasamAM roga thaze ne marI narake jaze, mATe kAMI bhAna lAva. ATaluM kahevuM che bhAna lAvavA mATe, kedhathI kaDhAeluM sarvathA sAcuM vacana, temAM paNa zrAvaka-pApa Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAddhAraka pravacana zreNI 438 pAmatA hatA, tethI gautama gaNadharane melyA. sAvacetI rAjA rAkhatA, koI paNa karmInI kaTAra nIce ghasAI na jAya. temaja pradhAneA tarIke gaNadharA ane kevaLIyA hatA. padarase tApasane aSTApada paryaMta upara pratiSedha karavA dhakelyA. zAla mahAzAlane pratiSedha karavA dhakelyA, kaheA rAjA ane pradhAnA kevA cakarA-rena mAratA hatA, mana:paryAM vajJAnI, cauda pUgharA, jyAM seMkaDA hAjara hatA. evI jagApara AtmAne avaLe raste javAnuM na thAya temAM navAI zI ? adhijJAnathI dekhI kahyuM. pAMcamA ArAmAM prabhu vacana khAtara sasva samarpaNa : atyAre hindustAnamAM A cheDethI khIje cheDe rAjA, pradhAna, ke lazkarI sipAI nathI, te jageApara mahAvIranA vacana para jayAM jidagIe apAya che, ceAthA ArA karatAM atyAre emanA nAmapara jiMdagIe apAya che, bAyaDI, chekarA-kuTuMbane rAtA melI sa sarathI nIkaLI jAya che, kaI vaphAdArI ochI che ? eTalu ja nahI paNa pahelA kALamAM ghaNe! bhAga bhIkhArI sAdhu thatA, bhIkhArI eTale dravyanA bhIkhArI nahi, paNa je A jamAnAmAM sAdhana, saMpattinI sukha sAhyakhI che, te pahelAMnA jamAnAmAM na hatI. pRkAlanA mahAjana ane jJAtinA baMdhAraNeA : pahelAnA jamAnAmAM hajhAre| mAIla parathI mevA-phaLa dekhavAnA vakhata na hateA. te vakhate nATaka-ceTaka, rAjA-mahArAjAne tyAM thAya, pAMca sArA AdamIne neAtarU male. atyAre je zahenazAha nATaka dekhe te majUra dekhI zake, sInemA paNa temaja, amerIkAnuM utpanna thaeluM phaLa ahi majUra khAI zake, sparzana-driyA mATe bagIcA sAmAnyasarvasAdhAraNu bagIcA, jemAM keAIne javAnA pratibaMdha nahI, jemAM myunisipAliTI mAMkaDA goThave, gAmanA DheDane paNa rekI na zake, kaheA AbALageApALane ATalI bhAge pabhAganI, nATaka, sInemA, havA, bagIcAnI chUTa, pahelAM kALamAM sAta dahADe eka divasa ukALe pAme, Aje ja galamAM jAo te hATale. je vakhate cA pIvAnI dukAna jagA jagA para, khAvA, pIvA, dekhavAnI, tathA raeNDIonAM gAyanA dukAne dukAne, svapne paNa gAyane sAMbhaLavA muzkela te atyAre majhAre beThA beThA sAMbhaLI zake. jyAM jJAtinA badhAraNa Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 muM 439 jamInadesta thaI gayA che. pahelAMnAM mahAjananA baMdhAraNe beDI jevA hatA. eka senI sonAnA dAgIne paherI, rezamI dhotI paherI nIkaLe te daMDa thAya. gaLaco ane dhotIyuM phADI nAkhyuM, paisA joIe te laI jA. tuM AvuM dhotIyuM paherI nIkaLe te mahAjana zuM kare? jyAM ATalI sthitine kAbU hatA, Aje nyAtamAM kAbU juvAnIyAne na game. chokarAvALI patnI choDIne bIjI upADavI hoya tyAM nAtanuM baMdhAraNa game kyAMthI? amadAvAda ane vaDhavANanuM joyuM? pahelAM nAtamAM kare hoya te bIjI patnI karavI muzkela hatI, nAta parANe paravAnagI ApatI. vAta e ke teone nAtanA baMdhAraNa zAthI teDavA che? ame mAMsa, dArU, khAIe paIe te paNa amane pUchavuM nahi, cAhe tyAM jaIe tyAM amAro pele na pakaDe. bAyaDI cAhe te paraNavI, emAM amane baMdhAraNa nahIM pAlave. A jamAne jemAM nAtanA baMdhAraNe tataNA peThe tUTI jAya che, tevA vakhatamAM chokaruM dIkSAmAM samaje zuM ? paNa kahevAvALA samajatA nathI. tamArA chokarAnI AbarU tame kADhe che ? jenano chokare ATaluM jANe che ke, sAdhuthI nATaka na jevAya, bAyaDIne na aDakAya, rAte na khavAya, gADImAM na besAya, chokaro ATaluM to jarUra jANe che. jenanA tamAma bALako ATaluM jANe che. kahe jyAM nAtanA baMdhano kAcA tAMtaNa mAphaka tUTI gayA che. viSayanA velA jage jaga para vadhI rahyA che. rAjA, pradhAna, senAdhipati, lazkarI sipAIo dekhAtA nathI. AvI dazAmAM je jiMdagInA bhege nIkaLe che te zA upara ? ApaNane vastusthitinuM bhAna nathI. Aje vairAgyanI muzkelI AjakAla vairAgyanI keTalI muzkelI che, prAcIna kAlamAM bIDI pIvI hoya te gharanA khUNAmAM saMtAIne pIvI paDatI. Aje bApa pAse divAsaLI mAge jyAM A dazA taddana viSayanA veLA vahI rahyA che. svacchaMdatAnA pavane vAI rahyA che, tevA kaparAkALamAM eka prabhuvacananI vaphAdArI khAtara jiMdagI arpaNa kare che. eka nAmanI khAtara. cothA ArAmAM tyAgI thatA hatA, te najara khAtara. Aje prabhunA nAmanI khAtara tyAgI thAya che. kIMmata konI? AMdhaLAne AgaLanI Aga paNa na dekhAya, tema je zraddhAnA aMdha-zraddhA rahita ene vaphAdArIne DuMgara paNa dekhavAmAM AvatA nathI, te cethA ArAmAM kevaLajJAna hatuM ne Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 AgamAddhAraka pravacana zreNI atyAre kema cAlI gayuM, je pAMcamAM ArAmAM adhika kaheA che, te daridra dezeA nAmathI vaphAdAra rahe, Ayapada Avaka) na Ape, mAladAra na hAya teA Avaka na thAya. tyAre vajraRSabhanArAcasa ghayaNa hatA, sAdhana sAmagrI na heAvAthI kevaLa na maLe, jyAM AgaLa InAma maLatu hatuM tyAM bahAdUrI karatA hatA te vadhAre ke, jyAM inAma maLatuM nathI chatAM tyAM bahAdUrI kare te vadhAre? ceAthA ArAmAM ataramuhUrtamAM kevaLa jJAna, adhijJAna, manaH pavajJAna. cauda pUnuM jJAna inAma tarIke malatA hatA. pAMcamA ArAmAM nathI thatu e ja kahuM chuM. pAMcamA ArAmAM nathI inAma chatAM vaphAdArI rAkhI rahyA che, cethA ArAmAM zikSAnI sattA sAkhIta hatI. eka sAdhu pramAdI rahyA. tethI khALe nagaranA jakSa thayA. tyAM sAdhu jAya eTale jIbha kADhe. A zuM ? relANA AcAya je rasa gRdhdhivAlA hatA, te marI jakSa thayA che, zikSAnI sAkhitI hatI. sAdhvIonI paNa zikSAnI sAbitIe hatI. Aje zikSAnI sahelANI paNa nathI. mAna akarAmanuM. eLIyuM-pramANapatra nathI. zikSAnI sAbitI nathI, rAjAdika raina pharatA nathI. viSayenAM velA vahI rahyA che. zahenazAha jeTalI sAhyakhI majUra bhagavI rahyA che, evA vakhatamAM vairAgya thavA kai sthitie ? pAMcamA ArAmAM cAritranI duSkaratA chatAM zradhdhA rahitane te sUjhe nahIM. mahAnubhAva ! cothA ArA karatAM ApaNe pAMcame Are sArA che. te mATe kalikAla sarjena zrIhemacaMdrAcAya mahArAje kahyuM ke, kaLiyuga e senAnI parIkSA karavA mATe kaseTI che. A kaLajuga vagara jIva setu' kasAta ja nahIM. bahu doSo doSahInAttvattaH kalirazobhata / viSayuktoM viSaharAt kaNIndra iva ratnataH // A kaLiyuga ghaNA doSavALA che, paNa tamArAthI zekhe che. rAja zeSanAga jherIlA che, chatAM paNa je maNIthI zeAlI rahyo che, tema bahu doSavALe kaLiyuga tamArI kRpAthI ze|bhI rahyo che. tema kahI ADamA zlokamAM hemAcAya mahArAje kaLiyuganuM stavana karyuM che, tema cAritramAM pramattaHzA lAgatI hoya, kharekhara cAritra duSkara kAya che, paNa kayAre? caramA sIdhA caDe tyAre, cazmA UMdhA pahere to? phoTogrA}nA kAcamAM Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 mu 441 mAthu nIce, palAMThI upara heAya, tema UdhAne UMdhuM dekhAya. jema kAiTIyAne ghera maraNanI noMdha hoya, tema duSamakALamAM, dharamathI patita thAya temAM ja rAjIpA hoya, caDatAnuM ke caDelAnuM vAMcavAnuM na hoya. tema A manuSyabhava maLyeA, tene kAITIe banAvavA che ke gAra? zamazera hAthamAM AvI che, tene sadupayoga kare to sara kare. durUpayoga kare to hAtha kApe. evA keTalAka jIveA che, je jIvA ahIMthI kALa karI navame varSe kevaLa pAme, te paNa Aja kALamAM jIvA che, evA ekAvatArI jIve paNa A ja kALamAM che, satyayugamAM paNa badhA mATe sIdhI saDaka na hatI to atyAre to kyAMthI hoya ? paraNanAranI javAbadArI evuM anAdi anaMta saMsAramAM rakhaDatA A jIvane manuSyabhava maLye chatAM sadupayoga AvavA ghaNA muzkela che, tema manuSyapaNuM maLyuM tene sadupayoga kyAre thayA gaNAya ? ana haraNa karanAra dharmArUpI ratna meLave to ja sadupayeAga. bAkI taravArathI taNakhaluM kApI mUche hAtha mUke to mUchamAM hIma paDe, tema manuSyabhava sarakhA apUrva bhava pAmyA ne tenI aMdara jAnavaranI kriyA karI, spanAdika IndriyAnA viSayA jAnavaranA bhavamAM seAMdhA hatA. tamAre viSaya mAtra meghA che, huM kahuM chuM ke, kutarA-kutarI temane jokhamadArI kai ? kutarIne pAkhavAnI, lugaDAnI kaI jokhamadArI che ? vagara jokhamadArIe viSaceA maLe che, tamAre bharaNa pASaNanI jokhamadArI eTalI che ke jiMdagInA tame kedI che. bIjI zikSAmAM kAyadAmAM hada che, AmAM hada nathI, AmAM hukamanAmu mahinAnu, paNa A mahine na bharAto Avate mahine kedamAM eseA, tema jiMdagI sudhI kedamAM esavAnu. keTalIka vakhata kahIe chIe ke dIkSA lenArane samajAvavuM joIe, paNa lagana karanAra keTalA samajyA ke jiMrdegInA kedI bane che? je dahADe bharaNa nahIM kare te dahADe kedamAM mekalaze te lagana karanArane kahyuM ? ardhamattAmuni : sabhA kahe chokarA bhaDakI jAya, ahI eka ja vAMdheA che, * vastune echI karavI heAya tenI mAMghavArI manAvI devI ' aphINa khAtA AchA karI aphINanI moMghavArI karI eTale vaparAza ochA karyo, tema dIkSAne teADI pADavI hAya te rUpaka meTuM ApI devuM. aimattAjIne mahAvIra bhagavAne dIkSA ApelI, varasAdanA pANImAM kAcalI nAkhI, nAvaDI Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 AgameddhAraka pravacana zreNI peThe tarAvI te jIvavicAra, navatatva bhaNavA hatA? joDenA sthavire camake che, tyAre mahAvIra prabhu kahe che ke tenI niMdA-tiraskAra na kare. aglAnIe , varasAdanI veLAmAM nAvaDI tarAve che, temAM sthavirene kaMTALo AvyA. temAM bhagavAna niSedha kare che, ke niMdA tiraskAra na karo, aglAnie ardhamattAne , kevaLI pAse A sthiti hatI, te sAdhupaNuM zrAvakone kaMTaka rUpa na lAgyuM. kaThiyArAnI dIkSA ane tenI sthiratA sudhamAM svAmIe kaThiyArAne dIkSA ApI. bhagavAna mahAvIra vakhate adhamIne olaMbhe hato ja. kaThiyAro gocarI jAya che, pApIo gAje che, mahAvIra vakhate zreNikanI sattA, abhayano amala, temAM khulluM bolavAnI tAkAta na hatI. dADhamAMthI marmathI bole. marI gaelA sApa dekhatAM dhUjI UThe tema zraddhAhIne bIju na karI zake paNa dADhamAMthI DaMkhavAmAM vAMdhe na Ave. A ThIka thayuM, AmAM sattA ke amalavAle zuM kare? A ThIka karyuM. kamAvAnI paMcAta badhI chUTI. khAMDa khAIza nahIM paNa eno artha zo ? badhI paMcAta chUTI. kaThiyAro akakalavAlA hato. mIThA DAma de che, te mahinA sudhI nahiM rUjhAya, zaradImAMthI garamI karavI hoya te hIrA joIe, garamImAMthI ThaMDI karavA mATe muThI jIrUM joIe. zAsana pravartAvavuM paDayuM kema? karmAdhIna jIva hovAthI tene svataMtra karavA mATe. kaThiyAra karmAdhIna kharo. sudharmAsvAmIne kahe che ke mArAthI cAritra nahIM paLe, gaNyAMgAThayAM dahADA thayA che. kema? mIThA DAma sahana thatAM nathI, loko TADhA DAma de che te mArAthI sahana thatA nathI, rAjagRhI sarakhI nagarI, zreNika sarakho rAjA, abhayakumAra sarakhya maMtrI, chatAM kaThIyArAnI sthiti dekhI sudharmA svAmI zreNikanI rAjagRhI choDavA mATe taiyAra thayA. AjakAlanA bhakto bhakitanA nAme vibhakita kare. mahArAja raho. eka dIkSA na lete zuM thaI gayuM. samaju bhakata Ama kahe nahiM. vibhakta paNa e ja kaheto hato. tuM rahe kahe che. pelo rahe tema kahetA nathI. abhayakumAra anADIaNasamaju bhakta na hatA. abhayakumAra kahe ATalI moTI rAjagRhI nagarI mAsakalpane lAyaka nahIM, sudharmAsvAmIe kahyuM ke, nagarI lAyaka nahiM tema nahIM paNa Ama sthiti che tethI vihAra kare che, abhayakumAranA vakhatamAM paNa AvI sthiti hatI. abhayakumAra kahevA mAge te kahI zake ke Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 47 muM 443 AvA kaThiyArA eka celA thayA to zuM ne na thayA to zuM? paNa e mithyAtvI na hatA. cauda rAjalekanA sarva samyakavI karatAM eka dezavirati jabaro, te asaMkhyAta dezavirati karatAM eka samayanuM sAdhupaNu moTuM che," te vAta te samajato hato. tethI kahyuM ke be dahADA khame. upAya karavA dyo. 'gAma vacce khodAca kuvo, juo koI lAMbe kaI pahoLA kahe sahunA mana rAjI navI rahe." juo loko rAha para Ave to lAbha mane maLe, na Ave to padhAro. tema nahIM. bajhAra vacce traNa keDa sonaiyA mUkAvyA, loke ekaThA thaI rahyA che, tamAsAnI durlabhatA pahelA hatI. tyAM abhayakumAra kahe che ke je manuSya A keDa sonaiyA levA mAge tene dauM. paNa sarata eTalI ke strIne saMsarga kare nahiM, tenA paDachAye paNa javuM nahIM ne saMbaMdhamAM na rahevuM, eTalI zarata kabUle tene keDa-somaiyA ApuM. jene bAyaDI rAkhavI nahIM. saMbaMdha na rAkhe tene keDa somaiyA karavA zu? pArakA mATe keDa soneyA kaNa bhe. bIjI DhagalI lIdhI. je kAcA pANIne aMge saMbaMdha na joIe. trIjAne aMge, agnine aMge koI jAtane upabhoga na rAkhe, tene keDa sonaiyA ApuM. Ama zarato sAMbhaLanAra koNa haze? evAmAM pele kaThiyAro nIkalyo tene kahyuM ke, AvI rIte dAna devAya che. saMbaMdha to traNenA nahIM karuM, te sAthe keDa sonaiyA joItA. paNa nathI. je keDa seneyA maLatA cAritra choDato nathI. to vagara lAlace choDanAranI kiMmata samajI zakatA nathI. tyAre kaThiyAro dharmamAM daDha rahyo. eka kaThiyArAnI dIkSAnA rakSaNa mATe, sudharmAsvAmI sarakhA vihAra mATe keDa bAMdhe che. abhayakumAra sarakhA udyama kare che. te dIkSAnI kIMmata samajatA hatA. ApaNe kIMmata ochI karavA mATe Amatema karavuM joIe, paNa mahAnubhava ! laI karI je, Ato le tene mAthe vaLagADavuM che. sAdhu AvA joIe. paNa tuM laIne pALa, temAM koI ADo Ave to kaheje, A ukheDavA mATe kahevAya che, AthI dharmaratna maLavuM ghaNuM muzkela che. have te maLe kyAre ? jyAre akSudratA Adi 21 guNo AtmAmAM Ave tyAre dharmaratna maLe. mATe akSudratA, rUpavALe, lokapriya, kUratA vagarane, bhIru, azaTha, atyaMta dAkSiNyatAvALa joIe. evA 21-guNe. ema ekeka guNane aMge vicAranI jarUra che. te vicAra agre vartamAna. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 AgaddhAraka pravacana zreNuM pravacana 48 muM saMvata 190 bhAdaravA sudI 8, ravivAra mahesANA zAstrakAra zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAjA dharmaratna prakaraNa graMthane racatAM thakAM jaNAvI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdikALathI rakhaDI rahyA che. rakhaDatAM rajhaLatAM manuSyabhavanI prApti muzkela hatI. jema kAMTA vagarane, vRkSasahita mArga banelo che chatAM, page lUle aMdha bahere chAkelo hoya evAne mArga Avavo te muzkela che, mArgane koIe IjhAre lIdhe nathI, mArga thavAnI muzkelI nathI, pitAnI avasthA evI che jethI mArga maLavo muzkela che, tene lAyaka je zubha karma bAMdhavA te muzkela che, ApaNA AtmAne te kema meLavAya? tenA kAraNe Adare te vigere vicAra na hatA. vicAra vagara prayatna banyo, paNa vicAra vagarane prayatna ApaNo karelo na gaNAya, cAhe ekendriyamAMthI paMcendriya tiryaMcamAM prApti thaI, paNa ApaNe tene vicAra karyo na hato, e vicAra karyA vagara je ApaNuM pravRtti manuSyapaNane lAyaka thaI, vagara vicAre je pravRtti thaI te bhavitavyatAnA jore, ApaNe kAraNamAM pravartI te phakata bhavitavyatAnA jege, A vakhata maLI gayuM, paNa je cUkyA to phera kyAM maLavAnuM? eka mANasa oraDAmAM suI gayo, uMdaraDAe DAmasIyAmAM vATa saLagatI nAkhI, keIka saMjoge, khUNo baLI elAI gaye, pachI jAge, to keTalo bhaya brAMta thaye hoya? ke je olavAI gayuM che, nathI uMdara, nathI saLagatI dIveTa ke nathI Aga paNa dekhavAnI sAthe bhaya lAge che. have dekhatA thakA uMdaraDA saLagatI vATa laI jAya, te vakhate bhAgyamAM hatuM to bacI gaye, to haju paNa bacI jaIza--ema dhAre kharo ? e bharose koI rahe nahiM. seMkaDe jagapara ekamAMthI eka nikaLe, A anaMtamAMthI eka nIkaLe, te vAta para zI rIte bhare so rakhAya ? eTalA mATe dharmaratnanuM varNana kahevuM hatuM, te pahelAM manuSya bhavanI durlabhatA jaNAvI. have je tene sadupayoga na karIe to phera tenI AzA ghaNI muzkela che. sAta vAra: samudra eTale, asAramAMthI paNa sAra kADhe, kheDUto-karSakajAta, dhuLamAMthI dhAna pedA kare, e kheDUtathI paNa ApaNe gayA, amulya manuSya dehamAMthI sArthaka na karIe Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 48muM 445 to kheDUta karatAM muMDA, A zarIramAMthI sAra na nIkaLe to jagatamAM zarIra jevuM bIja kharAba nathI, bhADUtI gharamAM rahyA eTale jevuM hoya tevuM calAvI levuM paDe, ne temAM ja rAjI rahevAya, paNa tenuM vastu svarUpa Adi magajamAMthI nathI jatA. vicArIe to dunIyAne bagADanAra A zarIra, mahAmahenate anAja pedA karyuM, jeTaluM anAja zarIramAM nAkhyuM, teTalI viSTA karI, paNa pavitra manAeluM che, tene pezAba karyo, havAne jherI banAvI, AnAthI karyuM zuM ? AvI durlabhatAe maLeluM manuSya zarIra ATalI kharAbI karanAra tenAthI meLavyuM zuM? eka ja vastu banI zake, AvA manuSyapaNAmAM tamAma anartho nAza karanAra saddharma rUpI zreSTharatna meLavavuM muzkela. "nAka to kaTTA paNudhI to caTTA, kharAba sthAnamAM rahevA chatAM lAbha meLavyuM to saphaLa. eke sthAna dharma vagaranuM nathI. pAMca sthAnaka dharmanA bhe, hiMsAdika pAMca sthAnako baMdha kare. anArya mithyAtvI je. darekane pAMca vagara cAlatuM nathI. aMze aMze vAghaNa pitAnA baccAne pALe che, pitAnA baccAne hiMsaka jAti paNa mAratI nathI, teTalA puratI ahiMsAnI pAlanA thaI. potAnAM baccAMne aMge darekane pAlanabudhi rahI che. potAnI vastune aMge jUTha, corI kaIne gamatI nathI. bALapaNane svabhAva nirdoSa che, parigrahane aMge abhavya ke mithyAdaSTine melIne javAnuM che te dareka jANe che. svarga, naraka, punya, 55 mAne ke na mAne paNa melI javAnuM dareka jANe che, to A pAMca kAraNe badhI jagA para che, to pachI dharmanI durlabhatA kayAM rahI? pAlana mAtranuM nAma dharma nathI. A pAlana pApa samajI A pAlana vaje, tenuM nAma dharma che. jIvanuM rakSaNa karavuM e dharma nahIM, paNa jIva hata thAya nahi e budhdhipUrvaka rakSaNanI pravRtti thAya te dharma. jIvanuM rakSaNa karavuM eTale zuM? jIva hoya te haNAya nahiM e budhdhipUrvaka jIvane bacAvavAnI budhi. A be vastu khyAlamAM , to je zAstrakAra jaNAve che te samajAze. hiMsA kare ne karma baMdha nahIM, hiMsA na kare ne karma baMdha thAya, hiMsA karavAvALA chatAM karma baMdha nahIM, hiMsA nathI chatAM karma baMdha che. be vAto lakSyamAM lyo. eka sAdhu kArya karavA makAnethI nIkaLyA che, IryAsamiti joI sthAna cakakhuM dekhyuM, tyAM paga upaDaye, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 AgamAddhAraka pravacana zreNI na akasmAt paga nIce khisakolI AvI khAI gaI, hiMsA thaI paNa zAstrakAra kahe che ke tyAM ka`aMdha nathI. lagnajimmi vALu yiAsamIyaAE. IsimitivALAe paga uMcA karyAM, e paNa vyartha, aMgeApAMga calAve to hiM`saka che, tethI saMkramaNane mATe paga uMcA karyAM. kAIka jIva cagadAI gayA, marI gayeA eto jAtAhIya nyAye AnA paga nIce AvI gayA, AyuSya AvI rahyuM haze ema nahIM, teja vyApArane age marI gayA. kAIthI kAInuM maraNa thAya che ? kAithI kAinuM maraNu na thAya to, jagatamAM yA ne hiMsA nAmanA padArtha na hatA. have kadAca kaheze ke, pahelAMnu AyuSya zu kAma lAgyuM` ? vAta kharI, AyuSya chatAM pUru thae mA~, eTale A upaghAta na thayeA haiAta to AyuSya hatuM te anukrame bhAgavata, ekadama bhegavI maryAM te AyuSya chatAM mA~ ke AyuSya vagara ma? 36 kalAkanI kuMcImAMthI skru DhIlA karyAM, tethI eka miniTamAM ghaDIALa khaMdha thaI. have kucI che ne baMdha thai ke nathI nathI tethI baMdha thaI ? kuMcI che, sku DhIleA na karIe to kuMcI che. sAmaTI kucI utarI gaI tethI khaMdha thaI gai. anukrame bhAgavate to varSa sudhI cAlate. AyuSya chatAM paNa nathI upaghAta, upaghAta na heAta to AyuSya hatuM. tethI ApaNe hiM'saka anyA. sAmA jIvanuM AyuSya hatuM, ApaNAthI upaghAta thayo. kALanI apekSAe AyuSya truTe che, AyuSya pudgalanI apekSAe truTatu' nathI. upakrama lAgI maravAnuM kevaLIe dekheluM. tane dayA uDI gaI to hiMsA cIja nathI. badhI jagA para AyuSya apUrNa hAya ? jyAM pUruM thayuM' tyAMto hiMsA na lAge ne ? to ke lAge, zI rIte ? enuM AyuSya pUru' chatAM pelAe mAryAM, ene hiMsA ke nahi? to ke lAge. khadhakamuninA cArase navANu celA carama zIrI kharA ke nahi ! Akhu anapatanIya na hatuM to ghANIthI AyuSya truTayuM na gaNAya, luTayuM kahA to carama zarIrInu. AyuSya tuTe nahi. carama zarIramAM upakrama hAya paNa apavartana na thAya. apana nathI to pAlaka hiMsaka nahIM rahe. enuM AyuSya ho ke na hai! paNa ene mAravAnI budhdhi thaI te hiMsaka. AyuSya ghaTA agara na ghaTA paNa mAravAnI budhdhi thAya te hiMsaka. have ahI vAMdhA Ave che. ajJAnImanuSyA je hiMsA kare che, tene mAravAnI buddhi hatI nathI. jIva jANe che tene mAravAnI buddhi che, nAstikA che Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 48 su 447 teo jIva mAnatA nathI, temane mAravAnI buddhi nathI to hiMsA lAge ja nahIM. na mA~ hAya paNa mAravAnI budhdhi karI topaNa hiMsA lAge che. mAravAnI budhdhie hiMsA laI e to asaMjJImAtra hiMsamAMthI nIkaLI jAya, sa`gImAM paNa nAstikA nIkaLI jAya, ene jIva mAnavA nathI to jIva mAravAnI budhdhi kyAMthI thAya ? kahe| jIvatatva mAne tene ja hiMsA lAge. tamArA mate mAravAnI budhdhi thAya te hiMsA. te mATe to zAstrakAre kahyuM ke, mAravAnI buddhi tenuM nAma hiMsA nathI. tethI nAstikA, asa"jJIe, ajJAnIe mAtra hiMsAthI ayyA, to hiMsA keAnuM nAma ? khacAvavAnI buddhi nahIM, tenuM nAma hiMsA. tameA salekhanAnA aticAramAM ihalAe-paraleAe eleA che te kema ? prathama vratamAM aticAra kema nahIM? salekhaNAne a Mge te dUSaNavAlI che, pUjA sanmAna ThATha gaurava cAlI rahelA che, jIvuM to pUjA vadhAre thAya. vitanuM tAtparya pUjAmAM vadhAremAM Avyu, to te aNusanu dUSaNa che. anazana samaye kAI khabara na letuM hoya to marI jauM to ThIka, pUjAnA abhAvane kaTALA tethI maravAnI icchA che, tethI salekhaNAmAM aticAra gaNAvyA. jIvavAnuM na Icchavu, to zuM dhArI karavuM ? atibhAra bharavA dUSaNa zI rIte ? avirati jIva jAnavarA tene paNa duHkha thAya tevA prayatna na karavA, te duHkha thAya tevA prayatna thAya to vavA, aviratinA jIvana-maraNane na icchavuM tenA artha keTale ? sAdhune peAtAnA jIvana mATe jIvananI icchA kemaraNane bhaya na heAya. badhA samaktiIne jIvavAnI icchA, maravAnA bhayathI rahita sarva samikitI hAya, pachI e sAdhune guNa na gaNAya? sa sAdhAraNa jIvitavyanI AzA ane maraNanA bhayathI rahita te guNu che, sAdhu hiMsA vaje. eTale zuM ? hiMsAvavI eTale rakhe marI jAya, maraNabhaya AgaLa karyAM, enA maraNu bhayane meTuM rUpa na Ape| to te vavAnI tamAre jarura nahiM, hiMsAmAM kama kayAMthI lAvazeA ? mAravAnI budhdhie hiMsA nathI, mAravAnA prayatna hiMsA nathI, ' acAvavAnI budhdhi nahi te hiMsA, ' have bacAvavAnuM mAnavuM nathI,upakrama vagaranu kahI mithyAtvI nAstikeAmAM gayA. chevaTe macAvavAnI budhdhi nahIM tenuM nAma hiMsA, A lakSaNa rAkhavAthI IrSyAsamitivALA sAdhue IyAsamiti joI, eTale rakhe keAI jIva na marI jAya, peAtAne 6 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 AgaddhAraka pravacana zreNI pApathI bacavAnI budhdhi kyAre Ave? jIva haze,ne maraze to mane hiMsA thaI, pApa-karama lAgaze, jIva hoya to paNa te na mare tema pagamela. jIva chatAM bace, mare nahIM tema paga meluM te AtmA karamathI bace. bacAvanI buddhi na rahe to karamathI bacavAnuM nathI. IryAsamitimAM zuM kare? bacAvavAnI buddhi kare, e maraze to mane karama lAgaze, mATe te nimitta TALavuM, e mare nahIM, tema paga meluM. A iryAsamitinuM lakSaNa jANavuM. e jIva mare nahIM to huM karamathI bacuM, mATe mare nahIM tevI rIte paga meluM. jeIne karyuM, paga paDyo, abI khIsakelI paga taLe AvI, A jage para taraphaDatI melI jazo ke bacAvavAne prayatna karaze? bacAvavAnuM na mAne to ahIM zuM karazo ? A to bacAvavAnA dravyaprayatnamAM laI gayo chuM. mULa vastu pakaDavAnI che. hiMsA cIja zI? mAravAnI buddhi te hiMsA ke bacAvavAnI buddhi na rahe te hiMsA ? je prathamapakSa laIe to asaMzI ke nAstikane te hiMsA nahIM lAge. bacAvavAnI buddhi e ja dayA, bacAvavAnI buddhi enuM nAma ahiMsA rahevAthI ekendriya tamAma ahiMsAvALA chatAM tenuM phaLa temane nathI. sUkamanigadIyA nathI keAInI hiMsA karatAM tema nathI koInI hiMsAmAM kAraNa banatA, chatAM te ahiMsaka nathI. kAraNa? temane bacAvavAnI buddhi nathI sAdhana na hoya, sAdhya na hoya paNa lakSaNa keTaluM ? hiMsAnuM kAraNa ho ke na ho, bacAvavAnI buddhi te dayA, bacAvavAnI budhdhi nahIM te hiMsA. prazna-jIva marI jAya chatAM pApa kema na lAge? uttara-hIra khavAI jAya te nukazAna na lAge, tema hIre gayo te dravyasaMbaMdha che, A bhAvasaMbaMdha che. pArakI dIdhelI davA mA khAya to ! chokarAnuM darada jAya. pApanI vAta bhAvasaMbaMdhavALI che, have ApaNe mULa vAtamAM AvIe, bacAvanI budhi enuM ja nAma dayA, bacAvavAnI buddhi nahIM te hiMsA. samitivALAe prathama joyuM ke, hiMsA thAya tema nathI, tema dhArI paga melyA, have ahIM jIva paga taLe AvyA ane marI gaye, tene te hiMsA aMgene sUkSma paNuM baMdha nathI. A na mAnIe te jaLamAM siddha thayA te vakhate chellA zarIranA pudgalathI hiMsA thAya che, je pApa lAge te mese zI rIte jAya ? sagI kevaLI keDa pUravavarSa sudhI che, temAM hiMsA Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 pravacana 48 muM thayA vagara rahe nahiM. te pApabaMdha mAnavo paDe, ne temane te eka zAtA vedanIyane ja baMdha hoya, bIjo baMdha heya nahiM. hiMsA lAge te pApabaMdha thavA joIe. ema bIjI bAju mANasa joyA vagara cA, keI jIva maryo nathI chatAM te hiMsaka zAthI? dukAnanuM kamADa baMdha karyuM, tALuM vAcyuM te pachI cerI thAya to munIma jokhamadAra nahIM. tALuM mAravuM bhUlI gaye, ne keDIne mAla nathI gaye, te paNa munIma keDIne bane, kAraNa? munIme rakSaNanA prayatno karyA na hatA. bIjI vakhata rakSaNanA prayatna karyA hatA, mAla gaye chatAM Thapake nahIM. mAla na gaye chatAM Thapake. tema bacAvavAno prayatna na kare, jIva na mare chatAM baMdha. tema zrAvakane aMge paNa bhagavatI sUtramAM udAharaNa che. eka kuMbhAra zrAvaka che, tithino dahADe che, Aja lIlerI kApavI nahIM, paccakhANa che. bahAra mATI khodavA gaye, vADa, velA na hoya tevI jago para dekhI khode che, paNa aMdara mULa kapAI gayuM? tyAM mATInI hiMsA lAgI ke vanaspatinI ? tyAM uttara dIdhuM ke mATInI hiMsA lAgI. vanaspati kapAI chatAM vanaspatinI hiMsA nahIM. kAraNa enI buddhi vanaspatine bacAvavAthI che. bacAvavAnI buddhi enuM ja nAma dayA. bacAvavAnI buddhi nahIM te hiMsA, emane pUchIe ke ekendriyane pApasthAnaka keTalA? aDhAra kahe to ene hiMsAnuM karma kema lAge che? hiMsA karatA nathI te hiMsA lAge kema? kahe bacAvavAnI buddhi nathI. te bacAvavAnI buddhi na hoya to hiMsA. mULamAM jIvane bacAvavAnI buddhipUrvaka prayatna te dayA, eka mANasa joyA vagara cAlya, jIva nathI mAryA, chatAM hiMsA lAgI ke nahiM? tamAre te bacAvavAnuM mAnavuM nathI. mahAvrata ane cAritramAM taphAvata : A thayuM, have AgaLa Ave. mahAvrata ane cAritra, bemAM phera mAlama paDaze. tiryaMcone mahAvrata hoya, cAritra na hoya. jema zrAvaka mAtra sUtI vakhate have nakAmuM pApa lAgavAnuM che tema jANI aDhAra pA5 sthAnaka vasarAve che. sarvathA hiMsAdika choDyA te sAdhu thaye ke? jAge tyAM sudhI sAdhu thayo? mahAvrata AvI jAya paNa cAritra Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 Agama ddhAraka pravacana zreNI nahIM. tema jAnavaro ja jAtismaraNa pAmI aDhAre pApasthAnaka sIrAve, tene mahAvrata Ave paNa cAritra na Ave. vizeSaNavatI, jJAtAjI, pannavaNamAM jaNAvyuM che ke temane mahAvrata hoya paNa cAritra nahIM. bacAvavAnI paDilaheNAdika sAmagrI hoya te cAritra. sAmAcArI na hoya te cAritra nahiM, hiMsA na karavI te mahAvratamAM jAya. tIrthaMca kAla kare tyAre aDhAra pApasthAnakanA paccakkhANa kare te mahAvrata thayA ke nahIM? te cha huM guNaThANuM mAnavuM ke nahiM? paDilehaNAdika pratidina sAmAcArI dasa prakAranI che. e jyAM sudhI na Ave tyAM sudhI cAritra nathI. jyAre A sAmAcArI hoya tyAre cAritra, sAmAcArI nathI tyAM te nathI. mahAvratamAM hiMsAne tyAga karyo, chatAM cAritra kema nahIM? kahe bacAvavAnI pravRtti nathI. hiMsA na karavI tevI pratijJA che, paNa bacAvavAnI pravRtti nathI. chokarAe khUna karyuM, pakaDAyo, kesa cA, te vakhate vakIla rAkhI bacAvavAno prayatna kare . mAtra pite na karavuM, khALe DUcA, daravAjA khullA. mATe ahIM mahAvrata ne cAritramAM pharaka keTale ? vajavAnI buddhimAM jAya to mahAvrata rAtriviramaNa cha ThuM, evA pAMca mahAvrata aMgIkAra karI vicarUM chuM, aMgIkAra karuM chuM tema nahIM, bacAvavAnI buddhie mahAvratanI jaDa che. savAre paDilehaNa zA mATe? rakhene jIva hoya to marI na jAya, ene jayaNAthI korANe mUkI bacAvuM. paDilehaNAdika sahita cAritra rAkhyuM. bacAvavAnI buddhi tenuM nAma dayA, bacAvavAnI buddhi na rahe tenuM nAma hiMsA. Ama mULa svarUpa rAkhI, have projana mATe vicArIe. te paDilehaNAdika zA mATe kahyA? mokSa phaLa tarIke, bacAvavAnI buddhi na Ave tyAM sudhI samyak cAritra nathI. abhavya bacAve che, bacAvavAnI buddhipUrvaka prayatna kare chatAM samyakUcAritra nathI. ImITezana cakacake che, chatAM sAco hI nahIM kahevAya. dharmanuM svarUpa samajyA hoya chatAM dharma anarthaharaNa karanAra jabarajasta vastu che, paNa te dharma le keNa? tene lAyaka hoya che. lAyaka ja dharma ghe. A ja para keTaleka phera paDI jAya che. agni saLage tyAM prakAza hoya, jAjavalyamAna hoya tyAM zIta na hoya, ahIM prakAza che, daitya nathI, paNa te jage para ema kahe ke zaitya jAya, prakAza thAya pachI egni bAve. e bane Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 48 muM 451 nahIM, aMdhArUM, zItaLatA jAya tyAM ja agni hAya, agnithI aMdhArUM ke zItaLatAne abhAva jaNAya paNa pahelo agni hoya te. kyA guNavALe gharma pAme? tema dharma jene prApta thayuM tene 21 guNa AvI gayA che, 21 guNa AvyA vagara dharma hAya nahIM, ApaNe ekavIsa guNa pahelAM jovAnuM kahIe, aMdhAruM hoya tyAM dIvo hoya ja nahIM, tamArI kriyA hoya, eka navakAra gaNe te 21 guNa che. mULadharma Ave kyAM? 21 guNa hoya tyAM. ekavIsa guNe na hoya te dharma Ave ja nahi, temAM akSudratA guNa pahele. te jene khAvuM, pIvuM, paheravuM che, jene A bhavanuM badhuM jJAna che, parabhavanI buddhi kSudratAmAM kayAMthI Ave? mArUM kalyANa thaze te akSudratA na hoya te dharmamAM ratna-buddhi na Ave. nAnA chokarA mahArAjane vahorAve te tene tuchabuddhi nathI, tethI vahorAve che, nahIMtara mA na melate. derAsare jA, te ramavA na gaye ne dere game teTalI akSudratA che, akSudratA to TheThathI thaI che. tamAre dunIyAnI akSudratA levI che, vAta dharamanI cAle che, tamAre dunIyAnI vAta levI che, nahIMtara pattharathI mUrtimAM devabuddhi kema karate? eka pattharanA TukaDAmAM bhagavAnanI buddhi dharAve, te akSudratA vagara kema mAne? tamArA jevA ame mANasa A veSamAM guru, zAthI mAnyA? akSudratA gaI te ? keTalAka guNanuM spaSTIkaraNaH anAdinA saMskAra koInuM levAmAM rAjI, te jage para bIjAne devAmAM rAjI, A bhavanAM pratyakSa phaLa choDI, parabhavanA parokSa phaLa mATe je prayatno te akSudratA hovAthI ja. ema ekavIsa guNamAM paMcendriya sapUrNa na hoya, te dharmane vicAre nahIM, te sAMbhaLe kyAMthI? vicAre kayAMthI karavAnI buddhi karate kyAMthI? saumya na hoya te tame kahe ke bhagavAnane page lAga! tema kahetAMnI sAthe je bhagavAnane page lAge che. to teTalI saumyatA che tethI ja page lAge che, paise vahAle hatA te tamArA kahevAthI saumyatA hovAthI sAMbhaLI kharace che. je vakhate lokapriya hoya te vakhate dharma pAme, te bIjA pAsethI sAMbhaLI dharma pAme che. dharma para prema thayo tyAre guru ke mAbApe kahyuM. lokapriya hatA tyAre kahyuM. kAMIka Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 AgameddhAraka pravacana zreNI vahAlo lAge tene kaI dharama kahe che. vahAla kayAre lAge ? lekapriya hato tyAre vahAlo lAge. akUrane dharma kahevAya. kUrane kaI dharama kahe nahIM. vAlA zamI hoya to ja dharma sAMbhaLe ke karyo hoya. pApathI DaranAra na hoya te dharama tarapha dhyAna ja kayAMthI hoya? luccAI hoya te dAna devAnI buddhi na thAya. dAkSiNyatA dravyathI thAya temAM ja dharmanI Taca che, prabhudAsanA kahevAthI posaha karyo, prabhudAsanI dAkSiNyatA na lAgI hota to pisaha karate zAne? dAkSiNyatAnI hada che. dAkSiNyatA na hate to 'mArAthI nahIM bane " ema kahI dete. dharmanA badhA guNa levA che, dunIyAdArInA nathI levA. have bhAvavALAmAM dAkSiNyatA kema hoya che? pahela vahelA dharma sAMbhaLe, te sAMbhaLatI vakhate pahelA dAkSiNyatAthI sAMbhaLe che. dAkSiNyatA na hoya te ajJAnatAmAM sAdhu pAse tathA deharAmAM maryAdAe zI rIte rahyA ? ahIM pAna khAtA tarata dAkSiNyatAthI aTake. lajajALuo-AMkhamAM zarama vagara kaI mAge caDatuM nathI. mAraga te caDyA pachI maLe che. dayAlukAIka dayAnA pariNAma hoya tyAre ja dharamamAM pravarte che. tIvarAga, tISa heya te? bAvAnA TeLAmAM eka aMdha bAvo hate, Akho jamAta-saMgha gAma ga, bhakta tene netaruM dIdhuM, AMdhaLAne kaI jamavA na laI gayuM. jamaNa dUdhapAka purInuM hatuM. pelAM aMdhe roTale khAI lIdhe, pUchyuM-zuM jamyA? dUdhapAka purI, janmathI aMdhe pUchyuM ke dUdhapAka zuM kahevAya? dUdha bagalA jevuM chelluM hoya. bagale ke hoya? pele bagalAnA AkArane pakaDe. AvuM tamArA peTamAM gayuM zI rIte? are tethI te mArUM peTa phATI jAya, evI sthiti hoya tene zuM karo ? dharmo no vALyuM tevuM kahenArA kevA ? jeTalA dharmamAM joDAya teTalA, saumyadaSTivALA che. dharamane dharama gaNavAnuM tyAre ja thAya. guNarAgI na hoya to deva, gurune mAnata kayAMthI? sArI vArtAmAM na paDyo hato te dharamanI vAta tene kayAMthI maLatuM. AtmAnI bhUmikA sArI hoya te dharama Ave. dIrdhadaSTi na hoya te A bhavanA moja-zokha choDI paNe tarata kyAMthI? ekAsaNu karanArane khAvAnuM maLatuM nathI? choDayuM zAthI? kalyANa thaze evI dIdhadaSTi na hatuM te choDane kayAMthI? A bhava karatAM parabhavanI vizeSatA jANuM tyAre choDe che. nahIMtara dere Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 48muM 453 kayAMthI Avate ? vRddhane anusaranAro-kaI paNa dharma karanAra pahela vahelA sAmAyaka na AvaDe tyAre, bhIkhAbhAI kare tema karavA lAgyo. vinayavALo-kAnathI sAMbhaLanAre. vinayavALa na hatuM te hAtha joData kayAMthI? mAthuM namAvata kayAMthI? kRtajJa-karelA guNene jANa. te na bane te bhagavAna mokSe gayA, have tene zuM karavA mAnate, gurune khorAka poSAka daI ulaTA page lAgIe, phakta dharamano guNa jANato hovAthI page lAge che. parahita karavAvALa-ahIM ghaMghATa nathI karatA. parahita hovAthI parahita buddhi na hota to ghaMghATa karavAMmAM Dara zAne hatuM ? AMgI karAve che, te parahita mATe. mULa nAyakane kema adhika AbhUSaNa tathA phula caDAve che? AvavAvALAnI darekanI daSTi ahIM paDaze, mATe ahIM phAyado thaze. parahita na hatuM te tema kayAMthI karate ? tema lakSa maLI gayuM. kalyANanI buddhi thaI tyAMthI lakSa maLI gayuM. AthI e jaNAvyuM ke ekavIsa guNo hoya tyAre dharma Ave. A jIvane ekavIsa guNa AvelA che paNa maryAdA vadhArI. paNe levA jaIe chIe, je manuSya ajJAnI-mithyAtvI dekhI kaMTALe nahiM to gaMbhIra kahevAya. ApaNe ApaNuM daSTie vicAra! anaMtA kALathI ApaNe magazelIyA-patthara jevA hatA, atyAre dharmI thayA te bIjAne kema hasI zake? tuM eka vakhata anaMtakALano magazeLIyA jevo hatuM, sa bIllI mArI pATe beThA, e paNa tucchatA, enAthI bIjAne bodha na thAya tethI tucchatA thAya che, tamAre tucchatA nAma mAtra na joIe. e tucchatA kayAre javAnI? ApaNe cAlIsa varasa sudhI tapasyA na karI, cAlIsa varSa karatA thayA ne chokarAe ekAsaNuM na karyuM tethI cIDAIe chIe. dharmIone adhama banAvI mUke che. A nahIM te dhamI nahIM, pArakAnI parIkSA karavA mATe kSudratA jevI che. kSudratA gaI nathI ne dharama kayAM Avyo che? te AdhAre dharmane telIe chIe. mukhyatAe dharmaratna ekavIsa guNavAlAne ja maLe che. te ja dharmaratna meLave che. 21 guNavALe te rUpa agni Ave tyAre aMdhAruM gayuM, paNa ApaNe prathama aMdhArU khaseDe, pachI do Avaze tema nahIM, paNa dharama AvyuM eTale 21-guNa AvelA ja che. te mATe 21 guNathI yukta hoya te dharmaratnane lAyaka che. to dharmaratna AvyuM ne 21 guNa na Ave to zAstrakAra khoTA? dhannA, zAlIbhadrajIe pahelA bhavamAM Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 Agama dvAraka pravacana zreNI dAna dIdhA te 21 guNa nathI ne dharmaratna AvyuM, tamArA hIsAbe jyAM dharmaratna hoya tyAM 21 guNa hoya che. je Ama che te temAM jaghanya, madhyama ne utkRSTa vibhAga pADavAnI jarUra zI? keTalIka vakhata tucchatA heya, dharama, deva guru na mAnatA hoya te paNa vakhate dharamamAM jeThAya, dharama e vagara Ave, tema keTalAeka guNo zarUAtamAM na hoya, pAchaLathI Ave; guNa lakSaNa vigere, na chAje te AvatA thAya. je vakhate AtmAmAM dharama AvyuM te vakhate thaI jAya. tethI ja jadhanya-madhyama pAtra gaNavAnI jarUra paDI. mATe 21 guNa joIe te guNonuM vizeSa varNana agre. pravacana 49muM saMvata 1990 bhAdaravA sudI 8 ne somavAra mahesANA khuddotti a gaMbhIro uttANamaI na sAhae dhammaM / saparovayArasatto akkhuddo teNa iha joggo / / 8 // zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI AgaLa jaNAvI gayA ke-A saMsAramAM anAdikALathI rajhaLatAM prathama manuSya bhavanI prApti thavI muzkela hatI. chatAM bhavitavyatAnA ge, cakavatInA ghera janma lenAra putre cha khaMDa, nava nidhAna, cauda ratno vigere meLavyA. cha khaMDa sAdhanAne vicAra nathI karyo paNa jamele sIdhe mAlika thaI gaye. vicAra karyA vagara mAlika thaze, tema A jIva cakratI paNa karatAM paNa durlabha 29 AMkanI saMkhyAvALA manuSya bhavamAM AvyuM, manuSyamAM advitIya thavuM, cha khaMDamAM rahevAvALA bharatanA sarva jemAM utkRSTa thavuM te cakavatI. manuSyapaNuM eTale anaMtAnaMtamAM utkRSTa thavuM te, anaMtAnaMta jIvo karatAM jyAre utkRSTa thAya, tyAre bAdara ekendriya, temAM utkRSTa thAya tyAre beIndriya, pA che temAM utkRSTa thAya tyAre teIndriya, temAM utkRSTa thAya tyAre caurindriya, temAM utkRSTa thAya tyAre asaMrapacendriya ne temAM utkRSTa thAya tyAre saMjJipacendriya. A badhA utkRSTatAmAM, eka utkRSTI judI jAta che. manuSyajAtimAM bhinnapaNuM nahIM; pacedriya, manuSya, saMjJI-paNuM cakravatI ane sAmAnya manuSyane sarakhuM, kevaLa punya prakRtine phera Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 49 muM 455 ahIM AtmAnA guNone taphAvata, IndriyonuM jJAna, AtmAne guNa, rasanAnuM jJAna thAya tyAre ekedriyamAMthI utkRSTa thaI beIdriyamAM Ave, ghANa-netra-zrotra-tathA mananuM jJAna thAya tyAre, jAti karatAM AtmAne caDAva paDe. pelAmAM puNyane phera. AthI cakravatI karatAM paNa manuSyapaNuM durlabha che, A vicArIe tyAre badhI eni prApta thaI paNa bhAvitAtmapaNuM, dharmA paNuM prApta thayuM nathI. cakavatInA chokarAne durlabhatA pUchIe to kaMI nahIM. banI gayuM te jANa bahAra che, puNyAI jANa bahAra banI gaI che. puNyAithI banyuM che, puNyAi vagaranuM banyuM nathI. to prathama to cakavatI karatAM muzkela evI manuSyapaNAnI sthiti maLI. tamArAmAM ne cakavatanA chokarAnI dhAraNAmAM pharaka nathI. tamArI puNyA ane tenI puNyAI dhAraNA bahAra che. tema manuSyapaNumAM AvyA chatAM kevI durlabhatAthI maLyuM, te dhAraNa bahAra hovAthI cakravatI paNAnI khumArI haju AvI nathI. samajaNe thayo tyAre mAlIka thayo chuM ema samaje, paNa pUrvane ItihAsa yAda karato nathI. te mATe jaNAvyuM ke, pahelavahelA manuSyapaNuM durlabha meLavyuM. siddha vAta hatI. thaI gaelI vastune karavAnuM hAya nahIM. raMdhAyA pachI tene rAMdhavAnuM hoya nahIM, have tenI bhAMgaphoDa zA mATe ? Ane tuM cUke nahiM, maLelI vastumAM muzkelI jaNAvavanuM kAraNa-e ke maLelI melI na devAya, maLelI cIja maTTImAM na melava, saheje pharI maLe tevI cIja nathI. maLI gaI te kharIne? maLI gaI tene upayoga kare ? sonuM moMghu mAnyuM, tene covIsa kalAka jApa karavAthI zuM? sonAno upaga dhyAnamAM levo joIe. tema mukela manuSyapaNuM gekhyA jaIe temAM na vaLe. manuSyapaNane upaga karyo? darekane mukhya upaga eka ja heya, dIvAne prakAza karavo e mukhya upaga, tema manuSyapaNAno mukhya upayoga karyo te tapAsa! te mATe jaNAvyuM ke, AhAra, zarIra Indriya, viSa tenA sAghane dareka gatimAM tuM meLavato Avyo che, te manuSyapaNAne upaga na gaNAya. bIjI gatimAM je na bane te tene upaga. taravAre taNakhaluM kApI mUche hAtha de te ? eto cappathI paNa kapAI jAya, tethI mAna na pAme, bIjI halakI gatine lAyakanA kAryo karI manuSyapaNumAM mUche hAtha mUke temAM zuM vaLe? bIjI gatimAM na hoya tevuM uttama kArya karyuM? Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 AgAme ddhAraka pravacana zreNI tamArI mAlikI keTalI : khorAka, zarIra, Inidra, viSa, tenA sAdhane kaI gatimAM nathI? tamArA manamAM mAruM mAruM thAya che? tuM tAruM gaNe che paNa tArUM ekaluM nathI. te ghara vecyuM, bIjAe lIdhuM, paisA ApyA paNa bIjA gharane bhaMgI lAva te khare? kahe meM vecANa lIdhuM che, tene haka nathI. DheDIo paNa zerIo ghareNe mUke che. tame bIjI zerIne kUtaro pALyo hoya, te zerInA kUtarAe reTalA pUratI, DheDIAe sApha karavA pUratI, tame rahevA pUratI mAlikI mAnI, e jAnavara ke DhaDIAne haka tamArA vecavAthI ja nathI. sarakArI kAyadAe tamane uparanA mAlika gaNyA che. nIcenA mAlika tame nahIM. AkAza ke nIce jamInamAM nidhAna nIkaLe tenA mAlIka tame nahi, havAI vimAna AkAzamAM tamArA ghara uparathI jAya to tamArAthI rokAya nahiM. mAlikI vacalA bhAganI, vacalI mAlikI rahevA pUratI, tenA mATe chAtIo teDIe. kaI gatimAM mattAnI mAlIkI nathI, jAnavarane paNa pitAnAM baccAM tamArA bALake mAphaka vahAlAM che. tamArA chokarA karatAM gAya vahelI hoya ne vAcharaDAne aDakavA vAgha jAya to taDAkI uThe. sthAna, kuTuMba tathA zarIranI mamatA jAnavarane paNa che. tame manuSyagatimAM vadhAre zuM karyuM? bIjI gatimAM na banatuM hoya tevuM manuSyagatimAM kayuM karyuM? AhAra-nidrA-bhaya tathA mithuna sarve jAnavarone paNa che. AhArAdinuM rakSaNa-mamatva jAnavaranA bhavamAM ane ahIM paNa che. manuSya bhavane eka ja upaga-anarthane haraNa karanAra sadudharmaratna meLavI zakayA te enA jevuM eka ratna nathI. bIjI gatimAM tevuM ratna maLI zakatuM nathI. jIvanuM zekhazadalIpaNuM : devatAo, samakitI ne daridranA mane ratha sarakhA che. zekhazallInA vicAra jevA kharekhara devatAo che.kaMI karavAnuM nahiM. zekhacallIne ghaDAnI majUrI paNa hAthamAM AvI nathI, tema devatAone nakArazI sarakhI hAthamAM AvI nathI. te na chatAM mokSa sudhIne vicAra, tethI ja zekhazallIne vicAra karIe chIe. zekhacallInA vicAramAM bAyaDI-chokare thaI gayA ne manAmaNuM karaze, nA kahIza vagere peTA saMkalpa che. manuSya bhava sivAya Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 49 muM 457 sAcA manAratha pUrA thatA nathI, khIjA bhavathI na thAya tevuM vicAre zekhacallIpaNuM chUTe te manuSyabhavanuM kArya che. badhI dukAna bhADe lIdhI ne UMghI gayA, bhADuM bharavuM paDaze, bhADe na lIdhI hAta te sArUM, A manuSyapaNuM mekSanI nisaraNI bhADe lIdhI, bhADuM bharyAM jaIe chIe, kSaNe kSaNe AyuSya pUru* thAya che, vepAra karatAM nathI. e karatAM bhADe dukAna na rAkhI hate teA ThIka hatuM, e zekhacallIzu. cheADatA nathI; dharma AcaratA nathI tevA jAnavara thayA hAta te sAruM thAta, jAnavara thayA hAta te manuSyapaNAnuM amUlya AyuSya te na tUTata, bhADuM tA bharyAM ja javAnuM, vepAra kaI nahIM, kayA vepAra upara dukAna bhADe rAkhI che te te vicAra ! dukAna bhADe lIdhI che, paNa haju vepalAnu ThekANuM nathI. tema ahIM ekluM bhADu jAya temAM mUrkha ane che, have bhADuM bharavu te sAthe makAnanAM bhADAM karatAM myunIsipAliTInA kara vigere vadhAre lAge che. tema ahI A manuSyapaNAnuM AyuSya jaMtu Dute te te ThIka paNa kSaNamAtramAM tArI pariNatIe tu` kevA durgatinA karma bAMdhe che. te apekSAe seAe se TakA jAnavaranI jiMdugI sArI che. tyAM bhADuM bharavAnu hatu ne akAmanirjarA karI devaleAka meLavavAnA hatA. devaleAkanuM thALu jAnavarA pUrU kare che. akAmanirAe devaleAka meLave, vepAra kharA ne bhADuM nahIM, pherImAM phe(ta)DAkA mArI le, moTA bhADAnI dukAna bhADe rAkhe te karatAM pherIvALA taDAkA mAre te sArA ke nahi ? bhADuM bharI bharauMghamAM rahe te sArA ke pherI karI kamAI Ave te sAre ? vepAramAM lesa karyAM hAya, teATA Ave te paNa peDhI nahIM uThAve. zAthI? Akharu khAtara jyAM sudhI cAle tyAM sudhI calAve, bhADuM bhare ane UMdhI rahe, cAlumAM manuSyapaNu kSaNe kSaNe bhegave teTaluM jAya, ane durgatinA lIyA khAMdhe te karavuM zuM ? ana haraNu karanAra evu dha ratna maLe teA manuSyapaNAnA upayega thaye, nahIMtara UMghatAnA bhADA jevuM che, manuSyapaNuM prApta thayuM, durlabha manuSyapaNAnA upayAga ana haraNa karanAra dharatnane viSe udyama karavA te che. sUtrakAra kyAMya 21 guNA kema jaNAvatA nathI? atyAra sudhI sUtrakAra ane graMthakAra sarakhA hatA, manuSyapaNu dula bha, zradhdhA du^bha, ghaNA jIveA acAra sudhI te pAmyA nathI. atyAra sudhI zAsrakAra ane prakaraNakAra sarakhA hatA. have Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 Agama dvAraka pravacana zreNI prakaraNakAra kahe che, ke 21 guNavALo dharmaratnane egya che, sUtrakAre tenI chAyA paNa nathI kahI. graMthakAra-zAstrakAroe svayaM DahApaNa DeryuM ke jyAM jyAM sAMbhaLIe tyAM tyAM manuSyabhava-AryakSetrAdika labha, dharmaratnanI prApti durlabha, temAM eke Agama ke paMcAMgImAM 21 guNono adhikAra nathI, te graMthakArane kyAMthI sUjhayuM? khetImAM Ama dhAnya vavAya, Ama dhAnya thAya, paNa te vAtamAM jamIna upara na hovI joIe, kasadAra hovI joIe, e bhale na kahyuM chatAM te samajI levuM paDe. pRthvI, pANI, havA, kAraNa paNa ukhara jamIna hoya to bIja uge nahIM. e vAta samajI levAnI hoya che. tuM samaje hoya to ukhara bhUminI vAta navI na hatI, bIja aMkuramAM jamIna ukhara, anupara bolyA na hatA. anupara-phaLadrupamAM vAvelA bIjathI aMkuro thayo, kAraNa-ukharamAM vAvelA bIjathI aMkuro thAya nahIM, A nakakI vAta che, to anukhara jamIna pahelAM na belyA he paNa aMkUranI sthiti che tyAM ApoApa te samajavuM paDe. je jamInanI vivekSA na karI, sAmAnya pRthvI, khetaramAM vAvavuM kahIe, tema zAstrakAroe sIdhuM dharmaratna kahyuM, paNa 21 guNa hoya te vAstavika che. anukharamAM vAveluM bIja uge, 21 guNa vagarano dharmanI kriyAmAM joDAya paNa tenuM vivakSita phaLa je sadagati te na meLave, dhAraNA pUratI kriyAmAM joDAya, jenAmAM guNe che, te ja dharma karI zake che, anupara-jamIna aMkUra karI zake che te zA uparathI? aMkUranathI thato te joIe chIe. jamIna jotA nathI, aMkura na dekhe tethI ukhara jamIna kahIe chIe, bIjI upara jamInamAM varasAda Ave te paNa kArya na kare. jeo dharmazravaNa pAme chatAM kArya na thAya temAM kAraNa mAnavuM ja paDe. dharma zravaNa kare temAM keTalAMka dharma pAme, keTalAka dharma na paNa pAme. jamInane bheda aMkura thavAthI ne na thavAthI mAnava paDe. tema dharmazravaNathI dharma thAya ke na thAya, tethI samajI zakIe ke 21 guNa che ke nahi. je manuSyapaNuM mAnavuM, temAM kAyasthitinuM ullaMghana dvArA badhuM batAvyuM. pachI punya prakRti vadhAre hoya to AryakSetra maLe. AryakSetramAM AvyuM te punya prakRti kheMcI lAvI. tIrthakaranI dezanAmAM keTalAekane dezanA pariNamI, keTalAekane na pariNamI. tenuM kAraNa zuM? zAsakAe A be bhAga pADayA, zravaNa pAmyA chatAM pariNati thAya che, Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 49muM 459 keTalAekane pariNati nathI paNa thatI. A ja kahI Ape che ke, kAMIka kAraNa che, na ugyuM ne ugavAmAM pharaka paDe tyAM ApoApa pharaka le paDe. manuSyajanma-AryakSetra, yAvat tIrthakaranI dezanA sAMbhaLI chatAM dharmaratna na pariName, temAM kAMIka kAraNa che. te kAraNe sUtrakAre na jaNAvyA te graMthakAre jaNAvavA ke nahiM? kAryabheda jage jage para jaNAvyuM che. tIrthakaranI dezanAmAM paNa badhA pratibaMdha pAmatA nathI te temAM keTalAMka pAme ne keTalAka pratibaMdha na pAme, temAM kAMIka kAraNa mAnavuM paDaze. have zuM thayuM? dharmaratna na prApta thavAmAM 21 avaguNe kAraNa. aMkUra na thavAmAM jamInanuM khArApaNuM kAraNa eTale aMkUra thAya zI rIte? aMkUra thaye tyAM jamIna mIThI ja hoya. A be vAkathI samajaNa lIdhI. te aMkUra dekhe tyAM ukhara jamIna nathI tema kahI de. tema jyAM dharmanI pariNati thaI, tyAM 21 avaguNa nathI. te 21 avaguNa hoya to A dharma thAya nahIM, ene ja uthalAvo. 18 deSanA abhAvathI ja sudeva nathI mAnyA : mULa kudevanA lakSaNa. nArada vigere, deze kudevanA hatA. sudevapaNAmAM e deze na hoya, 18 de na hoya tyAM badhe sudevapaNuM hoya, te niyama nahIM. sAmAnya kevalIo bIjA che, tyAM sudeva mAnavA? devatvanA lakSaNamAM jAva, jyAM 18 deSa na hoya tyAM devatva ema nahIM, paNa jyAM devatva hoya tyAM 18 doSa na hoya te cokkasa. sudevatva cokakasa thayuM eTale 18 doSa nathI. eka mahAvIranuM sarvajJapaNu gautame jANyuM eTale devatvapaNu nakkI thayuM. 18 deSane abhAva jANuM lIdho. nahIMtara 18 doSano abhAva gautamane tapAsa paData. 18 doSano abhAva devatva sAthe rahe che. kudevatva-18 doSa e kudevanuM lakSaNa je je deva hoya temAM 18 deSa na hoya, paNa jemAM 18 doSa na hoya te badhA deva tema nahIM. zuM thayuM ? 18 doSa kudevatvane jaNAvanAra. kudevatvanI jaDa 18 doSa. tema dharma pariNati na thAya tenI jaDa 21 doSa, paNa jema devatva dvArAe devatvane nizcaya thaye, jyAM dharma pariNati thaI eTale 21 doSane abhAva, paNa 21 doSano abhAva temAM dharmanI pariNati nahIM, te mATe kayA rUpe guNo lAve che, kUvo, gaMbhIra Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 AgamAddhAraka pravacana zreNI nAme guNa nathI kahetA, paNa akSudra nAme gaMbhIra kahe che, doSane abhAva-eTale guNa nathI kahetA, paNa akSudra nAme gabhIra kahe che. doSanA abhAva eTale guNa hAya, paNa doSa e kudevanuM lakSaNa hatuM, tenA abhAve sudevapaNuM levuM che, tema akSudratA dharma pariNatine TakAvanAra, jyAM dharma pariNati thaI tyAM kSudratA nathI. AthI akSudratAne jovAnu na rahyuM, dharma pariNati thaI tyAM kSudratA nathI, te dharma pariNatithI mAlama paDyuM, traNa khUNAnI TepI mAfeka jema besADo tema bese, tame kSudratA vinna hatuM, te javAthI dhama prApti thai, tema ukharapaNuM adhUrAnuM vighna, ne kSudrapazu dharmanuM vigna. A sthitie esADA che tenuM kaMI sAdhana? akSudranA artha ze ? kSudradhaNuM samajAvI tene abhAva te azrupaNu, ajJAnadoSa nathI te karatAM jJAna guNa che ema kahI dyo. jJAna guNa hrIe te devatvanuM lakSaNa kahIe, kudevatva nathI te ajJAnane abhAva thayA, te kudevatvanA abhAva jaNAvavA mATe kSudratA te dharma pariNatinuM khAdhaka, Ama je kudevanuM lakSaNa ajJAna hatu', tema kSudratA dharmanI bAdhaka, dharma thayA tya: kSudratA nathI, te nakkI zA AdhAre karyuM ? kSudratA rUpI dveSane abhAva, te gayuM eTale dharmanuM vinna gayu, tethI dharma pariNata thaI. akSudra tenI aMdara kSudrapazu nahI. have kSudrapaNAnA niSedha karyAM, sIdhA guNa kaheve| hatA, te chatAM deSane abhAva kema mAnye ? jyAM 21 guNanuM varNana temAM akSudra kahIe chIe, kSudrapaNuM jaNAvI tepaNuM nahIM, karatAM gabhIre kahrI dyo. gaMbhIratA guNavadhAna sAthe dharmanA sIdhA sabaMdha joDavA hatA, kSudratAnA niSedha dvArAe sabadha joDace. jyAre ajJAnatAne kudevanuM lakSaNa mAnIe te ajJAna gayuM eTale sudeva mAnIe. akSudratA dharma karanArI cIja nathI paNa kSudratA dharmane khAdha karanArI cIja che, ukharapaNuM khAdha karanAra cIja che, ukharapaNAnA abhAva aMkurAnI vacamAM joDAtA nathI, tema tucchatA dharma pariNatinI Adha karanAra che. tucchatA na heAya teA ja dharma thAya. te vAta zAMtisUrIjI khullA zabdemAM kahe che. kSudra keAne kahIe ? gaMbhIratA nathI te kSudrapaNuM, tame peAte jagA jagA para kSayApazamanI vicitratA che ema kaho che. khArame guNaThANe jJAnanI apekSAe mAtra aSTapravacana mAtA ja jANe ane avadhijJAna. bhinna lekanADInuM hoya, tyAM Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 pravacana 49 mu dezavarati paNa na hoya. devatAne dezivarati paNa nathI hotI, sarvavirati - cathAkhyAta cAritra sudhI gaye te paNa a pravacana mAtAnuM mAtra jJAna che, je dhama pAmavA te kreInamAhanIya ane cAritramehanIyanA kSApazamanuM kAma che. budhdhi jJAnanA kSayApazamathI thAya che, tema ja budhdhi jJAnAvaraNIyanA kSaye pazamanI che, cAritramehanIya ane darzanamehanIyanA kSayApazama hAya, dharmaprApta thAya te budhdhi na heAya, tethI zuM darzana-cAritra meAhanIyanA kSayApazama nahI" thAya ? sUtrakAre e karmanA kSayApazama judo che ema samajatA hatA ane vicitrapaNuM dhyAnamAM rAkhyuM hatuM. tame kanA judA bhedo uDADI dIdhA. akSudratAnI maryAdA : akSudra dhalAyaka kahyA tyAM mahAnubhAva ! kSayeApazama judA che, paNa eTaluM te tAre mAnavuM che ke danamAhanIyanA kSaye pazama thayA DhAya tyAM kutsita-mithyAjJAna na hoya, jJAna echuM vattu hAya te kutsita jJAnarUpe kSudratA che, te ahIM rahe nahi, e dvArAe akSudratA guNa kahIe chIe. koI zAsrakAre samati thAya te paNa ajJAna hAya tema na kahyuM. kSApazamanI vicitratA kyAM cAlI gaI ? ajJAna te traNamAMthI ekeya na heAya. samyakatva mAlama paDayuM ke ekeya ajJAna nathI. tema dharma pariNati mAlama paDe tyAM kSudratA nathI, te mATe ghuddo kSudra zabdathI zuM levuM? jene jyAM lagADe tyAM lAgI zake, tucchatA ThekANe ThekANe lAgI zake che, Dagale-pagale tucchatA lAgu karI zakAya che. tucchatAnI hadda nathI, tema dunIyAe gabhIrapaNuM laI tenI haH badhe nAkhI dvIdhI, kevaLajJAnI cAra jJAnIne paNa tuccha kahI zake; devendranI Rdhdhi AgaLa cakravatInI Rdhi tuccha, moTA AgaLa nAnA tuccha, tamArI apekSAe dharmanI prAptinA vakhata kAI ne na Ave, tucchatAne abhAva keAI ThekANe rahevAne nahIM. te mATe mahAnubhAva ! akSudratA guNa keTalA pUratA levA te dhyAna rAkha. kSudratAneA. abhAva, jagate mAnelI tucchatA jAya te dhama thAya tema nahIM. jenI budhdhimAM gaMbhIratA AvI nathI, te dharma sAdhI zake nahIM. dharma na sAdhe teTalI tucchatA laIe chIe. te tucchatAnA abhAva dharma sAthe tyAM hAya, uttAnamati-tuccha budhdhi heAya teA dharma sAdhI zake nahiM, arihaMta bhagavAnane namaskAra karyAM, tethI temanA upara dveSa nathI. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 AgameddhAraka pravacana zreNI AtmAmAM dveSa joI zakAtA nathI paNa dveSa hAya teA namaskAra kare nahI. namaskAra karavAthI adveSa jaNAya che, adveSa namana pUratA lIdhA. dveSa gayA te ja namaskAra thAya che. teTalA pUratA dveSa nathI, tema jeNe dharma karyAM tenAmAM kSudratA nathI. kSudratA hAta te dharma karata ja nahIM, namaskAra thayA eTale tadviSayaka dveSa nathI. Ama tucchatA AkhA jagatanI che, paNa je dharama kare temAM tucchatA nathI, tucchasmudhdhi haiAta te dharama karata ja nahi, tuccha budhdhivAlA dharma sAdhe nahIM jeoe peAtAne dhama mAM pravata byA nathI, pote Atma kalyANamAM pravA~ nathI. udAyana rAjAe bhANejane rAjagAdI ApI, paNa peAtAnA chokarA abhicine rAjagAdI na ApI, enI budhdhi putrane mahApApathI--durgatithI bacAvavAnI hatI. chokarAne pitAmAM viveka nathI ema lAgyuM. AvA upagArI sa MsArI pitAne peAtAnA vaMza-vele vahAle! hAya, peAtAne narakanI keTalI khIka jethI vaMDA velAnI paNa darakAra nathI, evA pApagArI pitAnA aMge putrane aviveka lAgye dveSa thayA. mahAvIranA upadeza lAvyeA, khAra vrata lIdhAM, chevaTanI avasthAe aNusaNu karyuM. paMdara dahADA aNusaNu karyuM che chatAM utkrAyana pitAparanu vaira na gayuM. have mahAvIra mahArAjA kevaLajJAnI tene kaI sthitimAM mUke ? adhamAdhama keTimAM mUke ne ? tyAM zuM thAya ? tame kaI narakanA mAlika abhicine gaNI bese ? evA upagArI pitA upara ene vera hatuM. mAraganA, zAstranA IjharA rAkhatA zaiAcA. ame kSudratAnA niSedha dvArAe je avaguNa batAvIe chIe te zA mATe ? kSudramanuSya dharamane sAdhI zake nahi. dharamane vyAghAta karanArI kSudratA, te na hAvI joIe, sarvathA kSudratA kevaLI thayA sivAya javAnI nathI. dhama sAdhanArI je anuvratA te ahIM levI. tubuddhivALA dharama na sAdhI zake. dharama thayA eTale kSudratA gai. jenA aMtaHkaraNamAM, sva ane para upagAranA akUra thayA, eTale kSudratA gaelI che. peAtAnA ane paranA upagAramAM taiyAra thAya tevA ja dharma, sAthe tevAne ja dharma lAyaka gaNIe. have TIkAkAra mahArAjA zuM kaheze te adhikAra ane vata mAna. sAkerabhAI khuzAlacaMdra jhaverI mubaIthI dranAthe AvelA heAvAthI vyAkhyAna vacAela. havethI pAMca tithi vyAkhyAna che. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana pa0 muM 863 pravacana 50 muM saMvata 190 bhAdaravA sudI 13, mahesANA anAdinI tejasasagaDI : zAstrakAra mahArAjA zAMtisUrIzvarajI dharmaratna graMthane racatAM jaNAvI gayA ke A jIva anAdikALathI A saMsAramAM rajhaLe che, anAdithI rakhaDuM chuM tene bharoso che? pUrA na maLe tyAM sudhI phalANe dahADe vastu maLI che teno patto ze? bArIka dRSTithI tapAsI joIe to janma karmanI paraMparAnI apekSAe janma che, to karma kAraNa hevuM joIe. janma karmanI paraMparA vaDe anAdithI A jIva janma-karma karI rahyo che. bIjuM tArI pAse tejasa zarIra rUpI sagaDI che te navI saLagatI nathI, keI jagAe jIva sivAya taijasanI sagaDI nathI. pRthvI, apa, tejI, beIndriya taiIdriya, caudriya, paMcaMdriya koI paNa jagoe jIva che tyAM jaTharAgninI sagaDI che. tejasanI sagaDI cAlI jAya tyAre aMta avasthAmAM khAdheluM hoya tevuM ne tevuM paDI rahe che, dAha thAya tyAre khAvA mAge eka zera, khAI jAya, paNa badhuM temane tema paDI rahe, chellI avasthAmAM ThaMDA thAya. A sthiti vicAratAM sagaDI jIva sAthe ja rahe che, jIva sivAya sagaDI bIje rahetI nathI. te saLagatI kema rahI? saLagavAnuM maLe tyAM sudhI Take, agni saLagavAnuM bhakSaNa maLe to ja Take, tema A tArI bharI roja saLagavAnuM letI jAya che, pahelAMnuM saLagAve, navuM le, tethI ja tuM samaje che, paNa sudhA lAge te vakhate te kAmanuM nahIM, je pramANe jeTale rAka joIe te bIje le, pahelAnuM pariName ne navuM joIe, rAkhoDe kAma na lAge, tema A jIva bhaTTI joDe rAkhIne rahyo che, tethI anAdIne jIva taijasathI sAbita thAya che. AvI rIte anAdithI rakhaDatA rakhaDatA manuSyabhavanI prApti ghaNI muzkela hatI. lulo, bahero, aMdha ghele bhUle paDyo te mAge zI rIte Ave? tema ekendriyamAM ApaNe hatA. temAMthI manuSyapaNamAM AvavuM te devatAI prabhAve ja jema mArge Ave, tema manuSyapaNAmAM paNa koI bhAgyazALI ja Ave. te devatAnI IcchA bahAra kahevAya che, itara padArtho devatAne AdhIna che, manuSyapaNuM devatAne AdhIna nathI. Indra mahArAja sabhAmAM Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 AgamAddhAraka pravacana zreNI beThelA che, mitradevatA cavI gayA tethI asesa kare che, marI gayA tenA asAsa nathI karatA. dunIyAmAM myunIsIpAliTImAM niyama hoya che ke ghara banyuM tene mAthe nukazAnI nahiM, olavavAnuM kharaca joDevALA mAthe. tAre prathama bacAva thayeA, mace tene vicAra karavAne, tema marI gaye tenA vicAra nathI. maLI gayuM tene vicAra kare ane baLatAne vicAra na kare te kevA gAMDA ? baLIne khAka thayuM hAya tyAM kaI pANI nAkhatuM nathI, maLelAM gharamAM hADAM nAkhavA karatA baLatAmAM hAMDA nAkhA. haju A khaLatuM che, khaLeluM nathI, baLI gaelA gharanA vicAra karavA te karatAM na maLI gaelA gharane vicAra karavA jarUrI che. khaLatAM ghara keTalAeka evA hAya che ke mAla laI levAya, ghara na bacAvAya te mAla laI leve. tevI rIte A dareka jIvana e khaLatA ghara che, paNa bacAvyA khace tevA nathI. devendra, narendra ke jInendranu hAya, A ghara kheMce tevuM nathI, bhADe lIdheluM ghara bharose nahI pUruM. tI kare e paNa ghara bhADe lIdhuM hatuM. te paNa maLavAnuM cAkkasa che, te je mAla nIklyA te peAtAnA mApanA. tethI jema maLatA makAnamAMthI mAla kADhI levA te kharekhara sAvacetI che, tema A deha khaLatu bhADUtI makAna che. te temAthI dharUpI zreSTha ratna e ja kahI zake che, jo kADhI zakyA nahIM, te badhuMe maLI javAnuM. e te kharU, dunIyA dha ratna khele che, mAne che te dharma kema karata nathI ? dharma uttama che teneA pUrAve : te dunIyAmAM dharma sarvane vahAlA che tenA niyama ze ? je vahAlI cIja hAya tene juDI sabhaLAve te paNa khuzI thAya. khAIne akhaMDa saubhAgyavatI kahe che. khAI jANe che ke A jagatamAM keAInuM akhaMDa saubhAgya rahyuM nathI, chatAM mArU vahAluM jozI kahe teA pulI jAya, vahAluM che tethI. khATA paNa sArA zabdo hovAthI vahAlA lAge che. vahAlI vastunA juThA zabda paNa vahAlA lAge che, keAIne dharma kaheA te pulI jAya che, tema aLakhAmaNI cIja lAge, tenA juThA zabda lAI saLagAvanAra che, nAnI cheAkarI-AyaDI ke AdamI laDe temAM gALeA ele. laDanAra samaje che ke tenA kahevAthI tema thavAnuM nathI, chatAM AMkha lAla kema thAya che ? gALa khele temAM AMkho lAla kema thAya che ? je padA aniSTa che tene jUThe zabda paNa khamAtA nathI. tema ahI Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 50 muM 465 dharmanuM nAma na samaje, tevAne pApI kahe joIe, lAla thaI jAya. jagata mAtrane dharma ISTa che, sarvane pApa aniSTa lAge che. nahIMtara dhama kahevA sAthe kema phUlI jAya ne pApI kahevA sAthe kema AMkho lAla thAya che? AthI AkhA jagatane dharma ISTa che. pApa badhAne aniSTa che. jyAre AkhA jagatane dharma ISTa ja che, pApa aniSTa che, to te ISTadharma mATe kema pravRtta thatA nathI ane aniSTa pApathI kema dura jatA nathI? emAM vAMdhe bIjA koIno nathI, temAM vAMdho pitAnA manane che. darekane nirogI thayuM che. kupacca keIne karavuM nathI, paNa cAra AMgaLanI jIbha caLavaLe tyAM badhuM bhUlI jAya che. tema bole badhA paNa kupacce choDavAnuM Ave tyAre, jIbha caLavaLe tyAre, dhAre kaMI ne thAya kaMI. tema ahIM dhama ISTa gaNe che, pApa aniSTa gaNe che. ahIM pAMca indriye pIDA kare che, cAra kaSAyo aMdarano coko pUre che, aMdaranA dhAdika cAra ceka kare, pAMca Indriya paMcAta kare, tyAM AtmA jAya zI rIte ? emAMthI nIkaLe kayAre ? dharmane lAyaka thavuM hoya te 21 guNa meLave, temAM pahele akSudratA guNa Ave te kaMI khAmoza Ave. bIjAnuM lagIra sAMbhaLI vicAra kare. upadezanA anadhikArI keNa? atyaMta-rAga, dveSa, mUDhatA-vALI ke bharamAvaNI dazAmAM na jAya, buddhi tuccha hoya to, A cAramAMthI ekamAM utarI jAya. eTalA mATe jaNAvyuM ke ratto, TuTTo, mUDha guerifgo ItyAdI. ro-eka bAjane rAgI thaye hoya, bIjAnuM sAMbhaLe ja nahi. daSTAMta tarIke jUnI ne navI. dhaNuM haMmezAM navIne tyAM khAto hato, jUnIe nimaMtraNA karI. tene tyAM khAvA gaye. sArI vastuo karI. te divase jUnIne tyAM kaI karyuM nathI, korUM karI calAvyuM che, kaMI paNa karyuM che? phera ja. pelI phera gaI, TIMmaNa tarIke kAMI karyuM che? pAchI gaI, phera trIjI vakhata mokalI. navI chApare caDhelI tene tyAM nakAmA pherA khavaDAve che. vacherAnI tAjI lAda temAM caNAnA kaTakA nAkhI unuM karI masAlo nAkhI rAMdhI rAkhyuM. tyAM vATakI laIne gaI, ApyuM, te khAdhuM eTale saMtoSa thaye. AvI sthiti hoya tyAM tAtvikadaSTi lAvavI kyAMthI? arthAt Ama jeo cAhe te 30. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 AgamAddhAraka pravacana zreNI Indrice ke parigrahane aMge evI dhAraNAmAM gayA ke tuMhI tuMhI tuMhI, tyAM thAya zuM? tene aMge mahApuruSane vacamAM lAvI zakIe. vAsudeve marI jAya, cha mahinA maDadA lai phare, baLadevAne AvI rAgavALI sthitimAM dharamanI vAsanA kyAMthI UbhI thAya ? koI muni ke AcAryanA prabhAva tyAM cAlatA nathI. devatA Ave, evI kriyA karI mUrkha anAve, uttara devAnA rastA na rahe tyAre cheADe. pelA pAmelA hoya te khasI jAya, ene maryAnI vAta kare te mAre. AvI sthiti ! e jagA para kANu ADA Ave ? baLadeva sarakhA puruSa, ene koi kRSNa marI gayA kahevA AvetA mAravA doDe, teA kANu kahevA jAya. e teA bhavitavyatA pAdharI ke devatA sAthe maLadevane saMbadha hoya che. devatA AvI pratibhedha kare che. khaLadevane ThaMDA thai javAnA vakhata na hoya, paNa bhavitavyatAthI devatAne paNa samajAvatA mahenata paDe che, te bIjAnI zI asara? mUrti paDatI dekhADe, Ate kevA deva ? pratiSThA karI uMce caDAve chatAM paDe che, pattharamAM haLa kheDe che. haLa khuduM thAya che, A kevA mUrkha ? pattharamAM haLa kheDe che. A zuM ? aMdara khUce nahIM tevI kaThaNa pattharanI jagAe haLa kheDe che ? eve! mULe che evuM vacana nIkale tyAre huM ke tuM mUrkha ? sathA marI gayA che. temAM jIvADavAnA prayatna kare che, marelI gAya bhegI karI, tenAM mAMmAM taNakhalA ghAle che. marelI gAyA taNakhalA khAtI haze ? tArA bhAIne khArAka le le kare che, te narailI gAya na khAya te marelA bhAI kema khAze ? ema kahI jabhAna aTakAvI de che, rAganI dRSTi keTalI ? baLadeva mUrkhA ke koInA bharamAvelA nathI. kevaLa vAsudeva uparane atirAga mArI nAkhe che. te pachI ApaNe rAga rAkhIe tenuM pariNAma zuM Ave? dharmarAga nathI. peTamAM bhAra vacce hAya, dIvela laIe teA bhAra vadhyA kahevAya nahIM, kAraNa te peTanA melane paNa kADhaze, ne pote paNa nIkaLaze. tema dhama aprazasta rAga kADhaze ne peAte paNa nIkaLI jaze. haMmezAM dharmarAga kayAM sudhI heAya ? guNe ane guNIupara rAga thAya, dveSamAM vyaktidveSanI manAI che. nahI'tara geAzALAne dhaDI jIvavAnA vakhata na hatA. pitAzrI upara rAga che, te pitA tarIke, dharma upara rAga ka kSayanA muddAthI che, kama kSayamAM bAdhA paDe tevA rAga na hAya. geAzALAnI tejolezyA karatAM sthavIrAnI teolezyA jabarajasta che, te karatAM arihatAnI teolezyA jabarajasta Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 50 muM 467 hoya che. paNa sAdhu ane arihaMte sahana karavAvALA che. kepa AvI jAya te vAta judI che. sahana karavuM ne na karavuM te dharma zI rIte ? zAstro krola karavAnI AjJA nahIM kare ? zAstrakAra krodha karavAnuM nahIM kahe, prakRti-svabhAva upara kaSAya thaze. vastune aMge vicAro ! kAyado prajAne gunAnI sajA karavAnI sattA nathI ApatI, kAbUmAM na rahe te cora pakaDAya tyAre AkhI zerI adhamuo kare, paNa kAyade sajA karavAnuM nahiM kahe. keraTa samaje che ke Aveza AvI jAya che, mAraze, paNa kAyadAmAM mAravAnuM nahIM kahe. pitAnA prANa bacAvavAnI kAyadAmAM chUTa che. ahIM rahI zakAze nahiM. rahe koNa? lAgaNI na hoya teja rahe. jyAM cora pakaDAya tyAM e cora koI dahADo bhAI padhAro ! polIsamAM, ema kahIne keIe geTamAM besADyo nathI. ema kaI karatuM nathI. saMbhavita nathI. cera adhamUo thayA vagara nahIM rahe. chatAM kAyado mAravAnI chUTa nahIM Ape. mokSe jAya pachI tIrthanI hAni thAya to pAcho avatAra leve joIe. te dazAmAM AvavuM paDaze. bIjA dharmanI mAphaka thaI jAya che te vAta judI che. kedha kare joIe tema kaheze te tyAM muzkelI thaI paDaze. dharamanI ATalI kharAbI che, to mahAvIra mahArAjA kema mokSamAM besI rahyA che? sarva karmano kSaya zuM karavA karyo? jANatA hatA ke nahiM ke kevaLajJAnathI Ama thavAnuM che. dharmanuM dhyeya rahe, dveSanuM dhyeya na rahe, te vAta rahevI ghaNI muzkela che. 499 celAne ghANImAM pIlI nAkhyA te oche adharma karyo? pachI skaMdakAcArya kema devaleke gayA? pAlakane aMge zreSanuM niyANuM ke aprItinuM kAraNa gaNe, te sAdhune pIlyA temAM nAnAne pahelA pI. 499 ne nIrdhAmaNA karAvI, kevaLajJAna pamADayA, phakta nAnA ziSyane potA karatA pahelA pIlyAM, pahelA mane pIla pachI e nAnA bAlaziSyane pIla-ema kahyuM tyAM sudhI dveSa nathI. nAnAne pachI, pelA mane pIla, ATalI vAta hatI, temAM krodha thavAthI agnikumAramAM gayA. munisuvrata svAmIe baMdhakakumArane virAdhaka kahyA. ceya na rahyuM. baMdhakamunie munisuvratasvAmIne pUchayuM ke, benane pratibodha karavA jauM? mauna rahyA, bhagavaMte AjJA na ApI. ema traNa vakhata pUchayuM, mauna rahyA. kema? mAraNAMtika upasarga che. pachI Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 AgaddhAraka pravacana zreNI ArAdhaka ke virAdhaka thaIza? maravAnA te chIe, ArAdhanAnI buddhi keTalI hovI joIe. virAdhanA kahe te pahelA ArAdhanA ke virAdhanA thaze? Ama prazna kare che, maravAnuM to cheja, maraNa sAMbhalyA pachI, ArAdhakavirAdhakane prazna. AtmAnI keTalI pariNati hatI te samajAve che, 500nuM maraNa jeTaluM kharAba na lAgyuM, te karatAM huM ArAdhaka ke virAdhaka? tyAre kahe che ke tArA sivAya badhA ArAdhaka. baMdhaka muni virAdhaka kema banyA? virAdhaka na hoya te agnikumAramAM na jAya, vaimAnika sivAya bIje ArAghaka jAya nahi. jadhanyathI sAdhu saudharma devaloka jAya. zAthI" dharmane dveSa kahI virAdhaka ThekI besADIe chIe te samaje. bhagavAna pAse gozALa AvavAne hato, bhagavate tamAma sAdhune kahyuM ke vacce tame bolaze nahIM. tema kahevaDAvI dIdhuM. kaho bhagavAne dhamamAM aMtarAya karyo? mahAnubhAva ! rAgane aMge prazasta rAga jaNAvatA guNa-ANI e baMne para rAga, paNa prazasta zreSamAM avaguNa para dveSa te prazasta, avaguNa para dveSa thAya te aMdhakamuninI jevI virAdhaka dazA thAya. avaguNI para dveSa kare te dharma gaNue to mahAvIra mahArAjAne dharmamAM aMtarAya karanArA gaNavA paDaze. sarvAnubhUti tathA sunakSatra e be sAdhuo mauna rahI na zakayA. pratijJA karatAM dayA cIja jabarI te kumArapALamAM che. adhamIo kaMI paNa kAyAthI, chApAthI, vacanathI dharmane vAta kare temAM dharmInI lAgaNI uzkerAyA vagara rahe nahIM. tevAne tame ke temAM kUvA lAbha gaNo che, te bahu vicAravAnuM che. lAgaNIthI Aveza-dha thayA vagara na rahe, temAM svArtha nathI. che dharma saMbaMdhI koi paNa jeTale vadhAre mAre teTale dharma vadhAre kharo ? cAhe jeTalI manAI karI che, chatAM cerane keAI mAryA vagara rahe nahIM. lAgaNIne vaza karI zake te tamane pApa na lAge, te pachI mAbApanA aDapalA vakhate paNa lAgaNI vaza rAkhavI paDaze. lAgaNI vaza karo te pApa na lAge, lAgaNI vadhatI ghaTatI thayA kare. mahAvIra mahArAja vItarAga hatA, be sAdhu marI gayA chatAM gazALAne kAMI paNa na karyuM, lAgaNI kiMmatane aMge hovI joIe. have mULa vAtamAM AvIe. lAgaNI uzkerAya, Aveza Ave tenuM nAma dharama na manAya, hetu bhale ho. kahevAnuM Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 50 muM tatva e che ke tIvra lAgaNIne aMge skaMdakAcArya mahApuruSa hatA chatAM dharamane lAyaka na banyA. Akho bhava bagADyo. AkhA dezane bALI mUkyo, aMdhakanA jIve A karyuM, daMDakAraNya banyu. sakaSAyI hoya, kaSAyo dabAvI rAkhyA che tene lIdhe karmanuM bAraNuM khulI jAya, tyAM navA karma bAMdhyA che. nAgakumAra devanuM nAnuM AukhuM bAMdhyuM. zreSane aMge vaimAnikane badale halako devaloka meLavyo. baLadeva ne vAsudevamAM advitIya rAga hevAthI dharmathI dUra rAkhyA. draSadaSTi thAya tyAM guNane avaguNa mAne. patthara ane vItarAga prabhune samAna mAnanAra-durjana. khuda bhagavAna vItarAgane aMge vicArIe, devane aMge vicArIe, nyAyAdhIzamAM pakSapAta na hoya te prathama guNa; pakSapAtipaNuM e moTAmAM moTo baddo che. tema jagatanuM svarUpa nirUpaNa karavuM che. jagatanA tamAma padArthone nyAya ApI hoya tene rAga ke dveSa hoya te moTo bado che. tene aMge patthara jevA devane mAnIne zuM kAma che? patthara pUjya phUTyo rAga-dveSa na kare, tema tamAro deva paNa rAga ke dveSa na kare te patthara ane tamArA devamAM pharakaze? je vItarAgapaNuM khUda devapaNAnI jaDa hatI, te dveSane lIdhe avaguNarUpe lAgyAM ke devane patthara sarakhA gaNI lIdhA. vItarAganI sevA karI phaLanI AzA zI rIte rAkho cho? patthara pUjyA pArasamaNi na maLe te bhagavAnane pUcha tamane zuM maLavAnuM? DhuMDhiyA to pattharane pUjyA zuM maLavAnuM tema kahe che. pahelA te vItarAga-eja patthara ema bIjAo kahe che. tamAre te vItarAga ke patthara sarakhA che, kadara karanAra deva hovo joIe, A TheTha deva sudhI gayA, A vItarAgane aMge bole che, ahIM dveSa che, e vItarAgamAM rAga-dveSa rahitapaNu e mahAna guNa che, tene deSa gaNe che, cheSa hevAthI. sajajananI stuti karIe to, sajajana khuza nathI thatA paNuM nIcuM jue che, sajajananI stuti kare tenI kiMmata sajajana karato nathI, niMdA karaze te kAna taLe kADhI nAkhaze, paNa e lAMbI daSTie vicAraze nahiM. eka paNa e guNa nathI jene vIe dUSita na karyo hoya ? durjanee vItarAga vigere guNene dUSita karyA che, tethI rAga-dveSane aMge tuccha buddhi hoya te dharma zI rIte pAmI zake? upadeza sAMbhaLe kayAre ? khAmoza pakaDe tyAre dharma Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 Agama ddhAraka pravacana zreNI sAMbhaLI zake. sAMbhaLe nahIM te samaje kayAM? na samaje te Adare kyAMthI ? AthI atyaMta rakta, dveSI, mUkhe tema atyaMta bharamAe na hoya, A cAra kyAre na hoya? kSudrapaNuM na hoya tyAre A cAra avaguNa na hoya. A akSudratA Adi 21. guNonI vyAkhyA karatAM eka eka adhikAra kema samajAve che te adhikAra agre vartamAna, vyAkhyAnane sArAMza--21. guNamAM akSudratA guNa prathama kema mUka? 2. khaMdhaka muni virAdhaka kema? 3. zALA tathA mahAvIra mahArAjAne prasaMga. pravacana 51 muM bhAdaravA sudI 14 zanIvAra mahesANA. iha yadyapi dharmaratnaM duHsAdhyatvAt , prayatna vizeSeNa susAdhyaM bhavet / zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrIzvarajI dharmaratna grathane racatAM AgaLa jaNAvI gayA ke, dharmaratva prathama kone apAya che? kIDA, kIDI, mAkhIne mATe jema zravaNa jiMdagIne viSaya ja nathI. temane kAna na hovAthI sAMbhaLavAnuM nathI, tema dharma e saMsI-paceMdriya sivAya koIne viSaya ja nathI. ekendriya beIndriya AdimAM dharma jevI cIja nathI. dharma jevI cIja phakta saMjJI paMcendriyanI apekSAe che. asaMsIne dharmano vicAra sarakho nathI. have saMjJIpaNu pAme, temAM manuSya sivAya hoya te vAMjaNanI vAMchAo. vAMjhaNI chokarAnA vivAha, lagana, vahunI, suvAvaDanI vAta kare temAM zuM vaLe? kevaLa vAto karI besI rahe che, tema devatA, nArakI, tiryaMca, saMsIpaNavALI gati che, chatAM vAMjaNInI vAta jevA bhave che, tyAM vaLe kaMI nahi. A vastu vicAraze tyAre tIrthakara manuSyabhavamAM ja kema ? devatAnA bhavamAM tIrthakara kema nahIM, te samajaNa paDaze. AvI zakti-sAhyabIvALo devabhava bAtala kema ? tIrthakara mATe tIrthakara nAmakarma bAMdheluM heya, devalokamAM jAya to paNa bAMdhele bacako temane tema rahe. kAchiyAnA khetaramAM jhaverI metInI piTalI dekhADavA mATe choDavAne nahIM, tema tIrthaMkaranAmakarma nikAcita kareluM hoya, sAmAnya tIrthakara Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 51muM 471 nAmakarma bAMdhyA pachI ataH koTAkoTi sAgaropama kALa sa'sAramAM rahe, paNa nikAcita karyuM heAya tevuM tIrthaMkara nAmakarmAM uMcA naMbaranu ane zeAdheluM jhaverAta, tenI gAMsaDI cheDavAnI kyAM ? gAMsaDI bAMdhavAnI zarUAta manuSyapaNAmAM, devatAnA bhavamAM paNa pAchI kheAlavAnI nathI, tenuM kAraNa zuM? navesarathI zarU na thAya ane bAMdheluM khacakre-anAmata rahe. nikAcita eTale vagara bhAgave na vIkharAya, jarUra bhAgavavuM paDe, tIrthaMkara nAmakama khAMdhavAnI zarUAta, nikAcita, gAMsaDI levAnI paNa tyAM devabhavamAM nathI. AvI zakita ane sAhyakhI devabhavamAM chatAM tIthaMkarapaNAnI gAMsaDI bAMdhelI kema rahe che? keTalAka kahI de ke A kathana karanAra manuSya che tethI Ama kahe che. manuSya kathanakaranAra hAvAthI manuSyapaNAmAM lAvI mUkayu, sajjana stuti, sanmAna karavAmAM samaje, sajjananI stuti ane sanmAna sajjanapaNAnA guNane lIdhe che. sajjane e svA--daSTithI pakSapAta nathI karyAM. zAhukAra zAhukArInI ki Mmata kare te zAhukArInA guNathI, pakSapAtathI nahI. tema dha nirUpaNa karanArA manuSyeA che te vAta kharI, paNa dhanirUpaNu karanArAe pakSapAtathI manuSyabhavanuM mahatva ghAlI dIdhu che tema nahIM, paNa je mahattvapaNAmAM kAraNa che, te kAraNa manuSyabhava sivAya bIjA bhavamAM nathI, kaheNI-raheNInI samAnatA mAtra manuSyagatimAM ja hAya : manuSya kaheNI tevI raheNI karI zake che. nArakI tiryaMca ke devatAnA bhavamAM bIjo avaguNa paNa che. meTA avaguNu e ke kaheNI tevI raheNI karI zake nahIM, nArakImAM samakitI hoya, devatAmAM, tiyacamAM samakita hoya, samiti hovAthI prarUpaNA sAcI karanAra hoya, paNa temanI prarUpaNA kaheNImAM rahe, vanamAM na Ave, samyagasRSTi nArakI tyAgane tatva mAne, tiya ca tyAga mAne, devatA paNa tyAgane tatva mAne, te chatAM vyasanImanuSya vyasana kharAba gaNe, cheDavAnI IcchA kare paNa vyasananA prasaMge rAMkaDA ane. aphINu ke dArUnA vyasanavAlA vyasana iMADavAnI vAteA kare, paNa vyasana cheDavAne vakhata Ave tyAre niLa, kuLanI uttamatA zAstrakAroe zA mATe kahI ? adhanA hAthamAM hIro tema kuLanI uttamatA che. te adha kevA levA ? Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 AgamAdvAraka pravacana zreNI thaDI pachI dekhatA thanArA adha tenA hAthamAM hIrA AvI jAya te kAIka ja evA bhAgyazALI. ema ahIM prathama je jIva garbhamAM Ave, janma laI bALaka hoya tyAM sudhI na samaje, pApa, punya, jIva, ajIva, sa'sAra ke mekSa ekemAM na samaje, na samajanArA chatAM tenA hAthamAM aNadhAryAM sadAcAranA hIrA AvI gayA te kenA pratApe ? jhaverIne ghera paDI rahevAvALA adha Ama tema hAtha kare te ? uttama kuLamAM ajANapaNe anAyAse AcAra uttama maLe, te maLelA hovAthI uttama raste AvavuM saheluM paDe che. yuropanA deze, RSIyA amerikA, e vigere anAdeze dArUnI badI khUrI che-ema mAnavA taiyAra thayA. kAyadAe karyAM. rAjye pratimA melyA chatAM TakayA nahIM, kema na TakyA ? jJAna AvavA mATe vijaLInA jhamakArA jeTale vakhata joIe. AcAra AvavA mATe AkhI AvaradA-jiMdagI joie. dArUne badI samajyA chatAM rAjanI Teva paDI gai, te evI kanaDe che ke jJAna addhara rahe che. saoNMsAra asAra che tema keNa nathI jANatuM ? melIne marI javuM che te koNa nathI jANatuM ? sAthe lei javAnA nathI. ghara khAra, hATa, havelI karI paNa vastuM sAthe nathI lai javAnA, pachI kema nathI chUTatI ? kema haDakavA maTatA nathI ? bauddhamAM je samajaNA thayuM. tene gharamAMthI vAjate gAjate muninA maDhamAM mUkI Ave, pAMca varasa tyAM rAkhe, pachI ghera AvavuM hAya tA tyAM ghera Ave, tyAM rahevuM hoya te tyAM rahe tevA ja rIvAja. have ApaNe mULa vAtamAM Ave, keTalIka vakhata Teva paDI jAya che te Teva paDyA pachI jJAna te saheje thai jAya ke vyasana khAkha che, vIjaLInA jhabakArA jeTale vakhata na thavAmAM joie paNa te kharAba Tevane cheDatA AkhI AvaradA joie, zAsraSTie AcAra mATe ATha bhava ne zraddhA mATe asakhyAta bhava, kSAre pAmika sabhyakRtya asaMkhyAta vakhata Ave, jJAna ane sayaM asaMkhyAtA bhava kahelA che ane cAritra emAM te bhava AThe ja. aTThabhavAo pariA' AcAranA sudhArA karatAM, AvaradA joIe, temAM A kAraNa che. bAramA-guNuThANAnA chellA samaye jadhanya jJAna aSTa pravacana mAtAnuM ane teramA guDANAnA prathama samaya vakhate kevaLajJAna kaDA keTalA vakhata thayA ? teA jJAna mATe eka samaya, 6 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pravacana 51muM paNa cAritra je AcAra te mATe zAstrakAroe kahyuM ke, atI vakhata dravya caritra , pachI bhAva caritra Avaze. bhAvacaritra kayAre Ave? haribhadrasUrijI mahArAja kahe che ke, dravyacAritravAlA paNa bhAgyazAlI. eTale bhAva cAritra najIka AvyuM. chokarAe jeTalA lITA karyA eTale ekaDe najIka Avyo, 500-700 beTA lITA karyA te 16AnI najIka AvyA. 999 navase navANuM khoTA lITA karyA, have eka ja lITa karavAno bAkI rahyo. nIsaraNuM caDavAvALo jeTalA pagathIyA caDe teTale mALa najIka AvyA. anaMtI vakhata dravyacAritra Ave tyAre eka vakhata bhAva cAritra meLave. sarvajIvane A krama, keIne tema na hoya tema nahIM. vyavahArarAzInA jeTalA jIva mokSe gaelA, badhA jIvo anaMtI vakhata dravyacaritra karIne ja pachI bhAvacAritra pAmyA, te dravyacAritra paNa kevuM? vItarAga jevuM, jinezvaranI jeDanuM-kakSAnuM te sivAyanA sAmAnya sthavarakalpanA dravyacAritra judA. jinezvaranI jeDanuM je dravyacAritra, tevA anaMtI vakhata karyA. A AkaruM paDe che, lagIra daSTi vizALa kara, AjanA jamAnAmAM je manuSya jyAM dIkSita thAya, tyAM tyAre AcAra pALe ke nahi? letA pahelAM tyAMnA AcAra pALavAnI budhie ja dIkSA lya, jyAre Aje je saMghADAmAM je sthAnamAM je pravRtti hoya, te sthAnanI pravRtti pahelI amalamAM mUkavA mAge. je vakhate jinezvara vidyamAna hoya, kevaLI vidyamAna hoya paNa te vakhate dravyathI cAritra levA mAge, paNa kayAM AcAra pALavA mATe cAritra le? atyAre rAtribhejana TALavuM paDaze, pAMca mahAvrata pALavA paDaze,. gADImAM nahIM besAya, je leca, pAdavihAra, asnAna, guru AjJApAlana vagere AcAra samajIne dIkSA le, te tIrthakara ke kevaLIo vicaratA hoya, te vakhate dIkSA levA taiyAra thaele kamane ke mane, kyA AcAra pALavAnI dhAraNAe dIkSA ghe? dIkSitane pachI samudAyanA AcAramAM rahevuM paDe, mane ke kamane sAdhupaNAmAM raho, gALa bolavAnI paNa manAI. je manuSya je AcAravALA samudAyamAM dIkSita thaye hoya tenA samudAyane AcAra pALa ja paDe, te pachI jyAM ema mAlama paDe ke AmAM khAmI rAkhI te aDA nIkaLI Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 AgamoddhAraka pravacana zreNI jaze, tyAM te AcAramAM rahevAnuM thAya temAM navAI zI? atyAre kaMcana ane kAminI e mULa pakaDI rAkhelA che, A bemAM goTALe Avyo te zrAvaka cheDIyA kADhI nAkhaze. e be vastu sAdhupaNAnA mULa tarIke pakaDelI hovAthI be bAbatamAM keTalo sajaDa rahI zake che, jema A be vastu jALavavI paDe che. tema devaleka mATe A be vastune tyAga karatA hoya te te vartanamAM khAmI AvavA de kharo ? eka vidyA sAdhaka abrahmacArI, laMpaTI heya, vidyA sAdhavA bese te vakhate khuda devI Ave to paNa kazuM nahIM. laMpaTI, lucca chatAM, vidyA sAdhatI vakhate devI Ave to paNa kaMI nahIM. ahIM je cAritramAM khape te nathI devI malavAnI ke nathI sAdhanA thavAnI. tema A cAritramAM khAmI AvI te devaka maLavAne nathI. devalokanuM sAdhya siddha karavAnuM hovAthI vItarAga te jevuM cAritra pALe che. have maLa vAtamAM Ave. AzA-tRSNA choDavI joIe tema hamezAM tIrthakare kahe, eja dhArI ATaluM kaSTa uThAvavAmAM game che. temane tIrthakaranA bhAvacAritranA vacane na bese. mahAvIra mahArAjAnA cauda hajAra sAdhuomAM pote 700 kevaLIo che te jANe che, ne tera hajhAra traNa sakaSAyI che. kaSAya na karavAne upadeza nahIM Ape hoya ? kahe amala na thaye te ahIM dekhIe chIe. ApaNe muLa muddo kayAM che ? AcAra meLavavAnI muzkelI AcAra AvavAmAM keTalI muzkelI che. cAritrAcAra e anaMtI vakhata dravyathI Ave, tyAre bhAvathI cAritra eka vakhata Ave. jJAna mATe thoDo samaya. te muzkelI pasAra karate hoya te mAtra manuSya. bAkInI traNa gatimAM cAritranI muzkelIne pasAra karI pAra pAmI zakatA nathI. bIjI gatimAM cAritrane mokSanuM kAraNa gaNo, cAritrathI kalyANa che tema gaNe chatAM nAnA chokarAnAM nAmA jevuM. nAnA chokarAnAM nAmAmAM rakama sAcI, hIsAba sAce, paNa nAma cheTuM che. amukanA khAte hajhAra, amukanA nAme be hajhAra udhAryA. saravALe bAdabAkI kADhI sAcI, paNa nAma khoTA. te jema chokarAo nAmuM zIkhe te kevaLa kAgaLa kALA karavAnA. te Avaka jAvaka vagaranuM nAmuM, chokarA Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 51 muM 475 enuM nAmuM Avaka jAvaka vagaranuM, kAgaLa kALA karavA mATe, tema devatAdika traNa gatimAM samyaktva jJAna kharuM paNa cheAkarAnA nAmA jevuM, levaDa-devaDa vagaranu nAmu.. levaDa-devaDavALu jokhamadArInu' nAmu` hoya tA dukAnadArane tyAM, ema manuSyapaNAmAM me kSamAnI jokhamadArInuM nAmu`. chekAe dasa hajhAra rUpIA aMbAlAla lallubhAinA khAte jamA-udhAra karyo hoya te koI temane pUchavA na Ave, kAraNajokhamadArInuM nAmuM nathI, chekarAnA nAmAmA Avaka jAvakanI jokhamadvArI nathI. tema devatAdika traNe gatimAM vAto karavAnuM nAmuM che. tyAM Avaka-jAvakanI jokhamadArI aMgenuM nAmu` nathI. tema nArakI ke tiryaMca gatimAM, jokhamadArInI vAta nathI. manuSyagatimAM meAkSamAga jokhamadArIvALA che. teTalA mATe manuSyati kIMmatI gaNI. manuSyapaNAmAM tIrthaMkara nAmakarmInI zarUAta, nikAcanA te gAMsaDIe levAnI, sarvAM siddha gayA hoya, tyAM tetrIsa sAgaropama sukhI raheto gAMsaDI khAdhelI, khelavAnI nahI.. ahI Ave tyAre te gAMsaDI khule. pahelA samaye ahIM Ave tyAre khUle, cyavana kalyANaka kayA samayanuM mAnyuM ? A bhavane pahelA samaya, manuSyabhavaprAptinA prathama samaye tIrthaMkara nAmakarmInA puNyanI gAMTha khUllI thaI. tyAM teMtrIsa sAgaropama sudhI gADa bAMdhelI rahI, tI karapaNe pUjayatA cyavanathI zarU thavAnI. temaNe dhAreluM pratibAdha rUpa phaLa te kevaLajJAna vakhate. ApaNe dhAreluM pUjyatA rUpa phaLa cyavana vakhate, te gAMsaDI khUllI teTalI uttamatA. zAnA age ? te ke manuSyamAM kaheNI tevI raheNI che. kaheNI tevI raheNInuM sthAna bAkInI gatimAM na heAya. khIju jagatanA dha nekudha` zAnI upara kaho che ? tee zuM sarvajJapaNuM nathI mAnatA ? vItarAgapaNuM sAruM nathI mAnatA? kaSAye kharAba nathI mAnatA ? ahiM sArdika sArA nathI mAnatA ? karaNInuM saMpUrNa phaLa meLavyA pachI ja kathanI kudharma ane dharma vacce pharaka hoya tA mATe pharaka kathanI ane karaNIne che. mATe pheraka karaNImAM che, e AtmAnu sarvajJapaNuM, vItarAgatA mAne, pApa vavuM sArUM mAne, chatAM kare nahIM, mAnavuM che A, karavuM che A. mAnavu kaI ne karavuM kaI ? eka vastu sArI hAya tyAre jema dAsI vANIyA kare che ke-bhIlakeALI levA Ave tyAre uMcAmAM Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 AgamAddhAraka pravacana zreNI uMcA naMbaranuM sUtaranuM lUgaDu mUke. huM AvuM jhINuM-pAtaLuM! traNa dahADAe na Take, eTale pheke. are bhAI! khIju tane Apu pazu tArAthI bhAva nahI' kharcAya--ema kahI pachI enA lAyakanA mAlane anukrama zarU kare. dekhavAmAM UMcAmAM UMcA mAla najaramAM nAkhI, gharAkanI kiTa khecI, saragatI maMDamathI vepAra nathI ve, najare rAkhe te dekhyA kare. kAIka kharIdavAvALA thAya, tema anya matavALAee gharAka khecavA mATe UMcA mAla najare batAvavA mATe rAkhyA, vepAra karavA mATe nahIM, tema zrotA khecavA mAMTe sajJatA, vItarAgatA, niSkaSAyatA, ahiMsAdika Agala dharyA, jyAM zrotAnI najara kheMcAya tyAM UMce mUke, lIlAneA paDadA rAkhyA. bhagavAnanI lIlA che. A dukAnadAranI luccAI ke khIju` kAMI ? UMcA mAla batAvI cAlu vepAra cAlatA hatA te cAlavA dIdhA. paramezvaranI lIlA che, meATA moTA vidvAne rasAtA dekhIe chIe, are lIlA te lIlA paNa tyAganI uttama lIlA kayAM karavAnI nathI ? e sa`sAranI aNachAjatI lIlA kema karI ? A tyAganI kema na karI ? e karIne paNa tyAganI lIlA dekhADavI hatI ne? rAma kRSNanA nATaka dekhavA gayA hatA, tyAM cheDo kayAM ? AjakAlanA juvAnIyA geALIyA-kRSNanI lIlA karavA taiyAra, paNa govardhana parvata upADane ? pelAee lIlAemAM ekale sasAra rAkhyuM, ApaNe ekaluM phAvatuM rAkhyuM. kaThaNa cheDayuM paNa lIlAnA dhaMdhA karyAM. dharmAM kahuM chuM temAM kaThIna huM karuM chuM. pariSaha upasargo, devatAI vipatti, mAre sahana karavAnI, kheArAka na male taM prathama sahana karavAnu mAre, pachI bIjAne kahe ke bhUkha sahana kara. kathanI paNa karaNI pachI. kathanI karI gaLe AvI paDI eTale karaNI karavI paDI tema nahI. mAladAra AdamI varanA bhA na mane. jAnamAM jAya paNa prasaMga Ave te bhA banavuM paDe. jAnaiyA tarIke gayeA hAya paNa tyAM bhA banavuM paDe. prasaMga Ave karaNI karavI paDe. ahI karaNI karI, pachI kathanI karIne phaLa meLavyuM. ahIM kahe che ke jJA pahelAM dharmopadeza kema nathI detA ? karaNInuM sapUrNa - phaLa maLyA pachI ja kathanI kare che; atyAre lereTarImAM zeAdhakheALanAM akhatarA pUrA na thAya tyAM sudhI zeAdha bahAra paDavA na de. akhatarA ripakva thayeA sakasesapula thayA tyAre karI batAve. akhatarAmAM phaLa batAvI zake tevI sthitie akhatarA jAheramAM mUkAya. mATe pUrI Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 53 muM 477 karaNI pachI kathanI karavAnI, arthAt upadeza Ape. dayA mahApuruSanuM aMtaHkaraNa tyAre ja samajI zakIzuM. adhika guNanI anumodanA ane ulAsa : karaNImAM paNa pUrNa sthitie pahoMcelA, bIjAnI abajanI paNa kahe ane kaDInI karaNI paNa teja kahe. yathAkhyAta cAritra paNa kahyuM ane pApa-sArUM na gaNavuM tenI kiMmata karI zake, yathA khyAta-satkRSTacAritranI Toce pahoMcele mahApurUSa bIje kaI cAhe je sattara pApasthAnakamAM vartate hoya paNa sAcuM mAnanAra thAya te bhAgyazALI. nakArazInuM paccakhANa karanArane bhAgyazALI kayA aMta:karaNathI kahI zake? enuM aMtaHkaraNa keTaluM vizALa hAyatIrthakaro ATalI uMcI keTie pahoMcelA ATaluM nAnuM anuSThAna zI rIte hisAbamAM letA haze, 17. pApasthAnaka rahyA chatAM eka zraddhA thaI te pAmI gaye. vIsamA tIrthakara munisuvrata svAmI bharUcamAM samavasaraNamAM dezanA de che. te jAnavara gheDe samakti pA, te pAmI gaye. teno hisAba temane tyAM kema rahe? potAnI sthitinI apekSAe tenI gaNatarI kema rahe? karaNanI Toce pahoMcelA keTalAe mahApuruSa ke jene koDI-alpa cAritradharma paNa khyAlabahAra nathI. ApaNe eka mahinAnA upavAsa karyA bIjAe ama karyo te huM zuM karyuM ? ApaNI karaNathI uMcI kare te kaMIka asara thAya, ATalAmAM A dazA, te yathA khyAtanI Toce pahoMcelA tIrthaMkarathI ghoDe bhAgyazALI zI rIte thaze ? ApaNe rojanA 50 zloka karatA hoIe ne bIje rojanI mAMDamAMDa eka gAthA kare che emAM zuM kare che? ApaNe caDIe chIe te nIcAne bhUlavA mATe, guNanI nIcI hadone bhUlavA mATe caDIe chIe. adhika guNanI anumodanA che. adhika guNanI anumodanA tamane thatI nathI, moTAmAM moTo tamArAmAM avaguNa A paDe che, jeTalA ApaNe guNa pAmyA, te bIjA pAme temAM kaI ulalAsa nahI. have ulaTAve, kaMI nahI eTale kIMmata bhUlyA eTaluM ja nahiM paNa khAtuM pheravyuM. kema nathI karato ? zuM thayuM. ApaNe karyuM te karavAnI bIjA mATe pharaja gaNI, te na karyuM eTale patharA che, paNa tuM anaMtA pudagala parAvartana te rahyo tenuM kaMIka kahIza ? guNanI kiMmata bhUlIe chIe, eTaluM ja nahIM paNa khAtuM pheravIe chIe. eka bAju bhagavAna pote Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 AgameddhAraka pravacana zreNI sarvajJa-vitarAga che. bIjI bAju avirati keNuka che. zreNika je keNukanA . pitA, mAe ukaraDAmAM pheMkI dIdhele, tene jIvitadAna denAra, tene ja jakaDanAra, rAjya ApatA pitAne herAna karanAra, bhAIomAM kuTuMbamAM hoLI saLagAvanAra, ceDA rAjAne ja dohitra. kahe kuTuMbamAM haLI saLagAvanAra, jIvita ApanArane 100 koyaDA mAranAra. A mANasa dharma sAMbhaLe tene dharamano tIvra rAgI, avaguNa bharelA AvAne bhagavAna tIvra dharmAnurAgavALe kahe che, phalANe pUjA kare che, pisA kare che, te dhULa varasAvIe chIe, banyuM enuM sAmAyaka pUjA ke pisA, dANAno vepAra karI hajAro jIvaDA mArI nAkhe che. sarvajJa mahArAjAe AvA adhama keNIkanI zI rIte dharmarAganA guNanI prazaMsA karI haze ? eka ja, tenA AtmAmAM dhULa nahIM hatI, eTale varase kyAMthI ? bhuMgaLI ke pIcakArImAM meza bharI nathI te saLIAne cAhe eTale dabAve te meza nIkaLe kayAMthI? ApaNu pAse dhULa bharI che, ApaNI karaNIthI nIcA hoya, tenA upara dhULa varasAvavAnI, AthI karaNI pUrI karI kathanI kare te sAMgopAMga kare. je evA pariSaha upasarga sahana karanArA, jagatane tRNa samAna gaNanAra tevA mahAtmAnA mukhathI ATalA guNanI prazaMsA thavI na bhUto na bhaviNaMti saMpUrNa karaNanuM rajIsTara kSAyika-bhAvanuM yathAkhyAta cAritra AvyA pachI kathanI. je vakhate te kathanI karavA mAge tyAre mehanA kIllA kema na tUTe ? tyAM mohanA moracA tUTI jAya temAM navAI zuM ? karaNInI parAkASTAe mAtra manuSyagatimAM ja pahoMcAya : cAlu adhikAra upara Ave, karaNInI Toce pahoMcavAnuM keInuM saddabhAgya hoya te kevaLa manuSyanuM, bIjI gatimAM karaNInI Toce pahoMcavAnuM nasIba keI kALe, kaI devatAmAM banatuM nathI, banyuM nathI. ane banaze nahIM. A vicArazo tyAre zAstromAM eke jage para devabhavanI durlabhatA nahIM Ave. jyAre jage jage para kuTaM Na mAthure mare manuSyabhava durlabha. Toce javA mATe devatAne manuSya gatimAM AvavuM ja paDe, e bhava manuSyane ja. audayika bhAvavALI manuSyagati kema vakhANI? AthI jeo kahetA hatA ke jena zAsanane je niyama guNanI Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 51 mu 479 prazaMsA, cAhe kSeAyApazamika hAya, kSAyika hAya ke cAhe aupamika hAya, A traNa guNA dvArA thatI prazaMsA eka jaina matanI jaDa che, audiyakapaNAne haMmezA haiya--chAMDavA lAyaka mAnyuM che. evuM jaina zAsana manuSyapaNA rUpI auyika bhAvane kema vakhANe che? dha-mAna mAyA-leAbha, karmanA udaya tema manuSyati ApaNAM karmanA udbhaya che, tene vakhANAya kema ? tamAre kanya tarIke kSAye pazamaka bhAvamAMthI auyika bhAvamAM gayeA hAya te phera cheADavA teja pratikramaNa; audiyaka bhAva sathA heya gaNyA. te atyAre auyikabhAvane AgaLa karI kema cAle che ? manuSyapaNuM, zruti, zraddhA, viratimAM chellA traNa kSAceApazamika-guNu che, paNa manuSyapaNu auyika-kama che. te jainazAsananI mAnyatA virUddha che. khIjI vAta zAsra-zravaNu Aphri traNa Adi, madhyama ane aMta traNemAM kalyANa karanAra, zraddhA paNa traNemAM kalyANa, sayamamAM paNa traNemAM kyANu, dharmanA svarUpa-tatva tarIke Adi, madhyama ne ata e traNe vakhate kalyANu hAya. je vakhANeA te traNemAM paNa uttama kalyANa karanAra heAvuM joie. zravaNahAya tyAre zraddhA thAya, tyAre virati thaI. kalyANa thAya tyAre paNa uttama. paNa A manuSyapaNuM e kacarAnA ukaraDA, karmanA udayanA DhagalA, karUpa kacarAne ukaraDA, tenA vakhANa kare temAM Adi, madhyama ne aMtamAM kalyANanuM ThekANuM nahI. ame manuSyapAne vakhANIe chIe, te auyakapaNAne aMge nahI. karUpa kacarAne vakhANatA nathI, zamazeranI zlAghA leADhApaNAne age nahIM, paNa sAdhyasiddhine age vakhANIe chIe. manuSyapaNuM audayika Adi akalyANavALuM chatAM zlAghA karIe chIe, te karaNInI Toce AnA lIdhe ja paheAMcI zake che, te apekSAe vakhANIe chIe. ema audArika prakRtithI thavAvALI adhamapaNe utpanna thavAvAvALI prazaMsA e ja muddAthI ke :karaNInI Toce kSAyikabhAvamAM A manuSyapaNuM ja laI jAya che, tethI te vakhANIe chIe. AraMbha, parigraha, viSaya, kaSAyamAM Asakta thaI jenAthI durgati prApta kare evA manuSyabhavanI muzkelI nathI kahI. manuSyapaNAmAM karaNInI Toca taraph jhukAya nahIM te manuSyabhava durlabha nathI kahyo. ana tI vakhata manuSya thayA chIe te durlabha kema Ave che ? AraMbha parigraha viSaya kaSAyavALu manuSyapaNuM ke AkhA divasa, cAvIse kalAka hAyahAyavALA manuSyapaNAne durlabha nathI kahyuM. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 AgaddhAraka pravacana zreNI meLavI dhana te hAya, tethI durlabha nathI kahetA, dharmakaraNa karI zake tevuM manuSyapaNuM AvyuM nathI, tethI A apAra saMsAramAM manuSyapaNuM maLI gayuM chatAM jagatamAM niyama che ke vedanA maTI ke vaida vairI. bIje vairI nahIM. TharAvelA paisA ApavA paDe ne? ApaNe paNa A kSa pazamanA vadhatA pratApe manuSyapaNAmAM AvyA. have lApazaki guNane aMge caDyA. te have kSAyopathamika zrAvaNAdika guNo jhera lAge che ne audayika viSayAdika vahAlA lAge che. vedanA vakhate vaida vahAlA lAgatA hatA, te have paisA ApatI vakhate aNuMkhAmaNA thayA. have manuSya thayA eTale dharama upara aNagame thaye. vedanA maTyA pachI vaidane vahAlA gaNanArA ghaNA ochA. ahI manuSyapaNu pAmyA pachI dharamanI dhagaza rahevI ghaNuM muzkela che. ApaNe durgatimAMthI nIkaLI gayA chIe. atyAre ApaNane dharmanI darakAra nathI. paraMtu manuSyapaNuM pAmyA pachI anartha haraNa karanAra dharmaratna maLavuM muzkela che, ne te paNa zrAvakanA 21 guNa hoya tyAre pamAya che. eTalA mATe ja akSudratA nAmano guNa jarUrI che. te kevI rIte meLavAya te adhikAra agre. ( havethI pAMca tithi vyAkhyAna cAle che) pravacana para muM bhAdaravA vadI 8, semavAra, mahesANA yadyapi kSudra zabdo'anekArthaH tathApi iha tuccha-agaMbhIra ucyate. nyAyadarzana-vaizeSika darzana ane jaina darzananA mokSa kAraNe kyA? zAstrakAra mahArAjA zrI zAMtisUrijI dharmaratna prakaraNa graMthane karatA AgaLa jaNAvI gayA ke kAraNanI prApti thayA vagara kAryanI siddhi thatI nathI. sAmAna veta miti racanAta kaI divasa kArya kAraNa sivAya thatuM ja nathI. bIjA kAryanA kAraNe maLe tethI paNa kArya thaI zakatuM nathI. kAraNe kAryasiddha karanAra evA ja anurUpa maLavA joIe. A bAbata nIti zAstrakAroe daDha karI, taiyAcikee pahelA IcchAne agrapada ApyuM che, paNa nItikAro IcchAne agrapada na ApatA kAraNane agrapada Ape che, jagatama Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana para muM 481 keIne pApanI IcchA nathI, pApanI IcchA karI pApa bAMdhe che-tema banatuM nathI, pApabaMdhana kArya IcchA vagaranuM che, pApa bAMdhavAnI IcchA keIne hetI nathIkAraNa maLyA pachI IcchA che ke na ho, te paNa kArya thaI jAya che, hiMsAdika karanAra kedhAdikamAM pravRtti karanAra pApanI IcchA na rAkhe paNa pApanA kAraNe meLavyA ke pApa baMdhAvAnA. tethI tene pApanuM sthAna kahe che. pApanI IcchA nahIM chatAM pApanA kAraNe meLavavAmAM Ave te ApoApa pApa baMdha thaI jAya, temAM IcachAnI jarUra paDatI tathI. tema ja daridratA, roga, ke duHkhanI IcchA keIne nathI chatAM kAryo bane che. taiyAyikoe dareka kAryamAM IcchAne kAraNa mAnyuM, nItikAre te kAraNa ho ke na ho tenI amane jarUra nathI. amAre to kAraNa joIe. taiyAyikoe IcchAne kAraNa kaI apekSAe rAkhyuM ? dravya guNa vagere padArthonAM sAdhamya-vaidhamya jANavAthI mokSa maLe te vAta karI. mekSanA udeze pote pravRtta bane nahIM. vagara IcchAe pApanA kAryo kare eTale pApa bane, paNa dharma IcchA vagara karAya nahIM. tema punyabaMdha kArya hoya paNa IcchA vagarano hoya te teTale pu baMdha na thAya ane IcchAvALuM hoya to pUrepUre phAyado meLave. zubha kAryomAM bhale IcchA kAraNa hoya. uMDA utaratA e sthiti jaNAve che ke, IchA na hoya te thAya, hoya tyAre na thAya, mokSanI IcachA cothA guNaThANAthI zarU thAya che. sAmAnya mokSanI IcchA pahele guNaThANethI zarU thAya che. eka pudgala parAvarta saMsAra bAkI hoya tyAre paNa mokSanI IcchA hoya, eka pudagala parAvarta bAkI hoya tyAre je mokSanI IcchA te samyakatva sAthe saMbaMdha dharAvatI nathI. vAstavika rItie samyakatva saMpUrNa nava tanI yathAsthita zradhdhA - ruci thAya, eka paNa tattva azraddhAne viSaya na rahe tyAre zraddhA kahevAya. eka pudgala parAvate, mekSanI IcchA te pahele guNaThANe paNa heya, cothe-Ave tyAre mekSa sivAya bIjI IcchA ja na hoya, tyAMnuM lakSaNa lakSamAM lyo. badhA samyakatvavALA thavA mAgIe chIe. koIne mithyAtvI zabda kahIe te Sa thayA vagara raheto nathI, samyakatva zabdathI rAga karAya che, paNuM lakSaNa sthaLa tarIke karyuM? te vicAro ! pahelAM je eka pudagala parAvarta mAM mokSanI IcchA karate hato temAM paNanI pAnazerI hatI, 31 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAme ddhAraka pravacana zreNa Ae joIe, Ae joIe, mokSa paNa joI e, mokSa paNa joIe, tema paNanI pAnazerI vacamAM hoya tyAM bhale mokSanI tAnavALA chatAM samyakatvathI cheTA chIe. nizcayane jakAra jeDI dyo ke mekSa ja joIe.' "paNa" kADhI nAkhe. indranI Rdhine zI rIte tiraskAraze ? ApaNane olAmAM mAthuM ne cUlAmAM paga. be khetarane pAMcahajAra kuMkA taraphe mana doravAya jAya che. devendranI addhi taraphe zI rIte tiraskAra thaze ? ahIM jhUMpaDAmAM tiraskAra thato nathI, najIvI cIja parathI mana khasatuM nathI, te devatAnI RdhithI mana kema khaseDaze? eTaluM ja nahiM paNa AgaLa vadhe. rAjA mahArAjAnA sukhe, devatA ne iMdranA sukhane sukha nahIM, paNa ekAMtika duHkho gaNo Tu vaya duHkha ja vicAre ! rAjA, mahArAjA, devatA ane IndranAM duniyAmAM sukhe gaNAya te tamane duHkharUpa kyAre lAgavAnA ? samakitI badhAne thavuM che, mithyAtvI keIne nathI rahevuM gamatuM, aMdara utarI lagIra tapAso ! "jIsa sukhameM phIra dukha vase, ve sukha kIsa kAmakA ?" je sukha malyuM, malyA pachI aMte du:kha A vavAnuM hoya te te sukha duHkharUpe pariNamyuM. jene makhamalanI zayyAmAM suvAnI Teva paDI. koI vakhata bhaya suvuM paDayuM to UMgha na AvI, TAMTIyA ghasavA paDyA. joDe 99 ghora UyA. A ja bhAIne ujAgara kema? ujAgaro kaNa karAve che? pilI makhamalanI zayyA khAvAmAM dALa, zAka, mIThAI gaLapaNa vagara na cAle, tevI sthitie ucharyA te kaIka vakhata lUkho roTalo khAvo paDe te DacUre Ave, A keNa karAve che? pariNAma zAnuM che ? AvA sukhazIla sukha vAsita thaI jAya che tenuM A pariNAma che. dunIyAdArInA sukhanI vAsanA ubhI karI, te AtmAne duHkhI karanAra che. keTalIka sattAo pahelA rAjAne mitra kare, pachI sahelANI banAvI de che, evA sukhazIliyA banAvI de ke jene lIdhe pitAne rAjya saMbhALavAnuM, rAjanuM kAma kaMTALAvALuM lAge. pariNAma zuM Ave? khalAsa, pAsenuM AkhuM ghara upADI levAnuM hoya. nANA dhIre, pachI AkhuM ghara paDAvI le. e ke bIjuM kaMI? pahele moja mAM rAkhavAno rasto le che. karma rAjA ApaNane phasAvAno eka ja raste le che. pAMca indriyanI mojamAM tamane nAkhI de. jeTalA tame DUbe teTale tene phAyade. cAhe devatAnA ke rAjA mahArAjAnA badhA mananAM sukhe jIvane kevaLa Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana pa2 muM 483 lalacAvanArA che. pariNAma zuM Ave che? karmabaMdhanane ane jIva phasAya che, te vAtane aMge kahI gayA. cha mahinA pahelA cyavananA cihno jaNAya? have AgaLa siddhi sivAya koI jegoe saMsAramAM zAzvatI sthiti nathI, sarvArdha sidhanI sthiti paNa zAzvatI nathI, temAMthI khasavAnuM che. temAM manuSyane khasavAnuM ocituM, pagalA heThe maravAnuM, devatAne aMge vicArIe tyAM cha mahinA pahelAthI maraNa duHkhe ubhA hoya. rAjA hoya tene moTI sattAe hukama karyo, ke rAja karo paNa che mahinA pachI kedamAM nAkhavAnA che; te rAjAnA cha mahinA kevA jAya? AkhI jiMdagI sudhI kareluM rAjya rUMvADe rUMvADe resanArUM thAya. cha mahinA pahelAthI ccananA cinho che, te najare Ave, te paNa pote dekhe che ke, have kaI jage para javAnuM che. devatAmAMthI manuSyo muDIbhara thavAnA, eka samayamAM avatA devatAne, utkRSTathI jeTalA devatA 1 samayamAM cave tene garbha ja manuSyamAM rahevAnuM sthAna nathI, te pachI sarva devatAne garbha ja manuSyamAM sthAna kayAMthI? te samaje che ke kaI gatimAM javAnuM che? e kendriya tiryaMcamAM u5javAnuM dekhe, Dhera DhAMkharamAM upajavAnuM zI rIte thAya ? je durgatithI Dare tene maraNa vakhate vicAra karavAne, maryA to khAsaDe gayA tene zuM ? zAstrakAra kahe che ke, e sthitie vicAra kare che ke, AkhA devabhavanuM sukha eke evI sthiti thAya che. e te devatAI vaikiya kALaju che ke phATatuM nathI, e jago para audArika kALajuM hoya, te kaTake kaTakA thaI jAya. te devatAI ThakurAI, vaikriya zarIra hovAthI kaTakA thaI phATatuM nathI, hADakAnuM zarIra hoya te, seMkaDe kaTakA thaI phATI jAta. eka sAre AbarUdAra, niSkAma paropakAra karanAre chevaTe meM kALuM karavAno vakhata Ave te zuM thAya? hATa phela thaI jAya. jIve sAgaropama sudhI me jamajAmAM kADhelA tevAne e sthiti dekhI zuM thAya? mATe pariNAmanI apekSAe devabhava duHkhasvarUpa, svarUpathI viSayamaya hovAthI duHkharUpa, paNa samyakatvanI apekSAe karmabaMdhanA kIcaDamAM guMdAI gaelo, jene samyakatvanI dazAmAM devatA tathA IndranI sthiti bhayaMkara lAge, tene samyakatvanI sthitimAM olAmAM UMdhA mAthA karavAnuM mana kema thAya ? kaho ke je nizcayane kAra jakaDI rAkhavo joIe te jakaDA nathI, Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 AgAme ddhAraka pracavana zreNI nahIMtara " samyagdaSTi mokSa ja joIe." eTalA mATe zAsakAre khulA zabdomAM kahe che-ke samyagdaSTi mokSa sivAya bIjI prArthanA kare nahi. gharmanuM upAdAna kAraNa kaI gati mAM ? cothe guNakANe mokSe joIe evuM dhyeya thayuM, pAMcame chaThe te tarapha pravRtti. evI sthiti chatAM paNa tyAM mekSa nathI, jyAM IcchA tIvra che tyAM mokSa nathI, IcchA jaze tyAre mokSa thaze bAramAnA cheDe savika9pa dazA cAlI javAnI, 13 mAM guNaThANAmAM nirvikala5 sthiti ne caudamAmAM yoga nahi tyAre mokSa. IcchA che tyAre nahIM IcchA nathI tyAre sahI, te mokSanI IcchA na karavIne? IcchA karIe te mele nahIM, maLe tyAre IcchA hotI nathI. " sajajanapaNuM AvyA pachI duniyAnuM sanmAna AvI jAya, sajajana sanmAnanI IcchA kare nathI. pahelI jyAre IcchA hatI tyAre samAna na hatuM, chatAM sajajanatAnA kAraNe icchAthI ja meLavI zakyA, ahIM duniyAnuM sanmAna AvI jAya. sanmAnanI IcchA sajaja karatA nathI. pahelI jyAre IcchA hatI tyAre sanmAna na hatuM, chatAM sajajanatAnA kAraNo IcchAthI ja meLavI zakayA. ahIM samyakatvAdi traNa je meLavyA te mokSanI IcchAe meLavyA paNa IcchA cAlI jAya to e traNa mekSane pakaDI lAve, pahelAM IcchAnI jarUra che te thaze te ja kAraNo meLavAze. kAraNo haze te ja mokSa maLaze. vAstavika rIte IcachAne kArya thatI vakhate sthAna nathI, dareka kAryamAM IcchA kAraNa nathI, tema zubha kAryamAM paNa IcchA kAraNa hoya tevo niyama nathI. kAraNa vagara kArya nahiM. kAraNa meLavavAmAM dhaDo karavo hoya ne sutaranA kakaDA ekaThA kare che ? sutaranA kakaDA kAraNa to che. paNa te anyanuM kAraNa che. kokaDA lugaDAnuM kAraNa che, ne mATI e ghaTanuM kAraNa che. nAthavArA jAra anya kAraNa enuM kAraNa na bane, tema zAMtisUri dharmaratnanAM upadeza ApatA jaNAve che ke, kAraNa vagara kArya nahIM banI zake mATe dharmanuM kAraNa ke te tapAso. asalI dharmanI jaDa keNa? sAmAnya rIte upAdAna kAraNa AtmAne gaNIe chatAM, zAstrakAra kahe che ke sattAvAra jAra upAdAna kAraNathI AtmAnI siddhi thatI nathI. hoya te anaMta pudagala parAvartathI e kAraNa te hatuM. dharmane aMge sAmAnya. AtmA mAtra upAdAna gaNIe te na cAle, paNa te mATe manuSyapaNAnI gati. je anubhavavAvALe AtmA ja upAdAna banI zake to cokkhuM thaI gayuM Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 52 muM 485 ke, dharma karavAvALAne manuSya gatinI jarUra che. dharmamAM jIvapaNAnI jarUra teTalI ja dharma sAdhavAvALAne manuSyapaNAnI jarUra che. A ADakatarI rIte jaNAvyuM che. manuSyapaNAnI gati anubhavavAvALe AtmA dharmanuM upAdAna banI zake, devagati, tiryaMcagati, narakagati temAM viziSTa AtmA bhale hoya, paNa te dharmanA upAdAna banI zake nahiM. nArakI, tiryaca, devatA samyakatva dhAre, te manuSyagatinI apekSAe, samyakRtvamAM saMvara, nirjarA, mokSa, te paNa dhAravA paDaze. te banaze A ja gatimAM. manuSyagati sivAya dharmanuM upAdAna kAraNa banI zake nahiM. AthI AtmApaNuM anAdikALanuM che, paNa A sthitivALuM manuSyapaNuM durlabha che. je ahIMthI khasyA te phera anaMtAkALe durlabha che. teno sadupayoga na karIe to ApaNI sthiti kaI ? dunIyAmAM eka vastu na meLavI hoya te temAM mukhe gaNAya, meLavIne upagamAM na leto temAM kahevuM zuM? jene ghera jevA vadhAmaNA tene ghera tevI pika : eka doTha nadImAM besI pele pAra jAya che, nAvaDI DI cAlI, khalAsIne reDalA vakhata thayuM haze ke kema ? te khabara nathI. zeThane pUche che. zeTha! keTalA vAgyA ? guMjAmAMthI ghaDIALa batAvIne kahyuM ke je ! mane jotA AvaDatuM nathI. vAta kare che evAmAM TAvaranA TakorA thayA, te gaNatA paNa AvaDatuM nathI. tArI adhI jiMdagI dhULa, eLe gaI. eTalAmAM hoDI avaLI caDI gaI, zeThajI taratA AvaDe che ke nahi? nathI AvaDatuM, te tamArI AkhI jiMdagI dhULa gaI, taravAnuM zIkhyA na hatA temAM zeThanI jiMdagI gaI. to taratA AvaDatuM hoya ane hAtha na hulAve to tene zuM gaNavuM ? vAMcatA gaNatA na AvaDatuM hatuM te " ATha AnI jiMdagI gaI, ne taratA na zIkhyA te AkhI jiMdagI gaI. te hAtha na halAve tenuM zuM gaNavuM ? tema zAMtisUrijI mahArAja jaNAve che ke tame taravAnuM nahIM zIkhelA hADakAnA harAma cho, tene zuM kahevuM? tame manuSyapaNuM pAmyA che, kharekhara ! A AtmA dharmanA upAdAna tarIke taiyAra thaye nathI. have tame dharama nahIM jhaLakA to bIjI gatimAM maLavAno nathI. manuSyapaNuM pharI kyAM maLe te kAMI mArA hAthamAM che ? evA redaNa rUve paNa e badhuM ApaNI pAse taiyAra che. ATalI sAmagrI maLyA chatAM pAchaLa paDIe chIe. "jisake ghara jesA vadhAmaNA usake ghara esI poka, rAjAne ghera kuMvara janme te AkhA dezamAM Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 Agama ddhAraka pravacana zreNI toraNa baMdhAya, tema maraNane prasaMga Ave te joLA pheTA paNa AkhA dezamAM baMdhAya. jema dharmanuM dharI upAdAna tema kara mana dharInuM upAdAna ahIM che. karma karI sAtamI narakanA dalIyAM bAMdhavA, eka vacana bolI anaMte saMsAra rajhaLavuM te paNa ahIM che. A bedhArI talavAra che, zatrunA nAza tarapha vAparaze te kAma karaze, Ane A cokkasa sArI gati ke cakkasa maTI durgati meLavI Apaze, gAMDAnA hAthamAM ApelI talavAra vagara hisAbe cAle, koI vakhata trIjA upara, keI vakhata zatru upara calAve, mATe vagara hisAbe na cAlavA de. ghaDImAM saMvaranuM ghaDImAM AzravanuM cakkara calAvIe, ema tamArA hAthamAM sAdhana AveluM che, teno niyamita sadupayoga thavo ja joIe. manuSyanAM magajamAM hRdayamAM gAMDApaNAne dekhatA nathI, e to kAryothI gAMDa-DAhyo kahIe chIe, gAMDe DAhyo AtmA tapAsavAne eka ja sAdhana che, hAthamAM ApelI vastune sadupayoga-durUpayoga kare, te uparathI DAhyo gAMDe samajAya che. anartha haraNa karanAra dharmarUpI ratna AvavuM muzkela che. gaMbhIratA guNa vagara dAna, zIla, tapa, mUrtipUjA, gurubhakita Adi gharma kevI rIte karAya ? AtmAne dharma AtmAmAM ja che, gharamAM paDeluM nidhAna che, pitAnuM ja che, pitAnA gharamAM ja che. chatAM kAmamAM kyAre Ave ? uparanI mATI khase tyAre tema ApaNA AtmAmAM ja dharma che, nidhAna batAvanAra maLe te upagArI gaNIe. traNe jagatanA nAthe ApaNA AtmAmAM nidhAna che tema batAvI dIdhuM, chatAM paise paise herAna thAya che, te kevo mUrkha gaNAya? nidhAna kADhavAnI mahenata karatA nathI, paise paise herAna thAya te kabUla. tevI mUrkhAI ApaNAmAM che, aMdara rahela nidhAna oLakhatA na hatA, te traNa jagatanA nAthe oLakhAvyuM, uMparA paDa kADhavA mATe taiyAra thatA nathI, A jage para 21 guNavALa dharma pAme. temAM akSudraguNa pahele. tuccha buddhivALo be paisA maLyA hoya te. khakhaDAvyA kare. ema A jIva tuccha buddhivALe che tyAM sudhI ene paDa ukheDavAnuM sUjhatuM nathI. sUjhe kone ? dunIyAdArImAM tattvabuddhi na hoya tene. pahelo dharma karavA lAgyA tyArathI paisA khakhaDAvavAnI Teva ochI thaI. nahItara phUrasada le nahi ne dharma kare nahIM. AgaLa vadhIe to A bhava karatAM Agalane bhava zreSTha che. te dhAraNA na thAya to tene paNa dharma karavAnI dhAraNA na thAya. vartamAnanI milakata dhaMdhAmAM teja Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana para muM 487 rAke ke jene lAbhanI dIrghadRSTi hAya, nahIMtara milakta mAlamAM rAke nahi. bhaviSyanI draSTi thaI haiAya tyAre ja dharma taraphe je pravarto, teeAnI dhAraNA AgaLa para gaelI ja che. pachI te devaleAka ke mekSanI hAya paNa bhaviSyanA jhaLakATanI dhAraNA thaelI che. lAbhanI icchA vagara milakata mAlamAM kAI rAkatA nathI. tethI akSudra vartamAnanI lAlaceAne dhakakA mAranArA, tuccha buddhivALA hAI zakatA nathI, nAnA accAmAM ramataneA rAjIpA keNu cheADI de ? bhaNavAmAM bhAgya samajyA vagara ramatanI ramUja cheDe nahIM, daradI thaele indriyA para kAbu mUke te ArAgyanA sukhane anubhavavAnI dRSTie. vamAnanA viSayeA para kANlR mUke che, tema ahIM prANa karatAM paNa jene vahAlA gaNyA, tevA paise dAnamAM kharacI nAkhe che. je vartana kabajAmAM AvatuM na hatuM, te cAra akSarane aMge kabajAmAM Ave che. je zarIrane herAna thavA detA na hatA te pathArIvaza thAya te paNa tapasyAne Adare che. jo te dIrgha draSTivALA na thayeA hAya te dAna, zIla, tapa kare? bhavAMtaranI buddhi thaI heAya te ja dha Adare. dAna, zIla, tapa, e dharmAMnA bhede AcaravAnA vakhata ja kayAMthI Ave? tethI AgaLa vadhIe, trileAkanA nAtha tIrthaMkaranI mUrti salATa pAse ghaDAvI. ApaNeja pratiSThA karI pUjA karIe te kema banaze? eka pattharanA kaTakAnI mUti karAvI padharAvI pUjya gaNavI kema banaze? jo tucchatA bharI hAya teA temAM devatva buddhi na Ave. gaMbhIratA hAya, me te| mAtra mUrtinI ArAdhanA karI. zAnA aMge ? jagatanA uddhAra karanAra ke mArA AtmAnA uddhAra karanAra evA trileAkanAnAthanI mUrti, temanA upagAra svarUpanI budhdhi na heAya te devatvabudhdhi kema rahe ? gurune aMge AhAra, pANI, davA, vajra, pAtra tame Ape, vaLI tamAre amane mAnavAnA. tucchadraSTivALAne tucchatA karavAnA sthAna keTalA che? kaheA tucchatA gaI heAya tyAre ja AzraveA ane dunIyA che|DIne e mahAtmAe ane kalyANa mAge pravarto che, tethI ja gurue ArAdhya che. deva-gurune aMge akSudratA hAya teA ja dhama khanI zake. keIpaNu tatva ke dharmone ArAdhavA lAyaka akSudra guNavALA ja banI zake che, have te akSudratAnA zuM phAyadA tha!ya che te atre vamAna. vyAkhyAnanA sArAMza--1 manuSyabhavanI saphaLatA, 2 devatAe cyavananA cinho dekhAtA cha mahinA sudhI kalpAMta kare che, kSudratA gayA vagara dharma banI zakate nathI. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAdara 488 AgAme ddhAraka pravacana zreNI pravacana pa3 muM bhAdaravA vada 14 ravivAra, mahesANA zAstrakAramahArAja zrI zAMtisUrIzvarajI AgaLa sUcavI gayA ke kAraNa sivAya kAryanI utpatti thatI nathI. temAM anya kAraNathI anya kArya thatuM nathI. Ama jaNAvatAM zAstrakArene audayika prakRti ke jenuM hiMmezAM viramavuM ja hoya che. pratikramaNa zabdano artha e ja che ke audayika bhAvamAM javAnuM thayuM hoya tethI pAchuM haDavuM, teja pratikramaNa, tethI AtmAne pAcho sarakAvI kSAye pazAmakabhAvamAM lAvavo, tenuM ja nAma pratikramaNa. jenazAsananuM dhyeya karmane sopazama, upazama ke kSaya karo. keTalAkane vibhAga kema paDe che te ja dhyAna na hoya te jainazAsananuM dhyeya kevI rIte dhyAnamAM Ave? sAmAnya kSaya zabdano nAza kare. ATale mAtra zabdArtha pakaDI rAkhelo hoya. kema nAza kare, zAnAthI nAza kare, kaI rIte nAza kare te samajatA nathI. eka bAju avazvameva hi bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham / nAbhuktaM kSIyate karma, kalpakoTizatairapi / 1 // karma bhagavaTAne aMge zaMkA : Ama bolIe chIe ke karoDo kalpa thAya chatAM kareluM karma bhegavyA sivAya chUTako nathI. cAhe zubha ke azubha hoya paNa bhegavavuM ja paDe. eka bAju karelA karma bhogavavA ja paDe, bIjI bAju karamano kSaya thavAnuM mAnyuM, A be cIja zI rIte thavAnI? karma jevI cIja mAnavAmAM Ave to kareluM karama bhogavavuM ja paDe, arthAt vadato vyAghAta jevA be siddhAMta mAnIe chIe. arihata thayA te zAnA lIdhe? karelA karmone kSaya karyo tethI siddha thayA. karelA karmano kSaya na mAnIe to arihaMta-siddhapaNuM manAya nahIM. karelA karama chUTe nahIM-A vasta rahI nahIM. AstikatAnI jaDa tyAM che. jIva mAno, jIvane nitya mAno, AtmA karma kare che, karma bhegavavA paDe che, karelA karma bhegavyA vinA chUTako nathI te mAno. mokSa ane tenA upAya mAno, AstikatAnI jaDa A rAkhI che. karelA karama bhogavavA paDe te niyama. te ja AstitAmAM mekSa ane tenA upAye * : Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 53 muM 489 che, te eno niyama. ' vAMjhaNIne ghera varano varagheADA zI rIte bane ?' paNa akkala pahoMcADanAra samajI zake ke, vAMjhaNIne ghera khALe lIdhelA chokarAnA vaghADo hAya, paNa sUjhe kene? akkala pahoMcADe tene. eka Aju karama bhagavavA ja paDe ne khIjI bAju meAkSa che, tenA kAraNe che. A banne paraspara virUddha niyama che. A te bhegavavAno ane kSayano niyama mAnaveA che. karma be prakAre bhAgavAya : najara ka e prakAre bhogavAya che. eka pradezathI ne eka rasathI. pradezanI apekSAe karelA karamano kSaya keAI dvivasa thate nathI. pradeza karama te bhagavavuM ja paDe. kSaya thAya te rasa, teA rasanA kSaya thayA pachI pradeza Ape|Apa kharI jAya. pradeze paNa karama bhAgavavuM paDe che. pradeze bhogavyA sivAya kai karama tUTatu ja nathI. tUTavAnuM kahevAya te rasanI apekSAe, karamane, rasa ne pradeza vaLI ze? tene vibhAga keTalAkanI dhyAna bahAra che. jhaverIpaNuM nAma dharAvavAthI AvI jatuM nathI, nIghAtame pahoMcADyA pachI jhaverIpaNuM Ave che. samakitI kahevaDAvavA mAge che, paNa nAma dharAvavA mAtrathI samakitI nahIM thavAya, samakItavALAne, jIva tathA karama tenA bhedAmAM nighA paheAMcADavI joIe, ahIM pradeza ane rasa samajAvavA mATe STAMta dhyAnamAM lye. eka manuSya pAMca sAta keLAM khAI lIdhA ne peTamAM du:khavA AvyuM. vede beAnIbhAra elacI khavaDAvI. du:khavuM maTayuM, zuM thayu ke duHkhavuM AvyuM ne zuM thayu ke duHkhavuM maTayuM ? keLAM peTamAMthI uDI gayA nathI, vaida keLAM kADhI gayeA nathI, peTamAM ja keLa che, kahe keLAee je vikAra ubhA karyAM hatA te vikAra elacIe toDI nAkhyA. pachI reca pradeza kADhavA mATe, Ama pradeze ane vikAra; rasa vikArarUpa, pradeze padArthasvarUpa. rasa elacI tADe. tema karamanA rasane, jJAnAdika, vinaya, samAdhi vaiyAvacca teADI nAkhe. rasa tUTI gayA pachI reca lIdheA ke jhADA thayA. elacI ApyA vagara raeNca Ape te maraDA thaI jAya. keLA khAdhA pachI vikAra thayeA, laDathaDIyA mAryAM, tema ghAti karamano rasa AtmAnA guNAnuM satyAnAzavALI rajhaLAve che. jyAM elacI jAya eTale lathaDIyA mAravAnA baMdha thAya. tema cAritrAdika AtmAmAM dAkhala thAya eTale, ghAtikaramanA vikAra Ape|Apa rasathI nAza pAme, pradezA bhAgaLyA ja Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 Agama dvAraka pravacana zreNI chUTake. pradezanI apekSAe "avazyameva bhaktavyaM" bhegavavuM ja paDe, rasanI apekSAe kSaya thavAnuM ane tethI mokSa ne tenA upAya mAnavA paDe kSa- pazama ane upazamabhAvanI duSTAnta dvArA samajaNa : have kSaya, kSayo parAma, upazama tene bheda samaje, traNa manuSyane lAkha-lAkha rUpiyAnuM devuM che. eka sIdhuM rAjA pAse jaIne kahyuM. ke lAkha devA che, paNa mArAthI devAya tema nathI, eTale rAjAe subAne kahyuM ke jasI na karazo. eka leNadAra pAse gayo ne kahyuM ke mArI sthiti tuM jANe che, tyAre vyAja utaratuM karyuM paNa kAMdhA karyA. trIjAe vicAryuM ke devuM che. aMte devuM paDaze. bIjA pAsethI lAvI ApIe te vyAja ne devuM vadhe, mATe e baMdha nathI karavo. mATe gharamAM paDeluM vagara vyAjanuM dhana ApI de. ema dhArI lAkha rUpiyA ApI dIdhA. tema A traNa samaje. bIje ghara meLe patAve che. rAjAnI sAkSIe devAnI kabUlAta thaI gaI. bIju kaMI naDi. rAjAnI sAkSIe devAnI kabUlAta thaI. rAjAne vacamAM nAkhe eTale sAmaTa ApavuM paDe. upazama kare te rasa ke pradeza eke bhagave nahIM, rokI rAkhe. kSaye pazamavALo gharameLe kAMdhA karI patAve. kSaya kare te rokaDA ApI patAve. A traNa ja jainazAsanamAM dhyeya. kSayAdikathI je guNa thAya tenI anumodanA, te pragaTa thaelA guNonI. e traNethI thatA guNe tenI anumodanA, teja jena zAsana. audayika bhAvanuM manuSyapaNuM kema prazasyu? zAMtisUrijIe A manuSyapaNuM karamanA udayathI thavAvALuM che tene kema vakhANuM ? apAra saMsAra samudranI aMdara manuSyapaNuM maLavuM muzkela, te dayika prakRti tene kema vakhANe che ke A te jainazAsananuM dhyeya bhUlAvI de che. ahIM audayika prakRtine kema vakhANI ! kaI kaI vakhata oyika prakRti vakhANI che. eka aAvana prakRtimAM traNa prakRti udaye suMdara, keTalIka bAMdhavAmAM bhale suMdara hoya, paNa udayamAM suMdara traNa prakRti che. 1 tIrthakara nAmakarma 2 AhAraka zarIra nAmakarma ne 3 AhAraka aMgopAMga nAmakarma, A traNa prakRti audayika chatAM vakhANavA lAyaka kema gaNI? kAraNa ane kArya kSapazama svarUpa hevAthI, vacale audayikabhAva chatAM Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 53 muM vakhANyo nahIM. leDhAnI tIjorImAM paDelA hIrA mAlama paDe te loDhAnI tIjorInI kiMmata, tema pahelA tIrthakara nAmakarma baMdhAya kSapazamanA jore, udayanA jere tIrthakara nAmakarma baMdhAtA nathI, AhAraka zarIra saMyamano kSApazamika bhAva hoya tenA jere baMdhAya, phaLa tarIke tIrthaMkarapaNAnuM phaLa kayuM? kaI dhAraNAthI tIrthakara-nAma kama bAMdhyuM? : tIrthakapaNuM badhuM zA mATe? te vicAryA pachI tenAM phaLa vicAre? uttama thAya kyArathI? tIrthakaranA bhavamAM Ave tyArathI, cyavana thAya tyArathI uttamatA che, tethI cyavana vakhate kalyANaka kahIe chIe. emaNe e dhArI karyuM nathI. huM Avo pUjAIza, devatA pUjA karaze te dhAraNuM temane na hatI, dhAraNuM jagatanA udhAranI hatI. aviratinA kacarAmAMthI jagatane bahAra kADhe tethI sarva jIvone eka ja maMtra japatA karI dauM ke tyAga e artha, tyAga e paramArtha, tethI AgaLa vadhe ke tyAga sivAya bIjuM badhuM anartha. A maMtro bhaNe, jaina zAsana e ja athe, paramArtha, zeSa anartha. A traNa maMtra AkhA jagatane bhaNutA karI dauM. A dhAraNAe tIrthakara nAmakarma bAMdhayuM. jagatanA udhAranI pravRtti kevaLajJAna pachI, tethI pote dhAreluM phaLa, tenI apekSAe kevaLajJAna thayA pachI phaLa, jagatanA phaLanI apekSAe be ghaDI phaLa, jagatanA jIvone mokSamArgamAM lAvavA. vIza sthAnaka ArAdhavA te kAraNe zapathamika bhAvanuM kArya paNa kSapazamika. bhAvanI vacamAM audayika vAva AvyuM hovAthI leDhAnI tIjorI mAphaka vakhANavAno. AhAraka zarIramAM apramatta saMtapaNuM kAraNa che. te kArya zuM kare ? tIrthakarane prazno pUchI AtmAne nirmala kare. kAraNe kArya kSaye pazama rUpa uttama. AthI eka so avanamAM traNa prakRtine ja udaya vakhA, tIrthakara nAmakarma, AhAraka zarIra ne AhAraka aMgopAMga devatA ane rAjApaNAnI lakSamI bhogave che, dunIyAnI sthitimAM paNa ene AtmA te vakhate kevo rahe che ? AhAraka zarIra ne AhAraka aMge pAMga hevAthI aDacaNa nathI. tIrthakara nAmakarma bAMdhatI vakhate kSapazama bhAva hAya, AhAraka zarIravALA anatara bhave nigodamAM paNa jAya, agIAramA guNaThANa sudhI paDavAno bhaya hoya. rAjAne ghera dhADa paDI, sAMbhaLI tethI keAI potAnuM ghara ughA DuM mUkI detuM nathI. potAnuM gaNyuM nathI zuM? evA paDI jAya Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 Agame ddhAraka pracana zreNI te ApaNe zu hisAbamAM ? e mATe rAjAne ghera lUTanu dRSTAMta ApyuM, ekasAmIvana prakRti gaNAvatAM traNane prazasta udayavALI gaNAvI. temAM manuSya bhavanuM nAma nizAna nathI, chatAM zAstrakAre manuSyapaNuM kema vakhANuM ? tyAre uttaramAM samajavAnuM ke zAMtisUrijIe ekalAe manuSyapaNuM vakhANyuM nathI, paNa uttarAdhyAna sUtrakAra ane AcArAMga sUtrakartAe paNa manuSyapaNuM durlabha che--ema vakhANyuM che, ne tethI ja teoe potAnA granthamAM jaNAvyu ke, zvettAntare vamavi tulhani rUdUtaMtuLo cAri -Ama kahI manuSyapaNAnI prazaMsA jage jagA para karavAmAM AvI che. audayika traNa prakRtie prazasta kema gaNI : ' te ekasA aThThAvanI jagA para traNane udaya gaNI bhUlyA ke zuM? mahAnubhAva ! vaLa cheDatA na AvaDe te teADavAmAM bahAdurI gaNe, ema traNa prakRti prazasta che. temAM manuSyapaNuM prazasta gaNyuM, A vAtamAM samaja vagara ukela na karI zake. AhAraka zarIra ne AhAraka aMgopAMga tathA tI karapaNuM niyamita peAtAnI kriyA kare che, tema manuSyapaNAmAM niyamita tI pravattAMgyA sivAya kAI kALa nahIM kare. AhAraka zarIravALe zakA samAdhAna karyAM vagara marI nahIM Aya. AvA niyama, teA ulaTuM karavAnuM hoya ja kayAMthI ? kAi tIrthaMkara na thayA, AhAraka zarIramAM utsUtrabhASaka ke anaMta saMsAra vadhAranAra na thayA tema manuSyapaNAmAM Aje khoTe raste utarI na jAya. pahelI traNa prakRti khIle DhAkelI hatI. emAM khIju neja nahIM. A manuSyapaNAnI prakRti DAghalI che, sAtamI nArakI ne meTA banne le, tethI 158 vakhate prazasta utkraya na gaNyA. paNa cAkakhu` mIThuM na male te eThuM mIThuM sahI. tIrthaMkara nAma kama vagere traNa prakRti AdiaMtamAM zudhdha niyamita tethI udayamAM zudhdha gaNI. bhavAvatAra karanAra gAMDAnA hAthamAM AvelI taravArasarakhI auyika manuSyaprakRti : manuSyaprakRti gAMDAnA hAthamAM AvelI talavAra sajjanane paNa kApI nAkhe, kAma paDe teA dunane paNa kApe, tethI A manuSyaprakRti gAMDAnA hAthamAM talavAra jevI che. DAhyAnA hAthamAM Ave te suMdara upayAga thAya, tethI traNamAM na gaNI. joDe kahI dIdhuM ke ame kyA manuSyapaNAne durlabha kahIe chIe ? nahIMtara anatI vakhata manuSyapaNuM Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 53 muM 493 AvI gayuM. anaMtakALe eka eka vakhata maLe, te apekSAe keTale kALa gaye ? durlabha eka manuSyapaNAthI bIjA manuSyabhavanuM AMtarUM anaMtI utsapi tethI durlabha jaNAvyuM, manuSyapaNAmAM dezavirati, sarvaviratinA kriyA anaMtI vakhata maLI, A vAkyano durupayoga na thAya, je anaMtI vakhata sAdhupaNuM lIdhuM, na vanyu te have laIne zuM karavuM ? meruparvata jeTalA caravaLA, ghA karyA, phaLa na dekhAyuM, te have tyAM dorAya te mUrkha gaNAya, akalyANa na thayuM chatAM e ja raste cAlavuM te mUrkhatA che. AvuM keTalAeka mArA kahevAmAMthI tAravI nAkhe, tenA samAdhAnamAM samajavAnuM ke bIDanI jamInamAM varasAda keTalA varasa varasyo? seMkaDohajAro varSa sudhI vara to pachI anAja ugyuM nathI, have bIDanI jamIna sudhare to temAM vAve ke nahIM? hajAro varasa varasya, na ugyuM, emAM varasAdano vAMka na hato, bIja vAvyuM na hatuM te vAMka hato. varasAde to ghAsa na vAvyuM to paNa ghAsa karI dIdhuM. jamIna tema ja varasAda naka mA na hatA. bhUla vAvyuM na hatuM tyAM hatI. tema AtmArUpI kSetra nakAmuM nathI, kriyArUpI varasAda nakAme nathI, paNa vAvetara na kareluM hovAthI dhAnya na thayuM. dareka vakhate rAjA-mahArAjA, IndronA phaLa sudhI pahoMcyA, te bIDamAM ghAsa thayuM. atyAre vAve to jamIna kasadAra che ane varasAda sAro che, paNa mokSanI IcchArUpI bIja vAvyuM nathI. anaMtI vakhata cAtrei, dezavirati, pUjA, paDikamaNa sAmAyika karyA. te eka mokSanI IcchAthI karyA nathI. kuMvArI kanyA bhAyaDAne jANatI nathI chatAM ghara mAMDIne bese che. vastu pAse che, phakta nighA karavAnI jarUra che. uttama deva-guru-dharma malyA che. mAtra budha mokSanI thaI nathI, teTalI haju khAmI che. mArA AtmAnuM kalyANa thaze e budhie eka vakhata paNa sAmAyika paDikramaNa thatA nathI. mokSanI budhie jIve anatI vakhata dezavirati, sarva virati karI che, evuM kahenArA mRSAvAdI che. mekSanI IcchAthI dharmAnuSThAnonI pravRtti kare te AThabhavamAM mekSa jAya. zaktisaMpanna AmA : mokSanI IcachA samyakatva pahelAM thAya. dunIyAdArIthI judojanmamaraNAdika du:kha rahita e rUpa mekSa mAnya hoya te paNa zukalapAkSika eka pudgala parAvartamAM jarUra mekSe jAya. A dharmakriyA mokSabudhdhie haju karI nathI. e te cAritrathI cukavavAnA yA to Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 AgamAddhAraka pravacana zreNI kriyAthI khaseDavAnA rastA che. kAyAnA kaSTanI jarUra nathI ema dhAre tene phaLa nahiM maLe, vastusthiti e che ke kartavya, dhyeya, prApya, lakSya paNa eka ja, meAkSabuddhie anatI vakhata te zuM paNa pAMca, pacIsa vakhata paNa nathI AvyuM. jaNAvelA dhyeyarUpa ekaDA pUrvaka dezivarati kare ke cAhe te dhama kare, paraMtu Aja budha AvavI joIe. tethI tiyAMnuMrastAnAM. ' sAdhu dhamAM rakta-anurAgIne dezavarati che,' anatI vakhata cAritranI karaNI, dezivaratanI karaNI, tathA tapayAdika niSphaLa, paNa bIja vAvyuM nathI, tene vAMka varasAda para tathA jamIna para nAkhe te kevA gaNavA ? AtmA na heAtatA, zaktivALA na hata tA, navapraiveyaka sudhI jAta nahIM. mATe kriyAmAM zakti che, paNa khIja haju vALyuM nathI, tethI ugatuM nathI. AtmaSTi vagaranAne pUrNa phaLa ApanAra dharmakriyA : have adharavALAnI vAta karIe, anatI vakhata cAritra, dezavirati, vagere AvyA, emAM kAMI maLyuM hatuM ke te khAlI gayu hatuM ? AtmAnI dRSTivALAne adhuru lAge paNa pUru maLyuM. anatI vakhata karyuM. tenA phaLa tarIke devaleAkAki malyA che ane durgati TaLI che. jo mArI AtmAnI dRSTi nathI te mane kriyAthI pUruM maLyuM che, AtmAnI draSTi thaI teA apUrava che, te kaye raste kriyA che|DAve che ? varasAdane kaye te rAke che ? bIDamAM ghAsa paNa rAkayuM che ? tema AtmAnI budhdhi mATe upadeza de, paNa varasAda rUpa kriyAne baMdha rAkhI zuM karavA mAge che ? have AgaLa cAlIe, me' cAritra vadhAre vakhata lIdhu` ke vadhAre vakhata bAyaDIe karI ? emAM vadhAre kyA ryAM ? kahe ke e anatI vakhata bAyaDI cheAkarA-gharabAra malyA, tenuM pariNAma zuM AvyuM ? narakAki durgati 2La maLyuM, ane tI vakhata athaDAI, ekendriyamAM gayA, te zAnA pApe ? bAyaDI, heAkarA dhananA pApe narake gayA, cAritra, dharma karaNI anatI vakhata mAna, temAM phaLa devalokAdika malyA. sekaDA vakhata, anatI vakhata bAyaDI maLI tenA phaLa narakAdika maLyAema pragaTa jANyuM, ATalA phAyadA najare dekhe che, chatAM te saMsAranI prati karI rahyo che. duHkhanI paraparA sa MjogathI che. khAsaDA khAI cUkayA che, chatAM kema manamAM sUjhatuM nathI, anatI vakhata bAyaDI maLI che tema kahAne ? anatI vakhata cAritra karyAM kaMI na vaLyuM teA anaMtI vakhatanA bAyaDI ne chokarAthI zu banyuM? tene mAtra dravyakriyA khaseDavI Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 53 muM 45 che, AtmA-buddhi vagara anaMtI vakhata dhamakaraNa karI, teNe devakAdika ApyA che, nakAmAM nathI gayA. mAtra je leke bAyaDI AgaLa anaMtI vakhata tuM mA ane chokarI thaI che ema to bela ke jethI rAganuM jhera utarI jAya, rAga ocho thAya, temane te dharamane kApave che. eka anaMtAne moTuM rUpa ApavuM che, seMkaDone nAnuM rUpa ApavuM che. jeThANa bhaLI che, derANImAM lAMThAI che, desaNIne ekalo nA bhAI che, potAne ghera rAkhe che, jethI moTo thayo ke vepAramAM ahIM joDAya, suve potAne ghera, keIka vakhata derANI jeThANIne laDAI thaI, bhAInI vAta vacamAM Avaze, jANuM chuM. tArA bhAIne eNane pora gharamAM ghAlya che, mAro bhAI Ajano game te pAcho kA...la Ave. eTale cheTa thaI gayuM? cAritra-virati dharmane davA mATe keLa-meTA uMdara pAkelA che temano ja A zabda che, bAyaDI chokarAthI khAsaDA khAdhA che, temane kema AgaLa karatuM nathI ? ame je manuSyabhavane vakhANIe chIe, te AraMbhAdikamAM mazagula thaI durgatibhAjana evA bhavane ame vakhANatA nathI. nizcaya nathI tethI tyAM vakhANatA nathI, kSAyopathamika bhAvarUpa phaLa tevA bhavamAM thAya tethI vakhANIe chIe. tethI zravaNazradhdhA paNa joDe kahI. bIjI gatimAM dharma pAmI zakAtuM nathI : ahIM apAra saMsAra samudramAM manuSyabhavanI joDe saddadharmarUpI ratnano saMga maLa mukela, kAraNa tarIke vakhAyuM, tema ame vakhANIe chIe. jagatamAM dharmaratna sivAya kaI paNa cIja anartha haraNa karanAra nathI. "anartha haraNa karanAra dharma sAthe maLe te ja manuSyapaNuM vakhANavA lAyaka che. e ja AtmA ekendriyamAM, nigodamAM, narakamAM ne vikalendriyamAM hatA. AtmAmAM pharaka nathI paNa bIjI gatimAM dharma karI ke pAmI zake tema na hatuM. ahIM manuSyapaNuM hovAthI dharma pAmI, mAnI, karI zake. dharmanI caDIyAtI-utkRSTa dazA meLavI zake. te dharmanI lAyakAta, tAkAta, dharma meLavavAnuM sAmarthya ekalA manuSyabhavamAM che, tethI manuSyapaNA sivAya kaI kevala pAmyA nathI, zreNi mAMDI nathI, mokSe gayA nathI. te badhuM manuSyapaNAmAM ja pAmyA, mATe manuSyapaNAne kIMmatI gayAM. UMTanA aDhAre aMga vAMkA che paNa raNamAM ragadoLAtAM ugAre mATe kIMmatI che. raNamAM rakhaDatAM bacAvI le tethI kIMmatI che. tethI manuSyabhava audayika prakRti hevAthI uMTaDAM jevuM che. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 Agama ddhAraka pravacana zreNI have saheje vicAra dhaze ke dareka che dharmane uttama gaNe che, adharmane sAro gaNatA nathI. te dunIyA dharama taraphe jhUtI kema nathI ? AraMbhAdika kharAba gaNe chatAM, chUTatAM nathI. dharma sArA gaNe chatAM mUkatI nathI. budhinI vizALatA thaI nathI. AMkha cAhe jevI jabarI paNa bhIMta ADI hoya te jovAnuM zuM? bhIMta vaccenuM bAraNuM hoya te bahAra dekhe. te ApaNe A manuSya janma-maraNa vaccenI bhIMtanuM dukha dekhIe, bahAra dekhatAM ja nathI. janma maraNa pachInI sthiti kayAre vicArI? A mATe haribhadrasUrijI mahArAja kahe che ke bIjA zAstra na samajyA to eka amogha hathIyAra tamArI pAse che, te sajaja rAkhe to durgatie nahi jAva. kayuM? tyAM sAde jaNAvyuM ke ahiMthI marI javuM che." ATaluM vAkaya zAstramAMthI ja kahevAya tema nathI, pratyakSa che. A sUtrane jApa karo, lagIre bhIMtamAM bAMku pADe, bhIMtamAM bAMku paDe te tharatharI jAya. A amegha hathIyAra vikhUTuM na melAya, Dagale Dagale A vacana yAda rAkha, eka paNa DagaluM na cUko. paNa bAMkuM pADavuM nathI. bhIta vaccenI ja vAta, vacalI ciMtA karavI che, AgaLa daSTi gaI nathI. vizALa baMdha thaI nathI. te manuSya dharamane lAyaka thaI zakato nathI. tethI zudra eTale gabhIra, chAcharI badhivALA hoya te dharma sAdhI zake nahIM. bhale dharama kare paNa sAdhI zake nahIM. dAkSiNyatAthI, lajajAthI, dekhAdekhIthI kare paNa sAdhe nahIM. bAkoruM pADI bahAra daSTi rAkhI hoya te sAdhe. zAstrakAroe vicAravALA kone gaNyA che ? zAstrakAroe devatA-nArakI-manuSya saMsI-vicArava LA chatA, bAkuM pADI dRSTi bahAra kADhI nathI, temane apekSAe asaMzI gaNyA che. AcArAMga sUtramAM prathama adhyayane kahevuM paDayuM ke, ahIMthI parave keNa thaIza ? kaI dizAthI Avyo chuM, A vicArane ja saMjJA, te jene hoya te saM-vicAravALA. bAkInA badhA daSTivAdopadezikI saMjJAnI apekSAe asaMjJI che. janma-maraNarUpa be bhIta vacce daTa che te manuSya dharma sAdhI zakato nathI. niyama bAMdhe che, je dharma sAthe te uttAnamatina hoya. keTalIka vakhata dunIyAdArInI te gaMbhIratA gaNI, tucchatA gaNI, tene dharma nathI te kalpanA karANe mUko. be bhIMtamAM bAkorAM pADe te daSTi vizALa thAya. te vagara kaI dharma sAdhI zaka nathI. dharmane anuSThAna kare paNa sAdhe nahIM. janma-maraNanI bhIMta bahAra nIkaLelI Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana pa3 mu 497 budhdhi dharama sAdhyA vagara rahe nahIM, bahAra dRSTi gaI te vakhate dharama AvI jAya. gaNadhara mahArAjAe khAra aMga ne cauda pUrva racatAM prathama sUtra A mUkayuM ke 'tuM kyAMthI AvyA, kayAM javAnuM che" te vicAre ! e vicAra Ave tene zAstrakAre sa`jJI gaNe che. gaNadharoe A vastu kreTalI jarUrI gaNI ? jenI e khAkAramAMthI bahAra dRSTi jAya, tene ja gaMbhIra budhdhivALA kahevA, bahAra na gaI te tuccha budhdhivALA gaNavA. dha kare za mATe ? parasevA utArI paisA bheLA ryAM, mAla khAI zarIra taiyAra karyuM. mahAmahenate dhana-zarIra vagerenA soga meLavyA, have paise kharacI nAkheA, zarIra tapasyA karIne puMkAvI dyo ! A zA mATe ? kaheA be bhItanI apekSAe vicArIe te kharacA te nakAmu che. dharmane AmuSmika, pAratrika anuSThAna-paraleka vidhi kahevAya che. dAna kene kAmatuM ? parasevAthI pedA karelA paisAne pANI mAphka kharacavA te kAne thAya ? zarIra gaLI jAya te sAruM thayuM te kayAre gaNuM ? je saMjoge! mahenata karI meLavyA hatA te pApanA kAraNe| jANI choDI dIdhA, ta e bhItanI vaccenA vicAra karIe te mUrkhAI, ahAra dRSTi jAya teA saphaLa che. je jagA para dAna, zIla, tapa, bhAva karyAM, tenA phaLa vicArIe, zAlibhadranA jIva ajJAna hatA, paNa kalyANa thaze eTaluM AkerUM paDayuM hatuM. abhinava zeThe mahAvIraprabhune pAraNuM karAvyuM chatAM dharma na kahyo. A dRSTie gaMbhIra-akSudra kAne kahevA te vicArIzuM te Ape|Apa mAlama paDaze ke, e bhIMta vacce dRSTi DAya te dharama sAdhI zakatA nathI. kAraNa--dharmanA phaLe Atmika gaNIe chIe. paudgalika gaNIe te paNa A bhavanI bahAra. para bhave AvA rIte mane phAyado thaze, AgaLa mArA AtmAne ATale phrAyado thaze tema gaNI dharama kare, bIjAnA upagAranI budhdhi nathI tene peAtAnA upagAranI budhdhi nathI. anaMtA pudgala parAvarto sudhI ApaNe kema rakhaDyA ! duHkhIe-pApI upara karNA najara na karI. cIkaNAM pApa karama bAMdhI dAnAdika karatA hoya temAM DareNuM mAravuM ke dayA karavI ? yA kaI jagA para ? yA duHkhInI ke sukhInI ? ratnAkaramAM beThelAne ulaTI thAya temAM bhUla AtmAnI che, vagara gunhe mAthA kApanAranI dayA kevI rIte thAya te vicArI joze mahAvIramahArAjane sagama devatAe eka rAtrimAM vIza upasa karyAM. cha cha mahinA sudhI AhArapANInI zudhdhi bagADI nAkhI, chevaTe 32 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 AgAme ddhAraka pravacana zreNI kALacakra mUkahyuM. tenA je pApI kaye gaNa? enA upara dayA karavI ke dveSa Ave ? A jago para ceya upakAra, e daSTi kevI rIte rahI haze? ararara ! mahAvIrane namAlA kema na gaNavA? chatuM sAmarthya chatAM Avo aDapalA karI jAya, AvuM vicArIe chIe, bIjAne upagAra karavAnI dRSTi nathI. sAdhanasaMpattinA abhAvavALAne dekhIne dayAbudhi thAya, upagAranI buddhi thAya, te dharama karI zake. sAdhana hIna dekhI dayA na thAya, tene upagAra karavAnI buddhi na thAya, tene aMge AtmAne phAyade thaze, te budhi na thAya, te dharama karI zake kema ? e na samaje eTale upagAra karavA taiyAra na thAya, tAtkAlika lAbha na maLate dekhe te pravRttivALe na thAya, mATe gaMbhIra badhivALe thAya, dharamane vidhra karanAra agaMbhIratA hatI nahiM paNa kSudratA hatI. niSedha dvArA vidhAna karyuM. guNanuM nirUpaNa pratipAdana zailIthI gaMbhIra kahevuM hatuM. vAMkA zA mATe gayA ? have te kema AvI zailIthI lIdhuM te vigere adhikAra agre vartamAna. pravacana 54muM saMvata 190, Aso vadI 8 ne maMgaLavAra, mahesANA khuddotti agaMbhIro uttANamaI na sAhae dhammaM / saparokyArasatto akkhuddo teNa iha joggo / / 8 / / upAdAna kAraNane badale samavAyakAraNa mAnavAmAM rahelA doSe zAstrakAra zrImAna zAMtisUrIzvarajI mahArAja dharmaratna prakaraNane karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAramAM anAdi kALathI A jIva rakhaDyA kare che, A jIva kaI paNa cIjathI utpanna thavAvALe nathI. utpanna thAya che tenA upAdAna kAraNo hoya che. upAdAna kAraNa sivAya koI cIja utpanna thatI nathI. AtmA utpanna thaelI cIja hoya te tenA upAdAna kAraNa heya. je cIja upAdAna kAraNa maLavAthI utpanna thAya che, te kAraNonA guNane anusare che. je Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 54 muM 499 upAdAnathI je cIja utpanna thaI hoya, tenA nAza vakhate-upAdAna kAraNa vakhate judA paDe che, mATI hoya te ja ghaDo thAya che. ghaDAnuM upAdAna kAraNa-pariNAmI kAraNa, tene bIjA samavAyI kAraNa kahe che, naiyAyika-vaizeSika tene samavAyIkAraNa mAne che. ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI che. samavAyI kAraNa mAnI zakAya tevuM nathI. teoe samavAya saMbaMdha kalipata mAnelo che. samavAya nAmanI koI cIja nathI, dravya-guNa-karma vigere mAphaka samavAya koI cIja nathI. anaMtA saMbaMdha mAnavI paDe te karatAM eka samavAya mAna sAro. AthI samavAya eka kalipata padArtha mA. mAnI levo paDyo, te samavAyamAM gayA che. samavAya saMbaMdha kalpita to te saMbaMdhathI rahenAra kapita che. ApaNe samavAya saMbaMdha mAnatA nathI. te mAnavAthI nukazAna keTaluM te tapAso. eka lugaDAmAMthI eka tAMtaNe ke kUma kADhayuM, temAM AkhuM kapaDuM nAza pAmyuM. have dekhAya che kapaDuM te Izvare karyuM tema mAnyuM. samavAyI kAraNa ubhuM karI kAryane nAza mA paNa kArya to dekhAya che. ghaDAne kAMkarI tame mArI, koNe koNe karyo? toke Izvare kAMNo karyo, tethI lokavyavahArathI virUddha javuM paDe che. lokomAM kapaDAmAM sutara, teone sutaramAM kapaDuM mAnavuM paDe che. sutaramAM kapaDuM utpanna thayuM mATe kharI vAta e che ke, nathI ekalA sutaramAM kapaDuM, nathI kapaDAmAM sutara. sutara mAtra pariNamyuM che. jeTalA pramANamAM sutara kADhI lIdhuM, teTaluM sutara ochuM thayuM, kAmaLIomAMthI una kADhI enI DasI banAve che, nathI lekavyavahAranuM bhAna, nathI kalpitanuM bhAna, je Ama padArthanA nirUpaNamAM Izvarane besADI de te zrAdhamAM Izvara deze. tame paNa e ja laI beThA cho, tamArA AtmAmAM jenane saMskAra nathI. tane meTo keNe karyo? Izvare. tame jenapaNuM kaI rIte jaNAve che. kriyAe jaina che paNa vacane ane mAnyatAe tame jaina nathI, kharAba thayuM te Izvarane gamyuM te kharU, kALA karama karanAra Izvara kema? je duHkha tamane chAtI viMdhI nAkhe che, te tene gamyuM? nAnA, moTA, bAyaDI, chokarA, badhA bhagavAne Ama karyuM. niraMjana nirAkAra jyoti svarUpa bhagavAnane mAnanArA tame zuM bolo che? mULa vAtamAM Avo, ghaDAnuM mATI e pariNAmika kAraNa, tethI je pramANamAM mATI, te pramANamAM ghaDa, tema upAdAnanA guNa hatA ThaMDakanA tethI upAdAnakAraNa mATI, temAM ThaMDaka karavAno svabhAva che, dhAtumAM ThaMDaka karavAno svabhAva nathI, mATIne ghaDe nAza thavAne to aMte mATI thavAnI. trAMbAne Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 Agama ddhAraka pravacana zreNI ghaDe bhaMgAra thaze. upAdAna kAraNanA svabhAva ghaDAmAM hatA, kAryanAza pAmatAM upAdhana kAraNa juduM paDayuM. tema AtmA banAvelA hoya te tenA upAdAna kAraNo hovA joIe ne nAza pAme te upAdAne kAraNe judA paDavA joIe. ghaDAnA aMge ThIkarAnA avayavo che, tema AtmAnA avayavo nathI, AthI AtmA utpanna thayelI cIja nathI, zarIra utpanna thayelI vastu anubhavIe chIe. mAtA-pitAnA rudhIra vIryathI utpatti che, tema AtmAne aMge nathI upAdAna, nathI tevA guNe ke nathI avaya, AtmAne vagara utpanna thayelA mAnyA. nirca tatvamae vA tenA be svabhAva hoya, kAMte haMmezA vidyamAna hoya ke koI divasa bane nahi, AtmA cIja to che, na bane te abhAva thAya, keI kAraNa nathI te anAdine che. lUMTAya keNa? AtmA nitya che e khAtrI thaI che. je koI padArtha nitya che, tenI avasthAo hovI joIe. avasthA vagarane koI padArtha na hoya. bALa, juvAna, ke vRddhapaNuM game te kaI avasthA hoya ja. anAdikALathI AtmAnI haiyAti che, tethI anAdikALathI avasthAo che te aMge vicAra karIe te be avasthA nitya Take. kAM te jaghanya ne kAM te utkRSTa. kAyadhanavALe ke zastra dhanavALe. A bena lUMTAya, sahastrAdhI ke nAge be jaMgalamAM na luMTAya, bIjAne luMTAvAno saMbhava, tema A jagatamAM lUTane saMbhava vacagALAne, jaghanyane laMTane saMbhava nathI, anAdi nigadIyA sparza Indriyana jJAnavALA te paNa anaMtA bheLA maLe, eka bArIka zarIra banAve te dvArAe anaMtame bhAga maLe temAM lUMTAya zuM? jJAnAvaraNIya vigere lUMTArA-jJAna, darzana lUTe paNa tyAM te mAtra kAyAdhana che. kAM te siddhamahArAja nA luMTAya, e rahyA siddhazilAmAM, tyAM karma AMTA mAre te paNa na lUMTAya. lUMTAyA pachI jo zo? tema emane lUMTAyA pachI bhe che tevI dazA che. ahIM AtmA anAdi kALathI rakha te nirbhayapaNAthI nigodamAM rakhaDa. vacalo bhAga bhayavAlo, temAM vacce. have vicAro ! e daridra ne e nirguNa, kaDI sthitimAM rahelo, je upara karmarAjAe paNa dayA karI. coro badhe luMTe che, paNa koI vakhata dayA AvI jAya che, tyAre ene Ape che. kameM vicAryuM ke enI pAsethI lUMTavuM zuM? AvI daridra dazAmAMthI Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 54 muM 501 AtmAne keTale caDatI dazAmAM rAkhe, koTivajanI sthitimAM daridra Ave te ke vicAra kare? jyAM karmane lUMTavAnuM paNa na hatuM, tevI dazAmAMthI caDyA. vivara maLyuM temAM A jIva uce caDI gayo. have kaI sthitie AvyA ? manuSyapaNuM maLyuM, jenAthI bIjI ucI hada nathI, cakravartI e chellI hada, tema karmane lIdhe saMsAramAM paryaTana thAya che, temAM chellAmAM chellI hada manuSyapaNuM. bhavajalahimmi apAre dullahe patte a maNuatte / apAra saMsAra samudramAM, manuSyapaNu maLavuM muzkela, manuSyapaNuM maLyuM paNa padArthanI kiMmata tenA upayoga para AdhAra rAkhe che. manuSyapaNAne chellI Toca kema mAnI? manuSyapaNuM chellI Toca lIdhI. tene dunyavI upaga jAnavaramAM paNa che. kuTuMba mamatva, sthAna sAcavavuM, zarIra poSavuM te jAnavaramAM paNa che. badhAne potAnA zarIra, sthAna, kuTuMba vahAlA che. have manuSyapaNAmAM Toca zAthI gaNIe chIe? karmanA kAMTA kADhI nAkhe, phera karamanA kAMTA na lAve. be prakAranA anarthane haraNa karanAra. A sthiti karanAra padArtha manuSyapaNumAM ja maLe. te ja kAraNathI dareka matavAlAe mekSa meLavavAnuM sthAna manuSyapaNuM mAnyuM. keIe paNa manuSya sivAya mokSa mAnya nathI. caMdralokamAM javAnuM mAnyuM paNa mokSamAM tahIMthI javAnuM na mAnyuM. cAre gatimAM melane lAyaka manuSyagati, mekSane sAdhI ApanAra manuSyapaNuM maLyuM eTale lAkhano hIre maLe, pachI chekarA uchAMchaLA thayA ane saTTAmAM paDe pachI lAkhane hIre kAcanA bhAvamAM vecI devo paDe, tema manuSyapaNuM mokSa meLavI denArUM te maLI gayuM che. kahe ke tame manuSya tethI IjA laI lIdhe? karama badhe bhagavAya che, badhe karamane kSaya che, manuSyabhava para zuM devuM che? nArakImAM tiryaMcamAM duHkha bhogave che. devatAmAM kathaMcit karamane bhegavaTo che. tyAM paNa karama bhegavI le ne kSaya kare, manuSyapaNAmAM ja kema karama kSaya mAno che. cAre gatimAM eka sarakho nyAya rAkhe. sIdhI vAta rAkhe. jemAM karamakSaya na kare te gatimAM mekSe na jAya, mArI manuSyagatinuM rajIsTara zuM karavA kare che ? traNa gatimAM mokSa nahi, A zuM? karmakSaya mATe makSa che ke gatine aMge mokSa che? cAhe je gatimAM karmakSaya thAya, ane mokSe cAlyA jAva, UMDu tatva na vicAre Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 Agama dvAraka pravacana zreNI tyAM sudhI ja sIdhA zabdo mIThA lAge. ImITezanane bahArathI dekhe te sAcA karatAM vadhAre camake, paNa parIkSAmAM utare te tyAM mota che. bahAranuM vAkya suMdara lAgaze-ke karamane kSaya nahIM kare te mese nahIM jAya, kaI paNa gatimAM karama kSaya kare te mokSe jAya, paNa karamo ghaNA pahelAnAM bAMdhelA che. te tiryaMcanI, nArakInI-gati amuka phaLa bhogavavAnuM sthAna, mahArabha, mahAparigraha, paMcaMdriyanI hiMsA, mAMsano AhAra karI-A cAra mahApApo karI je dukhanA karama bAMdhyA te bhogavavA mATe narakanuM sthAna, A cAra moTA pApa karIne je karama bAMdhyA tenuM phaLa tyAM jogavI le. bAkInA 70 keDIkeDa, 30 keDIkeDa, sAgaropamanI sthitinA karama nArakImAM bhegavavAnuM sthAna nathI. tyAM to tetrIza sAgaropamanI Ayusthiti che. tyAM devalekamAM tapasyAdikane age zAtAdika bhogavI le. tiryaMcamAM mAyAdikathI bAMdhelA bhogavI le, te manuSyapaNuM paNa evI ja sthitinuM che. paNa savAla kayAM che ? nArakanAM duHkho cAra pApa kAryothI niyamita thayA che. devatAnAM sukha samyakatva, aNuvrata, mahAvrata ke nirjarA te cAra zubha kAraNathI niyamita che. pAtalA kaSAye svataMtra sukha-duHkhanuM kAraNa nathI. kapaTa duHkhanuM kAraNa, tema pAtalA kaSAya e sukhaduHkhanuM kAraNa nathI. te nArakIgatinAM duHkhe, devatAnAM sukha, amuka kAraNathI upArjana karelAM che, te tyAM bhegavI e paNa zeSa karmo emanA ema nahIM bhagavAya. zeSakarmo kayAM bhegavAya ane kSaya karAya? zAstromAM devaloke gayA tyAM kaI nahIM, nArakIe gayA tyAM kaI nahi, trASabhadevajIe aMtarAya bAM, paNa tetrIsa sAgaropama devalokamAM gayA. te aMtarAya tyAM bhogavavAne nahIM. khIlA ThakanA govALIyAne ghera paNa vIza sAgaropama sudhI veranI vasUlAta nathI. ahIM manuSyabhavamAM vasUlAta che. devatAmAM teo bheLA maLI bese paNa veranI vasUlAta nahIM. ahIM cheDe lavAya che, bIjI gatimAM karmane cheDe pUro thato nathI. ahIM amuka sukhanI tIvratAne aMge manuSyabhava rajIsTara nathI. duHkhanI sukhanI tIvratA karI. nArakI devatA te mATe rajIsTara che. ahIM paryavasAna lAvavuM paDe che. manuSya pApa rekANa na kare tyAM sudhI jUnAne kSaya nathI. kamANImAM devuM pUruM thAya. bacAva na kare tene juduM devAno vakhata nathI. AvatA karamane rokavAne tAkAtadAra thAya nahIM, te janAne Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 54 muM 503 ukheDavAne tAkAtAra thAya nahIM. ATha karmIne rAkavAnI tAkAta ahIM che. nArakI-devaleAkamAM ATha karma rokavA jAya teA du:kha sukhane vAMdhA Ave, te tyAM bhegavavuM rajIsTara che. savara karavAnI tAkAta kaIM gatimAM ? devale kanI apekSAe saMvara keNu karI zake ? jee navA halA baMdha kare, ArbhAdika badhA karamanA baMdhanA kAraNeA che. te khadha karatAM sukha tUTI jAya che. tyAM savara mAnI zakAze nahIM. manuSyane saMvarakaraNa e svAdhIna cIja che. te mATe devatA nArakI svAdhIna nathI, tiya ca teA svAdhIna che ja nahIM, ekalI maLavAnI sthitie nArakIe che, tyAM zAMti hAya kayAMthI ? maLavAnI sthitimAM nyAya ke svAdhInatA kayAMthI lAvavI ? jyAM vagara gunha, vagara hiMsAme, vagara kAyade mAravuM ne jUDavuM tyAM svAdhInatAnI vAta zI ? devaleAkamAM paNa parAdhInatA. tyAMnA vahevAramAM evA gucAelA ke-jema neAkarInuM baMdhana karI abhyAsa karavAvALA, sarakAra lazkarI tAlIma Ape, amAre kAma hoya tyAre lazkaramAM joDAvuM e sarata joDe. e bhale gulAma nathI paNa pahelethI zarata evI ja che. devaleAkamAM gaelA kharA gulAma nathI paNa snehamAM evA joDAelA ke eka devatA ke eka devI kALa kare tyAre mahAsatApa pAme che. e devatAnI gati e snehanI sAMkaLe evI joDAelI che, jemAM savara karavA pAme nahIM. nArakImAM paNa sa Mvara karavA pAme nahIM, tene karmInA khI, kanuM mULa khALavAnI dazA :kayAMthI Ave ? manuSya magajanA svAdhIna che. nArakI-devatA tiryaMcA kaTevavALAM parAdhIna che, svAdhIna nathI, saMte ucherela sApa paNa DaMkha mAre : saMtane ghera ucherelA sApa te paNa phUMfADA mAre ane karaDe, kAraNa-magaja jAtane AdhIna che. rmALanA mUvita: sarvaH, misau na mayaMH ? tema nArakIone aMge je krodhanI dhamadhamATa te vagara vicAre paNa krodha kare. krodha mATe vicAra karavA na paDe, eTalA mATe bhAMgA letA joSovayuvattAH bahuvacananA bhAMgeA lIdhA. ekavacanane bhAMge na lIdhe, sarve krodhe yukta te hoya ja. eka saceAgI, dvisayAgI bhAMgA paDyA paNa krodha vagaranA teA nahIM ja. vagara kAraNe paNa krodha cAlu ja. cAlu jiMdagInA krodhanA svabhAvavAlA e bicArA savarane Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 AgaddhAraka pravacana zreNI vicAre ke saMvara pAme kayAMthI? tema devatAmAM lobha vagarane eke bhAMge nahIM. tyAM saMgamadevane merU parvatanI cUlA para kADhI melya. sattA vigerene lebha che. detatAnI aMdara lebhe evI saMjJA ubhI karI che ke jene lIdhe samajI zakAze, ke idrone AtmarakSake, kapALe, sainike zA mATe? camarendra AvyuM tyAre AtmarakSakone trAsa karyo. vedikA sudhI game te sAMbhaLe che. bAkI luccAIo paNa che, cerIo che, tyAM idro paNa nirbhaya nathI. Ina mAthuM dhuNAvyuM, mugaTa paDyo. te laI devatA sabhA vaccethI nAsI gayo. kaI dizAe rAjAne dUdhapUrImAM vAMdho Avato nathI, chatAM laDAIo kare che. te devatAmAM lebha, nArakImAM kola sajajaDa, manuSyamAM eka na hoya paNa badhA kaSAye thoDA cheDA hoya manuSya jAtisvabhAvamAM jAya to paNa kaSAyano kabajo dharAvI zake, tethI manuSya saMvarane lAyaka gaNelA che. pratijJA koNa karI zake ? svAdhIna heya te. dALa khAvAnI jarUra paDI, viSNave kahyuM "bAdhA mArI mAvaDI, dALa parathI utarI zAka para jA." darakAra hoya te ja pratijJA pALI zake. saMvara vagara nirjarA azakya : - manuSyapaNAmAM cIja-vastunI darakAra na hovAthI tyAganI pratijJA karI zake. saMvara na bane tyAM sudhI nirjarA na bane. saMvara nirA be ahIM bane che. devatAdikamAM e be banatA nathI. tethI manuSya bhavamAM ja mokSa che. duHkha-sukhane ane ahIM rajisTara nathI. pahelAMnA leNa ahIM vasUla thAya che. saMvara-nirjarA be karavAnI tAkAta hoya tyAM mekSa meLavI zakAya. devatAdika traNa gati junuM devuM vALe nahiM, navuM devuM kAtuM nathI, manuSya gatimAM banne thaI zake che. A vAta zAstrIya rItie kahI. abajo jAnavara tame dekhyA che. koI jagAe saMvaranI ke nirjarAnI nizAnI dekhI? tamAre jyAM pratyakSa pramANa che, jyAM saMvaranI ke nirjarAnI nizAnI dekhAtI nathI. manuSya paNAmAM ja Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 54 muM 505 mAtra te dekhIe chIe. bIjI gatimAM mokSa nathI, A kalpanA zI rIte Ave che? gaTaramAM kasturI nathI, e zaMkA zI rIte thAya che? ema naraka, deva, tiryaMca-gatimAM saMvara-nirjarAnI saMbhAvanA karI mekSa mAnave te samajaNa bahAra che. mATe sarva anarthane nAza karanAra dharma manuSyapaNAmAM ja maLe che. manuSyamAM bhUkhyAne bhejana maLe chatAM dhAre te na khAya. jAnavaramAM tevuM dekhe che? jAnavara kAyama bhUkhyuM, dharAya nahIM. ahIM khAdhuM, dharAyuM, bIje jAya te paNa meM ghAlaze. saMtoSa pAmatuM nathI. manuSyamAM pratyakSa dekhIe chIe ke bhUkhe che, bhajana malyA chatAM tyAga kare, ne samatA rAkhe, saMteSa rAkhe, kaMbala, saMbala baLade bhadrikabhAve nAgakumAra devalokamAM gayA che. samyaktva nathI, nahIMtara vaimAnikamAM jo. zeThanuM anukaraNa che. tiryaMcanI gatimAM pratyakSa dekhIe chIe te madhyamagati che. temAM saMvarano chAMTo ke nirjarA paNa dekhatA nathI, te nArakI, devatAne mokSa kema nahiM? e vicAra zI rIte Ave? devatAo AraMbha parigrahamAM rakta, asaMkhyAta jojana lAMbA vimAne, temAM rakta, tenI sAhyabI karanAra magajamAM mamatA-madirAnA ghenavAlA hoya. teTalA mATe jAtisvabhAva palaTavAnI, saMvara nirjarA karavAnI tAkAta manuSya bhavamAM ja maLe che. te tamane malya che. A uttama bhava malyA chatAM dharmanI siddhi na kare te talavAra sajAvIne taiyAra karAvI bahAra nIka, rAMDuM ubhuM hatuM tene kApI nAkhyuM. 'talavAranA jhATake rADuM uDADayuM te belatA zarama AvavI joIe. taravAra rADuM kApavA mATe na hatI, tema manuSyabhava pAmI zuM karyuM ? tene javAba . rADuM kApyuM, caMdrahAsa taravAra hAthamAM AvI, tethI rADuM kApyu tethI kaI bahAdurI karI? e te samarAMgaNamAM jhame to zobhe. tema samasta anartha haraNa karanAra dharmane lAyaka manuSya bhava pAmyA. have te mATe koI pUche ke, manuSya paNuM meLavI zuM karyuM? tuccha buddhi sarAvI nathI. teTalA mATe dharmane lAyaka 21 guNa kahetA tucchatAnI buddhi sarAvavI joIe. AtmA ane pudgalanA svabhAvane jeDamAM melatAM pudgala tarapha derAIe te tucchatA. pAramArthika sukha tarapha bedarakAra, aihika Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 Agama ddhAraka pravacana zreNI sukha tarapha lAgaNI, te ja tucchatA. hIrA ane kAcanA DhagalAmAMthI kAca upADe to nasIba ja khokharUM kahIe, te AtmIya ane pudagala svabhAva banene jANIe chIe. ahIMnA dharamathI je devatAnI gatinA sukha te pApa-karama baMdhAvaze. durgati vagaranuM sukha ApanAra dharmanI hayAtI chatAM durgativALA sukhamAM saMDovAya te tamane turacha nahIM te bIjuM zuM kahevuM? deva guru ke dharma, dAna, zIla, tapa ke bhAva tenI sevA ke ArAdhanAmAM kayAre jaze? bhavAMtara upara vicAra karaze tyAre. saMyoganA bhaviSyanA sukhane samajAtuM nathI, AtmAnA svAbhAvika sukhane vicArate nathI te yuddha che. tethI tyAga tapa bhAvanAnI vAta AvI tyAM bIjI gatimAM te dharama kare kevI rIte? dharmanuM sAdhana teja kare ke je tucchatA ane gaMbhIratA samaje. zrI AgaddhAraka 54 pravacana zreNarUpa 1la vibhAga saMpUrNa | -- - saMpAdakanA saMpAdana. 1. udyatana surikRta prAkRta kuvalayamAlA mahAkathAne gUrjarAnuvAda 2. haribhadra sUrikRta samarAIai-kahA prAkRtine 3. sAdhu-sAdhvIyogya kriyAne sAthe pariziSTo sAthe 4. zrI hemacaMdrAcArya kRta pitta yogazAstra savivaraNa gUrjarAnuvAda mULa ke sAthe. 5. caupanna mahApurisa cariyuM prAkRta zIlAMkAcAryaphatane gUrjAnuvAda 1. Agama ddhAraka pravacana zreNI rUpa 1le vibhAga, mahesANAnA caturmAsanA 54 pravacane. 7. pauma cariye prAkRta vimalasarikRta( jaina mahAmAyaNa) ati prAcIna kRtine gUrjaranuvAda 1 thI 8. 12 naMbaranA pustako sTokamAM nathI. 18-11 gaNatarInA bAkI che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara--samAdhAna samAdhAnakAra : 5. pu. AgamoddhAraka AnaMdasAgara surIzvarajI mahArAja prazna--297. upadhAnamAM praveza ane samApti avasare mALAnI meAlAtI dhInI upaja jJAnakhAtAmAM nahiM laI jatA devadravyamAM kema laI javAya che ? samAdhAna--upadhAna e jJAnArAdhananuM anuSThAna che ane tethI jJAnakhAtAmAM te upaja jaI zake-ema kadAca mAnatA haiA, paNa upadhAnamAM pravezathI mAMDIne mALa paheravA sudhInI kriyA samavasaraNurUpa na i AgaLa thAya che. kriyAe prabhusanmukha thatI hAvAthI te upaja devadravyamAM laI javI joIe. prazna--298. svamAnI upaja ane tenuM ghI devadravyanA khAtAmAM laI javAnI zarUAta amuka vakhatathI thaI che, teA pheraphAra kema na thaI zake ? samAdhAna---a-paramAtmAnI mAtAe svamAM dekhyA hatAM eTale vastutaH tenI sa upaja devadravyamAM ja javI joIe. arthAt devAdhidevane uddezIne ja A upaja che. dhyAnamAM rAkhavuM ke cyavana, janma, dIkSA e kalyANakA paNa zrI arihaMta bhagavAnanAM ja che. IndrAdikAe zrI jinezvara bhagavAnanI stuti paNa garbhAvatArathI ja karelI che. cauda svapnAnAM darzana paNa ad-bhagavaMta kUkhe Ave tyAre ja tenI mAtAne thAya che. traNa jagatamAM ajavALuM paNa te traNe ya kalyANakAmAM thAya che. mATe dharmISTAe bhagavAna garbhAvasthAthI ja gaNavAnA che. prazna--723. hAlamAM caMduA-paMDiyAmAM je sthUlabhadrajI, gautamasvAmI, bhagavaMtanA upasargI, IlAyacIkumAra, naitA munivara, navapadajI, vajrasvAmIjI, jabusvAmIjI, vagere mahAprabhAvika puruSAnAM AlekhanacitrA jarInA AlekhavAmAM Ave che te zuM ceAgya che ? kema ke te pUThiyA vyAkhyAnakAra AcAryAMnA, munirAjonA pAchalA bhAgamAM baMdhAtA heAvAthI mahApuruSAnI AzAtanAnA prasaga Ave che, te ucita zuM che ? samAdhAna--Aje caMdraravA pU`DiyAmAM je evA mahAprabhAvaka puruSAnAM jarIthI Alekhana-citrA bharAya che te ucita nathI. AvA pUjya ane ArAdhya puruSA AjanA munivareAnA pAchalA bhAgamAM rahe, temanI pUMThe karIne sAdhu Adika bese te ucita lAgatuM nathI, mATe te AlabananA AlekhanamAM parivartananI jarUra che. sUrya mukhI, caMdramukhI Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 sAgara-samAdhAna kamale, navI navI vele, 14 svapna, aSTa maMgalika vagere AlekhavAmAM Ave te te vyAjabI lAge che. ArAdhya mahApurUSanAM citrane ArAdhanAnA sAdhanamAM beThave te ThIka nathI. sAthane sAdhanamAM kheMcI javuM vyAjabI nathI. (vizeSArthIe saM. 1992 mAM AgAdvArakazrIe lakhelA tapa ane udyAna nAmanA temanA lakhelA vistRta pustakanA 528 thI 536mA patre avalokana karavuM.) prazna-692. sAtakSetra kayAM ane temAM dhana vyaya karavA mATe sAdhuo upadeza Ape ke Adeza karI zake ? samAdhAna-jinamaMdira, jinamUrti, jJAna ane caturvidha saMgha (sAdhu-sAdevI, zrAvaka-zrAvikA) e sAta kSetra che. junA caityane uddhAra kare ke navAM caitya (daherAM) banAvavAM te cityakSetra kahevAya. cetya ane smRti e baMnene mATe vaparAtuM dravya te beya kSetramAM sarakhAvaTa hovAthI paraspara vAparI zakAya che ane tethI ja devadravyanI vyAkhyA karatI vakhate zAstrakAre tyadravya, devadravya, jinadravya vigere ubhaya sAdhAraNa zabda vApare che. jo ke citya ane smRti e baMne saMbaMdhI dravyane devadravya kahevAya che ane tethI te baMnenuM kSetra eka ja karIne deva evuM kSetra karyuM hoya te cAlI zakata, paNa citya ane mUtinA kSetramAM svataMtra kharaca karavAnI yegyatAnI apekSAe te be kSetro judAM rAkhyAM che, vaLI dareka zrAvake so enaiyA jeTalI pitAnI milakta thAya tyAre potAnA gharamAM daherAsara karavuM ja joIe. e vAtano khyAla paNa cityakSetra juduM rAkhavAthI AvI zake che. vaLI bhagavAnanI trikALa pUjA karavAvALo zrAvaka potAnA dravyane devadravyamAM upayoga kare che, e khyAla paNa mUti nAmanuM kSetra juduM rAkhavAthI AvI zake che. bhagavAnanA zAsanane puro AdhAra jIvAjIvAdi tanA jJAna para hoI pustakono uddhAra kara, pustaka lakhAvavA ke sAcavavA vigerene aMge thato vyaya jarUrI hoI jJAna nAmanuM kSetra ja rAkheluM che. A traNe kSetro (citya, mati ane jJAna ) mAM navIna utpatti, janAnI saMbhALa ke jIrNano uddhAra karAya te gya gaNAya che, tevI ja rIte catuvidha saMghane aMge sAdhu-sAdhvI navI dikSAo, dIkSitane azana pAna, khAdima, vastra-pAtra. kaMbala, auSadha AdinuM dAna vigere karAya. te sarva sAdhu-sAdhvInA kSetramAM vyaya thayA samajavA. tevI ja rIte zrAvaka-zrAvikAne dharma pamADe, dharmamAM sthira Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara-samAdhAna 509 karavA. te anya leke paNa dharmanI anumodanA kare tevI rIte teonI bhakti karavAmAM je dhanano vyaya thAya te zrAvaka-zrAvikA kSetramAM dhanane vyaya gaNo. sAvI ane zrAvikA, anukrame sarvavirati ane dezavirativALI chatAM paNa strIpaNAnA keTalAka svAbhAvika doSone lIdhe tenA te avaguNo tarapha daSTi jAya ane tenA sarvavirati dezavirati guNe tarapha bahumAnanI najara na rahe te aviveka TALavA mATe sAdhvI ane zrAvikAnuM kSetra juduM gaNavAnI jarUra paDI che. upara jaNAvelA sAtekSetromAM dhanavyaya karavA mATe upadeza de e dareka upadezakanuM kartavya che. yAda rAkhavuM ke eka paNa kSetranA bhege koIne piSavAno upadeza apAya to te upadeza zAstrAnusArI kahI zakAya nahi. padArthanA nirUpaNamAM jema eka paNa dharmane oLave te te nayAbhAsane upadeza kahevAya che, paNa sarva dharmonI apekSA rAkhIne apAte upadeza ja yathArtha upadeza kahevAya che. tevI rIte sarva kSetranI apekSAvALo upadeza ja yathArtha upadeza kahevAya. keIpaNa kSetramAM durlakSya karAvIne ke uThAvIne je upadeza apAya te yathArtha upadeza kahevAya ja nahi. jenazAstramAM akhila kAryo bhavyajIvoe pitAnI IcchAthI ja karavAnAM che ane tethI ja vaMdanA sarakhA kAryamAM paNa zAstrakAroe IcchAkAreNune pATha rAkhI IcchAkAra nAmanI sAmAcArI sUcavI, mukhyatAe baLAtkArane sthAna nathI ema jaNAveluM che. te pachI sAtakSetramAM dravya vAparavA mATe AjJA ke balAbhiga na hoya te svAbhAvika ja che, tethI bIjAM prayojananI mAphaka A sAtakSetra aMge paNa sAdhuno adhikAra mAtra upadezano ja hoI zake. (jo ke caityadravyanAM gAma-gAye vigere kaI rAjA Adika manuSya haraNa karyA hoya agara haraNa thatAM hoya tenI upekSA thatI hoya tenuM nivAraNa karavAnI raja gacchanI aMdara rahelA sAdhuo ane gacchathI nirapekSapaNe vicaratA sAdhunI paNa che. te paNa te pharaja batAvanAra gAthAnI jeDeja ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke te ja cityAdikane mATe navA mAgavAnA ke utpattinAM kAryo karatAM sAdhuonA mahAvratanI zuddhi rahe nahi. mATe sAdhuoe sAtakSetranI ane zretAnA uddhArathI apekSAe mAtra upadeza ja karavo cagya che.) prazna-eka gharamAM daza mANasa hoya, temAM keTalAka pApI hoya ane keTalAka dharma paNa hoya, te pApIe karelAM pApathI dharmI lepAya kharo ? Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 sAgara-samAdhAna samAdhAna-zAsrakAre mana vacana kAyAthI jema pApane karavuM ane karAvavuM e baMnene niSedha kare che, tevI ja rIte pApanI anumedanAnA paNa niSedha ja kare che ane anumAnA zAstrakAro traNa prakAre jaNAve che. je kAIpaNa jIva ApaNA prama`gamAM Avele hAya, ane te je kAMI pApa kare (jo ke te pApa karavAnuM ApaNe kahyuM na hAya chatAM ) tenA niSedha na karIe tA ApaNane anumeAdanA nAmanA doSa lAge, (Aja kAraNathI upadezakanI pAse AvelA agara tenA prasagamAM AvelA je je manuSyA hAya tene tene te upadezaka mahAtmAe sa pApAne sarvathA tyAga karavAno upadeza ja karavA joie ane Aja kAraNathI zAstrakAre sarva pApAnAM sathA parihAra rUpI sarvAMvitine upadeza ApyA sivAyanA dezavirati Adine upadeza ApavAmAM Ave te gRhasthapaNAmAM rahelA dezivarativALAe karelA pApAnI anumedanAnAMnuM pApa upadezakane lAge ema spaSTapaNe kaheluM che. So jo ke sarva pApAnA tyAga ane tenA phaLanuM svarUpa jeNe yathAsthita jANyuM che, ane sarva pApAnI viratirUpa savita AdaravAne ke dezathI pApAnA virAma karavA te rUpa dezivarati AdavAne paNa azakta hAI dezavirati ke samyaktva AdaryuM hoya, tevA zrAvakeAne te upadezake zrAvakanI cegyatA anusAre mArgAnusArI, samyakatva, dezavirati ke sarvaviratipaNAnA yathAruci upadeza krame ke utkrame ApI zake che; ane tethI ja tevA jIvAne uddezIne pacAzaka, dharmabiMdu, zrAvakadharma prakaraNa, zrAddhavidhi ke dhasa'graha vigere graMthA racavAmAM AvelA, paNa te sAtheAmAM e vAta te spaSTa ja karavAmAM AvI che ke sarva pApanI nivRttirUpa yatidhamane levA mATe azakya hoya tevAne ja dezaviratinuM grahaNa heAya che; tathA dezathI pApanI nivRttirUpa dezavirati grahaNa hoya che; tathA dezathI pApanI nivRttirUpa dezavirati grahaNa karavAne asamartha manuSyone ja ekalu samyakatvanuM grahaNa vigere hAya che, tema spaSTa kare che. A badhI vastusthiti jonArA manuSya spaSTapaNe samajI zakaze ke peAtAnA gharamAM sAthe rahenArA kuTuMbIjane te zu paNa sAmAnya sabaMdhavALA ke lAgavagavALA javA te paNa tee je pApa kare temanAthI rAkavA mATe prayatna na karAya te te pApa nahi karanArA manuSyane paNa aniSedha nAmanI anumati lAgI pApa lAge che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara-samAdhAna 511 Aja kAraNathI dareka samyaktvavALA manuSya mA kApIta kovi thAni eTale jagatane keAIpaNa jIva pApanAM kAryAM na kare; evI bhAvanA tathA tevI udghASA satata pravRtta rAkhe che. AvI aniSedha anumeAdanAnI mArka khIjI prazaMsA nAmanI anumenA zAstrakAra jaNAve che. pApa karavAmAM sAgarita thanArA jema spaSTapaNe pApanA bhAgI hoya che, tema pApa karatI vakhate pApamAM madadagAra nahI bananArA paNa manuSya pApanuM kArya thaI rahyA pachI paNa phaLa bhAga ke vacana dvArAe paNa te kAryane vakhANe te te vakhANanAra manuSyane te thaelA pApakAnI prazaMsA nAmanI anumAdanA gaNavAmAM Ave che. AvI jAtanI anumehanA lekemAM prasiddha heAvAthI ghaNAM manuSyA yathAvasthita vastunA medhane abhAve pUrve jaNAvelI aniSedha anumedanAne ke AgaLa jaNAvIzu tevI sahavAsa anumeAdanAne, anumeAdanA rUpe khelatA nathI ane gaNatA nathI paNa mAtra A prazasrA anumedanAne anumAdanA rUpe gaNe che. A prazaMsA anumedanAnA niSedha mATe ja cAgabiMdukAra bhagavAna haribhadrasUrijIe mAtApitA AdinuM maraNu thayA chatAM paNa temanAM vastra AbhUSaNanA upabhAganA niSedha karelA ane temanA vastra .AbhUSaNanA upabhAga karanArane maraNanA phaLane upabhAga karanAra gaNI mAtApitA AdinA maraNanI anumedanAvALA gaNelA che ane tethI ja teja zAstramAM te mAtApitAdinA vastra, AbhUSaNane tIrtha kSetrAdimAM kharcI nAkhavAnuM jaNAveluM che. A sahavAsa nAmanI anumedanAthI lAgatA pApanI nivRtti mATe ja tIrthaMkara gaNadhara Adi mahApuruSAne paNa gRhasthAzramane tyAga karI sAdhutA grahaNa karavAnI vizeSa jarUra haiAya che. A vastu samajanArA manuSya jeTalI avirata rahe teTaluM vadhAre vadhAre karma baMdhAya evuM zAstrAkta yathAsthita kathana sheje mAnI zakaze. A trIjI sahevAsa anumedanAnA bhedane samajanArA manuSya peAtAnA kuTuMbIjanamAMthI keIe paNa karelA pApanI anumAdanAnA doSonA bhAgIdAra kuTuMbanA samagrajana ane che ema spaSTa samajI zakaze. (AvAja kAraNathI gRhasthAzramamAM rahIne uttamamAM uttama gRhasthalAyaka dha karaNI karavAvALA paNa pApane age mAtra khALe DUcA mAre che paNa meTA daravAjA khullAM rAkhe che. ane A kAraNathI dezaviratinA utkRSTa sthAna karatAM paNa pramattasayatanA jaghanya sthAnamAM asakhyaguNa nirjarA je Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 vyAjabhakSaNanA deSathI baco zAstrakAroe pharamAvI che tathA saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti utkRSTa dezaviratinI prApti mATe khapAvAtI karmasthiti karatAM vadhAre khapAve tyAreja pramatta cAritranI paNa prApti thAya, e vAta spaSTapaNe samajAze.) [ "siddhacakra ' mAsikamAMthI ] vyAjabhakSaNanA doSathI baco ane bacAvo. devadravyanI vRddhi (5) AkhAye saMghamAM pariNAmanI vRddhi karanAra devadravyanI vRddhi che, AthI te atyanta Avazyaka kartavya tarIke che, IndramALA ke bIjI mALAnI uchAmaNIthI devadravyanI vRddhi karavI joIe. zrIrevatAcAlajI upara vetAmbara ane digambarane saMgha bhego thaye hatuM, tIrtha ane vivAda thayo. te vakhate vRddhoe kahyuM ke bolI bolo. temAM je vadhe tenuM A tIrthamAM nirNaya 'paNa belInA AdhAre tha, belIne rivAja ke te vakhate paNa prabaLa hatuM, te atre vicAre! A samaye sAdhu pethaDazAhe pada ghaDI suvarNa belI IndramALA paherI, ghaDI sonuM eTale daza zera sonuM. te samaye teoe cAra ghaDI sonuM te yAcakane ApyuM hatuM. eka vAta khyAlamAM rAkhaje ke pahelAM devadravyanI belI belatA, tenAM nANAM tarata ja ApI detA, beMkamAM paNa nANAM mUkAya tenI sAthe turata vyAja zarU thAya che. pethaDazAha chappana ghaDI sonuM belyA ane mALa paNa paherI. sonuM ApavA joIe te mATe turata UMTaDIsAMDhaNI doDAvI, e senuM Ave nahi, devAya nahi tyAM sudhI anna pANI levA nahi, A saMkalpa karyo hato, AthI cha thaye, bIje divase jyAre beghaDI divasa bAkI rahyo tyAre sonuM AvyuM, sUryAstanI chellI beghaDI pANI pIvAya nahiM. rAjyanA maMtrI hatA, kaho kevI zraddhA ! A badhAonA nAme zAstranA pAne khoTA nathI caDhyA. zAstrane vidhi che ke bolavuM te turata cukavI devuM. A mATe nAme caDhAvavuM paDe, nokara rAkhavA paDe, ugharANIo karavI paDe che te rIta vyAjabI nathI, tarata te nANuM na Ape te vyAjabhakSaNane doSa lAge che te samaje ! bolAya che ke- paDatI kema AvI? paNa tamArAthI dareka kAryomAM puNya pApane vicAra keTale karAya che te vicAratuM nathI. (AgamAraka parva vyAkhyAna saMgraha-patra 64-65) Page #536 -------------------------------------------------------------------------- _