________________
ત્યાં કિંમત ચૂકવી તેની સામે થઈ છે માત્ર ક્રિયા-વિધિ જ્યારે અહીં જાતે કાર્ય કરવાથી એ ક્રિયામાં ભાવ ભળ્યો એટલે એ ક્રિયા મૂલ્યવાન બની ગઈ, જે કોઈપણ કિંમતથી ઉપર છે. જોકે અસ્થિવિસર્જનની ક્રિયાથી મરનારના આત્માને શાંતિ મળશે જ એવું આધ્યાત્મિક સંદર્ભે માની શકાય નહિ. ભાવ વિનાની ક્રિયાનું કોઈ મૂલ્ય નથી. ભાવ એકડો છે અને ક્રિયા મીંડાં છે.
ઘરડા ઘરના એરકન્ડીશન રૂમમાં પરિચારિકાની શુશ્રુષા માણી જીવન જીવતા વૃદ્ધ કરતાં પોતાના દીકરાની ડબલ રૂમની ખાટ પર સૂતેલ વૃદ્ધ પોતાને વધુ સુખી ગણશે પરંતુ કિંમતના માપદંડ પ્રતિ ધસમસતો સમાજ મૂલ્યનો હ્રાસ કરી રહ્યો છે.
દેવાધિદેવ પ્રભુ મહાવીરના દીક્ષા સમયની વાત છે. વર્ષીદાનના વર્ષમાં પ્રભુ દાન દઈ રહ્યાં છે. સુવર્ણ, રત્નો અને ચાંદીનું દાન પ્રભુ દઈ રહ્યાં છે. પ્રભુએ પરિગ્રહનો પહાડ તોડી પાડ્યો છે. દાનગંગા વહી રહી છે. વર્ષીદાનનો આજે છેલ્લો દિવસ હતો. અસંખ્ય દરિદ્રનારાયણો વીર વર્ધમાન પાસે દાન લઈ રહ્યાં છે. નગરીમાં સોમશર્મા નામના બ્રાહ્મણનું ઘર છે. ધન કમાવા ગયેલ ગરીબ બ્રાહ્મણ, ધન વિના નિરાશ વદને આજે ઘરે પાછો ફરે છે. બ્રાહ્મણી વલોપાત કરે છે કે હાય! આપણા નસીબ કેવા ફૂટેલા જ્યારે રાજા સમગ્ર લૂંટાવી રહ્યાં છે ત્યારે જ તમારે બહારગામ જવાનું થયું. રાજા જે માગે તે આપે છે. બ્રાહ્મણીની સ્વરમાં અધીરાઈ અને વ્યગ્રતા છે. આજે છેલ્લો દિવસ છે. હવે દોડો અને રાજા પાસે જઈ દાન માગો અને આપણું દારિદ્ર દૂર કરો.
સોમશર્મા એકી શ્વાસે દોટ મૂકીને રાજમહેલ ભણી આવ્યો. દ્વારપાળો તેને કહે છે કે બધું ત્યાગીને રાજા તો ચાલી નીકળ્યા છે. પ્રભુ તો સમગ્રસંપત્તિને તજ અકિંચન ત્યાગી બની ગયા હતા. પોતાનાં વસ્ત્રોનું પણ દાન કરી દિંગબર બની ચાલી નીકળ્યા હતા. પોતાની વિશિષ્ટશકિતથી ઈન્દ્ર જોયું કે પ્રભુએ પોતાના વસ્ત્રાભૂષણ સુદ્ધાનું દાન કરી દીધું છે. પ્રભુની વસ્ત્રવિહીન સ્થિતિ ઈન્દ્રથી સહન ન થઈ એટલે તેમણે પોતાની દિવ્યશક્તિથી એક રત્નકંબલ દેવદૂષ્ય પ્રભુને ઓઢાડી દીધું એજ સમયે હાંફતો હાંફતો સોમશર્મા પ્રભુની પાછળ દોડતો આવે છે. અને ભિક્ષા માટે હાથ લંબાવે છે. પ્રભુ કહે છે ભાઈ ! તું મોડો પડ્યો મેં મારી સમગ્ર સંપત્તિનું દાન કરી દીધું. હવે હું તને શું
= વિચારમંથન
| ૧૩
=
