________________
ગોપાલદાસને માટે એજન્ટના સ્વાગતમાં હાજરી આપવી અનિવાર્ય થઈ હતી. અગાઉથી કાર્યક્રમની જાણ કરતો લેખિત-પત્ર આવી ગયો હોવાથી બરાબર દસ વાગ્યે જ્યાં ઉતારાની વ્યવસ્થા ગોઠવાઈ હતી, ત્યાં ગોપાલદાસ હાજર થઈ ગયા. આખું ગામ બધા જ કામ-ધંધા મૂકી દઈને એજન્ટને આવકાર આપવા કુતૂહલથી ઊમટ્યું હતું. એની આગેવાની ગોપાલદાસે લીધી હતી. એજન્ટ બરાબર દસ વાગ્યે આવવાના હતા, એથી સવા દસ વાગ્યા સુધી રાહ જોવા છતાં એજન્ટના આગમનનો કોઈ જ અણસાર પણ જોવા ન મળ્યો, ત્યારે ગોપાલદાસે ગ્રામજનોને પોતપોતાના કામમાં જોડાઈ જવાનું સૂચવ્યું અને પોતે પણ રાજદરબારમાં પહોંચી ગયા.
મેળાની જેમ જ્યાં મેદની ઊભરાઈ હતી, એ ઢસાનું પાદર ગોપાલદાસની સૂચના મુજબ લોકો કામધંધે જોડાઈ જતાં સાવ નિર્જન જેવું જણાવા માંડ્યું. પોલિટિકલ એજન્ટને કોઈ કારણસર આવવામાં વિલંબ થયો હતો, એથી દસના બદલે અગિયાર વાગે એમનું આગમન શક્ય બન્યું. નિરધારિત સમય કરતાં મોડું થયું હોવા છતાં પોલિટિકલ એજન્ટ તો એવી જ ધારણામાં રાચતા હતા કે મોડું થવાથી ગામલોકો વધુ મોટા પ્રમાણમાં ઊમટ્યા હશે અને દરબાર ગોપાલદાસ તો કાગડોળે મારી પ્રતીક્ષા કરી જ રહ્યા હશે ! આના બદલે સાવ સૂનસામ વાતાવરણ જોઈને પોલિટિકલ એજન્ટને પોતાનું અપમાન થયાનો આભાસ થતાં ગુસ્સાથી આંખો લાલચોળ બની ગઈ. ઉતારે આવતાંની સાથે જ ક્રોધથી ધૂંઆપૂંઆ થતા એમણે દરબાર પર એવો આજ્ઞાપત્ર પાઠવ્યો કે, સ્વાગત માટે જાણી જોઈને હાજર ન રહેવા દ્વારા તમે અપમાન કર્યું છે, માટે આનો ખુલાસો કરવા તરત જ રૂબરૂ હાજર થઈ જશો.
પોલિટિકલ એજન્ટના પત્ર પાછળ ભભૂકી રહેલી અગનજવાળાઓથી જરાય ડર્યા વિના દરબાર તરીકેની સાત્ત્વિકતાને અનુરૂપ જવાબ વાળતાં ગોપાલદાસે લખ્યું કે, પોલિટિકલ એજન્ટ તરીકેની
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧ (૩) ૭
