________________
ગુજરાતે વનરાજ ચાવડાને અનુપમ વિખ્યાતિ અપાવી છે. સો ટચના સોના જેવા આ સત્યનો અપલાપ આજે કોઈનાથી થાય એમ નથી. આ વાતમાં આપ સંમત જ છો, એમ માનીને હું આગળ વધુ છું. ગુજરાતની હરોળમાં જ મારવાડનાં નામકામ પ્રતિષ્ઠિત થાય, એવી મનોરથ પૂર્તિની જવાબદારી મારવાડના રાજવીઓએ મારા શિરે સોંપી અને મેં એને સહર્ષ સ્વીકારી. એથી આપને મારવાડના મહેમાન જ નહિ, અમુક અંશે માલિક બનાવવા માટે જ આપની પધરામણી હું મારવાડમાં કરાવવા માંગું છું. મારું પ્રયોજન આ જ છે.
આટલી વાત પરથી બધો તાગ પામી જનારા રાજવીએ ચારણના પેટમાંથી જ બધી વાત કઢાવવા પૂછ્યું કે, હું મારવાડ આવું, એટલા માત્રથી બીજો વનરાજ કઈ રીતે પેદા થઈ શકે? અને મારવાડ કઈ રીતે ગુજરાત સમોવડું માન-પાન મેળવી શકે ?
ચારણે એકદમ સ્વાભાવિકતાથી જવાબ વાળ્યો કે, આ તો એકદમ સીધું અને સાદું ગણિત છે કે, મારવાડની કોઈ ક્ષત્રિય કન્યા આપને સમર્પિત થાય, તો આવા લગ્નની વેલડી પર વનરાજ જેવાં ફૂલ-ફળ ફલિત ન બની શકે શું? પોતે જે અનુમાન કરી શક્યા હતા, એને અનુરૂપ જ આ જવાબ સાંભળીને રાજવી હવે મૌન ન રહી શક્યા. એમણે કહ્યું કે, વનરાજને પેદા કરવાનો મનોરથ સેવનારે સૌપ્રથમ તો પવિત્રતાની પ્રતિમા સમી ક્ષત્રિય-કન્યાને જ પેદા કરવી રહી, જે કન્યામાં પરાક્રમ અને પવિત્રતાની હોડદોડ સમી સ્પર્ધા જોવા મળતી હોય, એની કૂખ જ વનરાજ જેવા સંતાનને પેદા કરી શકે, ચારણ ! આ સચ્ચાઈનો તમને ખ્યાલ હોય, તો હું પૂછવા માંગું છું કે, આવી પવિત્રતાની પ્રતિમા મારવાડમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે ખરી?
સણસણતો આ સવાલ સાંભળીને એક વાર તો ચારણ ચમકી જ ગયો, પણ વળતી જ પળે એણે જિજ્ઞાસુભાવે પૂછ્યું કે, કેવી પવિત્રતાની આપ મારવાડ પાસે અપેક્ષા રાખો છો ? આમ, ગણો તો પ્રશ્ન સાવ ટૂંકો
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧ @ ૯૯
