________________
અમલી બન્યા બાદ થોડા જ વખતમાં ગોવાનું કારખાનું પણ ધમધોકાર ચાલવા માંડ્યું.
એક દિવસ દીવના કારખાનામાં કામ કરતો મેઘજી નામનો વિધુર કારીગર મૃત્યુ પામ્યો. અણધાર્યું જ મૃત્યુ થવાથી એનો દીકરો રવજી એક તરફ કાળો કલ્પાંત કરવા લાગ્યો. બીજી તરફ અન્ય સ્વજનો પણ પોક મૂકીને રોવા માંડ્યાં. મેઘજીની પત્ની પાંચેક વર્ષ પૂર્વે ગુજરી ગઈ હતી. સ્વજનો માટે મેઘજીનો સહારો એકાએક છીનવાઈ જતાં હવે તો આવતીકાલની આશા સમો રવજી પણ રાજ્યના માણસો દ્વારા ઝૂટવાઈ જવાનો હતો, એની ઉંમર અગિયાર વર્ષની હોવાથી એ એટલું તો સમજી જ શકતો હતો કે, પિતૃછાયા ગુમાવનાર પોતાને હવે સ્વજનોની વચ્ચેથી બળજબરીથી રાજ્યના માણસો ઝૂંટવી ગયા વિના નહિ જ રહે. આવો બેવડો આઘાત અનુભવનાર પરિવારને સાંત્વન આપવા જેઠીબાઈ દોડી આવ્યાં. પરિસ્થિતિને પામી જઈને એમણે સૌ પ્રથમ સ્વજનોને કહ્યું કે, મેઘજીને તો કાળ અને કુદરતે જ ઝૂંટવી લીધો છે, આમાં આપણે નિરૂપાયા હતા. પણ હવે આ રવજીનું રક્ષણ કરવા તો આપણે સમર્થ છીએ. આ માટે સૌ પ્રથમ તો મેઘજીના મૃત્યુના સમાચાર ગુપ્ત રહેવા જોઇએ, અને બીજી તરફ કાલ બપોર સુધી આ રવજીનાં લગ્ન થઈ જવાં જોઈએ.
બાળલગ્નનો રિવાજ એ કાળે પ્રચલિત હોવા છતાં આટલા ટૂંકા સમયમાં આ કંઈ રીતે શક્ય બને? એવો સવાલ સાંભળીને જેઠીબાઇએ કહ્યું કે, આ અંગેની બધી જ જવાબદારી મારી પર છોડી દો. પ્રથમ તો મારો આટલો પ્રસ્તાવ સ્વીકાર્ય હોય, તો જ આપણે વાત આગળ ચલાવીએ, નહિ તો પછી એમ માનવું જ પડશે કે, રવજીને આપણે સામે ચાલીને જ સરકારને સોંપી દેવા માગીએ છીએ. આ પ્રસ્તાવ નવો જ હોવા છતાં જેઠીબાઈ પર સૌને વિશ્વાસ હતો. એથી મેઘજીનો શોક વિસરી જઇને સ્વજનોએ આ પ્રસ્તાવ સ્વીકારી લીધો. ગંભીરતા અને
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
૧૧૩
