________________
ગમગીનીના સ્થાને સ્વજનોના વિચારોનો કબજો હવે આ પ્રસ્તાવે પચાવી પાડ્યો.
કારખાનામાં કામ કરનારા પરિવારોમાં એક માવજીનો પરિવાર પણ હતો. મેઘજીની નાત સાથે એ સંબંધિત હતો. એના પરિવારમાં એક દીકરી રવજી સાથે પરણાવી શકાય એવી હતી. જેઠીબાઇએ માવજીને કહ્યું કે, તારી દીકરીનાં અને ૨વજીનાં ઘડિયાં લગ્ન લેવાં પડે એમ છે. તું મારો આ પ્રસ્તાવ સ્વીકારી લે. તો મેઘજી પર મોટો ઉપકાર કર્યો ગણાય. ઘડિયાં લગ્ન લેવા પાછળનું રહસ્ય જાણીને એકવાર તો માવજીને આવો ઉપકાર કરવાનું મન થઇ આવ્યું. પણ એનું કાળજું એક વાતે કચવાતું હતું કે, રવજીનો બચાવ તો થઇ જાય, પણ મારી દીકરીનું ભાવિ શું ? આ કચવાટને દૂર કરવા જેઠીબાઈએ બધી જ જવાબદારી પોતાના શિરે લઇ લેતાં જણાવ્યું કે, આ અંગે તું નિશ્ચિંત રહેજે. તારી દીકરીને હું મારી સમજું છું એમ રવજીનેય મારો સગો દીકરો જ ગણું છું.
આવી બાંયધરી મળતાં જ માવજી રાજીનો રેડ થઇ ગયો. એને થયું કે, મારી દીકરીનું દાન આ રીતે ૨વજી માટે જીવનદાન બની જતું હોય, તો આથી વળી વધુ રૂડું શું ? ટૂંકી રાતમાં ઝાઝા વેશ ભજવવાના હોવાથી ડિયાં લગન લેવાઇ ગયાં. આ લગ્ન બદલ જોવા મળતાં કૃત્રિમ આનંદ ઉપર લગ્ન બાદ તરત જ સાચો શોક છવાઇ ગયો. મેઘજીના અકાળ-મૃત્યુની જાહેરાત થતાં જ અંતિમ સંસ્કાર માટેની તૈયારીઓ થવા માંડી. એટલામાં જ રવજીનો કબજો લેવા ખડા થઇ ગયેલા સરકારી માણસો મીંઢળ-બંધા રવજીને જોતાં જ એકદમ ભોંઠા પડી ગયા. એમને વીલે મોઢે પારોઠનાં પગલાં ભરવાં પડ્યાં.
થોડા દિવસો બાદ આ ભેદ ખુલ્લો પડતાં સૂબો મનોમન જેઠીબાઇ ૫૨ સમસમી ઉઠ્યો. પણ કાયદાથી પ્રેરિત બનીને એના માણસો જેમ ૨વજીનો કબજો લેવા ધસી આવ્યા હતા, એમ કાયદાની લપડાક પડતાં સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
o
૧૧૪
