________________
નહિ થાય, ત્યાં સુધી હું જંપીને બેસીશ નહિ ! મારે કંઈ ગાયક નથી બનવું, મારે તો તાનસેનના હત્યારા બનવું છે. આપ જો આ માટે મને સહાયક બની શકતા હો, તો હું તાનસેન કરતાં પણ વધુ સમર્પિત આપનો શિષ્ય બની જવા આ પળથી જ તૈયાર છું.
બૈજુએ જે આપવીતી વર્ણવી, એ સાંભળીને તો હરિદાસજીનું હૈયું વ્યથિત બની ઊઠ્યું. એઓ વિચારી રહ્યા કે, તાનસેન માટે મેં કેવી કેવી ધારણા-ભાવના રાખી હતી! ખરેખર કળા-વિદ્યા પચાવવી ઝેર જીરવવા કરતાંય કઠિન છે. મારા શિષ્ય તરીકે તાનસેનની સાન ઠેકાણે લાવવી, એ મારી ફરજ થઈ પડે છે. વળી આ બૈજુની હિતચિંતા પણ મારે કરવી જ રહી. હું એનો હાથ ઝાલીને એને સાચા રસ્તે નહિ ચડાવું, તો તાનસેનના તાનમાન તોડી શકવા સમર્થ આ બૈજુ બિચારો વેરની વસૂલાત માટે ઝાંવા નાંખતો રહીને આ જીવન એળે ગુમાવી બેસશે, વેરની વસૂલાત તો દૂર રહી, પણ આ બૈજુ ગમે તેટલા ધમપછાડા કરશે, તોય તાનસેનનો એકાદ વાળ પણ વાંકો વાળી શકવાનો નથી. માટે તાનસેન ઉપરાંત આ બૈજુના હિત ખાતર પણ મારે મારી અવિરતસાધનામાં વિક્ષેપ પાડીનેય શિષ્ય તરીકે આને સ્વીકારી લેવો જ રહ્યો.
તાનસેન કરતાંય વધુ સમયનો ભોગ આપીને આ બૈજુને એવી સંગીત-વિદ્યાનો પારગામી બનાવી દઉં કે, આ બૈજુની આગળ તાનસેનના બધા જ તાનમાન ઊતરી જવા પામે !
બૈજુની વેદના સાંભળ્યા બાદ મનોમન જ કોઈ નક્કર નિર્ણય લઈ લઈને હરિદાસજીએ કહ્યું કે, બૈજુ ! મારી સાધના સ્વર અને સંગીતની છે અને છતાં શિષ્ય તરીકે તું તો મારી પાસે વેરની વસૂલાત કાજે તલવાર ચલાવવાની તાકાત માંગી રહ્યો છે. આમ, આપણી વચ્ચે મેળ જ જામી શકે એમ નથી. પણ તારી વેદના સાંભળીને મારું દિલ એ રીતે પીગળી જવા પામ્યુ કે, હું તને સંગીત શીખવીને મારી રીતે તાનસેન સાથેના વેરની વસૂલાત કરવામાં વિજયી બનાવીશ. તલવારના વાર
૪૨ @ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
