________________
બેટા, મીઠું-મરચું મિશ્રિત કરીને એ પાણીથી તારી આંખ ધોવી પડશે. આ રીતની શુદ્ધિના પ્રભાવે વાસનાનું પાપ પ્રક્ષાલિત થઈ જશે, એટલું જ નહિ, ભવિષ્યમાં પણ આવો વાસના-વિકાર તારી આંખને અભડાવી નહિ શકે. બેટા ! આવી નજર-શુદ્ધિ માટે તારી તૈયારી છે ખરી ?
મરચું-મીઠું પીસીને જે પાણીમાં મિશ્રિત કરવામાં આવ્યું હોય, એવું એકાદ ટીપું પણ આંખને અડી જાય, તો આંખમાં જ નહિ, નખશિખ સંપૂર્ણ દેહમાં કેવી વેદનાનું વાવાઝોડું ત્રાટકે, એની કલ્પનાય શ્રુજાવી મૂકે એવી હોવા છતાં વેદનાના આવાં વાવાઝોડાને સહર્ષ વધાવી લેવાની તૈયારી દર્શાવતા રાજસિંહે જણાવ્યું કે, માતાજી ! જો પાપશુદ્ધિ થઈ જતી હોય અને ભવિષ્યમાં આવા પાપનું આગમન અસંભવિત બનતું હોય તો આથી પણ વધુ કડક પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાની મારી તૈયારી છે. પુત્રની આવી પાપભીરુતા અને શુદ્ધિ માટેની તત્પરતા જોયા બાદ હવે માતા માટે પરીક્ષાની પળ પ્રારંભાતી હતી. કારણ કે પુત્રની આવી તૈયારી હોવા છતાં માતા જો કઠિન કાળજાવાળી બને, તો પોતે સગા હાથે દીકરાની આંખ ધોઈ શકે! મા-દીકરો આ જાતની અગન-પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ ન થાય, એ કલ્પના જ જો કે અસ્થાને હતી. કેમ કે મેવાડની ધર્મ-હિંગી ધરતીની ધૂળમાં જન્મીને ઉછરેલાં આ મા-દીકરો હતાં, એથી બંનેએ એવી ઉત્તીર્ણતા હાંસલ કરી કે, કોને પ્રથમ-કોટિમાં મૂકવા, એ સમસ્યા અણઉકલી જ રહેવા પામી, બંનેની ઉત્તીર્ણતાને “સમકક્ષી” તરીકે ઉલ્લેખીને ઇતિહાસે એનો ઉકેલ આણ્યો.
મરચાંમીઠાવાળાં પાણીનો અભિષેક દીકરાની આંખ પર કરતા રાજમાતાએ જરાક થડકાર પણ ન અનુભવ્યો, આવા અભિષેકને અમૃતાભિષેક તરીકે સહર્ષ આવકારતા રાજસિંહે ભયંકર વેદનાને પણ ગણકારી નહિ. આવું મહાન હતું મેવાડ ! આવી મૂલ્યવાન હતી મેવાડીમાટી ! અને જેનું મૂલ્યાંકન જ શક્ય ન ગણાય, એવા હતા, આ જાતના મેવાડી-મર્દો !
૮૬ @ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
