________________
મન તલપાપડ બન્યું હતું. હરાજી શરૂ થઈ. છેલકડીની હરાજી ત્રણ રૂપિયા આગળ આવીને અટકી. ખાનમુસાએ સાડાત્રણનો આંકડો જાહેર કર્યો. કોઈ આગળ વધ્યું નહિ, એથી સાડા ત્રણ રોકડા રૂપિયા ચૂકવીને ‘છેલકડી’ને હાથમાં રમાડતાં રમાડતાં એને થયું કે, ખૂબ જ સસ્તામાં આ છેલકડી મળી ગઈ હોવાથી મારી આ પહેલી કમાણીને શેઠ પણ વખાણ્યા વિના નહિ જ રહે.
ખાનમુસા ખુશખુશાલ હૈયે શેઠ પાસે આવ્યો અને આશાભર્યા અંતરે એણે છેલકડી શેઠના હાથમાં જોવા આપી. છેલકડી જોઈને શેઠને વિચાર આવ્યો કે, ભાઈસાહેબ બજા૨માં હરાજીથી આ છેલકડી ખરીદી લાવ્યા લાગે છે. હજી આ પહેલી જ ખરીદી છે. આ રીતની ખરીદીનો ચસકો લાગી જાય, તો તો કૂવાની છાયા કૂવામાં જ સમાઈ જાય, એમ મુંબઈની કમાણી મુંબઈમાં જ સમાણી, જેવું જ ભાવિ સરજાવાની શક્યતા ગણાય. માટે અત્યારથી જ મારે આને ચેતવી દેવો જોઈએ. શેઠે છેલકડી હાથમાં લઈને પ્રસન્નતા દર્શાવવા પૂર્વક શિખામણ આપવાના ઈરાદાથી કહ્યું :
‘આ છેલકડી સાડાત્રણ રૂપિયામાં મળી ગઈ હોય, તો તો સસ્તામાં મળી ગઈ ગણાય. તારા ભાગ્યે જ તને આ ભેટ અપાવી, એમ માનવું જ રહ્યું. પણ ‘મુંબઈની કમાણી મુંબઈમાં જ સમાણી' આવું ભાવિ ન સરજવું હોય, તો અત્યારથી જ આવી ખોટી-નાહકની ખરીદીથી વેગળા રહેવું જોઈએ. આ છેલકડી ન ખરીદી હોત, તો જીવન-નિર્વાહ કરવામાં તને કોઈ મુસીબત ન ઊભી થાત અને આને ખરીદવામાં સાડાત્રણ રૂપિયા વાપરી નાખ્યા, એથી કઈ તારો જીવન-નિર્વાહ સરળ થઈ જવાનો નથી. માટે આવી ખરીદીનો ચસકો ન લાગી જાય, એનો ખ્યાલ રાખીશ, તો જ સુખી થઈ શકીશ અને ટીપે ટીપે ભરાતા સરોવરની જેમ સમૃદ્ધ બની શકીશ. છેલકડીને ઉપલક નજરે જોતા જ શેઠને એવો સંદેહ જાગ્યો હતો કે, આની મૂલ્યવત્તા દેખાય છે, એથી કેઈ ગણી વધુ
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧ ૬૩
GO
