________________
જનજીભે રમતાં જ રહેતાં હતાં, એમાં પણ જૂનાગઢના નવાબ સામેની લડતમાં અને નવાનગરનો કિલ્લો સર કરવામાં એમણે દાખવેલું સાહસ તેમજ એમાં મળેલી સફળતાના કારણે તો એમની કીર્તિ એટલી બધી ફેલાઈ ગઈ હતી કે, એ ફેલાવો જોઈને ભલભલા રાજવીઓનાં દિલમાં ઇર્ષાના ઇંધન જલી ઉઠ્યા વિના ન રહેતા.
ભારતમાં પગપેસારો કરીને બદ્ધમૂલ બની રહેલી અંગ્રેજ સત્તાએ એ દિવસોમાં પોતાની જડ જમાવવા માટે ગવર્નર અને વાઇસરોય દ્વારા એવી ચળવળ ચગાવી હતી કે, ભારતે મજબૂત બનવું હોય, તો નાનાનાના રાજ્યોના કૂંડાળાં મીટાવી દઈને વર્તુળને વિરાટ બનાવવા તરફ જ લક્ષ્ય કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ ! આ ચળવળ ધીમે ધીમે વેગ પકડી રહી હતી અને કૂંડાળાને ભૂંસી નાંખીને વર્તુળને વિરાટ બનાવવા માટેનાં વાતાવરણને વેગીલું બનાવવા ભારતીય-પ્રજા જ આગળ આવી રહી હતી. પ્રજા જાણે ભુલાવા અને ભ્રમણાનો ભોગ બનીને પોતાના હિતને જ હણી રહી હતી. કારણકે અલગ-અલગ રાજયોના કૂંડાળાના કારણે જ વહીવટ વ્યવસ્થિત ચાલી રહ્યો હતો અને કાર્યક્ષેત્ર સીમિત હોવાથી વહીવટ પર રાજવીઓ પૂરેપૂરી દેખરેખ રાખી શકતા હતા. પરંતુ બ્રિટિશશાસનને આગળ વધવા માટે આ કૂંડાળાં અવરોધક બનતાં ભાસતાં હતાં, માટે જ કૂંડાળાને ભૂંસી નાખીને વર્તુળને વિરાટ બનાવવાની ભેદી ચાલ અને જાળ એણે બિછાવવા માંડી હતી.
આ ચાલ અને જાળ મોહક હોવાથી પ્રજાની જેમ ભોળા રાજવીઓ પણ એમાં ફસાતા જતા હતા. પરંતુ થોડા ઘણા સમજુ અને દીર્ઘદ્રષ્ટા રાજવીઓના વિરોધના કારણે અંગ્રેજોની એ મેલી અને માયાવી મુરાદ જોઈએ એવી ફળતી નહોતી, એથી જાહેરનામું બહાર પાડવાનો અંતિમ માર્ગ અખત્યાર કરીને અંગ્રેજોએ ઈ.સ. ૧૯૪૩ના અરસામાં બીજાબીજા રાજ્યો ઉપરાંત ભાડવા રાજ્યને ય “ગોંડલ-સ્ટેમાં ભેળવી દેવા અંગેનું એક જાહેરનામું પ્રગટ કરી દીધું, એથી ભાડવાએ ભડવીર અને બાવડાના
૭૬ @ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
