________________
માતાની અદાથી એનો બરડો પંપાળી રહ્યા, અને યમુના તટની એ ભૂમિ જાણે વીણા બનીને સતત રણઝણવા માંડી. વીણા દ્વારા વેરની વસૂલાતનું અટપટું ગણિત બૈજુના મગજમાં બરાબર ઊતરતું ન હતું, પણ બાળકની જેમ એને ગુરુ માતા પર શ્રદ્ધા અને વિશ્વાસ હતો, એને તો વેરની વસૂલાતનું ધ્યેય જ સિદ્ધ કરવું હતું, એ ધ્યેયસિદ્ધિ જો વીણા દ્વારા પણ થઈ શકતી હોય, તો પૂરી લગન સાથે વણામય બની જવાની એની તમામ તૈયારી હતી. એથી ખૂબ જ અલ્પ સમયમાં બૈજુ બાવરો એવો અનુપમ સ્વરસ્વામી બની ગયો છે, એને સંગીતકળા વરી, એમ કહેવા કરતા એને વરીને સંગીતકળા સનાથ બની ગઈ, એમ કહેવું વધુ વાજબી ગણાય.
સંગીત અને સ્વરની સૃષ્ટિમાં ગાજી રહેલા એકમાત્ર તાનસેનના જ નામકામના રણકારને દાબી દેવાપૂર્વક બૈજુ બાવરાના નામકામનો ધ્વનિ ધીમે ધીમે એટલો બધો ગાજવા લાગ્યો કે, તાનસેનને એ ગર્જના સંભળાતી ન હતી કે એ સાંભળવાની એની તૈયારી ન હતી. આ હકીકત હોવા છતાં પણ અકબરના દરબારમાં તો એ ગર્જના પડઘાવા માંડી. અકબર એક વાર યમુનાતટના એ પ્રદેશમાં ફરવા નીકળ્યો, ત્યારે બૈજુની નામના-કામના સાંભળવા દ્વારા એના અંતરમાં જાગતું ગયેલું બૈજુનું આકર્ષણ સુષુપ્તિ તજીને એકાએક જાગ્રત થઈ ગયું અને અકબરે બૈજુને સામેથી આમંત્રણ પાઠવ્યું. વર્ષોથી તાનસેનનું સંગીત સાંભળવા દ્વારા પેદા થયેલી સંગીત-રુચિ હવે નવું જ કઈ સાંભળવાની જિજ્ઞાસા વ્યક્ત કરતા બૈજુ પ્રસન્ન બની ઊઠ્યો. કેટલાક સમયથી એણે જે ધ્યેયની સિદ્ધિ માટે સંગીત-સાધનાની ધૂણી ધખાવી હતી, એ ધ્યેયસિદ્ધિની ભૂમિકા રચવા એણે પોતાની તમામ શક્તિભક્તિ કામે લગાડીને અકબર સમક્ષ એવી સ્વરમાધુરી વહેતી કરી કે, એ માધુરીના મોહક બનીને અકબરે બૈજુને દિલ્હી આવવા વચનથી બાંધી લીધો. એને થયું કે, આજ સુધી તો મેં સંગીતના કોઈ નવા નિશાળિયાને જ સાંભળ્યો
૪૪ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
