________________
દ્વારા જ નહિ, વીણાના તાર દ્વારા પણ વેરની વસૂલાત કઈ રીતે થઈ શકે છે, એ દુનિયા જોતી રહેશે અને તને મળેલી સફળતા બદલ દંગ થઈ જશે. તું શિષ્ય બનવા તૈયાર છે, તો મારે ગુરુ બનવું જ રહ્યું. ચાલ, અત્યારે જ મારા પગલે પગલે આશ્રમનો આશ્રય સ્વીકારી લઈને સ્વરસાધનાની ધૂણી ધખાવવા તારે બેસી જવાનું છે. મને વિશ્વાસ છે કે, થોડા સમયમાં વેરની વસૂલાત કરવામાં તું વિજયી નીવડીશ.
ગુરુ તરીકે હરિદાસજીની આજ્ઞા શિરોધાર્ય કરવાની બૈજુની પૂરેપૂરી તૈયારી હોવા છતાં ગુર્વાજ્ઞા સાંભળીને એને થયુ કે, કંઈક સમજફેર તો નહિ થતી હોય ને ? હું કંઈ ગાયક બનવા નથી માંગતો, મારે તો તાનસેનના ઘાતક બનવું છે, આ માટેનું ખુન્નસ મારી નસેનસમાં ખળભળી રહ્યું છે. પરંતુ હરિદાસજી તો તલવાર છોડાવીને મને વીણા પકડાવા માંગતા લાગે છે. એણે દિલની દુવિધા રજૂ કરતાં કહ્યું કે, તલવાર દ્વારા પણ વેરની વસૂલાત કરવી જ્યાં સહેલી નથી, ત્યાં વીણાના તાર તો કઈ રીતે વેર વસૂલી શકશે ? આપની આજ્ઞાનો શબ્દે શબ્દ શિરોધાર્ય જ છે. પણ હું ગાયક નહિ, ઘાતક બનવા માંગું છું. આટલી સ્પષ્ટતા વારંવાર દોહરાવ્યા વિના નથી જ રહી શકતો.
હિરદાસજીએ હસતાં હસતાં જવાબ વાળ્યો કે, બૈજુ ! વીણાના તારની તાકાત તું હજી સમજ્યો જ નથી, માટે જ આવી દુવિધા અનુભવી રહ્યો છે ! વીણાના તારને રણઝણાવીને તું તાનસેન સાથેના વેરની વસૂલાતમાં જરૂર વિજયી નીવડીશ. એમ મારા અંતરમાંથી અવાજ આવે છે. માટે કોઈ પણ જાતના સંકલ્પ-વિકલ્પથી મુક્ત બનીને તું સંગીતનો એવો સાધક બની જા કે, એ સાધના દરમિયાન પિતૃહત્યા ભુલાઈ જાય, હત્યારો તાનસેન પણ ભુલાઈ જાય, અને એકમાત્ર સ્વરદેવતા અને સ્વર-સાધના સિવાયની સૃષ્ટિ તારી આંખ આગળથી અદૃશ્ય બની જવા પામે.
બૈજુ બાળકની જેમ હરિદાસજીનાં ચરણે આળોટી પડ્યો, હરિદાસજી
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
૪૩
