________________
માટેના अनून સાથેની એ ઝપાઝપીમાં એક દહાડો બંને હોમાઈ ગયા.
યુદ્ધ કદી યુદ્ધના માધ્યમે શાંત કરી શકાતું નથી. નાના કે મોટા યુદ્ધના અંતે વિજય અથવા હારનો નતીજો તો આવે જ. પણ આવો નતીજોય યુદ્ધની જ્વાળાને શાંત કરી શકતો નથી. વિજયી બનેલા માટે એ યુદ્ધ વધુ લાભ-લોભનું પ્રેરક બની જતું હોય છે અને હારેલા માટે એ યુદ્ધ ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજ સાથે બદલો લેવાની અગન-પિપાસા પેદા કર્યા વિના નથી રહેતું.
હમીર અને લાખાજી વચ્ચે ખેલાયેલું યુદ્ધ બંનેને ખતમ કરી દઈને પણ ન જ જંપ્યું. વેર-વિોધની વણઝાર વારસામાં છોડી જનારા એ બંનેના પુત્રોએ પણ એવું જ વિચિત્ર વલણ અપનાવ્યું કે, યુદ્ધનો એ દાવાનલ શાંત જ ન થઈ શકે ! આમ જો જોવા જઈએ, તો હમીર અને લાખાજી બંને યુદ્ધમાં હોમાઈ ગયા હોવાથી એ યુદ્ધની વેદી પર હવે વધુ લોહી રેડવાનું ચાલુ રાખવું જરાય જરૂરી ન હતું. પરંતુ ઈર્ષાની આગમાંથી ચગેલા એ સંગ્રામમાં હવે વેરની વસૂલાત લેવાનું ખુન્નસ પણ ભળ્યું. એથી હમીરના પુત્ર ખેંગાર અને લાખાજીના પુત્ર રાવળ બંને એકબીજાને હંફાવવા મેદાને પડ્યા. ખેંગારના ખૂનમાં તો એ જાતનું ખુન્નસ ઉછાળા મારવા માંડ્યું કે, ગમે તે રીતે રાવળને દેશનિકાલ કર્યા વિના જંપું નહિ, અને કચ્છમાં બિનહરીફ સત્તા મેળવીને જ સંતોષનો શ્વાસ લઉં.
ખેંગારને ખ્યાલ આવી ગયો કે, રાવળને કચ્છમાંથી ભગાડી મૂકવો, એ મારા માટે એકલપંડે શક્ય ન જ ગણાય. એથી મિત્ર-રાજ્યોની મદદ લઈને ખેંગારે રાવળની સામે એવો મોરચો માંડ્યો કે, જીવ બચાવવા અંતે રાવળને કચ્છમાંથી ભાગવું જ પડ્યું.
ભાઈ ભાઈ વચ્ચે જાગેલી એ લડાઈએ રાવળ માટે ખાનાખરાબી સર્જવામાં કંઈ જ બાકી ન રાખ્યું ઃ કામણગારો કચ્છ છોડવો પડ્યો, ભાઈભાઈ જેવી ગણાતી સગાઈની, લડાઈની આગથી પલટાઈ જતી રાખ જોવાનો સમો આવ્યો. જામનગરનો રાજ્યાશ્રય મળતાં વાડના ૧૦ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
