________________
નથી. કારણ કે હું રંગે હાથ પકડાઈ ગયો છું. ' ખેંગારજીનું ખૂન ખુન્નસથી ખળભળી ઊઠ્યું હતું. પોતાની હત્યા કરવાનો ઈરાદો રાખનાર વિશ્વાસઘાતી હીરજીની હત્યા તલવારના એક જ ઝાટકે કરી નાખવાનો ક્રોધાવેશ એમના આખા શરીરને લાલચોળ બનાવી ગયો. પણ આંધળુકિયાં કરતાં પૂર્વે વિવેકે એમને રોક્યા. એ વિચારી રહ્યા કે, મેં હીરજીનું કંઈ બગાડ્યું નથી, ઉપરથી મેં તો હીરજીનાં માનપાન પૂરા કચ્છમાં છવાઈ જાય, એ રીતે આને નવાજવામાં કોઈ જ કચાશ રાખી નથી. છતાં આ કોઈ ને કોઈ વિશિષ્ટ કારણ વિના તો મારો હત્યારો બનવા નહિ જ પ્રેરાયો હોય ? માટે મારે પહેલાં એ પ્રેરકબળ જાણી લેવું જ જોઈએ. ધમધમાટથી કંઈક મુક્ત બનીને એમણે પ્રશ્ન કર્યો : હીરજી ! તું કયાં કારણોસર મારી હત્યા કરવા તૈયાર થયો? એનું કારણ હું સમજી શકતો નથી. માટે પહેલાં તું એ કારણ સ્પષ્ટ કર, આ ગુના બદલ શી સજા કરવી, એનો વિચાર હું આ પછી જ કરીશ.
હીરજી ખેંગારના પગ પકડી લેતાં બોલ્યો : કારણ? કારણ એટલું જ કે, જામ રાવળ તરફની મારી અતિભક્તિ! કચ્છ આપની કીર્તિ ગાય છે, એમ હાલારમાં જામ રાવળનાં હાલરડાં ગવાય છે. પણ જામ રાવળનું મન તો ઈષ્યવશ બનીને જરાય પ્રસન્ન રહી શકતું ન હોવાથી એમના મનની પ્રસન્નતા ખાતર મેં આપની હત્યા માટે આપની સેવા સ્વીકારવાનો ઢોંગ કરીને આજે આપને ખતમ કરવા મેં સમશેર તો ઉગામી, પરંતુ મારે કબૂલ કરવું પડે છે કે, આપનું પુણ્ય અને આયુષ્ય પ્રબળ છે. માટે જ મારી મુરાદ બર ન આવી. બાકી મારે આપની સાથે તો કોઈ જ વેરવિરોધ નથી. જામ રાવળ તરફની અતિભક્તિ અને વફાદારી જ મારી પાસે એ જાતનો અપરાધ કરાવી ગઈ કે, જેની સજા મૃત્યુથી ઓછી તો ન જ હોઈ શકે. હીરજીએ જે રીતે ગુનો કબૂલી લઈને સામેથી મોત માંગી લીધું,
૨૦ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
