Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૪૧ ઘેર જઈ શકો છો, પરંતુ એનો અર્થ એ નથી કે તમે બીજાના સુખને છીનવી લેવાના અધિકારી છો, અને જો એવી વૃત્તિ જ અંતરમાં હોય તો આજના શ્રીમંતોને મળેલા પુણ્યને કેવા કહેવા? એ લોકોને આ પુણ્ય પાપ કરાવનારું છે કે પુણ્ય કરાવનારું? તે વિચારવું પડશે. આજના લોકોનું નૈતિક અધઃપતન જોતાં આ પુણ્ય સામાન્યતઃ પાપ કરાવનારું (પાપાનુબંધી પુણ્ય) છે એમ કહી શકાય.
સંસ્કૃતિને પૂળ ન જ ચંપાય
આવી પૂણ્યાઈવાળા માણસો માટે ભાગે સંસ્કૃતિનો નાશ કરી રહ્યા હોય છે. સંસ્કૃતિ તો પ્રજાની જીવાદોરી છે, તેની કક્ષા ન કરવામાં આવે તો તે ચાલી શકે જ નહિ. જે સંસ્કૃતિની રક્ષા કરવામાં નહિ આવે તો પ્રજા નૈતિક રીતે ઊંચી કદાપિ આવી શકશે નહિ. પોતાની ઐહિક લાલસાઓ ખાતર, આ જગતના પાપી વૈભવોની ખાતર, જે કોઈ સંસ્કૃતિને પૂળો ચાંપવા તૈયાર થાય તો તે બાબત હરગિજ ચલાવી શકાય તેવી નથી. પૈસાદાર પુણ્યશાળી ભલે હોય એમાં કોઈની ના નથી. આ જગતની દૃષ્ટિએ તેઓ ભલે પુણ્યવાન ગણાય. વ્યક્તિ વગેરે કરતા તો સૌથી મહાન ધર્મ
જે ભારતના મહાન વૈજ્ઞાનિક ગણાતા ભાભા લૌકિક જગતના વિશિષ્ટ પુણ્યશાળી માણસ ગણાય, જે એક કરોડપતિ માણસ કે ભારતના વડાપ્રધાન કદાચ લૌકિક દષ્ટિએ દેશની પુણ્યશાળી વ્યક્તિ ભલે ગણાય, અને એની સલામતી માટે, એના રક્ષણ માટે, હજારો પોલીસોની વ્યવસ્થા રાખવામાં ભલે આવતી હોય, પરંતુ તે તે મહાન વ્યક્તિઓ કરતાં રાષ્ટ્ર વધુ મહાન ગણાય છે, પણ સબૂર. એ રાષ્ટ્ર કરતાં પ્રજા તો ઘણું મહાન છે અને એ પ્રજા કરતાં ય સંસ્કૃતિ તો ખૂબ જ મહાન છે, અને એ સંસ્કૃતિ કરતાં મોક્ષ પમાડતી ધર્મક્રિયાઓ વધુ મહાન છે અને તેના કરતાં પણ ધર્મ તો અતિ મહાન છે.
લોકશાહીનો એટમ બોબ
આ દેશ [સાંસારિક ક્ષેત્રની] વ્યક્તિઓની પૂજામાં ક્યારેય માનતો ન હતો, કારણ વ્યક્તિ કરતાં રાષ્ટ્રની રક્ષાની કિંમત તેને મન વધુ મહાન હતી. રાષ્ટ્રની કોઈ વ્યક્તિ ગમે એટલી પુણ્યવાન હોય, છતાં તે રાષ્ટ્ર આગળ તુચ્છ ગણાતી અને રાષ્ટ્ર કરતાં એ પ્રજા વધુ મહાન હતી. રાષ્ટ્રની રક્ષાના આંચળા હેઠળ પ્રજાની બરબાદી નોતરી શકાય નહિ; પરંતુ કમનશીબી છે કે, અંગ્રેજે આ દેશની અંદર લોકશાહીનો એવો ભયંકર એટમ બોંબ મૂકતા ગયા છે કે તેનાથી રાષ્ટ્ર એવી રીતે આબાદ થતું જાય છે કે જેનાથી પ્રજા બરબાદ થઈ જાય.
