Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
૨૯૬
પ્રવચન દસમું
લક્ષ્મણનો જન્મ થયો. રામ અને લક્ષ્મણના જન્મ વખતના નામ તો પા અને નારાયણ હતા પરનું લોકોમાં તેઓ રામ અને લક્ષમણ તરીકે પ્રખ્યાત થયા. આથી પ્રસ્તુત રામાયણકાર તેઓને તે જ નામે જણાવશે.
મોટા થયેલા આ બન્ને રાજકુમારો યુદ્ધ વગેરે ળાઓમાં અત્યંત નિપુણ થયા. એમનું પ્રચણ્ડ ભુજાબળ અને શસ્ત્રારોનું કૌશલ્ય જોઈને રાજા દશરથ હવે પોતાને દેવાસુરોથી પણ અજેય માનવા લાગ્યો.
દશરથને એમ લાગ્યું કે, હવે અયોધ્યા જાઉં તો મને કશો વાંધ આવે એમ નથી!' આથી તે પોતાના પરિવાર સાથે અયોધ્યામાં આવી ગયા. અયોધ્યામાં પ્રવેશ થયા બાદ એક દિવસ કૈકેયી રાણીએ ભરતને અને સુપ્રભાએ શત્રુનને જન્મ આપ્યો. ચારે ય ભાઈઓ ખૂબ આનન્દથી રહેવા લાગ્યા. અને દશરથ પણ આવા પુત્રોને કારણે અત્યત પ્રસન્ન રહેવા લાગ્યા. સીતા-ભામડલને જન્મ - રામ-લક્ષ્મણના ભાવિ જીવનની વાત હમણાં આપણે બાજુ ઉપર રાખીને સીતાના જીવનની થોડી વાતો વિચારી લઈએ.
મિથિલા નગરીમાં જનક રાજાની રાણી વિદેહાએ એક દિવસ એક બાળક અને બાલિકાના યુગલને સાથે જ જન્મ આપ્યો. આમાં જે બાલિકા હતી તે જ ભાવિ સીતા હતી. અને એ બાળક તે સીતાનો ભાઈ ભાવી ભામંડલ હતો.
આ ભામંડલને કોઈ વૈરી દેવે જનક રાજાના પુત્રરૂપે જન્મેલો જોઈ કાળ ચઢયો. અને તેનું જન્મતાની સાથે અપહરણ કરી લીધું. ઘેરના વિસર્જનનું પર્વ
ક્રોધ કેવો ભયંકર છે? પૂર્વજન્મના વૈરને કારણે એ દેવાત્માને ક્રોધ ચઢયો!!! જન શાસ્ત્રોરો ક્રોધ ભાવના વિસર્જનને માટે જ સંવત્સરી પર્વ બતાવ્યું છે. “વૈરની ગાંઠ છોડો ચાને વાત્સલ્યની ગાંઠ બાંધો.' આ પર્વને આ સન્દશ છે.
જેમની સાથે તમારે વિશેષ પ્રકારે વૈર બંધાયા હોય તેની સાથે વિશેષ કરીને ક્ષમાપના કરવી જોઈએ. માત્ર વ્યવહાર ખાતર ૧૫ પૈ.નું પોસ્ટકાર્ડ લખી નાંખે તે ન ચાલે. વળી જેની સાથે વિશેષ વૈરનું નિમિત્ત બન્યું હોય, તો સાવસરે તેના ઘરે જઈને પણ એની ખાસ ક્ષમાપના કરવી જ જોઈએ. જેન શાસ્ત્રો તો કહે છે કે જે સંવત્સરી પર્વ-પ્રસંગે પણ સામાપના કરતો નથી, તેની જૈન સંઘમાંથી આપમેળે હકાલપટ્ટી થઈ જાય છે. તેને જૈનસંઘમાંથી રદબાતલ કરવાની પણ જરૂર રહેતી નથી. ઘેરના વિભાવે છોકરાને ખતમ કરતી ભેંસ
હું ગતવર્ષે નવસારીમાં ચતુર્માસ હતો ત્યારે મેં એક પ્રસંગ છાપામાં વાંચ્યો હતો. એક ભેંસે એક છોક્સને અકારણ મારી નાંખ્યું. એમાં એવું બન્યું કે કોઈ
