Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૬૫ ના! તે છે કે હું ના પડે ”
સ્વામી વિવેકાનંદના એક શિષ્ય હતા. નામ એમનું બિભૂતાનંદ. એક ગામમાં ચાતુર્માસ - નિર્ગમન કરીને પછી એમણે વિદાય લીધી. કૃતજ્ઞ લોકો એમને વળાવવા ગયા. છ માઈલ દૂરના એક ગામ સુધી વળાવીને સ્વામીજીના છેલ્લા ચરણ
સ્પર્શ કરીને લોકો તો પાછા ફરી ગયા. પરંતુ એક સ્ત્રી- જેના અન્તરમાં સ્વામીજી પ્રત્યે ચાતુર્માસના સમય દરમ્યાન વિકારભાવ જાગી ઊઠયો હતો તે – ન જ ગઈ. બધા ચાલી ગયા બાદ સ્વામીજી મકાનના ઠેઠ અંદરના ખડમાં ગયા. પેલી સ્ત્રી પણ તેમની પાછળ પાછળ ઠેઠ અંદર આવી ગઈ. તેણે અંદરથી બારણા બંધ કરી દીધા. અને વિકૃત અભિનય દર્શાવવા લાગી.
- બિભૂતાનંદજી સમજી ગયા કે “મામલો વિચિત્ર છે. આ સ્ત્રી નખશીખ વિકારથી સળગી ઉઠી છે.'
જો થોડીક પણ સુંદર બ્રહ્મચર્યની તાકાત ન હોય તો આવા પ્રસંગમાં ટકવું અત્યન્ત મુશ્કેલ બની રહે છે. જો જીવનમાં અમુક પ્રકારનું ચારિત્ર્યનું ઓજ અને તેજ પ્રગટ થાય નહિ, તો વિકારોના પૂરથી બચી જવું અશકય પ્રાય: છે. વિકારોની સામે ટક્કર ઝીલવી અને જીવનને અણિશુદ્ધ રાખી લેવું એ જરા ય સરળ બાબત નથી.
બિભૂતાનંદ એ સ્ત્રીની સામે વેધક નજરે જોઈ રહ્યા. એની આંખમાંથી એવી ધારદાર તેજદૃષ્ટિ પડી કે પેલી સ્ત્રી છે જી ઉઠી. એ જ વખતે બિભૂતાનંદ બોલી ઊઠયા: “મા! તેરે છે જે તે કાના જા”
આ શબ્દોમાં એવી પ્રચણ્ડ તાકાત ઉત્પન્ન થઈ કે પેલી સ્ત્રીના વિકારો એકદમ શાંત જ થઈ ગયા.
જો સંસાર - ત્યાગી પાસે સૂક્ષ્મની પ્રચંડ તાકાત ન હોય અને પુણ્ય ખુબ જોર કરવું હોય તો તેનું પતન અવશ્ય થઈ જાય. સ્થૂળ બળોની તાકાતથી પ્રચાર કાર્યની લંબાઈ - પહોળાઈ વધી શકે છે; પણ ઊંડાઈ તો સૂક્ષ્મ બળના પ્રભાવથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
બિભૂતાનંદ જેવા માર્ગાનુસારી જીવનની કક્ષાના સ્વામીજીમાં પણ જો આ તાકાત હોય તો લોકોત્તર કક્ષાના મુનિજનની સ્થિતિ તો કેવી ભવ્ય હોવી જોઈએ? સમની શકિત અંગેનો ઉત્કૃષ્ટ-પ્રસંગ
આ પ્રસંગને કયાંય ટપી જાય એવો પ્રસંગ તીર્થંકર પરમાત્મા મહાવીર દેવના જીવનમાં જોવા મળે છે. પોતાની દષ્ટિના ઝેરથી અગણિત જીવોને મારી નાંખનાર દષ્ટિવિષ સર્પ અંકોસિયાની સમક્ષ મહાવીરદેવ એક જ વાક્ય બોલે
