Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
૨૬૮
પ્રવચન નવમું પરનું જેઓ પરણેલાં છે અને જેમણે આ જ જીવનમાં સંસારનો ભોગવટો કરેલો છે એમને તો એ સંસારની યાદ આવવાની ખૂબ મોટી શક્યતાઓ છે. સંસારાવસ્થાની સ્ત્રી પોતાની પાસે આવતા એ બધા સંસ્કારનું સ્મૃતિ દ્વારા ખૂબ જલદી જાગરણ થઈ જાય જવાની સંભાવનાઓ છે.
જે ભકતભાગી (સંસાર સેવીને આવેલા) એવા દીક્ષિત છે એમને રકૃતિની વધુ શકયતાઓ હોવાથી જ, એ સ્મરણ એમને માટે ક્યારેક આંતરિક મરણ સમાન બની જતું હોય છે.
જો પૂર્વજન્મના સંસ્કારનું જાગરણ થવા દ્વારા બાળદીક્ષિતોને પતનનું જોખમ હોય તો આ જ જન્મના ભેગસંસ્કારોના સ્મરણ દ્વારા ભુકતભોગીઓને માથે પતનનું કેટલું મોટું જોખમ ગણી શકાય? આ આ વિચાર જૈનાચાર્ય શ્રીમાને હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજાએ ‘ઉપદેશપદ’ નામના શારામાં કર્યો છે. ઈચ્છાવિહેણું જન્મ, પાપભરેલા જીવન અને રિબાઈને મરણ.
આ દેશમાં દીક્ષાની વાતો સર્વત્ર થતી હતી. સહુ સમજતા કે આ સંસારમાં જ્યાં સુધી જીવીશું ત્યાં સુધી જ્યાં ને ત્યાં જન્મ થયા કરવાના છે. જ્યાં આપણી ઇચ્છા ન હોય તેવા સ્થળે પણ આપણા જન્મ થઈ જાય. અને જે જન્મ થાય તે જીવન તો જીવવું જ પડે. એ જીવન પાપ વિહોણા તો સંભવે જ નહિ. અને પરિણામે છેવટે ગમે તે રીતે રિબાઈ રિબાઈને અંતે મરણ પણ થાય જ.
શું આ રીતના મરણ ઈષ્ટ છે?! જીવવાની ઈછા ખાતર માણસ કેટકેટલાં વલખાં મારતો હોય છે? કોઈને ભયંકર રોગ થાય અને એ કેસ જો ભારતમાં કોઈ ડૉકટર દૂર ન કરી શકે તો સુખી માણસ ઠેઠ પરદેશમાં જવા રવાના થાય છે. કેટલી જોરદાર જિજીવિષા!
પરંતુ ખરેખર જે વિચારો...તો આપણો આત્મા તો મરતો જ નથી. અને જેને બચાવવા -ટકાવવા આપણે મથીએ છીએ એ શરીર તો સદા ટકવાનું જ નથી. તમે બનાવેલો આ બંગલો, આ બાળક, આ પત્ની, આ ભાગ – વૈભવો, બધું જ એક વાર અહીં મૂકીને જ ચાલ્યા જવું પડવાનું છે. આત્મા એને એ રહેશે. કાયા પલટાઈ જશે.
પણ.. છતાં માણસને માત્ર કાયાનો પલટો થઈ જાય અ પણ લગીરે પસંદ નથી. કેટલી ઘોર મમતાને આધીન માણસ બન્યો છે.
જ્યાંને ત્યાં ઈછા વિનાનાં જન્મ, પાપ દ્વારા જ ટકનારાં જીવન, અને અંતે રિબાઈને થતાં મરણ... આ ઘટમાળ અનાદિ કાળથી ચાલી આવી છે. જે તમને આવું જીવન જરીકે પસંદ ન હોય; જે તમે આ. અનંત ઘટમાળથી ખરેખર
