Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૧૧૩
આજે હું ઊંઘમાં હતો ત્યારે મને એક સ્વપ્ન આવ્યું. બહુ વિચિત્ર સ્વપ્ન છે. તને તો નહિ જ ગમે.”
“જહાંપનાહ! આપ સ્વપ્નની વાત બેધડક કરો.” બિરબલે જણાવ્યું.
સભાજનો સમજી ગયા હતા કે બાદશાહ આજે તો બિરબલનો પતંગ બરાબર કાપશે. સહુ ચોકન્ના બની ગયા.
બાદશાહે વાતની શરૂઆત કરીઃ “વાત એમ છે કે રાત્રે સ્વપ્નમાં આપણે બે ય ઘોડેસ્વાર બનીને ફરવા નીકળ્યા. રસ્તામાં સાંકડો માર્ગ આવ્યો. આપણે બે ય સંભાળપૂર્વક જતા હતા છતાં રસ્તાની બે ય બાજુ ઉપર-જ્યાં બે કુંડ હતા ત્ય—આપણા બેયના ઘોડાનો પગ લપસ્યો અને આપણે બે ય એકેક કુંડમાં પડી ગયા. હવે આગળની વાત તો કરાય એવી નથી. જે કરીશ તો તને માઠું લાગશે.”
જ્યારે ફરી બિરબલે વાત પૂરી કરવાનો આગ્રહ કર્યો ત્યારે બાદશાહે કહ્યું : “બિરબલ ! એ કુંડમાં એક હતો અત્તરનો; અને બીજો હતો વિકાનો. હું અત્તરના કુંડમાં પડયો; અને તું...” આટલું બોલતાં જ આખી સભા પેટ પકડીને હસવા લાગી.
ધીરે રહીને બિરબલ ઊભો થયો. એણે કહ્યું: “જહાંપનાહ! ગુસ્તાખી માફ કરજે, પણ સાચું કહું તો મને પણ બરોબર આવું જ સ્વપ્ન આવ્યું હતું. પણ પણ આનાથી થોડુંક આગળ ચાલ્યું હતું. હું કહીશ તો આપ નારાજ થઈ જશો. માટે જવા દો, નથી કહેવું.”
અકબર કહેઃ “ના. તારે કહેવું જ પડશે. હું નારાજ નહિ થાઉં...બસ.” એટલે બિરબલે આગળ ચલાવ્યું : “સાબ! સ્વપ્નમાં મેં જોયું કે જ્યારે આપણે બે એક કુંડમાંથી બહાર નીકળ્યા ત્યારે આપ મને ચાટવા લાગ્યા અને હું આપને.”
આ સાંભળતાં જ બાદશાહ અકબર એકદમ ચાટ પડી ગયા.
અત્તર ચાટતો સંસારી પ્રશસ્ય; વિષ્ટા ચાટતો મુનિજન અપ્રશસ્ય
સાધુઓ સાધુજીવનના અત્તરના કુંડમાં રહેલા છે. અને સંસારીઓ સંસારવાસ રૂપી વિષ્ટાના કુડુમાં પડેલા છે. આથી અકબરની જેમ સાધુઓ જો વિષ્ટાના કુંડ જેવા સંસારના સુખોની વિષ્ટા ચાટવાનો પ્રયત્ન કરે તો તે સારી બાબત ન જ ગણાય. અને સંસારના વિષ્ટા-કુંડમાં જ પડેલા સંસારીઓ જે વિવિધ પ્રકારના ધર્માનુષ્ઠાનોરૂપી અત્તરને ચાટે (આચરે) તો તે પ્રશંસનીય બીના બની જાય છે.
સંસારી–જનમાં સગુણો હોવા તે આશ્ચર્ય જેવી બાબત છે. સાધુમાં સામાન્યતઃ દુર્ગુણો હોવા તે આશ્ચર્ય છે.
