Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
૧૯૫
‘રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ પહોંચાડી રહ્યા છે. આમ થતાં દસ વરસમાં ધરતી ખેતી માટે સાવ નકામી થઈ જશે.
પછી બસ... પરાવલંબી બનો. હાથમાં શકોરૂં લઈને વિદેશમાં ભીખ માંગો. ભૂખે મરો. અને અંતે મરી જાવ આવી સ્થિતિ થશે. આવી કંગાળ સ્થિતિ ન થવા દેવી હોય તો પ્રજાએ પોતાના મ ક્ષલક્ષી જીવન માટે પશુઓની કતલ સર્વથા બંધ જ કરી દેવી જોઈએ. આ માટે નિકાસ અને હુંડિયામણુ–પ્રાપ્તિની કાળી ઘેલછામાંથી સરકારી માણસોએ તાબડતોબ મુક્ત થઈ જવું જોઈએ.
આ તો આપણે સાપેક્ષરીતે ભૌતિક સમૃદ્ધિના મૂળરૂપ પશુઓની વાત કરી. હવે આપણે આધ્યાત્મિક સમૃદ્ધિના મૂળરૂપ નારીતત્વ—તેને શીલનો-વિચાર કરીએ. આ આખી વિચારણા સાપેક્ષ રીતે સમજજે. નારી ભોગ્યા નહિ, રહ્યા છે
આર્યાવર્તમાં નારીને ઘરની રાણી ગણવામાં આવતી. ઝવેરાતોનું પણ એ ઝવેરાત મનાયું હતું; એથી જ મૂલ્યવાન ઝવેરાત એનાં અંગે ચડતું.
લૌકિક દૃષ્ટિએ પણ એ કાંઈ માત્ર ભોગ્યા ન હતી; પરંતુ વિશેષતઃ તો રહ્યા હતી. કેમકે ભારતીય પ્રજાના મૂલ્યવાન રત્નોમાંનું એ એક રન ગણાતું હતું.
આનું સૌથી મુખ્ય કારણ નારીની ગર્ભધારકતા હતી. જે નારી શીલ પાળીને કમારી અવસ્થામાં જ મહાસતી સાધ્વી બની જાય તેના જેવું ઉત્તમ તે બીજુ એકે ય ન હોય; પરંતુ બધી નારીઓ આટલી તાકાત ધરાવતી ન હોય એટલે તે બધી નારીઓ લગ્ન તો કરતી જ હોય છે અને આથી જ તેની સંતતિ સવશાળી અને સંસ્કાર ભરપૂર બની રહે તેની જબરદસ્ત જવાબદારી માતાના માથે જ મુખ્ય હોય છે.
સંતતિમાં સત્ત્વ અને સંસ્કારનું આધાન કરવા માટે માત એ સંપૂર્ણપણે શીલવતી અને ધર્મનિષ્ઠ બનવું જ પડે. એના તન, મનના સંસ્કારો પ્રાયઃ ગર્ભમાં ઊતરે છે; બાળકમાં પાંગરે છે; તેની કિશોર-વયમાં ખીલી ઊઠે છે; યુવાન વયમાં અસદાચારથી રક્ષણ પણ અપાવે છે.
આથી જ માતાના લોહીમાં પાવિ રહેવું જ ઘટે. બહારના પુરુષો દ્વારા તેનામાં અપવિત્રતા ન ઘુસી જાય તેની કાળજી માતાએ રાખવી જ પડે. આના કારણે તે માતા દ્વારા એવા સંસ્કારો બાળકોમાં પ્રવેશે કે કો તો તે ઉત્તમ કક્ષાના સાધુ બને. અથવા તો સંસ્કારપ્રચુર બનીને કુળદીપક બને. દીકરી પણ સાસરે જાય તો ત્યાંય સંસ્કારોની સુવાસ ફેલાવે.
જેનામાં સ્વાભાવિક રીતે જ પુરુષ કરતાં વિશેષ રૂ૫ અને લાવણ્ય છે; એ નારીને શીલ પાળવાનું કામ કેટલું કઠિન છે? એ તં એ જ જઈ શકે; તેમાં ય જે
