Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૨૯ છે પણ એવું બોલનારાઓને ખબર નથી કે તમે અમને ગાળ” દેવારૂપે રૂઢિચુસ્ત કહો છો ત્યારે અમે તો તેને “ગુણ” સમજીએ છીએ. તમે અમને “ઓર્થોડોકસ’ કીધા એટલે અમે તો એમ જ સમજીએ છીએ કે વાહ! ચાલો, આપણે ખરેખર ભગવાન આદિનાથની અને તીર્થંકર પરમાત્મા મહાવીરદેવની મૂળભૂત પરંપરાને માનનારા ઠર્યા. આ તો બહુ સરસ થયું!
આજનો જમાને તો રોજ સવારે, બપોરે અને સાંજે પલટાય છે એવા નિત પલટાતા જતા જમાનાને વફાદાર રહેવા કરતા, એકધારી રીતે હજારો વર્ષોથી ચાલ્યા આવતા અને બદ્ધમૂલ બનેલા ધર્મશાસનની કે સંસ્કૃતિની પરમ્પરાઓને જ વફાદાર રહેવામાં અમે તો ગૌરવ સમજીએ છીએ.
એટલું સમજી રાખો કે આ જગતમાં અનેક ઝંઝાવાતોની વચ્ચે પણ તે જ ટકી જાય છે: અગણિત આંધીઓની વચ્ચે પણ તેજ અડગ રહી જાય છે. ધસમસતા વિષમ કાળના ઘોડાપૂરોની અંદર પણ તેજ અડીખમ રહી જાય છે, જે સ્વયં મજબૂત હોય છે.
જે સ્વયે મજબૂત નથી એ આંધી, તૂફાન અને ઝંઝાવાતો વચ્ચે અડગ રહી શકતા નથી. હજરો વર્ષ પુરાણી સમ્યક એવી રૂઢિઓ અને પરમ્પરાઓ અત્યાર સુધી ટકી રહી છે એ જ એના સ્વયંભૂ બળની તાકાત બતાવી આપે છે.
માટે જ રૂઢિઓમાં ચુસ્ત રહેવું એને અમે ચિતાજનક બાબત સમજતા નથી. અને એથી અમે એવા આક્ષેપોથી દ:ખી પણ થતા નથી. પરિવર્તન મંજૂર પણ શાસ્ત્રાનુસારી
અલબત્ત, અવસરે પલટો અમનેય મંજૂર છે. પરન્તુ એ શાસ્ત્રાનુસારી જ હોવો જોઈએ. શાસ્ત્ર-સિદ્ધાન્તોને આધારે પરિવર્તન અમને પણ માન્ય જ છે.
વર્ષો જતાં સાગરના કિનારાઓ જો પલટાય તો નકશાઓ પણ પલટવા જ પડે; એમાં કોઈનું ચાલે પણ નહિ. પાંચસો વર્ષ પૂર્વે સાગરના જે રીતના કિનારાઓ હતા, તેમાં જો પરિવર્તન ખરેખર અાવી ગયું હોય તો તે વખતે પણ “અમે તો જૂના નકશા પ્રમાણે જ ચાલશું. અમે પરિવર્તન કરવાના જ નથી,’ એમ કહેવામાં આવે તો દિશાઓ ભુલાઈ જાય અને સાગરમાં વહાણ ડૂબી જાય. હજારો માણસની જનહાનિ પણ થઈ જાય.
પર આ રીતે પરિવર્તન કરવાનો અધિકાર ગમે તે માણસોને ન જ સોંપાય. તેના અધિકારી પુરુષે જ એ કરી શકે. જેમ સીતા સતી છે કે નહિ? એને નિર્ણય ધારો કે કરવાને આવે તો તે અધિકાર અસદાચારિણી સ્ત્રીઓની સભાને મળી જતો નથી. તેઓ સીતાના સતીત્વનો નિર્ણય શી રીતે કરી શકે? એ અધિકાર તો શીલવતી નારીઓને જ હોઈ શકે.
