Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
૨૪૨
પ્રવચન આપ્યું
બોલવામાં બાકી રાખતા નથી. “ચાલ ..નાલાયક. પઠાણ જેવું શરીર છે. છતાં નોકરી કરવી નથી અને મફતિયું માંગી ખાવું છે.. નીકળ અહીંથી બહાર આવું બોલવાથી શો લાભ થાય છે? તમારે ના જ આપવું હોય તો તમે જાણો .. પરંતુ મફત બોલી શકાતાં મીઠાં શબ્દો બોલીને ય જો ગરીબોના દુ:ખ હળવા થતા હોય તો શા માટે એટલું પણ ઔદાર્ય કેળવી શકાતું નહિ હોય? શ્રીમંતાઈના અજીર્ણનું જ આ પાપ હશે ને ? અંજનાની દુ:ખિત સ્થિતિ
વસંતા મીઠા શબ્દો દ્વારા અંજનાને ખૂબ શાતા આપે છે. એનાથી અંજનાને થોડું દુ:ખ ઓછું થાય છે પરંતુ વારંવાર પતિનું સ્મરણ થતાં પાછું એ દુ:ખ વધી જાય છે. એ કશું બોલતી થ નથી. જાણે હેમંત ઋતુની કોયલ!! બોલે નહિ ને ચાલે નહિ.
બાવીશ બાવીશ વર્ષ સુધી અંજનાને આ દુ:ખ સહન કરવું પડે છે. એ રડતી જાય છે અને દિવસે ગુજારતી જાય છે.
આ સ્થિતિ તમારી થાય તો તમે શું કરો? આ જ રીતે રડ્યા કરો અને દિવસે પૂરા કરો કે જે પ્રકારનું જીવન બની ગયું તેને અનુકૂળ થઈ જાઓ ? Adjustment of life જીવન જેવું મળ્યું હોય એને અનુકૂળ થઈ જવાની કળા શીખી લેવી જોઈએ.
તમે સાધારણ સ્થિતિના હો તો જે ખૂબ ગરીબ હોય જે દિવસના પાંચ રૂા. પણ મેળવી શકતો ન હોય તેની સામે નજર કરો. તમને એમ થશે કે મારી પાસે ઘણું છે. હું તો રોજ પેટ ભરીને ખાઈ પણ શકું છું. જ્યારે આ બિચારાને તે પેટ પૂરતું ખાવા ય મળતું નથી.” તમારા આવાં વિચારથી સાધારણ સ્થિતિ અંગેનું તમારું દુ:ખ તરત જ જતું રહેશે.
એકસિડન્ટમાં તમારો પગ કપાઈ ગયો હોય તો તમે જેના બન્ને પગ કપાઈ ગયા છે એવા સાવ અપંગ માણસને જુઓ. તમને થશે કે, “મને તો એક પગ પણ છે. આ બિચારાને તો બે ય પગ ખલાસ થઈ ગયા!’ આ વિચારથી એક પગ કપાઈ ગયા અંગેનું તમારું દુ:ખ હળવું થઈ જશે. - તમે બહેરા–મુગાની શાળા તરફ નજર નાંખે. રીસેસમાંથી નીકળતા એ બહેરા અને મૂંગા છોકરાઓને જોતાં અંતરમાં કરણા ઉભરાઈ જશે. આંખમાં કદાચ આંસુ ય છલકાઈ જશે. પરંતુ એ લોકો તો હસતા ખીલતા ચાલ્યા જતા હશે. જાણે ઈશારાઓ દ્વારા કંઈક વાતો કરતાં માલુમ પડશે. મેં ગાવા બાળકોને જોયા છે, ત્યારે મને એ જ વિચાર આવ્યો છે કે આ બાળકોએ પોતાના જીવનને આ સ્થિતિમાં કેવું “એડજસ્ટ કરી દીધું છે. Adjustment of life નું સૂત્ર કેવું જીવનસાત કરી દીધું છે!! दुःख दुःखाधिकं पश्य
જ્યારે જે પરિસ્થિતિ આવે ત્યારે તેને અનુકુળ થવું જ પડે. એમાં આપણે ફેરફાર કરી શકતા ન હોઈએ ત્યારે રોઈ રોઈને સદા ઉદાસ બનીને જીવતા રહેવાથી અર્થ સરતો નથી.
