Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ
આજે આ દૂરદર્શિત્વ નષ્ટપ્રાય: થઈ ચૂકયું છે. માનવની ક્ષુલ્લક-દૃષ્ટિએ ભારતીય સંસ્કૃતિના મહાવિનાશમાં ઘણા મોટા ફાળા નોંધાવ્યા છે.
૨૩૭
દૂરદર્શિતા એ જ આર્યત્વ. અ-દુરદર્શિતા એ જ અનાર્ય-વ.
સીતાજીનું દષ્ટાન્ત લઈને કરોડો સ્ત્રીઓ કુલટા પાકે એના કરતાં લાખ સ્ત્રીઓનું વૈધવ્ય આ આર્ય દેશને મંજૂર હતું. આ જ વાત બતાવી આપે છે કે તાત્કાલિક લાભાને મેળવીને ખૂબ કમાઈ લેવાના, પેાતાનું પેટ ભરી લેવાના કે પેાતાની વાસનાએ પાષી લેવાના માર્ગ આ આર્યદેશમાં નિન્દ મનાયા છે.
‘આજ’ને માણી લેનારાને પરાકના વિચાર પણ ન આવે અને મેાક્ષના તે સાણલાં ય ન આવે એ તે ધર્મસંસ્કૃતિના જાજરમાન ગૌરવાથી આપતા આ દેશ માટે આ અત્યંત અનુચિત બાબત છે. એવા વ્યકિતગત ભૌતિક લાભ મેળવી લેવા માટે આર્ય માનવ કદી પ્રયત્ન ન કરે કે જેનાથી પેાતાનું ભાવી જોખમાતું હોય અથવા જેનાથી પ્રજાને તેનું નુકસાન પહોંચતું હોય. પવનંજય દ્વારા અંજનાનો પરિત્યાગ
અંજના સાથે લગ્ન નહિ કરવાના દઢ નિર્ણયવાળા સમજાવે છે કે, “પિતાજીએ નિશ્ચિત કરેલી આ વાતને માટે જર ય ચ નથી.”
પ્રહસિતની આ પ્રકારની સમજાવટને કારણે પવનંજય પોતાના મનમાં શલ્ય હોવા છતાં ત્યાં જ રહ્યોા, અને નિર્ણિત દિવસે આજના સાથે પવનંજયના લગ્ન થઈ ગયા.
પવનંજયને પ્રહસિત ખૂબ ખોટી પાડવી એ આપણા
ત્યાર બાદ. પ્રહ્લાદ રાજા પોતાના પુત્ર-પુત્રવધૂ વગેરેને લઇને હર્ષપૂર્વક પોતાની નગરીમાં આવ્યા. ત્યાં રાજાએ અંજનાને અત્યંત સુંદર સાત માળના એક મહેલ રહેવા માટે આપ્યા. પરન્તુ પવનંજયને અંજના ઉપર એટલા આવેશ છે કે એની સાથે વાત પણ કરતા નથી. લગ્નના પ્રથમ દિવસથી જ એણે નાને ત્યાગી દીધી. કોણ જાણે ? કદાચ પવનંજયના મનમાં એમ પણ હોય કે મારી સ્રી પરપુરુષમાં અનુરાગી હોય તે ભાવીમાં જન્મનારા અમારા સંતાનો કદાચ કામી અને કામાન્ય પણ પાકે.
મનેાવિકારની પણ કયારેક ખૂબ જ પ્રચણ્ડ અસર હાય છે. મનોવિકારની અસર અંગે પુનરુત્લેખ
આ અંગે મેં ગયા પ્રવચનમાં નમુંજલા અને સિદ્ધરાજના પિતા કર્ણદેવના પ્રસંગ કહ્યોા હતા. પોતાની જ પત્ની મીનળદેવીમાં ‘નગુંજલા’ની બુદ્ધિથી કર્ણદેવે જે કાર્ય કર્યું એના જ કોઈ પ્રભાવની અસરના કારણે સિદ્ધરાજના જીવનમાં કામાંધતા પ્રવેશી ગઈ એમ ઈતિહાસ કહે છે.
સિદ્ધરાજમાં અમુક કક્ષાના ધર્મ હોવા છતાં પણ એનામાં અસદાચાર આદિ પાપની જે કાળી કાંકકથા ઈતિહાસ બાલે છે એમાં એની પાતાની પાત્રતા—–પાપ– વાસના વગેરે મુખ્ય કારણ હશે. પણ એના પિતાના મનોવિકારને પણ કારણ તરીકે અવગણી ન શકાય.
ભાવીની ચિંતા હોય તોય સિનેમા, ટી.વી. છોડો અને છોડાવો
મનોવિકારની આટલી અસર જે દેશમાં સંતાનેાના જીવનના ઉપર માન્ય
