Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01

Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 209

२०६
પ્રવચન સાતમું
દે છે. દિવસે દિવસે એનું શરીર ક્ષીણ થતું જાય છે. એ કોઈ ને કશું જ કહેતા નથી. પણ રાજાનું ક્ષીણ થતું જતું શરીર જોઇ ને મંત્રીશ્વરને ચિંતા થાય છે.
મહારાજને પ્રજાળતી ચિંતાને જોઈ ને મંત્રીશ્વર અત્યંત ભારપૂર્વક પૂછે છે. ન છૂટકે રાજા કર્ણદેવ કહે છે : “મને નમુંજલા સતત યાદ આવે છે. પણ મારી જીભ ઉપડતી નથી. જો મારી ઈચ્છા પૂર્ણ નદ્ગિ થાય તો કદાચ હું મરી જઈશ.”
ખૂબ વિચારને અન્તે મંત્રીશ્વર કહે છે : “મહારાજ ! આપ આજ્ઞા આપો તો ગમે તેમ કરીને પણ નમુંજલાને હું મનાવી લાવું. ગળગળા સાદે મહારાજા મંત્રીને પૂછે છે : “ પણ મંત્રીશ્વર ! એવું પાપ મારાથી થાય ખરું ?”
મંત્રી એ વખતે મૌન રહે છે. મંત્રીશ્વર સમક્ષ પણ ધણી મુશ્કેલીઓ હતી. આર્યદેશની નર્તકીઓ પણ કેવો ?
મંત્રીશ્વર વિચક્ષણ છે. રાજા પાસેથી જાય છે. રાજનર્તકી પાસે પહોંચે છે. નર્તકી મંત્રીશ્વરનું સ્વાગત કરે છે. ભૂમિકા બનાવીને મંત્રીશ્વર કહે ‘નમુંજલા ! મહારાજ તારા વિના ઝુરે છે. કદાચ એ મરી જશે. ’
"6
:
નમુંજલા આ વાત સાંભળીને છંછેડાઈ જાય છે. એ કહે છે : “મંત્રીશ્વર ! હું રાજનર્તકી છું. વૈશ્યા નથી. મારા મડદાને ચૂંથવું હોય તો તમે ચૂંથી શકો છો. મારા જીવતા દેહને તો તમે અડી પણ નહિ શકો. શું જોઈ ને તમે મને સમજાવવા આવ્યા છો? જાવ. મહારાજને સમજાવો. સાચો મંત્રી તો રાજાને સાચી મંત્રણા કરીને સાચી વાત સમજાવે. આવી તો વિચારણા પણ ન થાય. તમારા મહારાજને કહો કે નમુંજલા નર્તકી છે; વેશ્યા નથી. મારા કર્મ ક્યાં છે કે આ દેહના અંગભંગથી મારે લોકરંજન કરવું પડે છે.”
આ આર્યદેશની નર્તકી પણ કેવી હતી !? કેટલા ઊંચા આદર્શોને ધરાવનારી
હતી...!!
મંત્રીશ્વર અંતરમાં તો ખુશ થય છે અને છેવટે એક તુક્કો મગજમાં સૂઝતા મંત્રીશ્વર કહે છે : “નમુંજલા ! તું ન જ આવે તો કાંઈ નહિ; છેવટે તારાં વસ્ત્રો અને અલંકારો તો આપીશ ને?” તુચ્છકારભર્યા સ્વરે નમુંજલા કહે છે : “ લઈ જાવ વસ્ત્રો અને અલંકારોને'...મંત્રીશ્વર, નર્તકી નમુંજલાના વો—અલંકારો લઇ તે મહારાણી મીનળદેવી પાસે આવે છે.
મંત્રીશ્વરની કુનેહુ
kr
મંત્રીશ્વર કહે છે : “મહારાણી ! હું આપની સહાય યાચું છું. આપને આજે મહારાજને મહેલે પધારવાનું છે.”