Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
૧૫૦
પ્રવચન પાંચમું
આવે. પણ મારી છાતી ઉપર ચઢી બેસી મારી ગળચી પણ દાબી નાંખે તે ય અસંભવિત તો નથી જ; કેમકે મેં જીવનમાં કેટકેટલાં કાળાં કામ કર્યા છે. દગો! ફટકો! વિશ્વાસઘાત! ચોરી! જૂઠ! પ્રપંચ! દુરાચાર !
મારા માથે તો દુઃખના આભ તૂટી પડવા જોઈએ અને તો ય મારે સદા હાસતા જ રહેવું જોઈએ. યુવાનીમાં મેં કેટલાના જીવન બરબાદ કર્યા છે. સત્તા અને પુણ્યના જોરે મેં કોને કોને નથી ફસાવ્યા ? મને કેન્સર થાય તો પણ તે મારા જ કરેલા કમનું ફળ છે. મેં ધંધામાં કેટલાંને બરબાદ કર્યા છે? મેં કોઈની પત્ની ઉપર આક્ષેપો કરીને એના પતિ સાથે કેવા ઝઘડા કરાવ્યા છે ! હવે શા માટે મારે પુત્ર ન આવે તેટલા માત્રથી દુખી થવું જોઈએ?
મારું પુણ્ય આજ પરવારી ગયું છે. દીકરો છૂટો થઈ ગયો. અમને મા-બાપને રઝળતા મૂકીને ચાલ્યો ગયો. કાંઈ વાંધો નહિ.
હું પત્નીને કહું છું; દુઃખી થવું નહિ. રોકકળ કરવી નહિ. માથું કુટવું નહિ. હું ભલે વૃદ્ધ થયો. છતાં તને આ ઉમરે ય નોકરી કરીને ખવડાવીશ. તારા છોકરાની ચિન્તા કરીશ નહિ. બધું પુણ્ય અને પાપ ગણિત પ્રમાણે બને જાય છે.”
આવા વિચારો કરશો તો જ સમાધિમાં રહી શકશો. બાકી દુઃખ આવે એટલે જરા જરામાં રડી પડશો તો જીવન જીવી શકાશે નહિ. અને ગમે તેમ જીવી જશો તો ય શાંતિ તો રહેશે જ નહિ.
તમે ધંધામાં ડૂલ થઈ ગયા? કાંઈ વાંધો નહિ. એમ પણ બને. ચોવીશ વરસનો છોકરો એકાએક મરી ગયો? હા... તે મરી ય જાય. પુણ્યના હિસાબ પૂરા થયા. લેતી દેતી ચૂકતે થઈ ગઈ. પતી ગયું. એમાં આટલી હાયવોય શા માટે? રોકકળ શા માટે? એનાથી કાંઈ દીકરો પાછો થોડો આવે છે?
કપાળ ઉપર બે આંગળી સમાધાન સમાધિ
દુઃખના ભયંકર સમયમાં પણ તમારા કપાળ ઉપર બે આંગળી મૂકી દો અને વિચારો કે, “મારું પુણ્ય આટલું જ છે. બે આંગળી જેટલું જ. પછી હું શા માટે નકામા ઉધામા કરું છું? શા માટે હાયવોય કરું છું?”
બે આંગળી કપાળે મૂકીને આટલો વિચાર કરશો એટલે તમને સમાધિ ચઢી જશે. સમાધિ એ કાંઈ અપેક્ષાએ બહુ મોટી વસ્તુ નથી. શ્વાસ ચઢાવી દેવો પ્રાણાયામ કરવા અને પરબ્રહ્મમાં લીન થઈ જવું એ તો ઊંચી સમાધિની વાત થઈ. બાકી સમાધિ એટલે બીજું કશું નથી : સમાધાનમ્ સમાધિઃ |
સુખના અને દુઃખના પ્રસંગોમાં મનની સાથે સમાધાન કરી લેવું એ જ સમાધિ. આપત્કાળે મનની સાથે જે આત્મા સમાધાન કરી લે છે એમને સમાધિ
