Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
પર
પ્રવચન બીજું
ગરીબ દેશ છે? જુઓ મુંબઈના વાલકેશ્વરના આ ગગનચુંબી ફલૅટો! જઈ આવો, ભારતના રાષ્ટ્રપતિ ભવનને! રાષ્ટ્રપતિની તહેનાતમાં નિરંતર રહેતા બારસો માણસોને! અરે! એમની પત્નીને દર્શન કરવા જવું હોય ત્યારે ય વીસ વીસ માણસો સાથે જાય છે. ગરીબી છે જ કયાં? ગરીબી દેખાય છે જ ક્યાં ? અને જે ગરીબી હોય, તો આ રીતના વૈભવી જીવન માણવાની શી જરૂર છે? આટઆટલા માણસોના પગારોના ખર્ચાઓ કરવાની શી જરૂર છે? પણ ગરીબોની ગરીબીને દૂર કરવાની કોઈને પડી નથી. દયા, દાન અને કરુણા જેવા સાંસ્કૃતિક તત્ત્વો જીવનમાં જીવતા કરવાની જાણે કોઈને જરૂર જ દેખાતી નથી. માતાપિતાને પગે લાગતાં શરમ?
આપણી એ સંસ્કૃતિ કહેતી હતી, “તમે બીજાને સુખ આપો તો તમે ય સુખ મેળવશો.” “ગરીબો પર દયા અને કરુણા રાખો.” “માતાપિતાને રોજ પગે લાગો.” આ બધી વાત આજે તમારા સહુના જીવનમાં છે ખરી? કેરાળા જેવા પ્રાંતની અંદર–જ્યાં પાશ્ચાત્ય શિક્ષણની સૌથી વધુ ઝેરી અસર જોવા મળે છે, ત્યાં પણ–મોટા મોટા માણસો ય દુકાને કે ઑફિસે જતાં પહેલા પોતાના માતાપિતાને પગે લાગે છે, જ્યારે આજે તમારા બાળકો માતાપિતાને પગે લાગતા શરમ અનુભવે છે.
શેના ઉપર આટલું ગુમાન?
આપણે આપણું જીવનમાં વ્યવસ્થિત થવું જ પડશે. આર્યાવર્તની સાંસ્કૃતિક મર્યાદાઓનું પાલન કરવું જ પડશે. જીવનમાં જે સધળી મર્યાદાઓ પાળવામાં નહિ આવે, તો મને આર્ય મહાપ્રજાનું ભાવિ ખૂબ ભયંકર દેખાય છે. આજે ભલે આખું મુંબઈ સમૃદ્ધ હોય, પણ કાળ પડખું બદલે એટલી જ વાર છે. કાલે કદાચ કાળ પલટાય તો “જળ ત્યાં સ્થળ” અને “સ્થળ ત્યાં જળ” જેવી સ્થિતિ થઈ જવાનો સંભવ છે. એક મિનિટ જ કાફી છે, આ આખા મુંબઈને ગરકાવ કરી દેવા માટે! હવે શેના ઉપર મુસ્તાક બનવું? શેના ઉપર ગુમાન ધારણ કરવું? કાલે કદાચ આપણાંમાંના કોઈને પણ “કેન્સરની ગાંઠ ફાટી નીકળે તેવી પૂર્ણ સંભાવના છે. કાલે કદાચ તમે ભિખારી થઈ જાઓ અને ફૂટપાથ ઉપર સુવાનો વખત આવે એવું પણ બની જાય. માટે હવે તો તમે તમારી મેળે જ નક્કી કરી લો કે “મારે જીવન તો સુંદર મજાનું–સાંસ્કૃતિક પદ્ધતિનું જ જીવવું છે. કાલે તમારી સંપતિનું પણ શું?
જુઓ ઈદિરા ગાંધીની દશા! એક કાળે જે આખા ભારતના સત્તાધીશ બનીને બેઠા હતા, જેની સામે કોઈ ચૂં કે ચાં કરી શકતું ન હતું; જે સંજય ગાંધી વગર
