Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
“રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
જેનાં નાટકો અનેક ભાષાઓમાં ભાષાંતર પામીને ખુબ પ્રસિદ્ધિ પામ્યાં છે, વિદ્વત્તા વગેરેની દૃષ્ટિએ જે નરસિંહ મહેતાને ક્યાંય આંટી દે તેવા હતા, એ શેકસપીઅર, સાંભળવા પ્રમાણે, એક દિવસ કવિતા બનાવતા દિવાનખાનામાં બેઠા હતા. ત્યાં દૂર બેઠેલી પોતાની પત્નીને જોઈને, “એ મરી જશે તો મારું શું થશે ?” એવી ભયની કલ્પના કરીને તેઓ કવિતા રચે છે. જેનો ભાવ આ પ્રમાણે છે કે,
ઓ પત્ની! તું આ જગતમાંથી ચાલી જશે તો મારું શું થશે? હું શી રીતે તારા વગર જીવન જીવી શકીશ ?”
જુઓ તો ખરા... જે હજી જીવતી જ છે, તેની મરી જવાની કલ્પનામાત્રથી પણ શેકસપીઅર જેવો નાટ્યકાર ધ્રુજી ઊઠે છે. અને જાણે બાવરો બની જાય છે. આનું કારણ શું? કારણ કે એ વિદ્વાન્ હોવા છતા એનામાં પાયાનું તત્વજ્ઞાન જ–સુખ અને દુઃખને પચાવવાનું–ન હતું. આથી જ પત્નીના મૃત્યુની કલ્પનામાત્રથી તે અકળાઈ ઊઠે છે. ન જાણે કેમ શેકસપીઅર એટલું પણ સમજી ન શક્યા કે પહેલું કોને મરવાનું છે તેનો કયાં નિશ્ચય છે? પહેલાં તમે જ મરી ગયા તો...? પણ જાણે આ વિચાર્યા વગર જ ભાવિની ચિંતામાં શેકસપીઅર દુઃખી થાય છે.
અને.. ક્યાં હિંદુસ્થાનનો નરસિંહ મહેતો?
જ્યારે આર્યદેશનો આ નરસિંહ મહેતો! શેકસપીઅર જેવો વિદ્વાન ન હતો. નાટ્યકાર ન હતો. પરંતુ પોતાના ભગવાનનો ભક્ત હતો. એક દી સહુને મરી જ જવાનું છે એ વાતને પચાવી જાણનારો હતો, માટે જ એની પત્ની મૃત્યુ પામી ત્યારે એ દુ:ખી ન થયો.
એની પત્ની માણેકબાઈ પતિભક્તા હતી. પતિને કહેતી : “તમે તમારે ચોરા ઉપર બેસી ભગવાનના ભજનિયાં ગાવો. હું દળણાં દળીશ અને તમને ખવડાવીશ. તમે ભસ્તીથી ભજન કરો. જરાય આ સંસારની ચિંતા કરશો નહિ.”
આવી સગુણસંપન્ન પત્ની જ્યારે મરી ગઈ ત્યારે કોઈએ આવીને મહેતાને કહ્યું : “મહેતાજી! તમારા પત્ની વૈકુંઠવાસી થયા છે.” આ સાંભળીને પણ ગ્લાન નહિ બનેલા આ મહેતા, પ્રભુના ભજનિયાં ગાતાં ગાતાં જ બોલી ઉઠયા :
“ભલું થયું ભાંગી જંજાળ; સુખે ભજશું શ્રીગોપાળ.”
હાથમાં મંજીરા લઈને બોલતા આ મહેતાના મુખ પર શોકની કોઈ છાયા ન હતી.
