Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
પ્રવચન ચોયું સૌ પ્રથમ વાનરમાંથી નર બનવું જોઈએ. અને એ માટે સંસ્કૃતિ સમજવી જોઈએ. ત્યાર બાદ, નરમાંથી નારાયણ શી રીતે થવાય? એ સમજવા માટે ધર્મ સમજવો જોઈએ. જે માણસના જીવનમાં વાનરવેડા વિદ્યમાન છે એ વરતુતઃ ધર્મ કરવા માટે લાયક બની શકતો નથી. ધર્મ એ મોક્ષલક્ષી ધર્મક્રિયાઓથી પ્રધાન તત્વ છે. આ દેશ માત્ર સંસ્કૃતિપ્રધાન છે.
આ રામાયણનું વાચન, “સંસ્કૃતિ શું છે?” એ સમજવા માટે શરૂ કર્યું છે. આ દેશને જવાહરલાલ નેહરૂએ ઉદ્યોગપ્રધાન જાહેર કર્યો હતો. એ પૂર્વે આ દેશ ખેતીપ્રધાન ગણાતો હતો.
વર્તમાન ગૃહપ્રધાન ચરણસિંગે પણ એ જ જાહેર કર્યું છે કે, “આ દેશને નેહરૂએ ઉદ્યોગપ્રધાન બનાવીને મોટી ભૂલ કરી છે. ઉદ્યોગોને કારણે ગરીબી, મોંધવારી અને બેકારી વગેરે વધી રહ્યા છે, માટે આ દેશ તો ખેતીપ્રધાન જ રહેવો જોઈએ.” આજે તો આ દેશ ખેતીપ્રધાન પણ રહ્યો નથી, પરંતુ કેવળ ભોગ અને વિકાસ પ્રધાન બનતો ચાલ્યો છે. ચરણસિંગને પણ મારે તો એ વાત કરવી છે કે “આ દેશ ઉદ્યોગપ્રધાન તો નથી જ. પણ ખેતીપ્રધાન પણ ન હતો અંગ્રેજોએ આ દેશને ખેતીપ્રધાન જાહેર કરીને દેશની પ્રજાનું લક્ષ “સંસ્કૃતિ' તરફથી હટાવી દેવામાં ભારે સફળતા મેળવી છે. વસ્તુતઃ આ દેશ સંસ્કૃતિપ્રધાન છે.”
આર્યદેશના વેપારીઓ અને ખેડૂતોમાં પણ સંસ્કૃતિ જીવતી હતી. રે! આ દેશના ચોરો અને લૂંટારામાં પણ સંસ્કૃતિ જીવંત હતી. આર્યદેશના ચોર પણ નિમકહલાલ
પૂર્વના કાળની આ વાત છે. એક ચોર હતો. એક વખત એક શેઠના ઘરમાં રાત્રિના સમયે ચોરી કરવા ગયો. અંધારું ઘોર હતું. તે વખતે તેને કકડીને ભૂખ લાગી હતી એટલે એને કાંઈક ખાવાની ઈચ્છા થઈ. લાડુ–પુરી ખાવાની ઇચ્છાથી એ રસોડામાં પેઠો. કોઈ બરણી એના હાથમાં આવી ગઈ. એમાં એણે હાથ નાખ્યો અને કાંઈક ચીજ લઈને તેણે મોંઢામાં નાખી. નાખતાની સાથે ખબર પડી કે “આ તો નિમક [મીઠું] છે.”
હવે શું થાય? આર્ય દેશની સંસ્કૃતિ એમ કહેતી હતી કે જેના ઘરનું મીઠું ખાધું એને દગો ન કરાય. એને ત્યાં ચોરી ન થાય. જેનું નિમક ખાધું એના નિમકહરામ ન થવાય.
બસ...ખલાસ. ચોરે ચોરી કરવાનું માંડી વાળ્યું. એણે ઘરની બહાર નીકળતાં અવાજ કર્યો. કારણ એને હવે શેઠનો ભય નથી. અવાજથી શેઠ જાગી ગયા
