Book Title: Ramayanma Sanskritino Sandesh Part 01
Author(s): Chandrashekharvijay, Bhanuchandravijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
View full book text
________________
પ્રવચન ખીજું
અકાટ્ય કર્મોંની આંધી સામે ય લડી લેવા માટે કમર કસવાનો પુરુષાર્થં કરનારા રાજા રાવણુ ! ધન્ય છે તમને!
૫૬
જો રાવણે આ પ્રતિજ્ઞા લીધી ન હોત; જો એનું પાલન ન કર્યું હોત તો... ખરેખર પરસ્ત્રીગમનનું અતિ ભયાનક પાપ રાવણના દેહને પણ અભડાવી ગયું હોત ! એક મહાસતીજીનાં જીવનનો રાવણે કદાચ અકાળે અંત ખોલાવી દીધો હોત !
રાવણની આ પ્રતિજ્ઞાએ સીતાજીને શીલભંગમાંથી ખચાવવામાં મોટો ભાગ ભજવ્યો છે, તેમ જરૂર કહી શકાય. અલબત, સીતાજીના સતીત્વનો પ્રભાવ તેમાં પ્રબળ કારણરૂપ હતો; પરંતુ સાથે સાથે રાવણની આ પ્રતિજ્ઞા પણ નિમિતરૂપ અતી ગઈ.
શીલરક્ષાની આધારશિલાઃ મજબૂત મનોબળ
આજે જો એનો પણ પોતાના શીલની બાબતમાં એકદમ પવિત્ર ખની જાય, તો સામાન્યતઃ મને લાગે છે કે દુનિયાની કોઈ તાકાત એનું પતન કરી શકે તેમ નથી. સારામાં સારા આર્ય માતા અને પિતા એમને મળ્યા છે. માતાના ઉત્તમ સંસ્કાર પામેલી બેનને કૉલેજમાં જવું પડે તો કદાચ તે કૉલેજમાં જાય પણ ખરી, પશુ ત્યાંય નૈતિક પતન કોઈ કરી શકે એમ નથી; જો પોતાનું મનોબળ જોરદાર હોય તો. રાવણ કેમ મહાન ?
રાવણને પ્રતિજ્ઞા હતી કે પરસ્ત્રીની અનિચ્છા હોય તો તેને પરાણે સ્પર્શ કદી ન કરવો. એથી જ એ હંમેશ સીતા પાસે આવતા છતાં સીતાથી દૂર ઊભા રહીને વાત કરતા. તેને કડક શબ્દોમાં ધમકી પણ આપતાં. છતાં તેને સ્પર્શ સુદ્ધાં કરતા નહિ. સીતાજીને સમજાવવા માટે પોતાની પટ્ટરાણી મંદોદરીને પણ એક વાર તેણે મોકલી હતી. મંદોદરીએ આવીને સીતાને કહ્યું : “તારો પતિ રામ તો જંગલમાં રખડે છે. ઝાડના છાલીઆથી પોતાનું શરીર ઢાંકે છે. જ્યારે લંકાધીશની સમૃદ્ધિની તો શી વાત કરવી ? ખોલ ! એવા રામની પત્ની થવામાં મજા છે કે આવા મહાન લંકાપતિની પટ્ટરાણી થવામાં મજા છે? તું કહેશે તો તને મારું પટ્ટરાણીપદ પણ હું આપી દઈશ. આમ છતાં સીતાજીએ મંદોદરીને ધૂત્કારી કાઢી.
આવી રીતે અપમાનિત થવા છતાં પણ રાવણે સીતાજીના દેહને સ્પર્શ કરીને કોઈ અકાર્ય ન કર્યું એ જ રાવણની મહાનતા છે. આ રીતે રાવણે પોતાની પ્રતિજ્ઞા પ્રાણુના સાટે પાળી હતી. આવા રાવણનું દશેરાને દિવશે દસમાથાવાળું પૂતળું બનાવીને દહન કરવામાં આવે છે, તે વખતે આ મહાનતા કેમ વિચારાતી નથી ? નિર્દયઃ કામચણ્ડાલ
કર્મના સંકજામાં આવેલો ગમે તેવો ધુરંધર પણ કામના (વાસનાના) સંકજામાં
