________________
પ્રતિમા પૂજન
‘પત્થર’ શબ્દ બોલવાની સાથે તેમાં રહેલા કાઠિન્યને આધ થાય છે તેમ ‘મૂર્તિ’ શબ્દ મૂતિ મત પરમાત્મ-સ્વરૂપના આધ કરાવે છે. તેમજ મૂર્તિ ના જે આકાર હોય છે, તે પણ મૂર્તિમંત પરમાત્મ સદેશ હૈાય છે. એટલે શ્રી જિનશ્વરદેવના બાકીના ત્રણ નિક્ષેપા જેટલા જ ઉપકારક આ ચાથા નિક્ષેપા પણ છે જ, બલકે ચઢીયતા છે, એમ બાળ જીવાની અપેક્ષાએ કહી શકાય. આથી નક્કી થાય છે કે જ્યાં સુધી મૂર્તિ`મ ંત વિશ્વનું અસ્તિત્વ છે, ત્યાં સુધી મૂર્તિ નું અસ્તિત્વ છે જ, ભલે પછી કોઈ કદાગ્રહને વશ થઈને કે મતના એકાન્ત મમતાને વશ થઈ ને તેને અપલાપ કરવા પ્રેરાય તેમ છતાં તેવા માનવાને પણ આત્માક કાજે કાઇ કાઈને આલંબન તે લેવું જ પડે તે સર્વ વિતિ છે.
૧૪૨
ચન્દ્રના દર્શન તેા બધા કરે છે, પણ્ ચારને ચન્દ્ર-દર્શને જે આનંદ થાય છે, તે અલૌકિક હાય છે.
તે જ રીતે જેને શ્રી જિનેશ્વર દેવના અનંત ઉપકારા મનમાં વસ્યા હાય છે, તેને તેમના પ્રતિમાના દર્શનથી અકથ્ય આનંદ થાય છે.
(૧) ધર્મ એ ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે. એ ધર્મમંગલ ખે પ્રકારનું છે. એક ક્રિયારૂપ અને મોજું જ્ઞાનરૂપ મગ? વિના એક્યુ ક્રિયારૂપ મંગલ કે - ક્રિયારૂપ મ`ત્રલ વિના એકલું જ્ઞાનરૂપ, મગઢ મેાક્ષમા ખની શકતું નથી. જ્યાં જ્ઞાન રહેલું છે, ત્યાં ગૌગુપ૨ે ક્રિયા રહેલી છે. અને જ્યાં ક્રિયા મુખ્ય છે, ત્યાં ગૌચુરૂપે જ્ઞાન પમ્ રહેલું છે જ્ઞાન પ્રકાશક છે, ક્રિયા ધૈર્યજનક છે. બન્ને મળોને આત્મસુખનુ કારણ બને છે.
