________________
પ્રશસ્તિ
પુસ્તક બીજામાં સૂચવ્યા પ્રમાણે આ તૃતીય વિભાગના નિવેદનને પણ (અ) ભૂમિકા અને (આ) પ્રસ્તાવના–એમ બે વિભાગે વહેંચી નાંખવું રહે છે.
(4) ભૂમિકા પુસ્તક પહેલું ઈ. સ. ૧૯૭૫માં અને બીજું ૧૯૯૬માં બહાર પડી ગયું છે. જ્યારે આ ત્રીજું ૧૯૭૭માં પ્રગટ થાય છે. પુ. ૧ની પ્રશસ્તિમાં ૧૧ થી ૩૨ સુધીનાં ૨૧ અને ૫. રમાં ૧૧ થી ૧૪ સુધીના ૪ પૃષ્ઠોમાં, વાચકવર્ગના મનમાં ઉભી થનાર અનેક શિકાઓને ખ્યાલ રાખીને મેં તેના રદિયા આપી દીધા છે, જેથી આ પુસ્તકમાં તે બે ભાગ જેવું લાંબુ વિવેચન કરવા હવે જરૂર રહેતી નથી. અત્રે તો એટલોજ હવાલો આપવાનું કે તેમણે કૃપા કરીને ઉપર દર્શાવેલ બન્ને વિભાગનાં પૃષ્ઠોનાં વાંચનથી પિતતાના મનમાં ઉઠતા પ્રશ્નોને ખુલાસે મેળવી લે.
જેમ જેમ સમય જતો જાય છે તેમ તેમ ચર્ચાઓ થતી સંભળાય છે અને વાંચવામાં પણ આવે છે. તે અનેક દષ્ટિપૂર્ણ છે. બીજાની સાથે મારે સંબંધ નથી. પણ જે એક બે મુદ્દા તેમાંથી વિચારવા યોગ્ય લાગે છે તે અત્રે જણાવીશ. તેમાં પ્રથમ મુદ્દો ધર્મની બાબતને છે. તે સંબંધમાં બે દષ્ટિકોણ રજુ થાય છે. એક એમ કહે છે કે, ધર્મને આટલી બધી અગત્યના શામાટે અપાય છે ! (જુઓ આ પુસ્તકે પૃ. ૨૪૬ તથા પૃ. ૨૭૮) બીજે કહે છે કે, પક્ષપાતીપણે મેં કામ લીધું છે (પુ. ૧ પ્રસ્તા. પૃ. ૨૬, ૫.૨ પૃ. ૧૩ તથા તેના મુખપૃષ્ઠ ઉતારેલ મુદ્રાલેખ જુઓ) જ્યારે બીજો મુદ્દો નવીનતાને છે. તે વિશે મારો ખુલાસે નીચે પ્રમાણે જણાવું છું.
મોટા પુરૂષનાં વાયવચનોને વેદવાક્ય લેખવાની (પુ. ૧ પ્રસ્તા. પૃ. ૨૦ ) તથા નવીન વિચાર કરનારના ઉપર તડાપીટ થવાની (તેજ પુસ્તક છે. ૨૫ તેમજ આ પુસ્તકે પૃ. ૩૫૮ ટી. નં. ૩૦) સ્થિતિ વિશે કાંઈક ખ્યાલ મેં આપે છેજઃ જેમાં એક ખાસ ધ્યાન ખેંચવા ગ્ય લાગ્યાથી અત્રે ટૂંકમાં જણાવીશ. મારું પ્રથમ પુસ્તક ૧૯૩૫ના માર્ચમાં બહાર પડયું હતું. તેમાંથી ૨૭ પ્રશ્નો ઉપસ્થિત કરી, અમારા સંપ્રદાયના એક પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજશ્રી ઇંદ્રવિજયસૂરિજીએ “જૈન” સાપ્તાહિકમાં ૨૩-૨–૩૬ના રોજ (તેમજ એક બે અન્ય પત્રોમાં તેજ અરસામાં) મને ઉદ્દેશીને ખુલાસા પૂછયા હતા. જેના ઉત્તર તેજ પત્રમાં મેં છાપવા મોકલી આપ્યા હતા, જે તા. ૧૯-૪-૩ના
૧ વર્તમાનકાળે અપાતી કેળવણીમાં ધર્મતત્વના શિક્ષણને અભાવ હોવાને લીધે આપણા યુવકેનું માનસ આપણા સમાજની પરિસ્થિતિને જે બંધબેડું થતું નથી તે સ્થિતિ માટે મુખ્યપણે જવાબદાર છે. એમ કેળવણીકારને હવે ખાત્રી થતી જાય છે. જ્યારે પ્રાચીન સમયના રાજાઓને તથા સમાજ , નેતાઓને તે સ્થિતિ જાણીતી હોવાથી તે ઉપર તેઓ પ્રથમથી જ વિશેષ વજન આપતા હતા.
