________________
અહિંસા ચાહે છે અદ્વૈત પદ્મશ્રી કુમારપાળ દેસાઈ
પરિચય : જૈન સમાજમાં દેશ-વિદેશમાં આદર અને સન્માન સાથે લેવાતું નામ એટલે પદ્મશ્રી ડો. કુમારપાળ દેસાઈ. આનંદઘન-એક અધ્યયન વિષય પર પીએચ.ડી. કરનાર કુમારપાળભાઈએ જૈન સાહિત્યની ખુબ સેવા કરી છે. તેઓ અનેક નામાંકિત એવોર્ડથી સન્માનિત થયા છે. તેમના પુસ્તકોની યાદી ખુબ મોટી થાય તેમ છે. જૈન ઇતિહાસના અમર પાત્રોના જીવનને તેમણે પોતાની વિશિષ્ટ કથાઓ દ્વારા ઉજાગર કર્યા છે. અક્ષરના ઉપાસક ડો. કુમારપાળભાઈની શબ્દસાધના અખંડ ધારામાં વહેતી રહી છે.
Audio Link : https://youtu.be/Za8PM12PCho મહાત્મા ગાંધીજીએ કહ્યું: ‘હું એકલો પડી જઈશ તો પણ હતી કે હવે પાર્ટી શરૂ થઈ ગઈ છે. જુઓ, ફેસબુક પર શાંતિ મારી શ્રદ્ધા ગુમાવીશ નહિ અને કબરમાંથી એ અંગે પણ બોલતો શિકારી એને ચીસો પાડતા જીવ બચાવવા ભાગતા લોકોનું નાટક.' રહીશ.'
એનો ઈરાદો તો એવો હતો કે આખા વિશ્વની ચેતના પર છવાઈ અમેરિકાના પત્રકાર લૂઈ ફિશર નોંધે છે કે ગાંધીજી અમેરિકામાં જવું અને ધર્મ જાતિ અને રંગોમાં વહેંચાયેલી દુનિયામાંથી કોઈનો જીવતા જાગતા હોય તેમ લાગે છે. બ્રિટનના પ્રસિદ્ધ નાટ્યકાર ધન્યવાદ તો કોઈનો ફિટકાર મેળવવો. ગમે તે ભોગે પ્રસિદ્ધિ જ્યોર્જ બર્નાર્ડ શૉને ગાંધીજીના પ્રભાવ અંગે પૂછવામાં આવ્યું, તો મેળવતી સામાન્ય રીતે આવી ઘટનાને અંતે પરિણામ એ આવે કે એમણે ઉત્તર આપ્યો : ‘ગાંધીનો પ્રભાવ?... ક્યારેય કોઈએ ઘી ઈસ્લામીક સ્ટેટ્સ (આઈ.એસ.) દ્વારા બદલો લેવાની જાહેરાત હિમાલયને એના પ્રભાવ વિશે પૂછવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે ખરો?’ થાય અને પછી ન્યૂઝીલેન્ડ કે પછી અન્યત્ર શ્વેત પ્રજાઓ પર હકીકતમાં ગાંધીજીનો પ્રભાવ વર્તમાન સમયે પણ કેવા ભિન્ન હુમલો થાય. ભિન્ન રૂપે પ્રગટતો હોય છે!
ન્યૂઝીલેન્ડ એ સામાન્ય રીતે શાંત અને પરસ્પર સભાવ આજના હિંસા, આતંક અને અસુરક્ષિતતા સમયમાં વિશ્વના ધરાવતી પ્રજાનો દેશ છે. ધર્મને લક્ષમાં રાખીને ત્યાં આવો આતંકી સુરક્ષા-નિષ્ણાત બિયાન માઈકલ જેકિન્સ એમ કહે કે આતંકવાદ હુમલો ક્યારેય થયો નથી, આથી જ પ્રધાનમંત્રી જસિંડા આર્ડને એ એક થિયેટર’ જેવું છે, જેમાં દરેક આતંકવાદી એના વિકૃત ન્યૂઝીલેન્ડને માટે આ સૌથી કલંકિત દિવસ ગણાવ્યો અને હિંમતભેર ‘પર્ફોમન્સ'થી લોકોની હત્યા કરવા ચાહતો નથી, પરંતુ વધારે હુમલો કરનારને આતંકવાદી ઘોષિત કર્યો. પડોશી દેશ ઓસ્ટ્રેલિયાના વધારે વ્યાપક જનસમૂહ સુધી પોતાની ક્રૂરતા પહોંચાડવા માગે છે. નેતા કોપ મોરિસને પણ આને આતંકવાદી હુમલા તરીકે ઓળખાવ્યો
આતંકવાદની આ મહેચ્છા પર કુઠારાઘાત કર્યો હોય તો એ અને એ હુમલાનો પ્રતિકાર કરતી હોય તેમ જસિંડાએ કહ્યું, ‘ખેર, ન્યુઝીલેન્ડની જિસંડા ઓર્ડર્ન. સાડત્રીસ વર્ષની વિશ્વની સૌથી નાની તમે અમને પસંદ કર્યા, પરંતુ અમે તમને નહીં પસંદ કરીએ. અમે વયની પ્રધાનમંત્રી જસિંડાએ પોતાના દેશ પર થયેલા આતંકી તમને અત્યારે જ ખારિજ કરીએ છીએ અને તમારી સખત ટીકા હુમલાની પરિસ્થિતિને એવો ઉકેલ આપ્યો કે જગતને ગાંધીજીના કરીએ છીએ.' એ શબ્દો સમજાયા કે ‘થાકેલી દુનિયાની મુક્તિ હિંસામાં નહીં, એણે કહ્યું, ‘ન્યૂઝીલેન્ડની આ તાસીર નથી. આ વાત હું જાણું પણ અહિંસામાં રહેલી છે.'
છું અને મારા જેવા તમામ લોકો જાણે છે.' એ પછી જાણે ન્યુઝીલેન્ડના ક્રાઈસ્ટચર્ચ શહેરની બે મસ્જિદોમાં જુમ્મા એટલે વેરઝેરની આગ ઠારી દેતી હોય તેમ કહ્યું, ‘હવે પછી તમે ક્યારેય શુક્રવારે નમાજ પઢનારાઓની ભીડ જામી હતી. આવે સમયે આ હત્યારાઓના નામ મારા મુખે નહીં સાંભળો.” નમાજ પઢતી વખતે ‘શ્વેત જાતિ એ જ સર્વશ્રેષ્ઠ' એવી વિચારધારા આવી કરૂણ ઘટના સમયે, રાષ્ટ્રના સૌથી કપરા સમયમાં ધરાવતા બ્રેન્ટન ટેરન્ટ નામના આતંકવાદીએ મુસ્લિમોએ કરેલી જસિંડાએ પ્રેમ અને સદ્ભાવ શું કરી શકે છે એનું ઉદાહરણ પૂરું વાસ્તવિક અને કાલ્પનિક હિંસા સામે મુકાબલો કરવા માટે આતંકી પાડ્યું. આ સંદર્ભમાં વિચારીએ તો આજે પણ આપણો દેશ હજી હુમલો કર્યો. હુમલો કરતી વખતે એણે પોતાના હેલમેટ પર કેમેરો પણ વિભાજનની વેદના અને વ્યથા અનુભવે છે! આ હુમલામાં રાખીને દુનિયા એની નિર્દયતાનું જીવંત પ્રસારણ જોઈ શકે એવો માર્યા ગયેલા લોકોની અંતિમવિધિ સમયે આખાય ન્યૂઝીલેન્ડમાં પ્રયાસ કર્યો અને સાથોસાથ એની લિંક મોકલી તથા એનો મેનિફેસ્ટો ‘આઝાન'નું પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું. જે મસ્જિદોમાં નમાજ પણ જાહેર કર્યા. ફેસબુકે પણ કહ્યું કે ચોવીસ કલાકમાં પંદર લાખ પઢનારાઓની આતંકવાદીએ હત્યા કરી હતી, તેની બહાર અને લોકોએ આ વીડિયો જોયો. એના ચહેરા પર જે ભાવ હતો, એ એથીય વિશેષ દેશની તમામ મસ્જિદોની આજુબાજુ ન્યૂઝીલેન્ડવાસી ઠંડી ક્રૂરતાનો હતો અને એની છ... હાસ્ય કરતી છબી એમ કહેતી હજારો પુરુષો, સ્ત્રીઓ અને બાળકો દિવંગતના કુટુંબને એમની | મે - ૨૦૧૯ O
પ્રબુદ્ધ જીવળ :અહિંસા વિશેષાંક
૧૫
