________________
પ્રાણીઓ ઉપર અત્યંત દર્દનાક સાબિત થઇ રહી છે.
(૯) કેવી હશે અહિંસા સ્વપ્નનગરી ? દરેક ધાર્મિક સંસ્થાએ જે તે દેશના કાયદાઓ-નિયમોનું પાલન આ અહિંસાનગરી માં એકજ ધર્મ હોય-અહિંસા. કોઈ ઝઘડા કરવાનું હોય છે. આપણા શાસ્ત્રોમાં પણ આવું કહેલ છે. પરંતુ મારામારી-શાસ્ત્રો-ત્રાસવાદ ન હોય. પશુઓ સ્વતંત્ર હોય. તેમનો આજે મોટા ભાગના દેરાસરોમાં અને બીજી ધાર્મિક સંસ્થાઓમાં કોઈ માલિક ન હોય. દરેક મનુષ્ય અને પ્રાણી પૂર્ણ આયુષ્ય અને ‘કાળુંનાણું' વપરાય છે. બે નંબર'નો હિસાબ ચાલે છે. કરચોરી સારું સ્વાચ્ય પામે. કોઈનું અકાળ મૃત્યુ ન થાય. જ્યાં કોઈ પણ કરવી તે પણ હિંસા છે. વિવિધ પ્રસંગોએ ઘી ની બોલી'માં કરોડો જીવને ભૂખ-ગરીબી-લાચારી ન સતાવે. બધા મનુષ્યો ધનવાન ન રૂપિયાનું કાળું નાણું વપરાય છે. આ પણ એક મોટી હિંસા છે. હોય પરંતુ સમૃદ્ધ જરૂર હોય. મનુષ્ય મર્યાદામાં રહે તેથી કુદરત (૮) નાગરિક તરીકેની ફરજ અને વ્યાપાર/વ્યવહાર
પણ મહેરબાન હોય. કોઈ જીવ ને કોઈ ફરિયાદ નથી. કોઈ ડરાવતું અહિંસા ધર્મને આપણે એક દેશના નાગરિક તરીકેની ફરજ નથી. નથી કોઈ ડરતું. હાર-જીત નથી. આ નગરી વિષે ઘણું બધું બરાબર બજાવી રહ્યા છીએ કે નહીં તે સાથે પણ નિસ્બત છે. લખી શકાય પરંતુ શબ્દોની મર્યાદા છે. મૌન ની તાકાત અસીમ છે. બીજાના હક્ક છીનવીને કે કાયદાઓનું ઉલ્લંધન કરીને જીવવું તે આપ આ સ્વપ્નનગરી વિષ જેટલું વધારે વિચારશો તેટલું અહિંસા પણ હિંસાનો એક પ્રકાર છે. પુરતો ટેક્સ ન ભરવો, નું અમૃત વધાર પામશા લાંચરુશ્વતથીકારભારચલાવવો વગેરે એક રીતે હિંસા જ છે. સમાજ
કહેવાય છે કે .. સ્વપ્નો સાચા પડે છે. હા..જરૂરથી સાચા કે દેશને વ્યવસ્થિત ચલાવવા માટે દરેક નાગરિકે દરેક નિયમોનું પડે.. જો તે શુભ હોય..આપણે તેને સતત જોતા રહીએ. તેને પાલન કરવું જોઈએ. આ નિયમોનું ઉલ્લંધન કરવાથી બીજા લોકોને દયાન ધરીએ. તેને સાકાર કરવાના પ્રયત્ન કરીએ. કોણ કરશે? તકલીફ પડશે.
કેવી રીતે કરશે? તેવું વિચારવાને બદલે આપણે દરેક આપણી આપણે શેરબજાર માં સિગારેટ, દારૂ, માંસ, મરઘા ઉદ્યોગ,
ક્ષમતા મુજબ કરીએ તો સમગ્ર વિશ્વ અહિંસાનગરી બની જાય અને ડેરી, વિ. કંપનીઓ જે મનુષ્ય, પ્રાણી કે પર્યાવરણ ને નુકશાન
એક દિવસ શાશ્વત સુખનો સોહામણો સુરજ આપણા દરેકના પહોંચાડે તેમાં રોકાણ ન કરીએ.
આંગણે ઊગે. વ્યાપાર રોજગારમાં ખોટું બોલવું અને ખોટું કરવું તે બીજાને
દરેક જીવ અહિંસા ના શાશ્વત સુખને પામે તેવી પરમકૃપાળુ દુખ આપવાનું કાર્ય છે. સમાજ-સંબંધીઓની સાથે રોજબરોજના પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના. અહિંસા પરમો ધર્મ. વ્યવહાર, બોલચાલમાં સંયમ અને સમતા રાખવી તે અહિંસાનો
(નોંધ- આ લખનાર આ લેખમાં જે લખ્યું છે તે પ્રમાણે જીવન અગત્યનો ભાગ છે.
જીવવાનો પ્રમાણિકપણે પ્રયત્ન કરે છે.)
DID
| સંપર્ક : ૯૮૨૧૧૨૭૪૭૫ વૈશ્વિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં અહિંસા
ભાણદેવજી
પરિચય : અધ્યાત્મમાર્ગના યાત્રિક એવા ભાણદેવજીની લેખિનીનો પ્રાણ વિષય અધ્યાત્મ જ રહ્યો છે. તેમના ૧૩૫ જેટલા અભ્યાસ સંપન્ન પુસ્તકોમાં વિવિધ પંથ, સંપ્રદાયના સંતો-કવિઓના જીવન - કવનમાં ગર્ભિત અધ્યાત્મ દર્શનને ઉજાગર કરવાનો સંનિષ્ઠ પ્રયાસ તેમણે કર્યો છે. લોકભારતી સણોસરામાં મનુભાઈ પંચોળી દર્શકનું સાનિધ્ય મેળવનાર ભાણદેવજી ગાંધી ચીંધ્યા માર્ગે ચાલનાર ખુબ સારા વક્તા, લેખક છે. હાલે મોરબી પાસે સરસ્વતી નિકેતન આશ્રમમાં રહેતા ભાણદેવજી સાધુ જેવું જ જીવન જીવી રહ્યા છે.
‘મહાભારત' એક મહાન ગ્રંથ છે. મહાભારતમાં અપરંપાર હિંસા એટલે મન, વચન કે કર્મથી કોઈ પણ જીવને કષ્ટ યુદ્ધોની અપરંપાર કથા છે. આમ છતાં આખરે ભગવાન વ્યાસ આપવું તે. મહાભારતમાં લખે છે :
આમ હિંસાનો આવો વ્યાપક અર્થ છે. તદનુસાર સર્વ પ્રકારની ‘અહિંસા પરમો ધર્મ
હિંસાનો ત્યાગ કરવો તે અહિંસા છે. ‘અહિંસા પરમ ધર્મ છે.''
ભગવાન પતંજલિ અષ્ટાંગયોગમાં ભગવાન બુદ્ધ આર્ય અહિંસા એટલે શું?
અષ્ટાંગમાર્ગમાં અહિંસાનો મહાવ્રત તરીકે સ્વીકાર કરે છે. વિશ્વના પહેલાં તો આપણે સમજીએ કે હિંસા એટલે શું?
સર્વ ધર્મોમાં કોઈ ને કોઈ સ્વરૂપે અહિંસાની પ્રતિષ્ઠા થઈ છે. હા,
પ્રબુદ્ધ જીવન :અહૈિંસા વિશેષાંક
(
મે - ૨૦૧૯
