________________
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત વિહાર | “શ્રુતભાવના' દ્વાર | ગાથા ૧૩૯૯
૪૫
ગાથા :
अह सुत्तभावणं सो एगग्गमणो अणाउलो भयवं ।
कालपरिमाणहेउं सब्भत्थं सव्वहा कुणइ ॥१३९९॥ અન્વયાર્થ :
હવે પામો મUTIઉત્નો મયવં તો એકાગ્ર મનવાળા, અનાકુલ, ભગવાન એવા આ=અભ્યદ્યત વિહાર માટે તત્પર થયેલા ઋષિ, વસ્ત્રપરિમાપદે કાલના પરિમાણના હેતુથી સુરમાવUાં સૂત્રભાવનાને સવ્વા=સર્વથા સમર્થં સુઅભ્યસ્ત ડું કરે છે.
ગાથાર્થ :
હવે એકાગ્ર મનવાળા, અનાકુળ, ભગવાન એવા આ ત્રષિ કાલના પરિમાણના હેતુથી સ્વભાવનાને સર્વથા સુઅભ્યસ્ત કરે છે.
ટીકાઃ ___ अथ सूत्रभावनामसौ ऋषिरेकाग्रमनाः अन्तःकरणेन, अनाकुलो बहिर्वृत्त्या, भगवानसौ कालपरिमाणहेतोः, तदभ्यासादेव तद्गतेः, स्वभ्यस्तां सर्वथा करोति उच्छ्वासादिमानेनेति गाथार्थः ॥१३९९॥ ટીકાઈ:
હવે અંતઃકરણથી એકાગ્ર મનવાળા, બહિવૃત્તિથી અનાકુલ=બહારની પ્રવૃત્તિથી વ્યાકુળતા વગરના, આ ઋષિ=અભ્યત વિહાર માટે ઉદ્યત એવા ગણિ આદિ ઋષિ, સૂત્રભાવનાને કરે છે.
આ ઋષિ સૂત્રભાવનાને કેમ કરે છે? એથી કહે છે –
ભગવાન એવા આ ઋષિ, કાલના પરિમાણના હેતુથી કાલનું માન જાણવા માટે, સૂત્રભાવનાને કરે છે, એમ અન્વય છે; કેમ કે તેના અભ્યાસથી જ તેની ગતિ છે=સૂત્રના અભ્યાસથી જ કાળના માનનો નિર્ણય થાય છે.
વળી આ ઋષિ સૂત્રભાવનાને કેવી કરે છે ? તે સ્પષ્ટ કરે છે – ઉચ્છવાસાદિના માનથી સર્વથા=અત્યંત, સુઅભ્યસ્ત કરે છે, એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ છે. ભાવાર્થ :
અભ્યઘત વિહાર સ્વીકાર્યા પછી મહાત્મા કાળના માનનો નિર્ણય સૂત્ર-અર્થના પરાવર્તનના બળથી કરે છે, તેથી તેઓ અભ્યત વિહાર સ્વીકારતા પહેલાં શ્રુતનો અભ્યાસ કરે છે અર્થાત્ સૂત્ર-અર્થનું પારાયણ કરી કરીને આત્માને શ્રુતની ભાવનાથી ભાવિત કરે છે.
વળી આ મહાત્મા સૂત્ર-અર્થનું પારાયણ અંતઃકરણથી એકાગ્ર મનવાળા થઈને અને બહિવૃત્તિથી અનાકુળ થઈને એ રીતે કરે છે કે જેથી નિશ્ચિત સૂત્રના પારાયણથી કાળમાનની ગણનાનો નિશ્ચય કરી શકે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
