________________
૩૮૬
સંલેખનાવતુક | અજુદત મરણ/ ભક્તપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૬૮૧-૧૬૮૨ વળી જેઓ સંયમજીવનમાં સુસાધુના પક્ષપાતવાળા નથી, સંયમમાં શિથિલ પરિણામવાળા છે અને સ્વમતિ અનુસારે જીવવાની રુચિવાળા છે, તેઓ પૂર્વે પણ અસંવિઝપાક્ષિક જ હોય છે અને અંતસમયે અનશન કરે તો પણ આરાધનાને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી.
અહીં ‘પ્રાયઃ' કહ્યું તેનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે સાધુ ક્યારેક અત્યંત પ્રમાદને વશ થઈને ઉસૂત્રભાષણ કે તેવી કોઈ પ્રવૃત્તિ કરે, ત્યારે તે સંવિગ્નપાક્ષિક પણ રહેતા નથી; અને તેવા પણ સાધુને પાછળથી પશ્ચાત્તાપ થાય તો તેઓ અંત સમયે આરાધક પણ બની શકે છે. તે સિવાય મોટા ભાગે જેઓ સદા પણ સંવિગ્નનો પક્ષ કરનારા હોય, પ્રાય: તેઓ જ અંતસમયે આરાધક બને છે. ./૧૬૮૧ અવતરણિકા
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે પૂર્વે શીતલ અને પાછળથી સંવેગ પામેલા અનશની સાધુ પ્રાયઃ સદા પણ સંવિગ્નપાક્ષિક જ હોય છે. હવે તે સંવિગ્નપાક્ષિક સાધુ જ્યારે સંયમમાં શીતલ પરિણામવાળા હતા ત્યારે પણ ધાર્મિક જ હોય છે, માટે તેઓ પાછળથી સંવેગ પામીને આરાધનાને પ્રાપ્ત કરે છે. તે બતાવવા અર્થે કહે છે –
ગાથા :
संविग्गपक्खिओ पुण अण्णत्थ पयट्टओ वि काएणं । धम्मे च्चिअ तल्लिच्छो दढरत्तित्थि व्व पुरिसम्मि ॥१६८२॥
અન્વયાર્થ :
સંવિ/પવિરવો પુછા=વળી સંવિગ્નપાક્ષિક | મUUસ્થિ પટ્ટ વિ=કાયાથી અન્યત્ર પ્રવૃત્ત પણ પુરસ િઢત્તિસ્થિ ત્રપુરુષમાં દઢ રક્ત સ્ત્રીની જેમ ઘણે શ્વિમ તરછોકધર્મમાં જ તલિપ્સાવાળા હોય છે.
ગાથાર્થ :
વળી સંવિઝપાક્ષિક કાયાથી અન્યત્ર પ્રવૃત્ત પણ પુરુષમાં દેટ રક્ત સ્ત્રીની જેમ ધર્મમાં જ તલિપ્સાવાળા હોય છે.
ટીકા :
___ संविग्नपाक्षिकः पुनः शीतलविहारी अन्यत्र प्रवृत्तो (?अपि)अप्कायादिभोगे कायेन प्रमादात् धर्म एव तल्लिप्सः तद्गतचित्तः दृढरक्तस्त्रीवत् पुरुषे । सा यथा कुलजा प्रोषितभर्तृका क्वचिज्जातरागा कादाचित्कस्वल्पकालतत्प्राप्त्या दानादिक्रियाप्रवृत्तापि तद्गतचित्ता पापेन युज्यते स्वल्पं च दानादिक्रियाफलमाप्नोति, एवं संविग्नपाक्षिकोऽपि कायमात्रेणासमञ्जसप्रवृत्तो भावेन धर्मरक्तो धार्मिक एव मन्तव्य इति गाथार्थः ॥१६८२॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
