________________
૪૦૬
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ / ગાથા ૧૯૬-૧૯૦
અન્વયાર્થ:
સુદ પુને સેસા સંસ=વળી શુક્લલશ્યાના જે શેષ અંશો છે પહલ્લેસાઈ માવને અને પદ્મલેશ્યાના પણ જે (અંશો) છે, તે તેઓનેeતે અંશોને, (પરિણાવીને) નો જે (મરે છે,) સો ગામો તે મધ્યમ (આરાધક) વીઝાર્દિ મળો વીતરાગ વડે કહેવાયા છે.
ગાથાર્થ :
વળી શુક્લલશ્યાના જે શેષ અંશો છે અને પદ્મવેશ્યાના પણ જે અંશો છે, તે અંશોને પરિણાવીને જે મરે છે, તે મધ્યમ આરાધક વીતરાગ વડે કહેવાયા છે.
ટીકા?
ये शेषाः उत्कृष्टं विहाय शुक्लायाः अंशाः भेदाः, ये चापि पद्मलेश्यायाः सामान्येन, तान् पुनर्यः परिणम्य म्रियते, स मध्यमो भणितो मध्यमाराधको वीतरागैः-जिनैरिति गाथार्थः ॥१६९६॥
ટીકાર્ય :
વળી શુક્લલશ્યાના ઉત્કૃષ્ટને છોડીને=પૂર્વગાથામાં બતાવ્યા એ ઉત્કૃષ્ટ અંશને છોડીને, જે શેષ અંશો છે=ભેદો છે, અને પદ્મલેશ્યાના પણ સામાન્યથી જે અંશો છે, તેઓને પરિણાવીને જે મરે છે, તે વીતરાગ વડે=જિન વડે, મધ્યમ=મધ્યમ આરાધક, કહેવાયા છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
ભાવાર્થ:
ઉત્કૃષ્ટ આરાધક મહાત્મામાં મરણકાળે સર્વ વિકલ્પોથી પર એવી ઉત્કૃષ્ટ શુક્લલેશ્યા વર્તે છે. એ શુક્લલેશ્યાના ઉત્કૃષ્ટ અંશને છોડીને બાકીના જે અંશો છે અને પદ્મવેશ્યાના સામાન્યથી જે અંશો છે, તે સર્વ અંશોમાંથી કોઈપણ અંશને પરિણમને પમાડીને જે મહાત્મા મૃત્યુ પામે છે, તેઓને ભગવાને મધ્યમ આરાધક કહેલા છે.
આનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે સર્વ વિકલ્પોથી રહિત અવસ્થાવાળી શુક્લલેશ્યાથી શેષ એવી – શુદ્ધ આત્મા પ્રત્યેના રાગવાળી કે શુદ્ધ આત્મભાવમાં વર્તતા તીર્થકરો – કેવલીઓ - મુનિઓના ગુણોના સ્મરણવાળી - જે શુક્લલેશ્યા કે પાલેશ્યા છે, તે લેગ્યામાં વર્તતા અનશની મહાત્મા શુક્લધ્યાનમાં વર્તતા નથી, તોપણ તેની નજીકના પ્રશસ્ત વિકલ્પાત્મક અવસ્થામાં વર્તે છે, તેથી તેવા મહાત્માઓને ભગવાને મધ્યમ આરાધક કહ્યા છે. ||૧૬૯૬ll
અવતરણિકા :
जघन्यमाराधकमाह -
અવતરણિકાર્ય :
મધ્યમ આરાધકનું સ્વરૂપ કહેવાયું, હવે જઘન્ય આરાધકના સ્વરૂપને કહે છે –
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
